Rozdział I

Cele, zasięg geograficzny i definicje

Artykuł 1

Cele i zasady [Cele i zasady]

1. Zgodnie z Artykułem 7 Konwencji Karpackiej, celem Protokołu o zrównoważonym rolnictwie i rozwoju obszarów wiejskich (zwanego dalej „Protokołem”) jest utrzymanie gospodarowania ziemią zgodnego z tradycyjnymi sposobami jej uprawy w sposób zrównoważony, przynosząc korzyści obecnym i przyszłym pokoleniom.

2. Aby osiągnąć powyższy cel, Strony będą harmonizować i koordynować swoje działania na rzecz zintegrowanego gospodarowania zasobami ziemi, zwiększając integrację aspektów środowiskowych z politykami rolnymi, jednocześnie poprawiając jakość życia, wzmacniając lokalne gospodarki i społeczności, a także ochronę wartości przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego.

3. Strony będą w tym celu współpracować zwłaszcza na rzecz:

a) opracowywania, ulepszania i wdrażania właściwych dla danego obszaru strategii rozwoju obszarów wiejskich, charakteryzujących się integrującym, włączającym i całościowym podejściem, z uwzględnieniem specyficznych warunków gór i pogórza:

b) zapewniania i realizowania wspólnych polityk promujących endogeniczny potencjał rozwojowy rolnictwa i obszarów wiejskich na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania;

c) opracowywania i projektowania polityk i instrumentów w zakresie rolnictwa, uwzględniających aspekty środowiskowe;

d) promowania zrównoważonych lub ekstensywnych praktyk rolno-środowiskowych oraz praktyk gospodarowania zasobami ziemi, a także produkcji ekologicznej w celu ochrony różnorodności biologicznej i różnorodności tradycyjnych krajobrazów kulturowych, a także naturalnych i półnaturalnych siedlisk, w tym pastwisk i obszarów chronionych;

e) promowania zachowania i zrównoważonego wykorzystania zasobów genetycznych dla żywności i rolnictwa, lokalnych ras zwierząt domowych, odmian roślin uprawnych i odmian dziko rosnących;

f) zakładania banków genów dla odmian lokalnych, jak również promowania rozprzestrzeniania i uprawy tych odmian;

g) wdrażania działań na rzecz zachowania i promowania tradycyjnych praktyk rolniczych i związanej z nimi wiedzy tradycyjnej;

h) wspierania lokalnych producentów rolnych w celu tworzenia krótkich łańcuchów dostaw, które stymulują lokalną gospodarkę i zwiększają chłonność regionu;

i) promowania produkcji ekologicznej, lokalnych targowisk rolnych, producentów żywności tradycyjnej, rolnictwa wspieranego przez społeczności i innych form zrównoważonej produkcji żywności w małej skali;

j) poprawy stanu zachowania tradycyjnej architektury i infrastruktury wiejskiej oraz wiejskiej sztuki i rzemiosła, w tym tworzenie ich regionalnych rejestrów (inwentaryzacja);

k) promowania dywersyfikacji źródeł utrzymania na obszarach wiejskich, szczególnie poprzez powiązanie rolnictwa i turystyki, jak również wyrób i sprzedaż lokalnych produktów, dzieł sztuki i rękodzieła;

l) wzmacniania edukacji formalnej i nieformalnej, promowania zaawansowanych szkoleń i zdobywania kwalifikacji, w tym międzypokoleniowego przekazywania wiedzy, dostępu do lokalnych usług publicznych i usług doradztwa;

m) promowania obejmującego całe Karpaty monitoringu obszarów rolniczych i wiejskich, a także ich rozwoju społeczno-gospodarczego;

n) opracowywania lub promowania skoordynowanych programów i projektów badań naukowych;

o) rozwijania transnarodowej sieci i platformy wymiany wiedzy;

p) włączania celów zrównoważonego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich do innych polityk sektorowych;

q) pobudzania innowacji w zakresie gospodarki odpadami i energią na obszarach wiejskich oraz promowania inteligentnej energii oraz bezodpadowych rozwiązań i systemów.

Artykuł 2

Zasięg geograficzny [Zasięg geograficzny]

1. Niniejszy Protokół stosuje się do regionu karpackiego (zwanego dalej „Karpatami”), określonego przez Konferencję Stron.

2. Każda ze Stron może rozszerzyć zastosowanie niniejszego Protokołu na kolejne części swojego krajowego terytorium poprzez złożenie deklaracji u Depozytariusza.

Artykuł 3

Definicje [Definicje]

1. „Agroturystyka” (turystyczne gospodarstwo rolne, turystyka w oparciu o gospodarstwa rolne, gospodarstwa wakacyjne) dotyczy pobytu w działającym gospodarstwie, pozwalającego na bezpośrednie interakcje pomiędzy gośćmi a rolnikiem/rodziną rolniczą w celu doświadczenia autentycznych czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa i rolniczego stylu życia.

2. „Agrobioróżnorodność” to podzbiór bioróżnorodności. Jest to wynik selekcji naturalnej i nowatorskiego sposobu hodowli oraz praktyk operacyjnych rolników, hodowców i rybaków.

3. „Rolnictwo dostosowane do zmian klimatu” to zintegrowane podejście do przezwyciężania powiązanych ze sobą wyzwań w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego i zmian klimatu, którego celem jest (1) zrównoważony wzrost produktywności, (2) stworzenie odpornych systemów rolnych i systemów bezpieczeństwa żywności poprzez działania zmierzające do przystosowywania się do zmiany klimatu oraz (3) usuwanie gazów cieplarnianych (łagodzenie).

4. „Rolnictwo wspierane przez społeczność” to wzajemne partnerstwo pomiędzy rolnikiem a obywatelami, które umożliwia bezpośrednie powiązanie produkcji z konsumpcją żywności. Osoby wspierające pokrywają na ogół roczny budżet operacyjny gospodarstwa poprzez zakup części sezonowych zbiorów. W zamian za to, gospodarstwo dostarcza im świeże produkty sezonowe.

5. „Konferencja Stron” oznacza Konferencję Stron Konwencji Karpackiej.

6. „Dziedzictwo kulturowe” jest związane z historią danego miejsca i zwykle obejmuje zarówno dziedzictwo przyrodnicze lub biologiczne, jak i kulturowe.

7. „Dywersyfikacja w rolnictwie” to ważna strategia zarządzania ryzykiem przez rolnika w celu wygenerowania dodatkowego przychodu, w oparciu o odpowiednie warunki w gospodarstwie lub poza nim.

8. „Środowisko aktywizujące” to zestaw wzajemnie powiązanych warunków – takich jak warunki prawne, organizacyjne, fiskalne, informacyjne, polityczne i kulturowe – które sprzyjają zrównoważonemu i efektywnemu zaangażowaniu podmiotów w proces rozwojowy.

9. „Podejście endogeniczne” to nowy paradygmat i koncepcja polityczna, sprzyjające endogenicznemu rozwojowi obszarów wiejskich, stanowiącemu symbol oddolnych procesów w regionach Unii Europejskiej, przyczyniających się do mobilizacji dostępnych lokalnie zasobów naturalnych i potencjału ludności wiejskiej.

10. „Rolnictwo ekstensywne” to sposób gospodarowania, który wykorzystuje tradycyjne metody i wymaga mniej nakładów pracy, inwestycji i nakładów zewnętrznych, na przykład stosowanie koncentratów paszowych, w porównaniu do intensywnych praktyk rolnictwa przemysłowego.

11. „Rolnictwo i leśnictwo o wysokiej wartości przyrodniczej” to koncepcja, która ocenia zmiany w zakresie i warunkach obszarów użytkowanych rolniczo i lasów o wysokiej wartości przyrodniczej w porównaniu do wartości bazowej, która odnosi się zarówno do pokrycia terenu (ziemia rolna i lasy), jak i dotyczących ich działań zarządczych.

12. „Zintegrowane gospodarowanie zasobami ziemi” oznacza badanie w sposób zintegrowany wszystkich sposobów wykorzystania ziemi celem osiągnięcia najbardziej efektywnych kompromisów i powiązania rozwoju społeczno-gospodarczego z ochroną i poprawą stanu środowiska.

13. „Obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania” to tereny, na których produkcja lub działalność rolnicza jest trudniejsza ze względu na naturalne utrudnienia, np. trudne warunki klimatyczne, strome zbocza na terenach górskich, niska wydajność gleby.

14. „Siedliska naturalne” oznaczają obszary lądowe lub wodne wyróżniające się cechami geograficznymi, abiotycznymi i biotycznymi, które są całkowicie naturalne lub półnaturalne.

15. „Obserwator” znaczy obserwator zgodnie z definicją zawartą w Artykule 14 ustęp 5 Konwencji Karpackiej.

16. „Produkcja ekologiczna” to ogólny system zarządzania gospodarstwem i produkcją żywności, który łączy najlepsze praktyki środowiskowe, wysoki poziom bioróżnorodności, ochronę zasobów naturalnych, zastosowanie wysokich standardów dobrostanu zwierząt i metodę produkcji, zgodną z preferencjami niektórych konsumentów dla produktów wytwarzanych przy użyciu naturalnych substancji i procesów.

17. „Strony” oznaczają Strony niniejszego Protokołu.

18. „Obszary chronione” oznaczają przestrzeń geograficzną uznawaną, dedykowaną i zarządzaną, poprzez środki prawne lub inne skuteczne mechanizmy, w celu osiągnięcia długotrwałej ochrony przyrody wraz z występującymi tam usługami ekosystemowymi i walorami kulturowymi.

19. „Turystyka wiejska” oznacza wachlarz aktywności turystycznych odbywających się na wsi.

20. „Siedliska półnaturalne” to siedliska charakteryzujące się ekstensywnym rolnictwem/plonami, systemami uprawy o niskiej intensywności, rolnictwem o małym wpływie na otoczenie, zrównoważonymi systemami rolnictwa, gospodarowaniem o wysokiej wartości przyrodniczej, systemami/siedliskami, gdzie stosuje się tradycyjne systemy rolne ze zmniejszonym wpływem na środowisko, lub ze szczególnym uwzględnieniem dzikich gatunków.

21. „Krótkie łańcuchy dostaw żywności” stanowią alternatywę dla globalnie rozwijających się łańcuchów żywności, która kładzie nacisk na innowacyjną reorganizację sieci dostaw żywności, lokalne systemy gospodarowania lub sprzedaż bezpośrednią w celu zbliżenia producentów i konsumentów i relokacji produkcji rolno-spożywczej.

22. „Zrównoważone rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich” to zarządzanie i ochrona bazy zasobów naturalnych i zorientowanie zmiany technologicznej i instytucjonalnej na zapewnienie osiągnięcia i ciągłego zaspokajania potrzeb ludzkich obecnych i przyszłych pokoleń.

23. „Tradycyjne techniki gospodarowania” to historycznie rozwinięte techniki rolnicze, które mają na celu radzenie sobie ze specyficznymi dla danej lokalizacji warunkami w sposób zapewniający wystarczające i bezpieczne plony, w oparciu o mieszane, wzajemnie uzupełniające się uprawy.

24. „Łańcuchy wartości” identyfikują wszystkie działania podejmowane przez podmioty gospodarcze od koncepcji produktu lub usługi do momentu wykorzystania ich przez końcowych konsumentów.

Rozdział II

Zobowiązania ogólne

Artykuł 4

Polityki mające na celu utrzymanie, promowanie i zrównoważony rozwój sektora rolnego i obszarów wiejskich [Polityki mające na celu utrzymanie, promowanie i zrównoważony rozwój sektora rolnego i obszarów wiejskich]

1. Każda ze Stron zaktualizuje i wdroży na terytorium swojego kraju polityki mające na celu utrzymanie, promowanie i zrównoważony rozwój sektora rolnictwa i obszarów wiejskich, biorąc pod uwagę – zawsze gdy to możliwe – podejście zintegrowane i endogeniczne oraz korzystając z dobrych praktyk opracowanych i wdrożonych przez inne Strony. Strony wezmą pod rozwagę i wykorzystają skoordynowane strategie i mechanizmy promujące i wzmacniające zrównoważone gospodarowanie gruntami rolnymi, w szczególności na obszarach o wysokich wartościach przyrodniczych, bez uszczerbku dla żywotnych interesów społeczności zamieszkujących tereny górskie.

2. Strony będą promować wymianę informacji w zakresie dobrych praktyk pomiędzy instytucjami rządowymi i interesariuszami, która umożliwi zrównoważony endogeniczny rozwój obszarów wiejskich.

Artykuł 5

Włączanie celów zrównoważonego rozwoju sektora rolnego i obszarów wiejskich do polityk sektorowych [Włączanie celów zrównoważonego rozwoju sektora rolnego i obszarów wiejskich do polityk sektorowych]

Strony będą wspierać włączanie celów zrównoważonego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich do innych polityk sektorowych.

Artykuł 6

Udział władz regionalnych i lokalnych oraz innych zainteresowanych stron [Udział władz regionalnych i lokalnych oraz innych zainteresowanych stron]

Każda ze Stron podejmie środki, w ramach własnej struktury instytucjonalnej, zmierzające do usprawnienia koordynacji i współpracy pomiędzy zainteresowanymi instytucjami a regionalnymi i lokalnymi władzami, lokalnymi rolnikami i innymi zainteresowanymi stronami, mających na celu opracowywanie i wdrażanie polityk oraz wynikających z nich działań na rzecz zrównoważonego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, aby zachęcać do współodpowiedzialności i wzmacniania synergii.

Artykuł 7

Współpraca międzynarodowa [Współpraca międzynarodowa]

Strony będą popierać aktywną współpracę właściwych instytucji i organizacji na szczeblu międzynarodowym w zakresie zrównoważonego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w Karpatach, w celu wykorzystania ich fachowej wiedzy do opracowania skutecznych rozwiązań wspólnych problemów na najbardziej odpowiednim szczeblu.

Rozdział III

Działania specjalne

Artykuł 8

Wdrażanie strategii rozwoju obszarów wiejskich dostosowanych do konkretnych lokalizacji [Wdrażanie strategii rozwoju obszarów wiejskich dostosowanych do konkretnych lokalizacji]

1. Strony będą wdrażały strategie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich na szczeblu krajowym, które to strategie będą uwzględniały specyficzne dla danego terytorium warunki panujące w obszarach górskich, podgórskich i obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania.

2. Każda ze Stron będzie ułatwiać koordynację i współpracę pomiędzy wszystkimi odpowiednimi zainteresowanymi stronami w celu stworzenia i aktywacji otoczenia społeczno-gospodarczego sprzyjającego innowacji na obszarach wiejskich oraz tworzeniu sieci wartości dodanej, w szczególności pomiędzy sektorem rolnym a innymi znaczącymi gospodarczo sektorami na obszarach wiejskich, takimi jak rękodzielnictwo, handel, przemysł, infrastruktura i turystyka, w celu wykorzystania potencjałów endogenicznych, przy zastosowaniu zintegrowanego podejścia terytorialnego.

Artykuł 9

Ochrona tradycyjnych krajobrazów kulturowych i gospodarowanie nimi [Ochrona tradycyjnych krajobrazów kulturowych i gospodarowanie nimi]

1. Strony podejmą działania na rzecz gospodarowania i ochrony tradycyjnych krajobrazów kulturowych Karpat, charakteryzujących się niepowtarzalnymi cechami tradycyjnymi i wysoką wartością przyrodniczą, w tym występowaniem cennych ekosystemów górskich, siedlisk naturalnych lub cennych siedlisk półnaturalnych, w szczególności pastwisk, a także agrobioróżnorodnością, zasobami genetycznymi, odmianami roślin uprawnych i związaną z nimi tradycyjną wiedzą ekologiczną.

2. Strony będą wspierały zachowanie i stosowanie tradycyjnych praktyk rolniczych o niskiej intensywności oraz form gospodarowania krajobrazami kulturowymi i tradycyjnego wypasania przeżuwaczy.

Artykuł 10

Zintegrowane gospodarowanie zasobami ziemi [Zintegrowane gospodarowanie zasobami ziemi]

1. Każda ze Stron podejmie działania na rzecz promocji, rozwoju i wspierania zintegrowanego gospodarowania zasobami ziemi, biorąc pod uwagę zapisy innych Protokołów do Konwencji Karpackiej.

2. Strony będą podejmować działania na rzecz promowania włączenia i integracji rolnictwa dostosowanego do zmian klimatu, zarządzania ryzykiem i energii ze źródeł odnawialnych w obrębie gospodarowania i operacyjnych praktyk rolników.

Artykuł 11

Promowanie rolnictwa ekstensywnego i produkcji ekologicznej [Promowanie rolnictwa ekstensywnego i produkcji ekologicznej]

Strony będą wdrażać środki mające na celu promowanie i rozwijanie praktyk rolniczych na rzecz rolnictwa ekstensywnego i produkcji ekologicznej w Karpatach.

Artykuł 12

Wiedza ludowa i tradycyjne praktyki [Wiedza ludowa i tradycyjne praktyki]

Strony będą podejmować działania na rzecz zachowania i promocji tradycyjnych praktyk rolniczych, małych gospodarstw rolnych, krajobrazów kulturowych, ludowej wiedzy ekologicznej i rolniczej, lokalnych ras zwierząt domowych i odmian roślin uprawnych, zrównoważonego wykorzystania roślin dziko rosnących i dzikich zwierząt, które stanowią istotne cechy gospodarcze i społeczne wiejskiego dziedzictwa kulturowego Karpat.

Artykuł 13

Marketing typowych produktów i usług rolniczych i wiejskich [Marketing typowych produktów i usług rolniczych i wiejskich]

1. Strony podejmą na swoich terytoriach działania, jak również będą współpracować na poziomie międzynarodowym, celem ulepszenia lokalnego i europejskiego marketingu i reklamy rolniczych i wiejskich produktów i usług, typowych dla regionu karpackiego, z uwzględnieniem celów zgodnych z Artykułem 11 ustęp 1 i 2 Protokołu o turystyce.

2. Strony będą współpracować w zakresie mechanizmów promocji wysokich standardów jakości dla produktów z regionu karpackiego.

3. Każda ze Stron przyjmie środki na rzecz promowania i wzmacniania poziomej, pionowej i międzysektorowej współpracy wzdłuż łańcuchów wartości, w celu włączenia wielu graczy regionalnych i osiągnięcia maksymalnego poziomu przetwarzania w regionie, aby zwiększyć lokalną i regionalną wartość dodaną w tych regionach.

4. Strony będą promowały rozwój lokalnych rynków żywności, skracając łańcuchy produkcji i dystrybucji, wspierając gospodarkę lokalną i regionalną.

Artykuł 14

Promocja agroturystyki i dywersyfikacji [Promocja agroturystyki i dywersyfikacji]

1. Strony będą wspierały zrównoważoną turystykę wiejską i agroturystykę w celu stworzenia dalszych wzajemnych korzyści i współpracy pomiędzy drobnymi rolnikami, sektorem gastronomicznym i sektorem oferującym zakwaterowanie.

2. Strony będą promowały ramowe warunki sprzyjające dywersyfikacji oraz mechanizmy pozwalające drobnym rolnikom na świadczenie w swoich gospodarstwach alternatywnych usług.

Artykuł 15

Zapobieganie szkodliwym oddziaływaniom na powietrze, wodę, glebę, krajobraz i różnorodność biologiczną [Zapobieganie szkodliwym oddziaływaniom na powietrze, wodę, glebę, krajobraz i różnorodność biologiczną]

Strony będą stosować zasady przezorności i zapobiegania, oceniając i uwzględniając możliwe wpływy, w tym kumulacyjne skutki dla powietrza, wody, gleby, krajobrazu i różnorodności biologicznej, tych projektów i działań na Karpaty.

Artykuł 16

Promocja edukacji formalnej i nieformalnej [Promocja edukacji formalnej i nieformalnej]

1. Każda ze Stron podejmie działania na rzecz stworzenia środowiska umożliwiającego promowanie edukacji i międzypokoleniowego przekazywania wiedzy.

2. Strony będą wzmacniać współpracę lokalnych i krajowych instytucji i organów edukacyjnych w celu rozszerzenia i poprawy kształcenia, zaawansowanych szkoleń i zdobywania kwalifikacji przez osoby z różnych kręgów zawodowych („kształcenie przez całe życie”).

3. Strony będą promowały edukację i komunikację w celu podniesienia społecznej świadomości w zakresie lokalnych odmian roślin uprawnych oraz zwierząt, jak również zalet krótkich łańcuchów dostaw, oraz w celu podnoszenia świadomości na rzecz lepszego zarządzania ryzykiem.

Artykuł 17

Skoordynowane badania naukowe i transgraniczna wymiana informacji i doświadczeń [Skoordynowane badania naukowe i transgraniczna wymiana informacji i doświadczeń]

1. Strony będą współpracować w zakresie opracowywania, promowania i harmonizowania programów i projektów badawczych sprzyjających osiąganiu celów niniejszego Protokołu.

2. Strony będą wspierać międzynarodową współpracę pomiędzy instytucjami naukowymi w zakresie lokalnej i regionalnej współpracy poziomej i pionowej w Karpatach, w szczególności w zakresie harmonizacji systemów monitoringu, tworzenia i harmonizacji baz danych oraz podejmowania wspólnych programów i projektów badawczych w Karpatach.

3. Strony będą promowały tworzenie skoordynowanych regionalnych rejestrów praktyk rolniczych i krajobrazów kulturowych, jak również wiejskich tradycji kulturowych i produktów w Karpatach.

4. Każda ze Stron będzie dzielić się z innymi Stronami niniejszego Protokołu informacjami dotyczącymi strategii i polityk, mających na celu zrównoważony rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich w Karpatach.

Artykuł 18

Wspólne programy i projekty [Wspólne programy i projekty]

Zachęca się każdą ze Stron do uczestniczenia, stosownie do potrzeb i możliwości, we wspólnych programach i projektach obejmujących działania, o których mowa w Artykule 1 ustęp 1, 2 i 3 niniejszego Protokołu, wspólnie podjętych w Karpatach przez Strony.

Rozdział IV

Wdrażanie, monitoring i ocena

Artykuł 19

Wdrażanie [Wdrażanie]

1. Każda ze Stron podejmie odpowiednie środki prawne i administracyjne w celu zapewnienia wdrożenia postanowień niniejszego Protokołu i będzie monitorować skuteczność tych środków.

2. Każda ze Stron zbada możliwości wspierania środkami finansowymi wdrażania postanowień niniejszego Protokołu.

Artykuł 20

Podnoszenie świadomości i dostęp do informacji [Podnoszenie świadomości i dostęp do informacji]

1. Strony będą promować edukację, dostęp do informacji i podnoszenie świadomości społeczeństwa w odniesieniu do celów, środków i wdrażania niniejszego Protokołu.

2. Strony zapewnią dostęp do informacji dotyczących wdrażania niniejszego Protokołu.

Artykuł 21

Spotkanie Stron [Spotkanie Stron]

1. Konferencja Stron Konwencji Karpackiej będzie służyć jako spotkanie Stron niniejszego Protokołu.

2. Strony Konwencji Karpackiej, które nie są Stronami niniejszego Protokołu, mogą uczestniczyć jako obserwatorzy w Konferencji Stron, służącej jako spotkanie Stron Protokołu. Jeżeli Konferencja Stron służy jako spotkanie Stron niniejszego Protokołu, decyzje na podstawie niniejszego Protokołu podejmują tylko Strony Protokołu.

3. Jeżeli Konferencja Stron służy jako spotkanie Stron niniejszego Protokołu, każdy członek prezydium Konferencji Stron, reprezentujący Stronę Konwencji, która w danym czasie nie jest Stroną Protokołu, będzie zastąpiony przez członka wybranego spośród Stron niniejszego Protokołu.

4. Regulamin Konferencji Stron stosuje się mutatis mutandis do spotkania Stron, jeżeli Konferencja Stron służąca jako spotkanie Stron niniejszego Protokołu jednogłośnie nie zdecydowała inaczej.

5. Pierwsza sesja Konferencji Stron, służącej jako spotkanie Stron Protokołu, zostanie zwołana przez Sekretariat w połączeniu z pierwszą sesją Konferencji Stron, która jest zaplanowana po wejściu w życie niniejszego Protokołu. Kolejne zwyczajne sesje Konferencji Stron, służącej jako spotkanie Stron Protokołu, będą się odbywały w połączeniu ze zwyczajnymi sesjami Konferencji Stron, o ile Konferencja Stron służąca jako spotkanie Stron niniejszego Protokołu nie zadecyduje inaczej.

6. Konferencja Stron, służąca jako spotkanie Stron niniejszego Protokołu, będzie, w ramach swojego mandatu, podejmować decyzje potrzebne w celu popierania jego skutecznego wdrażania. Zrealizuje ona funkcje przypisane jej przez Protokół oraz:

(a) sformułuje zalecenia w sprawach niezbędnych w celu wdrażania niniejszego Protokołu;

(b) powoła takie organy pomocnicze, jakie uzna za stosowne w celu wdrażania niniejszego Protokołu;

(c) rozpatrzy i przyjmie, w miarę potrzeb, zmiany do niniejszego Protokołu, jakie uzna za stosowne w celu wdrażania niniejszego Protokołu; oraz

(d) zrealizuje wszelkie inne funkcje, jakie mogą być wymagane w celu wdrożenia niniejszego Protokołu.

Artykuł 22

Sekretariat [Sekretariat]

1. Sekretariat powołany na podstawie Artykułu 15 Konwencji Karpackiej będzie służyć jako Sekretariat niniejszego Protokołu.

2. Artykuł 15 ustęp 2 Konwencji Karpackiej dotyczący funkcji Sekretariatu stosuje się, mutatis mutandis, do niniejszego Protokołu.

Artykuł 23

Organy pomocnicze [Organy pomocnicze]

1. Każdy organ pomocniczy ustanowiony przez Konwencję Karpacką lub na jej podstawie może, na podstawie decyzji Konferencji Stron służącej jako spotkanie Stron niniejszego Protokołu, służyć Protokołowi, w którym to przypadku spotkanie Stron wyszczególni funkcje, które będzie realizował ten organ.

2. Strony Konwencji Karpackiej, które nie są Stronami niniejszego Protokołu, mogą uczestniczyć w obradach każdego takiego organu pomocniczego w charakterze obserwatorów. Jeżeli organ pomocniczy Konwencji Karpackiej służy jako organ pomocniczy niniejszego Protokołu, decyzje na podstawie Protokołu będą podejmowane tylko przez Strony Protokołu.

3. Jeżeli organ pomocniczy Konwencji Karpackiej sprawuje swoje funkcje w odniesieniu do spraw dotyczących niniejszego Protokołu, każdy członek prezydium takiego organu pomocniczego reprezentujący Stronę Konwencji Karpackiej, która w tym czasie nie jest Stroną Protokołu, będzie zastąpiony przez członka wybranego spośród Stron Protokołu.

Artykuł 24

Monitorowanie zastosowania się do zobowiązań [Monitorowanie zastosowania się do zobowiązań]

1. Strony będą systematycznie raportować Konferencji Stron raporty dotyczące środków podjętych w związku z niniejszym Protokołem oraz rezultatów podjętych środków. Konferencja Stron określi terminy i formę składania takich raportów.

2. Obserwatorzy mogą przedstawiać Konferencji Stron lub Komitetowi Wdrożeniowemu Konwencji Karpackiej (zwanemu dalej „Komitetem Wdrożeniowym”) wszelkie informacje lub raporty dotyczące wdrażania postanowień niniejszego Protokołu i ich przestrzegania.

3. Komitet Wdrożeniowy zgromadzi, oceni i przeanalizuje informacje istotne dla potrzeb wdrażania niniejszego Protokołu i będzie monitorować przestrzeganie postanowień niniejszego Protokołu przez Strony.

4. Komitet Wdrożeniowy przedstawi Konferencji Stron zalecenia dotyczące wdrażania Protokołu i niezbędnych środków na rzecz przestrzegania jego postanowień.

5. Konferencja Stron przyjmie lub zaleci takie niezbędne środki.

Artykuł 25

Ocena skuteczności postanowień [Ocena skuteczności postanowień]

1. Strony będą systematycznie badać i oceniać skuteczność postanowień niniejszego Protokołu.

2. Konferencja Stron, służąca za spotkanie Stron niniejszego Protokołu, może rozpatrzyć przyjęcie stosownych zmian niniejszego Protokołu, jeżeli są one potrzebne do realizacji jego celów.

3. Strony będą ułatwiały zaangażowanie lokalnych władz i innych zainteresowanych podmiotów w proces o którym mowa w ustępie 1.

Rozdział V

Postanowienia końcowe

Artykuł 26

Związki pomiędzy Konwencją Karpacką a Protokołem [Związki pomiędzy Konwencją Karpacką a Protokołem]

1. Niniejszy Protokół stanowi Protokół do Konwencji Karpackiej w rozumieniu Artykułu 2 ustęp 3 i zgodnie z Artykułem 7 ustęp 1, 2 i 6 Konwencji Karpackiej oraz w rozumieniu wszelkich innych stosownych artykułów tejże Konwencji.

2. Niniejszy Protokół będzie otwarty do podpisania u Depozytariusza od dnia 12 października 2017 roku do dnia 12 października 2018 roku.

3. Postanowienia Artykułów 19, 20, 21 ustęp 2 do 4 i Artykułu 22 Konwencji Karpackiej w sprawie zmian, wejścia w życie i wystąpienia z Konwencji oraz rozstrzygania sporów stosują się mutatis mutandis do niniejszego Protokołu. Stroną niniejszego Protokołu może być tylko Strona Konwencji Karpackiej.

Artykuł 27

Zastrzeżenia [Zastrzeżenia]

Do niniejszego Protokołu nie mogą być składane żadne zastrzeżenia.

Artykuł 28

Depozytariusz [Depozytariusz]

Depozytariuszem niniejszego Protokołu jest Rząd Ukrainy.

Oryginał niniejszego Protokołu będzie złożony u Depozytariusza, który prześle poświadczone kopie wszystkim Stronom.

Sporządzono w Lillafüred dnia 12 października 2017 roku w jednym oryginalnym egzemplarzu w języku angielskim.

Na dowód czego niżej podpisani, będąc w tym celu należycie upoważnieni, podpisali niniejszy Protokół