§ 1.[Zakres regulacji] Rozporządzenie określa:

1) sposób wykonywania przez żołnierzy Żandarmerii Wojskowej:

a) legitymowania w celu ustalenia tożsamości,

b) sprawdzania posiadania uprawnień określonych w odrębnych przepisach,

c) zatrzymywania w przypadkach określonych w art. 18 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, zwanej dalej „ustawą”, i w przepisach innych ustaw,

d) doprowadzania do miejsca pełnienia czynnej służby wojskowej lub miejsca zamieszkania, w przypadkach określonych ustawą,

e) udzielania pouczeń oraz wydawania rozkazów (poleceń) w granicach niezbędnych do wykonania czynności służbowej,

f) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorców,

g) zwracania się o niezbędną pomoc do innych jednostek organizacyjnych niż wymienione w lit. f oraz stowarzyszeń i fundacji, jak również zwracania się w nagłych wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy;

2) sposób dokumentowania czynności, o których mowa w pkt 1;

3) wzory dokumentów wykorzystywanych w ramach wykonywania uprawnień, o których mowa w pkt 1.

§ 2.[Sposoby wykonywania czynności służbowych przez żołnierza Żandarmerii Wojskowej] 1. Żołnierz Żandarmerii Wojskowej, przystępując do wykonania czynności służbowych związanych z realizacją uprawnień, o których mowa w § 1 pkt 1, podaje przyczynę podjęcia czynności służbowych, a na żądanie podaje podstawę prawną podjęcia czynności.

2. Uprawnienia, o których mowa w § 1 pkt 1, wykonywane w zależności od stopnia wojskowego, przysługują w toku wykonywania czynności służbowych w odniesieniu do:

1) wszystkich żołnierzy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz żołnierzy sił zbrojnych państw obcych, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz członków ich personelu cywilnego, w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, o ile ratyfikowana umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, nie stanowi inaczej – żołnierzom Żandarmerii Wojskowej w korpusie oficerów zawodowych;

2) żołnierzy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz żołnierzy sił zbrojnych państw obcych, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz członków ich personelu cywilnego, w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, o ile ratyfikowana umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, nie stanowi inaczej, do stopnia wojskowego kapitana (kapitana marynarki) włącznie – żołnierzom Żandarmerii Wojskowej w korpusie podoficerów zawodowych i szeregowych zawodowych.

3. Ograniczeń, o których mowa w ust. 2, nie stosuje się:

1) wobec żołnierza, którego zachowanie wskazuje w sposób oczywisty, że jest pod wpływem alkoholu, środka odurzającego lub substancji psychotropowej albo innego podobnie działającego środka;

2) podczas kontroli ruchu drogowego;

3) podczas sprawdzania uprawnień do posiadania broni prywatnej oraz jej przechowywania;

4) wobec żołnierza, który narusza zasady noszenia umundurowania;

5) wobec żołnierzy w celu sprawdzenia zgodności posiadanego stopnia wojskowego z noszoną oznaką stopnia wojskowego;

6) wobec żołnierza podejrzanego o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia.

4. Jeżeli żołnierz Żandarmerii Wojskowej podlega ograniczeniom, o których mowa w ust. 2, i nie zachodzi sytuacja, o której mowa w ust. 3, lecz zachodzi konieczność podjęcia czynności służbowej, zwraca się on odpowiednio do komendanta lub oficera dyżurnego jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej, oficera inspekcyjnego garnizonu lub oficera dyżurnego jednostki wojskowej o wykonanie tej czynności.

§ 3.[Ustalanie tożsamości osoby legitymowanej] Tożsamość osoby legitymowanej ustala się na podstawie:

1) książeczki wojskowej;

2) legitymacji oficera, podoficera, szeregowego;

3) dowodu osobistego;

4) tymczasowego zaświadczenia tożsamości;

5) dokumentu paszportowego;

6) prawa jazdy;

7) zagranicznego dokumentu tożsamości;

8) dokumentu oznaczonego numerem lub serią, który zawiera fotografię i nazwę organu wydającego;

9) danych zawartych w rejestrze PESEL, Rejestrze Dowodów Osobistych oraz Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców;

10) oświadczenia innej osoby, której tożsamość ustalono na podstawie dokumentów, o których mowa w pkt 1–8, lub danych, o których mowa w pkt 9.

§ 4.[Sposoby dokumentowania czynności służbowych] Żołnierz Żandarmerii Wojskowej dokumentuje w książce dowódcy patrolu lub notatce służbowej datę, godzinę, miejsce i przyczynę legitymowania lub sprawdzania posiadania uprawnień oraz imię, nazwisko, numer PESEL, datę urodzenia, miejsce zamieszkania osoby legitymowanej lub sprawdzanej, a w przypadku żołnierza podaje się dodatkowo jego stopień i jednostkę wojskową.

§ 5.[Zatrzymanie żołnierza] 1. Żołnierz Żandarmerii Wojskowej albo oficer dyżurny jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej albo oficer inspekcyjny garnizonu albo oficer dyżurny jednostki wojskowej, podejmując decyzję o zatrzymaniu w przypadkach określonych w art. 18 ustawy i w przepisach innych ustaw:

1) wykonują sprawdzenie prewencyjne;

2) pouczają zatrzymanego żołnierza o przysługujących mu uprawnieniach, zgodnie z przepisami rozporządzenia wydanego na podstawie art. 244 § 5 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1987 i 2399 oraz z 2019 r. poz. 150, 679, 1255 i 1694);

3) sporządzają protokół zatrzymania;

4) doręczają zatrzymanemu kopię protokołu zatrzymania.

2. Żołnierz Żandarmerii Wojskowej, podejmując decyzję o doprowadzeniu żołnierza do miejsca pełnienia czynnej służby wojskowej lub miejsca zamieszkania, w przypadkach określonych ustawą, wykonuje sprawdzenie prewencyjne.

3. W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa żołnierz Żandarmerii Wojskowej zatrzymywanego żołnierza niezwłocznie doprowadza do właściwego sądu albo prokuratora, albo oficera dyżurnego jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej, albo innego organu.

4. W przypadku popełnienia wykroczenia lub przewinienia dyscyplinarnego, żołnierz Żandarmerii Wojskowej zatrzymywanego żołnierza niezwłocznie doprowadza do oficera inspekcyjnego garnizonu lub oficera dyżurnego jednostki wojskowej w celu podjęcia decyzji o zatrzymaniu.

5. W przypadku popełnienia przewinienia dyscyplinarnego oraz braku możliwości umieszczenia zatrzymywanego żołnierza w izbie zatrzymań żołnierz Żandarmerii Wojskowej może go doprowadzić do miejsca zamieszkania.

6. W przypadku gdy kontakt z zatrzymanym żołnierzem jest niemożliwy lub utrudniony ze względu na to, że jest on pod wpływem alkoholu, środka odurzającego, substancji psychotropowej albo innego podobnie działającego środka lub z innych powodów ma zakłóconą świadomość, czynności określone w ust. 1 pkt 2 i 4 wykonuje się po ustaniu przyczyny zakłócającej świadomość.

7. Fakt braku możliwości umieszczenia żołnierza w izbie zatrzymań z powodu istniejących przeciwwskazań lekarskich żołnierz Żandarmerii Wojskowej dokumentuje w protokole zatrzymania.

8. Informację o zwolnieniu żołnierza zamieszcza się w protokole zatrzymania.

9. Kopię protokołu zatrzymania doręcza się zatrzymanemu żołnierzowi oraz żołnierzowi obsługi izby zatrzymań.

§ 6.[Zawiadomienie dowódcy jednostki wojskowej o zatrzymaniu żołnierza] Żołnierz, o którym mowa w § 5 ust. 1, który podjął decyzję o zatrzymaniu żołnierza, niezwłocznie zawiadamia dowódcę jednostki wojskowej, w której pełni ten żołnierz czynną służbę wojskową, o miejscu, dacie i godzinie zatrzymania oraz osadzenia w izbie zatrzymań.

§ 7.[Doprowadzenie zatrzymanego do izby zatrzymań] Żołnierz, o którym mowa w § 5 ust. 1, zapewnia doprowadzenie zatrzymanego do izby zatrzymań, jeżeli podjął decyzję o umieszczeniu zatrzymanego żołnierza w izbie zatrzymań.

§ 8.[Meldunek o doprowadzeniu i protokół zatrzymania] 1. Doprowadzenie, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy, dokumentuje się w meldunku o doprowadzeniu oraz w książce dowódcy patrolu, w której wpisuje się w szczególności stopień, imię, nazwisko, numer PESEL, datę urodzenia, jednostkę wojskową zatrzymanego żołnierza oraz przyczynę, miejsce, datę i godzinę dokonania czynności.

2. Zatrzymanie, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, dokumentuje się w protokole zatrzymania oraz w książce dowódcy patrolu, w której umieszcza się w szczególności stopień, imię, nazwisko, numer PESEL, datę urodzenia, miejsce zamieszkania, jednostkę wojskową zatrzymanego żołnierza oraz przyczynę, miejsce, datę i godzinę dokonania czynności.

3. Meldunku o doprowadzeniu nie sporządza się w przypadku zatrzymania żołnierza.

4. Protokół zatrzymania lub meldunek o doprowadzeniu sporządza się odręcznie lub za pomocą urządzeń lub środków technicznych umożliwiających zapis tekstu, będących na wyposażeniu jednostek organizacyjnych Żandarmerii Wojskowej.

5. W przypadku gdy w protokole brakuje miejsca na wpisanie potrzebnych danych lub treści, wpisuje się je na osobnym arkuszu i załącza go do protokołu z uwzględnieniem niezbędnych danych i treści przewidzianych dla danej części protokołu.

6. Meldunek o doprowadzeniu i protokół zatrzymania, o którym mowa w ust. 2, mają postać dokumentu papierowego.

7. Wzór meldunku o doprowadzeniu jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

8. Wzór protokołu zatrzymania jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

§ 9.[Stosowanie przepisów wymienionych w § 5-8] Przepisy wymienione w § 5–8 stosuje się również w przypadku, o którym mowa w art. 40 ust. 9 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2277).

§ 10.[Dokumentowanie udzielania pouczeń oraz wydawania rozkazów (poleceń) w granicach niezbędnych do wykonania czynności służbowej] Udzielanie pouczeń oraz wydawanie rozkazów, o których mowa w § 1 pkt 1 lit. e, dokumentuje się w książce dowódcy patrolu, w której wpisuje się czas, miejsce i przyczyny ich zastosowania oraz imię, nazwisko, numer PESEL, miejsce zamieszkania, datę urodzenia osób, wobec których zastosowano te uprawnienia, w przypadku żołnierza dodatkowo wpisuje się jego stopień i jednostkę wojskową.

§ 11.[Żądanie lub zwracanie się o niezbędną pomoc do instytucji, organów administracji] 1. Żądanie lub zwracanie się o niezbędną pomoc, o których mowa w § 1 pkt 1 lit. f i g, sporządza się na piśmie, podając podstawę prawną, przyczynę oraz rodzaj i zakres oczekiwanej pomocy, a także wskazanie żołnierza, który będzie korzystał z pomocy.

2. O skorzystaniu z pomocy, o której mowa w ust. 1, a także o jej rodzaju i zakresie oraz o podmiocie, który udzielił pomocy, żołnierz Żandarmerii Wojskowej składa meldunek komendantowi właściwej jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej.

§ 12.[Pokwitowanie na rzeczy użyczone w ramach pomocy] 1. Żołnierz Żandarmerii Wojskowej wydaje pokwitowanie na rzeczy użyczone w ramach pomocy.

2. Pokwitowanie zawiera:

1) stopień wojskowy, imię i nazwisko żołnierza, który przyjmuje rzecz, oraz nazwę i miejscowość stacjonowania jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej, w której pełni on czynną służbę wojskową;

2) miejsce, datę i godzinę przyjęcia rzeczy;

3) imię i nazwisko lub nazwę oraz adres właściciela rzeczy;

4) określenie rzeczy z opisem jej stanu i szacunkowej wartości;

5) określenie miejsca i, w miarę możliwości, terminu zwrotu rzeczy;

6) podpis żołnierza i właściciela rzeczy lub jego reprezentanta.

3. W przypadkach uzasadnionych koniecznością niezwłocznego działania, w szczególności dla ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia lub prowadzenia pościgu za sprawcą przestępstwa, można odstąpić od wydania pokwitowania.

§ 13.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.¹⁾