Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. [Zakres regulacji] Rozporządzenie określa:

1) tryb postępowania i właściwość organów w sprawach zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy zawodowych, zwanych dalej „żołnierzami”, oraz uprawnionych członków ich rodzin, w tym:

a) elementy wniosku o ustalenie prawa do zaopatrzenia,

b) dowody niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia,

c) sposób i terminy wypłaty świadczeń;

2) wzór i tryb wydawania legitymacji emeryta–rencisty wojskowego oraz organ uprawniony do wydawania i wymiany legitymacji, a także dokonywania w niej wpisów, w tym wpisu o niezdolności do samodzielnej egzystencji, oraz przypadki wymiany legitymacji.

§ 2.[Wojskowe organy emerytalne] 1. Wojskowym organem właściwym do ustalania prawa do zaopatrzenia emerytalnego i wysokości świadczeń pieniężnych z tytułu tego zaopatrzenia oraz ich wypłaty jest dyrektor wojskowego biura emerytalnego, zwany dalej „wojskowym organem emerytalnym”.

2. Siedziby i terytorialny zasięg działania wojskowych organów emerytalnych określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 3.[Właściwość wojskowego organu emerytalnego] 1. Właściwość wojskowego organu emerytalnego ustala się według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej do zaopatrzenia emerytalnego.

2. W przypadku gdy członkowie rodziny zamieszkują na terenie działania dwóch lub więcej wojskowych organów emerytalnych, właściwy do ustalania prawa do zaopatrzenia emerytalnego oraz wypłaty świadczeń z tytułu tego zaopatrzenia jest wojskowy organ emerytalny, na którego terenie działania zamieszkuje małżonek żołnierza, a w razie jego braku – najstarsze dziecko uprawnione do zaopatrzenia.

3. Wojskowym organem emerytalnym właściwym do ustalania prawa do zaopatrzenia emerytalnego oraz wypłaty świadczeń z tytułu tego zaopatrzenia w stosunku do osób przebywających na stałe za granicą jest dyrektor Wojskowego Biura Emerytalnego w Warszawie.

Rozdział 2

Wszczęcie postępowania

§ 4. [Wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego i wysokości świadczeń] Wojskowy organ emerytalny wszczyna postępowanie w sprawie ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego i wysokości świadczeń pieniężnych z tytułu tego zaopatrzenia na wniosek osoby uprawnionej do zaopatrzenia emerytalnego, zwanej dalej „zainteresowanym”.

§ 7.[Pełnomocnik] 1. W postępowaniu przed wojskowym organem emerytalnym zainteresowany może działać osobiście lub przez pełnomocnika, jeżeli charakter czynności nie wymaga jego osobistego działania.

2. Pełnomocnikiem zainteresowanego może być osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych.

3. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie i złożone do akt sprawy w oryginale lub w urzędowo poświadczonym odpisie.

4. Odpis pełnomocnictwa może uwierzytelnić również organ administracji rządowej lub samorządowej, a także wojskowy organ emerytalny.

5. Pełnomocnictwo może zostać zgłoszone również ustnie do protokołu sporządzonego w siedzibie wojskowego organu emerytalnego.

6. W przypadku przebywania zainteresowanego za granicą odpis pełnomocnictwa może poświadczyć konsul Rzeczypospolitej Polskiej lub inna upoważniona osoba w polskiej placówce dyplomatycznej lub konsularnej.

§ 8.[Informacja o warunkach i dowodach wymaganych do ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego] Wojskowy organ emerytalny informuje zainteresowanego o warunkach i dowodach wymaganych do ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego oraz do udzielania pomocy przy ubieganiu się o ustalenie tego prawa.

§ 9.[Wycofanie wniosku] 1. Zainteresowany może wycofać wniosek, jednakże nie później niż do dnia doręczenia decyzji.

2. Wycofanie wniosku jest skuteczne, jeżeli nastąpiło w formie przewidzianej dla zgłoszenia wniosku.

Rozdział 3

Dokumentowanie wniosków o świadczenia

§ 10. [Dokumenty załączane do wniosku przez ubiegającego się o emeryturę lub rentę inwalidzką] 1. Zainteresowany ubiegający się o emeryturę lub rentę inwalidzką załącza do wniosku dokumenty potwierdzające okoliczności uzasadniające prawo do tych świadczeń:

1) decyzję o zwolnieniu z zawodowej służby wojskowej;

2) odpis przebiegu służby wojskowej wynikający z akt personalnych żołnierza;

3) odpisy lub wyciągi z dokumentów uzasadniających podwyższenie emerytury z tytułu pełnienia służby w szczególnych warunkach;

4) orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej, a jeżeli takie nie zostało jeszcze wydane – wskazanie właściwej komisji lekarskiej;

5) zaświadczenie o wysokości uposażenia i innych należności dla celów zaopatrzenia emerytalnego wraz z decyzjami uzasadniającymi prawo do poszczególnych składników uposażenia i ich wysokości, a także nagrody rocznej lub dodatkowego uposażenia rocznego;

6) stwierdzające okresy równorzędne ze służbą wojskową w Wojsku Polskim;

7) stwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe oraz okresy opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po dniu 31 grudnia 1998 r.

2. Zainteresowany, o którym mowa w ust. 1, wraz z wnioskiem składa pisemne oświadczenie, czy:

1) będzie pobierał świadczenie pieniężne w wysokości kwoty uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego w ostatnim dniu pełnienia służby przez okres jednego roku po zwolnieniu z zawodowej służby wojskowej;

2) pobiera świadczenie z innego organu emerytalnego lub rentowego lub świadczenie pieniężne finansowane z Funduszu Pracy albo uposażenie w stanie spoczynku lub uposażenie rodzinne przewidziane w odrębnych przepisach;

3) jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego – w przypadku żołnierza ubiegającego się o emeryturę, pozostającego w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r.;

4) osiąga przychód w rozumieniu art. 40 ust. 1 ustawy.

§ 11.[Organy wydające dokumenty, o których mowa w § 10] 1. Dokumenty, o których mowa w § 10 ust. 1 pkt 1–4, wydaje zainteresowanemu dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz pełnił służbę wojskową w dniu zwolnienia tego żołnierza ze służby wojskowej.

2. Dokumenty, o których mowa w § 10 ust. 1 pkt 5, wydaje zainteresowanemu dowódca jednostki wojskowej, na której zaopatrzeniu finansowym żołnierz pozostawał w dniu zwolnienia ze służby wojskowej.

3. Wzór odpisu przebiegu służby wojskowej, o którym mowa w § 10 ust. 1 pkt 2, stanowi załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 13.[Dokumenty załączane do wniosku przez dzieci] 1. Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione ubiegające się o rentę rodzinną, które ukończyły 16 lat, poza dokumentami i oświadczeniami wymienionymi w § 12 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 pkt 3 i 4, do wniosku załączają również dokumenty stwierdzające:

1) naukę w szkole;

2) stan zdrowia, jeżeli prawo do renty uzależnione jest od stwierdzenia całkowitej niezdolności do pracy bądź całkowitej niezdolności do pracy oraz do samodzielnej egzystencji.

2. W przypadku wniosku o rentę rodzinną dla przyjętych na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuków, rodzeństwa i innych dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej, ubiegających się o rentę rodzinną oprócz dokumentów wymienionych w ust. 1 załącza się oświadczenia i dokumenty potwierdzające, że:

1) zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią żołnierza, emeryta lub rencisty albo przed zaginięciem żołnierza, chyba że śmierć była następstwem wypadku;

2) nie posiadają prawa do renty rodzinnej po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją – nie mogą zapewnić im utrzymania, albo że zmarły żołnierz, emeryt lub rencista był ich opiekunem ustanowionym przez sąd.

3. Przepis § 12 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

§ 14.[Rodzice ubiegający się o rentę rodzinną] 1. Rodzice ubiegający się o rentę rodzinną, poza złożeniem dokumentów i oświadczeń określonych w § 12 ust. 1 pkt 1 i 5 oraz ust. 2 pkt 3 i 4, dodatkowo zgłaszają pisemne oświadczenie, czy żołnierz, emeryt lub rencista bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania.

2. Przepis § 12 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

§ 17.[Dokumenty, o których mowa w § 16] 1. Dokumenty, o których mowa w § 16 ust. 2, wystawiają dowódcy (szefowie) jednostek wojskowych po upływie każdego roku kalendarzowego, w terminie do dnia 31 stycznia roku następnego.

2. W razie przeniesienia żołnierza do innej jednostki wojskowej czynności określonych w ust. 1 dokonuje się na dzień skierowania żołnierza do tej jednostki.

3. W stosunku do żołnierza wykonującego zadania lub kierującego działaniami, o których mowa w § 16 ust. 2 pkt 7, czynności określonych w ust. 1 dokonuje się na dzień zakończenia pełnienia tej służby.

4. W stosunku do żołnierza pełniącego służbę poza granicami państwa w przypadkach, o których mowa w § 16 ust. 2 pkt 8 i 9, czynności określonych w ust. 1 dokonuje się po powrocie do kraju.

§ 18.[Udowodnienie okresów składkowych lub nieskładkowych za pomocą zeznań świadków] 1. W przypadku udowadniania okresów składkowych lub nieskładkowych za pomocą zeznań świadków zainteresowany lub jego pełnomocnik oświadcza, że okresów tych nie może potwierdzić odpowiednimi dokumentami.

2. Zeznania świadków złożone w formie pisemnej lub ustnej do protokołu sporządzonego w siedzibie wojskowego organu emerytalnego zawierają w szczególności:

1) dane osobowe świadka: imię i nazwisko, datę urodzenia, adres zamieszkania, serię i numer dowodu osobistego, nazwę i adres pracodawcy albo numer pobieranej emerytury lub renty;

2) stwierdzenie o uprzedzeniu świadka o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań;

3) oświadczenie, czy i jaki stosunek pokrewieństwa lub powinowactwa łączy świadka z wnioskodawcą;

4) określenie celu złożenia zeznania;

5) dane dotyczące okoliczności objętych zeznaniem, a w szczególności: w jakim okresie i w którym obozie przebywał w niewoli, obozie dla internowanych, obozie pracy przymusowej, gdzie i w jakich okresach oraz w jakim charakterze był zatrudniony, czy zatrudnienie było wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy, ciągle, dorywczo lub sezonowo, ile dni trwało w tygodniu, ile miesięcy w roku;

6) oświadczenie, skąd świadkowi są znane okoliczności objęte zeznaniem, a jeżeli współpracował z wnioskodawcą, czy posiada dowody własnej pracy w tym okresie;

7) własnoręczny podpis świadka.

3. W przypadku doręczenia pisemnych zeznań świadków za pośrednictwem przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie doręczania przesyłek, własnoręczność podpisów świadków na zeznaniach powinna być poświadczona przez organ administracji rządowej, organ samorządu terytorialnego, notariusza lub konsula Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli świadkiem jest żołnierz pełniący czynną służbę wojskową, jego własnoręczny podpis może być potwierdzony przez dowódcę jednostki wojskowej, w której pełni służbę.

§ 21.[Warunki ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego i renty rodzinnej] 1. Jeżeli ustalenie prawa do zaopatrzenia emerytalnego uzależnione jest od inwalidztwa żołnierza, wojskowy organ emerytalny, na wniosek zainteresowanego, kieruje go do właściwej komisji lekarskiej.

2. Jeżeli warunkiem ustalenia prawa do renty rodzinnej jest uznanie za osobę niezdolną do pracy członka rodziny zmarłego żołnierza, emeryta lub rencisty, wojskowy organ emerytalny, na wniosek tego członka rodziny, zwraca się do właściwej terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o skierowanie wskazanej we wniosku osoby na badanie przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w celu wydania orzeczenia o niezdolności do pracy i stopniu tej niezdolności lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, dołączając zaświadczenie o stanie zdrowia tej osoby.

Rozdział 4

Ustalanie prawa do zaopatrzenia emerytalnego

§ 22. [Badanie i ocena całokształtu sprawy o ustalenie prawa do zaopatrzenia emerytalnego i wysokości świadczeń] 1. Wojskowy organ emerytalny bada i ocenia całokształt sprawy o ustalenie prawa do zaopatrzenia emerytalnego i wysokości świadczeń pieniężnych z tego tytułu na podstawie przedłożonych dokumentów, zeznań świadków oraz oświadczeń zainteresowanego.

2. W razie rozbieżności między przedłożonymi dowodami albo w razie wątpliwości co do zgodności dowodów ze stanem faktycznym, ich wiarygodności lub autentyczności, wojskowy organ emerytalny przeprowadza postępowanie wyjaśniające.

§ 23.[Decyzja w sprawie zaopatrzenia emerytalnego] 1. Wojskowy organ emerytalny wydaje decyzję w sprawie zaopatrzenia emerytalnego, która oprócz składników określonych w art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096 oraz z 2019 r. poz. 60, 730 i 1133) zawiera:

1) rodzaj świadczenia oraz jego wysokość i sposób wyliczenia;

2) datę, od której przysługuje świadczenie.

2. W decyzji, o której mowa w ust. 1, wojskowy organ emerytalny poucza zainteresowanego o obowiązku zawiadamiania tego organu o okolicznościach, o których mowa w art. 40a ust. 1 ustawy.

§ 24.[Wydanie decyzji, w której nie ustalono prawa do zaopatrzenia emerytalnego] 1. W przypadku wydania decyzji, w której nie ustalono prawa do zaopatrzenia emerytalnego, wojskowy organ emerytalny poucza zainteresowanego o możliwości ubiegania się o ustalenie prawa do świadczeń przewidzianych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub w innych przepisach.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, wojskowy organ emerytalny zwraca zainteresowanemu złożone przez niego dokumenty i oświadczenia.

§ 25.[Braki w dowodach niezbędnych do ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego lub ustalenia wysokości świadczeń] W przypadku gdy zainteresowany nie przedłożył dowodów niezbędnych do ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego lub do ustalenia wysokości świadczeń pieniężnych z tego tytułu, a był wezwany do przedłożenia tych dowodów, albo jeżeli nie zgłosił się w wyznaczonym terminie na badanie przez komisję lekarską lub na dodatkowe (specjalistyczne) badanie zarządzone przez tę komisję, wojskowy organ emerytalny wzywa zainteresowanego pismem, za zwrotnym poświadczeniem odbioru, do przedłożenia tych dowodów w terminie nie krótszym niż 14 dni i nie dłuższym niż 30 dni od daty doręczenia pisma lub do zgłoszenia się na badanie w nowym terminie, pod rygorem wydania decyzji na podstawie posiadanych dowodów.

§ 26.[Obliczanie wysługi emerytalnej] 1. Przy obliczaniu wysługi emerytalnej sumuje się poszczególne okresy o jednakowym procentowym wskaźniku, obejmujące lata, miesiące i dni. Sumę dni zamienia się na miesiące, przyjmując za miesiąc trzydzieści dni kalendarzowych. Sumę miesięcy zamienia się na lata, przyjmując pełne 12 miesięcy za jeden rok. W końcowym podsumowaniu okresy niepełnych miesięcy nie są uwzględniane, z wyjątkiem okresów, o których mowa w art. 15 ust. 3 ustawy.

2. W przypadku gdy w zaświadczeniu stwierdzającym okresy zatrudnienia przypadające przed dniem 1 stycznia 1999 r. są podane dni robocze, a nie okresy zatrudnienia, łączną liczbę dni przelicza się na miesiące, przyjmując za miesiąc dwadzieścia dwa dni robocze, a w odniesieniu do okresów zatrudnienia przypadających przed dniem 1 stycznia 1981 r. – dwadzieścia pięć dni roboczych.

3. W przypadku gdy z dowodów wynikają tylko miesiące rozpoczęcia lub zakończenia zatrudnienia przypadające przed dniem 1 stycznia 1999 r., przyjmuje się za początek lub koniec tego okresu odpowiednio pierwszy i ostatni dzień miesiąca.

Rozdział 5

Wypłata świadczeń pieniężnych

§ 27. [Termin wypłaty świadczeń] 1. Emerytury wojskowe, wojskowe renty inwalidzkie, wojskowe renty rodzinne oraz dodatki, zasiłki i świadczenia pieniężne, o których mowa w art. 25 ustawy, wypłaca się miesięcznie z góry w dziesiątym dniu każdego miesiąca kalendarzowego, za który świadczenia przysługują.

2. W przypadku gdy wypłata świadczeń, o których mowa w ust. 1, wypada w dniu wolnym od pracy, świadczenia te wypłaca się w dniu poprzedzającym dzień wolny od pracy.

§ 28.[Wypłata renty rodzinnej przysługującej małoletniemu] 1. Renta rodzinna przysługująca małoletniemu wypłacana jest jego opiekunowi.

2. W przypadku gdy dla osoby pełnoletniej uprawnionej do emerytury lub renty rodzinnej ustanowiono opiekę lub kuratelę, emeryturę lub rentę rodzinną wypłaca się odpowiednio opiekunowi lub kuratorowi po uzyskaniu przez kuratora zezwolenia sądu na wypłatę świadczenia do jego rąk.

3. W przypadku gdy z akt sprawy wynika konieczność ustanowienia dla osoby uprawnionej do emerytury lub renty opiekuna lub kuratora, do czasu jego ustanowienia świadczenia te wypłaca się do rąk osoby sprawującej faktyczną opiekę, wskazanej przez właściwy organ gminy.

§ 29.[Decyzja Ministra Obrony Narodowej przyznająca w drodze wyjątku zaopatrzenie emerytalne] 1. Na mocy decyzji Ministra Obrony Narodowej przyznającej w drodze wyjątku zaopatrzenie emerytalne właściwy wojskowy organ emerytalny podejmuje wypłatę tego świadczenia i zawiadamia o tym zainteresowanego lub jego pełnomocnika.

2. Zawiadomienie o wypłacie świadczenia, o którym mowa w ust. 1, zawiera:

1) określenie wojskowego organu emerytalnego, który realizuje wypłatę świadczenia;

2) wskazanie osoby, której dotyczy;

3) powołanie podstawy prawnej;

4) rodzaj świadczenia;

5) wysokość świadczenia;

6) okres realizacji wypłaty świadczenia;

7) podpis i stanowisko osoby upoważnionej do wydania zawiadomienia.

§ 30.[Ustalenie równowartości w polskich złotych kwoty świadczenia zagranicznego] 1. Jeżeli do ustalenia świadczeń i ich wypłaty odrębne przepisy wymagają ustalenia równowartości w polskich złotych kwoty świadczenia zagranicznego wyrażonej w walucie obcej, zastosowanie ma kurs złotego do waluty obcej ogłoszony przez Narodowy Bank Polski z dnia dokonywania przeliczenia, chyba że umowa międzynarodowa lub przepisy Unii Europejskiej stanowią inaczej.

2. Kwoty poniesionych kosztów pogrzebu wykazane w walucie obcej przelicza się według kursu, o którym mowa w ust. 1, obowiązującego na dzień zgonu.

Rozdział 6

Legitymacja emeryta–rencisty wojskowego

§ 31. [Legitymacja emeryta-rencisty wojskowego] 1. Osoba posiadająca uprawnienia do emerytury lub renty otrzymuje legitymację emeryta–rencisty wojskowego, zwaną dalej „legitymacją”.

2. Wojskowy organ emerytalny jest właściwy do wydawania i wymiany legitymacji oraz dokonywania w niej wpisów.

3. Legitymacja zawiera imię i nazwisko osoby uprawnionej do emerytury lub renty, numer PESEL, numer świadczenia, datę ważności, numer i datę wydania orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej o zaliczeniu do I grupy inwalidztwa, wpis o niezdolności do samodzielnej egzystencji, nazwę wojskowego organu emerytalnego wydającego legitymację, datę wydania, serię i numer legitymacji.

4. W przypadkach, o których mowa w ust. 2 i 3, podpisy na legitymacji składa osoba upoważniona przez wojskowy organ emerytalny.

5. Podpisy, o których mowa w ust. 4, powinny być opatrzone pieczęcią okrągłą z wizerunkiem orła.

6. Wzór legitymacji stanowi załącznik nr 3 do rozporządzenia.

§ 32.[Wydawanie legitymacji] Legitymację wydaje się wraz z decyzją o ustaleniu prawa do emerytury lub renty.

§ 33.[Wymiana legitymacji] Legitymacja podlega wymianie w przypadku:

1) zmiany nazwiska lub imienia emeryta lub rencisty;

2) utraty, uszkodzenia lub zniszczenia;

3) upływu terminu ważności;

4) orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub jego zmiany.

Rozdział 7

Przepisy przejściowe i końcowe

§ 34. [Postępowania wszczęte i niezakończone] 1. Postępowania w sprawach o ustalenie prawa do zaopatrzenia emerytalnego i wypłatę świadczeń pieniężnych z tego tytułu, wszczęte na podstawie dotychczasowych przepisów, niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, prowadzi się nadal na podstawie przepisów dotychczasowych.

2. Legitymacje wydane przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia zachowują ważność do czasu ich wymiany, nie dłużej jednak niż przez okres roku od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

3. Legitymacje, o których mowa w ust. 2, wymienia się z urzędu.

§ 35.[Przepisy uchylone] Tracą moc rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej:

1) z dnia 9 grudnia 1994 r. w sprawie szczegółowych zasad postępowania i właściwości organów w sprawach zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy zawodowych oraz uprawnionych członków ich rodzin (Dz. U. poz. 689, z 1995 r. poz. 633 oraz z 2002 r. poz. 1581);

2) z dnia 23 lutego 2004 r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organów w sprawach zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy zawodowych oraz uprawnionych członków ich rodzin (Dz. U. poz. 618, z 2007 r. poz. 323 oraz z 2008 r. poz. 381).

§ 36.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisu § 2 ust. 2, który wchodzi w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia.