ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA INFRASTRUKTURY I ROZWOJU1)
z dnia 3 kwietnia 2015 r.
w sprawie wymagań zdrowotnych, badań lekarskich i psychologicznych oraz oceny zdolności fizycznej i psychicznej osób ubiegających się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności2)
z dnia 3 kwietnia 2015 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 522)
t.j. z dnia 21 lutego 2019 r. (Dz.U. z 2019 r., poz. 340)
(ostatnia zmiana: Dz.U. z 2022 r., poz. 2638)
Na podstawie art. 22b ust. 22 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2117, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:
§ 1.[Zakres przedmiotowy] Rozporządzenie określa:
1) wymagania zdrowotne, fizyczne i psychiczne, jakie powinny spełniać osoby ubiegające się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności;
2) zakres badań lekarskich i psychologicznych oraz sposób oceny zdolności fizycznej i psychicznej osób ubiegających się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności oraz tryb orzekania o tej zdolności;
3) wzory dokumentów potwierdzających zdolność fizyczną i psychiczną osób ubiegających się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności.
§ 2.[Definicje] Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:
1) ustawa – ustawę z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym;
2) podmiot uprawniony – podmiot uprawniony do przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych oraz orzekania w celu sprawdzenia spełnienia wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, niezbędnych do uzyskania licencji oraz świadectwa maszynisty, a także zachowania ich ważności, o którym mowa w art. 22a ust. 1 pkt 3 ustawy;
3) lekarz uprawniony – lekarz, o którym mowa w § 7 ust. 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 2067).
§ 3.[Wymagania zdrowotne, fizyczne i psychiczne] Wymagania zdrowotne, fizyczne i psychiczne, jakie powinny spełniać osoby ubiegające się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.
§ 4.[Zakres badań] 1. Zakres badań obejmuje:
1) w przypadku badań, o których mowa w art. 22b ust. 1a pkt 4 oraz art. 22b ust. 7 ustawy:
a) ogólne badanie lekarskie ze szczególnym uwzględnieniem oceny: stanu układu krążenia i układu oddechowego, stanu psychicznego i sprawności narządu ruchu,
b) badanie narządu wzroku wykonywane przez lekarza posiadającego specjalizację w dziedzinie okulistyki,
c) badanie narządu słuchu i równowagi oraz aparatu głosowego, z uwzględnieniem audiogramu wykonywane przez lekarza posiadającego specjalizację w dziedzinie otorynolaryngologii,
d) badanie układu nerwowego wykonywane przez lekarza posiadającego specjalizację w dziedzinie neurologii,
e) badanie krwi obwodowej, w tym: morfologia z rozmazem krwinek białych, poziom glikemii na czczo, aktywność aminotransferazy alaninowej, aminotransferazy asparaginowej, gamma-glutamylotranspeptydazy, oraz badanie ogólne moczu,
f) badanie elektrokardiograficzne w spoczynku,
g) badanie radiologiczne klatki piersiowej,
h) badanie w kierunku objawów wskazujących na uzależnienie od alkoholu lub jego nadużywanie,
i) badanie w kierunku objawów wskazujących na uzależnienie od środków działających podobnie do alkoholu lub ich nadużywanie,
j) inne badania diagnostyczne i specjalistyczne, jeżeli są potrzebne do oceny zdolności fizycznej i psychicznej badanego,
k) badanie psychologicznej przydatności zawodowej, uwzględniające czynniki ryzyka zawodowego i szczególne wymogi sprawności psychicznych w transporcie kolejowym oraz metodykę badań psychologicznych, wykonywane przez psychologa;
2) w przypadkach, o których mowa w art. 22b ust. 7b ustawy:
a) badanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a,
b) inne badania diagnostyczne i specjalistyczne, jeżeli są potrzebne do oceny spełniania wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, ze szczególnym uwzględnieniem tych narządów i układów, których funkcjonowanie było zaburzone lub stało się powodem skierowania na badania.
2. Wyniki badań laboratoryjnych, z wyjątkiem badania poziomu glikemii na czczo, uznaje się za miarodajne, jeżeli od dnia ich wykonania minęło nie więcej niż 6 miesięcy, a w przypadku badania radiologicznego klatki piersiowej – nie więcej niż 48 miesięcy, jeżeli nie zachodzą okoliczności uzasadniające ponowne ich wykonanie.
3. Badania, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. h oraz lit. i, przeprowadza się u osób, które ubiegają się o świadectwo maszynisty. W przypadku osób, które ubiegają się o zachowanie ważności świadectwa maszynisty, badanie to przeprowadza się, o ile istnieją wskazania.
§ 5.[Obowiązki lekarza] 1. Lekarz uprawniony wykonuje badanie lekarskie osoby ubiegającej się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności w celu sprawdzenia spełniania przez nią wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych oraz orzeka o zdolności fizycznej i psychicznej do uzyskania albo zachowania ważności świadectwa maszynisty.
2. Lekarz uprawniony przeprowadza badanie samodzielnie, uwzględniając wyniki badań specjalistycznych i pomocniczych oraz ocenę psychologicznej przydatności zawodowej dokonaną przez psychologa.
3. Przed rozpoczęciem badania lekarz uprawniony sprawdza tożsamość osoby ubiegającej się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności.
4. Lekarz uprawniony odmawia wykonania badania i uzgadnia z osobą ubiegającą się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności nowy termin badania, w przypadku gdy osoba ta zgłosiła się na badanie bezpośrednio po ukończeniu pracy lub jej stan nie pozwala na prawidłową ocenę spełniania wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych.
5. Przepisy ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio przy przeprowadzaniu badań psychologicznych.
§ 6.[Orzeczenie lekarskie] 1. Lekarz uprawniony na podstawie przeprowadzonego ogólnego badania lekarskiego, a także wyników badań, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 1 lit. b–j, oraz wyniku badania, o którym mowa w § 4 ust. 1 pkt 1 lit. k, wydaje orzeczenie lekarskie, w którym określa termin badania okresowego.
2. Lekarz uprawniony może określić krótszy termin przeprowadzenia badania okresowego niż określony w art. 22b ust. 7a ustawy, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności. Uzasadnienie określenia krótszego terminu lekarz uprawniony wpisuje do dokumentacji medycznej.
3. [1] Orzeczenie lekarskie sporządza się w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje osoba ubiegająca się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności, a drugi – przewoźnik kolejowy albo zarządca infrastruktury kolejowej, który wydał skierowanie na badanie.
4. Przepisy ust. 1–3 stosuje się odpowiednio do orzeczeń lekarskich wydawanych po przeprowadzeniu badań w przypadkach, o których mowa w art. 22b ust. 7b ustawy.
§ 7.[Wniosek o przeprowadzenie ponownego badania] 1. Osoba ubiegająca się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności lub przewoźnik kolejowy albo zarządca infrastruktury kolejowej, który wydał skierowanie na badania w podmiocie uprawnionym, niezgadzający się z treścią wydanego orzeczenia lekarskiego, może wystąpić, w ciągu 7 dni od dnia wydania orzeczenia lekarskiego, za pośrednictwem lekarza uprawnionego, który je wydał, z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania w tym podmiocie uprawnionym.
2. Ponowne badanie powinno być przeprowadzone nie później niż po upływie 21 dni od dnia złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1.
3. Do orzeczenia lekarskiego wydanego po przeprowadzeniu ponownego badania przepisy § 6 ust. 1–3 stosuje się odpowiednio. Orzeczenie lekarskie wydane w tym trybie jest ostateczne.
§ 8.[Wzór orzeczenia lekarskiego] 1. Wzór orzeczenia lekarskiego potwierdzającego zdolność fizyczną i psychiczną osób ubiegających się o świadectwo maszynisty określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.
2. Wzór orzeczenia lekarskiego potwierdzającego zdolność fizyczną i psychiczną osób ubiegających się o zachowanie ważności świadectwa maszynisty określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.
§ 9.[Przepis przejściowy] 1. Orzeczenia lekarskie stwierdzające spełnianie wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, niezbędnych do uzyskania świadectwa maszynisty albo zachowania jego ważności, wydane przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, zachowują ważność przez okres, na jaki zostały wydane.
2. Badania rozpoczęte przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia przeprowadza się zgodnie z dotychczasowymi przepisami.
3. Wnioski o przeprowadzenie ponownego badania są rozpatrywane zgodnie z dotychczasowymi przepisami, jeżeli pierwsze badanie zostało przeprowadzone przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.
§ 10.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.3)
1) Obecnie działem administracji rządowej - transport kieruje Minister Infrastruktury, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2018 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Infrastruktury (Dz. U. poz. 101 i 176).
2) Niniejsze rozporządzenie w zakresie swojej regulacji wdraża postanowienia dyrektywy 2007/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie przyznawania uprawnień maszynistom prowadzącym lokomotywy i pociągi w obrębie systemu kolejowego Wspólnoty (Dz. Urz. UE L 315 z 03.12.2007, str. 51, z późn. zm.).
3) Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 15 marca 2011 r. w sprawie badań niezbędnych do otrzymania świadectwa maszynisty oraz zachowania jego ważności (Dz. U. poz. 349).
Załączniki do rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju
z dnia 3 kwietnia 2015 r.
Załącznik nr 1
WYMAGANIA ZDROWOTNE, FIZYCZNE I PSYCHICZNE, JAKIE POWINNY SPEŁNIAĆ OSOBY UBIEGAJĄCE SIĘ O ŚWIADECTWO MASZYNISTY ALBO O ZACHOWANIE JEGO WAŻNOŚCI [2]
1. Wymagania ogólne
Osoba ubiegająca się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności nie może cierpieć na żadne dolegliwości lub nie może przyjmować leków lub innych substancji, które mogą powodować:
1) nagłą utratę świadomości;
2) osłabienie uwagi lub zmniejszenie zdolności koncentracji;
3) nagłą utratę sprawności;
4) utratę równowagi lub koordynacji, zachowania patologiczne;
5) znaczące ograniczenie możliwości poruszania się.
2. Wymagania dotyczące narządu wzroku
2.1. Konieczne jest spełnienie następujących wymagań dotyczących narządu wzroku:
1) ostrość wzroku z korekcją lub bez wynosi 1,0, nie mniej niż 0,5 dla oka gorzej widzącego;
2) dopuszczalna maksymalna korekcja za pomocą soczewek kontaktowych lub szkieł wynosi przy nadwzroczności +5, a przy krótkowzroczności –8;
3) widzenie na odległości bliskie i pośrednie jest wystarczające z korekcją lub bez korekcji;
4) w przypadku używania soczewek kontaktowych albo szkieł należy okresowo sprawdzać wzrok przez specjalistę okulistyki;
5) widzenie barw jest prawidłowe, stwierdzone na podstawie badania takiego jak test Ishihary lub innego uznanego badania;
6) rozpoznawanie sygnałów barwnych jest prawidłowe, stwierdzone na podstawie testu opierającego się na rozpoznawaniu pojedynczych barw, a nie na różnicach względnych;
7) pole widzenia jest prawidłowe;
8) widzenie obuoczne jest zachowane;
9) poczucie kontrastu jest prawidłowe;
10) brak postępujących chorób oczu upośledzających widzenie;
11) kontrolowanie wzroku co roku lub w odstępach ustalonych przez lekarza medycyny pracy w przypadku posiadania implantów soczewek lub przeprowadzonych zabiegów keratotomii i keratektomii;
12) odporność na olśnienie jest prawidłowa.
2.2. Kolorowe soczewki kontaktowe i soczewki fotochromatyczne nie są dozwolone.
2.3. Szkła z filtrem UV są dozwolone.
3. Wymagania dotyczące słuchu, mowy i układu przedsionkowego Konieczne jest spełnienie następujących wymagań:
1) słuch jest wystarczający do prowadzenia rozmowy telefonicznej i do usłyszenia sygnałów ostrzegawczych i komunikatów radiowych;
2) osoba badana słyszy szept każdym uchem oddzielnie z odległości 2 m;
3) niedosłuch ucha gorzej słyszącego jest na poziomie nie wyższym niż 40 dB przy częstotliwościach 500 i 1000 Hz;
4) niedosłuch ucha gorzej słyszącego jest na poziomie nie wyższym niż 45 dB przy częstotliwości 2000 Hz;
5) brak zaburzeń równowagi i układu przedsionkowego;
6) brak przewlekłych zaburzeń mowy przy uwzględnieniu konieczności przekazywania wiadomości w sposób głośny i wyraźny.
4. Wymagania dotyczące narządu ruchu
Narząd ruchu w zakresie kończyn górnych, kończyn dolnych i kręgosłupa jest wystarczająco sprawny.
5. Wymagania dotyczące psychologicznej przydatności zawodowej:
1) zdolności poznawcze – pamięć, uwaga i koncentracja, percepcja i rozumowanie,
2) sprawność psychomotoryczna – czas reakcji i koordynacja rąk,
3) komunikowanie się i osobowość
– umożliwiają bezpieczne wykonywanie obowiązków maszynisty.
Załącznik nr 2
WZÓR ORZECZENIA LEKARSKIEGO POTWIERDZAJĄCEGO ZDOLNOŚĆ FIZYCZNĄ I PSYCHICZNĄ OSÓB UBIEGAJĄCYCH SIĘ O ŚWIADECTWO MASZYNISTY [3]
Załącznik nr 3
WZÓR ORZECZENIA LEKARSKIEGO POTWIERDZAJĄCEGO ZDOLNOŚĆ FIZYCZNĄ I PSYCHICZNĄ OSÓB UBIEGAJĄCYCH SIĘ O ZACHOWANIE WAŻNOŚCI ŚWIADECTWA MASZYNISTY [4]
[1] § 6 ust. 3 w brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 30 listopada 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wymagań zdrowotnych, badań lekarskich i psychologicznych oraz oceny zdolności fizycznej i psychicznej osób ubiegających się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności (Dz.U. poz. 2638). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2023 r.
[2] Załącznik nr 1 w brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 30 listopada 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wymagań zdrowotnych, badań lekarskich i psychologicznych oraz oceny zdolności fizycznej i psychicznej osób ubiegających się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności (Dz.U. poz. 2638). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2023 r.
[3] Załącznik nr 2 w brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 30 listopada 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wymagań zdrowotnych, badań lekarskich i psychologicznych oraz oceny zdolności fizycznej i psychicznej osób ubiegających się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności (Dz.U. poz. 2638). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2023 r.
[4] Załącznik nr 3 w brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 30 listopada 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wymagań zdrowotnych, badań lekarskich i psychologicznych oraz oceny zdolności fizycznej i psychicznej osób ubiegających się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności (Dz.U. poz. 2638). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2023 r.
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00