Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1.[Zakres przedmiotowy] [1] 1. Przepisy rozporządzenia określają:

1) tryb postępowania w sprawach zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Celno-Skarbowej, zwanych dalej „funkcjonariuszami”, oraz uprawnionych członków ich rodzin;

2) właściwość organu w sprawach zaopatrzenia emerytalnego;

3) podmioty uprawnione do wypłaty zasiłku pogrzebowego i tryb jego refundacji;

4) wzór i tryb wydawania legitymacji emeryta-rencisty policyjnego.

2. Przepisy rozporządzenia stosuje się również do funkcjonariuszy Urzędu Ochrony Państwa, funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu oraz do funkcjonariuszy Służby Celnej, o których mowa w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, zwanej dalej „ustawą”, którzy są funkcjonariuszami w rozumieniu ust. 1 pkt 1, oraz do uprawnionych członków ich rodzin.

§ 2.[Uprawnienia organu emerytalnego] Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, zwany dalej „organem emerytalnym”, ustala prawo do zaopatrzenia emerytalnego, wysokość świadczeń pieniężnych z tytułu tego zaopatrzenia, zwanych dalej „świadczeniami”, oraz dokonuje ich wypłaty.

Rozdział 2

Wszczęcie postępowania

§ 3.[Wszczęcie postępowania na wniosek i z urzędu] 1. Organ emerytalny wszczyna postępowanie w sprawie ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokości świadczeń na wniosek zainteresowanego lub jego pełnomocnika, chyba że przepisy ustawowe przewidują wszczęcie tego postępowania z urzędu.

2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, składa się na piśmie lub ustnie do protokołu sporządzonego w siedzibie organu emerytalnego, z wyjątkiem wniosku o wznowienie postępowania, który składa się wyłącznie na piśmie.

§ 4.[Złożenie wniosku w imieniu zainteresowanego przez osobę sprawującą nad nim faktyczną opiekę] 1. Jeżeli przedstawiciel ustawowy lub opiekun prawny nie zgłasza wniosku, o którym mowa w § 3 ust. 1, wniosek ten może zgłosić w imieniu zainteresowanego osoba sprawująca nad nim faktyczną opiekę. W takich przypadkach organ emerytalny sporządza adnotację w aktach sprawy.

2. Organ emerytalny może uznać za skuteczne czynności, które są podejmowane na rzecz zainteresowanego przez osobę sprawującą nad nim faktyczną opiekę, jeżeli nie wymagają osobistego działania zainteresowanego.

§ 5.[Treść wniosku o ustalenie prawa do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokości świadczenia] 1. Wniosek o ustalenie prawa do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokości świadczenia, zwany dalej „wnioskiem”, zawiera w szczególności:

1) dane zainteresowanego:

a) imię i nazwisko,

b) datę urodzenia,

c) numer PESEL, a jeżeli nie nadano tego numeru - serię i numer dowodu osobistego lub paszportu,

d) numer NIP, jeżeli jest to jego numer identyfikacyjny,

e) adres miejsca zamieszkania i adres do korespondencji,

f) adres miejsca pobytu lub ostatniego miejsca zamieszkania, jeżeli nie posiada on adresu miejsca zamieszkania;

2) wskazanie rodzaju świadczenia, o jakie ubiega się zainteresowany;

3) wskazanie sposobu wypłaty świadczenia wraz z podaniem odpowiednich danych niezbędnych do jego wypłaty;

4) podpis zainteresowanego, jego pełnomocnika, osoby sprawującej faktyczną opiekę, o której mowa w § 4, albo osoby upoważnionej przez wnioskodawcę, o której mowa w § 22.

2. Wniosek wniesiony w formie dokumentu elektronicznego opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP.

3. Do wniosku załącza się dokumenty niezbędne do ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokości świadczenia.

4. Organ emerytalny pozostawia bez rozpoznania wniosek, który nie zawiera danych określonych w ust. 1 pkt 1 lit. a lub e albo f.

§ 6.[Wnioski składane do organu emerytalnego] 1. Wniosek o:

1) emeryturę lub rentę inwalidzką,

2) rentę rodzinną,

3) wznowienie postępowania,

4) ponowne ustalenie wysokości świadczenia lub o zmianę świadczenia,

5) wznowienie wypłaty świadczenia,

6) zasiłek pogrzebowy

- składa się do organu emerytalnego.

2. Wniosek o emeryturę, rentę inwalidzką lub rentę rodzinną może być złożony również w komórce kadrowej organu Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej lub Krajowej Administracji Skarbowej, właściwego ze względu na ostatnie miejsce pełnienia służby lub miejsce zamieszkania zainteresowanego. Organ ten przekazuje wniosek wraz z załączonymi dokumentami organowi emerytalnemu nie później niż w terminie 14 dni od dnia jego zgłoszenia.

§ 7.[Data zgłoszenia wniosku] 1. Za datę zgłoszenia wniosku uważa się datę wpływu pisemnego wniosku do organu emerytalnego, datę ustnego zgłoszenia wniosku do protokołu sporządzonego w siedzibie organu emerytalnego oraz datę wprowadzenia wniosku do systemu teleinformatycznego organu emerytalnego, a w przypadku określonym w § 6 ust. 2 - datę złożenia wniosku w komórce kadrowej organu Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej lub Krajowej Administracji Skarbowej.

2. Za datę zgłoszenia wniosku uważa się również datę zgłoszenia wniosku do innych organów niż określone w ust. 1, jeżeli do właściwości tych organów należą sprawy świadczeń emerytalno-rentowych.

3. Jeżeli wniosek został zgłoszony w zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej państwa, z którym Rzeczpospolitą Polską łączy umowa międzynarodowa w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, za datę zgłoszenia wniosku uważa się datę uznaną za datę zgłoszenia wniosku zgodnie z wewnętrznym prawodawstwem stosowanym przez tę instytucję.

4. Jeżeli w przypadku, o którym mowa w ust. 3, zagraniczna instytucja ubezpieczeniowa przekaże wniosek do organu emerytalnego w formie elektronicznej, wniosek i inne dowody otrzymane z tej instytucji w formie elektronicznej uznaje się za równoważne z oryginalnym wnioskiem i dokumentami wymaganymi w postępowaniu.

§ 10.[Dokumenty potwierdzające fakt pobierania nauki w szkole] 1. Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione ubiegające się o rentę rodzinną, które ukończyły 16 lat, poza dokumentami i oświadczeniami wymienionymi w § 9 ust. 1 pkt 1, 3 i 4 oraz ust. 2 pkt 2 i 3 oraz ust. 4 przedstawiają dokumenty potwierdzające fakt pobierania nauki w szkole.

2. Przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, ubiegające się o rentę rodzinną, poza dokumentami i oświadczeniami wymienionymi w § 9 ust. 1 pkt 1, 3 i 4 oraz ust. 2 pkt 2 i 3 oraz ust. 4:

1) przedstawiają postanowienie sądu - w przypadku gdy zmarły funkcjonariusz, emeryt lub rencista albo jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd;

2) składają pisemne oświadczenia, czy:

a) zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed zaginięciem funkcjonariusza albo przed śmiercią funkcjonariusza, emeryta lub rencisty, chyba że śmierć była następstwem wypadku,

b) posiadają prawo do renty rodzinnej po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją - czy nie mogą zapewnić im utrzymania.

3. Przepis § 9 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

§ 11.[Oświadczenie w sprawie przyczyniania się do utrzymania składane przez rodziców ubiegających się o rentę rodzinną] 1. Rodzice ubiegający się o rentę rodzinną, poza złożeniem dokumentów i oświadczeń wymienionych w § 9 ust. 1 pkt 1, 3 i 4 oraz ust. 2 pkt 2 i 3 oraz ust. 4, składają pisemne oświadczenie, czy funkcjonariusz, emeryt lub rencista bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania.

2. Przepis § 9 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

§ 12.[Dokumenty przedstawiane przez zainteresowanego ubiegającego się o zasiłek pogrzebowy] 1. Zainteresowany ubiegający się o zasiłek pogrzebowy z tytułu śmierci emeryta, rencisty lub członka rodziny przedstawia dokumenty potwierdzające:

1) datę zgonu;

2) fakt pokrycia kosztów pogrzebu;

3) pokrewieństwo lub powinowactwo zainteresowanego z osobą zmarłą albo umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej.

2. Zainteresowany, o którym mowa w ust. 1, składa pisemne oświadczenie:

1) czy nie pobrał zasiłku pogrzebowego po zmarłym w innym organie uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów do wypłaty tego zasiłku;

2) o pokryciu kosztów pogrzebu w całości albo w części;

3) o numerze posiadanego rachunku bankowego, jeżeli wypłata zasiłku ma być dokonana na rachunek bankowy.

§ 13.[Środki dowodowe potwierdzające dane osobowe] 1. Środkiem dowodowym potwierdzającym imię (imiona), nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL, datę zawarcia związku małżeńskiego, datę zgonu, stopień pokrewieństwa lub powinowactwa lub przysposobienie jest odpowiednio aktualny dokument stwierdzający tożsamość lub aktualny odpis aktu stanu cywilnego.

2. Środkiem dowodowym potwierdzającym prawo do świadczeń alimentacyjnych, w przypadku rozwodu, unieważnienia małżeństwa lub separacji jest wyrok sądu, ugoda sądowa lub inny dokument potwierdzający spełnianie obowiązku alimentacyjnego.

3. Środkiem dowodowym potwierdzającym fakt pokrycia kosztów pogrzebu są rachunki dokumentujące pokrycie kosztów pogrzebu w całości lub w części, a jeżeli rachunki zostały złożone w banku - kopie rachunków, potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem.

4. W przypadku nadesłania wniosku w sprawie świadczenia za pośrednictwem przedsiębiorcy uprawnionego do wykonywania działalności pocztowej w obrocie krajowym lub zagranicznym, zainteresowany powinien dołączyć niezbędne odpisy aktów stanu cywilnego, które podlegają zwrotowi po sporządzeniu kopii lub notatki.

§ 15.[Okresy służby] 1. Okresy służby zaliczane do wysługi emerytalnej ustala się na podstawie zaświadczeń o przebiegu służby funkcjonariusza.

2. Okresy służby wojskowej traktowane jako okresy równorzędne ze służbą w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie Celnej i Służbie Celno-Skarbowej, w tym okresy służby wojskowej pełnionej w szczególnych warunkach uwzględniane przy ustalaniu wysokości emerytury wojskowej, dokumentuje się na podstawie zaświadczenia wystawionego odpowiednio przez komórki lub jednostki organizacyjne urzędu obsługującego Ministra Obrony Narodowej, właściwe w sprawach kadrowych.

3. Okresy zatrudnienia lub służby w zawodowych jednostkach ochrony przeciwpożarowej i nauki w szkołach pożarniczych, w charakterze członka Korpusu Technicznego Pożarnictwa, a także funkcjonariusza pożarnictwa w terminie do dnia 31 stycznia 1992 r., zalicza się do wysługi emerytalnej, w przypadku okresów zatrudnienia lub służby - na podstawie świadectwa pracy i aktu mianowania oraz innych dokumentów poświadczających te okresy, natomiast w przypadku okresów nauki - na podstawie zaświadczenia wydanego przez właściwą szkołę pożarniczą.

4. Okresy zatrudnienia w jednostkach ochrony przeciwpożarowej lub na stanowiskach, na których były wykonywane czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 129 ust. 7 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1313, 1592 i 1669), traktowane jako służba w Państwowej Straży Pożarnej zalicza się do wysługi emerytalnej na podstawie decyzji Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej stwierdzającej zakończenie okresu zatrudnienia.

5. Okresy, o których mowa w ust. 4, w przypadku osób posiadających status strażaka przed dniem 1 lipca 1999 r., a następnie przyjętych przed tą datą do służby w Państwowej Straży Pożarnej, zalicza się do wysługi emerytalnej na podstawie zaświadczenia wystawionego przez pracodawcę lub właściwy organ Państwowej Straży Pożarnej, potwierdzającego wykonywanie czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej.

6. Okres służby w Służbie Celnej zalicza się do wysługi emerytalnej na podstawie zaświadczenia wystawionego przez właściwy organ Krajowej Administracji Skarbowej na podstawie aktu mianowania i akt osobowych funkcjonariusza.

6a. Okresy zatrudnienia w Straży Marszałkowskiej na stanowiskach pracy: strażnik, strażnik specjalista do spraw logistyki, strażnik specjalista do spraw planowania i organizacji, strażnik specjalista do spraw zabezpieczenia technicznego, strażak, strażak specjalista do spraw zabezpieczenia przeciwpożarowego, Komendant Straży Marszałkowskiej i zastępca Komendanta Straży Marszałkowskiej, zalicza się do wysługi emerytalnej na podstawie zaświadczenia wystawionego przez organ Straży Marszałkowskiej, potwierdzającego zatrudnienie na danym stanowisku.

6b. Okresy zatrudnienia, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1d, 6 i 7 oraz w art. 18b ust. 2 pkt 4 ustawy, zalicza się do wysługi emerytalnej na podstawie zaświadczenia wystawionego przez właściwy organ Krajowej Administracji Skarbowej wydanego na podstawie akt osobowych funkcjonariusza.

7. Inne okresy służby lub okresy równorzędne ze służbą zaliczane do wysługi emerytalnej ustala się na podstawie dokumentów wydanych przez właściwe organy.

8. Okresy działalności kombatanckiej oraz okresy zaliczone do tej działalności zalicza się do wysługi emerytalnej na podstawie dokumentów stwierdzających przyznanie uprawnień kombatanckich, zgodnie z ustawą z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2018 r. poz. 276).

9. Okresy składkowe i nieskładkowe oraz okresy opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po dniu 31 grudnia 1998 r. dolicza się do wysługi emerytalnej, jeżeli zostały udowodnione w sposób określony w art. 117 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 i 2245).

10. W razie braku informacji na indywidualnym koncie ubezpieczonego, okresy opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po dniu 31 grudnia 1998 r. dolicza się do wysługi emerytalnej na podstawie zaświadczenia wydanego przez płatnika składek, zawierającego informację o okresach ubezpieczenia oraz o okresach nieopłacania składek lub o braku takich okresów.

§ 16.[Udowadnianie okresów składkowych lub nieskładkowych za pomocą zeznań świadków] 1. W przypadku udowadniania okresów składkowych lub nieskładkowych za pomocą zeznań świadków, zainteresowany lub jego pełnomocnik oświadcza, że okresów tych nie może potwierdzić odpowiednimi dokumentami.

2. Zeznania świadków złożone w formie pisemnej lub ustnej do protokołu sporządzonego w siedzibie organu emerytalnego zawierają w szczególności:

1) dane osobowe świadka: imię i nazwisko, datę urodzenia, adres zamieszkania, serię i numer dowodu osobistego, nazwę i adres pracodawcy albo numer pobieranej emerytury lub renty;

2) stwierdzenie o uprzedzeniu świadka o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań;

3) oświadczenie, czy i jaki stosunek pokrewieństwa lub powinowactwa łączy świadka z zainteresowanym;

4) określenie celu złożenia zeznania;

5) dane dotyczące okoliczności objętych zeznaniem, a w szczególności: w jakim okresie i w którym obozie przebywał w niewoli, obozie dla internowanych, obozie pracy przymusowej, gdzie i w jakich okresach oraz w jakim charakterze był zatrudniony, czy zatrudnienie było wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy, ciągle, dorywczo lub sezonowo, ile dni trwało w tygodniu, ile miesięcy w roku;

6) oświadczenie, skąd świadkowi są znane okoliczności objęte zeznaniem, a jeżeli współpracował z zainteresowanym, czy posiada dowody własnej pracy w tym okresie;

7) własnoręczny podpis świadka.

3. W przypadku doręczenia pisemnych zeznań świadków za pośrednictwem podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług pocztowych w obrocie krajowym lub zagranicznym, własnoręczność podpisów świadków na zeznaniach powinna być poświadczona przez organ administracji rządowej, organ samorządu terytorialnego, notariusza lub konsula Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli świadkiem jest funkcjonariusz, własnoręczność jego podpisu może być potwierdzona przez przełożonego w jednostce organizacyjnej, w której pełni służbę.

§ 17.[Oświadczenie] 1. Na okoliczności, których potwierdzenie dokumentami nie jest wymagane, zainteresowany składa pisemne oświadczenie opatrzone jego własnoręcznym podpisem.

2. Jeżeli oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, składane jest w siedzibie organu emerytalnego, zainteresowany składa podpis w obecności pracownika przyjmującego oświadczenie, który potwierdza swoje uczestnictwo podpisem i pieczęcią.

3. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, zawiera stwierdzenie o uprzedzeniu zainteresowanego o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań.

4. W przypadku doręczania oświadczenia za pośrednictwem podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług pocztowych w obrocie krajowym lub zagranicznym, własnoręczność podpisu na oświadczeniu powinna być poświadczona przez organ administracji rządowej, organ samorządu terytorialnego, notariusza lub konsula Rzeczypospolitej Polskiej.

5. W imieniu osób małoletnich oświadczenia składają ich rodzice lub opiekunowie.

§ 18.[Zagraniczne odpisy aktów stanu cywilnego] 1. W postępowaniu przed organem emerytalnym zagraniczne odpisy aktów stanu cywilnego oraz inne zagraniczne dokumenty przedkłada się po przetłumaczeniu na język polski przez tłumacza przysięgłego.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do dokumentów sporządzonych w państwach, na terenie których obowiązują unijne przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub z którymi Rzeczpospolitą Polską łączą umowy w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, sporządzonych w językach urzędowych tych państw.

§ 19.[Obowiązek składania dokumentów w oryginale] 1. Dokumenty potwierdzające okresy służby lub inne okresy zaliczane do wysługi emerytalnej, o których mowa w § 14 i 15, oraz pisemne zeznania świadków, o których mowa w § 16 ust. 2 i 3, składa się w oryginale.

2. Po wydaniu decyzji w sprawie świadczenia, organ emerytalny zwraca zainteresowanemu, na jego wniosek, przedłożone dokumenty po sporządzeniu ich kopii, z wyłączeniem zaświadczeń o przebiegu służby, zaświadczeń o wysokości uposażenia, zaświadczeń stwierdzających okresy służby zaliczane w wyższym wymiarze i zaświadczeń stwierdzających okresy służby pełnionej w szczególnych warunkach uzasadniających podwyższenie emerytury, przyjmowanych do ustalenia prawa i wysokości podstawy wymiaru świadczeń, rachunków poniesionych kosztów pogrzebu oraz pisemnych zeznań świadków i oświadczeń zainteresowanego.

Rozdział 4

Ustalanie prawa do zaopatrzenia emerytalnego

§ 20.[Informacje o warunkach i dowodach wymaganych do ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego] Organ emerytalny udziela informacji o warunkach i dowodach wymaganych do ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego oraz udziela pomocy przy ubieganiu się o ustalenie tego prawa.

§ 21.[Wycofanie wniosku] 1. Zainteresowany może wycofać wniosek, jednakże nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji.

2. Wycofanie wniosku jest skuteczne, jeśli nastąpiło w formie przewidzianej dla zgłoszenia wniosku.

§ 22.[Złożenie wniosku przez osobę upoważnioną] 1. Jeżeli przy dokonywaniu czynności przed organem emerytalnym zainteresowany lub świadek, mający pełną zdolność do czynności prawnych nie może złożyć podpisu, podpis składa inna upoważniona przez niego osoba, nieograniczona w zdolności do czynności prawnych.

2. Osoba składająca podpis za zainteresowanego lub świadka składa oświadczenie o przyczynach uniemożliwiających złożenie podpisu przez zainteresowanego lub świadka, podając swoje dane identyfikacyjne: imię i nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL, a jeżeli nie nadano tego numeru - serię i numer dowodu osobistego lub paszportu, adres miejsca zamieszkania i adres do korespondencji.

§ 23.[Badanie i ocena sprawy dokonywane przez organ emerytalny] 1. Organ emerytalny bada i ocenia całokształt sprawy o ustalenie prawa do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokości świadczenia na podstawie przedłożonych dokumentów, zeznań świadków, innych dowodów oraz oświadczeń zainteresowanego.

2. Jeżeli zainteresowany nie przedłożył dowodów niezbędnych do ustalenia lub potwierdzenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokości świadczenia, organ emerytalny wzywa go pismem, za zwrotnym poświadczeniem odbioru, do przedłożenia tych dowodów we wskazanym przez organ emerytalny terminie, nie dłuższym niż 60 dni, pod rygorem wydania decyzji na podstawie posiadanych dowodów.

§ 24.[Skierowanie zainteresowanego na badanie przez komisję lekarską] 1. Jeżeli zainteresowany złożył wniosek o ustalenie prawa do renty inwalidzkiej lub do dodatku pielęgnacyjnego albo ma wyznaczony termin kontrolnego badania lekarskiego, organ emerytalny kieruje go na badanie przez komisję lekarską w celu wydania orzeczenia o zaliczeniu zainteresowanego do jednej z grup inwalidztwa lub o niezdolności do samodzielnej egzystencji, dołączając zaświadczenie o stanie zdrowia tej osoby, sporządzone przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się zainteresowany.

2. Jeżeli warunkiem ustalenia prawa do renty rodzinnej jest uznanie za osobę niezdolną do pracy członka rodziny zmarłego emeryta lub rencisty albo członka rodziny zmarłego lub zaginionego funkcjonariusza, organ emerytalny na wniosek zainteresowanego zwraca się do właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o skierowanie wskazanej we wniosku osoby na badanie przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w celu wydania orzeczenia o niezdolności do pracy, dołączając zaświadczenie o stanie zdrowia tej osoby, sporządzone przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się zainteresowany.

3. Jeżeli zainteresowany nie zgłosił się w wyznaczonym terminie na badanie do lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych albo na dodatkowe badanie specjalistyczne zarządzone przez tego lekarza, organ emerytalny wzywa go pismem, za zwrotnym poświadczeniem odbioru, do wyjaśnienia w terminie 30 dni od dnia doręczenia pisma przyczyn niezgłoszenia się na badanie, pod rygorem wydania decyzji na podstawie posiadanych dowodów.

§ 25.[Obliczanie wysługi emerytalnej] 1. Przy obliczaniu wysługi emerytalnej dodaje się poszczególne okresy o jednakowym wskaźniku procentowym, określonym w ustawie, obejmujące lata, miesiące i dni.

2. Okresy niepełnych miesięcy oblicza się w dniach. Sumę dni zamienia się na miesiące, przyjmując za miesiąc 30 dni kalendarzowych. Sumę miesięcy zamienia się na lata, przyjmując pełne 12 miesięcy za 1 rok.

3. Okresy rozpoczynające się pierwszym, a kończące się ostatnim dniem miesiąca oblicza się jak pełne miesiące, niezależnie od faktycznej liczby dni przypadającej w danym miesiącu.

4. Jeżeli w zaświadczeniu stwierdzającym okresy zatrudnienia są podane dni robocze, a nie okresy zatrudnienia, sumę dni zamienia się na miesiące, przyjmując za miesiąc 22 dni robocze, a w odniesieniu do okresów zatrudnienia wykonywanego przed dniem 1 stycznia 1981 r. - 25 dni roboczych.

5. Jeżeli z dowodów wynika tylko miesiąc rozpoczęcia lub zakończenia zatrudnienia, przyjmuje się za początek lub koniec tego okresu piętnasty dzień miesiąca.

6. Obliczenie procentowego wymiaru wysługi emerytalnej za okresy o jednakowym wskaźniku procentowym jest dokonywane według matematycznych zasad zaokrąglania, z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku.

§ 26.[Wydanie decyzji w sprawie ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokości świadczenia] 1. Decyzję w sprawie ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokości świadczenia organ emerytalny wydaje na piśmie, nie później niż w terminie 60 dni od dnia zgłoszenia wniosku lub powstania obowiązku wszczęcia postępowania z urzędu.

2. W razie przeprowadzania postępowania, o którym mowa w § 23 ust. 2 lub w § 24, decyzję określoną w ust. 1 wydaje się nie później niż w terminie 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji lub od daty wpływu do organu emerytalnego prawomocnego orzeczenia komisji lekarskiej, lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych albo komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

3. Za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności, o której mowa w ust. 2, uważa się datę końcową dodatkowego terminu do przedstawienia niezbędnych dowodów wyznaczonego przez organ emerytalny albo datę przedstawienia tych dowodów.

§ 27.[Elementy decyzji] 1. Decyzja o ustaleniu prawa do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokości świadczenia albo decyzja o zmianie tego prawa lub wysokości świadczenia zawiera w szczególności:

1) określenie organu emerytalnego;

2) datę jej wydania;

3) wskazanie osoby, której dotyczy;

4) powołanie podstawy prawnej;

5) rodzaj i numer świadczenia;

6) sposób wyliczenia świadczenia oraz jego wysokość;

7) datę, od której przysługuje świadczenie;

8) uzasadnienie faktyczne i prawne;

9) pouczenie o terminie i trybie odwołania;

10) pouczenie o okolicznościach, o których zainteresowany jest obowiązany na podstawie przepisów prawa powiadomić organ emerytalny;

11) podpis i stanowisko osoby upoważnionej do wydania decyzji.

2. Decyzja o zmianie wysokości świadczenia w wyniku bieżącej waloryzacji nie musi zawierać pouczenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 10.

§ 28.[Decyzja o odmowie ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego] 1. Decyzja o odmowie ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego zawiera elementy określone w § 27 ust. 1 pkt 1-5 i 8-11.

2. W przypadku wydania decyzji, w której nie ustalono prawa do zaopatrzenia emerytalnego, organ emerytalny poucza zainteresowanego o możliwości ubiegania się o ustalenie prawa do świadczeń przewidzianych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub w innych przepisach.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, po uprawomocnieniu się wydanej decyzji, organ emerytalny przekazuje odpowiednie dokumenty właściwemu organowi na wniosek tego organu lub zainteresowanego. Nieprzekazane dokumenty zwraca się zainteresowanemu na jego wniosek.

§ 29.[Umorzenie postępowania w sprawie ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokości świadczenia] Postępowanie w sprawie ustalenia prawa do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokości świadczenia umarza się, jeżeli zainteresowany:

1) zmarł przed wydaniem decyzji, a osoby uprawnione do udziału w niezakończonym postępowaniu nie złożyły wniosku o jego kontynuowanie;

2) wycofał wniosek.

Rozdział 5

Wypłata świadczeń pieniężnych

§ 30.[Dzień wypłaty świadczeń] 1. Emerytury i renty wraz z dodatkami, zasiłkami i innymi świadczeniami pieniężnymi wypłaca się miesięcznie z góry, w piątym dniu każdego miesiąca kalendarzowego, za który przysługują te świadczenia.

2. Świadczenia, o których mowa w ust. 1, przysługujące osobom zamieszkałym za granicą w państwach, z którymi zostały zawarte umowy międzynarodowe o wzajemnym przekazywaniu świadczeń emerytalnych i rentowych z ubezpieczeń społecznych, wypłaca się kwartalnie z dołu w pierwszym dniu miesiąca przypadającego po upływie każdego kwartału, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Przepis ust. 1 stosuje się do osób zamieszkałych w państwach, na terenie których obowiązują unijne przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

4. Za dzień wypłaty świadczeń przekazywanych za granicę uważa się dzień przekazania należności do banku lub innej instytucji pośredniczącej w wypłacie świadczeń.

5. W przypadku gdy dzień wypłaty jest dniem wolnym od pracy, wypłaty dokonuje się w dniu roboczym poprzedzającym dzień wolny od pracy.

§ 31.[Wypłata renty rodzinnej osobie sprawującej opiekę albo kuratelę nad uprawnionym] 1. Rentę rodzinną albo jej część, jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest więcej niż jedna osoba, przysługującą:

1) osobie małoletniej,

2) osobie pełnoletniej, nad którą została ustanowiona opieka albo kuratela

- wypłaca się osobie sprawującej nad tą osobą opiekę albo kuratelę, po uzyskaniu przez kuratora zezwolenia sądu na wypłatę świadczenia do jego rąk.

2. Rentę rodzinną albo jej część, przysługującą osobie pełnoletniej innej niż wymieniona w ust. 1 pkt 2, wypłaca się tej osobie albo na jej wniosek innej osobie pełnoletniej uprawnionej do części tej renty rodzinnej albo osobie, która sprawowała opiekę nad zainteresowanym przed osiągnięciem pełnoletności, po uprzednim pouczeniu o okolicznościach, o których mowa w art. 49 ust. 1 ustawy.

3. W przypadku pobytu sieroty zupełnej w zakładzie specjalnym albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej, rentę rodzinną wraz z dodatkiem dla sieroty zupełnej wpłaca się na rachunek w banku, wskazanym przez kierownika zakładu albo placówki albo przez opiekuna ustanowionego przez sąd.

4. W przypadku pobytu w zakładzie specjalnym albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej więcej niż jednej sieroty zupełnej, uprawnionych do jednej renty rodzinnej, każdej z nich wypłaca się przysługującą jej część renty oraz dodatek dla sieroty zupełnej. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio.

5. Przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio przy wypłacaniu świadczeń należnych członkom rodziny pozostałym po osobie, która zmarła po zgłoszeniu wniosku o te świadczenia, a przed ustaleniem prawa do nich.

§ 32.[Wypłata emerytury lub renty opiekunowi albo kuratorowi osoby uprawnionej] 1. Jeżeli dla osoby uprawnionej do emerytury lub renty ustanowiono opiekuna albo kuratora, emeryturę lub rentę wypłaca się do rąk tego opiekuna albo kuratora, po uzyskaniu przez kuratora zezwolenia sądu na wypłatę świadczenia do jego rąk.

2. Jeżeli z akt sprawy wynika konieczność ustanowienia dla osoby uprawnionej do emerytury lub renty opiekuna albo kuratora, do czasu jego ustanowienia świadczenia te wypłaca się do rąk osoby pełniącej faktyczną opiekę, wskazanej przez właściwy organ gminy.

3. Podstawę wypłaty świadczenia do rąk opiekuna albo kuratora może stanowić również kopia wniosku o ustanowienie opieki albo kurateli, złożonego w sądzie opiekuńczym.

4. Organ emerytalny zobowiązuje osobę, o której mowa w ust. 2 lub 3, do przedstawienia, najpóźniej w ciągu 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia wypłaty emerytury lub renty do jej rąk, postanowienia sądu o ustanowieniu opiekuna albo kuratora. W razie nieprzedstawienia postanowienia sądu w wyznaczonym terminie, organ emerytalny zwraca się do właściwego organu, o którym mowa w ust. 2, w sprawie wystąpienia o ustanowienie opiekuna albo kuratora.

§ 33.[Wypłata świadczenia przyznanego w drodze wyjątku przez właściwego ministra] 1. Na mocy decyzji ministra właściwego do spraw wewnętrznych albo ministra właściwego do spraw finansów publicznych przyznającej w drodze wyjątku zaopatrzenie emerytalne, na podstawie art. 8 ustawy, organ emerytalny podejmuje wypłatę tego świadczenia.

2. Wypłata świadczenia przyznanego w drodze wyjątku jest realizowana przez okres wskazany w decyzji właściwego ministra. Po upływie tego okresu organ emerytalny nie wydaje decyzji o wstrzymaniu wypłaty świadczenia.

3. Jeżeli ustaną okoliczności będące podstawą przyznania świadczenia w drodze wyjątku, organ emerytalny wydaje decyzję o wstrzymaniu wypłaty tego świadczenia.

4. Jeżeli ustaną przesłanki wstrzymania wypłaty świadczenia przyznanego w drodze wyjątku, przed uprawomocnieniem się decyzji w tej sprawie, organ emerytalny podejmuje wypłatę na okres nie dłuższy niż wskazany w decyzji właściwego ministra.

§ 34.[Zaokrąglanie kwot przypadających do wypłaty] Kwoty przypadające do wypłaty zaokrągla się według zasad przyjętych dla świadczeń wypłacanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

§ 35.[Ustalenie równowartości w polskich złotych kwoty świadczenia zagranicznego wyrażonej w walucie obcej] 1. Jeżeli dla ustalenia świadczeń lub ich wypłaty odrębne przepisy wymagają ustalenia równowartości w polskich złotych kwoty świadczenia zagranicznego wyrażonej w walucie obcej, ma zastosowanie kurs złotego do waluty obcej ogłoszony przez Narodowy Bank Polski z dnia dokonywania przeliczenia przez organ emerytalny, chyba że umowa międzynarodowa, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, lub przepisy Unii Europejskiej stanowią inaczej.

2. Kwoty poniesionych kosztów pogrzebu wykazane w obcej walucie przelicza się według kursu, o którym mowa w ust. 1, obowiązującego na dzień zgonu.

§ 36.[Dokonanie wypłaty zasiłku pogrzebowego] 1. Wypłaty zasiłku pogrzebowego dokonuje organ emerytalny lub na jego zlecenie komórka finansowa właściwego organu Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej lub Służby Celno-Skarbowej, właściwa ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy, a w przypadku emeryta lub rencisty Straży Marszałkowskiej komórka organizacyjna Kancelarii Sejmu właściwa do spraw finansowych.

2. Organ emerytalny po otrzymaniu od organu, o którym mowa w ust. 1, dowodów wypłaty niezwłocznie refunduje wypłacony zasiłek, do wysokości określonej w art. 80 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Rozdział 6

Legitymacja emeryta-rencisty policyjnego

§ 37.[Legitymacja] 1. Osoba, która ma ustalone prawo do emerytury lub renty inwalidzkiej, otrzymuje legitymację emeryta-rencisty policyjnego, zwaną dalej „legitymacją”.

2. Legitymacja jest ważna wraz z dokumentem potwierdzającym tożsamość, zawierającym zdjęcie emeryta lub rencisty.

§ 38.[Wydanie oraz wymiana legitymacji oraz dokonywanie wpisów] Organ emerytalny wydaje i wymienia legitymację oraz dokonuje w niej wpisów.

§ 39.[Wydawanie legitymacji wraz z decyzją o ustaleniu prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej] Legitymację wydaje się wraz z decyzją o ustaleniu prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej.

§ 40.[Elementy legitymacji] 1. Legitymacja zawiera:

1) imię i nazwisko emeryta lub rencisty;

2) numer PESEL;

3) numer świadczenia;

4) wpis o niezdolności do samodzielnej egzystencji;

5) datę ważności;

6) datę wydania;

7) nazwę organu emerytalnego wydającego legitymację.

2. Wzór legitymacji jest określony w załączniku do rozporządzenia.

§ 41.[Wymiana legitymacji] Legitymacja podlega wymianie w przypadku:

1) zmiany nazwiska lub imienia emeryta lub rencisty;

2) utraty, uszkodzenia lub zniszczenia;

3) upływu okresu ważności;

4) orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub jego zmiany.

Rozdział 7

Przepisy przejściowe i końcowe

§ 42.[Stosowanie przepisów dotychczasowych] Do postępowań wszczętych na podstawie przepisów dotychczasowych i niezakończonych do dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, stosuje się przepisy dotychczasowe.

§ 43.[Ważność dotychczasowych legitymacji] Legitymacje wydane przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia zachowują ważność do upływu terminu w nich wskazanych.

§ 44.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2019 r.²⁾