Załącznik do rozporządzenia Ministra Energii
z dnia 27 września 2018 r. (poz. 1891)

SPOSÓB POBIERANIA PRÓBEK PALIW STAŁYCH [2]

1. Objaśnienia:

1) partia paliwa stałego – deklarowana ilość paliwa stałego wprowadzanego do obrotu o określonych wymaganiach jakościowych;

2) próbka pierwotna – porcja paliwa stałego pobrana z jednego miejsca w partii paliwa stałego;

3) próbka ogólna – próbka otrzymana w wyniku połączenia wszystkich próbek pierwotnych pobranych z partii paliwa stałego;

4) próbka laboratoryjna – próbka, którą uzyskuje się w wyniku rozdrabniania, mieszania i pomniejszania próbki do badań lub próbki kontrolnej;

5) próbka analityczna – część badanego materiału pobranego z próbki laboratoryjnej, wykorzystywana w całości do jednego oznaczenia lub badania.

2. Próbki paliw stałych pobiera się:

1) z przenośników taśmowych z:

a) zatrzymanego przenośnika taśmowego,

b) przesypu przenośnika taśmowego znajdującego się w ruchu,

c) przenośnika taśmowego znajdującego się w ruchu;

2) z podnośników kubełkowych;

3) z wagonów kolejowych lub z pryzmy uzyskanej po wyładowaniu paliwa stałego z wagonów;

4) z samochodów lub z pryzmy uzyskanej po wyładowaniu paliwa stałego z samochodu;

5) ze statków i z barek;

6) ze zwałów;

7) ze zwałów, jeżeli nie ma możliwości pobrania próbek z przenośników taśmowych podczas transportu paliwa stałego na zwał lub podczas zabierania paliwa stałego ze zwału;

8) z opakowań jednostkowych.

3. Sposób pobierania próbek pierwotnych z miejsc, o których mowa w pkt 2 ppkt 1–7.

3.1. Sposób pobierania próbek pierwotnych określa PN-ISO 18283:2008 pkt 5 dla paliw stałych otrzymywanych w procesie przeróbki termicznej węgla kamiennego i brunatnego lub pkt 5.3 normy PN-G-04502:2014-11 dla pozostałych rodzajów paliw stałych.

3.2. Minimalną masę próbki pierwotnej ustala się zgodnie z pkt 4.4.9 normy PN-ISO 18283:2008 dla paliw stałych otrzymywanych w procesie przeróbki termicznej węgla kamiennego i brunatnego lub zgodnie ze wzorem określonym w pkt 5.1 normy PN-G-04502:2014-11 dla pozostałych rodzajów paliw stałych.

3.3. Ustalając minimalną masę próbki pierwotnej, przyjmuje się jako wielkość największego ziarna w badanej partii paliwa stałego oraz wartość maksymalną wymiaru ziarna określoną dla danego sortymentu paliwa stałego zgodnie z poniższą tabelą.

3.4. Minimalną liczbę próbek pierwotnych z partii paliwa stałego określa się zgodnie z PN-ISO 18283:2008 pkt 4.4.10 dla paliw stałych otrzymywanych w procesie przeróbki termicznej węgla kamiennego i brunatnego lub zgodnie z pkt 5.2.1 albo wzorem określonym w pkt 5.2.2 normy PN-G-04502:2014-11 dla pozostałych rodzajów paliw stałych.

4. Sposób pobierania próbek pierwotnych z opakowań jednostkowych, o których mowa w pkt 2 ppkt 8.

4.1. Jedno opakowanie jednostkowe stanowi jedną próbkę pierwotną, jeżeli masa opakowania jest nie większa niż 25 kg.

4.2. Liczbę opakowań jednostkowych, które należy pobrać z partii paliwa stałego do wykonania badania, oblicza się według wzoru:

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

L_oj – liczbę opakowań jednostkowych,

M – masę partii paliwa stałego [w kg],

D – wielkość największego ziarna w badanej partii paliwa stałego [w mm],

m_oj – masę opakowania jednostkowego [w kg].

4.3. Otrzymaną wartość liczby opakowań jednostkowych zaokrągla się do części całkowitej tej liczby.

4.4. Przed przystąpieniem do pobrania próbek pierwotnych przeprowadza się oględziny całej partii paliwa stałego i eliminuje się z procesu pobierania próbek uszkodzone opakowania jednostkowe.

4.5. Opakowania jednostkowe pobiera się losowo z całej partii paliwa stałego, zapewniając takie warunki, aby wszystkie opakowania jednostkowe miały równe prawdopodobieństwo pobrania.

4.6. W przypadku opakowań jednostkowych większych niż 25 kg stosuje się przepisy pkt 3.

5. Przygotowanie próbki ogólnej.

5.1. Wszystkie próbki pierwotne pochodzące z badanej partii paliwa stałego łączy się, tworząc próbkę ogólną.

6. Przygotowanie próbki do badań i próbki kontrolnej.

6.1. Próbkę do badań i próbkę kontrolną otrzymuje się przez podzielenie próbki ogólnej w proporcji 1:1.

6.2. Pakowanie próbki do badań i próbki kontrolnej odbywa się w miejscu jej pobrania.

7. Przygotowanie próbki laboratoryjnej.

7.1. Przygotowanie próbki laboratoryjnej z próbki do badań oraz próbki laboratoryjnej z próbki kontrolnej może odbyć się w miejscu ich pobrania lub w laboratorium.

7.2. Próbka laboratoryjna przygotowywana jest z próbki do badań lub próbki kontrolnej poprzez jej rozkruszenie, mieszanie i pomniejszenie.

7.3. Po rozkruszeniu próbki do badań lub próbki kontrolnej pomniejsza się ją do masy nie mniejszej niż podana w normie PN-ISO 18283:2008 pkt 8.7 dla paliw stałych otrzymywanych w procesie przeróbki termicznej węgla kamiennego i brunatnego lub tablicy 3 pkt 7.1 normy PN-G-04502:2014-11 dla pozostałych rodzajów paliw stałych.

7.4. W przypadku próbek paliw stałych innych niż paliwa stałe otrzymywane w procesie przeróbki termicznej węgla kamiennego, o wielkości ziarna różnej od przedstawionych w tablicy 3 w pkt 7.1 normy PN-G-04502:2014-11, minimalną masę próbki do badań lub próbki kontrolnej po pomniejszeniu ustala się według wzoru:

y = 0,05 + 0,5x + 0,05x²

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

y – masa próbki do badań lub próbki kontrolnej po pomniejszeniu [w kg],

x – wielkość największego ziarna po rozkruszeniu [w mm].

7.5. Urządzenia do przygotowania próbki laboratoryjnej określa pkt 8.3.3 normy PN-ISO 18283:2008 dla paliw stałych otrzymywanych w procesie przeróbki termicznej węgla kamiennego i brunatnego lub pkt 7 normy PN-G-04502:2014-11 dla pozostałych rodzajów paliw stałych.

7.6. Rozdrabnianie, mieszanie i pomniejszanie próbki do badań lub próbki kontrolnej odbywa się w sposób określony w pkt 8 normy PN-ISO 18283:2008 dla paliw stałych otrzymywanych w procesie przeróbki termicznej węgla kamiennego i brunatnego lub w pkt 7 normy PN-G-04502:2014-11 dla pozostałych rodzajów paliw stałych.

7.7. Próbka laboratoryjna przygotowana z próbki do badań i próbka laboratoryjna przygotowana z próbki kontrolnej pakowana jest na miejscu jej przygotowania.

8. Przygotowaną próbkę do badań i próbkę kontrolną lub próbkę laboratoryjną przygotowaną z próbki do badań i próbkę laboratoryjną przygotowaną z próbki kontrolnej pakuje się do szczelnych skrzynek, pojemników albo worków i zabezpiecza w sposób zapewniający identyczność i identyfikowalność tych próbek.