§ 2.[Wniosek o odszkodowanie za szkodę] 1. [1] Poszkodowany po stwierdzeniu szkody dokonuje jej zgłoszenia przez złożenie wniosku o odszkodowanie za szkodę, zwanego dalej „wnioskiem”, w postaci papierowej albo elektronicznej przy użyciu środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2020 r. poz. 344), do regionalnego dyrektora ochrony środowiska, a w przypadku szkody wyrządzonej na obszarze parku narodowego – do dyrektora parku narodowego, zwanych dalej „właściwymi organami”.

2. W przypadku szkody wyrządzonej w odniesieniu do zwierząt, w pasiece albo w budowli stawów rybnych w gospodarstwie rybackim, jeżeli szkoda w tej budowli spowodowała albo może spowodować ubytek ryb, zgłoszenia szkody można dokonać również przez złożenie wniosku telefonicznie.

3. Osoba przyjmująca telefoniczne zgłoszenie szkody w przypadku, o którym mowa w ust. 2, dokumentuje zgłoszenie w formie notatki służbowej, informując poszkodowanego o konieczności przekazania dokumentów, o których mowa w ust. 5, podczas oględzin szkody.

3a. [2] Wniosek składa się w terminie:

1) 2 dni roboczych od dnia stwierdzenia szkody – w przypadku szkody wyrządzonej w odniesieniu do zwierząt;

2) 7 dni roboczych od dnia stwierdzenia szkody – w przypadku szkody w pasiece albo w budowli stawów rybnych w gospodarstwie rybackim;

3) 7 dni roboczych od dnia stwierdzenia szkody i nie później niż 14 dni przed planowanym rozpoczęciem zbioru – w przypadku szkody w plonach na użytkach zielonych;

4) umożliwiającym dokonanie szacowania szkody nie później niż 14 dni przed planowanym rozpoczęciem zbioru danej uprawy w roku, w którym wystąpiła szkoda – w przypadku szkody wyrządzonej w uprawach lub płodach rolnych;

5) 2 miesięcy od dnia stwierdzenia szkody – w przypadku szkody innej niż określona w pkt 1–4.

3b. [3] Wniosek złożony po upływie terminu, o którym mowa w ust. 3a, pozostawia się bez rozpoznania.

4. Wniosek zawiera:

1) w przypadku poszkodowanego będącego osobą fizyczną:

a) imię i nazwisko poszkodowanego,

b) numer PESEL poszkodowanego albo numer paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość – w przypadku gdy poszkodowany nie posiada numeru PESEL,

c) adres do korespondencji poszkodowanego i jego numer telefonu,

d) lokalizację szkody, w tym dane ewidencyjne działki,

e) rodzaj szkody i gatunek zwierzęcia, które spowodowało szkodę,

f) datę stwierdzenia szkody,

g) opis szkody,

h) formę władania przedmiotem szkody,

i) wskazanie pełnomocnika, o ile został ustanowiony,

j) [4] podpis poszkodowanego złożony zgodnie z ust. 6;

2) w przypadku poszkodowanego będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej:

a) nazwę poszkodowanego oraz imię i nazwisko osoby właściwej do reprezentowania poszkodowanego,

b) numer identyfikacyjny REGON oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP) poszkodowanego,

c) adres do korespondencji poszkodowanego i numer telefonu do osoby, o której mowa w lit. a,

d) lokalizację szkody, w tym dane ewidencyjne działki,

e) rodzaj szkody i gatunek zwierzęcia, które spowodowało szkodę,

f) datę stwierdzenia szkody,

g) opis szkody,

h) formę władania przedmiotem szkody,

i) wskazanie pełnomocnika, o ile został ustanowiony,

j) [5] podpis poszkodowanego złożony zgodnie z ust. 6.

5. Do wniosku dołącza się:

1) [6] kopię dokumentu potwierdzającego prawo własności mienia, które uległo szkodzie, wraz z podpisanym oświadczeniem poszkodowanego potwierdzającym aktualność złożonego dokumentu, a w przypadku szkody wyrządzonej w pogłowiu zwierząt:

a) kopię dokumentacji hodowlanej albo oświadczenie poszkodowanego o gotowości udostępnienia dokumentacji hodowlanej do wglądu podczas oględzin szkody – w przypadku zwierząt hodowlanych,

b) oświadczenie poszkodowanego, że zwierzę będące przedmiotem szkody jest własnością poszkodowanego – w przypadku zwierząt innych niż zwierzęta hodowlane, albo

2) kopię dokumentu potwierdzającego oddanie poszkodowanemu mienia, które uległo szkodzie, do gospodarczego korzystania, w szczególności umowy użytkowania, najmu, dzierżawy lub oświadczenia właściciela gruntu, albo

3) oświadczenie poszkodowanego o posiadaniu samoistnym mienia, które uległo szkodzie;

4) odpowiednio do przedmiotu szkody:

a) [7] (uchylona)

b) [8] kopię pozwolenia wodnoprawnego albo zgłoszenia wodnoprawnego wraz z zaświadczeniem o niezgłoszeniu sprzeciwu, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2017 r. poz. 1121) albo ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2022 r. poz. 2625 i 2687 oraz z 2023 r. poz. 295, 412 i 877), pozwolenia na budowę albo zgłoszenia budowy lub wykonywania innych robót budowlanych wraz z zaświadczeniem o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2023 r. poz. 682, 553 i 967), ważnych na dzień zgłoszenia szkody – jeżeli były wymagane dla przedmiotu szkody,

c) oświadczenie poszkodowanego o planowanym terminie sprzętu uprawy lub płodów rolnych, które uległy szkodzie, przy czym termin ten nie może być krótszy niż 14 dni od dnia zgłoszenia szkody;

5) informację o numerze rachunku bankowego, na który ma być wypłacone odszkodowanie, lub wskazanie innego sposobu wypłaty odszkodowania;

6) pisemne pełnomocnictwo – w przypadku gdy poszkodowany ustanowił pełnomocnika.

5a. [9] Do wniosku można dołączyć upoważnienie dla właściwego organu do wejścia na teren nieruchomości, na którym doszło do wyrządzenia szkody, w celu dokonania oględzin szkody udzielone przez osobę posiadającą tytuł prawny do władania tą nieruchomością.

6. [10] Wniosek w postaci:

1) papierowej opatruje się własnoręcznym podpisem;

2) elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

7. [11] Jeżeli wniosek złożony zgodnie z ust. 1 zawiera braki formalne lub do wniosku nie dołączono dokumentów określonych w ust. 5, właściwy organ wzywa poszkodowanego do uzupełnienia wniosku w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania i poucza o skutkach nieuzupełnienia wniosku.

8. [12] W przypadku nieuzupełnienia przez poszkodowanego wniosku w terminie, o którym mowa w ust. 7, wniosek złożony zgodnie z ust. 1 pozostawia się bez rozpoznania.

9. [13] W przypadku wniosku złożonego telefonicznie dokumenty, o których mowa w ust. 5, przekazuje się podczas oględzin szkody.

10. [14] Jeżeli podczas oględzin szkody nie przekazano dokumentów, o których mowa w ust. 5, właściwy organ informuje poszkodowanego o obowiązku przekazania tych dokumentów w terminie 14 dni od dnia dokonania oględzin i poucza o skutkach ich nieprzekazania, dokonując adnotacji w protokole oględzin szkody, zwanym dalej „protokołem”.

11. [15] W przypadku nieprzekazania przez poszkodowanego dokumentów, o których mowa w ust. 5, w terminie, o którym mowa w ust. 10, wniosek pozostawia się bez rozpoznania.

11a. [16] W przypadku gdy analiza wniosku wskazuje, że poszkodowanemu nie przysługuje odszkodowanie z powodów wymienionych w art. 126 ust. 6 pkt 1, 2 albo pkt 3 lit. a i d ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, nie dokonuje się dalszych czynności z zakresu szacowania szkody oraz informuje się poszkodowanego na piśmie o przyczynie odmowy wypłaty odszkodowania za szkodę.

12. Poszkodowany zabezpiecza, w miarę możliwości, ślady oraz inne dowody wskazujące na przyczynę lub okoliczności powstania szkody w miejscu jej wyrządzenia do czasu sporządzenia protokołu.

13. Poszkodowany jest obowiązany zawiadomić właściwy organ o każdej zmianie adresu do korespondencji, o którym mowa w ust. 4 pkt 1 lit. c albo pkt 2 lit. c. W przypadku niezawiadomienia właściwego organu o zmianie adresu do korespondencji doręczenie pisma na dotychczasowy adres jest skuteczne.

§ 3.[Oględziny szkody] 1. Właściwy organ dokonuje oględzin szkody w obecności poszkodowanego, niezwłocznie po otrzymaniu wniosku, jednak nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania kompletnego wniosku.

1a. [17] W przypadku wystąpienia trudnych warunków pogodowych lub innych niesprzyjających okoliczności, w szczególności konieczności powołania rzeczoznawcy albo wystąpienia siły wyższej, czyniących niecelowym lub niemożliwym dokonanie oględzin i szacowania szkody właściwy organ dokonuje oględzin szkody niezwłocznie od dnia pozyskania informacji o ustaniu tych okoliczności, jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia ich ustania.

2. W przypadku szkód wyrządzonych w odniesieniu do zwierząt, w pasiece albo w budowli stawów rybnych w gospodarstwie rybackim, jeżeli szkoda w tej budowli spowodowała albo może spowodować ubytek ryb, oględzin szkody dokonuje się niezwłocznie po otrzymaniu wniosku, jednak nie później niż w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania.

3. W przypadku szkody wyrządzonej w uprawach lub płodach rolnych oględzin szkody dokonuje się najpóźniej na dzień przed sprzętem uprawy lub płodów rolnych, w których ona wystąpiła.

4. Właściwy organ ustala termin oględzin szkody w uzgodnieniu z poszkodowanym, a w przypadku braku porozumienia ustala go samodzielnie. Informację o ustalonym terminie oględzin szkody doręcza się poszkodowanemu na piśmie nie później niż na 2 dni przed dniem oględzin szkody.

4a. [18] Uzgodnienie z poszkodowanym terminu oględzin szkody lub poinformowanie go o ustalonym terminie oględzin szkody może nastąpić również telefonicznie.

4b. [19] W przypadku telefonicznego poinformowania poszkodowanego o ustalonym terminie oględzin szkody poszkodowany potwierdza zaproponowany termin na piśmie lub telefonicznie, nie później niż na 2 dni robocze przed zaproponowanym terminem.

4c. [20] W przypadku telefonicznego uzgodnienia z poszkodowanym terminu oględzin szkody lub telefonicznego potwierdzenia przez niego zaproponowanego terminu osoba przyjmująca telefoniczne zgłoszenie szkody dokonuje na wniosku odpowiedniej adnotacji lub sporządza notatkę służbową z przeprowadzonej rozmowy.

5. [21] W przypadku braku możliwości dokonania oględzin szkody w ustalonym terminie z przyczyn leżących po stronie organu albo z przyczyn wskazanych w ust. 1a właściwy organ niezwłocznie zawiadamia o tym poszkodowanego, podając przyczynę odwołania oględzin szkody. Do ustalenia kolejnego terminu oględzin szkody stosuje się przepisy ust. 4–4c.

6. Zawiadomienia, o którym mowa w ust. 5, można dokonać również telefonicznie, z podaniem nazwy i adresu właściwego organu, imienia i nazwiska zawiadamianego, nazwiska i stanowiska służbowego pracownika tego organu.

7. [22] Nieobecność poszkodowanego na oględzinach szkody w ustalonym terminie, jeżeli poszkodowany nie dołączył do wniosku upoważnienia, o którym mowa w § 2 ust. 5a, lub nie zapewnił dostępności terenu, na którym mają być przeprowadzone oględziny szkody, dokonujący tych oględzin odnotowuje w protokole i odstępuje od ich dokonania.

8. [23] W przypadku braku możliwości dokonania oględzin szkody w ustalonym terminie z powodu nieobecności poszkodowanego spowodowanej wystąpieniem nadzwyczajnego wydarzenia lub innej przeszkody, których nie można przezwyciężyć, potwierdzonych dokumentami przedłożonymi właściwemu organowi w terminie 7 dni od dnia ustania tego wydarzenia lub przeszkody, właściwy organ ustala kolejny termin oględzin szkody. Do ustalenia kolejnego terminu oględzin szkody stosuje się przepisy ust. 4–4c.

9. Ustalenie kolejnego terminu oględzin szkody, o którym mowa w ust. 8, może nastąpić jeden raz w odniesieniu do tej samej szkody.

10. [24] W przypadku braku możliwości dokonania oględzin szkody w przypadku, o którym mowa w ust. 7, nieuzasadnionym w sposób, o którym mowa w ust. 8, właściwy organ zawiadamia poszkodowanego na piśmie o odstąpieniu od szacowania szkody.

11. Podczas oględzin szkody dokonujący oględzin wykonuje dokumentację fotograficzną szkody.

12. Podczas oględzin szkody dokonujący oględzin sporządza protokół, który podpisują dokonujący oględzin oraz poszkodowany. Nieobecność poszkodowanego dokonujący oględzin odnotowuje w protokole.

12a. [25] Jeżeli w trakcie oględzin szkody dokonujący tych oględzin zauważy inne szkody, za które przysługuje odszkodowanie, niewskazane we wniosku:

1) wykonuje dokumentację fotograficzną tych szkód oraz

2) sporządza protokół dla tych szkód, który podpisują dokonujący tych oględzin oraz poszkodowany.

12b. [26] W przypadku, o którym mowa w ust. 12a, jeżeli zachodzi konieczność uzupełnienia złożonego wniosku, dokonujący oględzin szkody informuje poszkodowanego o konieczności uzupełnienia wniosku w zakresie dotyczącym szkód, o których mowa w ust. 12a, w terminie 14 dni albo złożenia nowego wniosku w terminach określonych w § 2 ust. 3a.

12c. [27] W przypadku, o którym mowa w ust. 12a, dla szkód, dla których została już wykonana dokumentacja fotograficzna i został sporządzony protokół, nowych oględzin szkód nie przeprowadza się.

13. Odmowę podpisania protokołu przez poszkodowanego dokonujący oględzin odnotowuje w protokole. Odmowa nie wstrzymuje szacowania szkody i wypłaty odszkodowania za szkodę.

14. Podczas oględzin szkody poszkodowany może wnieść zastrzeżenia do protokołu.

15. Ustalenia wysokości odszkodowania dokonuje się na odpowiednim formularzu szacowania szkody, o którym mowa w § 11 ust. 2, § 12 ust. 7, § 13 ust. 4, § 14 ust. 5 i § 15 ust. 4, niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 60 dni od dnia oględzin szkody.

15a. [28] Ustalenia wysokości odszkodowania w przypadku, o którym mowa w ust. 12c, dokonuje się nie później niż w terminie 60 dni od dnia złożenia wniosku albo uzupełnienia wniosku.

16. [29] Podczas czynności związanych ze zgłaszaniem, z oględzinami i z szacowaniem szkody poszkodowanego może reprezentować pełnomocnik.

§ 4.[Ustalenia dokonywane podczas oględzin szkody] Dokonując oględzin szkody wyrządzonej w użytkach zielonych, uprawach lub płodach rolnych, roślinach sadowniczych, powierzchni gruntów, drzewostanach, zadrzewieniach i pojedynczych drzewach, ustala się odpowiednio:

1) gatunek zwierzęcia, które wyrządziło szkodę;

2) rodzaj uprawy, która uległa szkodzie;

3) powierzchnię całej uprawy;

4) wydajność uprawy z 1 ha – jeżeli jest to możliwe;

5) powierzchnię uprawy, która uległa szkodzie, a w przypadku drzew, które uległy szkodzie – liczbę, gatunek oraz wiek tych drzew;

6) w przypadku szkody wyrządzonej w drzewostanach, w których wartość rynkowa utraconych sortymentów jest wyższa od kosztów poniesionych na założenie i pielęgnację drzewostanu, oraz w zadrzewieniach i pojedynczych drzewach – wymiary drewna albo średnicę pniaka, niezbędne do ustalenia miąższości grubizny drzew, które uległy szkodzie;

7) w przypadku szkody wyrządzonej w uprawach leśnych i młodych drzewostanach, w których wartość rynkowa utraconych sortymentów jest niższa lub równa kosztom poniesionym na założenie i pielęgnację drzewostanu – wiek drzewostanu i dane do ustalenia stopnia zadrzewienia bądź stopnia pokrycia drzewostanu oraz klasę bonitacji drzewostanu, który uległ szkodzie;

8) [30] rodzaj niezbędnych robót oraz objętość materiału ziemnego niezbędnego w celu przywrócenia gruntu, który uległ szkodzie, do stanu bezpośrednio przed zaistnieniem szkody.

§ 8.[Rozmiar szkody wyrządzonej w powierzchni gruntów] Rozmiar szkody wyrządzonej w powierzchni gruntów ustala się, uwzględniając:

1) [31] rodzaj niezbędnych robót, objętość wykopów, które należy wykonać, i objętość materiału ziemnego, który należy dowieźć, w celu przywrócenia gruntu, który uległ szkodzie, do stanu bezpośrednio przed zaistnieniem szkody;

2) koszt naprawy 1 m³ gruntu, obejmujący zakup i dowiezienie materiału ziemnego, wykonanie wykopów, zasypanie wykopów z zagęszczeniem gruntu i inne zabiegi, ustalony na podstawie uśrednionych cen rynkowych użytkowania sprzętu, materiałów i robocizny oraz danych jednostkowych określonych w katalogach nakładów rzeczowych i bazach cenowych używanych do kosztorysowania, na dzień oględzin szkody w miejscu jej wyrządzenia.

§ 12.[Ustalenia dokonywane podczas oględzin szkody wyrządzonej w odniesieniu do zwierząt] 1. Dokonując oględzin szkody wyrządzonej w odniesieniu do zwierząt, ustala się:

1) gatunek zwierzęcia, które spowodowało szkodę;

2) rodzaj i rozmiar szkody;

3) rodzaj zabezpieczeń zastosowanych przed atakiem drapieżników;

4) czas wyrządzenia szkody;

5) sposób nadzoru nad zwierzętami gospodarskimi w okresie od zachodu do wschodu słońca.

2. Rozmiar szkody wyrządzonej w odniesieniu do zwierząt w przypadku zwierząt zabitych, padłych w wyniku odniesionych ran lub których bezzwłoczne uśmiercenie było uzasadnione względami humanitarnymi, zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2017 r. poz. 1840), ustala się uwzględniając:

1) liczbę zabitych, padłych w wyniku odniesionych ran lub uśmierconych zwierząt, ich rasę, wiek, rodzaj hodowli (hodowlane, towarowe, zasoby genetyczne), płeć;

2) cenę rynkową zabitego, padłego w wyniku odniesionych ran lub uśmierconego zwierzęcia na dzień oględzin szkody – na podstawie wyników badań rynkowych udostępnianych stosownie do art. 5 ustawy z dnia 30 marca 2001 r. o rolniczych badaniach rynkowych, a w przypadku braku informacji w tym zakresie – na podstawie danych z innego źródła, pozwalających ustalić cenę rynkową w regionie wyrządzenia szkody;

3) [32] koszt utylizacji padliny i jej transportu do najbliższego przedsiębiorstwa zajmującego się utylizacją padliny – na podstawie faktur lub rachunków, o ile koszt utylizacji nie jest refundowany przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa;

4) koszt wizyty lekarza weterynarii stwierdzającego padnięcie zwierzęcia – na podstawie rachunków wystawionych przez tego lekarza.

3. Rozmiar szkody wyrządzonej w odniesieniu do zwierząt w przypadku zwierząt okaleczonych, ale nadających się do leczenia, ustala się, uwzględniając koszty leczenia okaleczonych zwierząt i wartość produktów leczniczych – na podstawie rachunków wystawionych przez podmioty uprawnione do świadczenia usług lub dostarczania produktów w zakresie leczenia zwierząt.

4. W przypadku gdy zwierzę padnie w trakcie leczenia, odszkodowanie za szkodę obejmuje koszty leczenia i wartość produktów leczniczych, ustalone w sposób określony w ust. 3, powiększone o wysokość odszkodowania za szkodę, ustalonego w sposób określony w ust. 2.

5. Wyliczenia i wypłaty odszkodowania za szkodę w odniesieniu do zwierząt nadających się do leczenia dokonuje się po zawiadomieniu właściwego organu przez poszkodowanego o zakończeniu leczenia. Zawiadomienia dokonuje się w postaci papierowej albo elektronicznej, w szczególności przez elektroniczną skrzynkę podawczą właściwego organu. Do zawiadomienia poszkodowany załącza kopię dokumentacji dotyczącej przebiegu leczenia zwierzęcia.

6. Wzór protokołu oględzin szkody wyrządzonej w odniesieniu do zwierząt określa załącznik nr 8 do rozporządzenia.

7. Wzór formularza szacowania szkody wyrządzonej w odniesieniu do zwierząt określa załącznik nr 9 do rozporządzenia.

§ 14.[Ustalenia dokonywane podczas oględzin szkody wyrządzonej w gospodarstwie rybackim] 1. Dokonując oględzin szkody wyrządzonej w gospodarstwie rybackim, ustala się odpowiednio:

1) gatunek zwierzęcia, które spowodowało szkodę;

2) rodzaj i rozmiar szkody w:

a) budowli stawów rybnych,

b) urządzeniach hydrotechnicznych,

c) rybostanie.

2. Rozmiar szkody wyrządzonej w gospodarstwie rybackim ustala się, uwzględniając koszt:

1) naprawy 1 m³ budowli stawów rybnych, obejmującej zakup i dowiezienie materiału ziemnego, wykonanie wykopów, zasypanie wykopów z zagęszczeniem gruntu, obsiew trawą, odarniowanie koron i skarp tych budowli, a także innych robót, jeżeli wymaga tego przywrócenie do stanu sprzed zaistnienia szkody,

2) naprawy urządzeń hydrotechnicznych służących do napełniania i odprowadzania wody ze stawów

– na podstawie uśrednionych cen rynkowych użytkowania sprzętu, materiałów i robocizny oraz danych jednostkowych określonych w katalogach nakładów rzeczowych i bazach cenowych używanych do kosztorysowania, na dzień oględzin szkody, w miejscu jej wyrządzenia.

3. W przypadku szkody wyrządzonej w gospodarstwie rybackim, w wyniku której doszło do utraty ryb i gdy istnieje możliwość udokumentowania poniesionej straty, rozmiar szkody ustala się, uwzględniając:

1) masę, gatunek i rodzaj utraconych ryb;

2) cenę rynkową ryb, które utracono, na dzień oględzin szkody – na podstawie wyników badań rynkowych udostępnianych stosownie do art. 5 ustawy z dnia 30 marca 2001 r. o rolniczych badaniach rynkowych, a w przypadku braku informacji w tym zakresie – na podstawie danych z innego źródła, pozwalającego ustalić tę cenę w regionie wyrządzenia szkody;

3) [33] koszt utylizacji padniętych ryb i ich transportu do najbliższego przedsiębiorstwa zajmującego się utylizacją padliny – na podstawie faktur lub rachunków, o ile koszt utylizacji nie jest refundowany przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa;

4) dokumentację wykluczającą obecność chorób, które dyskwalifikowałyby ryby jako przedmiot mający wartość handlową.

4. Wzór protokołu oględzin szkody wyrządzonej w gospodarstwie rybackim określa załącznik nr 12 do rozporządzenia.

5. Wzór formularza szacowania szkody wyrządzonej w gospodarstwie rybackim określa załącznik nr 13 do rozporządzenia.