Akt prawny
obowiązujący
Wersja aktualna od 2018-03-23
Wersja aktualna od 2018-03-23
obowiązujący
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA1)
z dnia 13 kwietnia 2006 r.
w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości
z dnia 13 kwietnia 2006 r. (Dz.U. z 2006 r., Nr 80, poz. 565)
t.j. z dnia 23 marca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r., poz. 605)
§ 1.[Sposób oceny właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i klimatu] Oceny właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i klimatu dokonuje się na podstawie udokumentowanych badań przeprowadzonych w okresie 24 miesięcy przed złożeniem wniosku o potwierdzenie właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu.
§ 2.[Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych wód i gazów leczniczych] Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych wód i gazów leczniczych określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.
§ 3.[Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych peloidów] Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych peloidów określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.
§ 4.[Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych klimatu, w tym oceny stanu sanitarnego powietrza] Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych klimatu, w tym oceny stanu sanitarnego powietrza, określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.
§ 5.[Kryteria oceny właściwości leczniczych wód i gazów, peloidów i klimatu oraz ich przydatności do celów leczniczych] Kryteria oceny właściwości leczniczych wód i gazów, peloidów i klimatu oraz ich przydatności do celów leczniczych określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.
§ 6.[Wzór świadectwa potwierdzającego właściwości lecznicze naturalnych surowców leczniczych i klimatu] Wzór świadectwa potwierdzającego właściwości lecznicze naturalnych surowców leczniczych i klimatu określa załącznik nr 5 do rozporządzenia.
§ 7.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
1) Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 stycznia 2018 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. poz. 95).
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia
z dnia 13 kwietnia 2006 r.
Załącznik nr 1
ZAKRES BADAŃ NIEZBĘDNYCH DO USTALENIA WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZYCH WÓD I GAZÓW LECZNICZYCH
1. Badanie właściwości fizycznych i fizykochemicznych:
1) odczyn wody;
2) temperatura wody;
3) potencjał redox;
4) przewodność elektrolityczna właściwa mierzona na wypływie wody z ujęcia;
5) absorbancja wody przy λ = 254 nm i λ = 436 nm;
6) całkowita aktywność promieniotwórcza α i β, 226Ra, 222Rn.
2. Badanie składników mineralnych zdysocjowanych:
1) kationy: amonu, sodu, potasu, wapnia, magnezu, manganu, żelaza, litu, baru, strontu, miedzi, cynku, niklu, kadmu, ołowiu, chromu, selenu, arsenu, glinu, antymonu, kobaltu i rtęci;
2) aniony: fluorkowy, chlorkowy, bromkowy, jodkowy, siarczanowy, wodorowęglanowy, azotanowy (III i V), fosforanowy, siarczkowy, cyjankowy.
3. Badanie składników mineralnych niezdysocjowanych: związki boru i krzemu.
4. Badanie składników gazowych:
1) dwutlenek węgla;
2) siarkowodór;
3) radon.
5. Badanie substancji organicznych potencjalnie szkodliwych dla zdrowia i wskaźników zanieczyszczenia:
1) fenole;
2) wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA);
3) substancje powierzchniowo czynne (anionowe);
4) pestycydy.
6. Badanie wskaźników zanieczyszczenia mikrobiologicznego:
1) bakterie grupy coli;
2) bakterie coli typu kałowego;
3) Pseudomonas aeruginosa;
4) Streptococcus faecalis;
5) Clostridia redukujące siarczyny;
6) ogólna liczba bakterii wyhodowanych na agarze w 1 dm3 wody w temperaturach +22°C/74 h oraz +37°C/24 h.
Załącznik nr 2
ZAKRES BADAŃ NIEZBĘDNYCH DO USTALENIA WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZYCH PELOIDÓW
1. Badanie właściwości fizykochemicznych:
1) barwa;
2) konsystencja;
3) zapach;
4) stopień humifikacji;
5) zawartość wody;
6) odczyn (pH) wyciągu wodnego;
7) chłonność wody;
8) objętość sedymentacyjna.
2. Badanie zawartości składników:
1) nieorganicznych (ogółem), nierozpuszczalnych w 10% kwasie solnym (krzemionka);
2) organicznych (ogółem) oraz kwasów humusowych, bitumin, pektyn, białek i węglowodanów.
3. Badanie wskaźników zanieczyszczenia mikrobiologicznego:
1) bakterie grupy coli typu kałowego;
2) Pseudomonas aeruginosa;
3) Staphylococcus aureus;
4) Enterobacteriacae;
5) Candida albicans.
Załącznik nr 3
ZAKRES BADAŃ NIEZBĘDNYCH DO USTALENIA WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZYCH KLIMATU, W TYM OCENY STANU SANITARNEGO POWIETRZA
1. Określenie warunków klimatycznych poprzez elementy klimatu, do których należą:
1) temperatura powietrza;
2) usłonecznienie;
3) zachmurzenie;
4) wilgotność względna powietrza;
5) ciśnienie atmosferyczne i ciśnienie pary wodnej;
6) wiatry – siła i kierunek;
7) opady atmosferyczne;
8) zjawiska atmosferyczne: mgła, burze, wiatr fenowy i halny, pokrywa śnieżna, gołoledź.
Przy określaniu klimatu uwzględniane są trzy kategorie danych statystycznych: przeciętnego stanu albo przeciętnej sumy rocznej elementów klimatu, ich wahań oraz wartości największych odchyleń od stanu przeciętnego (absolutne maksimum, absolutne minimum).
2. Określenie zanieczyszczenia powietrza poprzez ocenę jakości powietrza, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 86 ust. 1 i 2 oraz art. 90 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2017 r. poz. 519, z późn. zm.).
3. Określenie poziomu hałasu zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska.
4. Określenie poziomów pól elektromagnetycznych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska.
Załącznik nr 4
KRYTERIA OCENY WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZYCH WÓD I GAZÓW, PELOIDÓW I KLIMATU ORAZ ICH PRZYDATNOŚCI DO CELÓW LECZNICZYCH
I. Kryteria oceny leczniczych właściwości wód podziemnych
1. Klasyfikacja fizykochemiczna wód podziemnych, które mogą być uznane za lecznicze
Na podstawie składu chemicznego wody i jej właściwości oznaczonych według zakresu podanego w załączniku nr 1 do rozporządzenia ust. 1–4 wody podziemne klasyfikuje się następująco:
1) wody mineralne – wody zawierające w 1 dm3 co najmniej 1000 mg rozpuszczonych składników, w tym w szczególności: chlorki, siarczany i wodorowęglany sodu, wapnia i magnezu, występujące w poszczególnych wodach w różnych stosunkach ilościowych.
W charakterystyce wody mineralnej podaje się procentową zawartość ogółu składników stałych, rozpuszczonych w danej wodzie oraz nazwy anionów i kationów, których udział ilościowy w przeliczeniu na miligramorównoważniki (meq) w 1 dm3 wody przekracza 20%, w kolejności malejących stężeń;
2) wody swoiste (słabo zmineralizowane) – wody zawierające w dm3 poniżej 1000 mg rozpuszczonych składników stałych, w tym jeden lub więcej składników leczniczych swoistych, w podanych lub wyższych stężeniach:
a) 1 mg jodków – woda jodkowa,
b) 1 mg siarczków lub innych związków siarki (II) – woda siarczkowa,
c) 2 mg fluorków – woda fluorkowa,
d) 10 mg żelaza (II) – woda żelazista,
e) 70 mg kwasu metakrzemowego – woda krzemowa,
f) 1000 mg niezwiązanego dwutlenku węgla – szczawa,
g) 250–999 mg niezwiązanego dwutlenku węgla – woda kwasowęglowa lub
h) wykazująca na wypływie z ujęcia temperaturę co najmniej 20°C – woda termalna,
i) wykazująca aktywność promieniotwórczą co najmniej 74 Bg/dm3 – woda radonowa.
W charakterystyce wody swoistej wymienia się zawarte w niej składniki swoiste w porządku malejących stężeń;
3) wody mineralne swoiste – wody mineralne zawierające jeden lub więcej składników swoistych wymienionych w pkt 2.
W charakterystyce wody mineralnej swoistej podaje się procentową zawartość rozpuszczonych składników mineralnych, nazwy anionów i kationów, których udział ilościowy w przeliczeniu na miligramorównoważniki (meq) w 1 dm3 wody przekracza 20%, oraz nazwę związaną z charakterystycznymi dla danej wody składnikami swoistymi, w porządku malejących stężeń.
2. Wymagania organoleptyczne i fizykochemiczne
Lp. | Rodzaj właściwości | Jednostka miary | Wymagania dla wód leczniczych przeznaczonych do | ||
kuracji pitnych | inhalacji | kąpieli, płukania | |||
1 | Barwa (Pt) | mg/dm3 | poniżej 51) | poniżej 51) | - |
2 | Mętność | mg/dm3 | poniżej 51) | 01) | poniżej 101) |
3 | Zapach |
| naturalny – swoisty, zależny od składników mineralnych | ||
4 | Odczyn (pH) |
| zależny od składu chemicznego wody | - | - |
Uwaga: znak „-” oznacza, że wymagań w tym zakresie się nie określa.
1) Wielkość dotyczy wody na stanowisku zabiegowym.
3. Najwyższe dopuszczalne stężenia składników niepożądanych w nadmiernych stężeniach oraz toksycznych
Lp. | Nazwa składnika | Jednostka stężenia | Najwyższe dopuszczalne stężenie w wodzie przeznaczonej do | ||
kuracji pitnych | inhalacji | użytku zewnętrznego | |||
1 | antymon | mg/dm3 | 0,01 | 0,01 | - |
2 | azotany (III) | mg/dm3 | 0,02 | 0,02 | 0,2 |
3 | azotany (V) | mg/dm3 | 10,00 | 10,0 | 20,0 |
4 | arsen (III + V) | mg/dm3 | 0,05x) | 0,1x) | - |
5 | bar | mg/dm3 | 1,0x) | 10,0x) | - |
6 | bor | mg/dm3 | 5,0x) | 30,0x) | - |
7 | cyjanki | mg/dm3 | 0,01 | 0,01 | 0,01 |
8 | chrom (ogólny) | mg/dm3 | 0,01 | 0,01 | - |
9 | glin | mg/dm3 | 0,1 | 0,1 | - |
10 | kadm | mg/dm3 | 0,003 | 0,003 | - |
11 | nikiel | mg/dm3 | 0,03 | 0,03 | - |
12 | ołów | mg/dm3 | 0,01 | 0,01 | - |
13 | rtęć | mg/dm3 | 0,001 | 0,001 | - |
14 | fenole | mg/dm3 | 0,002 | 0,002 | 0,002 |
15 | substancje powierzchniowo czynne (anionowe) | nie występują | - | - | - |
16 | pestycydy | nie występują | - | - | - |
17 | WWA (suma) w tym | ng/dm3 | 100 | 100 | 100 |
| benzo(a)piren | ng/dm3 | 10 | 10 | 10 |
Uwaga: znak „-” oznacza, że wymagań w tym zakresie się nie określa.
x) Wymagania dotyczą stosowania kuracji powyżej 1 miesiąca.
4. Wymagania mikrobiologiczne
Lp. | Rodzaj i liczba bakterii | Wymagania dla wody przeznaczonej do | ||
kuracji pitnych | inhalacji | kąpieli, płukania jam ciała | ||
1 | Bakterie grupy coli w 0,25 dm3 | 0 | 0 | 0 |
2 | Bakterie grupy coli typu kałowego w 0,25 dm3 | 0 | 0 | 0 |
3 | Pseudomonas aeruginosa w 0,25 dm3 | 0 | 0 | 0 |
4 | Streptococcus faecalis w 0,25 dm3 | 0 | 0 | 0 |
5 | Clostridia redukujące siarczyny w 0,050 dm3 | 0 | 0 | - |
6 | Bakterie wyhodowane na agarze z 0,001 dm3 wody: |
|
|
|
| 1. w temp. +/–37°C po 24 h | 20 | 20 | 200 |
| 2. w temp. +22°C po 72 h | 100 | 100 | - |
7 | Bakterie z grupy Legionella w 1 dm3 wody | 0 | 0 | 100 |
Uwaga: znak „-” oznacza, że wymagań w tym zakresie się nie określa.
II. Kryteria oceny leczniczych właściwości peloidów
Peloidem o właściwościach leczniczych jest surowiec pochodzący z nieodwodnionego złoża torfowego o udokumentowanych zasobach i stopniu humifikacji masy roślinnej powyżej 30%. Peloidy różnicuje się na surowiec typu wysokiego, przejściowego i niskiego z uwzględnieniem kryteriów podanych w tabeli 1.
Za peloid leczniczy zostaje uznany peloid spełniający wymagania fizykochemiczne i mikrobiologiczne przedstawione w tabelach 1 i 2.
1. Wymagania ogólne i fizykochemiczne peloidów
Tabela 1
Typ peloidu | Wilgotność % | Zdolność chłonięcia wody g H2O/1 g s.m. | Objętość sedymentacyjna ml/1 g s.m. | Odczyn pH | Zawartość składników w suchej masie % | |
organiczne | nieorganiczne | |||||
co najmniej | od–do | co najmniej | nie więcej niż | |||
wysoki | 80 | 13 | 25 | 3–5 | 95 | 5 |
przejściowy | 75 | 13 | 20 | 3–5 | 90 | 10 |
niski | 73 | 7 | 11 | 5–9 | 75 | 25 |
niski zamulony | 70 | 7 | 10 | 5–9 | 50 | 50*) |
*) Części nierozpuszczonych w kwasie solnym (krzemionki) poniżej 10%.
2. Wymagania mikrobiologiczne dla peloidów
Tabela 2
Lp. | Rodzaj wskaźnika mikrobiologicznego | Dopuszczalna liczba bakterii wyhodowanych w próbce 1 g peloidu o naturalnej wilgotności, przeznaczonej do | |
kąpieli, okładów, zawijań | zabiegów specjalnych | ||
1 | Bakterie grupy coli | 100 | 20 |
2 | Bakterie coli typu kałowego | 10 | 0 |
3 | Pseudomonas aeruginosa | 10 | 0 |
4 | Staphylococcus aureus | 0 | 0 |
5 | Candida albicans | 10 | 0 |
6 | Clostridium perfringens | 1 | 0 |
III. Kryteria oceny właściwości leczniczych klimatu i stanu sanitarnego powietrza
1. Parametry klimatu o właściwościach leczniczych:
1) liczba godzin ze słońcem w roku co najmniej 1500;
2) liczba dni z opadem (≥ 0,1 mm) w roku nie więcej niż 183;
3) liczba dni z mgłą w okresie od października do marca nie więcej niż 50, a od kwietnia do września nie więcej niż 15.
2. Klimat o właściwościach leczniczych nie powinien mieć cech stanowiących bodźce niekorzystne dla organizmu ludzkiego:
1) częste występowanie dni parnych (ciśnienie pary wodnej ≥ 18,8 hPa);
2) zbyt mała (poniżej 55%) lub zbyt duża (powyżej 86%) wilgotność względna powietrza;
3) częste występowanie dni charakterystycznych termicznie: dni gorące (t max ≥ 25,0°C), dni upalne (t max ≥ 30,0°C), dni mroźne (t min ≥ –10,0°C), dni bardzo mroźne (t max < –10°C);
4) długie okresy pogody pochmurnej (zachmurzenie 100%);
5) zbyt małe przewietrzanie terenu (duża liczba dni z ciszą i bardzo małą prędkością wiatru, poniżej 2 m/s);
6) częste występowanie dni z dużą prędkością wiatru, dni z ciszą i małą prędkością wiatru, poniżej 8 m/s;
7) częste zmiany pogody (ponad 50% dni w miesiącu);
8) częste występowanie burz i wiatru halnego;
9) duże kontrasty dobowe temperatury i wilgotności powietrza związane z zastoiskami chłodnego powietrza i inwersjami temperatury;
10) częste pojawianie się wysokich i niskich wartości temperatury odczuwalnej.
3. Ocena właściwości leczniczych klimatu obejmuje kryteria jakości powietrza, ochrony przed hałasem i ochrony przed polami elektromagnetycznymi, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie:
1) art. 86 ust. 1 i 2 oraz art. 90 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska;
2) art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska;
3) art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska.
4. (uchylony).
5. (uchylony).
Załącznik nr 5
WZÓR – ŚWIADECTWO POTWIERDZAJĄCE WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE NATURALNYCH SUROWCÓW LECZNICZYCH I KLIMATU