§ 1.[Regulamin urzędowania sądów powszechnych] W rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 2015 r. – Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. poz. 2316, z 2016 r. poz. 418, 517, 970 i 2070 oraz z 2017 r. poz. 1527) wprowadza się następujące zmiany:

1) w § 2 w pkt 5 w lit. m średnik zastępuje się przecinkiem i dodaje się lit. n-q w brzmieniu:

„n) sprawy z wniosku, o którym mowa w art. 11a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1390),

o) sprawy dotyczące podziału sumy uzyskanej z egzekucji,

p) sprawy, w których oskarżonym jest sędzia lub prokurator,

q) sprawy o uchylenie, stwierdzenie nieważności oraz ustalenie istnienia albo nieistnienia uchwał spółek kapitałowych;”;

2) w § 11 w ust. 1 pkt 7 otrzymuje brzmienie:

„7) podział czynności oraz sposób uczestniczenia w przydziale spraw dla każdego sędziego, asesora sądowego i referendarza sądowego;”;

3) w § 16 w ust. 1 skreśla się wyrazy „oraz współpracy szkoleniowej z Krajową Szkołą Sądownictwa i Prokuratury”;

4) w § 22 w ust. 3a dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:

„Wiceprezesowi sądu okręgowego o liczbie stanowisk sędziowskich do 50 można nie powierzyć funkcji przewodniczącego wydziału także w innych szczególnie uzasadnionych przypadkach.”;

5) w § 28:

a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. W sądzie, w ramach oddziału administracyjnego, samodzielnej sekcji administracyjnej lub jako odrębną komórkę organizacyjną, tworzy się biuro obsługi interesantów, zwane dalej „biurem”, chyba że nie jest to celowe z uwagi na realizację zadań w zakresie informowania zainteresowanych w wydziałach sądu lub z innych ważnych względów. Jeżeli sąd zajmuje więcej niż jeden budynek, biuro funkcjonuje we wszystkich budynkach, chyba że byłoby to niecelowe z uwagi na zakres zadań realizowanych w poszczególnych budynkach sądu. W budynku sądu, w którym nie utworzono biura, zadania w zakresie informowania zainteresowanych są realizowane, z uwzględnieniem standardów obsługi interesanta oraz katalogu usług z kartami usług i powiązanymi z nimi procedurami świadczenia usług, o których mowa w ust. 6, przez wyznaczonego pracownika biura podawczego w punkcie informacyjnym lub przez pracowników sekretariatów wydziałów.”,

b) ust. 3 i 4 otrzymują brzmienie:

„3. Biuro jest w miarę możliwości usytuowane w pobliżu wejścia do budynku sądu. Jeżeli nie ma możliwości takiej lokalizacji, jego usytuowanie wskazuje tablica kierunkowa, której sposób oznakowania uwzględnia w miarę możliwości potrzeby osób niepełnosprawnych.

4. W biurze należy zapewnić miejsca siedzące oraz stoły dla interesantów. Dostęp do biura uwzględnia w miarę możliwości potrzeby osób niepełnosprawnych.”,

c) dodaje się ust. 6 w brzmieniu:

„6. Zadania biura są realizowane z uwzględnieniem standardów obsługi interesanta oraz katalogu usług z kartami usług i powiązanymi z nimi procedurami świadczenia usług, opracowanymi i udostępnionymi przez Ministra Sprawiedliwości.”;

6) po § 33 dodaje się § 33a w brzmieniu:

„§ 33a. Każdy sędzia, bez względu na przydział do wydziału lub sekcji, ma zapewniony stały dostęp do danych statystycznych dotyczących wszystkich jednostek wewnętrznych sądu. Dostęp do danych zapewnia się w szczególności za pośrednictwem systemu informatycznego sądu.”;

7) w § 34 w ust. 1 po pkt 16 dodaje się pkt 16a w brzmieniu:

„16a) rozstrzyga wątpliwości co do zasad przydziału spraw oraz sposobu uczestniczenia sędziów, asesorów sądowych i referendarzy sądowych w przydziale spraw;”;

8) § 43 otrzymuje brzmienie:

„§ 43. 1. Sprawy są przydzielane referentom (sędziom i asesorom sądowym) losowo, zgodnie z ustalonym podziałem czynności, przez narzędzie informatyczne działające w oparciu o generator liczb losowych, oddzielnie dla każdego repertorium, wykazu lub innego urządzenia ewidencyjnego, chyba że przepisy niniejszego rozporządzenia przewidują inne zasady przydziału. Przydziału przez narzędzie informatyczne nie stosuje się, jeżeli tylko jeden sędzia lub asesor sądowy uczestniczy w przydziale spraw danego rodzaju.

2. Jeżeli w danym urządzeniu ewidencyjnym sprawy zostały podzielone na kategorie, przydział odbywa się oddzielnie dla każdej kategorii. Podział spraw na kategorie jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

3. Do przydziału spraw referendarzom sądowym przepisy niniejszego oddziału stosuje się odpowiednio, zgodnie z ustalonym podziałem czynności.

4. Sprawy, które mogą być rozpoznane przez referendarzy sądowych, powinny być przydzielane wyłącznie referendarzom sądowym, chyba że wpływ spraw wymaga ich przydzielania także sędziom i asesorom sądowym.

5. Czynności w sprawie zakończonej lub zawieszonej, jeżeli referent nie orzeka już w wydziale, podejmuje przewodniczący wydziału. Jeżeli po podjęciu czynności okaże się, że sprawa wymaga rozstrzygnięcia co do istoty sprawy, podlega ona ponownemu przydziałowi. Przewodniczący wydziału może zarządzić ponowny przydział także innych spraw zakończonych lub zawieszonych.

6. Nie podlega ponownemu przydziałowi sprawa ponownie zarejestrowana w tym samym lub innym urządzeniu ewidencyjnym.

7. Sprawa wyłączona do odrębnego rozpoznania nie podlega odrębnemu przydziałowi, z zastrzeżeniem § 52c ust. 3. Sprawa połączona ze sprawą innego referenta, a następnie wyłączona do odrębnego rozpoznania, podlega przydzieleniu pierwotnemu referentowi.

8. Referent sprawy o ustanowienie kuratora lub zarządcy jest referentem w sprawach związanych ze sprawowaniem albo uchyleniem kurateli lub zarządu.

9. Skład wyznaczony do rozpoznania apelacji rozpoznaje wszystkie środki odwoławcze przedstawione przez sąd I instancji przed zwrotem sprawy temu sądowi. Skład wyznaczony do rozpoznania zażalenia rozpoznaje wszystkie zażalenia przedstawione przez sąd I instancji przed zwrotem sprawy temu sądowi, chyba że przed rozpoznaniem zażalenia został wyznaczony skład do rozpoznania apelacji. Jeżeli kolejny środek odwoławczy podlega rozpoznaniu w składzie jednego sędziego, rozpoznaje go sędzia referent, a jeżeli jest nim sędzia delegowany z sądu niższego, środek odwoławczy rozpoznaje przewodniczący składu.

10. Przepis ust. 9 stosuje się odpowiednio do wniosków o przedłużenie tymczasowego aresztowania oraz zażaleń w przedmiocie tymczasowego aresztowania dotyczących jednego postępowania przygotowawczego, chyba że ze względu na liczbę środków odwoławczych przewodniczący wydziału zarządzi odrębny przydział części zażaleń.

11. Jeżeli środek odwoławczy, do rozpoznania którego dokonano przydziału, podlegał rozpoznaniu w składzie jednego sędziego i przed jego rozpoznaniem wpłynął środek odwoławczy podlegający rozpoznaniu przez skład trzech lub pięciu sędziów, stosuje się § 43a ust. 1 i 7.

12. Jeżeli zachodzi potrzeba wyznaczenia do udziału w losowaniu sędziego orzekającego w innym wydziale, przewodniczący zwraca się w tej sprawie do prezesa sądu. W losowaniu biorą udział wszyscy sędziowie z wydziałów lub sekcji wskazanych przez prezesa.

13. Sprawy podlegające losowemu przydziałowi rejestruje się w systemie informatycznym obsługującym narzędzie informatyczne, o którym mowa w ust. 1, w terminie czterech dni roboczych od daty wpływu do sądu, chyba że sprawa podlega przydziałowi po uzupełnieniu braków. Przewodniczący wydziału w wybranych urządzeniach ewidencyjnych lub kategoriach spraw może wstrzymać kierowanie spraw do przydziału w przypadku krótkotrwałych nieobecności części sędziów, do zakończenia tych nieobecności, chyba że w sprawie jest konieczne podjęcie czynności niecierpiących zwłoki.

14. W aktach spraw przydzielonych przez narzędzie informatyczne, o którym mowa w ust. 1, zamieszcza się wydruk raportu z losowania. W pozostałych sprawach przewodniczący wydziału wydaje zarządzenie o przydziale, chyba że sprawa została przydzielona przez inne narzędzie informatyczne.

15. Jeżeli ze względów technicznych przydział przez narzędzie informatyczne nie jest możliwy przez trzy kolejne dni, przewodniczący wydziału przydziela sprawy w oparciu o listę sędziów, asesorów sądowych lub referendarzy sądowych, stosując odpowiednio przepisy niniejszego oddziału.”;

9) po § 43 dodaje się § 43a w brzmieniu:

„§ 43a. 1. W sprawach rozpoznawanych w składach wieloosobowych przydzielenie pozostałych członków składu przez narzędzie informatyczne, o którym mowa w § 43 ust. 1, może nastąpić jednocześnie z wyznaczeniem referenta lub później, na zarządzenie referenta.

2. Na potrzeby przydziału spraw rozpoznawanych w składzie 3 sędziów narzędzie informatyczne losowo tworzy składy, którym przydziela sprawy referentów wyznaczonych w trybie § 43. Przewodniczący wydziału określa okres, nie dłuższy niż 6 miesięcy, po upływie którego narzędzie informatyczne na nowo tworzy składy określone w zdaniu poprzedzającym. Przed upływem tego okresu przewodniczący wydziału może zarządzić ponowne utworzenie składów, jeżeli uległa zmianie liczba sędziów uczestniczących w przydziale spraw danego rodzaju oraz w innych uzasadnionych przypadkach.

3. Jeżeli do utworzenia składów na nowo zgodnie z ust. 2 pozostało mniej niż trzy miesiące, w składach tych sędzia, w stosunku do którego zaprzestano przydziału, może zostać zastąpiony przez sędziego dotychczas nieuczestniczącego w przydziale spraw tego rodzaju.

4. Na potrzeby przydziału spraw, o których mowa w ust. 2, referenci mający zmniejszony wskaźnik procentowy udziału w przydziale spraw mogą zostać ujęci jako jeden referent zbiorczy o wskaźniku przydziału będącym sumą, określonych w podziale czynności, wskaźników przydziałów poszczególnych referentów. Przed rozpoczęciem przydziału spraw referentowi zbiorczemu przewodniczący wydziału ustala kolejność przydziału spraw referenta zbiorczego sędziom.

5. Przed delegowaniem sędziego na podstawie art. 77 § 9 ustawy prezes sądu apelacyjnego określa liczbę dni delegowania, a przewodniczący wydziału określa kategorie oraz liczbę spraw, które zostaną przydzielone temu sędziemu, tak aby możliwe było ich rozpoznanie w ustalonej liczbie dni. Po wyznaczeniu terminów w poszczególnych sprawach prezes sądu apelacyjnego deleguje sędziego na wyznaczone dni. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio w sposób zapewniający losowość przydziału.

6. Zamiast losowego przydziału ławników do sprawy można podzielić ławników losowo na pary przypisane do referenta, który przydziela je do poszczególnych spraw. Niniejszego przepisu nie stosuje się w sprawach karnych.

7. W sprawach rozpoznawanych w składzie dwóch sędziów i trzech ławników lub pięciu sędziów stosuje się przepisy dotyczące odpowiednio składu jednego sędziego i dwóch ławników lub składu trzech sędziów. Przewodniczący wydziału zarządza dodatkowo wylosowanie do składu odpowiednio jednego sędziego i ławnika lub dwóch sędziów.

8. W losowaniu, o którym mowa w ust. 7, biorą udział wszyscy sędziowie orzekający w wydziale, w tym sędziowie, dla których podział czynności nie przewiduje orzekania w sprawach tego rodzaju. Z losowania można wyłączyć sędziów, którzy odbyli największą liczbę sesji w charakterze członka składu niebędącego referentem, oraz ławników, co do których zachodzi niebezpieczeństwo przekroczenia liczby sesji określonej w art. 170 § 1 ustawy.

9. Jeżeli rozpoznanie sprawy karnej w pierwszej instancji w składzie trzech sędziów następuje na podstawie postanowienia sądu lub zarządzenia prezesa sądu, prezes sądu może zarządzić losowanie sędziego z innego wydziału lub sekcji albo wydziału z wyłączeniem sekcji.

10. Przepisy ust. 7 i 8 stosuje się odpowiednio w razie zarządzenia przydzielenia do sprawy dodatkowego sędziego lub ławnika.

11. Referent z odpowiednim wyprzedzeniem zawiadamia prezesa sądu o potrzebie zwiększenia liczby dni sesyjnych ławników oraz przewidywanej liczbie sesji koniecznych do zakończenia spraw z udziałem tych ławników. W przypadku niezwiększenia liczby dni wyznaczenie nowych ławników następuje według zasad ogólnych.

12. W przypadku zmiany referenta na skutek wyłączenia sędziego lub podziału referatu przewodniczący wydziału, jeżeli przemawiają za tym względy organizacyjne, może zarządzić ponowne wyznaczenie także pozostałych członków składu zgodnie z przepisami ust. 1–11.”;

10) § 45 otrzymuje brzmienie:

„§ 45. 1. W przypadku pisemnej zgody wszystkich sędziów i asesorów sądowych orzekających w wydziale podział czynności może obejmować zwiększenie lub zmniejszenie sędziemu lub asesorowi sądowemu przydziału spraw w określonych kategoriach spraw.

2. Zgoda, o której mowa w ust. 1, nie jest wymagana w przypadku referendarzy, powierzenia sędziemu lub asesorowi sądowemu orzekania w sekcji oraz przydzielania spraw sędziom delegowanym na podstawie art. 77 § 9 ustawy tylko w niektórych kategoriach.

3. W przypadku sędziów i asesorów sądowych, o których mowa w ust. 1 i 2, podział czynności może przewidywać zmniejszenie wskaźników procentowych lub wyłączenie przydziału w pozostałych sprawach oraz wyłączenie pozostałych sędziów i asesorów sądowych z orzekania w tych sprawach lub zmniejszenie w nich wskaźników przydziału.

4. Jeżeli w składach orzekających w sprawach rozpoznawanych w składzie trzech sędziów biorą udział sędziowie nieuczestniczący w przydziale tych spraw w charakterze referentów, mogą oni zostać wyznaczeni do określonej grupy spraw. Przepisy § 43a ust. 7 i 8 stosuje się odpowiednio.”;

11) w § 46:

a) uchyla się ust. 1,

b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. W sprawach należących do właściwości sądu opiekuńczego i w sprawach nieletnich przydział spraw może nastąpić według kryterium terytorialnego po określeniu obszarów przyporządkowanych poszczególnym sędziom, w sposób zapewniający równy przydział spraw. Przydziału obszarów poszczególnym sędziom dokonuje się losowo na okres 7 lat. W losowaniu obszaru nie uczestniczy sędzia, któremu ten obszar był dotychczas przydzielony.”,

c) po ust. 2 dodaje się ust. 2a–2c w brzmieniu:

„2a. Dla sędziów o wskaźnikach przydziału co najwyżej 75% można określić obszary o odpowiednio mniejszym wpływie spraw. Obszary te są wyłączone z przydziału obszarów, o którym mowa w ust. 2.

2b. Referentowi rozpoczynającemu orzekanie w sprawach, o których mowa w ust. 2, lub kończącemu przydział spraw z obszaru, o którym mowa w ust. 2a, można przydzielić obszar referenta kończącego przydział spraw z danego obszaru. Jeżeli ponowny przydział obszarów, o których mowa w ust. 2, następuje przed upływem 2 lat od przydziału obszaru referenta kończącego przydział, obszar ten nie podlega ponownemu losowaniu.

2c. Określenie obszarów oraz ich przyporządkowanie może zostać zmienione w przypadku zmiany liczby sędziów w wydziale, istotnej zmiany liczby spraw na danym obszarze lub innych ważnych przyczyn.”,

d) ust. 3 i 4 otrzymują brzmienie:

„3. W wydziałach rejestrowych sprawy są przydzielane zgodnie z podziałem czynności, z wyłączeniem narzędzia informatycznego, o którym mowa w § 43 ust. 1. W szczególności dopuszcza się przydział spraw według przypisania poszczególnym orzekającym spraw dotyczących konkretnych pozycji właściwego rejestru, zapewniających równy przydział spraw.

4. W wydziałach ksiąg wieczystych sprawy są przydzielane zgodnie z podziałem czynności, z wyłączeniem narzędzia informatycznego, o którym mowa w § 43 ust. 1. W szczególności przydział spraw może nastąpić według konkretnej pozycji repertorium KW, według oznaczeń księgi hipotecznej (gruntowej, wieczystej) lub z uwzględnieniem zasady przydziału jednemu orzecznikowi wszystkich spraw zarejestrowanych kolejno z jednego aktu notarialnego, zapewniających równy przydział spraw.”,

e) po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu:

„4a. Przydział spraw referendarzom sądowym może nastąpić według numerów porządkowych sprawy lub przez narzędzie informatyczne inne niż określone w § 43 ust. 1. W sprawach rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym sprawy przydziela narzędzie informatyczne obsługujące to postępowanie.”,

f) ust. 5 otrzymuje brzmienie:

„5. W sprawach związanych z wykonaniem orzeczeń sprawy są przydzielane zgodnie z podziałem czynności. W szczególności przydział spraw może nastąpić:

1) w wydziałach penitencjarnych według kryterium terytorialnego położenia jednostki penitencjarnej (zakładu karnego, aresztu śledczego) po określeniu jednostek penitencjarnych przyporządkowanych poszczególnym sędziom, w sposób zapewniający równy przydział spraw;

2) według rodzaju kary lub środka karnego;

3) referentowi, który wydał wykonywane orzeczenie;

4) referentowi, któremu według odrębnych zasad już została przydzielona sprawa związana z wykonaniem tego samego orzeczenia.”,

g) ust. 6 otrzymuje brzmienie:

„6. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz rozpoznawanych w Sądzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów przewodniczący wydziału może łączyć sprawy pozostające ze sobą w związku w grupy podlegające przydziałowi jednemu referentowi. W takim przypadku przewodniczący wydziału określa, ilu sprawom jest równoważna dana grupa spraw, a narzędzie informatyczne przydziela tylko sprawę o najniższej sygnaturze.”;

12) § 47 otrzymuje brzmienie:

„§ 47. 1. W przydziale spraw nie uwzględnia się referentów nieobecnych w pracy nieprzerwanie co najmniej 4 dni robocze. Po okresie nieobecności narzędzie informatyczne przydziela sprawy tak, aby w okresie roku od rozpoczęcia nieobecności liczba spraw przydzielonych poszczególnym referentom w każdej kategorii była proporcjonalna do liczby dni pracy poszczególnych referentów z uwzględnieniem wskaźników przydziału.

2. W sprawach przydzielanych bez wykorzystania narzędzia informatycznego, o którym mowa w § 43 ust. 1, podział czynności może ustanowić zasadę odmienną od określonej w ust. 1. W sprawach tych nie stosuje się przepisu ust. 1 zdanie drugie.”;

13) w § 48:

a) w ust. 1 w pkt 2:

– lit. b otrzymuje brzmienie:

„b) co najmniej 90% – sędzia będący członkiem kolegium sądu okręgowego, w obszarze właściwości którego limit etatów sędziowskich wynosi mniej niż 200, lub sądu apelacyjnego, w obszarze właściwości którego limit etatów sędziowskich wynosi mniej niż 900, a ponadto zastępca przewodniczącego wydziału liczącego do 15 sędziów, asesorów sądowych i referendarzy sądowych, zastępca rzecznika dyscyplinarnego oraz rzecznik prasowy w sądzie okręgowym, w obszarze właściwości którego limit etatów sędziowskich wynosi mniej niż 200, jak również koordynator do spraw mediacji,”,

– lit. d otrzymuje brzmienie:

„d) co najmniej 50% – sędzia, asesor sądowy lub referendarz sądowy pełniący funkcję przewodniczącego wydziału liczącego do 15 sędziów, asesorów sądowych i referendarzy sądowych, sędzia będący członkiem Krajowej Rady Sądownictwa, koordynator do spraw współpracy międzynarodowej i praw człowieka w sprawach cywilnych albo w sprawach karnych oraz wizytator, z tym że przy określaniu zakresu udziału wizytatora w przydziale spraw wpływających do wydziału uwzględnia się liczbę jednostek organizacyjnych w obszarze właściwości sądu apelacyjnego lub okręgowego, liczbę etatów sędziowskich, asesorskich i referendarskich w tych jednostkach oraz zakres zaplanowanych czynności nadzorczych,”,

– lit. g otrzymuje brzmienie:

„g) co najmniej 10% – rzecznik dyscyplinarny, koordynator do spraw informatyzacji sądownictwa powszechnego.”,

b) uchyla się ust. 2–2c,

c) dodaje się ust. 6 w brzmieniu:

„6. Przydzielając sędziów do wydziałów i sekcji drugoinstancyjnych, uwzględnia się przede wszystkim doświadczenie orzecznicze w sprawach pierwszoinstancyjnych.”;

14) § 49 otrzymuje brzmienie:

„§ 49. 1. Jeżeli w wyniku zastosowania zasad określonych w przepisach niniejszego oddziału sprawa została przydzielona referentowi, który został wyłączony, dokonuje się ponownego przydziału sprawy. Narzędzie informatyczne, o którym mowa w § 43 ust. 1, przydziela wyłączonemu referentowi dodatkową sprawę w tej samej kategorii.

2. Przewodniczący wydziału zarządza przydzielenie przez narzędzie informatyczne dodatkowej sprawy tej samej kategorii, jeżeli sprawa została zakończona:

1) przekazaniem sprawy do innego sądu lub innego wydziału tego samego sądu;

2) zwrotem pisma wszczynającego sprawę;

3) połączeniem ze sprawą innego referenta;

4) przez zastępcę, o którym mowa w § 52b i § 52c.”;

15) po § 50 dodaje się § 50a i § 50b w brzmieniu:

„§ 50a. 1. Po wydaniu decyzji skutkującej zmianą wydziału lub miejsca służbowego referentowi jeszcze przed dniem przeniesienia mogą być przydzielane sprawy w nowym wydziale z jednoczesnym zakończeniem przydziału spraw w wydziale, w którym dotychczas orzekał. Prezes sądu, w którym znajduje się nowy wydział, określa dzień rozpoczęcia przydziału w tym wydziale. W przydzielonych sprawach przewodniczący wydziału wyznacza terminy w porozumieniu z referentem.

2. Jeżeli wymaga tego właściwe obciążenie referenta, dzień rozpoczęcia przydziału w wydziale może być późniejszy lub wcześniejszy niż dzień zakończenia przydziału w wydziale, w którym dotychczas orzekał.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku odmowy delegowania referenta na dalszy okres lub niezłożenia wniosku o dalsze delegowanie.

§ 50b. Jeżeli do przejścia sędziego w stan spoczynku pozostało mniej niż 6 miesięcy i sędzia nie złożył oświadczenia, o którym mowa w art. 69 § 1 ustawy, przewodniczący wydziału po wysłuchaniu sędziego może zarządzić wstrzymanie przydziału we wszystkich lub niektórych kategoriach oraz częściowy podział referatu. W razie dużej liczby pracochłonnych spraw w referacie sędziego wstrzymanie przydziału i podział referatu mogą nastąpić wcześniej. Przepis stosuje się odpowiednio w innych przypadkach zakończenia służby.”;

16) § 51 i § 52 otrzymują brzmienie:

„§ 51. 1. W razie przydzielenia do wydziału kolejnego sędziego lub asesora sądowego albo powrotu referenta, którego referat został w całości podzielony zgodnie z § 52:

1) jeżeli nie jest on obciążony obowiązkiem zakończenia spraw w wydziale, w którym dotychczas orzekał, przewodniczący wydziału zarządza przydzielenie temu referentowi przez narzędzie informatyczne liczby spraw odpowiadającej średniej wielkości referatu w danej kategorii w wydziale, w którym ma orzekać;

2) jeżeli jest on obciążony obowiązkiem zakończenia spraw w wydziale, w którym dotychczas orzekał, przewodniczący wydziału zarządza przydzielenie temu referentowi liczby spraw uwzględniającej średnią wielkość referatu w wydziale, w którym ma orzekać, oraz nakład pracy niezbędny do zakończenia spraw w wydziale, w którym dotychczas orzekał.

2. W przypadku określonym w ust. 1 pkt 2 w razie potrzeby zasięga się opinii prezesa sądu właściwego dla miejsca służbowego, z którego następuje przeniesienie lub delegowanie.

3. Na zarządzenie prezesa sądu nieobsadzone miejsce służbowe może uczestniczyć w przydziale spraw pierwszoinstancyjnych, które zostaną przydzielone sędziemu obejmującemu to miejsce służbowe. Liczba spraw przydzielonych w ten sposób nie może przekroczyć liczby określonej w ust. 1 pkt 1. W przypadku nieobjęcia miejsca służbowego stosuje się § 52.

§ 52. 1. W przypadku podziału referatu sprawy podlegają przydziałowi według zasad ogólnych. W przydziale biorą udział sędziowie nieobecni, których referaty nie zostały podzielone.

2. Referat podlega podziałowi, jeżeli czas choroby lub planowana nieobecność referenta przekracza 6 miesięcy, chyba że średnia zaległość w wydziale jest większa. Przewodniczący wydziału może zarządzić podział referatu po 2 miesiącach choroby referenta, jeżeli jest to uzasadnione stanem zaległości w wydziale i przewidywanym dalszym czasem choroby. Podział referatu może zostać ograniczony do wybranych kategorii.

3. W przypadku podziału referatu referendarza sądowego lub spraw, o których mowa w art. 47a § 4 ustawy, sposób podziału referatu określa prezes sądu.”;

17) po § 52 dodaje się § 52a–52d w brzmieniu:

„§ 52a. 1. Prezes sądu przełożonego może wstrzymać przydział na określony czas sędziemu powołanemu do pełnienia funkcji, o których mowa w § 48 ust. 1 pkt 2 lit. e–g.

2. Prezes sądu przełożonego może zwolnić z obowiązku rozpoznania części przydzielonych spraw sędziego powołanego do pełnienia funkcji, o których mowa w § 48 ust. 1 pkt 2 lit. f i g, jeżeli przed powołaniem sędzia miał wskaźnik przydziału ponad 75% i zastosowanie przepisu ust. 1 nie jest wystarczające.

§ 52b. 1. Plan zastępstw określa zastępców (sędziów, asesorów sądowych i ławników) na każdy dzień roboczy.

2. Plan dyżurów określa sędziów i asesorów sądowych pełniących dyżur na każdy dzień.

3. Plany zastępstw i dyżurów określają liczbę zastępców i pełniących dyżur w danym okresie, wydziały lub rodzaje spraw przypisane zastępcom i pełniącym dyżur oraz kolejność podejmowania czynności w zastępstwie i przydziału spraw pełniącym dyżur w przypadku większej liczby zastępców i pełniących dyżur.

4. Wyznaczenie sędziego, asesora sądowego lub ławnika do planu zastępstw lub dyżurów powinno nastąpić z co najmniej miesięcznym wyprzedzeniem. Prezes sądu może upoważnić do wyznaczania przewodniczących wydziałów. Zastępcy i pełniący dyżur mogą z co najmniej dwudniowym wyprzedzeniem zgłaszać zamiany w planie zastępstw lub dyżurów. Prezes sądu może sprzeciwić się zamianie. W sytuacjach nagłych zamiana może nastąpić bez wyprzedzenia.

5. Sędziowie i asesorzy sądowi są równomiernie obciążani obowiązkiem gotowości do podjęcia czynności na podstawie planu zastępstw oraz planu dyżurów. Zastępcą i pełniącym dyżur w danym okresie może być ta sama osoba, jeżeli jest to uzasadnione wpływem spraw. Ilość zastępców i pełniących dyżur oraz ich gotowość do podjęcia czynności w danym okresie powinna odpowiadać potrzebom sądu.

6. W przypadku niemożności podjęcia czynności przez zastępcę lub pełniącego dyżur przewodniczący zarządza przydzielenie sprawy składowi wylosowanemu przez narzędzie informatyczne spośród obecnych sędziów i asesorów sądowych, którzy nie mają sesji w tym i następnym dniu. Jeżeli zachodzi potrzeba wyznaczenia sędziego z innego wydziału, czynności w tym zakresie podejmuje prezes sądu.

§ 52c. 1. W razie nieobecności referenta na posiedzeniu przewodniczący wydziału zarządza odwołanie posiedzenia, jeżeli jest możliwe zawiadomienie osób uczestniczących, chyba że sprawność postępowania w sposób oczywisty wymaga odbycia posiedzenia.

2. Sprawę, w której posiedzenie nie zostało odwołane, rozpoznaje zastępca przewidziany w planie zastępstw na dany dzień. Jeżeli nie było możliwe należyte przygotowanie się zastępcy do sprawy lub rozpoznanie przez niego sprawy wymagałoby powtórzenia znacznej części postępowania, przewodniczący wydziału zarządza odwołanie posiedzenia. Na wokandzie zamieszcza się informację o odwołaniu posiedzenia i przyczynie odwołania oraz, jeżeli to możliwe, także o nowym terminie posiedzenia.

3. Jeżeli na skutek wydania orzeczenia kończącego sprawę tylko w stosunku do niektórych oskarżonych referent byłby wyłączony od dalszego rozpoznawania sprawy, wniosek o wydanie tego orzeczenia podlega rozpoznaniu przez zastępcę.

4. Zastępca jest uprawniony do przydzielenia sobie sprawy rozpoznawanej na podstawie ust. 2. W takim przypadku narzędzie informatyczne przydzieli zastępcy o jedną sprawę mniej w tej samej kategorii.

5. Nieobecnego członka składu, który nie jest referentem sprawy, w tym ławnika, zastępuje zastępca. Jeżeli jest to możliwe, nieobecnego ławnika w pierwszej kolejności zastępuje ławnik mający inne posiedzenie w tym samym dniu.

6. Jeżeli udział zastępcy, który nie jest referentem sprawy, wymagałby prowadzenia rozprawy od początku, rozprawa podlega odwołaniu, chyba że sprawność postępowania uzasadnia prowadzenie rozprawy od początku.

7. Jeżeli przed wysłaniem zawiadomień o posiedzeniu wystąpiła niemożność udziału w nim sędziego, który nie jest referentem sprawy, sprawa podlega rozpoznaniu przez inny skład, utworzony w tym samym czasie na podstawie § 43a ust. 2, obejmujący referenta i drugiego sędziego.

8. Przepisy ust. 1–7 stosuje się do posiedzeń lub rozpraw, o których zawiadamia się strony lub uczestników postępowania.

9. Czynności niewymagające odbycia posiedzenia, o którym zawiadamia się strony lub uczestników postępowania, są podejmowane przez zastępcę, jeżeli ustawowy termin podjęcia czynności upływa przed przewidywanym końcem nieobecności referenta. Przewodniczący wydziału może zarządzić podjęcie czynności przez zastępcę także w innych przypadkach, jeżeli wymaga tego sprawność postępowania, w tym rozpoznanie wniosku o zabezpieczenie wymagającego rozpoznania przed upływem ustawowego terminu.

10. Przepis ust. 9 stosuje się odpowiednio w przypadku potrzeby podjęcia czynności w sprawie rozpoznawanej przez skład, w którym znajduje się sędzia innego sądu, lub w sprawie oczekującej na przydział.

§ 52d. 1. Sędziemu pełniącemu dyżur są przydzielane sprawy, co do których ustawa wymaga ich rozpoznania w ciągu 72 godzin, z wyłączeniem wniosków o nadanie klauzuli wykonalności oraz spraw rejestrowych i wieczysto-księgowych.

2. O przydzieleniu sprawy pełniącemu dyżur rozstrzyga godzina jej wpływu. Plan dyżurów określa godzinę, po której sprawa podlega rozpoznaniu przez pełniących dyżur w okresie następnym.

3. Skład do rozpoznania wniosku o wyłączenie sędziego jest wyznaczany losowo spośród sędziów mogących niezwłocznie przystąpić do jego rozpoznania.

4. Pełniący dyżur są także zastępcami w zakresie czynności, o których mowa w ust. 1.

5. W sprawach wyborczych dyżur pełni jednocześnie co najmniej trzech sędziów o równej kolejności przydziału. Referent jest wyznaczany w drodze losowania.”;

18) w § 54 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2–4 w brzmieniu:

„2. Jeżeli w sądzie okręgowym lub rejonowym w dwóch lub więcej wydziałach cywilnych, karnych, gospodarczych, pracy, ubezpieczeń społecznych lub pracy i ubezpieczeń społecznych rozpoznaje się sprawy z tego samego zakresu, przydział spraw sędziom, asesorom sądowym i referendarzom sądowym orzekającym w tych wydziałach następuje przed podziałem spraw między tymi wydziałami. Po przydzieleniu referentowi sprawa podlega zarejestrowaniu w wydziale, w którym orzeka jej referent. Przepisu nie stosuje się do zażaleń i skarg na orzeczenie referendarza sądowego rozpoznawanych bez odrębnej rejestracji.

3. Przydział spraw, o którym mowa w ust. 2, następuje według zasad ogólnych, oddzielnie dla każdego rodzaju repertorium, wykazu lub innego urządzenia ewidencyjnego oraz kategorii.

4. Przydział spraw referendarzom sądowym w wydziałach, o których mowa w ust. 2, może następować przed podziałem spraw między wydziałami lub po podziale spraw między wydziałami według kryteriów ustalonych przez prezesa sądu. Jeżeli sprawa przydzielona referendarzowi sądowemu wymaga przydzielenia sędziemu, stosuje się ust. 2 i 3.”;

19) w § 56 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Sprawy powinny być rozpoznawane według kolejności ich wpływu, chyba że przepisy szczególne określają termin do ich rozpoznawania lub zachodzi inna uzasadniona przyczyna zmiany tej kolejności wynikająca z organizacji pracy sądu. W pozostałych sprawach podejmuje się tylko czynności niecierpiące zwłoki.”;

20) w § 57:

a) w ust. 1 pkt 3 otrzymuje brzmienie:

„3) ustala harmonogram korzystania z sal rozpraw przez poszczególne składy orzekające, z uwzględnieniem możliwości skorzystania z sali w razie potrzeby poza harmonogramem;”,

b) ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:

„2. Przewodniczący wydziału może upoważnić sędziów lub asesorów sądowych oraz referendarzy sądowych do wykonywania czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1.

3. W celu realizacji obowiązków, o których mowa w ust. 1, kierownik sekretariatu współpracuje z przewodniczącym wydziału, w szczególności zaznajamia się z pismami wpływającymi do wydziału i bezzwłocznie w stosunku do tych z nich, które podlegają odrębnej rejestracji, dokonuje automatycznego przydziału każdego z nich do oznaczonego referenta zgodnie z ustalonymi zasadami przydziału, chyba że pismo podlega przydziałowi przez narzędzie informatyczne. Pisma stanowiące skargi lub wnioski dotyczące postępowań sądowych i czynności podjętych przez sędziów przekazuje przewodniczącemu wydziału.”;

21) § 58 otrzymuje brzmienie:

„§ 58. Przewodniczący wydziału w sądzie pierwszej instancji zapewnia sprawny przebieg postępowania odwoławczego aż do przedstawienia akt sprawy sądowi odwoławczemu. Podział czynności może określać, że czynności te lub określony ich zakres wykonują referenci sprawy. Po zwrocie akt przewodniczący wydziału zapoznaje się z orzeczeniami sądu odwoławczego i zarządza, aby z orzeczeniami tymi zapoznali się sędziowie i asesorzy sądowi, którzy wydali zaskarżone orzeczenie, a w przypadku gdy orzeczenie dotyczy zagadnienia prawnego, w którym orzecznictwo było niejednolite – wszyscy sędziowie i asesorzy sądowi wydziału.”;

22) uchyla się § 60 i § 60a;

23) w § 61 ust. 1a otrzymuje brzmienie:

„1a. Czynności wymienione w ust. 1 pkt 1 i 2 w sprawach drugoinstancyjnych należą do przewodniczącego wydziału lub przewodniczącego posiedzenia. Jeżeli referentem sprawy jest sędzia delegowany na podstawie art. 77 § 9 ustawy, przewodniczący wydziału w razie potrzeby wyznacza przewodniczącego posiedzenia spośród pozostałych członków składu.”;

24) w § 100 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Po prawomocnym zakończeniu postępowania w sprawie wydanie dokumentu lub przedmiotu następuje na zarządzenie przewodniczącego wydziału. Przewodniczący wydziału może upoważnić kierownika sekretariatu do wydawania dokumentów prywatnych i urzędowych.”;

25) uchyla się § 123 i § 124;

26) w dziale IV w rozdziale 1 po oddziale 6 dodaje się oddział 7 w brzmieniu:

„Oddział 7

Współpraca sądów z punktami kontaktowymi Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych

§ 148a. Zwracając się o udzielenie informacji mających na celu ułatwienie współpracy z właściwym organem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w szczególności o:

1) informację o prawie i praktyce tego państwa,

2) ustalenie w tym państwie organu właściwego do wykonania czynności z zakresu współpracy sądowej lub o udzielenie informacji dotyczącej stanu realizacji tej czynności

– sąd może wystąpić do punktu kontaktowego Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych.

§ 148b. Na wniosek punktu kontaktowego Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych sąd udziela informacji, o których mowa w § 148a.

§ 148c. 1. Do zadań punktów kontaktowych Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych należy ułatwianie współpracy sądowej w tych sprawach między sądami powszechnymi a właściwymi organami państw członkowskich Unii Europejskiej oraz ułatwianie faktycznego dostępu do wymiaru sprawiedliwości przez upowszechnianie informacji na temat funkcjonowania aktów prawnych Unii Europejskiej i międzynarodowych instrumentów dotyczących współpracy sądowej w sprawach cywilnych i handlowych.

2. Punkty kontaktowe Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych realizują zadania, o których mowa w ust. 1, w szczególności przez:

1) zapewnianie sądom powszechnym ogólnych informacji o przewidzianych prawem Unii Europejskiej i międzynarodowych instrumentach dotyczących współpracy sądowej w sprawach cywilnych i handlowych;

2) udzielanie sądom powszechnym, członkom Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych oraz innym właściwym organom odpowiedzialnym za współpracę sądową w sprawach cywilnych i handlowych informacji niezbędnych dla zapewnienia właściwej współpracy sądowej między państwami członkowskimi Unii Europejskiej, w celu wsparcia tych podmiotów w przygotowywaniu wniosków o współpracę sądową oraz w ustanawianiu kontaktów bezpośrednich;

3) dostarczanie informacji na temat treści prawa innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej właściwego w sprawie bądź informacji mających ułatwić jego stosowanie;

4) ułatwianie koordynacji współpracy sądowej w szczególności, gdy kolejne wnioski sądów powszechnych wymagają skoordynowanego działania w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej;

5) przyczynianie się do ogólnego informowania społeczeństwa, za pośrednictwem strony internetowej Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych, na temat współpracy sądowej w sprawach cywilnych i handlowych w Unii Europejskiej, właściwych instrumentów przewidzianych prawem Unii Europejskiej i międzynarodowych, a także prawa krajowego państw członkowskich Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem dostępu do wymiaru sprawiedliwości;

6) współpracowanie przy organizacji i uczestniczenie w spotkaniach punktów kontaktowych Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych, w celu nawiązywania bezpośrednich kontaktów oraz wymiany doświadczeń na temat funkcjonowania tej Sieci;

7) przygotowywanie sprawozdań ze swojej działalności oraz zwracanie szczególnej uwagi na praktyki Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych oraz możliwe jej usprawnienia.

3. Przy wykonywaniu zadań określonych w ust. 1 punkty kontaktowe Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych współpracują z koordynatorami do spraw współpracy międzynarodowej i praw człowieka w sprawach cywilnych i handlowych.

4. W przypadku gdy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych otrzyma wniosek o udzielenie informacji, na który nie jest w stanie udzielić odpowiedzi, przekazuje go punktowi kontaktowemu lub członkowi Sieci, który jest w stanie najlepiej odpowiedzieć, o czym informuje składającego wniosek. W obszarach, w których przewidziane prawem Unii Europejskiej lub międzynarodowe instrumenty regulujące współpracę sądową już umożliwiają wyznaczenie organów odpowiedzialnych za ułatwienie współpracy sądowej, punkty kontaktowe zwracają się do tych organów.

5. Koordynację działalności punktów kontaktowych Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych utworzonych w sądach powszechnych i punktu kontaktowego w Ministerstwie Sprawiedliwości zapewnia Ministerstwo Sprawiedliwości.

6. W ramach koordynacji, o której mowa w ust. 5, Ministerstwo Sprawiedliwości w szczególności:

1) zapewnia prawidłowe działanie krajowych punktów kontaktowych Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych;

2) utrzymuje kontakty z Sekretariatem Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych;

3) przygotowuje zbiorcze sprawozdania na temat działalności punktów kontaktowych Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych w Polsce;

4) koordynuje udział polskich punktów kontaktowych Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych w cyklicznych spotkaniach punktów kontaktowych i wyznacza osoby biorące w nich udział.”;

27) załącznik do rozporządzenia oznacza się jako załącznik nr 1 i dodaje się załącznik nr 2 w brzmieniu określonym w załączniku do niniejszego rozporządzenia.

§ 3.[Przegląd podziałów czynności] Prezesi sądów apelacyjnych i prezesi sądów okręgowych w terminie dwunastu miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia dokonają przeglądu podziałów czynności, w szczególności pod względem przydziału sędziów do wydziałów i sekcji drugoinstancyjnych oraz sposobu uczestniczenia sędziów, asesorów sądowych i referendarzy sądowych w przydziale spraw, i w razie potrzeby dostosują podziały czynności do przepisów rozporządzenia zmienianego w § 1 w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem.

§ 4.[Termin dokonania pierwszego przydziału obszarów] Jeżeli w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia sprawy opiekuńcze i nieletnich są przydzielane według kryterium terytorialnego, pierwszego przydziału obszarów na podstawie § 46 ust. 2 rozporządzenia zmienianego w § 1, w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem, należy dokonać najpóźniej po 7 latach. Jeżeli w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia lub przed upływem terminu, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym, przynajmniej jeden sędzia w wydziale ma przydzielane sprawy z jednego obszaru przez okres przekraczający 9 lat, należy niezwłocznie dokonać przydziału obszarów na podstawie § 46 ust. 2 rozporządzenia zmienianego w § 1, w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem.

§ 5.[Średnia wielkość referatu] Stosując przepis § 51 rozporządzenia zmienianego w § 1, w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem, przewodniczący wydziału może oddzielnie obliczyć średnią wielkość referatu w określonym urządzeniu ewidencyjnym wyłącznie dla spraw przydzielonych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia i podzielić ją na kategorie występujące w tym urządzeniu ewidencyjnym na podstawie dostępnych danych statystycznych.

§ 6.[Termin dostosowania biur obsługi interesantów] W terminie 18 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia prezesi sądów zapewnią dostosowanie biur obsługi interesantów, uwzględniając w miarę możliwości potrzeby osób niepełnosprawnych, do przepisów rozporządzenia zmienianego w § 1, w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem.

§ 7.[Termin udostępnienia sądom standardów obsługi interesanta] Minister Sprawiedliwości udostępni sądom, w terminie 36 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, standardy obsługi interesanta, katalog usług z kartami usług i powiązanymi z nimi procedurami świadczenia usług, o których mowa w § 28 ust. 6 rozporządzenia zmienianego w § 1, w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem, w celu ich uwzględnienia przy realizacji zadań biura obsługi interesantów.

§ 8.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2018 r.