§ 1.[Zakres regulacji] Rozporządzenie określa:

1) wykaz substancji niedozwolonych objętych monitorowaniem;

2) zakres badań przeprowadzanych w ramach monitorowania, zwanych dalej „badaniami”, rodzaj, wielkość i sposób pobierania próbek;

3) sposób postępowania w przypadku stwierdzenia obecności substancji niedozwolonych lub przekroczenia dopuszczalnego poziomu pozostałości chemicznych, biologicznych, produktów leczniczych i skażeń promieniotwórczych u zwierząt, w ich wydzielinach i wydalinach, w tkankach lub narządach zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego, w znajdujących się w rolniczym handlu detalicznym produktach pochodzenia zwierzęcego i żywności zawierającej jednocześnie środki spożywcze pochodzenia niezwierzęcego i produkty pochodzenia zwierzęcego oraz w wodzie przeznaczonej do pojenia zwierząt i w paszach;

4) sposób dokumentowania wykonywanych czynności;

5) sposób postępowania w zakładach lub w gospodarstwach w związku z monitorowaniem substancji niedozwolonych lub pozostałości, o których mowa w pkt 3.

§ 2.[Wykaz substancji niedozwolonych objętych monitorowaniem] Wykaz substancji niedozwolonych objętych monitorowaniem jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 3.[Badania na obecność substancji niedozwolonych] 1. Badaniom na obecność substancji niedozwolonych, pozostałości chemicznych, biologicznych i produktów leczniczych poddaje się zwierzęta, ich wydaliny, płyny ustrojowe, tkanki i narządy, produkty pochodzenia zwierzęcego, znajdujące się w rolniczym handlu detalicznym produkty pochodzenia zwierzęcego i żywność zawierającą jednocześnie środki spożywcze pochodzenia niezwierzęcego i produkty pochodzenia zwierzęcego oraz wodę przeznaczoną do pojenia zwierząt i pasze.

2. Badania określone w ust. 1 przeprowadza się w laboratoriach, o których mowa w:

1) art. 25 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1077, 1948 i 1961),

2) art. 78 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2017 r. poz. 149) – w przypadku badania żywności zawierającej jednocześnie środki spożywcze pochodzenia niezwierzęcego i produkty pochodzenia zwierzęcego, znajdującej się w rolniczym handlu detalicznym

– zwanych dalej „laboratoriami”.

3. Badania prowadzi się na obecność substancji, które są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia, należących do:

1) grupy A – w celu stwierdzenia stosowania substancji niedozwolonych lub stosowania substancji dozwolonych niezgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 470/2009 z dnia 6 maja 2009 r. ustanawiającym wspólnotowe procedury określania maksymalnych limitów pozostałości substancji farmakologicznie czynnych w środkach spożywczych pochodzenia zwierzęcego oraz uchylającym rozporządzenie Rady (EWG) nr 2377/90 oraz zmieniającym dyrektywę 2001/82/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie (WE) nr 726/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. WE L 152 z 16.06.2009, str. 11), dyrektywą 96/22/WE z dnia 29 kwietnia 1996 r. dotyczącą zakazu stosowania w gospodarstwach hodowlanych niektórych związków o działaniu hormonalnym, tyreostatycznym i beta-agonistycznym i uchylającą dyrektywy 81/602/EWG, 88/146/EWG oraz 88/229/EWG (Dz. Urz. WE L 125 z 23.05.1996 – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 19, str. 64), dyrektywą 96/23/WE z dnia 29 kwietnia 1996 r. w sprawie środków monitorowania niektórych substancji i ich pozostałości u żywych zwierząt i w produktach pochodzenia zwierzęcego oraz uchylającą dyrektywy 85/358/EWG i 86/469/EWG oraz decyzje 89/187/EWG i 91/664/EWG (Dz. Urz. WE L 125 z 23.05.1996, str. 10 – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 19, str. 71) i decyzją Rady 1999/879/WE z dnia 17 grudnia 1999 r. dotyczącą wprowadzania na rynek i podawania bydlęcego hormonu wzrostu (BST) i uchylającą decyzję 90/218/EWG (Dz. Urz. WE L 331 z 23.12.1999, str. 71 – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 29, str. 28) oraz przepisami o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt;

2) grupy B – w celu stwierdzenia nieprzekroczenia dopuszczalnego poziomu pozostałości produktów leczniczych oraz zanieczyszczeń chemicznych i innych zanieczyszczeń.

4. Zakres badań, gatunki zwierząt, minimalne liczby pobieranych próbek produktów pochodzenia zwierzęcego oraz znajdujących się w rolniczym handlu detalicznym produktów pochodzenia zwierzęcego i żywności zawierającej jednocześnie środki spożywcze pochodzenia niezwierzęcego i produkty pochodzenia zwierzęcego, a także minimalne liczby zwierząt, od których pobiera się próbki, są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

§ 4.[Rodzaje i wielkość próbek pobieranych do badań] Rodzaje i wielkość próbek pobieranych do badań są określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

§ 5.[Pobranie próbek do badań] 1. Próbki do badań pobiera się od zwierząt w przypadku wystąpienia u nich w szczególności:

1) nadmiernej masy mięśniowej;

2) przebarwień, obrzęków i torbieli w miejscach, w których są najczęściej stosowane iniekcje;

3) śladów po iniekcji w tkance tłuszczowej wokół jelita prostego;

4) śladów po implantach;

5) nadmiernej tkanki tłuszczowej;

6) powiększenia tarczycy;

7) zmian w płucach o charakterze zapalnym;

8) przerostu mięśnia sercowego;

9) zmian zapalnych w układzie moczowym.

2. Próbki do badań pobiera się od zwierząt w gospodarstwach i w rzeźniach, biorąc pod uwagę płeć, wiek, gatunek, stan zdrowia i kondycję zwierząt oraz systemy ich żywienia, programy profilaktyczne i lecznicze.

§ 6.[Czynności po pobraniu próbek do badań] 1. Każdą próbkę do badań bezpośrednio po pobraniu:

1) umieszcza się w oddzielnym, jednorazowym opakowaniu o specjalnym przeznaczeniu;

2) znakuje się w sposób trwały i czytelny;

3) schładza się i zamraża, z wyłączeniem próbek krwi, jaj, miodu i pasz.

2. Próbkę, o której mowa w ust. 1, oznacza się siedmiocyfrowym numerem identyfikacyjnym, w którym:

1) pierwsza i druga cyfra oznaczają symbol województwa;

2) trzecia i czwarta cyfra oznaczają symbol powiatu;

3) piąta, szósta i siódma cyfra oznaczają kolejne numery próbek pobranych na terenie powiatu.

3. Próbkę, o której mowa w ust. 1, przekazuje się do laboratorium niezwłocznie, nie później niż przed upływem 7 dni od dnia jej pobrania, przy zachowaniu podczas transportu warunków określonych w ust. 1 pkt 3.

§ 7.[Protokół z pobrania próbek do badań] 1. Po pobraniu próbek w gospodarstwie sporządza się protokół ich pobrania oraz protokół kontroli pozostałości chemicznych, biologicznych i produktów leczniczych zawierający dane gospodarstwa.

2. Po pobraniu próbek w rzeźni sporządza się protokół pobrania próbek oraz protokół badania przedubojowego zwierzęcia i badania poubojowego mięsa.

3. Protokół pobrania próbek sporządza się w 3 egzemplarzach.

4. Protokół pobrania próbek przekazuje się wraz z próbkami do laboratorium.

§ 8.[Zasady pobierania próbek oraz metody analizy i sposób interpretacji wyników badań] Szczegółowe zasady pobierania próbek oraz metody analizy i sposób interpretacji wyników badań określają przepisy decyzji Komisji 98/179/WE z dnia 23 lutego 1998 r. ustanawiającej szczegółowe zasady pobierania próbek do celów monitorowania niektórych substancji i ich pozostałości u żywych zwierząt i w produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. WE L 65 z 05.03.1998, str. 31 – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 22, str. 312) i decyzji 2002/657/WE z dnia 14 sierpnia 2002 r. wykonującej dyrektywę Rady 96/23/WE dotyczącą wyników metod analitycznych i ich interpretacji (Dz. Urz. WE L 221 z 17.08.2002, str. 8 – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 36, str. 493).

§ 9.[Sprzeczne wyniki badań próbki] W przypadku sprzecznych wyników badań próbki przesyła się do krajowego laboratorium referencyjnego w celu przeprowadzenia badania rozstrzygającego.

§ 10.[Obecność substancji niedozwolonych] 1. Jeżeli w wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono obecność substancji niedozwolonych, laboratorium o fakcie tym niezwłocznie powiadamia właściwych powiatowego i wojewódzkiego lekarza weterynarii.

2. Powiatowy lekarz weterynarii po otrzymaniu powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, przeprowadza postępowanie wyjaśniające obejmujące:

1) w przypadku gospodarstwa:

a) kontrolę zwierząt w gospodarstwie, w tym zwierząt poszczególnych gatunków, w zakresie ich płci, wieku, sposobu użytkowania i oznakowania – jeżeli zostały oznakowane zgodnie z przepisami o identyfikacji i rejestracji zwierząt,

b) sprawdzenie, czy nie ma śladów po implantach lub iniekcjach,

c) sprawdzenie dokumentacji weterynaryjnej i zootechnicznej, ze szczególnym zwróceniem uwagi na rodzaj stosowanych produktów leczniczych, przyrost masy ciała zwierząt, zużycie paszy na kilogram przyrostu masy ciała tych zwierząt,

d) sprawdzenie, czy w gospodarstwie nie ma produktów leczniczych, których stosowanie jest niedozwolone lub odbywa się bez kontroli lekarza weterynarii,

e) pobranie próbek do badań od reprezentatywnej grupy zwierząt oraz próbek pasz i wody do pojenia zwierząt lub – w przypadku ryb – wody, w której były chowane, a następnie przekazanie ich do laboratorium;

2) w przypadku zakładu:

a) kontrolę dokumentacji w celu ustalenia pochodzenia produktów, w których stwierdzono obecność substancji niedozwolonych,

b) pobranie próbek do badań, jeżeli produkty znajdują się w zakładzie,

c) powiadomienie właściwych organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Handlowej lub Wojskowej Inspekcji Weterynaryjnej, jeżeli produkty wysłano z zakładu,

d) kontrolę w miejscu pochodzenia produktów.

3. Wyniki postępowania wyjaśniającego są przekazywane właściwemu wojewódzkiemu lekarzowi weterynarii.

4. Do czasu uzyskania wyników badań powtórnie pobranych próbek, nie przemieszcza się bez zgody powiatowego lekarza weterynarii zwierząt zidentyfikowanych i oznakowanych zgodnie z przepisami o identyfikacji i rejestracji zwierząt, od których zostały pobrane próbki, oraz produktów pochodzących od lub z tych zwierząt lub pasz oraz nie wprowadza się tych zwierząt, produktów lub pasz na rynek.

§ 11.[Obecność substancji niedozwolonych w powtórnie pobranych próbkach] 1. W przypadku potwierdzenia obecności substancji niedozwolonych w powtórnie pobranych próbkach, o których mowa w § 10 ust. 2 pkt 1 lit. e, powiatowy lekarz weterynarii:

1) przeprowadza dodatkową kontrolę w gospodarstwie;

2) zwiększa częstotliwość badań przeprowadzanych w gospodarstwie przez okres co najmniej 12 miesięcy;

3) nakazuje, w drodze decyzji administracyjnej:

a) ubój zwierząt, od których pobrano próbki do badań, oddzielnie od pozostałych zwierząt, a następnie przekazanie ich tusz i narządów wewnętrznych do zakładu przetwarzającego surowiec kategorii 1 w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) (Dz. Urz. UE L 300 z 14.11.2009, str. 1, z późn. zm.³⁾), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1069/2009”,

b) zniszczenie produktów pochodzących od zwierząt lub ze zwierząt oraz pasz w zakładzie, o którym mowa w lit. a.

2. Powiatowy lekarz weterynarii w przypadku potwierdzenia obecności substancji niedozwolonych w połowie lub w większej liczbie pobranych próbek do badań, w uzgodnieniu z posiadaczem zwierząt może nakazać ubój wszystkich zwierząt w gospodarstwie, u których podejrzewa się obecność substancji niedozwolonych, albo pobranie od nich próbek; czynności te wykonuje się na koszt posiadacza zwierząt.

3. Obecność w pobranych próbkach substancji niedozwolonych, które są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia, należących do grupy A, wykrytych przy użyciu metody rutynowej, potwierdza się w laboratorium przy zastosowaniu metody referencyjnej.

4. Jeżeli w gospodarstwie lub u posiadacza zwierząt zostały znalezione substancje niedozwolone, które są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia, należące do grupy A lub podgrup B1 i B2, substancje te powiatowy lekarz weterynarii zabezpiecza do czasu wydania decyzji o sposobie ich zniszczenia lub innego wykorzystania.

§ 12.[Przekroczenie dopuszczalnego poziomu pozostałości chemicznych, biologicznych i produktów leczniczych] 1. Jeżeli w wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono przekroczenie dopuszczalnego poziomu pozostałości chemicznych, biologicznych i produktów leczniczych, laboratorium powiadamia o tym fakcie właściwych powiatowego i wojewódzkiego lekarza weterynarii.

2. Powiatowy lekarz weterynarii, po otrzymaniu powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, przeprowadza postępowanie wyjaśniające, które obejmuje:

1) w przypadku gospodarstwa:

a) kontrolę zwierząt w gospodarstwie, w tym zwierząt poszczególnych gatunków, w zakresie ich płci, wieku, sposobu użytkowania i oznakowania – jeżeli zostały oznakowane zgodnie z przepisami o identyfikacji i rejestracji zwierząt,

b) kontrolę dokumentacji weterynaryjnej i zootechnicznej, ze szczególnym uwzględnieniem danych dotyczących stosowania u zwierząt produktów leczniczych zawierających substancję wykrytą w wyniku badania,

c) ustalenie sposobu wykorzystania produktów pochodzących od lub ze zwierząt, których wprowadzanie na rynek jest zakazane w związku ze stwierdzonymi przekroczeniami, o których mowa w ust. 1,

d) ustalenie sposobu wykorzystania lub zniszczenia pasz;

2) w przypadku zakładu:

a) kontrolę dokumentacji zakładu w celu ustalenia pochodzenia produktów, w których stwierdzono obecność pozostałości chemicznych, biologicznych i produktów leczniczych,

b) pobranie próbek do badań, jeżeli produkty znajdują się w zakładzie,

c) powiadomienie właściwych organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Handlowej lub Wojskowej Inspekcji Weterynaryjnej, jeżeli produkty wysłano z zakładu,

d) kontrolę w miejscu pochodzenia produktów.

3. O wynikach postępowania wyjaśniającego powiatowy lekarz weterynarii informuje właściwego wojewódzkiego lekarza weterynarii.

§ 13.[Powtórne badanie] 1. Jeżeli w wyniku postępowania wyjaśniającego w gospodarstwie nie ustalono przyczyny przekroczenia dopuszczalnego poziomu pozostałości produktów leczniczych, powtórnie pobiera się próbki pasz od lub ze zwierząt i przesyła do laboratorium.

2. Jeżeli powtórne badanie potwierdziło przekroczenie dopuszczalnego poziomu pozostałości produktów leczniczych, powiatowy lekarz weterynarii, w drodze decyzji administracyjnej:

1) nakazuje, aby zwierzęta zidentyfikowane i oznakowane zgodnie z przepisami o identyfikacji i rejestracji zwierząt nie opuszczały gospodarstwa do czasu upływu okresu karencji właściwego dla substancji farmakologicznie czynnej zawartej w tym produkcie leczniczym;

2) ustala sposób wykorzystania lub zniszczenia pasz lub produktów pochodzących od lub z tych zwierząt.

3. W przypadku stwierdzenia, że nie przestrzegano okresów karencji danego produktu leczniczego, zwiększa się częstotliwość badań w gospodarstwie przez okres co najmniej 6 miesięcy.

4. Jeżeli stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów pozostałości zanieczyszczeń chemicznych i innych zanieczyszczeń, które są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia, należących do grupy B, w szczególności metali, pestycydów i polichlorowanych bifenyli, to:

1) wyniki badań przekazuje się Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Handlowej lub Wojskowej Inspekcji Weterynaryjnej;

2) zwiększa się częstotliwość badań w gospodarstwie przez okres co najmniej 6 miesięcy.

§ 14.[Czynności podejmowane przez lekarza weterynarii po stwierdzeniu nieprawidłowości w rzeźni] 1. Urzędowy lekarz weterynarii w przypadku podejrzenia lub stwierdzenia w rzeźni:

1) podawania zwierzętom substancji niedozwolonych:

a) nakazuje ubój tych zwierząt oddzielnie od pozostałych zwierząt,

b) pobiera próbki do badań oraz zatrzymuje tusze i narządy wewnętrzne do dnia uzyskania wyników tych badań,

c) nakazuje przekazanie tusz i narządów wewnętrznych zwierząt, od których pobrano próbki do badań, do zakładu przetwarzającego surowiec kategorii 1 w rozumieniu rozporządzenia nr 1069/2009 – w przypadku potwierdzenia obecności substancji niedozwolonych w próbkach, o których mowa w lit. b;

2) nieprzestrzegania u zwierząt okresu karencji danego produktu leczniczego:

a) ustala termin uboju tych zwierząt z uwzględnieniem upływu okresu karencji właściwego dla substancji farmakologicznie czynnej zawartej w produkcie leczniczym albo

b) nakazuje ubój tych zwierząt przed upływem okresu karencji właściwego dla substancji farmakologicznie czynnej zawartej w tym produkcie leczniczym:

– w nagłych przypadkach, powodujących zagrożenie zdrowia lub życia zwierząt, lub

– jeżeli nie jest możliwe przetrzymywanie zwierząt w rzeźni przy zachowaniu warunków określonych w przepisach o ochronie zwierząt, lub

– jeżeli wyposażenie rzeźni uniemożliwia dokonanie uboju w późniejszym terminie.

2. Tusze i narządy wewnętrzne zwierząt poddanych ubojowi w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b, zabezpiecza się do czasu uzyskania wyników badań próbek pobranych od tych zwierząt.

§ 15.[Badanie pozostałości skażeń promieniotwórczych radioizotopami cezu] 1. Badaniom pozostałości skażeń promieniotwórczych radioizotopami cezu poddaje się mięso z bydła, świń, owiec, zwierząt łownych, drobiu oraz ryby, jaja kurze i mleko krowie.

2. Do badań, o których mowa w ust. 1, pobiera się losowo, co kwartał, w każdym województwie po 3 próbki o masie 1 kilograma, pochodzące z gospodarstw lub zakładów.

3. Wojewódzcy lekarze weterynarii sporządzają zestawienia wyników przeprowadzonych badań skażeń promieniotwórczych i przekazują Głównemu Lekarzowi Weterynarii w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku kalendarzowego za rok poprzedni.

§ 16.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia⁴⁾.