Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. [Zakres regulacji] Rozporządzenie określa szczegółowe wymagania dotyczące przechowywania i używania środków strzałowych i sprzętu strzałowego w ruchu zakładu górniczego, w tym rodzaje, sposób i wzory ewidencji środków strzałowych oraz przypadki, w których przedsiębiorca ma obowiązek posiadać dowód sprawdzenia rozwiązań technicznych przez rzeczoznawcę do spraw ruchu zakładu górniczego.

§ 2.[Definicje] Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) ładunek materiału wybuchowego – materiał wybuchowy uzbrojony środkiem inicjującym lub środkiem zapalającym;

2) niewypał – środek strzałowy, który w trakcie pomiaru ciągłości obwodu strzałowego wykazał przerwę lub który przy wykonywaniu robót strzałowych nie odpalił;

3) osoba dozoru ruchu górniczego – osobę dozoru ruchu zakładu górniczego w specjalności górniczej, wiertniczej lub geofizyki i techniki strzałowej, posiadającą w zakresie swoich obowiązków sprawy techniki strzałowej;

4) środki inicjujące – wyroby wypełnione materiałem wybuchowym, służące do zainicjowania materiału wybuchowego, w szczególności spłonki, zapalniki niebędące zapalnikami elektrycznymi nieostrymi, lonty detonujące, opóźniacze detonujące;

5) środki zapalające – wyroby wypełnione materiałem wybuchowym, służące pośrednio do zainicjowania materiału wybuchowego, w szczególności lonty prochowe, zapalacze lontowe, zapalniki elektryczne nieostre.

§ 3.[Rodzaje sprzętu strzałowego] Wyróżnia się następujące rodzaje sprzętu strzałowego:

1) wyroby służące do bezpiecznego przewożenia środków strzałowych;

2) wyroby służące do bezpiecznego przenoszenia środków strzałowych;

3) wyroby służące do bezpiecznego przechowywania środków strzałowych;

4) wyroby służące do bezpiecznego sporządzania materiałów wybuchowych;

5) wyroby służące do bezpiecznego wprowadzania materiałów wybuchowych;

6) wyroby służące do bezpiecznego wprowadzania ładunków materiału wybuchowego;

7) wyroby służące do bezpiecznego konstruowania obwodów strzałowych;

8) wyroby służące do bezpiecznego sprawdzania obwodów strzałowych;

9) urządzenia służące do odpalania ładunków materiałów wybuchowych;

10) wyroby służące do wykonywania więcej niż jednej czynności wymienionych w pkt 1–9.

§ 4.[Środki i sprzęt przechowywane w ruchu zakładu górniczego] W ruchu zakładu górniczego są przechowywane i używane:

1) środki strzałowe, które zgodnie z ustawą z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 283) spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności, zostały wprowadzone do obrotu, posiadają numer identyfikacyjny materiału wybuchowego przeznaczonego do użytku cywilnego, zostały wpisane do rejestru materiałów wybuchowych przeznaczonego do użytku cywilnego oraz dla których uzyskano pozwolenie na ich przechowywanie lub używanie;

2) sprzęt strzałowy, dla którego uzyskano pozwolenie na przechowywanie lub używanie w ruchu zakładu górniczego:

a) wymieniony w przepisach wydanych na podstawie art. 113 ust. 15 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, zwanej dalej „ustawą”, spełnia wymagania techniczne określone w tych przepisach oraz został dopuszczony do stosowania w zakładzie górniczym, zgodnie z art. 113 ustawy, albo

b) urządzenie służące do odpalania ładunków materiałów wybuchowych albo elektryczny sprzęt strzałowy, którego rozwiązania techniczne zostały sprawdzone na wniosek podmiotu wprowadzającego urządzenie na rynek przez rzeczoznawcę do spraw ruchu zakładu górniczego, zwanego dalej „rzeczoznawcą”, albo

c) nie jest wymieniony w lit. a i b i został dobrany do warunków geologiczno-górniczych i środowiskowych w miejscu jego zastosowania.

§ 5.[Czynności związane z przechowywaniem, odbiorem, używaniem, przewożeniem i przenoszeniem środków strzałowych] 1. Czynności związane z przechowywaniem, odbiorem, używaniem, przewożeniem i przenoszeniem środków strzałowych w ruchu zakładu górniczego wykonują i dozorują osoby upoważnione przez kierownika ruchu zakładu górniczego, spełniające wymagania lub posiadające odpowiednie kwalifikacje określone w dziale IV ustawy oraz przepisach wydanych na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy albo określone na podstawie art. 53 ust. 2 ustawy.

2. Dozwolone jest przenoszenie przez górników strzałowych materiałów wybuchowych wraz ze środkami inicjującymi albo środkami zapalającymi.

3. Dozwolone jest wyznaczenie, przez osobę dozoru ruchu górniczego, osób przeszkolonych w zakresie postępowania z materiałami wybuchowymi do pomocy przy przenoszeniu materiału wybuchowego, bez jednoczesnego przenoszenia przez te osoby środków inicjujących i środków zapalających.

4. Osoby, o których mowa w ust. 3, są nadzorowane przez osobę upoważnioną do wykonywania robót strzałowych lub odbioru środków strzałowych.

§ 6.[Kierownik działu techniki strzałowej] 1. Kierownik ruchu zakładu górniczego zapewnia zatrudnienie na stanowisku kierownika działu obejmującego swoją właściwością sprawy techniki strzałowej, zwanego dalej „kierownikiem działu techniki strzałowej”, oraz jego zastępcy osoby, która:

1) w podziemnych zakładach górniczych – posiada stwierdzone kwalifikacje do wykonywania czynności na tym stanowisku,

2) w odkrywkowych zakładach górniczych i w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi – posiada stwierdzone kwalifikacje do wykonywania czynności kierownika ruchu zakładu górniczego lub kierownika działu górniczego lub osoby wyższego dozoru ruchu w specjalności górniczej

– a także która ukończyła kurs specjalistyczny dla osób kierujących działem techniki strzałowej.

2. Kierownik ruchu zakładu prowadzącego działalność określoną w art. 2 ust. 1 ustawy albo zakładu wykonującego roboty geologiczne, zwanych dalej „zakładami”, zapewnia zatrudnienie na stanowisku kierownika działu techniki strzałowej oraz jego zastępcy osoby, która:

1) w zakładach prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 ustawy – posiada stwierdzone kwalifikacje do wykonywania czynności na tym stanowisku,

2) w zakładach wykonujących roboty geologiczne – posiada stwierdzone kwalifikacje do wykonywania czynności kierownika ruchu zakładu lub kierownika działu geofizyki i techniki strzałowej, lub kierownika działu wiertniczego, lub osoby wyższego dozoru ruchu w specjalności geofizyka i technika strzałowa

– a także która ukończyła kurs specjalistyczny dla osób kierujących działem techniki strzałowej.

3. Kierownik ruchu zakładu górniczego albo zakładu, zwany dalej „kierownikiem ruchu”, upoważnia kierownika działu obejmującego swoją właściwością sprawy techniki strzałowej, o którym mowa w ust. 1 albo 2, do kierowania gospodarką środkami strzałowymi i sprzętem strzałowym oraz nadzoru nad nią, a także do nadzoru nad wykonywaniem robót strzałowych w zakładzie górniczym albo w zakładzie.

§ 7.[Zakaz używania ognia, palenia tytoniu oraz stosowanie materiałów i urządzeń mogących być źródłem iskrzenia] W miejscach, w których znajdują się środki strzałowe, w ich otoczeniu oraz w trakcie wykonywania czynności związanych bezpośrednio ze środkami strzałowymi niedozwolone jest używanie ognia, palenie tytoniu ani stosowanie materiałów i urządzeń mogących być źródłem iskrzenia zdolnego do zainicjowania środków strzałowych.

§ 8.[Zabezpieczanie środków strzałowych i urządzeń do odpalania ładunków materiałów wybuchowych] Środki strzałowe i urządzenia służące do odpalania ładunków materiałów wybuchowych zabezpiecza się w sposób uniemożliwiający dostęp do nich osób nieupoważnionych.

§ 9.[Informacje udzielane osobie wykonującej czynności w ruchu zakładu górniczego] Osobę wykonującą czynności w ruchu zakładu górniczego zapoznaje się z wyglądem środków strzałowych, a także informuje o:

1) niebezpieczeństwie, które może wystąpić w przypadku niewłaściwego postępowania ze środkami strzałowymi;

2) bezpiecznym zachowaniu się podczas wykonywania robót strzałowych;

3) znaczeniu sygnałów i znaków ostrzegawczych stosowanych w zakładzie górniczym, w związku z wykonywaniem robót strzałowych.

§ 10.[Szczególna ostrożność przy wykonywaniu czynności związanych ze środkami strzałowymi] Przy wykonywaniu czynności związanych ze środkami strzałowymi zachowuje się szczególną ostrożność.

§ 11.[Informacje przekazywane osobie dozoru ruchu górniczego] 1. Osobę dozoru ruchu górniczego informuje się niezwłocznie o:

1) stwierdzonym przypadku braku:

a) środków strzałowych,

b) urządzeń służących do odpalania ładunków materiałów wybuchowych;

2) przypadkach znalezienia lub pozostawienia bez dozoru środków strzałowych;

3) innych faktach i okolicznościach, które mogą spowodować niebezpieczeństwo wybuchu środków strzałowych.

2. Informacja, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a i pkt 2, jest niezwłocznie przekazywana przez osobę dozoru ruchu górniczego kierownikowi ruchu, który zawiadamia właściwy organ nadzoru górniczego i najbliższą jednostkę Policji.

3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się w przypadku znalezienia środków strzałowych w urobku w ciągu technologicznym.

§ 12.[Wdrożenie ustaleń dotyczących bezpiecznego sposobu wykonywania robót strzałowych] 1. Kierownik ruchu wdraża do stosowania w ruchu zakładu ustalenia dotyczące bezpiecznego sposobu wykonywania robót strzałowych, o których mowa w art. 115 ust. 8 ustawy, w zakresie:

1) przewożenia i przenoszenia środków strzałowych;

2) przechowywania i zabezpieczania środków strzałowych w pobliżu miejsca wykonywania robót strzałowych;

3) wykonywania prac przygotowawczych, poprzedzających wykonywanie właściwych robót strzałowych;

4) ochrony osób i mienia przed skutkami robót strzałowych;

5) utrzymania ciągłości ruchu zakładu górniczego w trakcie wykonywania robót strzałowych.

2. Osoby wykonujące lub nadzorujące czynności określone w ust. 1 potwierdzają na piśmie zapoznanie się z ustaleniami kierownika ruchu i przestrzegają tych ustaleń.

Rozdział 2

Przechowywanie środków strzałowych i sprzętu strzałowego

§ 13. [Przechowywanie środków strzałowych] 1. Środki strzałowe w zakładzie górniczym przechowuje się w przeznaczonych do tego celu, odpowiednio przystosowanych i zlokalizowanych składach materiałów wybuchowych, zapewniających bezpieczeństwo osób i ochronę mienia przed skutkami wybuchu środków strzałowych, z uwzględnieniem w szczególności:

1) bezpieczeństwa osób wykonujących czynności w składach materiałów wybuchowych oraz bezpieczeństwa osób zamieszkałych lub przebywających w pobliżu składów materiałów wybuchowych;

2) ochrony obiektów i urządzeń zakładu górniczego oraz obiektów i urządzeń położonych w jego sąsiedztwie;

3) zabezpieczenia przed dostępem osób nieupoważnionych.

2. Przy ocenie bezpieczeństwa osób i ochrony mienia, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się możliwe skutki wybuchu w składzie materiałów wybuchowych.

3. W odkrywkowym zakładzie górniczym jest dozwolone przechowywanie środków strzałowych, potrzebnych do jednorazowego odstrzału, poza składem materiałów wybuchowych, przez okres nie dłuższy niż 24 godziny.

4. Miejsce przechowywania, o którym mowa w ust. 3:

1) ogradza się, w odległości nie mniejszej niż 10 m od złożonych środków strzałowych;

2) ochrania się posterunkiem;

3) oznacza się tablicami ostrzegawczymi;

4) oświetla się w porze nocnej;

5) lokalizuje się w odległości nie mniejszej niż:

a) 100 m od obiektów przemysłowych,

b) 300 m od obiektów użyteczności publicznej, budynków mieszkalnych i składów materiałów łatwopalnych.

5. Dozwolone jest przechowywanie:

1) sprzętu strzałowego – w składzie materiałów wybuchowych w odrębnych pomieszczeniach wyznaczonych do tego celu;

2) środków strzałowych – w składach innych przedsiębiorców; środki te przechowuje się na odrębnych półkach, a ich ewidencję prowadzi się w odrębnej książce obrotu środkami strzałowymi.

§ 14.[Przechowywanie środków strzałowych w składach materiałów wybuchowych] W składach materiałów wybuchowych zapewnia się temperaturę i wilgotność zgodne ze wskazaniami podanymi przez producenta środków strzałowych.

§ 15.[Skład materiałów wybuchowych] 1. Składy materiałów wybuchowych:

1) ze względu na okres użytkowania dzielą się na:

a) stałe, których okres użytkowania jest nieograniczony,

b) tymczasowe, których okres użytkowania wynosi nie więcej niż 5 lat,

c) podręczne, w tym ruchome, służące do przechowywania środków strzałowych w okresie do 24 godzin i wydawania ich w pobliżu miejsca wykonywania robót strzałowych;

2) ze względu na lokalizację dzielą się na:

a) ruchome – przystosowane do przewożenia, przechowywania i wydawania środków strzałowych oraz sprzętu strzałowego,

b) podziemne – stanowiące zespół podziemnych komór składowych i innych wyrobisk połączonych z podziemnymi wyrobiskami górniczymi, oddzielonych od podziemnych wyrobisk górniczych drzwiami lub kratami,

c) naziemne – stanowiące zespół komór składowych i pomieszczeń składowych usytuowanych na powierzchni w obrębie ogrodzonego terenu,

d) wgłębne – stanowiące zespół podziemnych komór składowych i innych wyrobisk odpowiednio ogrodzonych, niepołączonych z podziemnymi wyrobiskami górniczymi.

2. Wydłużenie okresu przechowywania środków strzałowych w podręcznym składzie materiałów wybuchowych, do nie więcej niż 120 godzin, jest dozwolone za zgodą kierownika ruchu.

3. Szczegółowe wymagania dotyczące przechowywania środków strzałowych i sprzętu strzałowego w składach materiałów wybuchowych określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 16.[Osoby posiadające dostęp do składu materiałów wybuchowych] Dostęp do składu materiałów wybuchowych ma wyłącznie wydawca środków strzałowych oraz w jego obecności:

1) kierownik ruchu lub jego zastępca;

2) kierownik działu techniki strzałowej lub jego zastępca;

3) przedstawiciel organu nadzoru górniczego;

4) przedstawiciel Policji;

5) inne osoby posiadające pisemne upoważnienie udzielone przez kierownika ruchu.

§ 17.[Osoby uprawnione do otrzymania środków strzałowych] 1. Środki strzałowe wydaje się wyłącznie:

1) osobom upoważnionym do wykonywania robót strzałowych – na podstawie zapotrzebowania na środki strzałowe;

2) osobom upoważnionym do odbioru tych środków – na podstawie awiza wystawionego przez kierownika działu techniki strzałowej.

2. Przed wydaniem środków strzałowych sprawdza się tożsamość osób, o których mowa w ust. 1.

3. Osoba dozoru ruchu górniczego oraz osoby, o których mowa w ust. 1, mają dostęp do:

1) ogrodzonego terenu naziemnego lub wgłębnego składu materiałów wybuchowych oraz przedsionka komory wydawczej tego składu;

2) podręcznych lub ruchomych składów materiałów wybuchowych;

3) przedsionka komory wydawczej podziemnego składu materiałów wybuchowych.

4. Poza osobami, o których mowa w ust. 1 i 3, dostęp do przedsionka komory wydawczej składu materiałów wybuchowych mają osoby wyznaczone do pomocy w przenoszeniu materiału wybuchowego.

§ 18.[Procedura przy wydawaniu środków strzałowych] Osoba, której są wydawane środki strzałowe ze składu materiałów wybuchowych, sprawdza, w obecności wydawcy środków strzałowych, przed pisemnym potwierdzeniem ich odbioru, zgodność otrzymanych środków strzałowych z zapotrzebowaniem na te środki albo awizem wystawionym przez kierownika działu techniki strzałowej.

§ 19.[Wystawienie zapotrzebowania na środki strzałowe] 1. Osoba dozoru ruchu górniczego wystawia zapotrzebowanie na środki strzałowe w dzienniku strzałowym.

2. Górnik strzałowy wystawia zapotrzebowanie na środki strzałowe w swoim dzienniku strzałowym.

3. Upoważnienie do wystawiania zapotrzebowania wydaje kierownik ruchu.

§ 20.[Przekazywanie środków strzałowych] 1. Samowolne przekazywanie środków strzałowych innym osobom przez osobę, której są wydawane środki strzałowe, jest niedozwolone.

2. Dozwolone jest przekazanie, za zgodą osoby dozoru ruchu górniczego, środków strzałowych innej osobie wykonującej roboty strzałowe w tym samym zakładzie górniczym – na zasadach określonych przez kierownika ruchu.

3. Przekazywanie środków strzałowych jest odnotowywane przez osobę dozoru ruchu górniczego w dziennikach strzałowych osób, między którymi te środki są przekazywane.

§ 21.[Dokumenty umieszczane w składach kontroli] 1. W składach materiałów wybuchowych umieszcza się:

1) wykaz osób upoważnionych przez kierownika ruchu do wykonywania robót strzałowych;

2) wykaz osób dozoru ruchu górniczego lub górników strzałowych, upoważnionych przez kierownika ruchu do wystawiania zapotrzebowania na środki strzałowe, oraz wzory podpisów tych osób;

3) książkę kontroli składu materiałów wybuchowych;

4) książkę ewidencji niewypałów i znalezionych środków strzałowych.

2. W przypadku stosowania lontów detonujących w składzie materiałów wybuchowych umieszcza się dodatkowo:

1) wykaz osób upoważnionych przez kierownika ruchu do wykonywania robót strzałowych z zastosowaniem lontów detonujących;

2) wykaz osób dozoru ruchu górniczego upoważnionych przez kierownika ruchu do nadzorowania robót strzałowych z zastosowaniem lontów detonujących;

3) wykaz miejsc, w których jest dozwolone wykonywanie robót strzałowych z zastosowaniem lontów detonujących.

§ 22.[Zakazy dotyczące zachowania w składach materiałów wybuchowych] W składach materiałów wybuchowych jest niedozwolone:

1) rozcinanie lontów, z wyjątkiem lontów detonujących, uzbrajanie i rozbrajanie środków zapalających, przygotowywanie ładunków materiałów wybuchowych, dokonywanie pomiarów oporności zapalników elektrycznych oraz wykonywanie innych czynności związanych ze środkami strzałowymi, które grożą wybuchem;

2) używanie wyrobów, w tym odzieży i obuwia, gromadzących ładunki elektryczności statycznej, zdolnych do zainicjowania środków strzałowych.

§ 23.[Przechowywanie środków strzałowych w pobliżu miejsca wykonywania robót strzałowych] 1. Przechowywanie środków strzałowych w pobliżu miejsca wykonywania robót strzałowych jest dozwolone wyłącznie w:

1) zamkniętych przodkowych skrzyniach strzałowych;

2) podręcznych, w tym ruchomych, składach materiałów wybuchowych, z wyjątkiem przypadków określonych w § 13 ust. 3.

2. Klucze do przodkowych skrzyń strzałowych, w których znajdują się środki strzałowe, przechowują przy sobie osoby upoważnione do wykonywania robót strzałowych.

3. Za przechowywanie środków strzałowych, o którym mowa w ust. 1, nie uznaje się składowania środków strzałowych w miejscu wykonywania robót strzałowych, bezpośrednio przed załadowaniem ich do otworów strzałowych, na warunkach określonych przez kierownika ruchu.

§ 24.[Przodkowe skrzynie strzałowe] 1. Przodkowe skrzynie strzałowe ustawia się w miejscach suchych, w sposób zabezpieczający je przed uszkodzeniem.

2. Miejsca ustawienia i sposób zabezpieczenia przodkowych skrzyń strzałowych są określane przez osoby dozoru ruchu górniczego.

§ 25.[Zakazy dotyczące przechowywania środków strzałowych] Przechowywanie w tym samym pomieszczeniu lub w tej samej komorze środków strzałowych wraz ze sprzętem strzałowym lub z innymi przedmiotami i narzędziami jest niedozwolone.

§ 26.[Ochrona naziemnych i wgłębnych składów materiałów wybuchowych] Naziemne i wgłębne składy materiałów wybuchowych chroni się w sposób uzgodniony z właściwymi organami Policji na podstawie art. 7 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2016 r. poz. 1432 i 2255 oraz z 2017 r. poz. 60).

Rozdział 3

Przewożenie i przenoszenie środków strzałowych i sprzętu strzałowego

§ 27. [Przenoszenie i przewożenie środków strzałowych] 1. Środki strzałowe są przenoszone i przewożone w oryginalnych opakowaniach fabrycznych lub w przeznaczonych i przystosowanych do tego celu naczyniach, z użyciem, w przypadku przewożenia, środków transportu zapewniających ochronę mienia i ciągłości ruchu zakładu górniczego albo zakładu oraz bezpieczeństwo osób, w szczególności:

1) przenoszących i przewożących środki strzałowe;

2) przebywających na trasie przenoszenia lub przewożenia środków strzałowych.

2. Niedozwolone jest przewożenie luzem paczek naboi i środków inicjujących oraz ładunków materiałów wybuchowych.

§ 28.[Zabezpieczenie środków strzałowych w trakcie przenoszenia i przewożenia] W trakcie przenoszenia i przewożenia środków strzałowych zabezpiecza się je przed zetknięciem z otwartym płomieniem, iskrami, urządzeniami i przewodami elektrycznymi oraz przed temperaturą wyższą niż 50°C, a także tarciem, uderzeniem, zawilgoceniem oraz możliwością przejęcia tych środków przez osoby nieupoważnione.

§ 29.[Minimalna odległość między osobami przenoszącymi środki strzałowe] Odległość między osobami przenoszącymi środki strzałowe wynosi co najmniej 5 m.

§ 30.[Przewożenie środków strzałowych] Środki strzałowe są przewożone:

1) sprzętem strzałowym dopuszczonym do przewożenia środków strzałowych w zakładach górniczych lub w zakładach;

2) pojazdami samochodowymi spełniającymi wymagania określone w ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1834, 1948 i 1954);

3) naczyniami wyciągowymi do jazdy ludzi wyciągu szybowego;

4) szybowymi wyciągami kubłowymi;

5) przenośnikami taśmowymi;

6) kolejkami;

7) wyciągami krzesełkowymi;

8) wozami;

9) pociągami;

10) niewymienionymi w pkt 1–9 urządzeniami, które są przeznaczone do jazdy ludzi w zakładach górniczych albo w zakładach.

§ 31.[Wstrzymanie transportu oraz innych robót na trasie przewożenia środków] W trakcie przewożenia środków strzałowych wstrzymuje się inny transport oraz inne roboty na trasie przewożenia tych środków.

§ 32.[Środki transportu dla środków strzałowych] Przewóz środków strzałowych naczyniem wyciągowym do jazdy ludzi wyciągu szybowego, szybowym wyciągiem kubłowym, przenośnikiem taśmowym, kolejką albo wyciągiem krzesełkowym:

1) prowadzi się za pomocą urządzeń przeznaczonych do jazdy ludzi w zakładach górniczych albo zakładach;

2) jest niedozwolony w czasie przeznaczonym na jazdę ludzi, z wyjątkiem przypadku, o którym mowa w § 36 ust. 2;

3) jest dozwolony z prędkością nie większą niż prędkość przewidziana dla jazdy ludzi.

§ 33.[Przewóz środków strzałowych naczyniami wyciągowymi do jazdy ludzi wyciągu szybowego] 1. Przewóz środków strzałowych naczyniami wyciągowymi do jazdy ludzi wyciągu szybowego odbywa się wyłącznie w wozach specjalnie do tego celu przystosowanych.

2. W trakcie przewozu, o którym mowa w ust. 1, jest niedozwolone użycie do innych celów drugiego naczynia wyciągowego do jazdy ludzi tego samego wyciągu szybowego lub innego piętra tego samego naczynia wyciągowego do jazdy ludzi.

3. Jazda wydawcy środków strzałowych, osoby nadzorującej przewóz środków strzałowych oraz osób biorących udział w przewozie naczyniem wyciągowym do jazdy ludzi wyciągu szybowego, którym przewozi się środki strzałowe, odbywa się wyłącznie na innym, pustym piętrze tego samego naczynia wyciągowego do jazdy ludzi.

4. Jazda w naczyniu wyciągowym do jazdy ludzi wyciągu szybowego, którym przewozi się środki strzałowe, osób innych niż określone w ust. 3 jest niedozwolona.

5. Maszynista maszyny wyciągowej oraz sygnaliści na nadszybiu i podszybiach są zawiadamiani przez osoby, o których mowa w ust. 3, o rozpoczęciu i zakończeniu przewozu środków strzałowych.

6. Jazda osób przewożących środki strzałowe szybami, szybikami i wyrobiskami pochyłymi w tym samym naczyniu wyciągowym do jazdy ludzi wyciągu szybowego lub wozie, w którym znajdują się inne osoby niż osoby dozoru ruchu górniczego, jest niedozwolona.

§ 34.[Przewóz środków strzałowych szybowym wyciągiem kubłowym] 1. Przewóz środków strzałowych szybowym wyciągiem kubłowym odbywa się bezpośrednio przed przystąpieniem do ładowania otworów strzałowych.

2. W trakcie przewozu szybowym wyciągiem kubłowym środków inicjujących oraz materiałów wybuchowych, a także materiałów wybuchowych wraz ze środkami inicjującymi, dozwolone jest przebywanie w kuble wyłącznie osoby wykonującej roboty strzałowe i osoby dozoru ruchu górniczego.

3. Ładowanie środków strzałowych do kubła jest dozwolone, jeżeli kubeł spoczywa na zamkniętych klapach szybowych, a lina wyciągowa jest napięta.

4. Wyładowanie środków strzałowych z kubła jest dozwolone po uprzednim odczepieniu liny wyciągowej od kubła.

5. Czynności, o których mowa w ust. 3 i 4, są wykonywane przez osoby upoważnione do ich wykonywania oraz osoby wyznaczone do pomocy w przenoszeniu materiałów wybuchowych.

§ 35.[Przewóz środków strzałowych przenośnikiem taśmowym] Przewóz środków strzałowych przenośnikiem taśmowym odbywa się z zachowaniem następujących wymagań:

1) wsiadanie i wysiadanie osób przewożących środki strzałowe jest dozwolone po zatrzymaniu ruchu przenośnika;

2) w wyrobiskach i na przenośniku jest dozwolone przebywanie wyłącznie osób przewożących środki strzałowe i obsługujących urządzenia oraz osób dozoru ruchu górniczego nadzorujących ten przewóz;

3) osoby jadące na taśmie przenośnika zabezpieczają naczynia zawierające środki strzałowe przed ich ewentualnym stoczeniem;

4) odległość między osobami jadącymi wynosi nie mniej niż 10 m;

5) rozpoczęcie i zakończenie przewozu środków strzałowych sygnalizuje się w sposób ustalony przez kierownika ruchu.

§ 36.[Przewóz środków strzałowych kolejkami] 1. Przewóz środków strzałowych kolejkami jest dozwolony w obecności osób przewożących.

2. Przewóz środków strzałowych kolejkami razem z jazdą ludzi jest dozwolony w przypadku przewożenia środków strzałowych w pojemnikach będących sprzętem strzałowym dopuszczonym do stosowania w tym celu w zakładach górniczych lub w zakładach, z zastosowaniem dodatkowych środków bezpieczeństwa, określonych przez kierownika ruchu.

§ 37.[Przewóz środków strzałowych wyciągiem krzesełkowym] 1. Przewóz środków strzałowych wyciągiem krzesełkowym odbywa się z zachowaniem następujących wymagań:

1) naczynia zawierające środki strzałowe znajdują się na kolanach osoby przewożącej środki strzałowe;

2) odległość między osobami przewożącymi środki strzałowe jest większa niż 20 m;

3) wsiadanie i wysiadanie osób przewożących środki strzałowe jest dozwolone wyłącznie po zatrzymaniu ruchu wyciągu.

2. Dozwolony jest przewóz środków strzałowych wyciągiem krzesełkowym z użyciem pojemników przystosowanych do kształtu krzesełek i do nich przymocowanych.

3. Załadowanie i wyładowanie środków strzałowych jest dozwolone wyłącznie po zatrzymaniu ruchu wyciągu krzesełkowego.

§ 38.[Przewożenie środków strzałowych pociągiem w podziemnych wyrobiskach górniczych] Przewożenie środków strzałowych pociągiem w podziemnych wyrobiskach górniczych odbywa się z zachowaniem następujących wymagań:

1) wozy ze środkami strzałowymi umieszcza się za nie mniej niż dwoma pierwszymi pustymi wozami osobowymi, licząc od lokomotywy, przy czym jeden z tych wozów jest wozem do konwojowania transportu;

2) poza wozami, o których mowa w pkt 1, z zastrzeżeniem pkt 7 i 8, w skład pociągu nie mogą wchodzić inne wozy;

3) wozy ze środkami strzałowymi umieszcza się w taki sposób, aby nie mogły na nie spadać iskry z pantografu lokomotywy przewodowej;

4) materiałów wybuchowych i środków inicjujących nie przewozi się w tym samym pociągu, z wyjątkiem przypadków określonych w pkt 7 i 8;

5) prędkość jazdy pociągu nie może przekraczać prędkości ustalonej dla jazdy ludzi;

6) w pociągu mogą znajdować się tylko maszynista, konwojent pociągu, wydawca środków strzałowych lub osoba nadzorująca transport, z wyjątkiem przypadków określonych w pkt 7 i 8;

7) osoby przenoszące środki strzałowe, korzystające z pociągu przewożącego załogę, wsiadają do wyznaczonych dla nich wozów osobowych na końcu pociągu; wozy te oddziela się od reszty pociągu nie mniej niż dwoma pustymi wozami osobowymi;

8) w pociągu przewożącym wyłącznie górników strzałowych ze środkami strzałowymi ładownice z zapalnikami są przewożone w wozie osobowym, w którym przewozi się górników strzałowych; wóz ten jest oddzielony od lokomotywy nie mniej niż dwoma pustymi wozami osobowymi; materiał wybuchowy w opakowaniach fabrycznych lub w specjalnych naczyniach umieszcza się w wozach przeznaczonych do transportu materiałów wybuchowych znajdujących się na końcu pociągu i oddzielonych co najmniej dwoma pustymi wozami osobowymi od wozu przewożącego górników strzałowych.

§ 39.[Przewóz ręczny środków strzałowych] 1. Przewóz ręczny środków strzałowych w wyrobiskach pochyłych jest niedozwolony.

2. W trakcie ręcznego przewozu środków strzałowych wozami w wyrobiskach poziomych zachowuje się odstęp między wozami wynoszący co najmniej 10 m.

§ 40.[Przewóz środków strzałowych w wyrobiskach pochyłych] 1. Przewóz środków strzałowych w wyrobiskach pochyłych:

1) jest dozwolony urządzeniami, które są przeznaczone do jazdy ludzi w zakładach górniczych;

2) odbywa się poza jazdą ludzi, pod nadzorem osoby dozoru ruchu górniczego.

2. Przepisu ust. 1 pkt 2 nie stosuje się w przypadku określonym w § 36 ust. 2.

§ 41.[Przewożenie materiałów wybuchowych wraz ze środkami inicjującymi albo środkami zapalającymi] Materiały wybuchowe wraz ze środkami inicjującymi albo środkami zapalającymi są przewożone:

1) sprzętem strzałowym dopuszczonym do przewożenia środków strzałowych w zakładach górniczych lub w zakładach, jeżeli przewidują to warunki stosowania tych wyrobów, ustalone na podstawie art. 113 ust. 11 ustawy – w sposób określony w tych warunkach;

2) pojazdami samochodowymi spełniającymi wymagania określone w ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych, jeżeli przewidują to warunki dopuszczenia przedziału ładunkowego do przewozu towarów niebezpiecznych, ustalone na podstawie pkt 7.5.2.2 w załączniku A do Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzonej w Genewie dnia 30 września 1957 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 882) – w sposób określony w tej ustawie;

3) urządzeniami wymienionymi w § 30 pkt 3–10 – wyłącznie przez górników strzałowych.

Rozdział 4

Rodzaje, sposoby i wzory ewidencji środków strzałowych

§ 42. [Ewidencja środków strzałowych] 1. Dostarczone do zakładu górniczego albo do zakładu oraz zużyte w zakładzie górniczym albo w zakładzie środki strzałowe niezwłocznie ewidencjonuje się w ewidencji środków strzałowych.

2. Wyróżnia się następujące rodzaje ewidencji środków strzałowych:

1) ewidencja obrotu środkami strzałowymi składu materiałów wybuchowych;

2) ewidencja obrotu środkami strzałowymi zakładu górniczego;

3) ewidencja zapotrzebowania na środki strzałowe oraz wydania i rozliczenia pobranych środków strzałowych;

4) ewidencja przychodu środków strzałowych;

5) ewidencja zużycia saletrolu;

6) ewidencja odstrzałów.

3. Dokumentami ewidencji środków strzałowych, zwanymi dalej „dokumentami ewidencji”, są:

1) książka obrotu środkami strzałowymi składu materiałów wybuchowych;

2) książka obrotu środkami strzałowymi zakładu górniczego;

3) dziennik strzałowy;

4) awizo wysyłkowe środków strzałowych;

5) wydruk z urządzenia mieszalniczo-załadowczego materiałów wybuchowych luzem;

6) książka zużycia saletrolu;

7) książka odstrzałów.

4. Dokumenty ewidencji chroni się przed kradzieżą, zgubieniem lub zniszczeniem.

5. Dokonywanie zmian w dokumencie ewidencji jest niedozwolone. W przypadku zaistnienia konieczności dokonania korekty niewłaściwą cyfrę lub treść przekreśla się w sposób umożliwiający jej odczytanie, a obok przekreślenia lub nad nim wpisuje się właściwe dane oraz datę dokonania korekty; osoba dokonująca korekty potwierdza jej dokonanie własnoręcznym podpisem.

6. Dokumenty ewidencji przechowuje się w składach materiałów wybuchowych. W przypadku braku odpowiedniego pomieszczenia w składzie materiałów wybuchowych dozwolone jest przechowywanie dokumentów ewidencji w miejscu określonym przez kierownika ruchu.

7. Dokumenty ewidencji, w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia zakończenia ich wypełniania, przekazuje się do przechowania w pomieszczeniu na powierzchni, wyznaczonym przez kierownika ruchu.

8. W zakładzie górniczym znajdują się aktualne wykazy dokumentów ewidencji przekazanych do przechowania, które określają:

1) nazwę i numer dokumentu ewidencji;

2) datę rozpoczęcia i ukończenia wpisów do dokumentu ewidencji;

3) nazwisko i imię osoby, na którą dokument ewidencji został wystawiony;

4) datę przekazania dokumentu ewidencji do przechowania w zakładzie górniczym;

5) potwierdzenie odbioru dokumentu ewidencji do przechowania w zakładzie górniczym.

9. Wzory dokumentów ewidencji, o których mowa w ust. 3 pkt 1 i 3, oraz sposób ich wypełniania określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

10. Kierownik ruchu, uwzględniając specyfikę wykonywanych robót strzałowych lub asortyment stosowanych środków strzałowych, może dokonywać zmian liczby kolumn we wzorach dokumentów ewidencji, z zachowaniem sposobu wypełnienia tych dokumentów określonego w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

11. Przedsiębiorca prowadzi rejestr jednoznacznych oznaczeń zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach wydanych na podstawie art. 23a ust. 9 ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz. U. z 2017 r. poz. 290).

§ 43.[Ewidencja środków strzałowych prowadzona z wykorzystaniem elektronicznych metod przetwarzania informacji] 1. Za zgodą kierownika ruchu dozwolone jest prowadzenie ewidencji środków strzałowych z wykorzystaniem elektronicznych metod przetwarzania informacji.

2. Ewidencję środków strzałowych prowadzoną z wykorzystaniem elektronicznych metod przetwarzania informacji:

1) wyposaża się w mechanizm dziennika, w którym są odnotowywane zmiany w treści informacji zawartych w ewidencji oraz próby dokonywania takich zmian przez osoby nieuprawnione; dziennik zawiera określenie osoby wprowadzającej zmianę, datę i godzinę zmiany oraz treść zmiany;

2) chroni się przez moduł bezpieczeństwa – programowe lub sprzętowo-programowe rozwiązanie techniczne uniemożliwiające osobie nieuprawnionej zniszczenie lub modyfikację informacji zawartych w ewidencji.

3. Dziennik, o którym mowa w ust. 2 pkt 1, prowadzi się w sposób automatyczny.

4. Informacje zgromadzone w bazie danych ewidencji środków strzałowych kopiuje się na odrębne informatyczne nośniki informacji nie później niż dobę po dokonaniu zmiany treści tych informacji. W przypadku dokonania zmian częściej niż raz na dobę informacje kopiuje się na odrębne informatyczne nośniki informacji raz na dobę.

§ 44.[Książka obrotu środkami strzałowymi składu materiałów wybuchowych] 1. Książka obrotu środkami strzałowymi składu materiałów wybuchowych składa się z:

1) książki zapasów;

2) książki wydawczej;

3) książki zwrotu środków strzałowych.

2. Książka, o której mowa w ust. 1, zawiera:

1) kartę tytułową;

2) karty dostaw środków strzałowych, które numeruje się cyframi rzymskimi;

3) karty obrotu tymi środkami, które numeruje się cyframi arabskimi.

§ 45.[Prowadzenie książki obrotu środkami strzałowymi składu materiałów wybuchowych] 1. Książka obrotu środkami strzałowymi składu materiałów wybuchowych jest prowadzona przebitkowo przez wydawcę środków strzałowych.

2. Książka, o której mowa w ust. 1, jest przesznurowywana, opieczętowywana i zatwierdzana przez kierownika ruchu podpisem z podaniem daty.

3. Karta tytułowa książki, o której mowa w ust. 1, jest podpisywana przez kierownika działu techniki strzałowej i jego zastępców oraz wydawców środków strzałowych.

4. Wpisy w książce, o której mowa w ust. 1, są dokonywane przez wydawcę środków strzałowych.

5. Wzór książki, o której mowa w ust. 1, oraz sposób jej wypełniania są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia we wzorze 1.

§ 46.[Książka obrotu środkami strzałowymi zakładu górniczego] 1. Książkę obrotu środkami strzałowymi zakładu górniczego prowadzi się w zakładzie górniczym, w którym:

1) znajduje się kilka składów materiałów wybuchowych albo

2) nie ma składu materiałów wybuchowych.

2. Książkę, o której mowa w ust. 1, prowadzi się w sposób określony w § 44 i w § 45 ust. 2–4 oraz w załączniku nr 2 do rozporządzenia we wzorze 1.

3. Książka, o której mowa w ust. 1, jest prowadzona przez:

1) kierownika działu techniki strzałowej lub upoważnioną przez niego osobę pod jego nadzorem – jeżeli w zakładzie górniczym znajduje się kilka składów materiałów wybuchowych;

2) wydawcę środków strzałowych – jeżeli w zakładzie górniczym nie ma składu materiałów wybuchowych.

§ 47.[Dziennik strzałowy] 1. W dzienniku strzałowym rejestruje się:

1) zapotrzebowanie na środki strzałowe;

2) wydane środki strzałowe;

3) rozliczenie pobranych środków strzałowych.

2. Informacje, o których mowa w ust. 1:

1) pkt 1 – są rejestrowane przez upoważnioną osobę dozoru ruchu górniczego lub górnika strzałowego;

2) pkt 2 – są rejestrowane przez wydawcę środków strzałowych;

3) pkt 3 – są rejestrowane przez osobę wykonującą roboty strzałowe.

3. Wzór dziennika strzałowego oraz sposób jego wypełniania dla:

1) podziemnego zakładu górniczego i odkrywkowego zakładu górniczego są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia we wzorze 2;

2) zakładu górniczego wydobywającego kopaliny otworami wiertniczymi oraz zakładu wykonującego roboty geologiczne są określone załączniku nr 2 do rozporządzenia we wzorze 3.

§ 48.[Dostarczanie środków strzałowych] 1. Awizo wysyłkowe środków strzałowych stanowi dowód przychodu środków strzałowych.

2. Jeżeli środki strzałowe są dostarczane:

1) z wytwórni – awizo wysyłkowe jest wystawiane przez posiadającego koncesję na wytwarzanie lub obrót materiałami wybuchowymi;

2) od dostawcy – awizo wysyłkowe jest wystawiane przez posiadającego koncesję na obrót materiałami wybuchowymi.

3. Jeżeli środki strzałowe są dostarczane ze składów materiałów wybuchowych innego przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy albo są przekazywane pomiędzy składami materiałów wybuchowych tego samego przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy, awizo wysyłkowe jest wystawiane przez kierownika działu techniki strzałowej tego zakładu górniczego albo zakładu, w którym znajduje się skład, z którego pochodzą środki strzałowe.

§ 49.[Wydruk z urządzenia mieszalniczo-załadowczego materiałów wybuchowych] Wydruk z urządzenia mieszalniczo-załadowczego materiałów wybuchowych luzem stanowi dowód przychodu i rozchodu materiałów wybuchowych.

§ 50.[Książka zużycia saletrolu] 1. W książce zużycia saletrolu określa się ilość składników użytych do jego sporządzenia oraz producentów tych składników; w książce przechowuje się dowody dostaw tych składników.

2. Książka zużycia saletrolu jest prowadzona przez kierownika działu techniki strzałowej.

§ 51.[Książka odstrzałów] 1. Książkę odstrzałów prowadzi się w odkrywkowym zakładzie górniczym wykonującym roboty strzałowe na podstawie dokumentacji strzałowej, o której mowa w § 52.

2. Książka odstrzałów jest prowadzona przez kierownika odstrzału, o którym mowa w § 147.

3. W książce odstrzałów określa się:

1) numer dokumentacji strzałowej oraz datę, godzinę i miejsce odstrzału;

2) dozwolone i rzeczywiste parametry odstrzału:

a) długość otworów strzałowych,

b) wysokość ściany,

c) liczbę otworów strzałowych,

d) średnicę otworów strzałowych,

e) nachylenie otworów strzałowych,

f) zabiór,

g) odległość między otworami strzałowymi w rzędzie,

h) odległość między rzędami otworów strzałowych,

i) długość przewiertu,

j) długość przybitki,

k) ilość i rodzaj zużytych materiałów wybuchowych,

l) liczbę i rodzaj zużytych środków inicjujących;

3) dozwolone i rzeczywiste wielkości ładunków materiałów wybuchowych odpalanych w otworze strzałowym i w serii otworów strzałowych:

a) wielkość ładunku materiału wybuchowego odpalanego w otworze strzałowym,

b) wielkość ładunku materiału wybuchowego odpalanego w serii otworów strzałowych,

c) jednostkowe zużycie materiału wybuchowego – w przypadku ustalenia przez rzeczoznawcę;

4) lokalizację odstrzału na aktualnej mapie górniczej;

5) dodatkowe informacje dotyczące wykonywanych robót strzałowych:

a) miejsca inicjowania ładunków materiału wybuchowego w otworze strzałowym,

b) rodzaj włomu serii otworów strzałowych,

c) rodzaj ładunku materiału wybuchowego w otworze strzałowym,

d) szkic sposobu łączenia zapalników z oznaczeniem kolejności stopni opóźnień zapalników w poszczególnych otworach strzałowych.

Rozdział 5

Używanie środków strzałowych i sprzętu strzałowego do robót strzałowych

§ 52. [Metryka strzałowa] 1. W zależności od rodzaju robót strzałowych, ich złożoności oraz warunków, w których są one wykonywane, dla miejsca ich wykonywania sporządza się metrykę strzałową albo dokumentację strzałową.

2. Metryka strzałowa zawiera:

1) część opisową, która określa:

a) miejsce wykonywania robót strzałowych, w zależności od rodzaju zakładu górniczego – nazwę przodka lub wyrobiska, z uwzględnieniem w szczególności pokładu, złoża i poziomu,

b) cel robót strzałowych,

c) stopień, kategorię albo klasę zagrożeń naturalnych, do których zaliczone zostało miejsce wykonywania robót strzałowych,

d) rodzaje używanych środków strzałowych, w tym środków inicjujących i zapalających,

e) sposób łączenia zapalników,

f) sposób inicjowania ładunków materiałów wybuchowych,

g) maksymalną liczbę otworów strzałowych albo ładunków jednocześnie odpalanych,

h) maksymalną wielkość ładunku materiału wybuchowego (pojedynczego otworu oraz w całej serii otworów lub ładunków),

i) maksymalną wielkość ładunku materiału wybuchowego przypadającą na stopień opóźnienia – w przypadku odkrywkowych zakładów górniczych,

j) rodzaj i sposób wykonywania przybitki, stosowany sprzęt strzałowy, w szczególności urządzenia służące do odpalenia ładunków wybuchowych, przewody, urządzenia do ładowania otworów oraz omomierze strzałowe,

k) dodatkowe warunki dotyczące sposobu wykonywania robót strzałowych oraz zachowania określonych rygorów związanych ze zwalczaniem zagrożeń;

2) część rysunkową, zawierającą szkic rozmieszczenia otworów strzałowych i ładunków materiału wybuchowego, z oznaczeniem kolejności stopni opóźnień zapalników w poszczególnych otworach strzałowych.

3. Dokumentacja strzałowa zawiera elementy określone w ust. 2 oraz, w zależności od potrzeb uzasadnionych względami technicznymi i względami bezpieczeństwa, dodatkowo:

1) obliczenia parametrów robót strzałowych oraz zasięgu szkodliwych drgań sejsmicznych;

2) opis organizacji i sposobu dostawy środków strzałowych na miejsce wykonywania robót strzałowych, przygotowania ładunków materiałów wybuchowych, ładowania i odpalania tych ładunków, a także opis sposobu zabezpieczenia przed skutkami robót strzałowych;

3) szkice konstrukcji ładunków materiałów wybuchowych;

4) mapy górnicze z oznaczeniem stref zagrożeń oraz miejsc zabezpieczeń;

5) opinie rzeczoznawców dotyczące wykonywania robót strzałowych.

4. Metryka i dokumentacja, o których mowa w ust. 1, są sporządzane przez kierownika działu techniki strzałowej zakładu górniczego lub podmiotu wykonującego powierzone mu roboty strzałowe w ruchu zakładu górniczego.

5. Dokumentacja strzałowa strzelania wstrząsowego w pokładach zagrożonych tąpaniami jest sporządzana przez kierownika działu techniki strzałowej i kierownika działu tąpań na podstawie opinii kopalnianego zespołu do spraw tąpań.

6. Dokumentacja strzałowa jest zatwierdzana przez kierownika ruchu zakładu górniczego, a metryka strzałowa – przez kierownika działu górniczego.

§ 53.[Strzelanie doświadczalne] 1. W odkrywkowych zakładach górniczych w przypadku oddziaływania robót strzałowych na środowisko, bezpieczeństwo powszechne lub bezpieczeństwo zakładu górniczego zmienia się parametry strzelań i wykonuje się sprawdzające strzelanie doświadczalne.

2. Strzelanie doświadczalne w odkrywkowym zakładzie górniczym wykonuje się na podstawie opracowanej w tym celu dokumentacji strzałowej. W przypadku stosowania metod lub środków strzałowych, niestosowanych dotychczas w zakładzie górniczym, dokumentacja ta podlega zaopiniowaniu przez rzeczoznawcę i strzelanie odbywa się z jego udziałem. Dowód sprawdzenia przez rzeczoznawcę rozwiązań technicznych zastosowanych w celu wykonania strzelania doświadczalnego posiada przedsiębiorca.

3. Strzelanie doświadczalne jest prowadzone pod nadzorem kierownika działu techniki strzałowej.

4. O terminie przeprowadzenia strzelania doświadczalnego właściwy organ nadzoru górniczego jest powiadamiany przez kierownika ruchu w terminie nie krótszym niż 7 dni przed planowanym terminem strzelania doświadczalnego.

5. Z wykonanego strzelania doświadczalnego sporządza się protokół z podaniem opisu robót i uzyskanych efektów; protokół jest podpisywany przez wykonującego i nadzorującego strzelanie doświadczalne oraz przez rzeczoznawcę, jeżeli bierze w nim udział.

§ 54.[Zmiana robocza] 1. Do wykonywania robót strzałowych wykorzystuje się wyłącznie środki strzałowe i sprzęt strzałowy wydane w zakładzie górniczym.

2. Po zmianie roboczej niewykorzystane środki strzałowe oraz dziennik strzałowy zwraca się do składu materiałów wybuchowych.

3. Po zmianie roboczej sprzęt strzałowy zwraca się do pomieszczenia wyznaczonego przez kierownika ruchu.

§ 55.[Ewidencjonowanie środków strzałowych w dzienniku strzałowym] 1. Pobrane i wykorzystane środki strzałowe są ewidencjonowane w dzienniku strzałowym przez osobę wykonującą roboty strzałowe, która rozlicza się z tych środków.

2. Ilość środków strzałowych załadowanych do otworów strzałowych jest wpisywana do dziennika strzałowego przez osobę wykonującą roboty strzałowe natychmiast po załadowaniu tych środków.

§ 56.[Zakaz wykonywania robót strzałowych] Wykonywanie robót strzałowych jest niedozwolone w przypadku stwierdzenia:

1) nieodpowiedniej jakości środków strzałowych;

2) braku odpowiedniego sprzętu strzałowego lub jego wadliwego działania.

§ 57.[Ładunki materiału wybuchowego] 1. Uzbraja się, ładuje lub zakłada tyle materiału wybuchowego i ładunków materiałów wybuchowych, ile będzie jednorazowo odpalonych.

2. Ładunki materiału wybuchowego oraz załadowany lub założony materiał wybuchowy odpala się niezwłocznie.

3. Kierownik ruchu może wyrazić zgodę na niestosowanie ust. 1 i 2. W takim przypadku określa on warunki wykonywania czynności, o których mowa w tych przepisach.

4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, ładunki materiałów wybuchowych odpala się nie później niż w ciągu 48 godzin od ich załadowania.

§ 58.[Niszczenie środków strzałowych] 1. Dzielenie, łamanie naboi materiałów wybuchowych oraz usypywanie z naboi materiału wybuchowego jest niedozwolone, o ile w procedurze oceny zgodności nie określono inaczej.

2. Niszczenie środków strzałowych jest niedozwolone.

§ 59.[Czynności wykonywane pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu górniczego] 1. Pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu górniczego wykonuje się:

1) roboty strzałowe wykonywane metodą długich otworów strzałowych;

2) odpalanie centralne z powierzchni;

3) odpalanie grupowe przodków;

4) odpalanie ładunków materiałów wybuchowych zza tamy strzałowej;

5) roboty strzałowe torpedujące, prowadzone w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi;

6) roboty strzałowe:

a) przy opróbowaniu otworów wiertniczych,

b) przy pracach sejsmicznych,

c) w szybach, szybikach i nadsięwłomach,

d) w podziemnych zakładach górniczych, w warunkach szczególnego zagrożenia, na zasadach określonych w rozdziale 6.

2. W zakładach górniczych wydobywających rudy metali roboty strzałowe, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3, mogą być wykonywane pod nadzorem instruktora strzałowego, upoważnionego przez kierownika ruchu i posiadającego przeszkolenie w tym zakresie.

3. W przypadku robót strzałowych, o których mowa w ust. 1 pkt 1–5 i pkt 6 lit. c, sporządza się dokumentację strzałową.

4. Dokumentacji strzałowej nie sporządza się w przypadku robót strzałowych, o których mowa w ust. 1 pkt 3, wykonywanych w zakładach górniczych wydobywających rudy metali.

§ 60.[Wprowadzanie środków strzałowych do otworu strzałowego] 1. Średnicę otworu strzałowego dobiera się w sposób umożliwiający umieszczenie w nim środków strzałowych bez stosowania nacisku.

2. Środki strzałowe wprowadza się do otworu strzałowego po uprzednim wyczyszczeniu go ze zwiercin.

3. Do wprowadzania środków strzałowych do otworu strzałowego i wypełniania go przybitką stosuje się sprzęt strzałowy niepowodujący powstawania ładunków elektrostatycznych.

§ 61.[Odległość między otworami strzałowymi] 1. Otwory strzałowe rozmieszcza się zgodnie z metryką strzałową albo dokumentacją strzałową.

2. Odległość między otworami strzałowymi wynosi nie mniej niż 0,4 m.

3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do robót strzałowych, przy których wykonywaniu jest dozwolone użycie materiałów wybuchowych skalnych.

§ 62.[Wiercenie otworów strzałowych w otworach pozostałych z poprzednich strzelań] 1. Wiercenie otworów strzałowych w otworach pozostałych z poprzednich strzelań (fajkach) lub w otworach, w których znajdują się środki strzałowe, jest niedozwolone.

2. Otwory, o których mowa w ust. 1, oznakowuje się.

§ 63.[Czynności przed przystąpieniem do ładowania środków strzałowych] 1. Przed przystąpieniem do ładowania środków strzałowych:

1) usuwa się z przodka lub zabezpiecza przed uszkodzeniem narzędzia, przewody, kable, przyrządy, urządzenia mechaniczne i sprzęt strzałowy, z wyjątkiem sprzętu strzałowego niezbędnego do ładowania;

2) osoby niewykonujące prac związanych z ładowaniem środków strzałowych wycofuje się do miejsc bezpiecznych, z wyjątkiem osób upoważnionych do nadzoru i kontroli robót strzałowych;

3) dojścia do miejsca ładowania środków strzałowych do otworów strzałowych zabezpiecza się przed dostępem osób nieupoważnionych.

2. Ładowanie i odpalanie środków strzałowych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny wykonuje się na podstawie pisemnego zezwolenia udzielonego przez osobę dozoru ruchu górniczego w dzienniku strzałowym osoby wykonującej roboty strzałowe.

§ 64.[Czynności przed przystąpieniem do odpalania ładunków materiałów wybuchowych] 1. Przed przystąpieniem do wykonywania czynności związanych z odpalaniem ładunków materiałów wybuchowych:

1) wycofuje się ludzi do miejsc bezpiecznych, wyznaczonych pisemnie przez osobę dozoru ruchu górniczego;

2) zabezpiecza się dojścia do strefy zagrożenia przez ustawienie posterunków, a w przypadku braku odpowiedniej liczby osób – przez założenie zapór, wygrodzeń z umieszczonymi na nich znakami lub urządzeniami ostrzegawczymi, w szczególności tablicami, lampami, czerwonym światłem lub czerwonymi chorągiewkami.

2. W podziemnych zakładach górniczych osoby zabezpieczające dojścia do miejsc wykonywania robót strzałowych są wyznaczane, odprowadzane do tych miejsc oraz odwoływane po wykonaniu tych robót przez osobę wykonującą roboty strzałowe. Kierownik ruchu może ustalić inny sposób zabezpieczenia dojść do miejsca wykonywania robót strzałowych.

3. Odpalanie ładunków materiałów wybuchowych jest bezpośrednio poprzedzane przez osobę wykonującą roboty strzałowe okrzykiem „Odpala się!”.

4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się do odpalania centralnego z powierzchni.

§ 65.[Nieodpalenie wszystkich ładunków materiałów wybuchowych] 1. W przypadku nieodpalenia wszystkich ładunków materiałów wybuchowych lub istnienia co do tego wątpliwości wejście do miejsca załadowania materiałami wybuchowymi osoby wykonującej roboty strzałowe jest dozwolone po upływie 15 minut od odpalenia.

2. W przypadku nieodpalenia ładunku materiałów wybuchowych po włączeniu służącego do tego urządzenia ustalenie i usunięcie przyczyny nieodpalenia oraz powtórne odpalenie tego ładunku jest dokonywane przez osobę wykonującą roboty strzałowe.

3. W przypadku braku możliwości powtórnego odpalenia ładunków materiałów wybuchowych osoba nadzorująca roboty strzałowe niezwłocznie zabezpiecza te ładunki przed przypadkowym wybuchem oraz przed dostępem do nich osób nieupoważnionych.

4. Osoba wykonująca roboty strzałowe zawiadamia osobę dozoru ruchu górniczego o zaistnieniu przypadku, o którym mowa w ust. 3, oraz o zabezpieczeniu ładunków materiałów wybuchowych.

§ 66.[Organizacja robót strzałowych w kopalniach odkrywkowych, w podziemnych zakładach górniczych oraz przy wykonywaniu robót geologicznych] 1. Przygotowanie, załadowanie i przyłączenie do sieci strzałowej oraz odpalenie ładunków materiału wybuchowego jest dokonywane osobiście przez osobę wykonującą roboty strzałowe.

2. W podziemnych zakładach górniczych odstąpienie od wymagań, o których mowa w ust. 1, jest dozwolone za zgodą kierownika ruchu w przypadkach uzasadnionych w szczególności ilością i długością otworów strzałowych do załadowania, ilością materiału wybuchowego oraz organizacją robót strzałowych.

3. W odkrywkowych zakładach górniczych w przypadkach uzasadnionych ilością i długością otworów strzałowych do załadowania, ilością materiału wybuchowego oraz organizacją robót strzałowych pomoc innych strzałowych w przygotowaniu lub załadowaniu ładunków materiałów wybuchowych jest dopuszczalna za zgodą kierownika ruchu.

4. Przy wykonywaniu robót geologicznych w przypadkach uzasadnionych organizacją robót strzałowych pomoc innych strzałowych w przygotowaniu, załadowaniu lub przyłączaniu do sieci strzałowej oraz odpalaniu ładunków materiałów wybuchowych jest dopuszczalna za zgodą kierownika ruchu.

§ 67.[Zapalniki elektryczne] 1. Używanie przez osoby wykonujące czynności związane z zapalnikami elektrycznymi wyrobów, w tym odzieży i obuwia, gromadzących ładunki elektryczności statycznej, zdolnych do zainicjowania środków strzałowych jest niedozwolone.

2. Zapalniki elektryczne chroni się przed bezpośrednim zetknięciem się ze źródłem lub z przewodnikiem prądu elektrycznego.

§ 68.[Uzbrajanie i przygotowanie ładunków materiałów wybuchowych] Uzbrajanie i przygotowanie ładunków materiałów wybuchowych odbywa się w miejscu wykonywania robót strzałowych, bezpośrednio przed ich użyciem. W przypadkach uzasadnionych względami bezpieczeństwa dozwolone jest wykonywanie tych czynności w innym bezpiecznym miejscu wyznaczonym przez kierownika działu techniki strzałowej.

§ 69.[Rodzaje połączenia zapalników elektrycznych] 1. Końcówki przewodów zapalnika elektrycznego zwiera się i izoluje do rozpoczęcia wykonywania połączeń obwodu strzałowego.

2. Zapalniki elektryczne łączy się ze sobą w obwód zapalnikowy:

1) za pomocą szybkozłączy – w celu ich połączenia szeregowego;

2) za pośrednictwem anten z nieizolowanego drutu miedzianego – w celu ich połączenia równoległego rozłożonego i trójpierścieniowego;

3) przez skręcenie końcówek ze sobą i zaizolowanie – w celu ich połączenia szeregowo-równoległego skupionego lub równoległo-szeregowego skupionego.

3. Rodzaj połączenia ze sobą zapalników elektrycznych zapewnia oporność zastępczą obwodu zapalnikowego, nie mniej niż dwukrotnie niższą od oporności urabianej skały.

§ 70.[Linia strzałowa elektryczna] 1. Linię strzałową elektryczną zwiera się obustronnie do momentu przystąpienia do odpalania ładunków materiałów wybuchowych.

2. Łączenie obwodów zapalnikowych z przodkowymi przewodami ochronnymi oraz z linią strzałową jest dozwolone bezpośrednio przed przystąpieniem do odpalania ładunków materiałów wybuchowych.

3. Złącza linii strzałowej izoluje się.

4. Przyłączenie przewodów linii strzałowej do zapalarki elektrycznej na stanowisku odpalania jest dozwolone po uprzednim skontrolowaniu rezystancji obwodu strzałowego omomierzem strzałowym.

5. Niedokonywanie pomiaru, o którym mowa w ust. 4, jest dozwolone w przypadku zastosowania zapalarki z blokadą rezystancji i za zgodą kierownika działu techniki strzałowej.

6. Izolację linii strzałowych elektrycznych sprawdza się za pomocą miernika rezystancji izolacji nie rzadziej niż raz w miesiącu oraz każdorazowo po wystąpieniu niewypałów; wartość rezystancji izolacji wynosi nie mniej niż 200 kΩ.

§ 71.[Czynności niedozwolone poza stanowiskiem odpalania] Dokonywanie pomiarów rezystancji lub przeprowadzanie kontroli ciągłości w obwodach strzałowych poza stanowiskiem odpalania, w tym wyszukiwanie wadliwych zapalników elektrycznych w przodkach, za pomocą przyrządów, które nie są do tego celu przeznaczone, jest niedozwolone.

§ 72.[Łączenie zapalników elektrycznych] 1. Łączenie w jeden obwód strzałowy zapalników elektrycznych różnych klas jest niedozwolone.

2. Dozwolone jest łączenie różnych rodzajów zapalników elektrycznych.

§ 73.[Przechowywanie urządzenia służącego do odpalania ładunków materiału wybuchowego] Urządzenie służące do odpalania ładunków materiału wybuchowego będące w użyciu w trakcie zmiany roboczej przechowuje się w zamkniętej przodkowej skrzyni strzałowej, w podręcznym, w tym ruchomym składzie materiałów wybuchowych lub w innym miejscu wyznaczonym przez kierownika działu techniki strzałowej.

§ 74.[Przechowywanie klucza albo korbki do uruchomienia urządzenia służącego do odpalania ładunków materiałów wybuchowych] 1. Klucz albo korbka do uruchomienia urządzenia służącego do odpalania ładunków materiałów wybuchowych są przechowywane przez osobę wykonującą roboty strzałowe.

2. Klucza albo korbki, o których mowa w ust. 1, używa się nie wcześniej niż w chwili odpalania ładunków materiału wybuchowego.

§ 75.[Odpalanie ładunków materiału wybuchowego za pomocą zapalników elektrycznych] Do odpalania ładunków materiału wybuchowego za pomocą zapalników elektrycznych w obwodach strzałowych używa się wyłącznie urządzeń elektrycznych do odpalania ładunków materiału wybuchowego o wydajności dostosowanej do liczby zapalników odpalanych jednocześnie.

§ 76.[Roboty strzałowe z użyciem zapalników elektrycznych] 1. Roboty strzałowe z użyciem zapalników elektrycznych są zabezpieczane przez kierownika działu techniki strzałowej przed możliwością przedwczesnego odpalenia tych zapalników spowodowanego prądami błądzącymi.

2. Pomiaru natężenia prądów błądzących dokonuje się:

1) przed przystąpieniem po raz pierwszy do wykonania w danym miejscu robót strzałowych;

2) w przypadku stwierdzenia możliwości ich wystąpienia.

3. Niezależnie od pomiarów, o których mowa w ust. 2, w miejscach prowadzenia robót strzałowych dokonuje się okresowych pomiarów natężenia prądów błądzących.

4. W przypadku wystąpienia prądów błądzących o natężeniu przekraczającym połowę natężenia prądu lub impulsu zapłonowego, bezpiecznych dla stosowanej klasy zapalników elektrycznych, prowadzenie robót strzałowych z użyciem takich zapalników jest niedozwolone.

5. W przypadku występowania prądów błądzących w zakładzie górniczym albo zakładzie stosuje się instrukcję postępowania, która określa:

1) zakres odpowiedzialności właściwych służb za dokonywanie pomiarów natężenia prądów błądzących;

2) sposób dokumentowania wyników dokonanych pomiarów;

3) sposób postępowania w zależności od wyników dokonanych pomiarów;

4) częstotliwość dokonywania pomiarów natężenia prądów błądzących oraz stosowane do tego celu przyrządy.

6. Instrukcja, o której mowa w ust. 5, jest zatwierdzana przez kierownika ruchu.

§ 77.[Wykonywanie robót strzałowych w pobliżu czynnych nadajników fal elektromagnetycznych wysokiej częstotliwości] 1. W przypadku wykonywania robót strzałowych przy użyciu zapalników elektrycznych w pobliżu czynnych nadajników fal elektromagnetycznych wysokiej częstotliwości, zachowuje się minimalne odległości obwodów strzałowych od urządzeń nadawczych, wynoszące w zależności od mocy P nadajników:

1) 10 m – dla 0,5 W < P ≤ 2,5 W;

2) 30 m – dla 2,5 W < P ≤ 30 W;

3) 60 m – dla 30 W < P ≤ 100 W;

4) 100 m – dla 100 W < P ≤ 250 W;

5) 200 m – dla 250 W < P ≤ 1 kW;

6) 500 m – dla 1 kW < P ≤ 5 kW;

7) 1500 m – dla 5 kW < P ≤ 50 kW;

8) 2200 m – dla stacji radarowych.

2. W przypadku konieczności wykonywania robót strzałowych w odległościach mniejszych od określonych w ust. 1, stosuje się dodatkowe środki bezpieczeństwa, określone przez rzeczoznawcę w jego opinii i zatwierdzone przez kierownika ruchu.

3. Przewody zapalnikowe zapalników elektrycznych znajdujących się w pobliżu czynnych nadajników wysokiej częstotliwości zwija się w motki; zapalniki umieszcza się wewnątrz metalowej osłony.

§ 78.[Niewypał] 1. W miejscu wykonywania robót strzałowych przeprowadza się kontrolę w celu wykrycia ewentualnych niewypałów.

2. Kontrola, o której mowa w ust. 1, jest przeprowadzana przez osobę wykonującą roboty strzałowe lub osobę dozoru górniczego:

1) przed rozpoczęciem pracy;

2) przed przystąpieniem do wiercenia otworów strzałowych;

3) po odpaleniu ładunków materiałów wybuchowych – w przypadku gdy umożliwia to ustalona organizacja robót strzałowych.

3. O wykryciu niewypału informuje się osobę dozoru ruchu górniczego.

4. Niewypał jest likwidowany przez osobę wykonującą roboty strzałowe w obecności osoby dozoru ruchu górniczego. W zakładach górniczych wydobywających rudy metali likwidacja niewypału może odbywać się w obecności instruktora strzałowego upoważnionego przez kierownika ruchu i przeszkolonego w tym zakresie.

5. Likwidacja niewypału odbywa się w sposób uniemożliwiający jego przypadkowy wybuch.

6. W zasięgu zagrożenia ewentualnym wybuchem niewypału dozwolone jest wykonywanie prac związanych wyłącznie z jego zlikwidowaniem.

7. W przypadku braku możliwości likwidacji niewypału na zmianie roboczej, na której został on wykryty:

1) osoba wykonująca roboty strzałowe pozostaje w pobliżu niewypału do czasu przybycia:

a) osoby wykonującej roboty strzałowe na następnej zmianie roboczej lub

b) osoby dozoru ruchu górniczego albo

2) miejsce, w którym wykryto niewypał, zabezpiecza się przed dostępem osób nieupoważnionych i informuje się o tym niezwłocznie osobę dozoru ruchu górniczego nadzorującą roboty strzałowe.

§ 79.[Środki strzałowe nienadające się do użytku] Środki strzałowe nienadające się do użytku zwraca się ich producentowi.

§ 80.[Kontrola] 1. W zakładzie górniczym stosuje się wyłącznie urządzenia służące do odpalania ładunków materiału wybuchowego, omomierze strzałowe, przyrządy do pomiarów prądów błądzących, próbniki ciągłości obwodów strzałowych i mierniki rezystancji izolacji, posiadające świadectwo przydatności wystawione przez producenta albo jednostkę, która dokonała jego naprawy.

2. Dla urządzeń, o których mowa w ust. 1, prowadzi się kartę ewidencyjną.

3. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, podlegają kontroli:

1) zewnętrznej – przeprowadzanej przez kierownika działu techniki strzałowej, nie rzadziej niż raz na kwartał, a także w przypadku stwierdzenia jego uszkodzenia lub wadliwego działania;

2) szczegółowej – przeprowadzanej nie rzadziej niż raz w roku, a w przypadku sprzętu stosowanego w polach metanowych – nie rzadziej niż raz na pół roku, przez:

a) producenta albo

b) jednostkę, która dokonała jego naprawy, albo

c) rzeczoznawcę, albo

d) właściciela sprzętu lub przedsiębiorcę uprawnionego do przeprowadzania takiej kontroli, pod nadzorem rzeczoznawcy i na warunkach określonych w jego opinii.

4. Wyniki przeprowadzonych kontroli odnotowuje się w karcie ewidencyjnej i w świadectwie przydatności.

§ 81.[Szczegółowe wymagania dotyczące używania środków strzałowych i sprzętu strzałowego w ruchu zakładu górniczego] Szczegółowe wymagania dotyczące używania środków strzałowych i sprzętu strzałowego w ruchu zakładu górniczego są określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

Rozdział 6

Szczegółowe wymagania dotyczące używania środków strzałowych i sprzętu strzałowego w podziemnych zakładach górniczych

§ 82. [Kierownik działu techniki strzałowej] 1. Kierownik działu techniki strzałowej wyznaczony przez kierownika ruchu sprawuje nadzór nad stosowaniem środków strzałowych, sprzętu strzałowego oraz wykonywaniem robót strzałowych.

2. W przypadku zakładu górniczego składającego się z co najmniej dwóch części prowadzących samodzielnie ruch, na każdym z ruchów nadzór nad stosowaniem środków strzałowych, sprzętu strzałowego oraz wykonywaniem robót strzałowych mogą sprawować zastępcy kierownika działu techniki strzałowej.

§ 83.[Roboty strzałowe wykonywane pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu górniczego] 1. Pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu górniczego wykonuje się roboty strzałowe:

1) w przypadku gdy stężenie metanu w powietrzu wynosi więcej niż 0,5% w:

a) górnych wnękach ścianowych,

b) wyrobiskach korytarzowych o wzniosie większym niż 10°,

c) przypadku wywoływania zawału stropu za pomocą materiałów wybuchowych metanowych i metanowych specjalnych;

2) w przypadku gdy stężenie metanu w powietrzu wynosi więcej niż 1% w wyrobiskach;

3) w przypadku wywoływania zawału stropu materiałami wybuchowymi węglowymi i skalnymi;

4) w strefach zaburzeń geologicznych w wyrobiskach eksploatacyjnych;

5) w przypadku rozsadzania luźnych brył materiałem wybuchowym odpalanym w otworach strzałowych;

6) w przypadku użycia ładunków wolno przyłożonych;

7) w przypadku użycia lontów detonujących, z wyjątkiem lontów używanych poza otworami strzałowymi w systemie nieelektrycznego odpalania;

8) w przypadku likwidowania niewypałów;

9) przed maszynami urabiającymi;

10) w skałach o temperaturze wyższej niż 50°C lub niższej niż 0°C.

2. W przypadku wykonywania robót strzałowych, o których mowa w ust. 1 pkt 7, sporządza się dokumentację strzałową.

3. W zakładach górniczych wydobywających rudy metali roboty strzałowe, o których mowa w ust. 1 pkt 4–6 i 8, mogą być wykonywane pod bezpośrednim nadzorem instruktora strzałowego, upoważnionego przez kierownika ruchu i przeszkolonego w tym zakresie.

§ 84.[Zakazy dotyczące wykonywania robót strzałowych] 1. Wykonywanie robót strzałowych w odległości mniejszej niż 30 m od komory składowej składu materiałów wybuchowych, w której znajdują się środki strzałowe, jest niedozwolone.

2. Przebywanie osób w składzie materiałów wybuchowych, w którym znajdują się środki strzałowe, w trakcie wykonywania robót strzałowych w odległości mniejszej niż 100 m od komory składowej, jest niedozwolone.

3. Dopuszczalna łączna wielkość ładunków materiałów wybuchowych odpalanych jednocześnie podczas wykonywania robót strzałowych w odległości mniejszej niż 100 m od komory składowej składu materiałów wybuchowych wynosi nie więcej niż 20 kg.

§ 85.[Temperatura w czasie wykonywania robót strzałowych] Wykonywanie robót strzałowych w miejscach, w których temperatura skał jest wyższa niż 100°C lub temperatura otoczenia jest niższa niż –35°C, jest niedozwolone.

§ 86.[Środki związane z temperaturą stosowane w czasie wykonywania robót strzałowych] Wykonując roboty strzałowe w:

1) skałach, w których temperatura jest wyższa niż 50°C – stosuje się środki strzałowe termoodporne;

2) miejscach, w których temperatura skał lub otoczenia jest niższa niż 0°C – stosuje się środki strzałowe mrozoodporne.

§ 87.[Roboty strzałowe w miejscu zaburzeń tektonicznych] 1. Wykonywanie robót strzałowych w miejscu zaburzeń tektonicznych jest dozwolone wyłącznie na podstawie pisemnej zgody udzielonej przez kierownika działu górniczego.

2. W podziemnych zakładach górniczych wydobywających rudy metali zgoda na wykonywanie robót strzałowych w miejscu zaburzeń tektonicznych jest udzielana pisemnie w dzienniku strzałowym przez osobę dozoru ruchu górniczego; warunki udzielenia takiej zgody określa dokumentacja strzałowa lub metryka strzałowa.

§ 88.[Prowadzenie przodka w kierunku innego wyrobiska] W przypadku prowadzenia przodka w kierunku innego wyrobiska okres, w którym zabezpiecza się dojście do miejsca spodziewanego przebicia, jest określany przez kierownika działu górniczego.

§ 89.[Odpalanie środków strzałowych poza otworami strzałowymi] 1. Środki strzałowe odpala się w uprzednio wykonanych otworach strzałowych, o ile w procedurach oceny zgodności i nadania numeru identyfikacyjnego nie określono inaczej.

2. Odpalanie środków strzałowych poza otworami strzałowymi jest dozwolone w przypadku:

1) rozsadzania luźnych brył i zestrzeliwania odspojeń lub

2) badania środków strzałowych

– tylko za zgodą kierownika ruchu.

3. W podziemnych zakładach górniczych wydobywających rudy metali zgodę na wykonywanie robót strzałowych, o których mowa w ust. 2 pkt 1, na warunkach ustalonych w dokumentacji lub metryce strzałowej, wydaje pisemnie, w dzienniku strzałowym, osoba dozoru ruchu w specjalności górniczej upoważniona przez kierownika ruchu.

§ 90.[Załadowanie materiałem wybuchowym skalnym otworów strzałowych] Dozwolone jest załadowanie materiałem wybuchowym skalnym otworów strzałowych wykonanych wyłącznie w skałach płonnych lub w złożu niepalnym.

§ 91.[Zamknięcie otworu strzałowego przybitką] 1. Otwór strzałowy załadowany środkami strzałowymi zamyka się przybitką.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w trakcie robót strzałowych urabiających w zakładach górniczych wydobywających kopalinę niepalną w polach niemetanowych w przypadku udzielenia na to zgody przez kierownika ruchu i pod warunkiem, że długość otworu strzałowego wynosi nie więcej niż 6 m.

§ 92.[Przybitka] 1. W miejscu wykonywania robót strzałowych zapewnia się odpowiednią ilość materiału stosowanego do wykonania przybitki.

2. Do wykonywania przybitki otworów strzałowych stosuje się wyłącznie materiały niepalne i nietoksyczne.

§ 93.[Wykonanie przybitki] Przy wykonywaniu przybitki otworów strzałowych zachowuje się następujące warunki:

1) przybitka wypełnia szczelnie odcinek otworu strzałowego od materiału wybuchowego do wylotu otworu;

2) długość przybitki wynosi nie mniej niż 0,3 m;

3) w otworach strzałowych o głębokości nie większej niż 1,5 m długość przybitki wynosi nie mniej niż:

a) połowę długości otworu strzałowego – w przypadku stosowania środków strzałowych metanowych i węglowych,

b) 1/3 długości otworu strzałowego – w przypadku stosowania środków strzałowych metanowych specjalnych;

4) w otworach o głębokości większej niż 1,5 m długość przybitki wynosi nie mniej niż:

a) 1/3 długości otworu strzałowego – w przypadku stosowania środków strzałowych węglowych, metanowych i metanowych specjalnych,

b) 0,3 m – w przypadku stosowania środków strzałowych skalnych.

§ 94.[Materiały przybitkowe] 1. Wprowadzając pneumatycznie przybitkę piaskową lub z gliny do otworów strzałowych, ładunki materiału wybuchowego inicjuje się w tych otworach zapalnikami nieelektrycznymi lub zapalnikami elektrycznymi klasy nie niższej niż 0,45 A.

2. Dozwolone jest stosowanie wody jako materiału przybitkowego; przybitkę wodną wprowadza się do otworów strzałowych przez wypełnienie otworu wodą lub w pojemnikach.

3. Stosowanie przybitki wodnej przez wypełnienie otworów strzałowych wodą jest dozwolone wyłącznie w otworach skierowanych w dół, załadowanych wodoodpornymi środkami strzałowymi.

4. Stosowanie przybitki wodnej w głębionych szybach jest dozwolone przez ich zalanie wodą na wysokość nie mniejszą niż 0,1 m od dna szybu i nie większą niż 0,4 m poniżej dolnego pierścienia anten strzałowych.

5. W przypadku stosowania przybitki wodnej w pojemnikach przywylotowy odcinek otworu strzałowego na długości 0,3 m wypełnia się gliną.

6. Stosowanie przybitki wodnej jest niedozwolone w przypadku robót strzałowych:

1) zruszających, wstrząsowych i zruszająco-odprężających w caliźnie pokładów tąpiących;

2) wymuszających zawał skał stropowych w wyrobiskach eksploatacyjnych.

§ 95.[Prowadzenie przewodów linii strzałowej po ociosach] W przypadku stosowania zapalników elektrycznych przewody linii strzałowej w wyrobiskach korytarzowych zelektryfikowanych prowadzi się po ociosach.

§ 96.[Prowadzenie przewodów linii strzałowej pod stropem] W polach niemetanowych dozwolone jest prowadzenie przewodów linii strzałowej pod stropem.

§ 97.[Zakaz stykania się przewodów linii strzałowej z przedmiotami przewodzącymi prąd] Stykanie się przewodów linii strzałowej z przedmiotami metalowymi i z innymi przedmiotami przewodzącymi prąd jest niedozwolone.

§ 98.[Linia strzałowa przy przewodach elektrycznych pod napięciem] 1. Prowadzenie linii strzałowej po ociosie lub pod stropem, na których znajdują się przewody elektryczne pod napięciem, jest dozwolone pod warunkiem:

1) wykonania jej z przewodu strzałowego dwużyłowego ze wspólną powłoką zewnętrzną;

2) prowadzenia jej w odległości nie mniejszej niż 0,2 m od przewodów elektrycznych;

3) wykonania jej z jednego odcinka lub odcinków łączonych, zgodnie z zasadami określonymi przez kierownika ruchu;

4) skontrolowania jej przez górnika strzałowego przed strzelaniem.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do przodkowych przewodów strzałowych ochronnych wykonanych z pojedynczych odcinków; długość tych przewodów wynosi nie więcej niż:

1) 10 m;

2) 20 m – w zakładach górniczych wydobywających rudy metali;

3) 100 m – w zakładach górniczych wydobywających sól.

§ 99.[Centralne lub grupowe odpalanie ładunków materiałów wybuchowych] W przypadku centralnego lub grupowego odpalania ładunków materiałów wybuchowych wykonuje się stałe linie strzałowe magistralne z przewodów dwużyłowych oraz stosuje się zwieracze:

1) w odległości nie większej niż 10 m za miejscem rozgałęzienia przewodów linii strzałowej magistralnej;

2) na przewodach linii strzałowej przodka lub grupy przodków w odległości nie większej niż 10 m od miejsca przyłączenia ich do przewodów linii strzałowej magistralnej.

§ 100.[Stosowanie linii strzałowych wykonanych z przewodów oponowych czterożyłowych jako linii dwużyłowych] Stosowanie linii strzałowych wykonanych z przewodów oponowych czterożyłowych jako linii dwużyłowych jest dozwolone w przypadku połączenia ich żył równolegle parami.

§ 101.[Roboty strzałowe wyposażone w oddzielną linię strzałową] Miejsce, w którym są wykonywane roboty strzałowe, wyposaża się w oddzielną linię strzałową, z wyjątkiem przypadków stosowania odpalania centralnego lub grupowego.

§ 102.[Minimalna odległość między stanowiskami przyłączenia zapalarek] Odległość między stanowiskami przyłączenia zapalarek wynosi co najmniej 10 m.

§ 103.[Rozpoczęcie robót strzałowych z zastosowaniem zapalników elektrycznych] 1. Przed rozpoczęciem robót strzałowych z zastosowaniem zapalników elektrycznych w głębionym szybie lub szybiku wykonuje się pomiary napięcia prądów błądzących, stosując instrukcję, o której mowa w § 76 ust. 5.

2. Przed przystąpieniem do przyłączenia zapalników elektrycznych do linii strzałowej kable i przewody elektroenergetyczne znajdujące się w szybie lub szybiku na odcinku prowadzonej linii strzałowej wyłącza się spod napięcia.

§ 104.[Osoba uprawniona do wyjścia jako ostatnia oraz wejścia jako pierwsza do miejsca odpalania ładunków materiałów wybuchowych] 1. Po wykonaniu czynności przygotowawczych, poprzedzających odpalenie ładunków materiałów wybuchowych, osoba wykonująca roboty strzałowe opuszcza miejsce załadowania materiałów wybuchowych jako ostatnia, a po odpaleniu ładunków materiałów wybuchowych – wchodzi do tego miejsca jako pierwsza.

2. Przepisu ust. 1, w zakresie wchodzenia do miejsca odpalania ładunków materiałów wybuchowych, nie stosuje się do robót strzałowych wykonywanych w wyrobiskach zagrożonych tąpaniami oraz do odpalania centralnego i grupowego.

3. Wejście do przodka po odpaleniu ładunków materiałów wybuchowych osób innych niż osoba wykonująca roboty strzałowe jest dozwolone wyłącznie za zgodą tej osoby.

4. Wejście w przypadkach, o których mowa w ust. 1–3, jest dozwolone wyłącznie po rozrzedzeniu gazów postrzałowych, nie wcześniej niż po upływie 5 minut od odpalenia ładunków materiałów wybuchowych.

§ 105.[Głębienie szybu lub szybiku] W przypadku głębienia szybu lub szybiku ładunki materiału wybuchowego odpala się wyłącznie z powierzchni lub z poziomu pośredniego, mającego połączenia z innym szybem.

§ 106.[Miejsca schronienia osób i stanowiska odpalania ładunków materiałów wybuchowych] 1. Miejsca schronienia osób i stanowiska odpalania ładunków materiałów wybuchowych wyznacza się i przystosowuje w sposób zapewniający skuteczną ochronę przed rozrzutem odłamków, oberwaniem się skał oraz przed gazami postrzałowymi.

2. W wyrobiskach korytarzowych miejsca i stanowiska, o których mowa w ust. 1, lokalizuje się w schronie, we wnęce lub za załamaniem wyrobiska; miejsca i stanowiska za załamaniem lokalizuje się w odległości co najmniej 10 m od naroża załamania.

3. Miejsca i stanowiska, o których mowa w ust. 1 i 2, są wyznaczane pisemnie przez osobę dozoru ruchu górniczego nadzorującą roboty strzałowe.

4. Schrony i wnęki zabezpiecza się przed odłamkami odbitymi.

§ 107.[Zakaz przebywania osób między miejscem odpalania ładunków materiału wybuchowego a posterunkami] Obecność osób między miejscem odpalania ładunków materiału wybuchowego a posterunkami lub zagrodami zabezpieczającymi wejście do tego miejsca jest niedozwolona.

§ 108.[Likwidowanie niewypałów] 1. Likwidowanie niewypałów prowadzi się zgodnie z instrukcją zatwierdzoną przez kierownika ruchu.

2. Niewypał likwiduje się przez wydobycie nabojów materiału wybuchowego z otworu strzałowego, z wyjątkiem materiałów wybuchowych nitroglicerynowych.

§ 109.[Usuwanie niewypałów] 1. Niewypał, którego nie można zlikwidować przez wydobycie naboi materiału wybuchowego z otworu strzałowego, usuwa się, zachowując następujące warunki:

1) przewody zapalnika elektrycznego zwiera się i izoluje;

2) stwierdzenie kierunku otworu strzałowego następuje przez usunięcie przybitki na długości nie większej niż 0,2 m od wylotu otworu;

3) równoległy otwór strzałowy lub dwa otwory strzałowe o długości większej niż długość otworu z niewypałem wierci się w odległości 0,5 m od otworu z niewypałem.

2. W trakcie robót strzałowych, o których mowa w § 91 ust. 2, dozwolone jest usuwanie niewypału przez:

1) ponowne odpalenie – w przypadku gdy są dostępne przewody zapalnika elektrycznego lub rurka detonująca zapalnika nieelektrycznego, albo

2) umieszczenie w otworze, w którym wykryto niewypał, ładunku udarowego i jego odpalenie, w przypadku gdy otwór ten nie był zamknięty przybitką.

3. Po odpaleniu ładunków materiałów wybuchowych kontroluje się odstrzelony urobek w celu odnalezienia środków strzałowych pochodzących z niewypału.

§ 110.[Niewypał przy inicjacji materiału wybuchowego za pomocą zapalnika i lontu detonującego] Jeżeli do zainicjowania materiału wybuchowego zastosowano zapalnik i lont detonujący i nie nastąpiło odpalenie zapalników, niewypał znajdujący się w otworze strzałowym likwiduje się przez wymianę zapalnika przymocowanego do lontu detonującego i ponowne odpalenie ładunku materiału wybuchowego.

§ 111.[Informacja o sposobie likwidowania niewypału] Informację o sposobie likwidowania niewypału wpisuje się w dzienniku strzałowym, a znalezione środki strzałowe oddaje się do składu materiałów wybuchowych.

§ 112.[Sporządzanie ładunków materiałów wybuchowych przy głębieniu szybu lub szybiku] Ładunki materiałów wybuchowych przy głębieniu szybu lub szybiku sporządza się w miejscu wyznaczonym przez kierownika działu techniki strzałowej.

§ 113.[Wykonywanie robót strzałowych w szybie lub w szybiku] 1. Przy wykonywaniu robót strzałowych w szybie lub w szybiku stosuje się:

1) inicjowanie od dna otworu, w przypadku stosowania materiałów wybuchowych skalnych;

2) zapalniki zwłoczne milisekundowe o kolejnych stopniach opóźnienia, w poszczególnych kręgach otworów; w każdym z tych kręgów stosuje się wyłącznie zapalniki o tym samym stopniu opóźnienia;

3) niskooporowy układ połączeń zapalników elektrycznych;

4) odrębne przewody lub kable strzałowe szybowe do odpalania ładunków materiału wybuchowego, których użycie do innych celów jest niedozwolone.

2. W zakładach górniczych wydobywających rudy metali, przy wykonywaniu robót strzałowych w górotworze zamrożonym w szybie lub w szybiku, dozwolone jest:

1) stosowanie na długości strefy mrożeniowej kilku stopni opóźnień zapalników zwłocznych w poszczególnych kręgach otworów strzałowych;

2) odpalanie jako pierwszego kręgu otworów konturowych.

§ 114.[Głębienie szybu lub szybiku związane z przechodzeniem przez warstwy węgla] W przypadku głębienia szybu lub szybiku, w trakcie którego przechodzi się przez warstwy węgla o grubości większej niż 0,1 m, stosowanie środków strzałowych skalnych jest niedozwolone.

§ 115.[Głębienie szybu lub szybiku metodą mrożeniową] W szybie lub w szybiku głębionym metodą mrożeniową, na odcinkach mrożonych używa się wyłącznie materiału wybuchowego mrozoodpornego.

§ 116.[Wykonywanie nadsięwłomów] Przy wykonywaniu nadsięwłomów odpalenie ładunku materiału wybuchowego jest dozwolone wyłącznie, gdy na pomoście roboczym znajduje się urobek.

§ 117.[Wykonywanie robót strzałowych w celu wywołania zawału skał stropowych] 1. W zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny wykonywanie robót strzałowych w celu wywołania zawału skał stropowych przy użyciu materiałów wybuchowych węglowych lub skalnych jest dozwolone pod warunkiem:

1) usunięcia pyłu węglowego w promieniu 5 m od otworów strzałowych;

2) zastosowania opylania pyłem kamiennym w promieniu 5 m od otworów strzałowych – w przypadku gdy pył węglowy nie został zmyty wodą lub zabezpieczony przez wilgoć naturalną;

3) przeprowadzenia kontroli stanu zabezpieczenia przed wybuchem pyłu węglowego w wyrobisku oraz w chodnikach przyległych do tego wyrobiska.

2. Kontrola, o której mowa w ust. 1 pkt 3, jest przeprowadzana przez osobę dozoru służby pyłowej:

1) przed rozpoczęciem robót strzałowych;

2) nie rzadziej niż co trzy dni – w przypadku bieżącego wykonywania robót strzałowych.

§ 118.[Inicjowanie ładunku materiału wybuchowego w długich otworach strzałowych] 1. Inicjowanie ładunku materiału wybuchowego w długich otworach strzałowych odbywa się przy użyciu lontu detonującego.

2. Konstrukcję ładunku materiału wybuchowego w długich otworach strzałowych określa dokumentacja strzałowa.

3. Od stosowania lontu detonującego można odstąpić przy pneumatycznej metodzie ładowania otworów strzałowych emulsyjnym materiałem wybuchowym – nabojowanym na warunkach określonych w opinii sporządzonej przez rzeczoznawcę.

§ 119.[Ładunki wielokolumnowe materiału wybuchowego] 1. Ładunki wielokolumnowe materiału wybuchowego w długich otworach strzałowych inicjuje się podwójną linią lontu detonującego.

2. W zakładach górniczych wydobywających kopalinę niepalną w polach niemetanowych dopuszcza się inicjowanie ładunków, o których mowa w ust. 1, pojedynczą linią lontu detonującego, o masie rdzenia nie mniejszej niż 20 g pentrytu w 1 m lontu.

3. W zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny ładunki jednokolumnowe materiału wybuchowego w długich otworach strzałowych o średnicy nie większej niż 45 mm inicjuje się pojedynczą linią lontu detonującego.

4. W zakładach górniczych wydobywających kopaliny niepalne dopuszcza się inicjowanie ładunków materiału wybuchowego ciągłych i rozczłonkowanych w długich otworach strzałowych pojedynczą linią lontu detonującego, o masie rdzenia nie mniejszej niż 20 g pentrytu w 1 m lontu.

§ 120.[Zapalniki używane do inicjowania lontu detonującego w długich otworach strzałowych] 1. Do inicjowania lontu detonującego w długich otworach strzałowych używa się co najmniej dwóch zapalników natychmiastowych lub milisekundowych o tym samym stopniu opóźnienia; zapalniki te łączy się szeregowo lub równolegle w obwód strzałowy.

2. W zakładach górniczych wydobywających rudy metali inicjowanie lontu detonującego w długich otworach strzałowych jest dozwolone przy użyciu co najmniej dwóch zapalników natychmiastowych lub zwłocznych o tym samym stopniu opóźnienia.

§ 121.[Zastosowanie zapalników elektrycznych do odpalania ładunków] 1. W przypadku zastosowania zapalników elektrycznych do odpalania ładunków materiału wybuchowego w długich otworach strzałowych, stosuje się wyłącznie zapalniki, których oporność mieści się w granicach dozwolonych dla zapalników danej klasy oraz tego samego rodzaju i tej samej długości przewodów zapalnikowych.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, przed odpaleniem ładunku materiału wybuchowego mierzy się oporność obwodu strzałowego przyrządem kontrolno-pomiarowym.

§ 122.[Stosowanie przepisów § 118-121] Przepisy § 118–121 stosuje się do otworów o długości większej niż:

1) 10 m – w przypadku zakładów górniczych wydobywających rudy metali;

2) 6 m – w przypadku zakładów górniczych innych niż wymienione w pkt 1.

§ 123.[Lont detonujący] Lont detonujący stosuje się w przypadku robót strzałowych:

1) z zastosowaniem ładunków rozdzielonych – niezależnie od długości kolumny i otworów strzałowych;

2) przy urabianiu wzdłużnym albo bocznym, otworami przelotowymi i ślepymi – w przypadku gdy ich głębokość wynosi więcej niż 3 m;

3) zruszających caliznę przed maszynami urabiającymi – w przypadku gdy długość kolumny ładunku jest większa niż 1,5 m;

4) wstrząsowych w caliźnie węglowej pokładów zagrożonych tąpaniami lub torpedujących w otaczających je skałach;

5) zruszająco-odgazowujących w pokładach zagrożonych wyrzutami gazów i skał;

6) wymuszających zawał stropu wyrobisk eksploatacyjnych, niezależnie od rodzaju stosowanego materiału wybuchowego – w przypadku gdy długość kolumny ładunku jest większa niż 1,5 m, bez względu na długość otworu.

§ 124.[Odpalanie lontu detonującego] 1. Odpalanie lontu detonującego na zewnątrz otworów strzałowych jest niedozwolone.

2. W zakładach górniczych wydobywających kopaliny niepalne w polach niemetanowych, dozwolone jest odpalanie lontu detonującego na zewnątrz otworów strzałowych, na warunkach określonych przez kierownika ruchu.

3. Lont detonujący stosuje się w miejscach wyznaczonych przez kierownika ruchu.

4. Osoby wykonujące roboty strzałowe oraz osoby dozoru ruchu górniczego nadzorujące roboty strzałowe wykonywane z zastosowaniem lontu detonującego szkoli się w zakresie warunków stosowania lontu detonującego przy wykonywaniu tych robót.

§ 125.[Warunki wykonywania robót strzałowych zruszających caliznę przed maszynami urabiającymi] 1. Roboty strzałowe zruszające caliznę przed maszynami urabiającymi wykonuje się z zachowaniem następujących warunków:

1) w przypadku odpalania ładunków materiału wybuchowego przy użyciu zapalników elektrycznych:

a) zapalniki elektryczne odpalane w jednej serii mają jednakowe dozwolone wartości oporności,

b) oporność obwodu strzałowego sprawdza się przeznaczonym do tego celu przyrządem kontrolno-pomiarowym;

2) po odpaleniu każdej serii otworów strzałowych sprawdza się, czy nastąpiło całkowite odpalenie wszystkich ładunków.

2. Sprawdzenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, jest dokonywane przez osobę wykonującą roboty strzałowe i osobę dozoru ruchu górniczego.

§ 126.[Wykonywanie robót strzałowych w polach metanowych] Wykonywanie robót strzałowych w polach metanowych:

1) zaliczonych do III i IV kategorii zagrożenia metanowego,

2) w wyrobiskach korytarzowych prowadzonych po wzniosie większym niż 10°,

3) we wszystkich przypadkach użycia materiałów wybuchowych skalnych i węglowych

– jest dozwolone po uzyskaniu zgody kierownika ruchu, który określa warunki bezpiecznego wykonywania tych robót.

§ 127.[Rozmieszczanie robót strzałowych w polach metanowych] Przy wykonywaniu robót strzałowych w polach metanowych otwory strzałowe rozmieszcza się w sposób uniemożliwiający powstanie wyrw w stropie.

§ 128.[Pomiary stężenia metanu w powietrzu] 1. W polach metanowych w wyrobiskach, w których są wykonywane roboty strzałowe, dokonuje się pomiarów stężenia metanu w powietrzu.

2. Pomiary stężenia metanu w powietrzu są przeprowadzane przez osoby wykonujące roboty strzałowe, metaniarzy i osoby dozoru ruchu górniczego, zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach wydanych na podstawie art. 120 ust. 1 ustawy.

§ 129.[Stężenie metanu w powietrzu umożliwiające prowadzenie robót strzałowych] W przypadku stwierdzenia w wyrobisku stężenia metanu w powietrzu wynoszącego nie więcej niż: