Akt prawny
archiwalny
Wersja archiwalna od 2016-06-24 do 2021-04-13
Wersja archiwalna od 2016-06-24 do 2021-04-13
archiwalny
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ŚRODOWISKA1)
z dnia 23 maja 2016 r.
w sprawie przyjęcia zestawu właściwości typowych dla dobrego stanu środowiska wód morskich2)
Na podstawie art. 61l ust. 8 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r. poz. 469, 1590, 1642 i 2295 oraz z 2016 r. poz. 352) zarządza się, co następuje:
§ 1.[Zestaw właściwości typowych dla dobrego stanu środowiska wód morskich] Przyjmuje się zestaw właściwości typowych dla dobrego stanu środowiska wód morskich, który stanowi załącznik do rozporządzenia.
§ 2.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Minister Środowiska: J. Szyszko
1) Minister Środowiska kieruje działem administracji rządowej - gospodarka wodna, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Środowiska (Dz. U. poz. 1904 i 2095).
2) Niniejsze rozporządzenie dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiającej ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej) (Dz. Urz. UE L 164 z 25.06.2008, str. 19).
Załącznik do rozporządzenia Ministra Środowiska
z dnia 23 maja 2016 r. (poz. 813)
ZESTAW WŁAŚCIWOŚCI TYPOWYCH DLA DOBREGO STANU ŚRODOWISKA WÓD MORSKICH
Zestaw właściwości typowych dla dobrego stanu środowiska wód morskich zawiera:
1) część 1 – wskaźniki i ich jakościowe i ilościowe własności oraz kryteria dobrego stanu środowiska wód morskich dla cech charakteryzujących:
a) cecha 1. utrzymanie różnorodności biologicznej; jakość i występowanie siedlisk oraz rozmieszczenie i różnorodność gatunków odpowiadają warunkom fizjograficznym, geograficznym i klimatycznym regionu Morza Bałtyckiego,
b) cecha 2. utrzymanie gatunków obcych wprowadzanych do ekosystemów morskich w wyniku działalności człowieka na poziomie niepowodującym negatywnych zmian w tych ekosystemach,
c) cecha 3. utrzymanie populacji wszystkich ryb i skorupiaków eksploatowanych w celach komercyjnych w bezpiecznych granicach biologicznych oraz rozmieszczenie populacji tych ryb i skorupiaków ze względu na ich wiek i liczebność, świadczące o jej dobrym stanie,
d) cecha 4. występowanie elementów morskiego łańcucha pokarmowego w ilościach i zróżnicowaniu na poziomie zapewniającym różnorodność gatunków i utrzymanie ich pełnej zdolności reprodukcyjnej,
e) cecha 5. ograniczona do minimum eutrofizacja wywołana przez działalność człowieka, a w szczególności jej niekorzystne skutki, takie jak straty w różnorodności biologicznej, degradacja ekosystemu, szkodliwe zakwity glonów oraz niedobór tlenu w dolnych partiach wód,
f) cecha 6. utrzymanie integralności dna morskiego na poziomie zapewniającym ochronę struktury i funkcji ekosystemów bentosowych oraz brak negatywnego wpływu na te ekosystemy,
g) cecha 7. trwała zmiana właściwości hydrograficznych niepowodująca negatywnego wpływu na ekosystemy morskie,
h) cecha 8. utrzymanie stężenia substancji niebezpiecznych na poziomie niepowodującym zanieczyszczenia wód morskich,
i) cecha 9. utrzymanie poziomów substancji niebezpiecznych w rybach oraz skorupiakach i mięczakach przeznaczonych do spożycia przez ludzi nieprzekraczających poziomów określonych w normach lub przepisach dotyczących poziomów tych substancji,
j) cecha 10. utrzymanie właściwości i ilości odpadów na poziomie niepowodującym szkód w środowisku wód morskich, przejściowych i przybrzeżnych,
k) cecha 11. utrzymanie energii wprowadzanej do wód morskich, w tym podwodnego hałasu, na poziomie niepowodującym negatywnego wpływu na organizmy morskie;
2) część 2 – sposób klasyfikacji wskaźników w powiązaniu z cechami, o których mowa w części 1;
3) część 3 – sposób oceny stanu środowiska wód morskich.
Wskaźniki i ich jakościowe lub ilościowe własności oraz kryteria dobrego stanu środowiska wód morskich różnicuje się w zależności od cech przestrzennych i własności wód morskich.
Przy określaniu zestawu wzięto pod uwagę wskaźniki i kryteria określone w decyzji Komisji nr 2010/477/UE z dnia 1 września 2010 r. w sprawie kryteriów i standardów metodologicznych dotyczących dobrego stanu środowiska wód morskich (Dz. Urz. UE L 232 z 02.09.2010, str. 14).
CZĘŚĆ 1
WARTOŚCI GRANICZNE WSKAŹNIKÓW DLA DOBREGO STANU ŚRODOWISKA WÓD MORSKICH
| Cecha 1: Utrzymana jest różnorodność biologiczna. Jakość i występowanie siedlisk oraz rozmieszczenie i różnorodność gatunków odpowiadają dominującym warunkom fizjograficznym, geograficznym i klimatycznym. | |||
|
| |||
| Kryteria i wskaźniki dobrego stanu środowiska wód morskich dla cechy 1 | Wskaźniki podstawowe | Właściwości typowe dla dobrego stanu środowiska wód morskich | |
| Poziom gatunku | |||
| Kryterium 1.1 Rozmieszczenie gatunków | |||
| Wskaźnik 1.1.1 | Zasięg | Nie opracowano | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Wskaźnik 1.1.2 | W odpowiednich przypadkach typ rozmieszczenia w ramach zasięgu | Nie opracowano | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Wskaźnik 1.1.3 | Obszar zajmowany przez gatunek (w przypadku gatunków osiadłych/bentosowych) | Nie opracowano | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Kryterium 1.2 Wielkość populacji | |||
| Wskaźnik 1.2.1 | Odpowiednio liczebność populacji i/lub biomasa | Ssaki: Tempo wzrostu populacji ssaków morskich | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Kryterium 1.3 Stan populacji | |||
| Wskaźnik 1.3.1 | Właściwości demograficzne populacji (np. wielkość ciała lub struktura klas wiekowych, stosunek płci, wskaźnik płodności, wskaźnik przeżywalności/śmiertelności) | Ssaki: Warstwa tkanki tłuszczowej ssaków morskich | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Odsetek ciężarnych ssaków morskich | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich | ||
| Ptaki: Produktywność bielika (liczba piskląt na parę z sukcesem) | ≥ 1,21 | ||
| Ryby Indeks wielkości ryb w wodach otwartych (LFI 1) | > 0,60 dla strefy otwartego morza – część zachodnia > 0,36 dla strefy otwartego morza – część wschodnia | ||
| Indeks wielkości ryb w wodach przybrzeżnych (LFI 2) | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich | ||
| Wskaźnik 1.3.2 | W odpowiednich przypadkach struktura genetyczna populacji | Nie opracowano | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Poziom siedliska | |||
| Kryterium 1.4 Rozmieszczenie siedlisk | |||
| Wskaźnik 1.4.1 | Zasięg | Nie opracowano | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Wskaźnik 1.4.2 | Typ rozmieszczenia | Nie opracowano | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Kryterium 1.5 Wielkość siedliska | |||
| Wskaźnik 1.5.1 | Powierzchnia siedliska | Zbiorowiska dna morskiego: Stosunek biomasy gatunków wieloletnich do biomasy całkowitej makrofitów SM1 | > 0,8 |
| Wskaźnik 1.5.2 | W odpowiednich przypadkach objętość siedliska | ||
| Kryterium 1.6 Stan siedliska | |||
| Wskaźnik 1.6.1 | Stan typowych gatunków i zbiorowisk | Zbiorowiska dna morskiego: Wskaźnik multimetryczny makrozoobentosu B | ≥ 3,18 |
| Wskaźnik 1.6.2 | Odpowiednio liczebność względna i/lub biomasa | Stosunek biomasy gatunków wieloletnich do biomasy całkowitej makrofitów SM1 | > 0,8 |
| Zbiorowiska dna morskiego: Stosunek biomasy gatunków wieloletnich do biomasy całkowitej makrofitów SM1 | > 0,8 | ||
| Zespoły pelagialu: MS-TA (zooplankton) | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich | ||
| Ryby: Liczebność gatunków kluczowych w wodach przybrzeżnych | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich | ||
| Liczebność kluczowych grup troficznych w wodach przybrzeżnych (ryby drapieżne) | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich | ||
| Stado storni 24-25 | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich | ||
| Stado storni 26 | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich | ||
| Wskaźnik 1.6.3 | Warunki fizyczne, hydrologiczne i chemiczne | Przezroczystość wody. Azot nieorganiczny. Fosfor nieorganiczny. Chlorofil a | Wartości graniczne jak dla cechy 5. |
| Poziom ekosystemu | |||
| Kryterium 1.7 Struktura ekosystemu | |||
| Wskaźnik 1.7.1 | Skład i stosunkowe proporcje składników ekosystemu (siedlisk i gatunków) | Ryby: Liczebność kluczowych grup troficznych w wodach przybrzeżnych (ryby drapieżne) | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
|
| |||
| Cecha 2: Gatunki nierodzime wprowadzone do ekosystemu w wyniku działalności człowieka utrzymują się na poziomie, który nie powoduje szkodliwych zmian w ekosystemie. | |||
|
| |||
| Kryteria i wskaźniki dobrego stanu środowiska wód morskich dla cechy 2 | Wskaźniki podstawowe | Właściwości typowe dla dobrego stanu środowiska wód morskich | |
| Kryterium 2.1 Liczebność i charakterystyka stanu gatunków nierodzimych, w szczególności gatunków inwazyjnych | |||
| Wskaźnik 2.1.1 | Tendencje w zakresie liczebności, czasowego występowania i rozmieszczenia przestrzennego dziko żyjących gatunków nierodzimych, w szczególności inwazyjnych gatunków nierodzimych na obszarach ryzyka, w powiązaniu z głównymi wektorami i drogami, za pośrednictwem których gatunki te się rozprzestrzeniają | Pojawianie się nowych gatunków nierodzimych | Brak nowych gatunków nierodzimych w okresie objętym oceną |
| Kryterium 2.2 Oddziaływanie inwazyjnych gatunków nierodzimych na środowisko | |||
| Wskaźnik 2.2.1 | Stosunek inwazyjnych gatunków nierodzimych do gatunków rodzimych w niektórych dobrze zbadanych grupach taksonomicznych (np. ryby, makroglony, mięczaki), który może umożliwiać pomiar zmian w składzie gatunkowym (np. oprócz wypierania gatunków rodzimych) | Nie opracowano | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Wskaźnik 2.2.2 | Oddziaływanie inwazyjnych gatunków nierodzimych na poziomie gatunków, siedlisk i ekosystemów, tam gdzie jest to wykonalne | Nie opracowano | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Cecha 3: Populacje wszystkich ryb i skorupiaków eksploatowanych w celach handlowych utrzymują się w bezpiecznych granicach biologicznych, wskazując rozmieszczenie ze względu na wiek i rozmiar populacji, świadczące o dobrym zdrowiu zasobów. | |||
|
| |||
| Kryteria i wskaźniki dobrego stanu środowiska wód morskich dla cechy 3 | Zaproponowane wskaźniki podstawowe | Właściwości typowe dla dobrego stanu środowiska wód morskich | |
| Kryterium 3.1 Poziom presji powodowanej przez działalność połowową | |||
| Wskaźnik 3.1.1 | Śmiertelność połowowa (F) | Śmiertelność połowowa zapewniająca utrzymanie maksymalnego zrównoważonego połowu – stado dorsza zachodniego – stado dorsza wschodniego – stado łososia – stado szprota – stado śledzia zachodniego – stado śledzia centralnego | F ≤ FMSY |
| Trend wielkości śmiertelności połowowej |
| ||
| – stado dorsza zachodniego – stado dorsza wschodniego – stado storni zachodniej – stado szprota – stado śledzia zachodniego – stado śledzia centralnego | Istotny trend spadający lub brak trendu | ||
| Wskaźnik 3.1.2 | Stosunek połowu do wskaźnika biomasy | Nie opracowano |
|
| Kryterium 3.2 Zdolność reprodukcyjna rozrodcza stada | |||
| Wskaźnik 3.2.1 | Biomasa stada tarłowego (SSB) | Biomasa stada tarłowego zapewniająca utrzymanie stada w bezpiecznych granicach biologicznych – stado dorsza zachodniego – stado śledzia zachodniego Trend wielkości biomasy stada tarłowego – stado dorsza zachodniego – stado dorsza wschodniego – stado storni zachodniej – stado szprota – stado śledzia zachodniego – stado śledzia centralnego | B ≥ BMSYtrigger |
| Istotny trend wzrastający lub brak trendu | |||
| Wskaźnik 3.2.2 | Wskaźniki biomasy Log(obfitość) | Nie opracowano |
|
| Kryterium 3.3 Struktura wiekowa i klasy rozmiarów | |||
| Wskaźnik 3.3.1 | Długość ciała u wszystkich gatunków odnotowanych w danych statków badawczych | Trend wielkości 95 percentyl z rozkładu długości obserwowanej w połowach badawczych – stado dorsza wschodniego – stado storni zachodniej – stado storni wschodniej – stado szprota – stado śledzia centralnego | Istotny trend wzrastający lub brak trendu |
|
| |||
| Cecha 4: Wszystkie elementy morskiego łańcucha pokarmowego, w stopniu, w jakim są znane, występują w normalnych ilościach i zróżnicowaniu, na poziomie, który w dalszej perspektywie może zapewnić liczebność gatunków i utrzymanie ich pełnej zdolności reprodukcyjnej. | |||
|
| |||
| Kryteria i wskaźniki dobrego stanu środowiska wód morskich dla cechy 4 | Wskaźniki podstawowe | Właściwości typowe dla dobrego stanu środowiska wód morskich | |
| Kryterium 4.1 Produktywność (produkcja na biomasę jednostkową) kluczowych gatunków lub grup troficznych | |||
| Wskaźnik 4.1.1 | Aktywność kluczowych gatunków drapieżnych mierzona jako ich produkcja na biomasę jednostkową (produktywność) | Ptaki: Produktywność bielika (liczba piskląt na parę z sukcesem) | ≥ 1,21 |
| Ssaki: Tempo wzrostu populacji ssaków morskich | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód | ||
| Kryterium 4.2 Odsetek wybranych gatunków na końcu łańcucha pokarmowego | |||
| Wskaźnik 4.2.1 | Duże ryby (pod względem rozmiaru ciała) | Ryby: Indeks wielkich ryb w wodach otwartych (LFI 1) | > 0,60 dla strefy otwartego morza – część zachodnia > 0,36 dla strefy otwartego morza – część wschodnia |
| Kryterium 4.3 Liczebność/rozmieszczenie kluczowych grup/gatunków troficznych | |||
| Wskaźnik 4.3.1 | Tendencje w zakresie liczebności wybranych grup/gatunków istotnych pod względem funkcjonalności | Ptaki: Liczebność zimujących ptaków morskich (osobn./km2) | ≥ 69,16 |
|
| |||
| Cecha 5: Do minimum ogranicza się eutrofizację wywołaną przez działalność człowieka, a w szczególności jej niekorzystne skutki, takie jak straty różnorodności biologicznej, degradacja ekosystemu, szkodliwe zakwity glonów oraz niedobór tlenu w wodach przydennych. | |||
|
| |||
| Kryteria i wskaźniki dobrego stanu środowiska morskiego dla cechy 5 | Wskaźniki podstawowe | Właściwości typowe dla dobrego stanu środowiska wód morskich | |
| Kryterium 5.1 Poziom substancji biogennych |
| ||
| Wskaźnik 5.1.1 | Stężenie substancji biogennych w wodzie morskiej | DIN – średnie stężenie zimowe (I–III) DIN – średnie stężenie roczne TN – średnie stężenie w lecie (VI–IX) TN – średnie stężenie roczne DIP – średnie stężenie zimowe (I–III) DIP – średnie stężenie roczne TP – średnie stężenie w lecie (VI–IX) TP – średnie stężenie roczne (stężenie wyrażone w: mmol/m3) | DIP – średnie roczne Głębia Gdańska (P1) < 0,20 Płd.-wsch. Basen Gotlandzki (P140) < 0,15 Głębia Bornholmska (P5) < 0,13 ... TP – średnie roczne Głębia Gdańska (P1) < 0,48 Płd.-wsch. Basen Gotlandzki (P140) < 0,54 Głębia Bornholmska (P5) < 0,42 DIN – średnie roczne Głębia Gdańska (P1) < 1,38 Płd.-wsch. Basen Gotlandzki (P140) < 0,79 Głębia Bornholmska (P5) < 0,96 TN – średnie roczne Głębia Gdańska (P1) < 11,59 Płd.-wsch. Basen Gotlandzki (P140) < 12,81 Głębia Bornholmska (P5) < 9,66 |
| Wskaźnik 5.1.2 | W stosownych przypadkach proporcje pierwiastków limitujących produkcję (krzem, azot i fosfor) |
|
|
| Kryteria i wskaźniki dobrego stanu środowiska morskiego dla cechy 5 | Wskaźniki podstawowe | Właściwości typowe dla dobrego stanu środowiska wód morskich | |
| Kryterium 5.2 Bezpośrednie skutki nadmiaru substancji biogennych |
| ||
| Wskaźnik 5.2.1 | Większe stężenie chlorofilu w słupie wody | Chlorofil a – średnie stężenie w lecie (VI–IX) Chlorofil a – średnie stężenie roczne (stężenie wyrażone w: mg/m3) | < 2,90 |
| Wskaźnik 5.2.2 | Spadek przejrzystości wody w związku ze wzrostem ilości glonów zawieszonych w toni wodnej | Przezroczystość wody w lecie (VI–IX) Przezroczystość wody – średnia roczna Biomasa fitoplanktonu (przezroczystość wyrażona w: m) | Głębia Gdańska (P1) > 9,22 Płd.-wsch. Basen Gotlandzki (P140) > 8,38 Głębia Bornholmska (P5) > 11,5 |
| Wskaźnik 5.2.3 | Wzrost biomasy oportunistycznych makroglonów | Stosunek biomasy gatunków wieloletnich do biomasy całkowitej makrofitów SM1 | > 0,8 |
| Wskaźnik 5.2.4 | Zmiany w składzie gatunkowym fitoplanktonu, takie jak zmiana stosunku okrzemek do wiciowców, zmiana ilości gatunków bentosowych na korzyść pelagicznych oraz występowanie zakwitów szkodliwych/toksycznych glonów (np. cyjanobakterii) w wyniku działalności człowieka | Toksyczne gatunki fitoplanktonu Wskaźnik taksonomiczny fitoplanktonu | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Kryterium 5.3 Pośrednie skutki nadmiaru substancji biogennych |
| ||
| Wskaźnik 5.3.1 | Masowy rozrost makroglonów np. nitkowatych | Wskaźnik oceny makrofitów | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Wskaźnik 5.3.2 | Utrudniony rozwój wieloletnich roślin z gatunku naczyniowych (np. trawa morska, morszczyny) z powodu obniżonej przejrzystości wody | Wskaźnik oceny makrofitów | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Wskaźnik 5.3.3 | Rozpuszczony tlen, tzn. zmiany w wyniku zwiększonego rozkładu materii organicznej i wielkość obszaru, którego to dotyczy | Tlen nad dnem – minimum w lecie (VI–IX) (stężenie wyrażone w: mgO2/l) | Głębia Gdańska (P1) > 4,20 Płd.-wsch. Basen Gotlandzki (P140) > 4,20 Głębia Bornholmska (P5) > 4,20 |
| Wskaźnik 5.3.4 | Stan fauny makrobezkręgowców bentosowych | Multimetryczny wskaźnik makrozoobentosu | ≥ 3,18 |
|
| |||
| Cecha 6: Integralność dna morskiego utrzymuje się na poziomie gwarantującym ochronę struktury i funkcji ekosystemów oraz brak niekorzystnego wpływu zwłaszcza na ekosystemy bentosowe. | |||
|
| |||
| Kryteria i wskaźniki dobrego stanu środowiska wód morskich dla cechy 6 | Wskaźniki podstawowe | Właściwości typowe dla dobrego stanu środowiska wód morskich | |
| Kryterium 6.1 Szkody fizyczne, przy uwzględnieniu właściwości substratu | |||
| Wskaźnik 6.1.1 | Rodzaj, liczebność, biomasa i rozległość obszarowa odpowiednich substratów biogenicznych | Nie opracowano | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Wskaźnik 6.1.2 | Rozległość dna morskiego dotkniętego w znacznym stopniu skutkami działalności człowieka w przypadku poszczególnych rodzajów substratów | Nie opracowano | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Kryterium 6.2 Stan zbiorowiska bentosowego | |||
| Wskaźnik 6.2.1 | Występowanie szczególnie wrażliwych i/lub tolerancyjnych gatunków | Zbiorowiska dna morskiego: Stosunek biomasy gatunków wieloletnich do biomasy całkowitej makrofitów SM1 | > 0,8 |
| Wskaźnik 6.2.2 | Multimetryczne wskaźniki oceniające stan i funkcjonalność zbiorowiska bentosowego, takie jak różnorodność i bogactwo gatunkowe, stosunek gatunków oportunistycznych do wrażliwych | Zbiorowiska dna morskiego: Wskaźnik multimetryczny makrozoobentosu B | ≥ 3,18 |
| Wskaźnik 6.2.3 | Odsetek biomasy lub liczby osobników powyżej określonej długości/wielkości ciała | Nie opracowano | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Wskaźnik 6.2.4 | Parametry opisujące właściwości (kształt, nachylenie i punkt przecięcia prostej z osią współrzędnych) spektrum wielkości zbiorowiska bentosowego | Nie opracowano | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
|
| |||
| Cecha 7: Trwała zmiana właściwości hydrograficznych nie ma niekorzystnego wpływu na ekosystemy morskie. | |||
|
| |||
| Kryteria i wskaźniki dobrego stanu środowiska wód morskich dla cechy 7 | Właściwości typowe dla dobrego stanu środowiska wód morskich | ||
| Kryterium 7.1 Charakterystyka przestrzenna trwałych zmian | |||
| Wskaźnik 7.1.1 | Zasięg obszaru dotkniętego trwałymi zmianami | Wartości graniczne wskaźnika podstawowego – WP: Wody przejściowe < 15% Wody przybrzeżne < 20% Wody otwartego morza < 30% | |
| Kryterium 7.2 Wpływ trwałych zmian hydrograficznych | |||
| Wskaźnik 7.2.1 | Zasięg przestrzenny siedliska dotkniętego trwałymi zmianami | jak dla wskaźnika 6.1.2 (rozległość dna morskiego dotkniętego w znacznym stopniu skutkami działalności człowieka w przypadku poszczególnych rodzajów substratów) | |
| Wskaźnik 7.2.2 | Zmiany w siedlisku, w szczególności w funkcjonowaniu (np. obszary tarła, obszary lęgowe i obszary żerowania oraz szlaki migracji ryb, ptaków i ssaków) w odniesieniu do zmian warunków hydrograficznych | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich | |
| Cecha 8: Stężenie substancji niebezpiecznych utrzymuje się na poziomie, który nie wywołuje skutków zanieczyszczenia. |
| |||||
|
|
| |||||
| Kryteria i wskaźniki dobrego stanu środowiska wód morskich | Grupa wskaźników | Wskaźniki | Właściwości typowe dla dobrego stanu środowiska wód morskich |
| ||
| Kryterium 8.1 Stężenie substancji niebezpiecznych |
| |||||
| Wskaźnik 8.1.1 | Stężenia substancji niebezpiecznych mierzone w odpowiednich matrycach (organizmy, osady i woda) | Etery polibromodifenylowe | Etery polibromodifenylowe (PBDE) | Wartość współczynnika skażenia (WS) musi być mniejsza od 1 |
| |
| Heksabromocyklododekan | Heksabromocyklododekan (HBCDD) | Wartość współczynnika skażenia (WS) musi być mniejsza od 1 |
| |||
| Sulfonian perfluorooktanu | Sulfonian perfluorooktanu (PFOS) | Wartość współczynnika skażenia (WS) musi być mniejsza od 1 |
| |||
| Dioksyny, furany i dioksynopodobne polichlorowane bifenyle | Dioksyny 2,3,7,8 TCDD TEQ + dl_PCB+7PCBs | Wartość współczynnika skażenia (WS) musi być mniejsza od 1 |
| |||
| Wielopierścieniowe węglowodory (WWA) aromatyczne i metabolity wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych | Dibenzo(a,h)antracen | Wartość współczynnika skażenia (WS) musi być mniejsza od 1 |
| |||
| Fluoranten |
| |||||
| Antracen |
| |||||
| Naftalen |
| |||||
| Benzo(g,h,i)perylen |
| |||||
| Benzo(a)piren |
| |||||
| Benzo(k)fluoranten |
| |||||
| Benzo(b)fluoranten |
| |||||
| Piren |
| |||||
| Fluoren |
| |||||
| Benzo(a)antracen |
| |||||
| Ideno(1,2,3-cd)piren |
| |||||
| Chryzen |
| |||||
| Fenantren |
| |||||
| Acenaftylen |
| |||||
| Acenaften |
| |||||
| 1-hydroksypiren |
| |||||
| 1-hydroksyfenantren |
| |||||
| Metale | Rtęć (Hg) | Wartość współczynnika skażenia (WS) musi być mniejsza od 1 |
| |||
| Kadm (Cd) |
| |||||
| Ołów (Pb) |
| |||||
| Radionuklidy | Cez 137 (137Cs) | Wartość współczynnika skażenia (WS) musi być mniejsza od 1 |
| |||
| Związki tributylocyny/imposex | Związki tributylocyny (TBT) Indeks imposex | Wartość współczynnika skażenia (WS) musi być mniejsza od 1 Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| |||
| Farmaceutyki | Diklofenak | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| |||
| 17-alfa-etynyloestradiol | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| ||||
| Kryteria i wskaźniki dobrego stanu środowiska wód morskich | Grupa wskaźników | Wskaźniki | Właściwości typowe dla dobrego stanu środowiska wód morskich |
| ||
| Kryterium 8.2 Wpływ substancji niebezpiecznych |
| |||||
| Wskaźnik 8.2.1 | Poziom wpływu zanieczyszczenia na składniki ekosystemu, przy uwzględnieniu wybranych procesów biologicznych i grup taksonomicznych, w przypadku których określono związek przyczynowo-skutkowy | Efekty biologiczne | Ogólny wskaźnik stresu | Stabilność membrany lizosomalnej (LMS) | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
|
| Wskaźnik genotoksyczności | Test indukcji mikrojąder (MN) | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| |||
| Zaburzenia rozmnażania | Sukces reprodukcyjny węgorzycy i skorupiaków (amphipods) | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| |||
| Ogólny wskaźnik stresu dla ryb | Choroby ryb | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich | ||||
| Wskaźnik 8.2.2 | Występowanie, źródło i zasięg znaczących zanieczyszczeń o charakterze nagłym i ich wpływ na organizmy dotknięte ich oddziaływaniem |
| ||||
| Cecha 9: Poziom substancji niebezpiecznych w rybach i owocach morza przeznaczonych do spożycia przez ludzi nie przekracza poziomów ustanowionych w prawodawstwie Wspólnoty ani innych odpowiednich norm. | ||||
|
| ||||
| Kryteria i wskaźniki dobrego stanu środowiska wód morskich dla cechy 9 | Grupa wskaźników | Wskaźniki | Właściwości typowe dla dobrego stanu środowiska wód morskich | |
| Kryterium 9.1 Poziomy i liczba substancji niebezpiecznych oraz częstotliwość przekraczania dopuszczalnych poziomów | ||||
| Wskaźnik 9.1.1 Wskaźnik 9.1.2 | Rzeczywiste wykryte poziomy oraz liczba substancji niebezpiecznych o poziomach wyższych od najwyższych wartości dopuszczalnych Częstotliwość przekraczania dopuszczalnych poziomów | Etery polibromodifenylowe | Etery polibromodifenylowe (PBDE) | Wartość współczynnika skażenia (WS) musi być mniejsza od 1 |
| Heksabromocyklododekan | Heksabromocyklododekan (HBCDD) | Wartość współczynnika skażenia (WS) musi być mniejsza od 1 | ||
| Dioksyny, furany i dioksynopodobne polichlorowane bifenyle | Dioksyny 2,3,7,8 TCDD TEQ + dl-PCBs+7PCBs | Wartość współczynnika skażenia (WS) musi być mniejsza od 1 | ||
| Metale | Rtęć (Hg) | Wartość współczynnika skażenia (WS) musi być mniejsza od 1 | ||
| Kadm (Cd) | ||||
| Ołów (Pb) | ||||
| Związki tributylocyny/imposex | Związki tributylocyny (TBT) | Wartość współczynnika skażenia (WS) musi być mniejsza od 1 | ||
| Indeks imposex | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich | |||
| Cecha 10: Właściwość ani ilość znajdujących się w wodzie morskiej odpadów nie powodują szkód w środowisku przybrzeżnym i morskim. | |||
|
| |||
| Kryteria i wskaźniki dobrego stanu środowiska wód morskich dla cechy 10 | Wskaźniki podstawowe | Właściwości typowe dla dobrego stanu środowiska wód morskich | |
| Kryterium 10.1 Właściwości odpadów w środowisku morskim i przybrzeżnym |
| ||
| Wskaźnik 10.1.1 | Tendencje w zakresie ilości odpadów wyrzucanych na brzeg i/lub gromadzonych wzdłuż linii brzegowych, w tym analiza ich składu, rozmieszczenia przestrzennego oraz – w stosownych przypadkach – źródła | Odpady na linii brzegowej | Wartość współczynnika frekwencji jest mniejsza lub równa: – dla odpadów wielkogabarytowych 1, – dla odpadów małogabarytowych 6 |
| Wskaźnik 10.1.2 | Tendencje w zakresie ilości odpadów w słupie wody (w tym pływających na powierzchni wody) i spoczywających na dnie morza, w tym analiza ich składu, rozmieszczenia przestrzennego oraz – w stosownych przypadkach – źródła | Nie opracowano | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Wskaźnik 10.1.3 | Tendencje w zakresie ilości, rozmieszczenia i – w miarę możliwości – składu mikrodrobin (w szczególności mikrodrobin plastiku) | Nie opracowano | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Kryterium 10.2 Wpływ odpadów na życie w morzu | |||
| Wskaźnik 10.2.1 | Tendencje w zakresie ilości i składu odpadów połykanych przez zwierzęta morskie (np. analiza treści żołądka) | Nie opracowano | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Cecha 11: Wprowadzenie energii, łącznie z hałasem podwodnym, utrzymuje się na takim poziomie, niepowodującym negatywnego wpływu na organizmy morskie | ||||
|
| ||||
| Kryteria i wskaźniki dobrego stanu środowiska wód morskich dla cechy 11 | Grupa wskaźników | Wskaźniki podstawowe | Właściwości typowe dla dobrego stanu środowiska wód morskich | |
| Kryterium 11.1 – Hałas związany z działalnością człowieka o szkodliwym oddziaływaniu typu fizjologicznego oraz percepcyjnego | ||||
| Wskaźnik 11.1.1 | Oddziaływanie antropogenicznego hałasu podwodnego na ssaki morskie | Podwodne dźwięki impulsowe | Nieopracowany | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Kryterium 11.2 – Hałas otoczenia związany z działalnością człowieka wywierający wpływ na sposób porozumiewania się i doprowadzający do utraty funkcji biologicznych | ||||
| Wskaźnik 11.2.1 | Oddziaływania antropogenicznego hałasu podwodnego na ssaki morskie | Podwodne dźwięki ciągłe o niskiej częstotliwości | Nieopracowany | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Wskaźnik 11.2.2 | Podwodne dźwięki ciągłe | Nieopracowany | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich | |
| Kryterium 11.3 – Pola elektromagnetyczne wskutek napięć i prądów elektrycznych naruszających naturalne zachowanie migracyjne osobników w środowisku morskim | ||||
| Wskaźnik 11.3.1 | Temperatura i miejscowe rozciąganie się obszaru powstawania ciepła | Nie została określona | Nieopracowany | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
| Kryterium 11.4 – Wytwarzanie ciepła w sposób powodujący antropogeniczny wzrost temperatury w środowisku morskim | ||||
| Wskaźnik 11.4.1 | Natężenie oraz zasięg przestrzenny pól elektromagnetycznych i elektrycznych | Nie została określona | Nieopracowany | Element czasowo nieuwzględniany w klasyfikacji wód morskich |
CZĘŚĆ 2
SPOSÓB KLASYFIKACJI WSKAŹNIKÓW W POWIĄZANIU Z CECHAMI
1. Klasyfikacji stanu środowiska wód morskich dokonuje się w dwóch klasach: stan dobry i stan poniżej dobrego.
2. Klasyfikacja stanu środowiska morskiego dokonuje się na podstawie oceny 11 cech, o których mowa w części 1, które podzielono na dwie grupy: cechy stanu (cecha 1, cecha 3, cecha 4 i cecha 6) i cechy presji (cecha 2, cecha 5, cecha 7, cecha 8, cecha 9, cecha 10 i cecha 11). Obie grupy cech traktowane są równoważnie.
3. Klasyfikacji stanu dokonuje się dla poniższych podakwenów wód morskich:
1) Akwen 35A – Zalew Wiślany;
2) Akwen 35 – wody przybrzeżne Zatoki Gdańskiej: części wód – Mierzeja Wiślana, ujście Wisły Przekop, wewnętrzna Zatoka Gdańska, zewnętrzna Zatoka Pucka, Zalew Pucki, Półwysep Hel;
3) Akwen 33 – wody otwartej Zatoki Gdańskiej: centralna Zatoka Gdańska;
4) Akwen 27 – wody otwarte wschodniej części Bałtyku Właściwego: Głębia Gdańska, płd-wsch. Basen Gotlandzki;
5) Akwen 62 – polskie wody przybrzeżne wschodniej części Bałtyku Właściwego: części wód – Władysławowo-Jastrzębia Góra, Jastrzębia Góra-Rowy, Rowy-Jarosławiec wschód oraz obszary płytkowodne Rozewie-Hel i Łeba;
6) Akwen 36 – wody otwarte Basenu Bornholmskiego: Głębia Bornholmska;
7) Akwen 38 – polskie wody przybrzeżne Basenu Bornholmskiego: części wód – Rowy-Jarosławiec zachód, Jarosławiec-Sarbinowo, Sarbinowo-Dziwna, ujście Dziwny, Dziwna-Świna, ujście Świny, Świna-Niemcy oraz obszary płytkowodne Ustka, Kołobrzeg i otwarta Zatoka Pomorska;
8) Akwen 38A – Zalew Szczeciński: Zalew Szczeciński i Zalew Kamieński.
Rysunek. Podakweny Morza Bałtyckiego wyznaczone wg HELCOM CORESET BD 2/2011 wraz z zaproponowanymi podakwenami w polskich obszarach morskich: 35A – polska część Zalewu Wiślanego i 38A – polska część Zalewu Szczecińskiego
4. W procesie klasyfikacji stanu na dobry lub poniżej dobrego dla poszczególnych podakwenów stosuje się wagi w celu zniwelowania różnic wynikających z większej liczby wskaźników podstawowych w grupie cech presji (7) niż w grupie cech stanu (4).
5. W celu uwzględnienia obowiązującej klasyfikacji dla wód przejściowych i przybrzeżnych, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. poz. 1482), w pierwszym etapie oceny przyjmuje się, że granicę pomiędzy stanem dobrym a stanem poniżej dobrego stanowi 3/5 wartości maksymalnej, którą dana cecha może osiągnąć. Odpowiada to wyznaczeniu granicy między stanem „dobry i bardzo dobry” i „zły, słaby i umiarkowany” według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych.
CZĘŚĆ 3
SPOSÓB OCENY STANU ŚRODOWISKA WÓD MORSKICH
1. Ocena stanu środowiska wód morskich przeprowadzana jest na kilku poziomach. W pierwszej kolejności na poziomie wskaźników podstawowych, następnie cech, a na końcu grup cech stanu i presji, których połączenie daje wynik końcowy oceny stanu środowiska morskiego.
2. Ocena poszczególnych cech C1-C11 może być dokonana na dwa sposoby w zależności od dostępności danych i informacji:
1) ilościowo – na podstawie wskaźników podstawowych lub
2) opisowo – na podstawie oceny eksperckiej (w przypadku jeśli dla danej cechy nie opracowano odpowiedniego wskaźnika podstawowego).
3. Ocena dokonywana jest w pięciostopniowej skali (od 1 do 5) dla zachowania porównywalności oceny z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiającej ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej) (Dz. Urz. UE L 164 z 25.06.2008, str. 19) z oceną stanu wód zgodną z wymaganiami dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz. Urz. WE L 327 z 22.12.2000, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 5, str. 275).
4. Ostateczny wynik oceny wyrażony jest w dwóch klasach odpowiadających osiągnięciu lub nieosiągnięciu dobrego stanu środowiska wód morskich.
5. W przypadku cech należących do grupy stanu środowiska zostanie zastosowana zasada „one out–all out”, przyjęta z klasyfikacji wód przejściowych i przybrzeżnych. Oznacza to, że jeżeli chociaż jedna z cech C1, C3, C4 lub C6 oceniona zostanie jako poniżej dobrego, to ogólny stan środowiska wód morskich przyjmuje również wartość poniżej dobrego. Wynika to z faktu, że cechy stanu wyrażają ogólną kondycję środowiska morskiego. Zatem, jeśli jedna z cech nie spełnia warunków dobrego stanu, oznacza to, że funkcjonowanie ekosystemu jest zaburzone, a w konsekwencji ogólny stan środowiska wód morskich nie może być określony jako dobry.
6. Zasada, o której mowa w pkt 5, nie ma zastosowania w przypadku cech presji, gdyż ich oddziaływanie nie zawsze znacząco wpływa na funkcjonowanie ekosystemu, a może wynikać z obowiązujących regulacji, w szczególności dotyczących dopuszczalnych poziomów progowych hałasu, czy dopuszczalnych zawartości substancji szkodliwych w rybach. Dlatego też dla grupy cech presji dobry stan zostanie osiągnięty, gdy suma wartości ocen w obrębie wskaźników podstawowych będzie przekraczała 3/5 maksymalnej, możliwej do uzyskania wartości, co odpowiada dobremu i bardzo dobremu stanowi ekologicznemu dla wód przejściowych i przybrzeżnych.
7. Osiągnięcie dobrego stanu dla wód morskich poddawanych ocenie wymaga spełnienia dwóch warunków:
1) wszystkie cechy stanu (C1, C3, C4 i C6) osiągnęły dobry stan,
2) suma wartości ocen w obrębie wskaźników podstawowych przypisanych cechom stanu i cechom presji przekracza 3/5 maksymalnej, możliwej do uzyskania wartości.
