A. Uszkodzenia głowy

Pozycja

Treść

Procent uszczerbku na zdrowiu

1

2

3

1

Uszkodzenia powłok czaszki (bez uszkodzeń kostnych):

a) uszkodzenie powłok czaszki – w zależności od rozmiaru, ruchliwości i tkliwości blizn

5–10

b) urazowa amputacja owłosionej skóry głowy:

– 20% skóry owłosionej

10

– 50% skóry owłosionej

20

– 100% skóry owłosionej

30

Uwaga:

Należy oceniać ubytki nieuzupełnione trwale owłosieniem.

2

Pourazowe uszkodzenie kości sklepienia i podstawy czaszki (wgłębienia, szczeliny, fragmentacja) – w zależności od rozległości uszkodzeń

5–10

3

Ubytki w kościach sklepienia czaszki o łącznej powierzchni – w zależności od rozmiarów:

a) o średnicy poniżej 2,5 cm

7

b) o średnicy powyżej 2,5 cm – w zależności od rozmiarów

10–25

Uwaga:

Jeżeli powstały ubytek kości został uzupełniony operacją plastyczną z dobrym efektem, procent stałego uszczerbku na zdrowiu oceniony za pierwszy ubytek należy zmniejszyć o połowę. Jeżeli przy uszkodzeniach i ubytkach kości czaszki (poz. 2 i 3) występują jednocześnie uszkodzenia powłoki czaszki (poz. 1), należy osobno ocenić stopień uszczerbku za uszkodzenia lub ubytki kości według poz. 2 lub 3 i osobno za uszkodzenia powłoki czaszki według poz. 1.

4

Powikłania towarzyszące uszkodzeniom wymienionym w poz. 1–3 w postaci nawracającego wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego, przewlekłego zapalenia kości, ropowicy podczepcowej leczonej operacyjnie, zakrzepicy powłok, przepukliny mózgowej – ocenia się dodatkowo, w zależności od rodzaju i stopnia powikłań

5–15

5

Porażenia i niedowłady pochodzenia mózgowego:

a) porażenia połowicze lub paraplegie (porażenia kończyn dolnych) uniemożliwiające samodzielne stanie i chodzenie 0–1° według skali Lovette'a

100

b) głęboki niedowład połowiczy lub parapareza 2° według skali Lovette'a

60–80

c) średniego stopnia niedowład połowiczy lub parapareza kończyn dolnych 3° według skali Lovette'a

40–60

d) niewielki lub dyskretny niedowład połowiczy lub niedowład kończyn dolnych 4° według skali Lovette'a, dyskretny deficyt siły przy obecności zaburzeń napięcia mięśniowego, niedostateczności precyzji ruchów

5–35

e) monoparezy pochodzenia ośrodkowego:

– kończyna górna według skali Lovette'a

0°

30–40

1–2°

20–35

3–4°

5–25

– kończyna dolna według skali Lovette'a

0°

40

1–2°

30

3–4°

5–20

6

Izolowane zespoły pozapiramidowe:

a) utrwalony zespół pozapiramidowy znacznie utrudniający sprawność organizmu i wymagający opieki osób trzecich

100

b) zespół pozapiramidowy utrudniający sprawność organizmu, z zaburzeniami mowy, napadami ocznymi

80

c) zaznaczony zespół pozapiramidowy

30

7

Zaburzenia równowagi i inne poza niedowładem zaburzenia sprawności ruchowej (ataksja, dysmetria, inne objawy zespołu móżdżkowego) pochodzenia mózgowego:

a) uniemożliwiające chodzenie i samodzielne funkcjonowanie

100

b) utrudniające chodzenie i sprawność ruchową w stopniu znacznym

70–80

c) miernego stopnia utrudnienie chodu i sprawności ruchowej

30–60

d) dyskretnie wpływające na sposób chodu i niewielkie upośledzenie zborności i precyzji ruchów

5–25

8

Padaczka:

a) padaczka z zaburzeniami psychicznymi, charakteropatią, otępieniem i ekwiwalentami padaczkowymi, uniemożliwiająca jakąkolwiek pracę

70–100

b) padaczka z rzadkimi napadami, ale ze zmianami otępiennymi, utrudniająca w dużym stopniu wykonywanie pracy

50–70

c) padaczka bez zmian psychicznych z częstymi napadami (powyżej 2 napadów na miesiąc)

30–50

d) padaczka bez zmian psychicznych z rzadkimi napadami (2 i mniej na miesiąc)

20–30

Uwaga:

Należy oceniać na podstawie dokumentacji medycznej indywidualnej zewnętrznej, w tym wyników badań EEG.

9

Zaburzenia neurologiczne i psychiczne spowodowane organicznym uszkodzeniem mózgu (encefalopatie) – w zależności od stopnia zaburzeń neurologicznych i psychicznych:

a) ciężkie zaburzenia psychiczne wymagające stałej opieki osób trzecich (zmiany otępienne, utrwalone psychozy)

100

b) encefalopatie ze zmianami charakterologicznymi

50–70

c) encefalopatie z utrwalonymi skargami subiektywnymi, jak bóle, zawroty głowy, wzmożona pobudliwość nerwowa, trudności w skupianiu uwagi, z zaburzeniami pamięci, snu

30

Uwaga:

Rozpoznanie encefalopatii powinno być potwierdzone występowaniem deficytu w stanie neurologicznym i psychicznym, udokumentowane badaniem psychiatrycznym, psychologicznym i neurologicznym oraz zmianami w obrazie EEG, TK lub NMR.

10

Zaburzenia psychiczne będące następstwem urazów i wypadków, w których nie doszło do trwałych uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego:

a) utrwalone nerwice związane z urazem czaszkowo-mózgowym – w zależności od stopnia zaburzeń

5–10

b) utrwalona nerwica po ciężkim uszkodzeniu ciała – w zależności od stopnia zaburzeń

5–10

c) ujawnienie się psychozy w następstwie ciężkiego stresu

50–80

11

Zaburzenia mowy:

a) afazja całkowita (sensoryczna lub sensoryczno-motoryczna) z agrafią i aleksją

80

b) afazja całkowita motoryczna

60

c) afazja znacznego stopnia utrudniająca porozumiewanie się

40

d) afazja nieznacznego stopnia

20

12

Zespoły podwzgórzowe i inne zaburzenia wewnątrzwydzielnicze pochodzenia ośrodkowego (moczówka prosta, cukrzyca, nadczynność tarczycy):

a) znacznie upośledzające czynność ustroju

60

b) nieznacznie upośledzające czynność ustroju

30

13

Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwów ruchowych gałki ocznej:

a) nerwu okoruchowego:

– w zakresie mięśni wewnętrznych oka – w zależności od stopnia uszkodzenia

5–15

– w zakresie mięśni zewnętrznych oka – w zależności od stopnia uszkodzenia

10–30

b) nerwu bloczkowego

3

c) nerwu odwodzącego – w zależności od stopnia uszkodzenia

1–15

14

Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu trójdzielnego:

a) częściowe uszkodzenie – za każdą gałąź

3

b) całkowite uszkodzenie – za każdą gałąź

6

15

Uszkodzenie nerwu twarzowego – w zależności od stopnia uszkodzenia

10–20

Uwaga:

Uszkodzenie nerwu twarzowego łącznie z pęknięciem kości skalistej należy ocenić według poz. 50.

16

Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu językowo-gardłowego i błędnego z zaburzeniem mowy, połykania, oddechu, krążenia i funkcji przewodu pokarmowego:

a) częściowe uszkodzenie z miernym stopniem zaburzeń

5–10

b) częściowe uszkodzenie z dużym stopniem zaburzeń

10–20

c) całkowite uszkodzenie z miernym stopniem zaburzeń

20–30

d) całkowite uszkodzenie z dużym stopniem zaburzeń

30–50

17

Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu dodatkowego – w zależności od stopnia uszkodzenia

5–15

18

Uszkodzenie częściowe lub całkowite nerwu podjęzykowego – w zależności od stopnia uszkodzenia

10–20

B. Uszkodzenia twarzy

Pozycja

Treść

Procent uszczerbku na zdrowiu

1

2

3

19

Uszkodzenie powłok twarzy (blizny i ubytki):

a) oszpecenia bez zaburzeń funkcji – w zależności od rozmiarów blizn i ubytków w powłokach twarzy

1–10

b) oszpecenia z miernymi zaburzeniami funkcji – w zależności od rozmiarów blizn i ubytków w powłokach twarzy oraz stopnia zaburzeń funkcji

10–30

c) oszpecenia połączone z dużymi zaburzeniami funkcji (przyjmowanie pokarmu, zaburzenia oddychania, mowy, ślinotok i zaburzenia funkcji powiek) – w zależności od rozmiaru blizn i ubytków w powłokach twarzy oraz stopnia zaburzeń funkcji

30–60

20

Uszkodzenia nosa:

a) uszkodzenie nosa bez zaburzeń oddychania i powonienia – w zależności od rozległości uszkodzenia

1–10

b) uszkodzenie nosa z zaburzeniami oddychania – w zależności od rozległości uszkodzenia i stopnia zaburzeń oddychania

5–20

c) uszkodzenie nosa z zaburzeniami oddychania i powonienia – w zależności od stopnia zaburzeń w oddychaniu i powonieniu

10–25

d) utrata powonienia w następstwie uszkodzenia przedniego dołu czaszkowego

5

e) utrata nosa w całości (łącznie z kośćmi nosa)

30

Uwaga:

Jeżeli uszkodzenie nosa wchodzi do zespołu uszkodzeń objętych poz. 19, należy stosować ocenę według tej pozycji.

21

Utrata zębów:

a) siekacze i kły – za każdy ząb

1

b) pozostałe zęby, począwszy od dwóch – za każdy ząb (niezależnie od protezowania)

1

22

Utrata części szczęki lub żuchwy (łącznie z oszpeceniem) – w zależności od wielkości oszpecenia i powikłań

15–30

23

Utrata (łącznie z oszpeceniem i utratą zębów):

a) szczęki

40

b) żuchwy

50

24

Złamania szczęki lub żuchwy wygojone, z przemieszczeniem odłamków:

a) bez zaburzeń czynności stawu skroniowo-żuchwowego – w zależności od stopnia zniekształcenia i rozwarcia szczęk

1–5

b) z zaburzeniami czynności stawu skroniowo-żuchwowego – w zależności od stopnia zaburzenia żucia i rozwarcia szczęk

5–10

25

Ubytek podniebienia:

a) z zaburzeniami mowy i połykania – w zależności od stopnia zaburzeń

10–30

b) z dużymi zaburzeniami mowy i połykania – w zależności od stopnia zaburzeń

25–40

26

Skutki obrażeń języka, przedsionka jamy ustnej, wargi, ubytki
– w zależności od blizn, zniekształceń, wielkości ubytków, zaburzeń mowy, trudności w połykaniu:

a) bez zaburzeń mowy i połykania

3

b) z zaburzeniami mowy i połykania – w zależności od stopnia zaburzeń

5–15

c) z dużymi zaburzeniami mowy – w zależności od stopnia zaburzeń

15–40

d) całkowita utrata języka

50

C. Uszkodzenia narządu wzroku

Pozycja

Treść

Procent uszczerbku na zdrowiu

1

2

3

27

Upośledzenie ostrości wzroku, utrata widzenia jednego oka lub obojga oczu:

a) obniżenie ostrości wzroku lub utrata wzroku jednego oka lub obojga oczu

oceniać według poniższej tabeli ostrości wzroku

b) utrata wzroku jednego oka z wyłuszczeniem gałki ocznej

38

Tabela ostrości wzroku

1,0
(10/10)

0,9
(9/10)

0,8
(8/10)

0,7
(7/10)

0,6
(6/10)

0,5
(1/2)

0,4
(4/10)

0,3
(3/10)

0,2
(2/10)

0,1
(1/10)

0

Procent uszczerbku na zdrowiu

1,0 (10/10)

0

2,5

5

7,5

10

12,5

15

20

25

30

35

0,9 (9/10)

2,5

5

7,5

10

12,5

15

20

25

30

35

40

0,8 (8/10)

5

7,5

10

12,5

15

20

25

30

35

40

45

0,7 (7/10)

7,5

10

12,5

15

20

25

30

35

40

45

50

0,6 (6/10)

10

12,5

15

20

25

30

35

40

45

50

55

0,5 (1/2)

12,5

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

0,4 (4/10)

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

65

0,3 (3/10)

20

25

30

35

40

45

50

55

60

65

70

0,2 2/10)

25

30

35

40

45

50

55

60

65

70

80

0,1 (1/10)

30

35

40

45

50

55

60

65

70

80

90

0

35

40

45

50

55

60

65

70

80

90

100

Uwaga:

Ostrość wzroku zawsze określa się po korekcji szkłami, zarówno przy zmętnieniu rogówki lub soczewki, jak i przy współistnieniu uszkodzenia siatkówki lub nerwu wzrokowego.

28

Porażenie nastawności (akomodacji) przy braku zaburzeń ostrości wzroku po korekcji:

a) jednego oka

15

b) obojga oczu

30

29

Uszkodzenie gałki ocznej wskutek urazów tępych:

a) rozdarcie naczyniówki jednego oka

oceniać według tabeli ostrości wzroku
(poz. 27)

b) zapalenie naczyniówki i siatkówki jednego oka powodujące zaburzenia widzenia środkowego lub obwodowego

oceniać według tabeli ostrości wzroku
(poz. 27)

c) przedziurawienie plamki żółtej jednego oka

oceniać według tabeli ostrości wzroku
(poz. 27)

d) zanik nerwu wzrokowego

oceniać według tabeli ostrości wzroku
(poz. 27)

30

Uszkodzenie gałki ocznej wskutek urazów drążących oraz nieusuniętego ciała obcego z oczodołu:

a) z zaburzeniami ostrości wzroku

oceniać według tabeli ostrości wzroku
(poz. 27)

b) z widocznym defektem lub deformacją w obrębie gałki ocznej, blizny rogówki – bez zaburzeń ostrości wzroku

0–5

c) nieusunięte ciało obce wewnątrzgałkowe z obniżeniem ostrości wzroku

oceniać według tabeli ostrości wzroku
(poz. 27)

d) nieusunięte ciało obce wewnątrzgałkowe bez obniżenia ostrości wzroku

10

e) nieusunięte ciało obce z oczodołu

0–5

31

Uszkodzenie gałki ocznej wskutek urazów chemicznych, termicznych, spowodowanych promieniowaniem elektromagnetycznym oraz energią elektryczną

oceniać według tabeli ostrości wzroku
(poz. 27)

32

Koncentryczne zwężenie pola widzenia ocenia się według następującej tabeli:

Zwężenie do:

Przy nienaruszonym drugim oku:

W obojgu oczach:

Przy ślepocie drugiego oka:

60°

0%

0%

35%

50°

5%

15%

45%

40°

10%

25%

55%

30°

15%

50%

70%

20°

20%

80%

85%

10°

25%

90%

95%

poniżej 10°

35%

95%

100%

33

Połowicze niedowidzenia:

a) dwuskroniowe

60

b) dwunosowe

30

c) jednoimienne

25

d) jednoimienne górne

10

e) jednoimienne dolne

40

34

Pseudosoczewkowość przy współistnieniu niepoddających się korekcji zaburzeń ostrości wzroku:

a) w jednym oku

25

b) w obojgu oczach

40

35

Bezsoczewkowość bez współistnienia zaburzeń ostrości wzroku po korekcji:

a) w jednym oku

25

b) w obojgu oczach

40

36

Zaburzenia w drożności przewodów łzowych (łzawienie):

a) w jednym oku

10

b) w obojgu oczach

15

37

Odwarstwienie siatkówki jednego oka

oceniać według tabeli ostrości wzroku (poz. 27) oraz według tabeli koncentrycznego zwężenia pola widzenia (poz. 32)

38

Jaskra

oceniać według tabeli ostrości wzroku (poz. 27) oraz według tabeli koncentrycznego zwężenia pola widzenia (poz. 32),
z zastrzeżeniem że ogólny procent uszczerbku na zdrowiu nie może wynosić więcej niż 35% za jedno oko i 100% za oboje oczu

39

Wytrzeszcz tętniący – w zależności od stopnia

50–100

40

Zaćma urazowa

oceniać według tabeli ostrości wzroku (poz. 27)

41

Usunięcie zaćmy pourazowej ze wszczepieniem sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej:

a) w jednym oku

15

b) w obojgu oczach

30

42

Przewlekłe zapalenie spojówek

10

D. Uszkodzenia narządu słuchu

43

Przy upośledzeniu ostrości słuchu procent uszczerbku na zdrowiu określa się według następującej tabeli:

Obliczanie procentowego uszczerbku na zdrowiu z tytułu utraty słuchu (oceniać wyłącznie na podstawie audiogramu według poniżej zmodyfikowanej tabeli utraty słuchu według Rosera)

0–25 dB

26–40 dB

41–70 dB

powyżej 70 dB

0–25 dB

0%

5%

10%

20%

26–40 dB

5%

15%

20%

30%

41–70 dB

10%

20%

30%

40%

powyżej 70 dB

20%

30%

40%

50%

Uwaga:

Oblicza się oddzielnie średnią dla ucha prawego i lewego, biorąc pod uwagę częstotliwości dla 500, 1000 i 2000 Hz. Jeżeli różnica między wartościami dla 500 Hz i 2000 Hz jest większa niż 40 dB, ubytek słuchu wylicza się jako średnią z czterech progów: 500, 1000, 2000 i 4000 Hz. Jeżeli różnica między wartościami dla 500 Hz i 2000 Hz jest większa niż 40 dB, ale próg słyszalności dla 4000 Hz jest lepszy niż dla 2000 Hz, ubytek słuchu wylicza się jako średnią z trzech progów: 500, 1000, 4000 Hz.

44

Urazy małżowiny usznej:

a) utrata części małżowiny

5

b) zniekształcenie małżowiny (blizny, oparzenia i odmrożenia) – w zależności od stopnia

5–10

c) utrata jednej małżowiny

15

d) utrata obu małżowin

25

45

Zwężenie lub zarośnięcie zewnętrznego przewodu słuchowego:

a) jednostronne z osłabieniem lub przytępieniem słuchu

oceniać według tabeli ostrości słuchu (poz. 43)

b) obustronne z osłabieniem lub przytępieniem słuchu

oceniać według tabeli ostrości słuchu (poz. 43)

46

Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego:

a) jednostronne

5

b) obustronne

10

47

Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego powikłane perlakiem, próchnicą kości lub polipem ucha – w zależności od stopnia powikłań:

a) jednostronne

5–15

b) obustronne

10–20

48

Uszkodzenie ucha środkowego w następstwie złamania kości skroniowej z upośledzeniem słuchu

oceniać według tabeli ostrości słuchu (poz. 43)

49

Uszkodzenie ucha wewnętrznego:

a) z uszkodzeniem części słuchowej

oceniać według tabeli ostrości słuchu (poz. 43)

b) z uszkodzeniem części statycznej – w zależności od stopnia uszkodzenia

20–50

c) z uszkodzeniem części słuchowej i statycznej – w zależności od stopnia uszkodzenia

30–60

50

Uszkodzenie nerwu twarzowego, łącznie z pęknięciem kości skalistej:

a) jednostronne – w zależności od stopnia uszkodzenia

25–40

b) dwustronne

60

E. Uszkodzenia szyi, krtani, tchawicy i przełyku

Pozycja

Treść

Procent uszczerbku na zdrowiu

1

2

3

51

Uszkodzenie gardła z upośledzeniem funkcji

5–25

52

Uszkodzenie lub zwężenie krtani pozwalające na obchodzenie się bez rurki tchawicznej – w zależności od stopnia zwężenia

10–30

53

Uszkodzenie krtani powodujące konieczność stałego noszenia rurki tchawicznej:

a) z zaburzeniami głosu – w zależności od stopnia

35–50

b) z bezgłosem

60

54

Uszkodzenie tchawicy – w zależności od stopnia jej zwężenia

20–60

55

Uszkodzenie przełyku powodujące:

a) częściowe trudności w odżywianiu – w zależności od stopnia upośledzenia stanu odżywienia

10–30

b) odżywianie tylko płynami

50

c) całkowitą niedrożność przełyku ze stałą przetoką żołądkową

80

56

Uszkodzenie tkanek miękkich skóry, mięśni, naczyń – w zależności od blizn, ruchomości szyi, ustawienia głowy:

a) zmiany niewielkiego stopnia

0–5

b) zmiany średniego stopnia

5–15

c) rozległe blizny, w znacznym stopniu ograniczona ruchomość szyi z niesymetrycznym ustawieniem głowy

15–30

Uwaga:

Uszkodzenie tkanek miękkich z jednoczesnym uszkodzeniem kręgosłupa szyjnego należy oceniać według poz. 91.

F. Uszkodzenia klatki piersiowej i ich następstwa

Pozycja

Treść

Procent uszczerbku na zdrowiu

1

2

3

57

Blizny powłok klatki piersiowej ograniczające ruchomość klatki piersiowej – w zależności od stopnia ograniczenia ruchomości klatki piersiowej

10–30

58

Utrata brodawki:

a) częściowa w zależności od rozległości blizn

0–10

b) całkowita utrata brodawki – w zależności od płci i wieku

10–15

Uwaga:

Stopień uszczerbku na zdrowiu po całkowitej utracie brodawki ocenia się również według przewidywanej utraty funkcji.

59

Uszkodzenie lub utrata sutka w zależności od wielkości ubytków i blizn:

a) częściowe uszkodzenie lub częściowa utrata – w zależności od wielkości ubytku

5–15

b) całkowita utrata sutka – w zależności od płci i wieku

20–25

c) utrata sutka z częścią mięśnia piersiowego – w zależności od płci i wieku

30–35

Uwaga:

Stopień uszczerbku na zdrowiu po całkowitej utracie sutka ocenia się również według przewidywanej utraty funkcji.

60

Uszkodzenia co najmniej dwóch żeber (złamanie):

a) ze zniekształceniem i bez zmniejszenia pojemności życiowej płuc

10

b) ze zniekształceniem i zmniejszeniem pojemności życiowej płuc – w zależności od stopnia zmniejszenia pojemności życiowej

15–25

61

Złamanie mostka ze zniekształceniem

10

62

Zapalenie kości (przetoki) żeber lub mostka

20

63

Uszkodzenie płuc i opłucnej (zrosty opłucnowe, uszkodzenia tkanki płucnej, ubytki tkanki płucnej, ciała obce):

a) bez niewydolności oddechowej

10

b) z niewydolnością oddechową – w zależności od stopnia

20–40

64

Uszkodzenia tkanki płucnej powikłane przetokami oskrzelowymi, ropniem płuc – w zależności od stopnia niewydolności oddechowej

40–80

Uwaga:

Przy orzekaniu według poz. 57 i 60–64 uszkodzenia tkanki płucnej i stopnie niewydolności oddechowej należy potwierdzić badaniem rentgenowskim, badaniem spirometrycznym lub badaniem gazometrycznym.

65

Uszkodzenie serca i osierdzia:

a) z wydolnym układem krążenia

10

b) z objawami względnej wydolności układu krążenia

30

c) z objawami niewydolności krążenia – w zależności od stopnia niewydolności

40–90

Uwaga:

Stopień uszkodzenia serca należy oceniać na podstawie badania radiologicznego, elektrokardiograficznego i badania ECHO.

66

Uszkodzenia przepony (rozerwanie przepony, przepukliny przeponowe) – w zależności od stopnia zaburzeń funkcji przewodu pokarmowego, oddychania i krążenia:

a) bez zaburzeń funkcji

1–5

b) zaburzenia niewielkiego stopnia

5–10

c) zaburzenia średniego stopnia

10–20

d) zaburzenia dużego stopnia

20–40

G. Uszkodzenia brzucha i ich następstwa

Pozycja

Treść

Procent uszczerbku na zdrowiu

1

2

3

67

Uszkodzenia powłok jamy brzusznej (przepukliny urazowe, wysiłkowe, przetoki) – w zależności od umiejscowienia i rozmiarów uszkodzenia powłok jamy brzusznej

5–30

Uwagi:

Za przepukliny urazowe uważa się przepukliny spowodowane pourazowym uszkodzeniem powłok brzusznych (np. po rozerwaniu mięśni powłok brzusznych). Za przepukliny tzw. wysiłkowe uważa się przepukliny spowodowane nagłym wysiłkiem fizycznym lub gwałtownym ruchem.

68

Uszkodzenie żołądka, jelit, sieci, krezki jelita:

a) bez zaburzeń funkcji przewodu pokarmowego

0–5

b) z zaburzeniami funkcji niewielkiego stopnia i dostatecznym stanem odżywienia

5–15

c) z zaburzeniami trawienia i niedostatecznym stanem odżywienia – w zależności od stopnia zaburzeń i stanu odżywienia

5–40

d) z zaburzeniami trawienia i niedostatecznym stanem odżywienia – odżywianie jedynie pozajelitowe

50

69

Przetoki jelitowe, kałowe i odbyt sztuczny – w zależności od stopnia zanieczyszczania się i zmian zapalnych tkanek otaczających przetokę:

a) jelita cienkiego

30–80

b) jelita grubego

20–50

70

Przetoki okołoodbytnicze

15

71

Uszkodzenie zwieracza odbytu powodujące stałe, całkowite nietrzymanie kału i gazów

60

72

Wypadnięcie odbytnicy – w zależności od stopnia wypadnięcia

10–30

73

Uszkodzenia śledziony:

a) leczone zachowawczo (krwiak, pęknięcie narządu potwierdzone badaniem obrazowym)

0–2

b) leczone operacyjnie z zachowaniem narządu

5

c) utrata śledziony

15–30

74

Uszkodzenie wątroby, przewodów żółciowych, pęcherzyka żółciowego lub trzustki:

a) bez powikłań lub zaburzeń funkcjonalnych

5–10

b) z powikłaniami lub zaburzeniami funkcjonalnymi – w zależności od ich stopnia

20–60

H. Uszkodzenia narządów moczowo-płciowych

Pozycja

Treść

Procent uszczerbku na zdrowiu

1

2

3

75

Uszkodzenia nerek:

a) uszkodzenie nerek bez zaburzeń funkcji (krwiak, pęknięcie narządu) potwierdzone badaniem obrazowym

1–5

b) uszkodzenie jednej lub obu nerek powodujące upośledzenie ich funkcji – w zależności od stopnia upośledzenia

10–25

76

Utrata jednej nerki przy drugiej zdrowej i prawidłowo działającej

35

77

Utrata jednej nerki przy upośledzeniu funkcjonowania drugiej nerki – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji pozostałej nerki

40–75

78

Uszkodzenie moczowodu powodujące zwężenie jego światła:

a) niepowodujące zaburzeń funkcji

0–5

b) z zaburzeniami funkcji układu moczowego

5–20

79

Uszkodzenie pęcherza – w zależności od stopnia zmniejszenia jego pojemności, zaburzeń w oddawaniu moczu, przewlekłych stanów zapalnych:

a) bez zaburzeń funkcji

0–5

b) z zaburzeniami funkcji niewielkiego i średniego stopnia

5–15

c) z zaburzeniami funkcji znacznego stopnia

15–30

Uwaga:

Oceny uszkodzenia dokonuje się na podstawie badania urodynamicznego z określeniem zalegania pomikcyjnego w badaniu USG i badania bakteriologicznego moczu.

80

Przetoki górnych dróg moczowych, pęcherza moczowego i cewki moczowej – w zależności od możliwości i sposobu zaopatrzenia przetoki i innych zaburzeń wtórnych:

a) upośledzające jakość życia w stopniu średnim

10–25

b) upośledzające jakość życia w stopniu znacznym

25–50

81

Zwężenie cewki moczowej:

a) powodujące trudności w oddawaniu moczu

15

b) z przewlekłym nieżytem pęcherza i częstym moczeniem

30

c) z nietrzymaniem lub zaleganiem moczu

30–50

d) z nietrzymaniem lub zaleganiem moczu z powikłaniami

50–60

82

Utrata prącia

40

83

Częściowa utrata lub uszkodzenie prącia powikłane zaburzeniem funkcji

20

84

Uszkodzenie lub utrata jednego jądra, jajnika oraz pozostałych struktur układu rozrodczego (nieujętych w pozostałych pozycjach)

20

85

Utrata obu jąder lub obu jajników

40

86

Wodniak jądra

10

87

Uszkodzenie lub utrata macicy:

a) uszkodzenie lub częściowa utrata

5–20

b) utrata w wieku do 50 lat

40

c) utrata w wieku powyżej 50 lat

20

88

Uszkodzenie krocza, worka mosznowego, sromu, pochwy, pośladków:

a) blizny, ubytki, deformacje, przepukliny

0–10

b) wypadanie pochwy

5–10

c) wypadanie pochwy i macicy

30

I. Ostre zatrucia i ich następstwa

Pozycja

Treść

Procent uszczerbku na zdrowiu

1

2

3

89

Nagłe zatrucie gazami oraz substancjami i produktami chemicznymi:

a) z utratą przytomności, pobytem w szpitalu, bez trwałych wtórnych powikłań

1–5

b) powodujące trwałe upośledzenie funkcji narządów lub układów wewnętrznych – w zależności od stopnia upośledzenia

oceniać według odpowiednich pozycji dla danego narządu lub układu

c) uszkodzenie układu krwiotwórczego

5–25

90

Inne następstwa zatruć oraz ogólne następstwa działania czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych:

a) z utratą przytomności, pobytem w szpitalu, bez trwałych wtórnych powikłań

1–5

b) powodujące trwałe upośledzenie funkcji narządów lub układów wewnętrznych – w zależności od stopnia upośledzenia

oceniać według odpowiednich pozycji dla danego narządu lub układu

c) uszkodzenie układu krwiotwórczego

5–25

J. Uszkodzenia kręgosłupa, rdzenia kręgowego i ich następstwa

Pozycja

Treść

Procent uszczerbku na zdrowiu

1

2

3

91

Uszkodzenia kręgosłupa w odcinku szyjnym – w zależności od stopnia zaburzenia ruchomości:

a) skręcenie, stłuczenie, niewielkie uszkodzenie aparatu więzadłowego – z przemieszczeniem kręgów poniżej 3 mm lub niestabilność kątowa poniżej 12°

0–5

b) ze złamaniem blaszki granicznej lub kompresją trzonu kręgu do 25% wysokości kręgu, inne złamanie kręgu powodujące zniekształcenie średniego stopnia, podwichnięcie (potwierdzone czynnościowymi badaniami rtg), stan po usunięciu jądra miażdżystego, usztywnienie operacyjne

5–15

c) złamanie z kompresją trzonu powyżej 25%, inne złamanie kręgu powodujące zniekształcenie dużego stopnia, zwichnięcie, usztywnienie operacyjne

15–40

d) całkowite zesztywnienie z niekorzystnym ustawieniem głowy

50

Uwaga:

Złamanie więcej niż jednego kręgu lub usunięcie więcej niż jednego jądra miażdżystego należy oceniać według poz. 91 lit. b lub c w zależności od stopnia zniekształcenia i zaburzenia ruchomości.

Jeżeli jedyną przyczyną ograniczenia ruchomości kręgosłupa szyjnego jest zespół bólowy korzeniowy, należy oceniać wyłącznie według poz. 97.

92

Uszkodzenia kręgosłupa w odcinku piersiowym (od Th1 do Th11):

a) złamanie blaszki granicznej lub kompresja trzonu kręgu do 25% wysokości kręgu, inne złamanie kręgu powodujące zniekształcenie średniego stopnia, stan po usunięciu jądra miażdżystego – w zależności od stopnia zaburzenia ruchomości

0–10

b) złamanie z kompresją trzonu powyżej 25%, inne złamanie kręgu powodujące zniekształcenie dużego stopnia, zwichnięcie, usztywnienie operacyjne – w zależności od stopnia zaburzenia ruchomości

10–20

c) całkowite zesztywnienie – w zależności od ustawienia kręgosłupa

20–30

Uwaga:

Złamanie więcej niż jednego kręgu lub usunięcie więcej niż jednego jądra miażdżystego należy oceniać według poz. 92 lit. b lub c w zależności od stopnia zniekształcenia i zaburzenia ruchomości.

93

Uszkodzenia kręgosłupa w odcinku piersiowym i lędźwiowym (od Th12 do L5):

a) skręcenie, stłuczenie z niewielkim uszkodzeniem aparatu więzadłowego – w zależności od stopnia zaburzenia ruchomości

0–5

b) złamanie blaszki granicznej lub kompresja trzonu kręgu do 25% wysokości kręgu, inne złamanie kręgu powodujące zniekształcenie średniego stopnia, stan po usunięciu jądra miażdżystego – w zależności od stopnia zaburzenia ruchomości

5–15

c) złamanie z kompresją trzonu powyżej 25%, inne złamanie kręgu powodujące zniekształcenie dużego stopnia, zwichnięcie, usztywnienie operacyjne – w zależności od stopnia zaburzenia ruchomości

15–30

d) zesztywnienie – w zależności od ustawienia kręgosłupa

30–40

Uwaga:

Jeżeli złamaniu kręgu Th12 towarzyszy złamanie sąsiedniego kręgu w odcinku piersiowym, należy oceniać według poz. 92.

Złamanie więcej niż jednego kręgu lub usunięcie więcej niż jednego jądra miażdżystego należy oceniać według poz. 93 lit. b lub c w zależności od stopnia zniekształcenia i zaburzenia ruchomości.

Jeżeli jedyną przyczyną ograniczenia ruchomości kręgosłupa lędźwiowego jest zespół bólowy korzeniowy, należy oceniać wyłącznie według poz. 97.

Kręgozmyk rzekomy (zwyrodnieniowy) i prawdziwy (na tle kręgoszczeliny) nie jest traktowany jako następstwo nieszczęśliwego wypadku.

94

Izolowane złamanie wyrostków poprzecznych lub ościstych kręgu, kości guzicznej:

a) złamanie jednego wyrostka poprzecznego lub ościstego kręgu, złamanie kości guzicznej

0–2

b) mnogie złamanie wyrostków poprzecznych lub ościstych kręgów – w zależności od liczby, stopnia przemieszczenia i ograniczenia ruchomości kręgosłupa

2–10

Uwaga:

W przypadku istnienia zespołu bólowego guzicznego w związku ze stłuczeniem lub złamaniem kości guzicznej należy oceniać wyłącznie według poz. 97 lit. a.

95

Uszkodzenia kręgosłupa powikłane zapaleniem kręgów, obecnością ciała obcego (z wyjątkiem ciał obcych związanych z zastosowaniem medycznych technik operacyjnych)

oceniać według poz. 92–94, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu
o 5–10%

96

Uszkodzenia rdzenia kręgowego:

a) porażenie kończyn górnych lub dolnych 0–1° w skali Lovette'a, głęboki niedowład czterokończynowy 2° w skali Lovette'a, zespół Brown-Sequarda będący następstwem połowiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z porażeniem kończyn 0–1° w skali Lovette'a

100

b) głęboki niedowład kończyn górnych lub dolnych – 2° w skali Lovette'a, niedowład czterokończynowy 3° w skali Lovette'a, zespół Brown-Sequarda będący następstwem połowiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z niedowładem kończyn 2° w skali Lovette'a

60–80

c) niedowład kończyn górnych lub dolnych średniego stopnia – 3° w skali Lovette'a, zespół Brown-Sequarda będący następstwem połowiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z niedowładem kończyn 3° w skali Lovette'a lub połowicze uszkodzenie rdzenia w odcinku piersiowym – z niedowładem kończyny dolnej 0–2° w skali Lovette'a

30–60

d) niewielki niedowład kończyn górnych lub dolnych – 4° w skali Lovette'a z zaburzeniami ze strony zwieraczy i zaburzeniami ze strony narządów płciowych, zespół Brown-Sequarda będący następstwem połowiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z niedowładem kończyn – 4° w skali Lovette'a lub połowicze uszkodzenie rdzenia w odcinku piersiowym – z niedowładem kończyny dolnej 3–4° w skali Lovette'a, izolowane zaburzenia ze strony zwieraczy i narządów płciowych, zespół stożka końcowego

5–40

e) niewielki niedowład kończyn górnych lub dolnych – 4° w skali Lovette'a bez zaburzeń ze strony zwieraczy i narządów płciowych, zaburzeń troficznych

5–30

Uwaga:

Ocena porażeń zwieraczy i zaburzeń ze strony narządów płciowych wchodzi w zakres oceny poz. 96 lit. d i e.

97

Urazowe zespoły korzeniowe (bólowe, ruchowe, czuciowe lub mieszane) w zależności od stopnia:

a) szyjne bólowe, lędźwiowo-krzyżowe bólowe, guziczne

2–5

b) szyjne bez niedowładów, lędźwiowo-krzyżowe bez niedowładów – ból, zaburzenia czucia, osłabienie lub brak odruchów

5–15

c) szyjne z niedowładami, lędźwiowo-krzyżowe z niedowładami – w zależności od stopnia niedowładu i zaników mięśniowych

10–30

d) piersiowe

2–10

K. Uszkodzenia miednicy

Pozycja

Treść

Procent uszczerbku na zdrowiu

1

2

3

98

Rozejście spojenia łonowego lub rozerwanie stawu krzyżowo-biodrowego – w zależności od stopnia przemieszczenia i zaburzeń chodu:

a) rozejście spojenia łonowego, bez dolegliwości ze strony stawów krzyżowo-biodrowych, bez zaburzeń chodu

0–5

b) rozejście spojenia łonowego, z dolegliwościami ze strony stawów krzyżowo-biodrowych, z zaburzeniami chodu

5–15

c) rozejście, zwichnięcie spojenia łonowego, ze zwichnięciem stawu krzyżowo-biodrowego leczone operacyjnie w zależności od stopnia zaburzenia chodu

15–35

Uwaga:

Jeżeli rozejściu spojenia łonowego towarzyszy złamanie kości miednicy, należy oceniać według poz. 99 lub 101.

99

Złamanie miednicy z przerwaniem obręczy kończyny dolnej jedno- lub wielomiejscowe – w zależności od zniekształcenia i upośledzenia chodu:

a) w odcinku przednim jednostronnie (kość łonowa, kulszowa)

0–20

b) w odcinku przednim obustronnie

5–25

c) w odcinku przednim i tylnym (typ Malgaigne'a)

15–40

d) w odcinku przednim i tylnym obustronnie

40–45

Uwaga:

Złamanie stabilne kości miednicy, złamanie awulsyjne należy oceniać według poz. 101.

100

Złamanie panewki stawu biodrowego z centralnym zwichnięciem stawu lub bez centralnego zwichnięcia stawu – w zależności od upośledzenia funkcji stawu:

a) złamanie niewielkiego fragmentu panewki bez zwichnięcia centralnego lub ze zwichnięciem centralnym I°

0–10

b) pozostałe zwichnięcia centralne i złamania panewki – ze średnim stopniem ograniczenia funkcji

10–25

c) pozostałe zwichnięcia centralne i złamania panewki – ze znacznym stopniem ograniczenia funkcji stawu

25–40

d) bardzo duże zmiany, zesztywnienia w stawie – w zależności od ustawienia

40–60

Uwaga:

Uraz stawu biodrowego wygojony sztucznym stawem należy oceniać według poz. 148.

101

Izolowane złamanie kości miednicy i kości krzyżowej bez przerwania obręczy kończyny dolnej:

a) jednomiejscowe złamanie kości miednicy (złamanie jednej gałęzi kości łonowej lub kulszowej), kości krzyżowej – bez zniekształcenia i bez zaburzeń funkcji

0–5

b) mnogie złamania kości miednicy lub kości krzyżowej – bez zniekształcenia i bez zaburzeń funkcji

2–7

c) jednomiejscowe złamanie kości miednicy lub kości krzyżowej – ze zniekształceniem i z zaburzeniami funkcji

3–10

d) mnogie złamania kości miednicy lub kości krzyżowej – ze zniekształceniem i z zaburzeniami funkcji

5–20

Uwaga:

Towarzyszące złamaniom uszkodzenia narządów miednicy i objawy neurologiczne ocenia się dodatkowo według pozycji dotyczących odpowiednich uszkodzeń narządów miednicy lub uszkodzeń neurologicznych.

L. Uszkodzenia kończyny górnej

Pozycja

Treść

Strona

Procent uszczerbku na zdrowiu

1

2

3

4

Łopatka

102

Złamanie łopatki:

a) wygojone złamania łopatki z nieznacznym przemieszczeniem bez większych zaburzeń funkcji kończyny

5

b) wygojone z przemieszczeniem i ze znacznym ograniczeniem funkcji kończyny w zależności od stopnia

prawa

10–40

lewa

5–30

Uwaga:

Normy poz. 102 uwzględniają również ewentualne powikłania neurologiczne.

Obojczyk

103

Wadliwe wygojone złamanie obojczyka – w zależności od stopnia zniekształcenia i ograniczenia ruchów

prawa

5–25

lewa

5–20

104

Staw rzekomy obojczyka ograniczający ruchy kończyny

prawa

25

lewa

20

105

Zwichnięcie stawu obojczykowo-barkowego lub obojczykowo-mostkowego – w zależności od ograniczenia ruchów, upośledzenia zdolności dźwigania i stopnia zniekształcenia

prawa

5–25

lewa

5–20

106

Uszkodzenia obojczyka powikłane przewlekłym zapaleniem kości, obecnością ciał obcych (z wyjątkiem ciał obcych związanych z zastosowaniem medycznych technik operacyjnych)

oceniać według poz. 103–105,
zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu o 5%

Bark

107

Przewlekłe zmiany stawu barkowego – w zależności od stopnia ograniczenia funkcji i przykurczu

prawa

5–30

lewa

5–25

108

Zastarzałe nieodprowadzone zwichnięcie stawu barkowego – w zależności od zakresu ruchów i ustawienia kończyny

prawa

20–30

lewa

15–30

109

Nawykowe zwichnięcia barku potwierdzone zaświadczeniami lekarskimi i rtg

prawa

25

lewa

20

110

Staw cepowy w następstwie pourazowych ubytków kości – w zależności od zaburzeń funkcji

prawa

25–40

lewa

20–35

111

Zesztywnienie stawu barkowego:

a) w ustawieniu czynnościowo korzystnym (w odwiedzeniu około 70°, antepozycja 35° i rotacja zewnętrzna około 25°) – w zależności od ustawienia i funkcji

prawa

20–35

lewa

15–30

b) w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym

prawa

40

lewa

35

112

Bliznowaty przykurcz stawu barkowego – w zależności od zaburzeń czynności stawu

prawa

5–15

lewa

5–10

113

Uszkodzenie barku powikłane przewlekłym zapaleniem kości, obecnością ciał obcych (z wyjątkiem ciał obcych związanych z zastosowaniem medycznych technik operacyjnych), przetokami i zmianami neurologicznymi

oceniać według poz. 105–110, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu – w zależności od stopnia powikłań i upośledzenia funkcji o:

prawa

5–35

lewa

5–25

114

Utrata kończyny w barku

prawa

75

lewa

70

115

Utrata kończyny wraz z łopatką

prawa

80

lewa

70

Ramię

116

Złamania kości ramiennej – w zależności od zmian wtórnych i upośledzenia funkcji kończyny:

a) z niewielkim przemieszczeniem i zaburzeniem osi

prawa

5–10

lewa

5–15

b) ze znacznym przemieszczeniem i skróceniem

prawa

15–30

lewa

10–25

c) złamanie powikłane przewlekłym zapaleniem kości, przetokami, brakiem zrostu, stawem rzekomym, ciałami obcymi i zmianami neurologicznymi

prawa

30–55

lewa

25–50

117

Uszkodzenia skóry, ubytki mięśni, uszkodzenia ścięgien, naczyń, nerwów ramienia – w zależności od zmian wtórnych i upośledzenia funkcji:

a) zmiany niewielkie

prawa

0–5

lewa

0–5

b) zmiany średnie

prawa

5–10

lewa

5–10

c) zmiany duże

prawa

10–50

lewa

10–45

Uwaga:

Według tej pozycji należy oceniać jedynie uszkodzenia bez złamań kości. W przypadku współistnienia złamań kości należy oceniać według poz. 116.

118

Utrata kończyny w obrębie ramienia:

a) z zachowaniem tylko 1/3 bliższej kości ramiennej

prawa

70

lewa

65

b) przy dłuższych kikutach

prawa

65

lewa

60

119

Przepukliny mięśniowe ramienia

prawa

3

lewa

3

Staw łokciowy

120

Złamanie w obrębie łokcia (nasada dalsza kości ramiennej, nasada bliższa kości promieniowej lub łokciowej) – w zależności od zniekształceń i ograniczenia ruchów w stawie łokciowym oraz deficytów neurologicznych:

a) niewielkie zmiany

prawa

0–5

lewa

0–4

b) średnie zmiany

prawa

5–15

lewa

4–10

c) duże zmiany, przewlekłe zapalenie kości, przetoki, ciała obce, brak zrostu, staw rzekomy

prawa

15–50

lewa

10–45

d) leczenie uszkodzenia zakończone zabiegiem protezowania stawu w zależności od ograniczenia funkcji

prawa

10–25

lewa

10–20

121

Zesztywnienie stawu łokciowego:

a) w zgięciu zbliżonym do kąta prostego i z zachowanymi ruchami obrotowymi przedramienia (75°–110°)

prawa

30

lewa

25

b) z brakiem ruchów obrotowych

prawa

35

lewa

30

c) w ustawieniu wyprostnym lub zbliżonym (160°–180°)

prawa

50

lewa

45

d) w innych ustawieniach – zależnie od przydatności czynnościowej kończyny

prawa

30–45

lewa

25–40

122

Przykurcz w stawie łokciowym – w zależności od zakresu zgięcia, wyprostu i stopnia zachowania ruchów obrotowych przedramienia:

a) przy niemożności zgięcia do 90°

prawa

10–30

lewa

5–25

b) przy możliwości zgięcia ponad kąt prosty

prawa

5–20

lewa

5–15

123

Cepowy staw łokciowy – w zależności od stopnia wiotkości i stanu mięśni

prawa

15–30

lewa

10–25

124

Uszkodzenia łokcia: zwichnięcia, skręcenia, uszkodzenia tkanek miękkich, skóry oraz zaburzenia neurologiczne – w zależności od blizn, ograniczenia ruchów, zaników mięśni, przemieszczeń, zniekształceń, deficytów neurologicznych:

a) zmiany niewielkiego stopnia

prawa

0–5

lewa

0–4

b) zmiany średniego stopnia

prawa

5–15

lewa

4–10

c) zmiany dużego stopnia, przetoki

prawa

15–45

lewa

10–40

Uwaga:

Według tej pozycji należy oceniać jedynie bez złamań kości. W przypadku współistnienia złamań kości należy oceniać według poz. 120.

Przedramię

125

Złamania w obrębie dalszych nasad jednej lub obu kości przedramienia powodujące ograniczenia ruchomości nadgarstka, ruchów obrotowych przedramienia, ruchomości palców i zniekształcenia – w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych:

a) bez zniekształcenia lub z niewielkim zniekształceniem bez istotnych zaburzeń ruchomości (złamania bez przemieszczenia, izolowane złamanie wyrostka rylcowatego)

prawa

0–3

lewa

0–2

b) średnie zniekształcenia z ograniczeniem ruchomości bez zaburzeń wtórnych

prawa

3–10

lewa

2–8

c) średnie lub duże zniekształcenia ze średnim ograniczeniem ruchomości, ze zmianami wtórnymi (zespół Sudecka)

prawa

10–20

lewa

8–15

d) bardzo duże zniekształcenia z dużym ograniczeniem ruchów, ze zmianami wtórnymi (zespół Sudecka)

prawa

20–30

lewa

15–25

126

Złamania trzonów jednej lub obu kości przedramienia – w zależności od przemieszczeń, zniekształceń i zaburzeń czynnościowych:

a) ze zniekształceniem i zaznaczonymi zaburzeniami funkcji

prawa

5–15

lewa

3–10

b) ze znacznym zniekształceniem, dużym ograniczeniem ruchomości i zmianami wtórnymi (troficzne, krążeniowe)

prawa

5–35

lewa

10–30

127

Staw rzekomy kości promieniowej

prawa

30

lewa

25

128

Staw rzekomy kości łokciowej

prawa

20

lewa

15

129

Brak zrostu, staw rzekomy obu kości przedramienia

prawa

40

lewa

35

130

Uszkodzenie przedramienia powikłane przewlekłym zapaleniem kości, przetokami, obecnością ciał obcych (z wyjątkiem ciał obcych związanych z zastosowaniem medycznych technik operacyjnych), ubytkiem tkanki kostnej i zmianami neurologicznymi

oceniać według poz. 125–129, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu w zależności od stopnia powikłań o 5–15%

131

Utrata kończyny w obrębie przedramienia – w zależności od charakteru kikuta i jego przydatności do protezowania

prawa

55–65

lewa

50–60

132

Utrata przedramienia w sąsiedztwie stawu nadgarstkowego

prawa

55

lewa

50

Nadgarstek

133

Ograniczenie ruchomości w obrębie nadgarstka w następstwie jego uszkodzeń (skręcenia, zwichnięcia, złamania kości nadgarstka, martwice aseptyczne tych kości) – w zależności od ustawienia, zakresu ruchów, objawów bólowych i troficznych oraz funkcji palców:

a) ograniczenie ruchomości

prawa

5–10

lewa

3–8

b) ograniczenie ruchomości dużego stopnia

prawa

10–20

lewa

8–15

c) ograniczenie ruchomości dużego stopnia z ustawieniem ręki czynnościowo niekorzystnym

prawa

20–30

lewa

15–25

134

Całkowite zesztywnienie w obrębie nadgarstka:

a) w ustawieniu czynnościowo korzystnym – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji dłoni i palców

prawa

15–30

lewa

10–25

b) w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji dłoni i palców

prawa

25–45

lewa

20–40

135

Uszkodzenia nadgarstka powikłane głębokimi trwałymi zmianami troficznymi, przewlekłym ropnym zapaleniem kości nadgarstka, przetokami i zmianami neurologicznymi

oceniać według poz. 133 i 134, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu w zależności od stopnia powikłań o 1–10%

136

Utrata ręki na poziomie nadgarstka

prawa

55

lewa

50

M. Śródręcze i palce

Pozycja

Treść

Strona

Procent uszczerbku na zdrowiu

1

2

3

4

Kciuk

137

Złamania i zwichnięcia kciuka (pierwszej kości śródręcza i paliczków kciuka) – w zależności od ustawienia, zniekształcenia i stopnia zaburzeń funkcji kciuka:

a) z przemieszczeniem

prawa

5–10

lewa

3–8

b) z dużym przemieszczeniem i zniekształceniem

prawa

10–20

lewa

8–15

Uwaga:

Przy ocenie stopnia zaburzeń czynności kciuka należy brać pod uwagę przede wszystkim zdolność przeciwstawienia i chwytu.

138

Utraty w obrębie kciuka:

a) utrata opuszki

prawa

5

lewa

3

b) utrata paliczka paznokciowego

prawa

10

lewa

8

c) utrata paliczka paznokciowego z częścią paliczka podstawowego (do 2/3 długości paliczka)

prawa

15

lewa

10

d) utrata paliczka paznokciowego i paliczka podstawowego poniżej 2/3 długości lub utrata obu paliczków bez kości śródręcza

prawa

20

lewa

15

e) utrata obu paliczków z kością śródręcza

prawa

30

lewa

25

139

Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie kciuka (blizny, uszkodzenia ścięgien, zniekształcenia, przykurcze stawów, zesztywnienia, zmiany troficzne, czuciowe) powodujące:

a) ograniczenie funkcji

prawa

3–10

lewa

1–8

b) znaczne ograniczenie funkcji

prawa

10–20

lewa

8–15

c) upośledzenie funkcji graniczące z następstwami utraty kciuka

prawa

20–30

lewa

15–25

Palec wskazujący

140

Utraty w obrębie palca wskazującego:

a) utrata opuszki

prawa

5

lewa

3

b) utrata paliczka paznokciowego

prawa

7

lewa

5

c) utrata paliczka paznokciowego z 1/3 dalszą paliczka środkowego

prawa

8

lewa

5

d) utrata paliczka paznokciowego i środkowego powyżej 1/3

prawa

12

lewa

10

e) utrata trzech paliczków

prawa

17

lewa

15

f) utrata palca wskazującego z kością śródręcza

prawa

23

lewa

20

141

Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie palca wskazującego oraz drugiej kości śródręcza (blizny, uszkodzenia ścięgien, zniekształcenia, przykurcze stawów, zesztywnienia, zmiany troficzne, czuciowe) powodujące:

a) ograniczenie funkcji – w zależności od stopnia

prawa

3–8

lewa

1–5

b) znaczne ograniczenie funkcji – w zależności od stopnia

prawa

8–12

lewa

5–10

c) bezużyteczność palca graniczącą z utratą wskaziciela

prawa

17

lewa

15

Palec trzeci, czwarty i piąty

142

Utrata całego paliczka lub części paliczka:

a) palca trzeciego i czwartego – za każdy paliczek

prawa

3

lewa

2

b) palca piątego – za każdy paliczek

prawa

1

lewa

1

143

Utrata palców trzeciego, czwartego lub piątego z kością śródręcza

prawa

12

lewa

8

144

Wszelkie inne uszkodzenia w obrębie palców trzeciego, czwartego lub piątego: złamania, zwichnięcia, uszkodzenia mięśni, ścięgien, naczyń, nerwów – w zależności od blizn, zniekształceń, zaburzeń czucia, ograniczenia ruchów palca, przykurczów stawów, zesztywnień, zmian troficznych i innych zmian wtórnych – za każdy palec w zależności od stopnia:

a) ograniczenia funkcji palca

prawa

2

lewa

1

b) znacznego ograniczenia funkcji palca

prawa

4

lewa

3

c) bezużyteczności palca graniczącej z jego utratą

prawa

7

lewa

5

Uwaga:

Przy uszkodzeniach obejmujących większą liczbę palców suma procentów za poszczególne uszkodzenia palców nie może przekroczyć wartości przewidzianej za całkowitą utratę ręki (dla prawej – 55%, dla lewej – 50%).

N. Uszkodzenia kończyny dolnej

Pozycja

Treść

Procent uszczerbku na zdrowiu

1

2

3

Biodro

145

Utrata kończyny dolnej przez wyłuszczenie jej w stawie biodrowym lub odjęcie okolicy podkrętarzowej

85

146

Przykurcze i ograniczenia ruchów w stawie biodrowym w następstwie uszkodzeń tkanek miękkich – w zależności od stopnia

5–25

147

Zesztywnienie stawu biodrowego – w zależności od ustawienia i wtórnych zaburzeń statyki i dynamiki:

a) w ustawieniu czynnościowo korzystnym

20–35

b) w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym

30–60

148

Inne następstwa uszkodzeń stawu biodrowego (zwichnięć, złamań bliższej nasady kości udowej, złamań szyjki, złamań przezkrętarzowych i podkrętarzowych, złamań krętarzy) – w zależności od zakresu ruchów, przemieszczeń, skrócenia, zniekształceń i różnego rodzaju zmian wtórnych oraz dolegliwości subiektywnych:

a) ze zmianami miernego stopnia

5–20

b) ze zmianami dużego stopnia

20–40

c) z bardzo ciężkimi zmianami miejscowymi i dolegliwościami wtórnymi (kręgosłup, staw krzyżowo-biodrowy, kolano)

40–65

149

Uszkodzenia w obrębie i okolicy stawu biodrowego powikłane przewlekłym zapaleniem kości, przetokami, obecnością ciał obcych (z wyjątkiem ciał obcych związanych z zastosowaniem medycznych technik operacyjnych), ubytkiem tkanki kostnej i zmianami neurologicznymi

oceniać według poz. 145–148, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu w zależności od stopnia powikłań o 5–15%

Udo

150

Złamanie kości udowej – w zależności od zniekształceń, skrócenia, zaników mięśni i ograniczenia ruchów w stawach:

a) z nieznacznymi zmianami i skróceniem do 4 cm

5–15

b) z miernymi zmianami i skróceniem do 6 cm

15–30

c) ze skróceniem ponad 6 cm i ciężkimi zmianami

30–40

151

Staw rzekomy lub ubytki kości udowej uniemożliwiające obciążenie kończyny – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji, skrócenia i zaburzeń wtórnych

40–60

152

Uszkodzenia skóry, mięśni, ścięgien (oparzenia, przecięcia, pęknięcia podskórne, przepukliny mięśniowe) – w zależności od zaburzeń funkcji

5–20

153

Uszkodzenia dużych naczyń, tętniaki pourazowe

– w zależności od stopnia wtórnych zaburzeń troficznych

5–30

154

Uszkodzenie uda powikłane przewlekłym ropnym zapaleniem kości, przetokami, ciałami obcymi (z wyjątkiem ciał obcych związanych z zastosowaniem medycznych technik operacyjnych), skostnieniem pozaszkieletowym i zmianami neurologicznymi (z wyłączeniem nerwu kulszowego)

oceniać według poz. 150–153, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu – w zależności od stopnia powikłań o 1–10%

155

Uszkodzenie uda powikłane współistniejącym uszkodzeniem nerwu kulszowego

oceniać według poz. 150–153, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu – w zależności od stopnia uszkodzenia nerwu o 10–65%

Uwaga:

Łączny stopień uszczerbku ocenianego według poz. 150–153 i 155 nie może przekroczyć 70%.

156

Utrata kończyny – zależnie od długości kikuta i przydatności jego cech do oprotezowania

50–70

Kolano

157

Złamanie nasad tworzących staw kolanowy i rzepkowy z uszkodzeniem lub bez uszkodzenia aparatu więzadłowego – w zależności od zniekształceń, szpotawości, koślawości, przykurczów, ograniczenia ruchów, stabilności stawu, zaburzeń statyczno-dynamicznych kończyny i innych zmian:

a) niewielkie zmiany – możliwość zgięcia do kąta w przedziale 90°–120° lub deficyt wyprostu do kąta 5°, mała lub średnia niestabilność prosta lub niewielka rotacja

0–10

b) średnie zmiany – możliwość zgięcia do kąta w przedziale od 40° do 90° lub deficyt wyprostu do kąta w zakresie 5°–15°, duża niestabilność prosta lub średniego stopnia rotacyjna bądź niewielkiego lub średniego stopnia złożona, zaburzenia okolicy osi kończyny

10–25

c) duże zmiany – możliwość zgięcia do kąta w przedziale od 0°–40° lub deficyt wyprostu do kąta powyżej 15°, utrwalone duże niestabilności złożone i rotacyjne, znaczne zaburzenia osi kończyny

25–40

d) zesztywnienie stawu kolanowego w pozycji funkcjonalnej korzystnej 0°–15°

30

e) zesztywnienie stawu kolanowego w pozycjach funkcjonalnych niekorzystnych

30–40

158

Skręcenia i zwichnięcia stawu kolanowego (w tym zwichnięcie rzepki) z uszkodzeniem aparatu więzadłowo-stawowego (torebki, więzadeł, łąkotek) – w zależności od stopnia ograniczenia ruchów, stabilności stawu, wydolności statyczno-dynamicznej kończyny i ograniczenia funkcji:

a) izolowane uszkodzenia łąkotek, stan po leczeniu operacyjnym łąkotek z dobrym efektem, uszkodzenia aparatu więzadłowego bez cech niestabilności

0–5

b) uszkodzenia aparatu więzadłowego z uszkodzeniem lub bez uszkodzenia łąkotek – powodujące małą lub średnią niestabilność prostą, niewielkiego stopnia rotacyjną, stan po leczeniu operacyjnym struktur stawu z dobrym efektem

0–10

c) uszkodzenia aparatu więzadłowego z uszkodzeniem lub bez uszkodzenia łąkotek, powodujące dużą niestabilność prostą lub średniego stopnia rotacyjną bądź niewielkiego lub średniego stopnia złożoną

10–25

d) utrwalone duże niestabilności złożone i rotacyjne, uszkodzenia obu więzadeł krzyżowych, znaczne zaburzenia osi

25–40

e) leczenie uszkodzenia zakończone zabiegiem protezowania stawu – w zależności od ograniczenia funkcji

10–40

159

Inne uszkodzenia okolicy stawu kolanowego – blizny skóry, ciała obce (z wyjątkiem ciał obcych związanych z zastosowaniem technik operacyjnych), przewlekłe stany zapalne, przetoki i inne zmiany wtórne – w zależności od nasilenia zmian:

a) niewielkie zmiany

0–5

b) średnie zmiany

5–10

c) duże zmiany

10–20

160

Utrata kończyny na poziomie stawu kolanowego

65

Uwaga:

Prawidłowo funkcjonalny zakres ruchów w stawie kolanowym przyjmuje się od 0° dla wyprostu do 120° dla zgięcia. Jeżeli zesztywnienie stawu kolanowego jest spowodowane uszkodzeniami innymi niż złamanie kości, należy oceniać według poz. 157 lit. d lub e.

Podudzie

161

Złamanie kości podudzia – w zależności od zniekształcenia, przemieszczenia, powikłań wtórnych, zmian troficznych i czynnościowych kończyny:

a) ze zmianami lub skróceniem do 4 cm

5–15

b) z dużymi wtórnymi zmianami lub ze skróceniem od 4 cm do 6 cm

15–25

c) ze skróceniem powyżej 6 cm lub bardzo rozległymi zmianami wtórnymi i z dodatkowymi powikłaniami w postaci przewlekłego zapalenia kości, przetok, zmian troficznych skóry z owrzodzeniami, stawów rzekomych, ubytków kostnych i zmian neurologicznych

25–50

162

Izolowane złamanie strzałki (oprócz kostki bocznej)

3

163

Uszkodzenia tkanek miękkich, podudzia, uszkodzenia ścięgna Achillesa i innych ścięgien – w zależności od rozległości uszkodzenia, zaburzeń czynnościowych i zniekształceń stopy

5–20

164

Utrata kończyny w obrębie podudzia – w zależności od charakteru kikuta, długości, przydatności do oprotezowania i zmian wtórnych w obrębie kończyny:

a) przy długości kikuta do 8 cm, mierząc od szpary stawowej

60

b) przy dłuższych kikutach

40–55

Staw goleniowo-skokowy, skokowo-piętowy, stopa

165

Uszkodzenia stawu goleniowo-skokowego, skokowo-piętowego: skręcenia, stłuczenia, uszkodzenia więzadeł, torebki, uszkodzenia tkanek miękkich, blizny, w zależności od zniekształceń, funkcji stopy, zmian wtórnych i innych powikłań:

a) następstwa skręceń powodujące niewielkie zaburzenia ruchomości, niewielkie zniekształcenia, blizny, ubytki

0–2

b) lekkiego stopnia zaburzenia ruchomości i zniekształcenia – po częściowym uszkodzeniu więzadeł bez niestabilności w stawach

2–5

c) średniego stopnia zaburzenia ruchomości i zniekształcenia – po częściowym uszkodzeniu więzadeł, z niestabilnością w stawach

5–10

d) duże zmiany z utrzymującymi się objawami funkcjonalnej niestabilności stawów, po całkowitym rozerwaniu więzadeł

10–20

166

Złamania i zwichnięcia kości wchodzących w skład stawu goleniowo-skokowego, skokowo-piętowego, nasad dalszych kości podudzia, w zależności od zniekształceń, ograniczeń ruchomości stopy, zaburzeń statyczno-dynamicznych stopy, zesztywnienia stawu goleniowo-skokowego, skokowo-piętowego – w zależności od utrzymujących się objawów:

a) ograniczenia funkcji niewielkiego stopnia w obrębie stawów skokowych

2–5

b) zaburzenia funkcji średniego stopnia w obrębie stawów skokowych

5–10

c) zaburzenia funkcji dużego stopnia w obrębie stawów skokowych lub zesztywnienia w ustawieniu pod kątem zbliżonym do prostego

10–20

d) zesztywnienie w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym

20–30

e) zaburzenia funkcji znacznego stopnia w obrębie stawów skokowych, powikłane przewlekłym zapaleniem kości, stawów, przetokami, martwicą, zmianami troficznymi i innymi zmianami wtórnymi, zesztywnienie w ustawieniu niekorzystnym

20–40

Uwaga:

Jeżeli złamaniom lub zwichnięciom towarzyszą uszkodzenia więzadłowe, uszczerbek na zdrowiu należy oceniać według poz. 165.

167

Złamanie kości skokowej lub piętowej (niewchodzące w zakres poz. 166) – w zależności od utrzymujących się objawów, przemieszczeń, zniekształceń, ustawienia stopy, zaburzeń statyczno-dynamicznych, zmian troficznych i innych powikłań:

a) niewielkie zmiany

0–10

b) średnie zmiany

10–20

c) duże zmiany

20–30

168

Utrata kości skokowej lub piętowej – w zależności od wielkości blizn, zniekształceń, zaburzeń statyczno-dynamicznych stopy i innych powikłań:

a) częściowa utrata

20–30

b) całkowita utrata

30–40

169

Złamania i zwichnięcia kości stopy w zależności od przemieszczeń, zniekształceń i innych zmian wtórnych:

a) niewielkiego stopnia – w zależności od wielkości zaburzeń czynnościowych

0–5

b) średniego stopnia – w zależności od wielkości zaburzeń czynnościowych

5–10

c) znacznego stopnia lub z innymi powikłaniami – w zależności od wielkości zaburzeń

10–20

170

Złamania kości śródstopia – w zależności od przemieszczeń, zniekształcenia stopy, zaburzeń statyczno-dynamicznych i innych zmian:

a) złamania pierwszej lub piątej kości z wyraźnym przemieszczeniem – w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych

5–15

b) złamania drugiej, trzeciej lub czwartej kości śródstopia – w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych

3–10

c) złamanie trzech i więcej kości śródstopia – w zależności od stopnia zaburzeń czynnościowych

10–20

171

Złamania kości śródstopia powikłane zapaleniem kości, przetokami, wtórnymi zmianami troficznymi i zmianami neurologicznymi

oceniać według poz. 170, zwiększając stopień uszczerbku na zdrowiu w zależności od stopnia powikłań o 1–10%

172

Inne uszkodzenia okolicy stępu i śródstopia: skręcenia, stłuczenia, uszkodzenia skóry, mięśni, ścięgien, naczyń, nerwów – w zależności od rozmiaru blizn, zniekształceń, zmian troficznych, zaburzeń dynamicznych stopy i innych zmian wtórnych:

a) zmiany niewielkie

0–5

b) średnie zmiany

5–10

c) duże zmiany

10–15

173

Utrata stopy w całości

50

174

Utrata stopy na poziomie stawu Choparta

40

175

Utrata stopy w stawie Lisfranca

35

176

Utrata stopy w obrębie kości śródstopia – w zależności od rozległości utraty przedstopia i cech kikuta

20–30

Palce stopy

177

Utrata paliczka paznokciowego palucha

5

178

Utrata całego palucha

7

179

Utrata palucha wraz z kością śródstopia – w zależności od rozmiaru utraty kości śródstopia

10–20

180

Utrata palców od drugiego do piątego w części lub w całości – za każdy palec

2

181

Utrata piątego palca wraz z kością śródstopia – w zależności od wielkości utraty kości śródstopia

5–10

182

Utrata palców od drugiego do czwartego z kością śródstopia – w zależności od wielkości utraty kości śródstopia – za każdy palec

3–5

183

Inne uszkodzenia i zniekształcenia palców – w zależności od stopnia upośledzenia funkcji

1–5

O. Porażenia i niedowłady poszczególnych nerwów obwodowych

Pozycja

Treść

Strona

Procent uszczerbku na zdrowiu

1

2

3

4

184

Uszkodzenia częściowe lub całkowite – w zależności od stopnia zaburzeń:

a) nerwu przeponowego poniżej jego połączenia z nerwem podobojczykowym

5–15

b) nerwu piersiowego długiego

prawa

5–15

lewa

5–10

c) nerwu pachowego

prawa

10–20

lewa

15–25

d) nerwu mięśniowo-skórnego

prawa

10–25

lewa

5–20

e) nerwu promieniowego powyżej odejścia gałązki do mięśnia trójgłowego ramienia

prawa

15–45

lewa

5–35

f) nerwu promieniowego poniżej odejścia gałązki do mięśnia trójgłowego ramienia

prawa

10–30

lewa

5–25

g) nerwu promieniowego nad wejściem do kanału mięśnia odwracacza przedramienia

prawa

5–25

lewa

5–15

h) nerwu promieniowego po wyjściu z kanału mięśnia odwracacza przedramienia

prawa

5–15

lewa

1–10

i) nerwu pośrodkowego w zakresie ramienia

prawa

10–40

lewa

5–30

j) nerwu pośrodkowego w zakresie nadgarstka

prawa

5–25

lewa

5–15

k) nerwu łokciowego

prawa

10–30

lewa

5–20

l) splotu barkowego części nadobojczykowej (górnej)

prawa

15–25

lewa

10–20

m) splotu barkowego części podobojczykowej (dolnej)

prawa

25–45

lewa

20–40

n) pozostałych nerwów odcinka szyjno-piersiowego

1–15

o) nerwu zasłonowego

5–15

p) nerwu udowego

10–30

q) nerwów pośladkowych (górnego i dolnego)

10–20

r) nerwu sromowego wspólnego

5–25

s) nerwu kulszowego przed podziałem na nerw piszczelowy i strzałkowy (normę w wysokości ponad 50% stosować tylko przy nieuleczalnych owrzodzeniach)

20–60

t) nerwu piszczelowego (normę w wysokości ponad 30% stosować tylko przy nieuleczalnych owrzodzeniach)

10–40

u) nerwu strzałkowego

10–20

v) splotu lędźwiowo-krzyżowego

40–70

w) pozostałych nerwów odcinka lędźwiowo-krzyżowego

1–10

Uwaga:

Według poz. 184 ocenia się tylko uszkodzenia nerwów obwodowych. W przypadkach współistnienia uszkodzeń kostnych, mięśniowych i nerwowych należy stosować ocenę według pozycji dotyczących uszkodzeń kończyn górnych i dolnych.

185

Kauzalgie potwierdzone obserwacją szpitalną – w zależności od stopnia zmian troficznych i nasilenia bólów

prawa

30

lewa

50

P. Choroby powstałe w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby w Służbie Więziennej

Pozycja

Treść

Procent uszczerbku na zdrowiu

1

2

3

186

Zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich następstwa wywołane przez substancje chemiczne

0–100

Uwaga:

Procent uszczerbku na zdrowiu ustala się w zależności od rodzaju substancji chemicznej, rodzaju uszkodzenia, zespołu objawów klinicznych i stopnia upośledzenia sprawności ustroju, obniżającego zdolność do służby. Przy ocenie należy również posługiwać się ustaleniami określonymi w poz. 89 i 90.

187

Pylica płuc:

a) pylica płuc bez zaburzenia sprawności układu oddechowego stanowiąca profilaktyczne przeciwwskazanie do pracy w narażeniu na działanie pyłu zwłókniającego w stężeniach przekraczających NDS

10–20

b) pylica płuc z zaburzeniami sprawności wentylacyjnej lub wymiany gazów w płucach z ograniczeniem wydolności wysiłkowej układu oddechowego

21–60

c) pylica płuc z objawami przewlekłego serca płucnego lub niewydolności oddechowo-krążeniowej

61–100

188

Przewlekłe choroby układu oddechowego, powstałe w następstwie działania substancji toksycznych, drażniących, uczulających

10–100

189

Choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu

10–100

190

Choroby spowodowane działaniem promieni jonizujących substancji promieniotwórczych (również nowotwory, choroby narządu wzroku i skóry, spowodowane działaniem tych czynników)

0–100

191

Trwałe uszkodzenie zdrowia w wyniku oddziaływania pola elektromagnetycznego o wysokiej częstotliwości w zakresie mikrofal, dłuższych fal radiowych oraz spójnego promieniowania świetlnego generowanego przez układy laserowe

0–100

192

Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia:

a) udar cieplny albo jego następstwa

0–100

b) wyczerpanie cieplne albo jego następstwa

c) odmrożenia lub trwałe skutki odmrożeń

193

Zmiany w układzie nerwowym, naczyniowym i ruchowym, wywołane działaniem drgań mechanicznych (zespół wibracyjny)

25–80

194

Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania służby:

a) przewlekłe zapalenie ścięgna i jego pochewki

5–50

b) przewlekłe zapalenie kaletki maziowej

c) przewlekłe uszkodzenie łąkotki u osób wykonujących zadania służbowe w pozycji kucznej lub klęczącej

d) przewlekłe zapalenie okołostawowe barku

e) przewlekłe zapalenie nadkłykcia kości ramiennej

f) zmęczeniowe złamanie kości

g) martwica kości nadgarstka

195

Choroby narządu wzroku wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi:

a) alergiczne zapalenie spojówek

0–100

b) ostre zapalenie spojówek wywołane promieniowaniem nadfioletowym

c) epidemiczne wirusowe zapalenie spojówek i rogówki

d) zwyrodnienie rogówki wywołane czynnikami drażniącymi

e) zaćma wywołana działaniem promieniowania podczerwonego lub długofalowego nadfioletowego

f) centralne zmiany zwyrodnieniowe siatkówki i naczyniówki wywołane krótkofalowym promieniowaniem podczerwonym lub promieniowaniem widzialnym z obszaru widma niebieskiego

196

Trwały ubytek słuchu typu ślimakowatego lub czuciowo-nerwowego spowodowany hałasem, wyrażony podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczonym jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1, 2 i 3 kHz

5–50

197

Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat:

a) guzki głosowe twarde

10–40

b) wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych

c) niedowład mięśni przywodzących i napinających fałdy głosowe z niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią

198

Przewlekłe choroby skóry i błon śluzowych spowodowane warunkami służby

0–50

Uwaga:

Zmiany o charakterze złośliwym należy oceniać według poz. 199, zmiany wywołane działaniem promieniowania jonizującego według poz. 190, a choroby zakaźne, inwazyjne (pasożytnicze) według poz. 200.

199

Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku służby, uznane za rakotwórcze u ludzi:

a) rak płuca, rak oskrzela

20–100

b) międzybłoniak opłucnej albo otrzewnej

c) nowotwór układu krwiotwórczego

d) nowotwór skóry

e) nowotwór pęcherza moczowego

f) nowotwór wątroby

g) rak krtani, nowotwór nosa i zatok przynosowych

Uwaga:

Nowotwory powstałe w następstwie działania promieniowania jonizującego należy oceniać według poz. 190.

200

Choroby zakaźne, inwazyjne i tropikalne, w przypadkach gdy źródło choroby znajdowało się w środowisku służby. Powikłania szczepień ochronnych wykonanych w związku ze służbą

0–100

201

Psychozy reaktywne oporne na leczenie, powstałe w szczególnych warunkach służby

20–100

202

Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania służby:

a) zespół cieśni w obrębie nadgarstka

5–30

b) zespół kanału Guyona

5–30

c) zespół rowka nerwu łokciowego

5–45

d) uszkodzenie nerwu strzałkowego wspólnego u osób wykonujących zadania służbowe w pozycji kucznej

5–45

203

Zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i pod postacią somatyczną oporne na leczenie:

a) zaburzenia lękowe

10–100

b) zaburzenia obsesyjno-kompulsywne

c) reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne

204

Trwała zmiana osobowości po przeżyciu sytuacji ekstremalnej

5–20

205

Organiczne zaburzenia psychiczne

10–100

206

Ostre choroby o podłożu alergicznym

20–50

207

Nadciśnienie tętnicze z powikłaniami wielonarządowymi

10–40

Uwaga:

Procent uszczerbku na zdrowiu ustala się w zależności od stopnia upośledzenia sprawności ustroju obniżającego zdolność do służby w rozumieniu przepisów określających zdolność do Służby Więziennej.