Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) wykaz stanowisk na statkach w zależności od rodzajów statków i dróg wodnych;

2) minimalny skład załogi w zależności od czasu pracy statku;

3) rodzaje i wzory patentów i świadectw, o których mowa w art. 35 ust. 2 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej, oraz tryb ich uzyskiwania;

4) czas praktyki pływania na statkach żeglugi śródlądowej;

5) zakres wymagań egzaminacyjnych niezbędnych do uzyskania patentów i świadectw;

6) liczbę, skład i regulamin działania komisji egzaminacyjnych, a także warunki wynagradzania członków komisji egzaminacyjnych.

§ 2. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) statek o napędzie mechanicznym – każdy statek wprowadzany w ruch przez mechaniczne urządzenie napędowe, z wyjątkiem statków, których mechaniczne urządzenie napędowe jest używane tylko do małych przemieszczeń w portach albo do zwiększenia sterowności statków;

2) statek bez napędu mechanicznego – statek nieposiadający mechanicznych urządzeń napędowych przeznaczony do przemieszczania w zestawie pchanym, holowanym lub sprzężonym;

3) statek pasażerski – statek o napędzie mechanicznym przeznaczony i przystosowany do przewozu więcej niż 12 pasażerów;

4) holownik – statek o napędzie mechanicznym przeznaczony albo przystosowany do holowania innych statków;

5) pchacz – statek o napędzie mechanicznym przeznaczony albo przystosowany do pchania innych statków;

6) lodołamacz – statek o napędzie mechanicznym przeznaczony do łamania lodów;

7) prom – statek o napędzie mechanicznym albo bez napędu mechanicznego przeznaczony do przewozu osób lub rzeczy z jednego brzegu drogi wodnej na drugi;

8) łódź przewozowa – statek o napędzie mechanicznym albo bez napędu mechanicznego przeznaczony do przewozu nie więcej niż 12 pasażerów z jednego brzegu drogi wodnej na drugi;

9) mały statek – statek, którego długość kadłuba jest mniejsza niż 20 m, z wyjątkiem:

a) promów,

b) statków przeznaczonych do przewozu więcej niż 12 pasażerów,

c) holowników lub pchaczy – niezależnie od długości ich kadłuba;

10) poduszkowiec – statek o napędzie mechanicznym poruszający się na poduszce powietrznej;

11) urządzenie pływające – statek przeznaczony do wykonywania prac technicznych, utrzymywania szlaków żeglownych lub eksploatacji złóż kruszyw, posiadający specjalne urządzenia mechaniczne;

12) obiekt pływający – konstrukcję pływającą nieprzeznaczoną do uprawiania żeglugi, wykorzystywaną do celów mieszkalnych, biurowych, gastronomicznych, hotelowych, warsztatowych, jako przystań, dok albo zakład kąpielowy;

13) scalone materiały pływające – konstrukcję przystosowaną do pływania niebędącą statkiem lub obiektem pływającym, w szczególności tratwy, sprzężone łodzie flisackie lub pontony;

14) zestaw pchany – sztywno lub elastycznie połączoną formację, składającą się ze statków, z których przynajmniej jeden znajduje się przed pchaczem;

15) zestaw holowany – formację składającą się z jednego lub więcej statków, obiektów pływających lub scalonych materiałów pływających, holowanych przez holownik;

16) zestaw sprzężony – formację składającą się ze statków połączonych burtami, z których żaden nie znajduje się przed statkiem o napędzie mechanicznym napędzającym formację.

§ 3. 1. Praktyką pływania wymaganą do uzyskania świadectw i patentów jest, z zastrzeżeniem ust. 2, okres pływania na statku żeglugi śródlądowej w charakterze członka załogi, odpowiednio w służbie pokładowej lub mechanicznej, przy czym:

1) za jeden rok praktyki uznaje się 180 faktycznych dni żeglugi odbytej w trakcie następujących po sobie 365 dni;

2) za jeden miesiąc praktyki uznaje się 15 dni faktycznej żeglugi odbytej w trakcie następujących po sobie 30 dni.

2. Praktykę pływania na statku morskim zalicza się:

1) w służbie pokładowej do uzyskania:

a) świadectwa marynarza i starszego marynarza żeglugi śródlądowej – w całości,

b) świadectwa bosmana i sternika oraz patentu żeglarskiego przewoźnika i patentu żeglarskiego szypra żeglugi śródlądowej – w połowie,

c) patentu żeglarskiego stermotorzysty i patentu żeglarskiego kapitana żeglugi śródlądowej – w jednej trzeciej;

2) w służbie maszynowej do uzyskania patentu mechanika statkowego oraz świadectwa motorzysty żeglugi śródlądowej – w całości.

Rozdział 2

Wykaz stanowisk na statkach żeglugi śródlądowej i minimalny skład załogi

§ 4. Ustala się następujące stanowiska niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi:

1) w służbie pokładowej:

a) młodszy marynarz,

b) marynarz,

c) starszy marynarz,

d) bosman,

e) sternik,

f) kierownik statku;

2) w służbie maszynowej – mechanik.

§ 5. 1. Minimalny skład załogi jest uzależniony od czasu pracy statku.

2. W zależności od czasu pracy statku ustala się następujące systemy jego eksploatacji:

1) system A1 – oznaczający żeglugę statku przez okres nieprzekraczający 14 godzin w ciągu doby, przy czym statek powinien zatrzymać się na nieprzerwany, co najmniej 8-godzinny postój;

2) system A2 – oznaczający żeglugę statku przez okres nieprzekraczający 18 godzin w ciągu doby, przy czym statek powinien zatrzymać się na nieprzerwany, co najmniej 6-godzinny postój;

3) system B – oznaczający całodobową żeglugę statku.

§ 6. 1. Ustala się następujący minimalny skład załogi w przypadku statków bez napędu mechanicznego, wchodzących w skład zestawów holowanych:

2. W przypadku statków, o których mowa w ust. 1:

1) nieposiadających urządzeń sterowych, które mogą być obsługiwane przez jedną osobę,

2) niemających łączności radiotelefonicznej lub przewodowej pomiędzy stanowiskiem sternika a stanowiskami manewrowymi,

3) nieposiadających wciągarek o napędzie mechanicznym,

4) niemających możliwości dawania podczas żeglugi, ze stanowiska sternika, sygnałów wizualnych i akustycznych

– zwiększa się stan załogi o 1 marynarza, jeżeli statek jest eksploatowany w systemie A1 lub A2, oraz o 2 marynarzy, jeżeli jest on eksploatowany w systemie B.

3. Minimalny skład załogi w przypadku promów bez napędu mechanicznego, urządzeń pływających, innych obiektów pływających oraz scalonych materiałów pływających ustala – na wniosek armatora – dyrektor urzędu żeglugi śródlądowej, uwzględniając system ich eksploatacji.

§ 7. 1. Ustala się następujący minimalny skład załogi w przypadku statków o napędzie mechanicznym, zestawów pchanych i zestawów sprzężonych:

1) statki towarowe o napędzie mechanicznym:

2) holowniki i lodołamacze:

3) statki pasażerskie bez miejsc sypialnych:

4) statki pasażerskie z miejscami sypialnymi:

5) zestawy pchane i sprzężone:

2. W przypadku statków, o których mowa w ust. 1, niespełniających warunków określonych w § 6 ust. 2 oraz nieposiadających:

1) urządzeń napędowych, które można obsługiwać ze stanowiska sternika,

2) na stanowisku sternika – przyrządów kontrolnych urządzeń napędowych, sygnalizujących nieprawidłowości w pracy tych urządzeń

– zwiększa się skład załogi o 1 marynarza, jeżeli statek eksploatowany jest w systemie A1 albo A2, oraz o 2 marynarzy, jeżeli jest on eksploatowany w systemie B.

§ 8. 1. Na statkach o napędzie mechanicznym wymienionych w § 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 5 jeden z członków załogi powinien mieć uprawnienia do obsługi mechanicznych urządzeń napędowych statku.

2. Na statkach pasażerskich wymienionych w § 7 ust. 1 pkt 3 i 4 jeden z członków załogi, poza kierownikiem statku, powinien mieć uprawnienia do obsługi mechanicznych urządzeń napędowych statku.

Rozdział 3

Świadectwa i patenty w służbie pokładowej

§ 9. 1. W służbie pokładowej ustala się następujące świadectwa i patenty żeglarskie:

1) świadectwo marynarza żeglugi śródlądowej;

2) świadectwo starszego marynarza żeglugi śródlądowej;

3) świadectwo bosmana żeglugi śródlądowej;

4) świadectwo sternika żeglugi śródlądowej;

5) patent żeglarski przewoźnika żeglugi śródlądowej;

6) patent żeglarski szypra żeglugi śródlądowej;

7) patent żeglarski stermotorzysty żeglugi śródlądowej;

8) patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej:

a) klasy A – uprawniający do kierowania statkami żeglugi śródlądowej na śródlądowych drogach wodnych i morskich wodach wewnętrznych,

b) klasy B – uprawniający do kierowania statkami żeglugi śródlądowej wyłącznie na śródlądowych drogach wodnych.

2. Wzory świadectw i patentów żeglarskich, o których mowa w ust. 1, są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 10. 1. Stanowisko młodszego marynarza żeglugi śródlądowej może zajmować osoba posiadająca dokument stwierdzający odbycie podstawowego przeszkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na statkach, wydany przez armatora statku.

2. Informację o zajmowanym stanowisku młodszego marynarza żeglugi śródlądowej wpisuje się do żeglarskiej książeczki pracy.

§ 11. Aby uzyskać świadectwo marynarza żeglugi śródlądowej, należy odbyć 3-miesięczną praktykę pływania na statkach żeglugi śródlądowej lub mieć świadectwo ukończenia szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie technik żeglugi śródlądowej albo dyplom ukończenia studiów wyższych w specjalności żegluga śródlądowa.

§ 12. Aby uzyskać świadectwo starszego marynarza żeglugi śródlądowej, należy spełnić jedno z poniższych wymagań:

1) posiadanie świadectwa marynarza żeglugi śródlądowej, odbycie dodatkowej 6-miesięcznej praktyki pływania w służbie pokładowej na statkach żeglugi śródlądowej niebędących małymi statkami oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z zakresu wymaganej wiedzy i umiejętności praktycznych;

2) posiadanie co najmniej świadectwa marynarza wachtowego w żegludze morskiej w dziale pokładowym;

3) posiadanie stopnia marynarza albo podoficera Marynarki Wojennej albo Straży Granicznej w dziale pokładowym oraz odbycie dodatkowej 6-miesięcznej praktyki pływania w służbie pokładowej na stanowisku marynarza na statkach żeglugi śródlądowej niebędących małymi statkami;

4) posiadanie świadectwa ukończenia szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie technik żeglugi śródlądowej albo posiadanie dyplomu uczelni w specjalności żegluga śródlądowa, świadectwa marynarza i odbycie dodatkowej 3-miesięcznej praktyki pływania na statkach żeglugi śródlądowej niebędących małymi statkami oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z zakresu umiejętności praktycznych;

5) posiadanie patentu żeglarskiego stermotorzysty oraz odbycie miesięcznej praktyki pływania na statkach żeglugi śródlądowej niebędących małymi statkami.

§ 13. Aby uzyskać świadectwo bosmana żeglugi śródlądowej, należy spełnić jedno z poniższych wymagań:

1) posiadanie świadectwa starszego marynarza żeglugi śródlądowej oraz odbycie dodatkowej 6-miesięcznej praktyki pływania w służbie pokładowej na statkach żeglugi śródlądowej niebędących małymi statkami;

2) posiadanie dyplomu oficera w dziale pokładowym w żegludze morskiej albo stopnia oficera Marynarki Wojennej albo Straży Granicznej w dziale pokładowym;

3) posiadanie świadectwa ukończenia szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie technik żeglugi śródlądowej albo dyplomu uczelni w specjalności żegluga śródlądowa, świadectwa starszego marynarza oraz dodatkowej miesięcznej praktyki pływania na statkach żeglugi śródlądowej niebędących małym statkami.

§ 14. Aby uzyskać świadectwo sternika żeglugi śródlądowej, należy spełnić jedno z poniższych wymagań:

1) posiadanie świadectwa bosmana żeglugi śródlądowej, odbycie dodatkowej 6-miesięcznej praktyki pływania w służbie pokładowej na statkach żeglugi śródlądowej o napędzie mechanicznym niebędących małymi statkami oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z zakresu wymaganej wiedzy i umiejętności praktycznych;

2) posiadanie świadectwa starszego marynarza żeglugi śródlądowej, odbycie dodatkowej 12-miesięcznej praktyki pływania w służbie pokładowej na statkach żeglugi śródlądowej o napędzie mechanicznym niebędących małymi statkami oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z zakresu wymaganej wiedzy i umiejętności praktycznych;

3) posiadanie świadectwa ukończenia szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie technik żeglugi śródlądowej albo dyplomu uczelni w specjalności żegluga śródlądowa, odbycie 6-miesięcznej praktyki pływania w służbie pokładowej na statkach żeglugi śródlądowej o napędzie mechanicznym niebędących małymi statkami oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z umiejętności praktycznych;

4) posiadanie dyplomu oficera w dziale pokładowym w żegludze morskiej albo stopnia oficera Marynarki Wojennej albo Straży Granicznej w dziale pokładowym, odbycie 3-miesięcznej praktyki pływania w służbie pokładowej na statkach żeglugi śródlądowej o napędzie mechanicznym niebędących małymi statkami na stanowisku bosmana oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z zakresu wymaganej wiedzy i umiejętności praktycznych.

§ 15. Aby uzyskać patent żeglarski przewoźnika żeglugi śródlądowej, należy spełnić jedno z poniższych wymagań:

1) odbycie 10-miesięcznej praktyki pływania na statkach żeglugi śródlądowej, w tym co najmniej miesięcznej praktyki na promie w charakterze pomocnika przewoźnika, oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z zakresu wymaganej wiedzy i umiejętności praktycznych;

2) odbycie 10-miesięcznej praktyki pływania na promie w charakterze pomocnika przewoźnika oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z zakresu wymaganej wiedzy i umiejętności praktycznych.

§ 16. Aby uzyskać patent żeglarski szypra żeglugi śródlądowej, należy spełnić jedno z poniższych wymagań:

1) posiadanie świadectwa bosmana żeglugi śródlądowej, odbycie 6-miesięcznej praktyki pływania na statkach bez napędu mechanicznego niebędących małymi statkami oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z zakresu wymaganej wiedzy i umiejętności praktycznych;

2) posiadanie świadectwa sternika żeglugi śródlądowej, odbycie 3-miesięcznej praktyki pływania na statkach bez napędu mechanicznego niebędących małymi statkami oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z zakresu wymaganej wiedzy i umiejętności praktycznych.

§ 17. Aby uzyskać patent żeglarski stermotorzysty żeglugi śródlądowej, należy spełnić jedno z poniższych wymagań:

1) odbycie 10-miesięcznej praktyki pływania na statkach żeglugi śródlądowej o napędzie mechanicznym oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z zakresu wymaganej wiedzy i umiejętności praktycznych;

2) posiadanie stopnia chorążego Marynarki Wojennej albo Straży Granicznej w dziale pokładowym oraz odbycie 3-miesięcznej praktyki pływania na statkach żeglugi śródlądowej;

3) odbycie 3-miesięcznej praktyki pływania w ramach pełnienia służby na statkach żeglugi śródlądowej o napędzie mechanicznym użytkowanych przez jednostki organizacyjne kierowane przez organy podległe ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z wymaganej wiedzy i umiejętności praktycznych.

§ 18. 1. Aby uzyskać patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej klasy B, należy odbyć 48-miesięczną praktykę pływania na statkach żeglugi śródlądowej niebędących małymi statkami, w tym co najmniej 24-miesięczną praktykę pływania na statkach o napędzie mechanicznym i 24-miesięczną praktykę pływania na stanowisku bosmana lub sternika, oraz złożyć z wynikiem pozytywnym egzamin z zakresu wymaganej wiedzy i umiejętności praktycznych.

2. Aby uzyskać patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej klasy A, należy spełnić jedno z poniższych wymagań:

1) odbycie praktyki, o której mowa w ust. 1, w tym miesięcznej praktyki na morskich wodach wewnętrznych, oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z zakresu wymaganej wiedzy i umiejętności praktycznych;

2) posiadanie dyplomu oficera w dziale pokładowym w żegludze morskiej albo stopnia oficera Marynarki Wojennej albo Straży Granicznej w dziale pokładowym oraz odbycie 6-miesięcznej praktyki pływania na statkach żeglugi śródlądowej.

3. W przypadku osób, które posiadają co najmniej świadectwo ukończenia szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie technik żeglugi śródlądowej, wymiar praktyki pływania na statkach żeglugi śródlądowej niebędących małymi statkami wynosi 24 miesiące, w tym co najmniej 12 miesięcy na statkach o napędzie mechanicznym oraz 12 miesięcy na stanowisku bosmana lub sternika.

§ 19. 1. Świadectwa i patenty żeglarskie uprawniają do zajmowania następujących stanowisk na statkach żeglugi śródlądowej oraz do wykonywania następujących czynności:

1) świadectwo marynarza żeglugi śródlądowej uprawnia do zajmowania stanowiska marynarza na każdym statku żeglugi śródlądowej;

2) świadectwo starszego marynarza żeglugi śródlądowej uprawnia do:

a) zajmowania stanowiska starszego marynarza na każdym statku żeglugi śródlądowej,

b) kierowania scalonymi materiałami pływającymi oraz statkami bez napędu mechanicznego o iloczynie długości i szerokości nieprzekraczającym 20 m²;

3) świadectwo bosmana żeglugi śródlądowej uprawnia do:

a) zajmowania stanowiska:

– bosmana na każdym statku żeglugi śródlądowej,

– kierownika obiektu pływającego,

b) kierowania scalonymi materiałami pływającymi oraz statkami bez napędu mechanicznego o iloczynie długości i szerokości nieprzekraczającym 20 m²;

4) świadectwo sternika żeglugi śródlądowej uprawnia do:

a) zajmowania stanowiska:

– sternika na każdym statku żeglugi śródlądowej,

– kierownika obiektu pływającego,

b) kierowania scalonymi materiałami pływającymi oraz statkami bez napędu mechanicznego o iloczynie długości i szerokości nieprzekraczającym 20 m²;

5) patent żeglarski przewoźnika żeglugi śródlądowej uprawnia do kierowania promem lub łodzią przewozową bez napędu mechanicznego;

6) patent żeglarski szypra żeglugi śródlądowej uprawnia do:

a) kierowania statkiem bez napędu mechanicznego,

b) zajmowania stanowiska kierownika urządzenia pływającego;

7) patent żeglarski stermotorzysty żeglugi śródlądowej uprawnia do kierowania:

a) małym statkiem,

b) łodzią przewozową o napędzie mechanicznym;

8) patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej uprawnia do kierowania każdym statkiem, z uwzględnieniem ograniczeń zawartych w tym patencie, z tym że:

a) statkiem pasażerskim – po ukończeniu 24 lat i złożeniu z wynikiem pozytywnym egzaminu z zakresu dodatkowej wiedzy wymaganej do kierowania statkami pasażerskimi,

b) statkiem pasażerskim o zdolności przewozowej powyżej 400 osób – po odbyciu dodatkowej 12-miesięcznej praktyki pływania na stanowisku kierownika statku pasażerskiego o zdolności przewozowej większej niż 200 osób,

c) statkiem I kategorii – po odbyciu praktyki pływania na stanowisku sternika na statku I kategorii, w wymiarze co najmniej połowy okresu określonego odpowiednio w § 18 ust. 1, lub na stanowisku kierownika statku II kategorii, w wymiarze 6 miesięcy.

2. Kategorie statków, o których mowa w ust. 1 pkt 8 lit. c, obejmują:

1) II kategoria – statki towarowe i zestawy o długości do 86 m, statki pasażerskie bez miejsc sypialnych do 250 pasażerów, statki pasażerskie z miejscami sypialnymi do 50 pasażerów oraz holowniki i lodołamacze o mocy mechanicznego urządzenia napędowego do 300 kW;

2) I kategoria – statki towarowe i zestawy, statki pasażerskie, holowniki oraz lodołamacze, o parametrach wyższych niż określone w pkt 1.

Rozdział 4

Świadectwa i patenty w służbie maszynowej

§ 20. 1. W służbie maszynowej ustala się świadectwo i patent:

1) świadectwo motorzysty żeglugi śródlądowej;

2) patent mechanika statkowego żeglugi śródlądowej.

2. Wzory świadectwa i patentu, o których mowa w ust. 1, są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

§ 21. Aby uzyskać świadectwo motorzysty żeglugi śródlądowej, należy spełnić jedno z poniższych wymagań:

1) odbycie 12-miesięcznej praktyki pływania na statkach żeglugi śródlądowej o napędzie mechanicznym albo odbycie 18-miesięcznej praktyki w warsztatach mechanicznych przy remoncie silników spalinowych, oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z zakresu wymaganej wiedzy i umiejętności praktycznych;

2) posiadanie co najmniej wykształcenia zasadniczego zawodowego w zawodach i na kierunkach związanych z dyscyplinami nauk technicznych: mechanika, elektrotechnika oraz budowa i eksploatacja maszyn, odbycie 6-miesięcznej praktyki pływania na statkach żeglugi śródlądowej o napędzie mechanicznym oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z umiejętności praktycznych;

3) posiadanie świadectwa ukończenia szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie technik żeglugi śródlądowej;

4) posiadanie patentu motorzysty wachtowego w żegludze morskiej;

5) posiadanie stopnia marynarza albo podoficera Marynarki Wojennej albo Straży Granicznej o specjalności motorzysty okrętowego.

§ 22. 1. Aby uzyskać patent mechanika statkowego żeglugi śródlądowej, należy spełnić jedno z poniższych wymagań:

1) odbycie 30-miesięcznej praktyki pływania, przy czym co najmniej 20 miesięcy powinna stanowić praktyka pływania na statkach żeglugi śródlądowej przy obsłudze mechanicznych urządzeń napędowych i mechanizmów pomocniczych, natomiast 10 miesięcy może stanowić praktyka w stoczniach lub warsztatach mechanicznych przy remoncie silników spalinowych, oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z wymaganej wiedzy i umiejętności praktycznych;

2) posiadanie świadectwa motorzysty żeglugi śródlądowej oraz odbycie dodatkowej 12-miesięcznej praktyki pływania na statkach żeglugi śródlądowej na stanowisku motorzysty, przy obsłudze mechanicznych urządzeń napędowych i mechanizmów pomocniczych;

3) posiadanie dyplomu oficera mechanika na polskich statkach morskich, stopnia oficera służby mechanicznej Marynarki Wojennej albo stopnia oficera Straży Granicznej o specjalności mechanika.

2. W przypadku osób, które posiadają co najmniej świadectwo ukończenia szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie technik żeglugi śródlądowej, wymiar praktyki pływania, o której mowa w ust. 1 pkt 1, wynosi 24 miesiące, w tym co najmniej 18 miesięcy powinna stanowić praktyka pływania na statkach żeglugi śródlądowej przy obsłudze mechanicznych urządzeń napędowych i mechanizmów pomocniczych, natomiast 6 miesięcy może stanowić praktyka w stoczniach lub w warsztatach mechanicznych przy remoncie silników spalinowych.

§ 23. Świadectwa i patenty żeglarskie uprawniają do zajmowania następujących stanowisk na statkach żeglugi śródlądowej:

1) świadectwo motorzysty żeglugi śródlądowej uprawnia do samodzielnej obsługi urządzeń maszynowych o łącznej mocy maszyn do 300 kW;

2) patent mechanika statkowego żeglugi śródlądowej uprawnia do zajmowania stanowiska mechanika na każdym statku żeglugi śródlądowej.

Rozdział 5

Dodatkowe dokumenty kwalifikacyjne

§ 24. 1. Dokumentem uprawniającym do obsługi radaru jest świadectwo obserwatora radarowego żeglugi śródlądowej. Wzór świadectwa jest określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

2. Aby uzyskać świadectwo, o którym mowa w ust. 1, należy spełnić jedno z poniższych wymagań:

1) odbycie 12-miesięcznej praktyki pływania na statkach żeglugi śródlądowej o napędzie mechanicznym, posiadanie świadectwa radiooperatora oraz złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu z wymaganej wiedzy i umiejętności;

2) posiadanie świadectwa przeszkolenia w zakresie wykorzystania radaru i Radarowego Automatycznego Systemu Śledzenia i Akwizycji Ech (ARPA) oraz odbycie po tym przeszkoleniu 3-miesięcznej praktyki pływania na statkach żeglugi śródlądowej wyposażonych w radary.

§ 25. 1. Dokumentem uprawniającym do zajmowania stanowiska marynarza oraz samodzielnej obsługi mechanicznych urządzeń napędowych o mocy maszyn głównych do 300 kW jest świadectwo marynarza motorzysty żeglugi śródlądowej. Wzór świadectwa jest określony w załączniku nr 4 do rozporządzenia.

2. Aby uzyskać świadectwo, o którym mowa w ust. 1, należy odbyć praktykę pływania określoną w § 11 oraz spełnić wymagania określone w § 21.

3. Za praktykę pływania, o której mowa w ust. 2, uznaje się praktykę pływania na statkach żeglugi śródlądowej w służbie pokładowej.

§ 26. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dyrektor urzędu żeglugi śródlądowej może, na wniosek armatora, wydać zezwolenie na zajmowanie – przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy – stanowiska bezpośrednio wyższego niż to, do którego uprawnia posiadany patent lub świadectwo, pod warunkiem zachowania wymagań bezpieczeństwa żeglugi. Wzór zezwolenia jest określony w załączniku nr 5 do rozporządzenia.

§ 28. Wydatki związane z działalnością komisji egzaminacyjnych są pokrywane z budżetu urzędów żeglugi śródlądowej, przy czym przewodniczącemu, zastępcy przewodniczącego, członkom i sekretarzowi komisji przysługuje wynagrodzenie w wysokości 60 zł za jedno posiedzenie komisji, a egzaminatorom w wysokości 10 zł za przeegzaminowanie jednej osoby z jednego przedmiotu.

§ 29. 1. Osoba ubiegająca się o przystąpienie do egzaminu składa – we właściwej komisji egzaminacyjnej – pisemny wniosek w tej sprawie wraz z potwierdzonymi kopiami dokumentów, o których mowa w § 32 ust. 3 pkt 2, 3 i 6, stwierdzającymi spełnienie wymagań określonych w rozporządzeniu, natomiast przed przystąpieniem do egzaminu przedstawia dowód uiszczenia opłaty za egzamin.

2. Przed przystąpieniem kandydata do egzaminu komisja egzaminacyjna sprawdza, czy kandydat spełnia wymagania konieczne do ubiegania się o odpowiednie świadectwo albo patent.

3. Do egzaminu może przystąpić osoba, która legitymuje się praktyką pływania w wymiarze nie mniejszym niż 3/4 czasu wymaganego do uzyskania świadectwa lub patentu.

4. W przypadku niespełnienia wymagań lub nieprzedstawienia dowodu uiszczenia opłaty za egzamin komisja egzaminacyjna wzywa kandydata do uzupełnienia braków w terminie 7 dni, a w przypadku bezskutecznego upływu terminu zwraca przedłożone dokumenty.

5. Komisja egzaminacyjna może – na podstawie przedłożonych dokumentów, o których mowa w ust. 1 – zaliczyć egzaminy na świadectwa i patenty w części lub w całości, o ile są spełnione wymagania egzaminacyjne.

§ 30. Egzaminy przeprowadza się w miarę napływu wniosków, nie rzadziej jednak niż dwa razy w ciągu roku. Komisja egzaminacyjna może przeprowadzać egzaminy na sesjach wyjazdowych.

§ 31. 1. Egzamin na poszczególne świadectwa i patenty przeprowadza się zgodnie z zakresem wymagań egzaminacyjnych, określonych w załączniku nr 6 do rozporządzenia.

2. Sposób przeprowadzania egzaminów określa regulamin działania komisji egzaminacyjnych stanowiący załącznik nr 7 do rozporządzenia.

3. Komisja wydaje zaświadczenie o złożeniu z wynikiem pozytywnym egzaminu z zakresu wymaganej wiedzy i umiejętności na świadectwo lub patent, o którego wydanie wnioskodawca się ubiega.

§ 32. 1. Świadectwa i patenty, o których mowa w rozporządzeniu, wydaje – na pisemny wniosek zainteresowanej osoby – dyrektor urzędu żeglugi śródlądowej właściwy dla miejsca zamieszkania wnioskodawcy lub dla siedziby armatora zatrudniającego osobę ubiegającą się o świadectwo lub patent.

2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, zawiera następujące informacje:

1) imię i nazwisko;

2) datę i miejsce urodzenia;

3) rodzaj i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość.

3. Do wniosku o wydanie świadectwa lub patentu należy dołączyć:

1) dwie aktualne fotografie o wymiarach 20 x 25 mm;

2) odpowiednio wyciąg pływania sporządzony na podstawie zapisów w żeglarskiej książeczce pracy i potwierdzony przez urząd żeglugi śródlądowej, stwierdzający odbycie wymaganej praktyki pływania na określonym stanowisku i wymieniający rodzaje statków oraz śródlądowe drogi wodne, na których została odbyta praktyka pływania, lub wyciąg pływania sporządzony na podstawie książki kontroli pracy sprzętu transportowego lub innego dokumentu potwierdzającego przebieg służby, potwierdzony przez właściwego kierownika jednostki organizacyjnej służb podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, stwierdzający nabycie wymaganej praktyki pływania na określonym stanowisku i wymieniający rodzaje statków oraz śródlądowe drogi wodne, na których praktyka pływania została odbyta, lub dokument potwierdzający praktyki w stoczni lub warsztatach mechanicznych dokonujących remontu silników;

3) wyciąg pływania potwierdzony przez właściwy organ o praktyce pływania na morskich wodach wewnętrznych lub odpis innego dokumentu stwierdzającego posiadanie morskich kwalifikacji zawodowych w przypadku ubiegania się o patenty żeglarskie kapitanów żeglugi śródlądowej klasy A;

4) zaświadczenie, o którym mowa w § 31 ust. 3;

5) świadectwo zdrowia potwierdzające stan zdrowia wymagany do pracy na statkach żeglugi śródlądowej na określonym stanowisku;

6) dokumenty potwierdzające posiadanie odpowiedniego wykształcenia.

§ 33. Dyrektor urzędu żeglugi śródlądowej wpisuje w patencie ograniczenia co do rodzaju i parametrów statków.

§ 34. W sprawach wydawania świadectw i patentów stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Rozdział 7

Przepisy przejściowe i końcowe

§ 35. 1. Dokumenty kwalifikacyjne wydane przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia podlegają, na wniosek zainteresowanego, wymianie na następujące dokumenty kwalifikacyjne:

1) patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej klasy A – na patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej klasy A;

2) patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej klasy B – na patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej klasy B;

3) patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej I klasy B – na patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej klasy B;

4) patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej I klasy – na patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej klasy A, jeżeli zainteresowany przedstawi dyplom oficera wachtowego lub szypra statków morskich;

5) patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej I klasy – na patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej klasy A, jeżeli zainteresowany przedstawi zaświadczenie uprawniające do kierowania statkami żeglugi śródlądowej wydane przez dyrektora urzędu morskiego;

6) patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej II klasy – na patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej klasy B;

7) patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej II klasy – na patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej klasy A, jeżeli zainteresowany przedstawi dyplom oficera wachtowego statków morskich lub szypra statków morskich;

8) patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej II klasy – na patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej klasy A, jeżeli zainteresowany przedstawi zaświadczenie uprawniające do kierowania statkami żeglugi śródlądowej wydane przez dyrektora urzędu morskiego;

9) patent żeglarski porucznika żeglugi śródlądowej – na patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej klasy B z ograniczeniem do statków II kategorii;

10) patent żeglarski porucznika żeglugi śródlądowej – na patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej klasy A z ograniczeniem do statków II kategorii, jeżeli zainteresowany przedstawi dyplom oficera wachtowego lub szypra statków morskich;

11) patent żeglarski porucznika żeglugi śródlądowej – na patent żeglarski kapitana żeglugi śródlądowej klasy A z ograniczeniem do statków II kategorii, jeżeli zainteresowany przedstawi zaświadczenie uprawniające do kierowania statkami żeglugi śródlądowej wydane przez dyrektora urzędu morskiego;

12) patent mechanika żeglugi śródlądowej I, II i III klasy – na patent żeglarski mechanika statkowego żeglugi śródlądowej;

13) patent mechanika statkowego żeglugi śródlądowej – na patent żeglarski mechanika statkowego żeglugi śródlądowej;

14) patent stermotorzysty żeglugi śródlądowej i świadectwo stermotorzysty żeglugi śródlądowej – na patent żeglarski stermotorzysty żeglugi śródlądowej;

15) patent żeglarski szypra żeglugi śródlądowej I, II i III klasy – na patent żeglarski szypra żeglugi śródlądowej;

16) patent żeglarski przewoźnika i świadectwo przewoźnika – na patent żeglarski przewoźnika żeglugi śródlądowej;

17) świadectwo sternika żeglugi śródlądowej – na świadectwo sternika żeglugi śródlądowej;

18) świadectwo bosmana żeglugi śródlądowej – na świadectwo bosmana żeglugi śródlądowej;

19) patent retmański i świadectwo pomocnika retmana – na patent przewoźnika żeglugi śródlądowej z rozszerzeniem uprawniającym do kierowania scalonymi materiałami pływającymi;

20) świadectwo motorzysty – na świadectwo motorzysty żeglugi śródlądowej;

21) świadectwo motorzysty żeglugi śródlądowej – na świadectwo motorzysty żeglugi śródlądowej;

22) świadectwo obserwatora radarowego żeglugi śródlądowej – na świadectwo obserwatora radarowego żeglugi śródlądowej;

23) świadectwo marynarza motorzysty żeglugi śródlądowej – na świadectwo marynarza motorzysty żeglugi śródlądowej.

2. Wymiany dokumentów kwalifikacyjnych dokonują dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej właściwi dla siedzib inspektoratów żeglugi śródlądowej lub urzędów żeglugi śródlądowej, które wydały dotychczasowe dokumenty.

3. Dyrektor urzędu żeglugi śródlądowej wpisuje w dokumentach kwalifikacyjnych wydawanych w drodze wymiany odpowiednie informacje, o których mowa w § 19.

4. Do wniosku o wymianę dokumentu kwalifikacyjnego należy załączyć:

1) dwie aktualne fotografie,

2) dokumenty potwierdzające posiadane kwalifikacje

– oraz przedłożyć do wglądu dokument tożsamości z aktualnym adresem zameldowania.

5. Wydając dokument kwalifikacyjny w drodze wymiany, właściwy dyrektor urzędu żeglugi śródlądowej unieważnia dotychczasowy dokument kwalifikacyjny poprzez odciśnięcie prostokątnego stempla o wymiarach 9 x 3 cm w kolorze czerwonym z treścią „ANULOWANO” i zwraca dokument jego posiadaczowi.

6. Wydając nowy dokument kwalifikacyjny, właściwy dyrektor urzędu żeglugi śródlądowej zwraca przedziurkowany dotychczasowy dokument.

§ 36. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.²⁾