Na podstawie art. 249 § 3 pkt 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, z późn. zm.¹⁾) zarządza się, co następuje:

§ 1. W rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobów prowadzenia oddziaływań penitencjarnych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. Nr 151, poz. 1469) wprowadza się następujące zmiany:

1) § 3 otrzymuje brzmienie:

„§ 3. 1. Dyrektor zakładu w ramach koordynowania oddziaływań penitencjarnych prowadzonych w zakładzie i sprawowanego nadzoru dba o jednolitość oddziaływań realizowanych w zakładzie.

2. Oddziaływania penitencjarne realizowane są w szczególności przez oddział penitencjarny oraz dział penitencjarny.

3. Kierujący oddziałem penitencjarnym odpowiada za realizację przez wychowawcę obowiązków służbowych związanych z prowadzeniem indywidualnego oddziaływania penitencjarnego wobec osadzonych należących do grup wychowawczych wchodzących w skład podległego mu oddziału oraz za organizację pracy wychowawcy w obrębie oddziału penitencjarnego.

4. Kierownik działu penitencjarnego organizuje prowadzenie przez funkcjonariuszy i pracowników działu oddziaływań penitencjarnych wobec osadzonych przebywających we wszystkich oddziałach penitencjarnych zakładu, wspierając merytorycznie wychowawców w realizacji prowadzonych przez nich indywidualnych oddziaływań penitencjarnych, w szczególności w zakresie:

1) realizacji programów resocjalizacji i przygotowania do readaptacji społecznej skazanych;

2) utrzymywania współpracy z podmiotami, o których mowa w art. 38 § 1 Kodeksu karnego wykonawczego;

3) realizacji zadań związanych z opieką psychologiczną i oddziaływaniami psychokorekcyjnymi;

4) zatrudnienia skazanych, pracy kulturalno-oświatowej, działalności z zakresu kultury fizycznej i sportu, biblioteki oraz pomocy postpenitencjarnej.

5. Kierownik działu terapeutycznego organizuje i odpowiada za prowadzenie przez funkcjonariuszy i pracowników działu oddziaływań penitencjarnych wobec skazanych przebywających w oddziale terapeutycznym.

6. Wychowawca prowadzi oddziaływania penitencjarne w powierzonej mu grupie wychowawczej.

7. Psycholog prowadzi badania psychologiczne, udziela pomocy psychologicznej oraz obejmuje skazanych odpowiednimi oddziaływaniami psychokorekcyjnymi lub terapeutycznymi.

8. Pozostali funkcjonariusze i pracownicy zakładu prowadzą oddziaływania penitencjarne w zakresie wynikającym z powierzonych im zadań.”;

2) w § 7 w ust. 2:

a) uchyla się pkt 6,

b) pkt 13 otrzymuje brzmienie:

„13) wspieraniu kontaktów skazanych z osobami najbliższymi;”;

3) w § 11:

a) pkt 3 otrzymuje brzmienie:

„3) co do którego zachodzi podejrzenie konieczności stosowania oddziaływań w warunkach oddziału terapeutycznego dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo;”,

b) po pkt 4 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 5 w brzmieniu:

„5) za przestępstwo określone w art. 197-203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.²⁾), zwanej dalej „Kodeksem karnym”, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych.”;

4) § 12 otrzymuje brzmienie:

„§ 12. Opinie psychologiczne sporządza się o skazanym:

1) przed sporządzeniem wniosku o zakwalifikowanie skazanego uzależnionego od alkoholu albo środków odurzających lub substancji psychotropowych do odbywania kary w systemie terapeutycznym;

2) na karę dożywotniego pozbawienia wolności, a także na karę 25 lat pozbawienia wolności przed podjęciem decyzji przez komisję penitencjarną o skierowaniu do zakładu typu półotwartego;

3) przed podjęciem decyzji o złożeniu do sądu opiekuńczego wniosku o zgodę na oddzielenie dziecka od matki odbywającej karę, przebywającej z dzieckiem w domu dla matki i dziecka, lub o przedłużenie albo skrócenie okresu przebywania dziecka z matką;

4) przed podjęciem decyzji o złożeniu wniosku do sądu penitencjarnego o wydanie orzeczenia o obciążeniu skazanego kosztami związanymi z leczeniem spowodowanego u siebie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia;

5) przed wymierzeniem skazanemu kary dyscyplinarnej umieszczenia w celi izolacyjnej oraz po dokonaniu przez psychologa kontroli, o której mowa w art. 148 § 3 Kodeksu karnego wykonawczego, w przypadku stwierdzenia przesłanek uniemożliwiających dalsze odbywanie tej kary;

6) w przypadku podejrzenia skłonności samobójczych;

7) w innym, uznanym przez psychologa, szczególnie uzasadnionym przypadku.”;

5) § 14-17 otrzymują brzmienie:

„§ 14. 1. Wychowawca w zakładzie przedkłada komisji penitencjarnej, opracowany przy udziale skazanego skierowanego do programowanego systemu odbywania kary, indywidualny program oddziaływania oparty w szczególności na:

1) wynikach badań osobopoznawczych, o których mowa w § 9;

2) analizie treści zapisów z rozmów przeprowadzonych ze skazanym oraz innych notatek dotyczących jego osoby;

3) opisie i wyjaśnieniu przyczyn nieprzestrzegania przez skazanego norm prawnych lub niedostosowania społecznego;

4) opisie funkcjonowania skazanego w kontaktach społecznych;

5) opisie podstawowych problemów skazanego.

2. Opracowując indywidualny program oddziaływania, należy określić zadania do realizacji przez skazanego i terminy ich realizacji.

3. W indywidualnym programie oddziaływań obowiązkowo określa się zadania mające na celu eliminację przyczyn popełnionego przez skazanego przestępstwa oraz związane z naprawą szkód wyrządzonych tym przestępstwem.

4. Indywidualny program oddziaływania opracowuje się niezwłocznie po zgromadzeniu materiałów określonych w ust. 1, jednak nie później niż w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji komisji penitencjarnej w przedmiocie klasyfikacji skazanego, na mocy której został on skierowany do odbywania kary pozbawienia wolności w systemie programowanego oddziaływania.

5. W szczególnie uzasadnionych przypadkach termin, o którym mowa w ust. 4, może być wydłużony o 14 dni.

6. Indywidualny program oddziaływania aktualizuje się w zależności od potrzeb wynikających z oceny postępów skazanego w realizacji programu.

§ 15. 1. Skazanego zakwalifikowanego do odbywania kary w systemie terapeutycznym, skierowanego do oddziału terapeutycznego, umieszcza się w oddziale terapeutycznym dla skazanych:

1) z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo;

2) uzależnionych od alkoholu;

3) uzależnionych od środków odurzających lub substancji psychotropowych;

4) niepełnosprawnych fizycznie.

2. Skazanych za przestępstwo określone w art. 197-203 Kodeksu karnego, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, zakwalifikowanych do odbywania kary w systemie terapeutycznym, umieszcza się w wyznaczonych oddziałach, o których mowa w ust. 1 pkt 1.

§ 16. W razie stwierdzenia u skazanego:

1) o którym mowa w § 15 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, konieczności stosowania oddziaływania specjalistycznego - wniosek o skierowanie do właściwego oddziału terapeutycznego zawiera się w orzeczeniu psychologiczno-penitencjarnym;

2) uzależnienia od alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych oraz potrzeby skierowania do oddziału terapeutycznego - wniosek o skierowanie do właściwego oddziału terapeutycznego sporządza psycholog w opinii psychologicznej lub orzeczeniu psychologiczno-penitencjarnym;

3) niepełnosprawności fizycznej, wymagającej opieki lekarskiej lub rehabilitacyjnej - wniosek o skierowanie do odpowiedniego oddziału terapeutycznego sporządza lekarz.

§ 17. Oddziaływania specjalistyczne wobec skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego w oddziale terapeutycznym realizuje zespół terapeutyczny, a poza oddziałem terapeutycznym specjalistycznie przygotowany personel.”;

6) § 20-22 otrzymują brzmienie:

„§ 20. 1. Skazany zakwalifikowany do odbywania kary pozbawienia wolności w systemie terapeutycznym jest poddawany zindywidualizowanym oddziaływaniom według opracowanego indywidualnego programu terapeutycznego.

2. W systemie terapeutycznym poza oddziałem terapeutycznym można dodatkowo prowadzić grupowe oddziaływania terapeutyczne.

§ 21. 1. W przypadku skazanego uzależnionego, skierowanego do systemu terapeutycznego poza oddziałem terapeutycznym, indywidualny program terapeutyczny polega na:

1) zastosowaniu krótkiej interwencji lub terapii krótkoterminowej;

2) określeniu, w miarę potrzeb, innych działań niezbędnych do rozwiązania problemów wynikających z uzależnienia.

2. Krótka interwencja obejmuje co najmniej 3 sesje. Program krótkiej interwencji zawiera co najmniej następujące elementy:

1) ocenę stopnia nasilenia problemów wynikających z uzależnienia;

2) przekazanie skazanemu informacji zwrotnej o wyniku oceny;

3) rozmowę motywującą skazanego do podjęcia terapii lub samodzielnej zmiany oraz przekazanie skazanemu odpowiednich wskazówek dotyczących zmiany zachowań wynikających z uzależnienia.

3. Terapia krótkoterminowa obejmuje co najmniej 10 sesji, w tym program krótkiej interwencji, a ponadto:

1) analizę funkcjonalną zachowań skazanego;

2) ćwiczenie umiejętności zaradczych;

3) zapobieganie nawrotom.

4. W przypadku skazanego skierowanego do oddziału terapeutycznego, indywidualny program terapeutyczny poprzedza się opracowaniem diagnozy, która zawiera:

1) opis przyczyn zaburzeń skazanego;

2) opis zaburzeń w zakresie procesów poznawczych, emocjonalnych i w zachowaniu skazanego;

3) charakterystykę aktualnego stanu psychofizycznego skazanego;

4) opis problemu stanowiącego podstawę skierowania skazanego do systemu terapeutycznego;

5) opis indywidualnych problemów skazanego;

6) ocenę motywacji skazanego do uczestnictwa w realizacji indywidualnego programu terapeutycznego;

7) wskazanie pozytywnych cech osobowości i zachowania skazanego.

5. Opracowując indywidualny program terapeutyczny, należy określić:

1) zakres prowadzonych oddziaływań;

2) cele oddziaływań, możliwe do realizacji w warunkach oddziału terapeutycznego lub poza tym oddziałem, uwzględniające właściwości skazanego;

3) metody oddziaływań specjalistycznych;

4) kryteria realizacji.

6. Indywidualny program terapeutyczny opracowuje:

1) zespół terapeutyczny w oddziale terapeutycznym;

2) specjalistycznie przygotowany personel poza oddziałem terapeutycznym.

7. Opracowanie indywidualnego programu terapeutycznego następuje, w miarę możliwości, przy udziale skazanego.

8. Indywidualny program terapeutyczny aktualizuje się w zależności od potrzeb.

§ 22. 1. Do odbywania kary w systemie terapeutycznym poza oddziałem terapeutycznym kieruje się skazanego uzależnionego:

1) od alkoholu albo od środków odurzających lub substancji psychotropowych,

2) od opiatów, objętego programem terapii substytucyjnej

- wobec którego psycholog stwierdził w opinii lub w orzeczeniu psychologiczno-penitencjarnym możliwość realizacji oddziaływań specjalistycznych poza oddziałem terapeutycznym.

2. Jeżeli jest to uzasadnione zmianą sytuacji skazanego lub względami terapeutycznymi, skazanego uzależnionego po okresie pobytu w systemie terapeutycznym poza oddziałem można skierować do oddziału terapeutycznego.”;

7) w § 23 uchyla się ust. 3;

8) § 25 otrzymuje brzmienie:

„§ 25. 1. Prognoza kryminologiczno-społeczna, sporządzana na czas pobytu skazanego poza zakładem, polega na pisemnym uzasadnieniu przypuszczenia, że skazany w czasie tego pobytu będzie przestrzegał porządku prawnego.

2. Prognozę sporządza się:

1) przed zaopiniowaniem wniosku o udzielenie po raz pierwszy:

a) przepustki, o której mowa w art. 91 pkt 7 lub art. 92 pkt 9 Kodeksu karnego wykonawczego,

b) nagrody, o której mowa w art. 138 § 1 pkt 7 lub pkt 8 Kodeksu karnego wykonawczego;

2) przed udzieleniem skazanemu zezwolenia lub zgody, o których mowa w:

a) art. 141a § 1 Kodeksu karnego wykonawczego,

b) art. 131 lub 165 § 2 Kodeksu karnego wykonawczego, jeżeli skazany uprzednio nie korzystał z przepustki lub nagród wymienionych w ust. 2 pkt 1.

3. Prognozę sporządza się także skazanemu, który nabył uprawnienia do warunkowego przedterminowego zwolnienia.

4. Prognoza podlega aktualizacji, jeśli:

1) skazany nadużył zaufania w trakcie korzystania z przepustek lub zezwoleń;

2) zaszły zmiany w zachowaniu skazanego, w jego sytuacji rodzinnej lub istotne zmiany w jego sytuacji prawnej.”;

9) § 27 otrzymuje brzmienie:

„§ 27. 1. Prowadzone oddziaływania penitencjarne dokumentowane są w teczce osobopoznawczej oraz w zbiorze danych zgromadzonych w systemie informatycznym. W teczce osobopoznawczej przechowuje się również dokumenty dotyczące skazanego.

2. Oddziaływania penitencjarne, których dokumentowanie nie wymaga umieszczania w teczce osobopoznawczej, mogą być dokumentowane wyłącznie w zbiorze danych zgromadzonych w systemie informatycznym.

3. Wzór formularza teczki osobopoznawczej określa załącznik do rozporządzenia.”;

10) § 28 otrzymuje brzmienie:

„§ 28. 1. W odniesieniu do tymczasowo aresztowanych nie stosuje się przepisów § 7 ust. 2 pkt 1 i 2, 9-11, § 15-22, § 25 ust. 2 i 3, o ile nie jest to tymczasowo aresztowany, o którym mowa w art. 139 § 2 Kodeksu karnego wykonawczego.

2. W odniesieniu do ukaranych nie stosuje się przepisów § 11, § 12 pkt 1-3 i § 25 ust. 2.”;

11) załącznik do rozporządzenia otrzymuje brzmienie określone w załączniku do niniejszego rozporządzenia.

§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

Załącznik do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 26 listopada 2012 r. (poz. 1409)

WZÓR - TECZKA OSOBOPOZNAWCZA