§ 1. Rozporządzenie określa:

1) szczegółowe wymagania dla poszczególnych typów podziemnych składowisk odpadów, dotyczące ich lokalizacji, eksploatacji i zamknięcia;

2) zakres, sposób i warunki prowadzenia monitoringu podziemnego składowiska odpadów;

3) rodzaje odpadów, które mogą być składowane na podziemnym składowisku odpadów w sposób nieselektywny;

4) kryteria i procedury dopuszczenia odpadów na podziemne składowisko odpadów.

§ 2. 1. Podziemnego składowiska odpadów niebezpiecznych oraz podziemnego składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne nie lokalizuje się:

1) na obszarach stref ochronnych ujęć wody i na obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych, w tym głównych zbiorników wód podziemnych;

2) na obszarach występowania lub zagrożonych oddziaływaniem gwałtownych zjawisk, mogących uniemożliwić bezpieczną eksploatację składowisk, w tym:

a) zwiększoną aktywnością sejsmiczną naturalną lub wzbudzoną działalnością człowieka,

b) zwiększoną aktywnością tektoniczną oraz na przebiegu strefy uskokowej,

c) ruchami masowymi ziemi;

3) na obszarach występowania:

a) zjawisk krasowych lub sufozyjnych,

b) intensywnej erozji wgłębnej lub denudacji, których tempo wskazuje, że podziemne składowisko odpadów odsłoni się na powierzchni ziemi przed upływem 10 000 lat;

4) w obszarach górniczych utworzonych dla kopalin leczniczych;

5) na obszarach, na których prowadzenie działalności polegającej na podziemnym składowaniu odpadów narusza zasadę racjonalnej gospodarki złożem kopaliny;

6) na obszarach o szczególnej wartości kulturowej, rekreacyjnej lub zdrowotnej.

2. Podziemnego składowiska odpadów obojętnych nie lokalizuje się na obszarach, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 4-6.

§ 3. 1. Wyboru lokalizacji podziemnego składowiska odpadów dokonuje się na podstawie wyników zawartych w dokumentacji hydrogeologicznej oraz geologiczno-inżynierskiej, określających warunki charakteryzujące wybrane formacje geologiczne, w związku z podziemnym składowaniem określonych grup odpadów.

2. Do warunków, o których mowa w ust. 1, zalicza się w szczególności:

1) miąższość i rozciągłość formacji geologicznej;

2) wytrzymałość i konwergencję górotworu;

3) liczbę poziomów wodonośnych wraz z charakterystyką występujących w nich wód podziemnych;

4) prędkość i kierunki przepływu wód podziemnych (hydrodynamikę) w górotworze;

5) przepuszczalność nadkładu;

6) szczelinowatość górotworu służącą migracji roztworów wodnych o własnościach korozyjnych;

7) reaktywność skał na działanie roztworów, w tym pęcznienie, rozmakanie, rozpuszczanie;

8) wielkość dopływów wód podziemnych do wyrobisk górniczych;

9) poziom metanonośności;

10) temperaturę i ciśnienie panujące w górotworze;

11) odległość komór przeznaczonych do składowania odpadów od innych wyrobisk górniczych, które nie są częścią składową podziemnego składowiska odpadów lub które należą do innych zakładów górniczych, z uwzględnieniem zagrożenia:

a) wodnego,

b) metanowego,

c) wyrzutami gazów i skał,

d) wybuchem pyłu węglowego,

e) wystąpienia tąpnięć,

f) związanego z prowadzeniem robót górniczych, w tym z użyciem materiałów wybuchowych.

3. Podziemne składowisko odpadów lokalizuje się w obrębie istniejącego lub zlikwidowanego zakładu górniczego, w zależności od zastosowanej techniki górniczej i możliwości jej adaptacji na potrzeby podziemnego składowania odpadów.

4. Podziemne składowisko odpadów lokalizuje się w formacji geologicznej zapewniającej odpowiednie warunki, w szczególności:

1) do usytuowania komór do składowania odpadów, filarów ochronnych oraz zaplecza techniczno-eksploatacyjnego;

2) stanowiącej naturalną barierę geologiczną, o której mowa w art. 125 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze, która powinna skutecznie izolować odpady od środowiska oraz ograniczać migrację substancji niebezpiecznych do stopnia, w jakim nie będą one miały nieodwracalnego negatywnego wpływu na środowisko po zamknięciu podziemnego składowiska odpadów.

5. W miejscach, gdzie naturalna bariera geologiczna nie spełnia warunków określonych w ust. 4 pkt 2, stosuje się sztucznie wykonaną barierę geologiczną o parametrach wytrzymałościowych odpowiednich do warunków panujących w górotworze.

§ 4. Podziemne składowisko odpadów wykonuje się w sposób:

1) umożliwiający zamknięcie składowiska przed upływem terminu, na jaki została udzielona koncesja na podziemne składowanie odpadów;

2) umożliwiający w przyszłości odzysk odpadów oraz podjęcie działań mających na celu zapobieżenie szkodzie lub jej naprawienie;

3) uniemożliwiający dostęp osób nieuprawnionych oraz nielegalne składowanie odpadów w trakcie eksploatacji i po zamknięciu składowiska.

§ 5. Eksploatację podziemnego składowiska odpadów niebezpiecznych prowadzi się z zastosowaniem najlepszych dostępnych technik (BAT).

§ 6. Podczas eksploatacji podziemnego składowiska odpadów niebezpiecznych zapewnia się:

1) trwałe przechowywanie próbek, o których mowa w § 25 ust. 1 pkt 3;

2) ograniczenie oddziaływania warunków atmosferycznych na odpady przeznaczone do podziemnego składowania;

3) bezpieczny transport odpadów w obrębie składowiska odpadów;

4) składowanie odpadów w opakowaniach odpornych na uszkodzenia powodowane własnym ciężarem odpadów oraz działaniem zawartych w nich składników, wyposażonych w zamknięcia umożliwiające pobieranie próbek, o których mowa w pkt 12;

5) składowanie różnych grup odpadów w osobno wydzielonych komorach składowiska, ze względu na własności fizykochemiczne lub biologiczne;

6) przeciwdziałanie mieszaniu opakowań zawierających odpady zaliczane do różnych grup odpadów;

7) przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu odpadów, w tym poprzez wypełnianie materiałami izolującymi wolnych przestrzeni pomiędzy opakowaniami zawierającymi odpady;

8) składowanie odpadów w sposób uniemożliwiający migrację zawartych w nich substancji niebezpiecznych poza granice składowiska w okresie jego eksploatacji i po jego zamknięciu;

9) gromadzenie wód pochodzących z odwodnienia składowiska oraz poddawanie ich oczyszczaniu w stopniu umożliwiającym ich przyjęcie przez oczyszczalnię ścieków lub odprowadzenie do wód lub do ziemi;

10) odizolowanie od wpływu ewentualnych robót górniczych prowadzonych w otaczającym górotworze;

11) przechowywanie podstawowej charakterystyki odpadów oraz wyników okresowej kontroli odpadów, zwanej dalej „testem zgodności”, do czasu zamknięcia składowiska, a następnie przekazanie ich właścicielowi lub zarządzającemu nieruchomością;

12) pobieranie próbek dla każdej partii przyjętych na składowisko odpadów i przechowywanie ich w wydzielonej na ten cel części składowiska w sposób umożliwiający przeprowadzenie badań własności fizycznych, chemicznych lub biologicznych odpadów przed zamknięciem składowiska.

§ 7. 1. Do eksploatacji podziemnego składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne stosuje się § 6 pkt 2-7, 9 i 10.

2. W przypadku wydzielenia na podziemnym składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne części przeznaczonej do składowania odpadów niebezpiecznych, do eksploatacji tej części stosuje się także § 6 pkt 11 i 12.

3. Część, o której mowa w ust. 2, wydziela się w sposób uniemożliwiający kontakt odpadów niebezpiecznych z innymi odpadami.

4. Do części, o której mowa w ust. 2, odpady niebezpieczne transportuje się oddzielnie od transportu innych odpadów.

§ 8. Do eksploatacji podziemnego składowiska odpadów obojętnych stosuje się § 6 pkt 5, 7, 9 i 10.

§ 9. Wymagania, o których mowa w § 25 ust. 1 pkt 3 oraz § 6 pkt 8, nie dotyczą podziemnego składowiska odpadów niebezpiecznych, na którym są składowane wyłącznie odpady niebezpieczne pochodzące z budowy, remontu i rozbiórki obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej, oznaczone w załączniku do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) kodami:

1) 17 06 01^* Materiały izolacyjne zawierające azbest;

2) 17 06 05^* Materiały konstrukcyjne zawierające azbest.

§ 10. W procesie zamknięcia podziemnego składowiska odpadów lub jego części wykonuje się prace likwidacyjne w sposób:

1) umożliwiający obserwację wpływu składowiska na środowisko;

2) zabezpieczający, w szczególności, przed:

a) negatywnym oddziaływaniem odpadów na wody podziemne,

b) infiltracją wód opadowych, powierzchniowych i podziemnych, w tym przez budowę sztucznych barier geologicznych, tam, zasypywanie i uszczelnianie wyrobisk górniczych pionowych, wyrobisk górniczych o nachyleniu powyżej 45° oraz odwiertów,

c) wydostawaniem się produktów gazowych.

§ 11. Monitoring podziemnego składowiska odpadów prowadzi się w trzech fazach:

1) przedeksploatacyjnej - obejmującej okres do uzyskania koncesji na podziemne składowanie odpadów;

2) eksploatacyjnej - obejmującej okres od dnia uzyskania koncesji na podziemne składowanie odpadów do dnia uzyskania decyzji o jej cofnięciu lub wygaśnięciu;

3) poeksploatacyjnej - obejmującej okres nie krótszy niż 30 lat, licząc od dnia uzyskania decyzji o wygaśnięciu lub cofnięciu koncesji na podziemne składowanie odpadów.

§ 12. 1. Monitoring w fazie przedeksploatacyjnej prowadzi się w zakresie niezbędnym do sporządzenia dokumentacji hydrogeologicznej oraz geologiczno-inżynierskiej w związku z podziemnym składowaniem odpadów.

2. Monitoring w fazie przedeksploatacyjnej prowadzi się w celu określenia pierwotnego stanu środowiska oraz wyznaczenia zakresu, sposobu i warunków prowadzenia monitoringu dla fazy eksploatacyjnej, i polega w szczególności na:

1) określeniu warunków, o których mowa w § 3;

2) określeniu substancji i parametrów wskaźnikowych oraz częstotliwości pobierania próbek wód powierzchniowych, podziemnych i pochodzących z odwodnienia wyrobisk górniczych oraz zużytego powietrza odprowadzanego z podziemnego składowiska odpadów;

3) lokalizacji otworów obserwacyjnych oraz innych punktów pomiarowych do prowadzenia monitoringu w fazie eksploatacyjnej.

3. Parametry wskaźnikowe, o których mowa w ust. 2 pkt 2, ustala się w ten sposób, że ich przekroczenie świadczy o negatywnym wpływie podziemnego składowania odpadów na środowisko.

4. Liczba otworów obserwacyjnych, o których mowa w ust. 2 pkt 3, nie może być mniejsza niż trzy, przy czym jeden otwór lokalizuje się na dopływie wód podziemnych do podziemnego składowiska odpadów, a dwa na ich odpływie.

§ 13. 1. Monitoring w fazie eksploatacyjnej prowadzi się:

1) zgodnie z warunkami ustalonymi w dokumentacji hydrogeologicznej i geologiczno-inżynierskiej, przygotowanej w związku z podziemnym składowaniem odpadów;

2) zgodnie z zakresem i sposobem określonym w koncesji na podziemne składowanie odpadów;

3) wykorzystując otwory obserwacyjne i punkty pomiarowe, o których mowa w § 12 ust. 2 pkt 3.

2. Monitoring w fazie eksploatacyjnej polega w szczególności na:

1) badaniu substancji i parametrów wskaźnikowych określonych zgodnie z § 12 ust. 2 pkt 2;

2) kontroli warunków panujących w górotworze, w tym:

a) konwergencji,

b) wielkości dopływów wód podziemnych do wyrobisk górniczych,

c) poziomu metanonośności;

e) innych wymagań zgodnie z zakresem i sposobem monitorowania składowiska określonymi w koncesji na podziemne składowanie odpadów.

§ 14. 1. Zakres, sposób i warunki prowadzenia monitoringu podziemnego składowiska odpadów w fazie poeksploatacyjnej ustala się na podstawie wyników monitoringu przeprowadzonego w fazie eksploatacyjnej.

2. Monitoring w fazie poeksploatacyjnej polega w szczególności na:

1) badaniu substancji i parametrów wskaźnikowych wód podziemnych, o których mowa w § 12 ust. 2 pkt 2;

2) kontroli warunków panujących w górotworze, w tym konwergencji;

3) kontroli geochemicznej powietrza glebowego w rejonie zlikwidowanych wyrobisk górniczych pionowych, wyrobisk górniczych o nachyleniu powyżej 45° oraz odwiertów.

3. Okres prowadzenia monitoringu w fazie poeksploatacyjnej wydłuża się w przypadku stwierdzenia migracji substancji niebezpiecznych pochodzących ze składowanych odpadów poza granice przestrzeni objętej przewidywanymi szkodliwymi wpływami podziemnego składowania odpadów.

4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, monitoring w fazie poeksploatacyjnej prowadzi się przez 10 lat od ustania negatywnego oddziaływania na środowisko składowanych odpadów, a zakres, sposób i warunki prowadzenia monitoringu dostosowuje się do zaistniałej sytuacji.

§ 15. 1. Pobranie próbek do badań oraz badania substancji i parametrów wskaźnikowych, w związku z monitoringiem w fazie eksploatacyjnej i w fazie poeksploatacyjnej, wykonuje się z częstotliwością nie mniejszą niż co 6 miesięcy.

2. Badania substancji i parametrów wskaźnikowych prowadzą laboratoria badawcze posiadające wdrożony system jakości w rozumieniu przepisów o normalizacji.

§ 16. Monitoringu w fazie poeksploatacyjnej nie prowadzi się w odniesieniu do:

1) podziemnego składowiska odpadów niebezpiecznych, o którym mowa w § 9;

2) podziemnego składowiska odpadów obojętnych.

§ 17. W sposób nieselektywny mogą być składowane rodzaje odpadów oznaczone w załączniku do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów kodem:

1) 17 06 01^* z odpadami oznaczonymi kodem 17 06 05^* lub

2) 19 03 04^* z odpadami oznaczonymi kodem 19 03 06^*, lub

3) 19 03 05 z odpadami oznaczonymi kodem 19 03 07.

§ 18. Do podziemnego składowania są dopuszczane odpady, których ze względów technicznych lub ekonomicznych nie można było poddać procesom odzysku odpadów, w tym recyklingu.

§ 19. Procedura dopuszczania odpadów na podziemne składowisko odpadów obejmuje:

1) sporządzenie podstawowej charakterystyki odpadów;

2) przekazanie podstawowej charakterystyki odpadów;

3) poddawanie odpadów testowi zgodności, w celu weryfikacji informacji zawartych w podstawowej charakterystyce odpadów;

4) okresowe dostarczanie wyników testów zgodności;

5) weryfikację odpadów na miejscu ich składowania.

§ 20. 1. Podstawowa charakterystyka odpadów sporządzana przez wytwórcę lub posiadacza odpadów zawiera:

1) nazwę, siedzibę i adres wytwórcy lub posiadacza odpadów kierującego odpady na podziemne składowisko odpadów;

2) kod odpadu, zgodnie z katalogiem odpadów określonym w załączniku do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów;

3) syntetyczny opis procesu wytwarzania odpadów, uwzględniający podstawowe użyte surowce i wytworzone produkty;

4) oświadczenie o braku w odpadach kierowanych na podziemne składowisko odpadów cech i właściwości wymienionych w art. 126 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze;

5) opis zastosowanego procesu odzysku lub unieszkodliwiania odpadów oraz opis sposobu segregowania odpadów albo oświadczenie o przyczynie, dla której te działania nie zostały wykonane;

6) opis odpadu obejmujący określenie jego koloru, postaci fizycznej oraz zapachu;

7) wykaz właściwości odpadów określonych w załączniku nr 4 do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243, z późn. zm.³⁾) w odniesieniu do odpadów niebezpiecznych, które mogą zostać przekwalifikowane na inne niż niebezpieczne na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie warunków, w których uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne (Dz. U. Nr 128, poz. 1347);

8) opis rodzaju i wyników badań przeprowadzonych w celu sprawdzenia zgodności odpadów z kryteriami dopuszczenia tych odpadów do podziemnego składowania oraz zastosowanej metodyki badawczej;

9) oświadczenie o braku możliwości odzysku odpadów, w tym recyklingu;

10) określenie częstotliwości przeprowadzania testów zgodności;

11) określenie typu podziemnego składowiska odpadów, na którym przewiduje się składowanie odpadów;

12) informacje dotyczące fizykochemicznego składu odpadów oraz podatności na wymywanie;

13) informacje dotyczące zachowania środków ostrożności na podziemnym składowisku odpadów.

2. Podstawowa charakterystyka odpadów sporządzana dla odpadów, o których mowa w § 21 ust. 1 pkt 1, zawiera dodatkowo określenie:

1) zmian mogących wystąpić w składzie odpadów;

2) zmian cech charakterystycznych odpadów;

3) podatności odpadów na wymywanie ustalanej podczas testu wymywania przeprowadzonego dodatkowo na partii odpadów, o ile test jest uzasadniony;

4) zmieniających się głównych właściwości odpadów.

§ 21. 1. Podstawową charakterystykę odpadów sporządza się dla odpadów:

1) wytwarzanych regularnie, czyli powstających w instalacjach jednego rodzaju pod względem technologicznym, przy zastosowaniu surowców charakterystycznych dla tego procesu technologicznego;

2) wytwarzanych nieregularnie, czyli powstających w instalacjach i procesach różnego rodzaju, lub dla odpadów, których skład nie może zostać jednoznacznie scharakteryzowany, w szczególności odpadów powstających wskutek wstępnego przetwarzania, mieszania lub innych działań powodujących zmianę charakteru lub składu tych odpadów.

2. Podstawową charakterystykę odpadów sporządza się odrębnie dla każdej partii odpadów wytwarzanych nieregularnie przed jej skierowaniem na podziemne składowisko odpadów.

3. Podstawową charakterystykę odpadów można sporządzać bez przeprowadzania badań, o których mowa w § 20 ust. 1 pkt 8, dla odpadów:

1) określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia, przyjmowanych na składowisko odpadów obojętnych;

2) dla których testy zgodności nie mogą zostać wykonane ze względów technicznych lub niedostępne są metody badań poszczególnych kryteriów dopuszczania.

4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, gdy istnieje wątpliwość, czy odpad jest odpadem obojętnym i czy nie zawiera zanieczyszczeń innymi materiałami lub odpadami, należy przeprowadzić badania.

5. W przypadku, o którym mowa w ust. 3 pkt 2, odpady dopuszcza się do składowania na podziemnym składowisku odpadów, jeżeli wytwórca lub posiadacz odpadów odpowiedzialny za ich zagospodarowanie przekaże zarządzającemu podziemnym składowiskiem odpadów informacje w tym zakresie, włącznie z podaniem przyczyn uznania odpadu za dopuszczalny do składowania na danym typie podziemnego składowiska odpadów.

§ 22. Podstawową charakterystykę odpadów sporządza się ponownie:

1) jeżeli w instalacji wprowadzono zmiany związane z zastosowaniem innych surowców, materiałów lub zmiany powodujące zmniejszenie albo zwiększenie negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko;

2) w przypadku braku zgodności wyniku testu zgodności z informacjami zawartymi w podstawowej charakterystyce odpadów.

§ 23. 1. Odpady kierowane na podziemne składowisko odpadów poddaje się testowi zgodności, polegającemu na sprawdzeniu dopuszczalnych wartości wymywania oraz dodatkowo wybranych parametrów charakterystycznych dla danego rodzaju odpadów.

2. Testów zgodności nie przeprowadza się dla odpadów, dla których podstawową charakterystykę odpadów sporządza się bez przeprowadzania badań, o których mowa w § 20 ust. 1 pkt 8.

3. Test zgodności przeprowadza się:

1) co najmniej raz na 12 miesięcy lub częściej, jeżeli wynika to z podstawowej charakterystyki odpadów;

2) w przypadku zmian w procesie produkcji, w szczególności zmian użytych surowców i materiałów.

§ 24. Podstawową charakterystykę odpadów oraz wyniki testów zgodności przekazuje się zarządzającemu podziemnym składowiskiem odpadów przed ich umieszczeniem na składowisku.

§ 25. 1. Weryfikacja odpadów na miejscu ich podziemnego składowania dokonywana przez zarządzającego podziemnym składowiskiem odpadów polega na:

1) oględzinach odpadów przed rozładunkiem i po rozładunku;

2) sprawdzeniu zgodności cech odpadów przyjmowanych na podziemne składowisko odpadów z informacjami zawartymi w podstawowej charakterystyce odpadów;

3) pobraniu i zaewidencjonowaniu próbek odpadów przyjmowanych na podziemne składowisko odpadów.

2. W przypadku stwierdzenia niezgodności cech odpadów z informacjami zawartymi w podstawowej charakterystyce odpadów lub niedostarczenia wyników testów zgodności w terminie wyznaczonym przez zarządzającego podziemnym składowiskiem odpadów nie przyjmuje się tych odpadów na składowisko.

3. Próbki pobiera się z reprezentatywnej części odpadu podczas sprawdzenia zgodności odpadów przyjmowanych na podziemne składowisko odpadów z danymi zawartymi w karcie przekazania odpadu.

4. Próbek nie pobiera się dla odpadów, dla których nie jest wymagane przeprowadzenie badań, o których mowa w § 20 ust. 1 pkt 8, i testów zgodności.

§ 26. Kryteria dopuszczenia odpadów do składowania na podziemnym składowisku odpadów uważa się za spełnione, jeżeli są zgodne z ustaleniami dokonanymi w dokumentacji hydrogeologicznej i geologiczno-inżynierskiej przygotowanej w związku z podziemnym składowaniem odpadów.

§ 27. 1. Kryteria dopuszczania odpadów do składowania na podziemnym składowisku odpadów:

1) niebezpiecznych - są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia;

2) obojętnych - są określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia;

3) innych niż niebezpieczne i obojętne - są określone w załączniku nr 4 do rozporządzenia.

2. Kryteria dopuszczania odpadów do składowania na podziemnym składowisku odpadów uważa się za spełnione, jeżeli są potwierdzone badaniami laboratoryjnymi wykonanymi przez laboratorium akredytowane, posiadające certyfikat akredytacji nadany w trybie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2010 r. Nr 138, poz. 935 oraz z 2011 r. Nr 102, poz. 586 i Nr 227, poz. 1367) w zakresie badania parametrów wymienionych w załącznikach nr 3 i 4 do rozporządzenia, metodami wyszczególnionymi w decyzji Rady ustanawiającej kryteria i procedury przyjęcia odpadów na składowiska na podstawie art. 16 i załącznika II do dyrektywy 1999/31/WE (Dz. Urz. WE L 11 z 16.01.2003, str. 27; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 7, str. 314).

§ 28. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.⁴⁾