Na podstawie art. 130 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) stan zdrowia wymagany do pełnienia służby na określonym stanowisku służbowym przez funkcjonariusza celnego, zwanego dalej „funkcjonariuszem”;

2) właściwość przełożonych do wydawania skierowań do komisji lekarskiej, o której mowa w art. 130 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, zwanej dalej „komisją lekarską”;

3) skład, organizację, zakres działania oraz tryb postępowania komisji lekarskich;

4) tryb postępowania komisji lekarskich w związku z badaniem prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby oraz wystawionych zaświadczeń lekarskich do celów wypłaty uposażenia za czas niezdolności do służby.

§ 2. Stan zdrowia funkcjonariusza wymagany do pełnienia służby na określonym stanowisku służbowym określa załącznik do rozporządzenia.

§ 3. Skierowanie do komisji lekarskiej wydaje kierownik urzędu w rozumieniu art. 24 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, w którym funkcjonariusz pełni służbę, zwany dalej „kierownikiem urzędu”.

§ 4. 1. W Służbie Celnej działają następujące komisje lekarskie:

1) centralna komisja lekarska;

2) regionalne komisje lekarskie.

2. Centralna komisja lekarska jest powoływana przez Szefa Służby Celnej i działa przy Szefie Służby Celnej, który określa jej siedzibę i skład.

3. Regionalna komisja lekarska jest powoływana przez kierownika urzędu i działa przy kierowniku urzędu, który określa jej siedzibę i skład.

4. W skład komisji lekarskich, o których mowa w ust. 1, wchodzi dwóch lekarzy, w tym jeden lekarz będący specjalistą w zakresie medycyny pracy.

5. Lekarz wchodzący w skład komisji lekarskiej może być członkiem tylko jednej komisji lekarskiej.

§ 5. Do zakresu działania regionalnych komisji lekarskich należy:

1) przeprowadzanie badań lekarskich w celu:

a) ustalenia braku albo istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia służby na określonym stanowisku służbowym,

b) ustalenia braku albo istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do skierowania funkcjonariusza na określone szkolenie, w tym szkolenie specjalistyczne, zwane dalej „szkoleniem”,

c) zbadania prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby oraz wystawionych zaświadczeń lekarskich do celów wypłaty uposażenia za czas niezdolności do służby;

2) wydawanie w I instancji orzeczeń stwierdzających:

a) brak albo istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia służby na określonym stanowisku służbowym przez funkcjonariusza,

b) brak albo istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do skierowania funkcjonariusza na określone szkolenie,

c) prawidłowość orzekania o czasowej niezdolności do służby funkcjonariusza z powodu choroby oraz prawidłowości wystawianych zaświadczeń lekarskich do celów wypłaty uposażenia za czas niezdolności do służby;

3) prowadzenie dokumentacji badań lekarskich.

§ 6. Do zakresu działania centralnej komisji lekarskiej należy:

1) rozpatrywanie odwołań od orzeczeń regionalnych komisji lekarskich;

2) sprawowanie merytorycznego nadzoru nad orzecznictwem regionalnych komisji lekarskich.

§ 7. 1. Stan zdrowia funkcjonariusza skierowanego do regionalnej komisji lekarskiej w celu ustalenia braku albo istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia służby na określonym stanowisku służbowym regionalna komisja lekarska ustala na podstawie przeprowadzonego badania lekarskiego.

2. Badanie lekarskie przeprowadzone przez regionalną komisję lekarską w celu ustalenia braku albo istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia służby na określonym stanowisku służbowym przez funkcjonariusza polega na wszechstronnym zbadaniu funkcjonariusza przez członków regionalnej komisji lekarskiej, a gdy zachodzi potrzeba - regionalna komisja lekarska może skierować funkcjonariusza na badania specjalistyczne, w tym badania psychiatryczne i psychologiczne.

3. W przypadku stwierdzenia dwóch lub więcej schorzeń, ułomności fizycznych lub psychicznych w różnym stopniu ograniczających zdolność funkcjonariusza do służby na określonym stanowisku służbowym regionalna komisja lekarska rozpatruje wszystkie te schorzenia lub ułomności łącznie, mając na uwadze ogólną zdolność funkcjonariusza do służby na określonym stanowisku.

4. Przy ustalaniu stanu zdrowia funkcjonariusza skierowanego do regionalnej komisji lekarskiej w celu ustalenia braku albo istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia służby na określonym stanowisku służbowym, w przypadku ostrego schorzenia w rozumieniu klinicznym regionalna komisja lekarska nie wydaje orzeczenia o zdolności do służby na określonym stanowisku służbowym aż do czasu ustąpienia ostrych objawów.

5. Badanie lekarskie przeprowadzone w celu ustalenia braku albo istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia służby na określonym stanowisku służbowym przez funkcjonariusza kończy się wydaniem przez regionalną komisję lekarską orzeczenia zaliczającego funkcjonariusza do jednej z następujących kategorii:

1) „kategoria Z - zdolny do służby na określonym stanowisku”, co oznacza brak przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia służby na określonym stanowisku służbowym;

2) „kategoria N - niezdolny do służby na określonym stanowisku”, co oznacza, że stwierdzone u funkcjonariusza schorzenia lub ułomności fizyczne lub psychiczne uniemożliwiają pełnienie służby na określonym stanowisku służbowym.

6. Dokumentację badań lekarskich przeprowadzonych w celu ustalenia braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia służby na określonym stanowisku służbowym przez funkcjonariusza prowadzi regionalna komisja lekarska. Dokumentację badań lekarskich stanowią w szczególności orzeczenia, o których mowa w ust. 5.

§ 8. 1. Stan zdrowia funkcjonariusza skierowanego do regionalnej komisji lekarskiej w celu ustalenia braku albo istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do skierowania funkcjonariusza na określone szkolenie regionalna komisja lekarska ustala na podstawie przeprowadzonego badania lekarskiego.

2. Badanie lekarskie, o którym mowa w ust. 1, kończy się wydaniem orzeczenia o braku albo o istnieniu przeciwwskazań zdrowotnych do skierowania funkcjonariusza na określone szkolenie.

§ 9. 1. W celu zbadania prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby oraz wystawionych zaświadczeń lekarskich do celów wypłaty uposażenia za czas niezdolności do służby, regionalna komisja lekarska:

1) przeprowadza badanie lekarskie funkcjonariusza lub

2) dokonuje analizy dokumentacji medycznej dotyczącej funkcjonariusza, stanowiącej podstawę wydania zaświadczenia lekarskiego, którą wystawiający zaświadczenie lekarskie jest zobowiązany udostępnić regionalnej komisji lekarskiej na jej żądanie.

2. Badanie lekarskie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, regionalna komisja lekarska przeprowadza w terminie 14 dni od daty otrzymania skierowania do komisji lekarskiej.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, regionalna komisja lekarska wydaje orzeczenie:

1) o prawidłowości orzeczenia o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby lub wystawionego zaświadczenia lekarskiego do celów wypłaty uposażenia za czas niezdolności do służby - jeżeli po przeprowadzeniu badania lekarskiego lub po analizie dokumentacji medycznej, o której mowa w ust. 1 pkt 2, stwierdzi prawidłowość przedstawionego orzeczenia o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby lub wystawionego zaświadczenia lekarskiego do celów wypłaty uposażenia za czas niezdolności do służby;

2) o nieprawidłowości orzeczenia o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby lub wystawionego zaświadczenia lekarskiego do celów wypłaty uposażenia za czas niezdolności do służby w przypadku:

a) uniemożliwienia badania lekarskiego przez funkcjonariusza,

b) jeżeli po przeprowadzeniu badania lekarskiego funkcjonariusza lub po analizie dokumentacji medycznej, o której mowa w ust. 1 pkt 2, stwierdzi nieprawidłowość wystawionego zaświadczenia lekarskiego,

c) jeżeli po przeprowadzeniu badania lekarskiego funkcjonariusza lub po analizie dokumentacji medycznej, o której mowa w ust. 1 pkt 2, określi wcześniejszą datę ustania niezdolności do służby niż orzeczona w zaświadczeniu lekarskim.

§ 10. Orzeczenia regionalnej komisji lekarskiej, o których mowa w § 7 ust. 5, § 8 ust. 2 i § 9 ust. 3, podpisują wszyscy członkowie regionalnej komisji lekarskiej.

§ 11. 1. Orzeczenia regionalnej komisji lekarskiej, o których mowa w § 7 ust. 5 i § 8 ust. 2, sporządza się w trzech egzemplarzach, z których jeden jest doręczany funkcjonariuszowi skierowanemu do komisji lekarskiej, drugi otrzymuje do wiadomości kierownik urzędu, a trzeci przechowuje się w aktach regionalnej komisji lekarskiej.

2. Orzeczenie regionalnej komisji lekarskiej, o którym mowa w § 9 ust. 3, sporządza się w czterech egzemplarzach, z których jeden jest doręczany funkcjonariuszowi skierowanemu do komisji lekarskiej, drugi otrzymuje do wiadomości kierownik urzędu, trzeci otrzymuje lekarz, który wystawił zaświadczenie o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby, a czwarty pozostaje w aktach regionalnej komisji lekarskiej.

§ 12. 1. Od orzeczenia wydanego przez regionalną komisję lekarską funkcjonariuszowi przysługuje odwołanie do centralnej komisji lekarskiej.

2. Odwołanie wnosi się na piśmie, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia, za pośrednictwem regionalnej komisji lekarskiej, która wydała orzeczenie.

§ 13. Centralna komisja lekarska rozpatruje odwołanie niezwłocznie od dnia otrzymania odwołania, orzekając na podstawie dokumentów zgromadzonych w danej sprawie. W razie potrzeby centralna komisja lekarska może przeprowadzić ponowne badanie lekarskie lub skierować funkcjonariusza na badanie specjalistyczne, a także przeprowadzić dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dokumentów dotyczących stwierdzonych schorzeń lub ułomności.

§ 14. 1. Centralna komisja lekarska po rozpatrzeniu odwołania:

1) utrzymuje w mocy zaskarżone orzeczenie albo

2) uchyla zaskarżone orzeczenie i wydaje nowe orzeczenie - w przypadku gdy odwołanie dotyczy orzeczenia regionalnej komisji lekarskiej, o którym mowa w § 7 ust. 5 i § 8 ust. 2, albo

3) uchyla zaskarżone orzeczenie - w przypadku gdy odwołanie dotyczy orzeczenia regionalnej komisji lekarskiej, o którym mowa w § 9 ust. 3.

2. Orzeczenie regionalnej komisji lekarskiej utrzymane w mocy przez centralną komisję lekarską jest ostateczne.

§ 15. Do trybu postępowania centralnej komisji lekarskiej przepisy § 7 ust. 2-6, § 8 ust. 2 i § 10 stosuje się odpowiednio.

§ 16. 1. Orzeczenia centralnej komisji lekarskiej wydane w sprawach dotyczących ustalenia braku albo istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia służby na określonym stanowisku służbowym przez funkcjonariusza oraz ustalenia braku albo istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do skierowania funkcjonariusza na określone szkolenie sporządza się w czterech egzemplarzach, z których jeden jest doręczany funkcjonariuszowi skierowanemu do komisji lekarskiej, drugi otrzymuje do wiadomości kierownik urzędu, który wydał skierowanie do komisji lekarskiej, trzeci otrzymuje regionalna komisja lekarska, a czwarty przechowuje się w aktach centralnej komisji lekarskiej.

2. Orzeczenie centralnej komisji lekarskiej wydane w sprawie dotyczącej zbadania prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby oraz wystawionych zaświadczeń lekarskich do celów wypłaty uposażenia za czas niezdolności do służby sporządza się w pięciu egzemplarzach, z których jeden jest doręczany funkcjonariuszowi skierowanemu do komisji lekarskiej, drugi otrzymuje do wiadomości kierownik urzędu, który wydał skierowanie do komisji lekarskiej, trzeci otrzymuje lekarz, który wystawił zaświadczenie o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby, czwarty otrzymuje regionalna komisja lekarska, a piąty pozostaje w aktach centralnej komisji lekarskiej.

§ 17. Dokumentację medyczną przechowuje się w warunkach organizacyjnych zapewniających ochronę danych w niej zawartych oraz zabezpieczających przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub utratą i dostępem osób nieupoważnionych.

§ 18. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Załącznik do rozporządzenia Ministra Finansów
z dnia 18 maja 2011 r. (poz. 811)

Objaśnienia do tabeli:

^* Dotyczy stanowisk służbowych: młodszego specjalisty Służby Celnej, specjalisty Służby Celnej, starszego specjalisty Służby Celnej, młodszego eksperta Służby Celnej, eksperta Służby Celnej, starszego eksperta Służby Celnej, dowódcy jednostki pływającej, kierownika zmiany, kierownika referatu w urzędzie celnym lub w izbie celnej, zastępcy kierownika oddziału celnego, kierownika oddziału celnego, zastępcy naczelnika wydziału w izbie celnej, naczelnika wydziału w izbie celnej lub w Ministerstwie Finansów, zastępcy naczelnika urzędu celnego, naczelnika urzędu celnego, zastępcy dyrektora izby celnej, dyrektora izby celnej, zastępcy dyrektora departamentu w Ministerstwie Finansów, dyrektora departamentu w Ministerstwie Finansów - na których wykonywane są zadania biurowe.

^** Dotyczy stanowisk służbowych: młodszego specjalisty Służby Celnej, specjalisty Służby Celnej, starszego specjalisty Służby Celnej, młodszego eksperta Służby Celnej, eksperta Służby Celnej, starszego eksperta Służby Celnej, dowódcy jednostki pływającej, kierownika zmiany, kierownika referatu w urzędzie celnym lub w izbie celnej, zastępcy kierownika oddziału celnego, kierownika oddziału celnego, zastępcy naczelnika wydziału w izbie celnej, naczelnika wydziału w izbie celnej - na których wykonywane są zadania poborcy podatkowego oraz na których wykonywane są zadania kontrolne - z wyłączeniem stanowisk, na których wykonywane są zadania, o których mowa w rozdziale 5 i 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323, z późn. zm.).

^*** Dotyczy stanowisk służbowych: młodszego specjalisty Służby Celnej, specjalisty Służby Celnej, starszego specjalisty Służby Celnej, młodszego eksperta Służby Celnej, eksperta Służby Celnej, starszego eksperta Służby Celnej, kierownika referatu, zastępcy naczelnika wydziału w urzędzie celnym lub w izbie celnej, naczelnika wydziału w urzędzie celnym lub w izbie celnej - na których wykonywane są zadania, o których mowa w rozdziale 5 i 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej.

Dział I - Budowa ciała

Objaśnienia szczegółowe do działu I:

§ 1 pkt 1-3

Kwalifikuje się na podstawie wskaźnika masy ciała (BMI).

§ 1 pkt 1

BMI w przedziale: powyżej 25 do 30 (mężczyźni i kobiety).

§ 1 pkt 2

BMI w przedziale: powyżej 30 do 40 (mężczyźni i kobiety).

§ 1 pkt 3

BMI w przedziale: powyżej 40 (mężczyźni i kobiety).

Dział II - Skóra, tkanka podskórna i węzły chłonne

Objaśnienia szczegółowe do działu II:

Nowotwory skóry kwalifikuje się wg działu XX - Nowotwory.

§ 2 pkt 1-3

Według tych punktów kwalifikuje się różnorodne przewlekłe uogólnione choroby skóry, jak: świerzbiączka uogólniona (wyprysk endogenny), wrodzone zaburzenia rogowacenia skóry znacznego stopnia (rogowiec dziedziczny, rybia łuska), wrodzone dziedziczne oddzielanie się naskórka, pęcherzyca, skóra pergaminowata barwikowa, uogólnione i nawracające lub oporne na leczenie postacie łuszczycy, gruźlica skóry oporna na leczenie.

§ 3 pkt 1 i 2

Według tych punktów kwalifikuje się między innymi wyleczoną gruźlicę skóry.

§ 3 pkt 2

Przez „blizny upośledzające sprawność ustroju” rozumie się blizny utrudniające ruchomość stawów lub noszenie odzieży i oporządzenia, blizny połączone z ubytkami tkanek miękkich (po zranieniach, oparzeniach itp.) oraz blizny w miejscach narażonych na tarcie w czasie ruchów i chodzenia.

Dział III - Czaszka

Dział IV - Narząd wzroku

Objaśnienia szczegółowe do działu IV:

§ 6 pkt 3 i 4

W razie stwierdzenia przewlekłego zapalenia brzegów powiek i spojówek bierze się pod uwagę wady wzroku przy nieużywaniu szkieł korekcyjnych oraz czynniki szkodliwe, działające z zewnątrz, jak pył, gazy itp. Podstawą do uznania badanego za niezdolnego do służby jest opinia lekarza okulisty, po ewentualnym leczeniu szpitalnym.

§ 6 pkt 5-7

Przy kwalifikowaniu zrostów spojówki gałkowej i powiekowej bierze się pod uwagę ograniczenie ruchomości oka i upośledzenie widzenia obuocznego.

§ 8

Przez ślepotę oka rozumie się także ostrość wzroku poniżej 0,1 niedającą się poprawić szkłami (bez względu na ich siłę korygującą) albo przypadki, w których pole widzenia nie przekracza 10%.

§ 9

Każdy przypadek oczopląsu wymaga badania neurologicznego i laryngologicznego.

§ 11

Jeżeli ostrość wzroku któregokolwiek oka wynosi poniżej 0,5, badanego kieruje się na badanie okulistyczne w celu stwierdzenia ostrości wzroku i określenia wady refrakcji. Przy znacznej różnowzroczności uwzględnia się szkła, jakie badany nosi przy patrzeniu obuocznym. Przy ocenie ostrości wzroku nie uwzględnia się szkieł złożonych. W przypadku zmętnienia lub zniekształcenia środowisk załamujących za podstawę kwalifikacji przyjmuje się ostrość wzroku.

§ 12 pkt 1-4

Przy kwalifikacji według tych punktów uwzględnia się równocześnie ostrość wzroku i pole widzenia.

§ 12 pkt 3 i 4

W przypadkach zapalenia nerwu wzrokowego konieczne jest badanie neurologiczne; według tych punktów kwalifikuje się również ograniczenia pola widzenia.

§ 12 pkt 5 i 6

Przez prawidłowe rozróżnianie barw rozumie się umiejętność rozróżniania czterech barw podstawowych, tj. czerwonej, żółtej, zielonej i niebieskiej. Przez nieznaczne upośledzenie barw rozumie się utrudnienie rozróżniania czterech barw podstawowych, tj. pomyłki przy odczytywaniu pojedynczych tablic z zestawu Ishihary lub Stillinga bądź przedłużony czas odczytu (ponad 3 sek.). Nieumiejętność rozróżniania czterech barw podstawowych traktuje się jako znaczne upośledzenie rozróżniania barw kwalifikujące badanych do kategorii B lub C. Ocena należy do okulisty na podstawie poszerzonego badania okulistycznego.

Dział V - Narząd słuchu

Objaśnienia szczegółowe do działu V:

§ 14

We wszystkich przypadkach, stwierdzonego podczas badania fizykalnego, obniżenia ostrości słuchu konieczne jest badanie specjalistyczne (audiometria), w celu określenia rodzaju i stopnia upośledzenia słuchu. Przez osłabienie słuchu rozumie się upośledzenie zdolności słyszenia lżejszego stopnia (słyszenie szeptu z odległości 4 m do 1 m), przez przytępienie słuchu - upośledzenie znaczniejszego stopnia (słyszenie szeptu z odległości mniejszej niż 1 m), przez przytępienie słuchu graniczące z głuchotą - upośledzenie dużego stopnia (szept „ad concham”). W przypadkach wątpliwych lub przy kwalifikacji do kat. 6 (funkcjonariusze pełniący służbę na stanowiskach, na których wykonywane są zadania, o których mowa w rozdziale 5 i 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej) rozstrzygające jest badanie audiometryczne słuchu.

§ 15

Zaburzenia w zakresie narządu równowagi wymagają zawsze badania laryngologicznego i neurologicznego, w tym ewentualnie wykonania nystagmografii.

Dział VI - Jama ustna

Objaśnienia szczegółowe do działu VI:

§ 18

Przy badaniu uzębienia zwraca się uwagę na rodzaj i stan zgryzu, ewentualnie jego zniekształcenia rozwojowe lub nabyte, na stan tkanek okołozębia i możliwe objawy paradontopatii. Zęby przeznaczone do usunięcia (zęby z miazgą zgorzelinową, wielokorzeniowe ze znacznie zniszczonymi koronami) traktuje się jako brakujące. Przy ocenie procentowej utraty zdolności żucia przyjmuje się tylko 28 zębów w jamie ustnej. Zęby mądrości mogą być brane pod uwagę, jeśli przy zwarciu odtwarzają w części płaszczyznę żucia ewentualnie brakujących zębów (siódemek).

Procentową utratę zdolności żucia oblicza się według poniższej tabeli:

Przy obliczaniu wartości procentowej zdolności żucia bierze się pod uwagę nie tylko zęby brakujące, ale również zęby pozbawione antagonistów.

Całkowity brak zębów jednej szczęki stanowi utratę 100% zdolności żucia nawet przy zachowaniu wszystkich zębów drugiej szczęki. Jeśli braki uzębienia powodują jednostronną utratę żucia, badanych kwalifikuje się według pkt 3. Protezy stałe, niezależnie od ich rozległości, traktuje się jako odtworzenie zdolności żucia. Ocena wartości funkcjonalno-klinicznej protez stałych i zębów filarowych oraz wynikającej z tego powodu utraty zdolności żucia należy do lekarza dentysty. Protezy ruchome uzupełniające braki zębów u badanego traktuje się jako odtworzenie zdolności żucia.

Dział VII - Nos, gardło i krtań

Objaśnienia szczegółowe do działu VII:

Podstawą rozpoznania są badania specjalistów: otolaryngologa, foniatry, udokumentowane wynikami badań dodatkowych.

Dział VIII - Szyja, klatka piersiowa i kręgosłup

Objaśnienia szczegółowe do działu VIII:

§ 23 i 26

Przez upośledzenie sprawności ustroju rozumie się również przewlekłe lub nawracające zespoły bólowe z lub bez neurologicznych objawów ubytkowych.

§ 24 pkt 1 i 2

Zniekształcenia (ubytki kostne) klatki piersiowej mogą być wrodzone lub nabyte. Podstawą kwalifikowania jest ustalenie stopnia upośledzenia czynności narządów klatki piersiowej, tj. zaburzenia krążenia, zmniejszenie pojemności życiowej płuc. Żebra nadliczbowe dające zaburzenia czynności kończyny górnej o charakterze krążeniowym lub neurologicznym kwalifikuje się dodatkowo według odpowiednich paragrafów.

§ 25 pkt 1-3

Za skrzywienie kręgosłupa uważa się wszelkie odchylenia od linii pionowej, która prawidłowo powinna przebiegać od guzowatości potylicznej zewnętrznej przez wszystkie wyrostki kolczyste kręgów i szczelinę międzypośladkową:

- nieznaczne	- gdy linia wyrostków kolczystych w swobodnej postawie wyprostowanej tworzy niewielki, mało widoczny łuk na jednym z odcinków kręgosłupa lub dwa łuki przebiegające przeciwstawnie w sąsiadujących odcinkach kręgosłupa; skrzywienie takie wyrównuje się czynnie;
- umiarkowane	- gdy linia wyrostków tworzy wyraźnie widoczny łuk, garb żebrowy jest mało widoczny, jest zauważalne małe zniekształcenie klatki piersiowej i występuje nieznaczne ograniczenie ruchów kręgosłupa; skrzywienie takie daje się wyrównać biernie;
- znaczne (z garbem żebrowym) - ze zniekształceniem klatki piersiowej, z upośledzeniem sprawności oddechowej; skrzywienie nie daje się ani czynnie, ani biernie skorygować.

§ 26 pkt 1 i 2

Ocenę zdolności uzależnia się od rozległości i nasilenia wady lub procesu chorobowego i zaburzeń czynnościowych kręgosłupa (podstawą orzeczenia jest diagnostyka obrazowa i badanie specjalistów: ortopedy lub reumatologa).

Dział IX - Narząd oddechowy

Objaśnienia szczegółowe do działu IX:

Czynną gruźlicę płuc dodatkowo kwalifikuje się według działu XVI - Choroby zakaźne. Stan po leczeniu gruźlicy płuc kwalifikuje się według § 27 po badaniu specjalisty pulmonologa.

§ 27 pkt 1-3

Dla rozpoznania przewlekłej choroby oskrzelowo-płucnej ocena stopnia upośledzenia przepływu powietrza opiera się na badaniu spirometrycznym, badaniu specjalisty pulmonologa.

§ 27 pkt 3

Konieczne jest badanie gazometryczne krwi tętniczej i żylnej.

Dział X - Układ krążenia

Objaśnienia szczegółowe do działu X:

§ 28 pkt 1 i 2

Przyjmowanie leków antyarytmicznych uznaje się za upośledzające wydolność organizmu. Konieczne jest badanie EKG metodą Holtera i badanie specjalisty kardiologa.

§ 29 pkt 1-3

Konieczne badanie echokardiograficzne z badaniem przepływu krwi przez zastawki, wykonane i ocenione przez kardiologa, z określeniem znaczenia hemodynamicznego; stwierdzony zespół wypadania płatka zastawki bez obecności fali zwrotnej lub ze śladową falą zwrotną nie kwalifikuje się jako wady (dysfunkcji) tej zastawki.

§ 30 i 31

O kwalifikacji decyduje wynik próby wysiłkowej, badania echokardiograficznego oraz badanie specjalisty kardiologa.

§ 32 pkt 1-3

O kwalifikacji decyduje badanie okulistyczne, echokardiograficzne oraz badanie specjalisty kardiologa; obowiązująca jest kwalifikacja według WHO.

§ 33 pkt 4

Do kwalifikacji niezbędne jest badanie specjalisty chirurga oraz badanie USG naczyń z oceną przepływów.

Dział XI - Układ trawienny

Objaśnienia szczegółowe do działu XI:

§ 34 pkt 1-3

Każde rozpoznanie dokumentuje się badaniem endoskopowym i dokumentacją z przebiegu leczenia.

§ 35 pkt 1-5

Każde rozpoznanie dokumentuje się badaniem endoskopowym z ewentualnym badaniem histopatologicznym wycinka oraz badaniem specjalistów: gastroenterologa lub chirurga.

§ 36 pkt 2

Każde rozpoznanie dokumentuje się na podstawie dokumentacji z przebiegu leczenia z ewentualnym badaniem histopatologicznym wycinka oraz badaniem specjalistów: hepatologa lub gastroenterologa.

Dział XII - Narząd moczowo-płciowy

Objaśnienia szczegółowe do działu XII:

§ 39-43

Rozpoznanie dokumentuje się wynikami badań dodatkowych oraz dokumentacją leczenia. W przypadkach wątpliwych rozstrzygające jest badanie właściwego specjalisty (nefrologa, urologa).

Dział XIII - Narząd rodny

Objaśnienia szczegółowe do działu XIII:

§ 44-46

Wszystkie wymienione w dziale wady i schorzenia są orzekane na podstawie badania specjalisty ginekologa. W przypadku schorzeń zakaźnych dodatkowo kwalifikacja według działu XVI - Choroby zakaźne.

Dział XIV - Układ wydzielania wewnętrznego

Objaśnienia szczegółowe do działu XIV:

§ 47-49

Wszystkie wymienione w dziale wady i schorzenia są orzekane na podstawie badania specjalisty endokrynologa, ewentualnie diabetologa, popartego wynikami specjalistycznych badań dodatkowych.

Dział XV - Choroby układu krwiotwórczego i immunologicznego

Objaśnienia szczegółowe do działu XV:

§ 50-52

Rozpoznanie ustalane na podstawie badania właściwego specjalisty.

Dział XVI - Choroby zakaźne

Objaśnienia szczegółowe do działu XVI:

§ 53 i 54

Decydujące jest badanie specjalisty chorób zakaźnych udokumentowane adekwatną diagnostyką specjalistyczną.

Dział XVII - Układ nerwowy

Objaśnienia szczegółowe do działu XVII:

§ 55-57

Decydujące jest badanie specjalisty neurologa udokumentowane adekwatną diagnostyką.

Dział XVIII - Stan psychiczny

Objaśnienia szczegółowe do działu XVIII:

§ 58-60

Orzekanie wyłącznie w oparciu o badanie specjalisty psychiatry, z uwzględnieniem wyniku badania psychologicznego, gdy jest ono konieczne.

§ 59 pkt 3

Dotyczy patologicznych zaburzeń osobowości.

Dział XIX - Narząd ruchu

Objaśnienia szczegółowe do działu XIX:

§ 61-63

Orzekanie wyłącznie w oparciu o badanie specjalisty ortopedy lub reumatologa, z uwzględnieniem diagnostyki obrazowej.

Dział XX - Nowotwory

Objaśnienia szczegółowe do działu XX:

§ 64 i 65

W rozpoznawaniu nowotworów bierze się pod uwagę obraz kliniczny, wyniki badań dodatkowych, badań specjalistycznych oraz badania histopatologicznego, gdy jest ono niezbędne i możliwe do wykonania.