Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

§ 1.[Podstawy programowe kształcenia] 1. Określa się podstawy programowe kształcenia w następujących zawodach objętych klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, stanowiącą załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 124, poz. 860, z 2008 r. Nr 144, poz. 903 oraz z 2010 r. Nr 60, poz. 374):

1) asystent osoby niepełnosprawnej – symbol cyfrowy 346[02];

2) florysta – symbol cyfrowy 347[09];

3) kucharz małej gastronomii – symbol cyfrowy 512[05];

4) operator maszyn leśnych – symbol cyfrowy 833[02];

5) opiekun medyczny – symbol cyfrowy 513[02];

6) pracownik pomocniczy obsługi hotelowej – symbol cyfrowy 913[01];

7) sprzedawca – symbol cyfrowy 522[01];

8) technik handlowiec – symbol cyfrowy 341[03];

9) technik organizacji usług gastronomicznych – symbol cyfrowy 341[07];

10) technik przetwórstwa mleczarskiego – symbol cyfrowy 321[12];

11) technik weterynarii – symbol cyfrowy 322[14].

2. Podstawy programowe, o których mowa w ust. 1, stanowią załączniki nr 1–11 do niniejszego rozporządzenia.

§ 2.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 21 stycznia 2011 r. (poz. 254)

Załącznik nr 1

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE ASYSTENT OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ

SYMBOL CYFROWY 346[02]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) rozpoznawać i analizować sytuację społeczną oraz warunki życia osoby niepełnosprawnej;

2) rozpoznawać symptomy zaburzeń psychosomatycznych i dbać o bezpieczeństwo osoby niepełnosprawnej;

3) współpracować z osobą niepełnosprawną i zespołem specjalistów w realizacji programu pomocy i rehabilitacji;

4) opracowywać i realizować plan współdziałania z osobą niepełnosprawną z zakresu pomocy bio-psycho-społecznej;

5) doradzać i pomagać osobie niepełnosprawnej w zaspokajaniu podstawowych potrzeb i rozwiązywaniu problemów;

6) wykorzystywać możliwości rodziny i środowiska sprzyjające usamodzielnianiu i integracji z otoczeniem osoby niepełnosprawnej;

7) stosować zasady zdrowego stylu życia;

8) wykonywać podstawowe czynności pielęgnacyjne;

9) pomagać osobie niepełnosprawnej w korzystaniu z ofert edukacyjnych, kulturalnych, sportowych i turystycznych;

10) pomagać osobie niepełnosprawnej w organizowaniu czasu wolnego oraz wspierać w rozwijaniu zdolności twórczych;

11) wspierać zaspokajanie potrzeb socjalnych osoby niepełnosprawnej;

12) pomagać osobie niepełnosprawnej w załatwianiu spraw urzędowych i prowadzeniu korespondencji;

13) pomagać osobie niepełnosprawnej w gospodarowaniu środkami pieniężnymi;

14) współpracować z instytucjami, organizacjami, specjalistami i indywidualnymi osobami świadczącymi różne formy pomocy osobom niepełnosprawnym;

15) monitorować i oceniać efekty własnej pracy;

16) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

17) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

18) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

19) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

20) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

21) udzielać pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia;

22) korzystać z różnych źródeł informacji;

23) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie asystent osoby niepełnosprawnej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) towarzyszenie osobie niepełnosprawnej w pełnieniu ról społecznych i zawodowych;

2) uczestniczenie w identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów społecznych osoby niepełnosprawnej;

3) współdziałanie z pracownikiem socjalnym oraz innymi specjalistami w podnoszeniu jakości życia osoby niepełnosprawnej;

4) udzielanie pomocy osobie niepełnosprawnej w korzystaniu z usług medycznych i rehabilitacyjnych oraz możliwości przekwalifikowania zawodowego;

5) udzielanie pomocy w nawiązywaniu kontaktów społecznych i organizowaniu czasu wolnego;

6) reprezentowanie osoby niepełnosprawnej;

7) wykonywanie podstawowych zabiegów higienicznych i czynności pielęgnacyjnych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) społeczno-prawny;

2) praca z osobą niepełnosprawną;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: SPOŁECZNO-PRAWNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawową terminologią z zakresu psychologii, pedagogiki i socjologii;

2) określać wpływ procesów poznawczych na rozwój człowieka;

3) charakteryzować procesy emocjonalne, motywacyjne i wolicjonalne;

4) określać składniki osobowości człowieka i czynniki kształtujące osobowość;

5) charakteryzować psychofizyczny rozwój człowieka w poszczególnych fazach życia;

6) określać rolę rodziny w systemie wsparcia dla osoby niepełnosprawnej;

7) określać rolę grupy, środowiska lokalnego i instytucji w procesie integracji osoby niepełnosprawnej;

8) określać wpływ zjawisk obecnych w kulturze na kształtowanie się tożsamości człowieka;

9) określać rodzaje i stopnie niepełnosprawności;

10) wyjaśniać znaczenie przestrzegania zasad higieny dla zdrowia;

11) charakteryzować podstawowe zaburzenia somatyczne;

12) wyjaśniać pojęcie zdrowia psychicznego i choroby psychicznej;

13) klasyfikować i charakteryzować podstawowe zaburzenia psychiczne;

14) określać rolę polityki społecznej w Polsce;

15) charakteryzować problemy i kwestie społeczne;

16) określać procesy zachodzące w życiu społecznym oraz interpretować zachowania społeczne zbiorowości i jednostki;

17) rozróżniać podstawowe dziedziny prawa;

18) stosować przepisy prawa dotyczące osób niepełnosprawnych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) elementy psychologii ogólnej, społecznej, rozwojowej i klinicznej;

2) socjologia rodziny i instytucji społecznych;

3) elementy kulturoznawstwa;

4) pedagogika społeczna;

5) elementy pedagogiki specjalnej;

6) podstawy anatomii, fizjologii i patologii;

7) wybrane elementy psychiatrii;

8) polityka społeczna – problemy i kwestie społeczne;

9) wybrane elementy prawa;

10) prawne podstawy zabezpieczenia społecznego w Polsce.

BLOK: PRACA Z OSOBĄ NIEPEŁNOSPRAWNĄ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) asystować osobie niepełnosprawnej w funkcjonowaniu domowym, szkolnym, zawodowym i społecznym;

2) komunikować się z osobą niepełnosprawną i członkami jej rodziny;

3) charakteryzować sytuację osoby niepełnosprawnej w rodzinie i środowisku;

4) dobierać techniki i metody pracy, w zależności od potrzeb osoby niepełnosprawnej, jej rodziny oraz środowiska;

5) współpracować z osobą niepełnosprawną i pracownikiem socjalnym w opracowaniu i realizacji projektów socjalnych;

6) opracowywać i realizować indywidualne plany pracy z zakresu pomocy bio-psycho-społecznej;

7) prowadzić ewaluację realizowanych projektów socjalnych i indywidualnych planów pracy;

8) stosować kontrakt socjalny w pracy z osobą niepełnosprawną;

9) reprezentować interesy osoby niepełnosprawnej;

10) współpracować ze środowiskiem lokalnym na rzecz osoby niepełnosprawnej;

11) współpracować z instytucjami wspierającymi osobę niepełnosprawną;

12) wspierać osobę niepełnosprawną w rozwijaniu zainteresowań, korzystaniu z ofert edukacyjnych, kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych oraz podejmowaniu zatrudnienia;

13) pomagać osobie niepełnosprawnej w zarządzaniu budżetem domowym;

14) pomagać osobie niepełnosprawnej w kontaktowaniu się z lekarzem;

15) stosować zasady organizacji i metody rehabilitacji społecznej w pracy z osobą niepełnosprawną;

16) współpracować z zespołem rehabilitacyjnym;

17) wykonywać podstawowe czynności pielęgnacyjne;

18) dbać o higienę osobistą osoby niepełnosprawnej i jej otoczenia;

19) pomagać osobie niepełnosprawnej w układaniu jadłospisu i sporządzaniu posiłków;

20) posługiwać się w stopniu podstawowym językiem migowym.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) umiejętności społeczne warunkujące współdziałanie z osobą niepełnosprawną;

2) wybrane zagadnienia z metodologii i metodyki pracy z osobą niepełnosprawną;

3) podstawy projektowania socjalnego;

4) organizacja czasu wolnego;

5) elementy rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych;

6) metody wykonywania czynności pielęgnacyjnych i zabiegów higienicznych;

7) higiena osobista i otoczenia;

8) higiena żywienia;

9) język migowy.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 10% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia treningu integracyjnego i zajęć relaksacyjnych;

2) pracownia higieny osobistej i pierwszej pomocy;

3) pracownia żywienia;

4) pracownia komputerowa.

Pracownia treningu integracyjnego i zajęć relaksacyjnych powinna być wyposażona w:

1) wykładzinę dywanową;

2) materace;

3) nagrania dźwiękowe i filmowe.

Pracownia higieny osobistej i pierwszej pomocy powinna być wyposażona w:

1) urządzenia sanitarne;

2) przybory i środki higieniczne;

3) łóżka;

4) materace specjalistyczne, w tym przeciwodleżynowe;

5) materace lub maty;

6) fantomy do resuscytacji;

7) produkty medyczne;

8) apteczkę z wyposażeniem do udzielania pierwszej pomocy.

Pracownia żywienia powinna być wyposażona w:

1) zlewozmywak z instalacją zimnej i ciepłej wody;

2) kuchenkę z piekarnikiem;

3) lodówkę;

4) zestaw garnków i innych naczyń kuchennych;

5) podstawowy sprzęt kuchenny;

6) zastawę stołową;

7) środki czystości;

8) kosz na odpadki.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) drukarki;

3) pakiet programów biurowych;

4) programy specjalistyczne wspomagające pracę socjalną.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Praktyczna nauka zawodu powinna być prowadzona w wymiarze nie mniejszym niż 50% ogólnej liczby godzin przewidzianych w ramowym planie nauczania na zajęcia edukacyjne z zakresu kształcenia zawodowego.

Załącznik nr 2

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE FLORYSTA

SYMBOL CYFROWY 347[09]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) rozpoznawać historyczne i współczesne style dekoracji roślinnych;

2) rozpoznawać rodzaje i gatunki roślin;

3) określać właściwości biologiczne oraz wymagania środowiskowe roślin ozdobnych;

4) określać dekoracyjną wartość roślin;

5) określać czynniki wpływające na trwałość roślin;

6) stosować metody przedłużania trwałości roślin;

7) stosować metody i techniki utrwalania roślin;

8) określać jakość i zastosowanie materiału roślinnego;

9) dobierać oraz przygotowywać materiał roślinny, dekoracyjny i środki pomocnicze do wykonania określonych kompozycji roślinnych;

10) sporządzać i odczytywać szkice, rysunki odręczne i techniczne oraz projekty dekoracji roślinnych;

11) projektować i wykonywać kompozycje roślinne;

12) wykonywać dekoracje wnętrz, balkonów i tarasów;

13) prowadzić sprzedaż roślin ozdobnych, materiałów dekoracyjnych i wyrobów florystycznych;

14) realizować zamówienia na usługi florystyczne;

15) zapewniać jakość wyrobów florystycznych oraz kulturę obsługi klientów;

16) pozyskiwać oraz wykorzystywać informacje dotyczące aktualnych trendów w sztuce układania kwiatów;

17) posługiwać się językiem obcym na poziomie wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych;

18) stosować techniki komputerowe w realizacji zadań zawodowych;

19) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

20) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

21) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

22) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

23) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

24) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

25) korzystać z różnych źródeł informacji;

26) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie florysta powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) projektowanie i wykonywanie dekoracji roślinnych;

2) aranżacja wystroju wnętrz oraz otwartej przestrzeni, z zastosowaniem materiału roślinnego;

3) prowadzenie sprzedaży roślin ozdobnych, materiałów dekoracyjnych i wyrobów florystycznych;

4) wykonywanie usług florystycznych.

3. Zawód florysta jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec procesu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) dekoracji wnętrz;

2) florystyki ślubnej;

3) florystyki żałobnej.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy florystyki;

2) kompozycje florystyczne;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY FLORYSTYKI

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować historyczne i współczesne formy dekoracji roślin;

2) charakteryzować historyczne i współczesne wnętrza, elementy architektoniczne i dekoracyjne;

3) charakteryzować elementy kompozycji plastycznej stosowane w dekoracjach roślinnych;

4) charakteryzować rodzaje i gatunki roślin ozdobnych stosowanych w kompozycjach florystycznych;

5) charakteryzować budowę oraz fizjologiczne procesy roślin;

6) określać wpływ czynników uprawowych na wzrost i rozwój roślin;

7) charakteryzować narzędzia i urządzenia stosowane we florystyce;

8) rozpoznawać podstawowe choroby i szkodniki roślin ozdobnych oraz stosować metody ich zwalczania;

9) określać właściwości roślin i materiałów dekoracyjnych;

10) charakteryzować środki techniczne stosowane we florystyce;

11) określać zasady przechowywania i obrotu roślinami ozdobnymi;

12) sporządzać szkice, rysunki odręczne oraz rysunki techniczne kompozycji roślinnych;

13) określać zasady projektowania dekoracji roślinnych;

14) charakteryzować style, typy i rodzaje kompozycji florystycznych;

15) charakteryzować techniki wykonania dekoracji roślinnych;

16) przyjmować zlecenia na usługi florystyczne.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) historia dekoracji roślinnych;

2) wybrane elementy historii sztuki;

3) motywy roślinne w sztuce dekoracyjnej;

4) zasady kompozycji plastycznej;

5) rodzaje i gatunki roślin ozdobnych stosowanych w kompozycjach florystycznych;

6) budowa, fizjologia i wymagania roślin ozdobnych;

7) czynniki uprawowe wpływające na wzrost i rozwój roślin;

8) narzędzia i urządzenia stosowane we florystyce;

9) ochrona roślin;

10) materiał roślinny;

11) materiały dekoracyjne;

12) środki techniczne;

13) zasady przechowywania i obrotu roślinami ozdobnymi;

14) rysunek odręczny i techniczny;

15) zasady projektowania dekoracji roślinnych;

16) rodzaje kompozycji florystycznych;

17) charakterystyka technik florystycznych;

18) rodzaje usług florystycznych.

BLOK: KOMPOZYCJE FLORYSTYCZNE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią stosowaną we florystyce;

2) określać dekoracyjne właściwości roślin;

3) określać czynniki wpływające na trwałość roślin;

4) określać przydatność materiału dekoracyjnego, środków technicznych oraz pojemników do wykonania dekoracji roślinnych;

5) przestrzegać zasad przechowywania materiału florystycznego i gotowych wyrobów;

6) przestrzegać przepisów dotyczących obrotu materiałem florystycznym;

7) wykonywać zabiegi pielęgnacyjne roślin i kompozycji florystycznych;

8) sporządzać dokumentację projektową dekoracji roślinnych;

9) określać rodzaje i style kompozycji roślinnych;

10) dobierać styl i rodzaj dekoracji roślinnych odpowiednio do przeznaczenia oraz warunków otoczenia;

11) przestrzegać zasad kolorystyki oraz kompozycji plastycznej;

12) dobierać materiał roślinny, materiały dekoracyjne i środki techniczne do wykonania określonych kompozycji florystycznych;

13) przygotowywać materiał roślinny do wykonania określonych kompozycji;

14) stosować metody i techniki utrwalania roślin;

15) posługiwać się narzędziami i urządzeniami do wykonania kompozycji roślinnych;

16) stosować różne techniki wykonania dekoracji roślinnych;

17) wykonywać dekoracje roślinne;

18) dobierać materiał roślinny do aranżacji wnętrz, tarasów i balkonów;

19) wykonywać dekoracje roślinne zgodnie z aktualnymi trendami florystycznymi, zamówieniami i oczekiwaniami klientów;

20) pakować oraz przygotowywać rośliny cięte, doniczkowe i gotowe wyroby florystyczne do transportu;

21) oceniać jakość wykonania wyrobów florystycznych;

22) określać koszty wykonania wyrobów florystycznych oraz koszty realizacji zamówień klientów;

23) przestrzegać zasad ekspozycji materiałów i wyrobów florystycznych;

24) prowadzić sprzedaż wyrobów florystycznych;

25) udzielać porad dotyczących pielęgnacji oraz przechowywania roślin;

26) korzystać z czasopism, literatury, katalogów i innych źródeł informacji florystycznej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) terminologia florystyczna;

2) zasady przedłużania trwałości roślin;

3) zasady pielęgnacji roślin ozdobnych;

4) zasady obrotu roślinami ozdobnymi, materiałami dekoracyjnymi i środkami technicznymi;

5) zasady projektowania dekoracji roślinnych;

6) dokumentacja projektowa dekoracji roślinnych;

7) rodzaje i style kompozycji roślinnych;

8) trendy florystyczne;

9) narzędzia i urządzenia stosowane we florystyce;

10) techniki florystyczne;

11) metody i techniki utrwalania roślin;

12) zasady ekspozycji roślin, materiałów oraz wyrobów florystycznych;

13) zasady sprzedaży wyrobów florystycznych.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 10% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia plastyczna;

2) pracownia materiałoznawstwa roślinnego;

3) pracownia florystyczna;

4) warsztaty szkolne.

Pracownia plastyczna powinna być wyposażona w:

1) stoły przystosowane do wykonywania rysunków (jeden stół dla jednego ucznia);

2) materiały i przybory rysunkowe i malarskie;

3) modele i makiety dekoracji wnętrz;

4) plansze, zestawy zdjęć przedstawiających wnętrza historyczne oraz ich wyposażenie;

5) programy multimedialne z zakresu kompozycji plastycznej, historii sztuki, historii dekoracji roślinnych;

6) filmy dydaktyczne, przezrocza i foliogramy dotyczące dekoracji roślinnych;

7) albumy, katalogi, informatory dotyczące dekoracji roślinnych;

8) materiały i środki do ekspozycji wyrobów florystycznych;

9) rzutnik pisma;

10) projektor multimedialny;

11) ekran projekcyjny;

12) komputer ze specjalistycznym oprogramowaniem;

13) skaner;

14) drukarkę.

Pracownia materiałoznawstwa roślinnego powinna być wyposażona w:

1) kolekcję roślin doniczkowych;

2) zestaw podłoży i nawozów do uprawy roślin doniczkowych i balkonowych;

3) sprzęt do pielęgnacji roślin;

4) zielniki;

5) zestawy roślin zasuszonych, uprawianych na suche bukiety;

6) katalogi roślin ozdobnych;

7) programy multimedialne;

8) filmy dydaktyczne i foliogramy obrazujące gatunki roślin, materiałów dekoracyjnych i środków technicznych;

9) rzutnik pisma;

10) projektor multimedialny;

11) ekran projekcyjny;

12) programy specjalistyczne;

13) skaner;

14) drukarkę;

15) odtwarzacz VHS i DVD;

16) telewizor;

17) kamerę cyfrową;

18) aparat fotograficzny, statyw.

Pracownia florystyczna powinna być wyposażona w:

1) materiały florystyczne;

2) filmy dydaktyczne, przezrocza i foliogramy obrazujące kompozycje florystyczne;

3) albumy dotyczące kompozycji florystycznych;

4) literaturę florystyczną;

5) prezentacje multimedialne dotyczące: stylów i rodzajów kompozycji, materiałoznawstwa florystycznego, technik florystycznych, materiałów dekoracyjnych i technicznych;

6) katalogi materiałów i wyrobów florystycznych;

7) tabelaryczne zestawienia gatunków roślin stosowanych we florystyce;

8) cenniki materiałów florystycznych;

9) kasy fiskalne;

10) regały do prezentacji materiałów i wyrobów florystycznych;

11) kostki wystawowe;

12) przenośne źródła światła;

13) lustra – co najmniej 2 sztuki;

14) prasy do suszenia roślin metodą zielnikową;

15) rzutnik pisma;

16) projektor multimedialny;

17) ekran projekcyjny;

18) komputer ze specjalistycznym oprogramowaniem;

19) epidiaskop;

20) skaner;

21) drukarkę;

22) tablicę białą bezpyłową;

23) tablicę korkową;

24) czasopisma specjalistyczne polskie i obcojęzyczne;

25) aparat fotograficzny, statyw;

26) kamerę cyfrową;

27) odtwarzacz DVD;

28) telewizor.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) materiały florystyczne;

2) stanowiska robocze (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

3) wózek do transportu roślin;

4) pojemniki do przechowywania roślin;

5) stelaż do wstążek i papieru do pakowania roślin;

6) statywy do bukietów ślubnych;

7) wazony, naczynia i inne pojemniki;

8) lustra – co najmniej 2 sztuki;

9) narzędzia i urządzenia: noże, sekatory, nożyczki, nożyce do cięcia blachy, piłki do drewna i metalu, noże do cięcia styropianu i płyt gipsowych, młotek, obcęgi, przecinaki do drutu, zszywacze biurowe, zszywacze tapicerskie, pistolety do kleju na niską i wysoką temperaturę, wiertarkę, wkrętarkę, imadło, kuchenkę elektryczną, laminarkę, konewki, zraszacze;

10) pojemniki na odpady organiczne i nieorganiczne;

11) stelaże do wykonywania i ekspozycji dekoracji wiszących;

12) punkty poboru zimnej i ciepłej wody;

13) elektryczne gniazda wtykowe przy stanowiskach roboczych.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu, magazyn materiałów florystycznych, magazyn kwiatów ciętych z zacienieniem i regulowaną temperaturą oraz łatwo zmywalnymi podłogą i ścianami.

Załącznik nr 3

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE KUCHARZ MAŁEJ GASTRONOMII

SYMBOL CYFROWY 512[05]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) stosować zasady racjonalnego żywienia;

2) dokonywać jakościowej oceny surowców, półproduktów i potraw;

3) dobierać surowce do produkcji potraw i napojów;

4) przechowywać surowce, półprodukty i gotowe potrawy;

5) prowadzić racjonalną gospodarkę surowcami;

6) przygotowywać półprodukty potraw do sprzedaży;

7) sporządzać potrawy i napoje oferowane do sprzedaży w placówkach gastronomicznych;

8) stosować różne techniki sporządzania potraw i napojów;

9) prawidłowo zestawiać potrawy i napoje w dania oraz posiłki;

10) opracowywać ofertę kulinarną dla placówek gastronomicznych;

11) przeprowadzać kalkulację cenową potraw i napojów;

12) użytkować narzędzia, maszyny i urządzenia stosowane w produkcji oraz ekspedycji potraw i napojów;

13) prowadzić bieżącą konserwację narzędzi, maszyn i urządzeń;

14) przestrzegać zasad zabezpieczania jakości zdrowotnej żywności;

15) przestrzegać przepisów sanitarnych;

16) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

17) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

18) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

19) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

20) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

21) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

22) korzystać z różnych źródeł informacji;

23) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie procesu kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie kucharz małej gastronomii powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) sporządzanie typowych potraw i napojów;

2) przygotowywanie półproduktów podstawowych potraw, napojów i innych wyrobów kulinarnych;

3) przeprowadzanie obróbki cieplnej półproduktów potraw i napojów oraz ich bezpośredniej sprzedaży w placówkach gastronomicznych;

4) przechowywanie i magazynowanie surowców, półproduktów i produktów kulinarnych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy racjonalnego żywienia;

2) technologia gastronomiczna;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY RACJONALNEGO ŻYWIENIA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią gastronomiczną;

2) określać podstawowe funkcje składników odżywczych;

3) określać wartość odżywczą i energetyczną podstawowych surowców i półproduktów stosowanych w gastronomii;

4) klasyfikować surowce, półprodukty i wyroby gotowe w zależności od pochodzenia i wartości odżywczej i energetycznej;

5) dokonywać zamiany produktów spożywczych w grupie i między grupami;

6) układać i oceniać jadłospisy codzienne;

7) układać karty menu;

8) dobierać surowce i techniki wykonania potraw w zależności od rodzaju diety;

9) zapobiegać niekorzystnym zmianom zachodzącym w surowcach i półproduktach podczas obróbki wstępnej i cieplnej oraz ekspedycji i przechowywania;

10) stosować zasady zabezpieczania jakości zdrowotnej żywności;

11) przestrzegać przepisów sanitarnych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawy żywienia;

2) wartość energetyczna i odżywcza żywności;

3) klasyfikacja surowców, półproduktów i wyrobów gotowych;

4) zasady układania jadłospisów;

5) zasady układania i rodzaje kart menu;

6) podstawy mikrobiologii;

7) zasady żywienia dietetycznego;

8) przepisy sanitarne;

9) systemy zabezpieczania jakości zdrowotnej żywności.

BLOK: TECHNOLOGIA GASTRONOMICZNA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) oceniać produkty spożywcze pod względem towaroznawczym;

2) oceniać jakość surowców, półproduktów i innych wyrobów kulinarnych;

3) przechowywać surowce, półprodukty i wyroby gotowe;

4) dokonywać wstępnej i cieplnej obróbki surowców;

5) dobierać surowce i półprodukty do produkcji wyrobów kulinarnych;

6) przygotowywać półprodukty potraw i napojów do wykończenia i bezpośredniej sprzedaży w placówkach gastronomicznych;

7) sporządzać podstawowy asortyment potraw z warzyw, owoców i grzybów;

8) sporządzać podstawowy asortyment potraw z jaj, mleka i jego przetworów;

9) sporządzać podstawowy asortyment potraw i wyrobów kulinarnych z mąki i kaszy;

10) sporządzać podstawowy asortyment potraw z mięsa zwierząt rzeźnych, drobiu i ryb;

11) sporządzać sosy, przystawki, sałatki;

12) porcjować, wykończać i dekorować potrawy;

13) przygotowywać proste potrawy dietetyczne;

14) przygotowywać typowe potrawy kuchni staropolskiej i kuchni regionalnej;

15) przestrzegać zasad racjonalnego wykorzystywania surowców spożywczych;

16) dokonywać organoleptycznej oceny produktów spożywczych, potraw i napojów;

17) wdrażać systemy zarządzania jakością w produkcji żywności;

18) dobierać narzędzia, naczynia i sprzęt kuchenny do operacji technologicznych oraz ekspedycji wyrobów kulinarnych;

19) dobierać maszyny i urządzenia do rodzaju i wielkości produkcji;

20) posługiwać się narzędziami do obróbki technologicznej oraz ekspedycji potraw i napojów;

21) użytkować maszyny i urządzenia gastronomiczne;

22) dokonywać konserwacji sprzętu kuchennego, maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji i ekspedycji potraw i napojów;

23) organizować i wykonywać prace porządkowe w produkcyjnej i ekspedycyjnej części przedsiębiorstwa gastronomicznego;

24) organizować prace związane ze zmywaniem naczyń stołowych i kuchennych;

25) utrzymywać czystość i porządek na stanowisku pracy;

26) przestrzegać przepisów sanitarnych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawy towaroznawstwa produktów spożywczych;

2) składowanie, magazynowanie i przechowywanie produktów spożywczych;

3) procesy technologiczne w produkcji gastronomicznej;

4) sporządzanie i ekspedycja podstawowych potraw i napojów z poszczególnych grup produktów spożywczych;

5) porcjowanie, wykończanie i dekorowanie potraw;

6) podstawy żywienia dietetycznego;

7) potrawy kuchni staropolskiej i kuchni regionalnej;

8) ocena produktów spożywczych, potraw i napojów;

9) systemy zarządzania jakością w produkcji żywności;

10) wyposażenie techniczne zakładów gastronomicznych;

11) przepisy sanitarne.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia technologii gastronomicznej;

2) pracownia podstaw żywienia.

Pracownia technologii gastronomicznej powinna być wyposażona w:

1) stanowiska produkcyjne (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) wyposażone w stoły produkcyjne, kuchenki z piekarnikiem, zlewozmywaki z instalacją zimnej i ciepłej wody, zestawy garnków i innych naczyń kuchennych, drobny sprzęt produkcyjny;

2) stanowisko podziału produktów spożywczych wyposażone w wagi i miarki;

3) stanowisko wstępnej obróbki jaj z naświetlarką;

4) stanowisko mycia rąk wyposażone w umywalkę z instalacją zimnej i ciepłej wody, pojemnik na mydło, płyn dezynfekujący, ręczniki papierowe;

5) stanowisko do organoleptycznej oceny wyrobów kulinarnych, wyposażone w stoliki i krzesła do konsumpcji oraz oceny przygotowanych potraw i innych wyrobów kulinarnych, bieliznę i zastawę stołową, podstawowy sprzęt kelnerski;

6) urządzenia i maszyny gastronomiczne: urządzenia chłodnicze, zmywarka, kuchenka mikrofalowa, roboty kuchenne, miksery, maszynki do mielenia, sokowirówki, ekspres do kawy, tostery, młynek koloidalny;

7) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń, dokumentację technologiczną, receptury kulinarne i normy żywienia.

Pracownia podstaw żywienia powinna być wyposażona w:

1) zestaw przepisów z zakresu prawa żywnościowego;

2) tabele składu i wartości odżywczej i energetycznej produktów spożywczych;

3) normy żywienia;

4) jadłospisy codzienne i dekadowe;

5) karty potraw i napojów;

6) formularze do planowania i oceny wyżywienia;

7) wzory druków podstawowych badań laboratoryjnych;

8) opakowania żywności wygodnej i żywności funkcjonalnej;

9) model układu trawiennego człowieka.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Załącznik nr 4

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE OPERATOR MASZYN LEŚNYCH

SYMBOL CYFROWY 833[02]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) określać zasady działania oraz przeznaczenie maszyn;

2) klasyfikować maszyny według przeznaczenia i budowy;

3) obsługiwać maszyny i urządzenia do pozyskiwania, transportu drewna oraz do prac hodowlanych i inżynieryjnych;

4) wykonywać drobne naprawy maszyn i urządzeń;

5) dokonywać konserwacji narzędzi, urządzeń mechanicznych, pneumatycznych, hydraulicznych i elektrycznych;

6) wykonywać proste prace ślusarskie i ciesielskie;

7) mierzyć podstawowe wielkości fizyczne i geometryczne oraz interpretować wyniki pomiarów;

8) wykonywać pomiary objętości i miąższości sortymentów drewna;

9) wykonywać ścinkę drzew i przygotowywać sortymenty drewna;

10) wykonywać prace związane z pozyskiwaniem i zagospodarowaniem produktów ubocznych lasu;

11) wykonywać prace pomocnicze przy obsłudze rębaków i korowarek mechanicznych;

12) rozpoznawać podstawowe cechy lasu i drzewostanów;

13) analizować zjawiska przyrodnicze w środowisku leśnym;

14) rozpoznawać ważniejsze gatunki roślin i zwierząt leśnych;

15) rozpoznawać najgroźniejsze leśne szkodniki owadzie i ich żerowiska;

16) rozpoznawać szyszki i nasiona ważniejszych drzew i krzewów leśnych;

17) przygotowywać glebę pod zalesienia i odnowienia;

18) wykonywać odnowienia powierzchni zrębowych, przygotowywać tereny do zalesień na gruntach porolnych i rekultywowanych;

19) wprowadzać poprawki i uzupełnienia upraw leśnych;

20) wykonywać zabiegi pielęgnacyjne na uprawach i w młodnikach;

21) wykonywać trzebieże wczesne i późne;

22) wykonywać mechaniczne i chemiczne zabiegi zwalczania szkodliwych owadów, grzybów i chwastów;

23) pozyskiwać szyszki i nasiona drzew oraz krzewów leśnych;

24) prowadzić i obsługiwać ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T;

25) rozpoznawać zagrożenia pożarowe;

26) lokalizować miejsca pożarów;

27) posługiwać się narzędziami i podręcznym sprzętem gaśniczym;

28) wykonywać prace porządkowe i naprawcze terenów oraz urządzeń rekreacyjno-turystycznych;

29) wykonywać prace konserwacyjne rowów melioracyjnych, zbiorników retencyjno-przeciwpożarowych, dróg leśnych i urządzeń drogowych;

30) wykonywać urządzenia łowieckie;

31) dokumentować wykonaną pracę;

32) obsługiwać komputer w podstawowym zakresie oraz użytkować typowe oprogramowanie wspomagające pracę;

33) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

34) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

35) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

36) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

37) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

38) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

39) korzystać z różnych źródeł informacji;

40) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie operator maszyn leśnych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) pozyskiwanie drewna i innych produktów leśnych;

2) obsługa, konserwacja oraz drobne naprawy maszyn i urządzeń leśnych;

3) wykonywanie urządzeń łowieckich oraz obiektów małej architektury związanych z turystycznym zagospodarowaniem lasu;

4) wykonywanie prac związanych z hodowlą i ochroną lasu;

5) wykonywanie prac konserwacyjnych w terenie leśnym.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy leśnictwa;

2) maszyny i urządzenia;

3) ochrona, hodowla i użytkowanie lasu;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY LEŚNICTWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować główne składniki środowiska;

2) określać zasady racjonalnego gospodarowania zasobami środowiska;

3) określać cele i formy ochrony przyrody, ze szczególnym uwzględnieniem zasobów leśnych;

4) określać wpływ hałasu, odpadów, zanieczyszczeń przemysłowych, bytowych oraz pochodzących z produkcji rolniczej na środowisko naturalne;

5) stosować zasady postępowania w sytuacjach zagrożeń dla środowiska, szczególnie w przypadku zagrożeń pożarem;

6) określać wpływ organizmów żywych na środowisko leśne;

7) rozpowszechniać wiedzę dotyczącą celów i form ochrony zasobów leśnych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) środowisko i jego komponenty;

2) zasoby naturalne, racjonalne gospodarowanie zasobami środowiska;

3) czynniki wpływające na dewastację środowiska leśnego i jego zasoby;

4) oddziaływanie zanieczyszczeń pochodzących z eksploatacji maszyn i przemysłu na środowisko;

5) oddziaływanie organizmów żywych na środowisko leśne;

6) ochrona przyrody;

7) ochrona środowiska przed pożarami, wyciekami paliw i olejów;

8) cele i zasady zrównoważonej gospodarki leśnej;

9) współpraca międzynarodowa w zakresie ochrony środowiska;

10) edukacja społeczeństwa w zakresie ochrony zasobów leśnych.

BLOK: MASZYNY I URZĄDZENIA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) czytać i analizować rysunki techniczne;

2) wykonywać szkice typowych części maszyn;

3) rozróżniać materiały konstrukcyjne do budowy maszyn;

4) rozpoznawać zjawiska korozyjne, chronić przed korozją maszyny i urządzenia;

5) rozróżniać konstrukcje i zasady działania połączeń, osi, wałów, łożysk, sprzęgieł, hamulców i mechanizmów oraz określać ich zastosowanie;

6) wyjaśniać budowę i zasady działania napędów hydraulicznych i pneumatycznych;

7) planować i wykonywać proces montażu i demontażu maszyn i urządzeń;

8) obsługiwać silniki spalinowe i elektryczne;

9) dobierać narzędzia, przyrządy i materiały do zabiegów gospodarczych w leśnictwie;

10) stosować technologie najmniej szkodliwe dla środowiska leśnego;

11) przestrzegać przepisów ruchu drogowego;

12) prowadzić i obsługiwać ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T;

13) posługiwać się terminologią z zakresu elektrotechniki;

14) przestrzegać zasad użytkowania odbiorników energii elektrycznej;

15) rozróżniać rodzaje i elementy instalacji elektrycznej;

16) dobierać narzędzia, przyrządy, materiały oraz maszyny i urządzenia do prac pielęgnacyjnych, zabiegów ochronnych lasu i transportu drewna;

17) oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń użytkowanych w gospodarce leśnej;

18) dokonywać konserwacji maszyn i urządzeń leśnych;

19) dobierać materiały i urządzenia do naprawy urządzeń melioracyjnych;

20) dobierać materiały i urządzenia do naprawy dróg leśnych;

21) wykonywać i dokonywać konserwacji obiektów inżynieryjnych;

22) wykonywać urządzenia łowieckie oraz dokonywać ich konserwacji;

23) obsługiwać urządzenia i podręczny sprzęt przeciwpożarowy;

24) użytkować komputer ze specjalistycznym oprogramowaniem zawodowym.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawy rysunku technicznego;

2) materiałoznawstwo;

3) części maszyn;

4) napędy hydrauliczne i pneumatyczne;

5) montaż i demontaż maszyn i urządzeń;

6) silniki spalinowe i elektryczne;

7) technologie najmniej szkodliwe dla środowiska leśnego;

8) przepisy ruchu drogowego;

9) technika kierowania ciągnikiem rolniczym;

10) podstawy elektrotechniki;

11) instalacje elektryczne i odbiorniki energii elektrycznej;

12) narzędzia, maszyny i urządzenia stosowane w transporcie leśnym;

13) narzędzia, maszyny i urządzenia stosowane w hodowli lasu i do pozyskiwania drewna;

14) materiały i urządzenia do prac remontowych urządzeń melioracyjnych i napraw dróg leśnych;

15) materiały i urządzenia stosowane do prac remontowo-budowlanych i konserwacyjnych budowli;

16) urządzenia i sprzęt przeciwpożarowy;

17) specjalistyczne oprogramowanie zawodowe.

BLOK: OCHRONA, HODOWLA I UŻYTKOWANIE LASU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia dotyczące lasu, drzewostanu, siedliska i środowiska;

2) charakteryzować skład gatunkowy drzewostanów;

3) określać cechy i fazy rozwojowe drzewostanów;

4) charakteryzować cele i zasady prowadzenia gospodarstwa leśnego;

5) uczestniczyć w pracach związanych z nasiennictwem i selekcją drzew leśnych;

6) oceniać przydatność nieużytków i gruntów porolnych do wykonania agromelioracji;

7) rozpoznawać rodzaje, określać właściwości i przeznaczenie drewna na podstawie jego budowy;

8) określać typowe wady drewna oraz ich wpływ na jakość techniczną drewna;

9) wykonywać prace związane z organizacją i techniką ścinki drzew;

10) posługiwać się przyrządami do pomiaru drewna;

11) określać sortymenty drewna oraz zasady ich przygotowania;

12) wykonywać czynności związane z pielęgnacją lasu;

13) stosować różne sposoby odnowień, zalesień i podsadzeń w różnorodnych warunkach terenowych;

14) określać wpływ czynników biotycznych i abiotycznych na środowisko leśne;

15) rozpoznawać zagrożenia ze strony szkodliwych grzybów i owadów w różnych fazach rozwoju drzewostanu;

16) czytać mapy leśne;

17) alarmować w sytuacjach zagrożeń, szczególnie pożaru.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) cele i funkcje lasu;

2) budowa i cechy drzewostanu;

3) cele i zasady prowadzenia gospodarstwa leśnego;

4) szkółkarstwo, nasiennictwo i selekcja drzew leśnych;

5) melioracje, rekultywacje i zalesienia;

6) cechy i obróbka drewna;

7) sortymenty drewna;

8) pielęgnowanie lasu;

9) sposoby zagospodarowania lasu;

10) czynniki biotyczne i abiotyczne;

11) grzyby patogeniczne;

12) szkodliwe owady leśne;

13) mapy leśne;

14) ochrona przeciwpożarowa lasu.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) charakteryzować przedsiębiorstwa leśne;

6) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

7) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej;

8) stosować podstawowe przepisy prawa dotyczące ochrony lasów, gospodarki łowieckiej, ochrony przyrody i ochrony środowiska;

9) przewidywać konsekwencje prawne, materialne i inne z tytułu naruszenia prawa ochrony środowiska;

10) określać powiązania gospodarki leśnej z innymi działami gospodarki narodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

13) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

14) komunikować się i współpracować w zespole;

15) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

16) podejmować decyzje;

17) doskonalić umiejętności zawodowe;

18) korzystać z różnych źródeł informacji;

19) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) struktura organizacji lasów państwowych;

5) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

6) bezpieczeństwo i higiena pracy;

7) ochrona przeciwpożarowa;

8) podstawowe przepisy prawa dotyczące leśnictwa, łowiectwa, ochrony przyrody i ochrony środowiska;

9) leśnictwo jako dział gospodarki narodowej;

10) elementy ergonomii;

11) środki ochrony indywidualnej;

12) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

13) zasady i metody komunikowania się;

14) elementy socjologii i psychologii pracy;

15) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 20% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia maszynoznawstwa;

2) pracownia hodowli, ochrony i biologii leśnej;

3) pracownia użytkowania lasu;

4) pracownia komputerowa;

5) warsztaty.

Pracownia maszynoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) przykładowe rysunki techniczne i dokumentacje techniczne;

2) zestawy metali i stopów, tworzyw sztucznych, gumy, materiałów ściernych;

3) modele części maszyn, połączeń nierozłącznych i rozłącznych;

4) eksponaty wałów i osi z łożyskami;

5) modele kół zębatych, przekładni mechanicznych i mechanizmów;

6) modele silników spalinowych, sprzęgieł, skrzyni przekładniowej, tylnego mostu, podnośnika hydraulicznego, układu kierowniczego, układu hamulcowego;

7) modele maszyn i urządzeń;

8) przyrządy pomiarowe;

9) elementy układów elektrycznych;

10) próbki materiałów izolacyjnych;

11) próbki materiałów budowlanych;

12) filmy, plansze, przezrocza, katalogi maszyn i urządzeń.

Pracownia hodowli, ochrony i biologii leśnej powinna być wyposażona w:

1) zielniki i atlasy roślin;

2) atlasy i preparowane okazy zwierząt;

3) mapy leśne;

4) podręczny sprzęt gaśniczy;

5) filmy edukacyjne dotyczące techniki i technologii prac hodowlanych i ochronnych.

Pracownia użytkowania lasu powinna być wyposażona w:

1) próbki gatunków drewna;

2) próbki z wadami drewna;

3) pas narzędziowy z wyposażeniem do ręcznej ścinki drewna;

4) przyrządy do pomiaru miąższości i objętości sortymentów drewna;

5) schematy i modele maszyn i urządzeń;

6) filmy dotyczące technologii prac leśnych związanej z pozyskiwaniem i wywozem drewna;

7) plansze, tablice, filmy dydaktyczne dotyczące bezpieczeństwa pracy.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) stanowisko komputerowe dla nauczyciela;

3) drukarki;

4) oprogramowanie podstawowe i specjalistyczne oraz dostęp do Internetu.

Warsztaty powinny być wyposażone w:

1) narzędzia do obróbki drewna i metali;

2) przyrządy mechaniczne do prostych napraw sprzętu i narzędzi;

3) narzędzia stolarskie, ciesielskie i ślusarskie;

4) sprzęt kontrolno-pomiarowy;

5) narzędzia stosowane w pracach leśnych;

6) sprzęt mechaniczny – pilarki, wykaszarki, narzędzia towarzyszące oraz specjalistyczne narzędzia na bazie pilarki;

7) trenażer do ścinki drzew;

8) siłowniki hydrauliczne – żurawie do załadunku i rozładunku drewna ze środków transportowych.

W warsztatach powinny być zorganizowane stanowiska obróbki metali (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), stanowiska obróbki drewna (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) oraz stanowisko napraw instalacji elektrycznych.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Maszyny i urządzenia stosowane w pracach szkółkarskich i hodowlanych z wykorzystaniem ciągników różnej mocy, maszyny służące do pozyskania, zrywki, załadunku i wywozu drewna uczniowie mogą poznać w ramach współpracy z Nadleśnictwem, Zakładami Usług Leśnych, firmami produkującymi i prowadzącymi sprzedaż artykułów leśnych.

Załącznik nr 5

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE OPIEKUN MEDYCZNY

SYMBOL CYFROWY 513[02]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) rozpoznawać problemy pielęgnacyjne i opiekuńcze osoby chorej i niesamodzielnej;

2) współpracować z pielęgniarką w zakresie planowania i realizowania planu opieki nad osobą chorą i niesamodzielną;

3) pomagać podczas wykonywania zabiegów pielęgniarskich;

4) wykonywać polecenia pielęgniarki i lekarza dotyczące pielęgnacji i opieki nad osobą chorą i niesamodzielną;

5) pomagać osobie chorej i niesamodzielnej w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych;

6) wykonywać zabiegi higieniczne związane z utrzymaniem ciała w czystości u osoby chorej i niesamodzielnej;

7) wykonywać czynności związane z utrzymaniem czystości i estetyki łóżka oraz najbliższego otoczenia osoby chorej i niesamodzielnej;

8) pomagać osobie chorej i niesamodzielnej w zaspokajaniu potrzeb związanych z odżywianiem;

9) pomagać osobie chorej i niesamodzielnej w zaspokajaniu potrzeb związanych z wydalaniem;

10) pomagać osobie chorej i niesamodzielnej w utrzymaniu aktywności ruchowej;

11) pomagać osobie chorej i niesamodzielnej w użytkowaniu przedmiotów ortopedycznych i sprzętu rehabilitacyjnego;

12) stosować urządzenia, przybory i narzędzia niezbędne podczas wykonywania czynności pielęgnacyjnych;

13) dezynfekować i konserwować przybory i narzędzia stosowane podczas wykonywania zabiegów pielęgniarskich;

14) zapewniać osobie chorej i niesamodzielnej bezpieczeństwo podczas wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych;

15) dokumentować wykonane zabiegi pielęgnacyjne i czynności opiekuńcze;

16) nawiązywać i utrzymywać kontakty międzyludzkie;

17) pomagać osobie chorej i niesamodzielnej w adaptacji do warunków życia w szpitalu oraz zmian związanych z przewlekłą chorobą lub starością;

18) pomagać osobie chorej i niesamodzielnej w komunikowaniu się z rodziną, zespołem opiekuńczym i terapeutycznym oraz z innymi pacjentami;

19) udzielać wsparcia emocjonalnego osobie chorej i niesamodzielnej oraz jej rodzinie;

20) przestrzegać przepisów sanitarnych podczas wykonywania zadań zawodowych;

21) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

22) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

23) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

24) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

25) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

26) udzielać pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia;

27) korzystać z różnych źródeł informacji;

28) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie opiekun medyczny powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów pielęgnacyjnych i opiekuńczych osoby chorej i niesamodzielnej o różnym stopniu zaawansowania choroby i w różnym wieku;

2) pomaganie osobie chorej i niesamodzielnej w zaspokajaniu podstawowych potrzeb biologicznych;

3) pomaganie osobie chorej i niesamodzielnej w podtrzymywaniu aktywności społecznej;

4) aktywizowanie osoby chorej i niesamodzielnej do zwiększania samodzielności życiowej;

5) zapewnianie osobie chorej i niesamodzielnej bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego;

6) zapewnianie osobie chorej i niesamodzielnej higienicznych warunków otoczenia;

7) wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych;

8) współdziałanie z zespołem opiekuńczym i terapeutycznym;

9) asystowanie pielęgniarce podczas wykonywania zabiegów pielęgniarskich;

10) użytkowanie urządzeń, przyborów oraz narzędzi do wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych;

11) konserwacja przyborów i narzędzi stosowanych podczas wykonywania zabiegów pielęgniarskich;

12) popularyzowanie zachowań prozdrowotnych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) medyczne podstawy zawodu;

2) opieka nad osobą chorą i niesamodzielną;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: MEDYCZNE PODSTAWY ZAWODU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawową terminologią z zakresu anatomii, fizjologii, patologii, higieny i promocji zdrowia;

2) wyjaśniać budowę i czynności układów oraz narządów człowieka;

3) wyjaśniać pojęcia zdrowia i choroby, niepełnosprawności i niesamodzielności;

4) charakteryzować czynniki chorobotwórcze;

5) charakteryzować źródła i drogi szerzenia się chorób;

6) określać wpływ czynników środowiskowych na zdrowie człowieka;

7) wyjaśniać podstawowe procesy patologiczne;

8) opisywać objawy charakterystyczne dla schorzeń poszczególnych układów;

9) wyjaśniać znaczenie przestrzegania higieny dla zdrowia człowieka;

10) przestrzegać zasad aseptyki i antyseptyki;

11) zapobiegać występowaniu zakażeń szpitalnych;

12) stosować procedury dotyczące postępowania z odpadami medycznymi;

13) charakteryzować zachowania sprzyjające i zagrażające zdrowiu;

14) uczestniczyć w tworzeniu zdrowego i przyjaznego dla osoby chorej środowiska;

15) planować działania prozdrowotne;

16) prowadzić edukację w zakresie higieny osobistej i otoczenia;

17) stosować zasady profilaktyki chorób;

18) charakteryzować system organizacji ochrony zdrowia i pomocy społecznej w Polsce.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia z zakresu anatomii, fizjologii, patologii i higieny;

2) budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka;

3) czynniki chorobotwórcze;

4) źródła i drogi szerzenia się chorób;

5) środowisko a zdrowie człowieka;

6) podstawowe procesy patologiczne;

7) objawy charakterystyczne dla schorzeń poszczególnych układów;

8) higiena osobista i otoczenia;

9) aseptyka i antyseptyka;

10) zakażenia szpitalne;

11) odpady medyczne;

12) promocja zdrowia;

13) edukacja zdrowotna;

14) profilaktyka chorób;

15) organizacja systemu ochrony zdrowia i pomocy społecznej w Polsce.

BLOK: OPIEKA NAD OSOBĄ CHORĄ I NIESAMODZIELNĄ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawową terminologią z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii oraz pielęgniarstwa i pielęgnowania;

2) charakteryzować podstawowe procesy psychiczne człowieka;

3) charakteryzować psychofizyczny rozwój człowieka w poszczególnych fazach życia;

4) określać grupy społeczne i procesy zachodzące w życiu społecznym;

5) interpretować zachowania społeczne jednostki i zbiorowości;

6) określać wpływ choroby na stan psychiczny i sytuację społeczną jednostki oraz jej rodziny;

7) komunikować się z osobą chorą oraz jej rodziną;

8) udzielać wsparcia emocjonalnego choremu i jego rodzinie;

9) rozpoznawać przypadki naruszeń praw pacjenta i pomóc choremu w dochodzeniu tych praw;

10) uczestniczyć w rozpoznawaniu potrzeb biologicznych osoby chorej i niesamodzielnej;

11) oceniać stan higieniczny chorego;

12) uczestniczyć w planowaniu opieki nad osobą chorą i niesamodzielną;

13) dobierać materiały, środki, przybory i sprzęt do wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych;

14) pomagać osobie chorej i niesamodzielnej w wykonywaniu czynności życia codziennego, także z zastosowaniem sprzętu i środków kompensujących utraconą sprawność;

15) asystować pielęgniarce podczas wykonywania pielęgnacji specjalistycznej;

16) wykonywać zabiegi higieniczne związane z utrzymaniem w czystości ciała osoby chorej;

17) pomagać osobie chorej i niesamodzielnej w czynnościach związanych z wydalaniem;

18) wykonywać czynności związane z utrzymaniem w czystości otoczenia osoby chorej i niesamodzielnej;

19) pomagać osobie chorej i niesamodzielnej w zmianie pozycji i przemieszczaniu się;

20) zapewniać osobie chorej i niesamodzielnej wygodne i bezpieczne ułożenie w łóżku;

21) pomagać osobie chorej i niesamodzielnej w posługiwaniu się przedmiotami ortopedycznymi;

22) pomagać osobie chorej i niesamodzielnej w korzystaniu ze sprzętu rehabilitacyjnego;

23) pomagać osobie chorej i niesamodzielnej podczas spożywania posiłków;

24) dostrzegać zaburzenia w funkcjonowaniu układów i narządów;

25) wykonywać pomiary podstawowych parametrów życiowych;

26) przekazywać pielęgniarce informacje o zaobserwowanych zmianach w stanie zdrowia chorego;

27) asystować pielęgniarce podczas wykonywania zabiegów pielęgniarskich;

28) dezynfekować i myć przybory toaletowe i narzędzia używane podczas wykonywania zabiegów pielęgniarskich;

29) zapewniać osobie chorej i niesamodzielnej bezpieczeństwo podczas wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych;

30) dokumentować wykonywanie zadania.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii, pielęgniarstwa i pielęgnowania;

2) podstawowe procesy psychiczne człowieka;

3) psychofizyczny rozwój człowieka w poszczególnych fazach życia;

4) grupy społeczne;

5) procesy społeczne;

6) zachowania społeczne jednostki i zbiorowości;

7) proces komunikowania się;

8) wsparcie emocjonalne chorego i jego rodziny;

9) prawa pacjenta i ich ochrona;

10) potrzeby chorego;

11) metody i techniki wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych;

12) obserwacja zmian w wyglądzie i zachowaniu chorego;

13) pomiary parametrów życiowych;

14) dezynfekcja i konserwacja przyborów toaletowych i narzędzi używanych podczas zabiegów pielęgnacyjnych;

15) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych;

16) dokumentacja wykonanych zadań.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) wskazywać instytucje wpływające na politykę zdrowotną państwa;

6) określać źródła i sposoby finansowania świadczeń zdrowotnych;

7) wyjaśniać istotę i zasady funkcjonowania systemu wsparcia społecznego w Polsce;

8) wskazywać czynniki wpływające na popyt i podaż usług medycznych;

9) wskazywać podmioty upoważnione do realizacji świadczeń zdrowotnych;

10) stosować zasady zapewnienia jakości obowiązujące w ochronie zdrowia;

11) korzystać z przepisów dotyczących funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej;

12) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

13) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

14) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

15) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

16) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) komunikować się i współpracować w zespole;

18) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

19) podejmować decyzje;

20) doskonalić umiejętności zawodowe;

21) korzystać z różnych źródeł informacji;

22) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) instytucje wpływające na politykę zdrowotną państwa;

5) źródła i sposoby finansowania świadczeń zdrowotnych;

6) system wsparcia społecznego w Polsce;

7) popyt i podaż na rynku usług medycznych;

8) podmioty uprawnione do realizacji świadczeń medycznych;

9) jakość w ochronie zdrowia;

10) przepisy dotyczące funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej;

11) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

12) bezpieczeństwo i higiena pracy;

13) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

14) elementy ergonomii;

15) środki ochrony indywidualnej;

16) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) zasady i metody komunikowania się;

18) elementy socjologii i psychologii pracy;

19) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 5% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia anatomiczna;

2) pracownia zabiegów pielęgnacyjnych i udzielania pierwszej pomocy;

3) pracownia komputerowa.

Pracownia anatomiczna powinna być wyposażona w:

1) modele anatomiczne;

2) przezrocza, foliogramy, programy komputerowe z zakresu anatomii;

3) filmy dydaktyczne obrazujące zaburzenia funkcjonowania układów i narządów człowieka;

4) atlasy, albumy anatomiczne.

Pracownia zabiegów pielęgnacyjnych i udzielania pierwszej pomocy powinna być wyposażona w:

1) urządzenia sanitarne, w tym krzesło sanitarne, kaczki, baseny, miska do mycia głowy w łóżku, miednice;

2) przybory i środki higieniczne;

3) łóżka pielęgnacyjne z regulowaną wysokością i oprzyrządowaniem (barierki zabezpieczające, wysięgniki, drabinka);

4) materace z pokrowcami ochronnymi;

5) szafki przyłóżkowe z regulowanym blatem;

6) pościel, bieliznę pościelową i osobistą, ręczniki, myjki;

7) parawany;

8) taborety;

9) kosz na brudną bieliznę;

10) pojemniki na odpady, w tym medyczne, zróżnicowane zgodnie z zasadami aseptyki;

11) sprzęt do przemieszczania chorych, w tym podnośnik żurawikowy, sprzęt do ślizgowego przemieszczania, wózek inwalidzki, balkonik, chodzik z siedziskiem, laska typu trójnóg;

12) materace przeciwodleżynowe, w tym dynamiczny z pompą;

13) sprzęt do udogodnień dla chorych, w tym poduszka przeciwodleżynowa, nakładka na wózek inwalidzki, stolik przyjaciel lub stolik nałóżkowy, wałki i kliny stabilizujące pozycję;

14) fantomy do nauki czynności pielęgnacyjnych;

15) fantomy do nauki resuscytacji dorosłego i dziecka;

16) wyroby medyczne, w tym cewniki zewnętrzne, worki do zbiórki moczu, sprzęt stomijny oraz środki pomocnicze, w tym pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, wkładki urologiczne dla kobiet i mężczyzn, podkłady chłonne i produkty pielęgnacyjne;

17) termometry;

18) aparaty do mierzenia ciśnienia;

19) apteczkę pierwszej pomocy.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe dla uczniów (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), posiadające dostęp do internetu;

2) stanowisko komputerowe dla nauczyciela;

3) drukarki lub urządzenie wielofunkcyjne;

4) pakiet programów biurowych;

5) programy edukacyjne mające zastosowanie w działalności zawodowej opiekunów medycznych.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Praktyczna nauka zawodu powinna być prowadzona w wymiarze nie mniejszym niż 50% ogólnej liczby godzin przewidzianych w ramowym planie nauczania na zajęcia edukacyjne z zakresu kształcenia zawodowego.

Załącznik nr 6

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE PRACOWNIK POMOCNICZY OBSŁUGI HOTELOWEJ

SYMBOL CYFROWY 913[01]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) utrzymywać czystość i porządek w jednostkach mieszkalnych i ogólnodostępnej części obiektu noclegowego;

2) przygotowywać pokoje do przyjęcia gości;

3) sprawdzać stan wyposażenia pokojów noclegowych;

4) posługiwać się ręcznym i zmechanizowanym sprzętem do utrzymywania czystości;

5) stosować środki czystości zgodnie z przeznaczeniem;

6) segregować i transportować bieliznę do prania;

7) przygotowywać w zakresie podstawowym salę do obsługi konsumentów;

8) zbierać po konsumpcji i odnosić naczynia oraz sztućce;

9) segregować i zmywać zastawę stołową oraz sprzęt kuchenny;

10) przechowywać zastawę i bieliznę stołową oraz sprzęt kuchenny;

11) rozróżniać surowce stosowane w technologii gastronomicznej;

12) wykonywać prace związane ze wstępnym i właściwym przygotowaniem surowców;

13) posługiwać się podstawowym sprzętem kuchennym;

14) wykonywać prace porządkowe w kuchni i na zapleczu;

15) wykonywać prace związane z przechowywaniem i dostarczaniem surowców i półproduktów;

16) segregować odpady i surowce wtórne;

17) wykonywać określone prace w pralni hotelowej;

18) transportować bagaż gości hotelowych;

19) obsługiwać sprzęt do utrzymania porządku wokół hotelu;

20) pielęgnować rośliny ozdobne i hotelowe tereny zieleni;

21) dokonywać konserwacji i prostych napraw sprzętu i urządzeń rekreacyjnych;

22) postępować zgodnie z zasadami kultury osobistej i etyki zawodu;

23) dbać o bezpieczeństwo gości i ich mienie;

24) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

25) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

26) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

27) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

28) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

29) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

30) korzystać z różnych źródeł informacji.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie pracownik pomocniczy obsługi hotelowej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) wykonywanie prac porządkowych w części noclegowej hotelu;

2) wykonywanie prac pomocniczych związanych z obsługą konsumenta;

3) wykonywanie czynności porządkowych w części gastronomicznej obiektu noclegowego;

4) wykonywanie prac pomocniczych związanych z przygotowywaniem surowców spożywczych, sporządzaniem potraw i napojów;

5) wykonywanie prac związanych z działalnością pralni hotelowej;

6) wykonywanie prac pomocniczych związanych z przyjmowaniem gości hotelowych;

7) pielęgnowanie roślin ozdobnych, hotelowych terenów zieleni i urządzeń rekreacyjnych;

8) wykonywanie prac związanych z dbałością o urządzenia i tereny rekreacyjne.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) obsługa hotelowa;

2) obsługa gastronomiczna;

3) prace porządkowo-gospodarcze;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: OBSŁUGA HOTELOWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować podstawowe usługi hotelarskie;

2) posługiwać się terminologią zawodową;

3) rozróżniać rodzaje i kategorie obiektów hotelarskich;

4) charakteryzować zespoły funkcjonalne obiektów hotelarskich;

5) charakteryzować rodzaje prac porządkowych;

6) wykonywać czynności porządkowe w jednostkach mieszkalnych zgodnie z procedurami;

7) obsługiwać sprzęt i urządzenia do prac porządkowych oraz zgłaszać usterki;

8) dobierać środki czystości i środki dezynfekcyjne do rodzaju wykonywanych prac;

9) wykonywać czynności porządkowe i dezynfekcyjne w węźle higieniczno-sanitarnym;

10) wymieniać bieliznę pościelową;

11) segregować i transportować używaną bieliznę;

12) ścielić łóżko zgodnie z instrukcją;

13) sprawdzać stan wyposażenia i sprawność urządzeń w jednostce mieszkalnej;

14) postępować w sposób właściwy z mieniem pozostawionym przez gości;

15) postępować w sposób właściwy z bagażem gościa;

16) dobierać i stosować środki oraz techniki prania odpowiednio do rodzaju tkanin;

17) obsługiwać proste urządzenia pralnicze.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) usługi hotelarskie;

2) terminologia stosowana w hotelarstwie;

3) rodzaje obiektów hotelarskich;

4) zespół funkcjonalny obiektu hotelarskiego;

5) rodzaje i wyposażenie jednostek mieszkalnych;

6) zakres prac porządkowych w obiekcie hotelarskim;

7) sprzęt i urządzenia stosowane w pracach porządkowych;

8) użytkowanie bielizny pościelowej;

9) techniki ścielenia łóżek;

10) zasady postępowania z mieniem pozostawionym przez gości hotelowych;

11) zasady postępowania z bagażem gości;

12) środki czystości i środki piorące – rodzaje i zastosowanie;

13) techniki prania.

BLOK: OBSŁUGA GASTRONOMICZNA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować rodzaje surowców, półproduktów, produktów i wyrobów kulinarnych;

2) oceniać produkty pod względem towaroznawczym oraz ich przydatność kulinarną;

3) przechowywać surowce, produkty i napoje;

4) gospodarować w sposób racjonalny surowcami;

5) stosować podstawowe techniki przygotowywania surowców;

6) postępować w sposób właściwy z odpadami kuchennymi;

7) rozróżniać rodzaje i określać zastosowanie podstawowego sprzętu i urządzeń kuchennych;

8) obsługiwać określone maszyny i urządzenia oraz wykorzystywać drobny sprzęt gastronomiczny do produkcji potraw;

9) stosować techniki zmywania naczyń i sprzętu kuchennego;

10) stosować techniki zmywania zastawy stołowej;

11) segregować i przechowywać sprzęt kuchenny, zastawę stołową oraz bieliznę stołową;

12) ustawiać stoły i inne meble gastronomiczne zgodnie z instrukcją;

13) nakrywać stoły do posiłków;

14) wykonywać czynności pomocnicze związane z obsługą konsumenta;

15) zbierać naczynia po konsumpcji;

16) utrzymywać czystość i porządek w pomieszczeniach kuchennych, magazynowych i sali konsumpcyjnej;

17) utrzymywać porządek i czystość oraz przestrzegać zasad higieny na stanowisku pracy;

18) przestrzegać przepisów sanitarnych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) surowce, półprodukty, produkty oraz wyroby kulinarne, metody i techniki ich przygotowywania;

2) obsługa sprzętu i urządzeń kuchennych;

3) zastawa oraz bielizna stołowa w podstawowym asortymencie;

4) wyposażenie sali obsługi konsumenta;

5) elementy obsługi konsumenta;

6) higiena, czystość i porządek na stanowisku pracy;

7) techniki i środki stosowane w pracach porządkowych.

BLOK: PRACE PORZĄDKOWO-GOSPODARCZE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) utrzymywać czystość i porządek w otoczeniu obiektu hotelarskiego;

2) rozróżniać ręczny i mechaniczny sprzęt do utrzymywania porządku na parkingu, drogach dojazdowych i wokół wejścia do obiektu;

3) rozróżniać ręczny i mechaniczny sprzęt do pielęgnacji terenów zieleni;

4) przygotowywać do pracy i obsługiwać ręczny i mechaniczny sprzęt oraz środki do utrzymywania porządku w otoczeniu obiektu i pielęgnacji zieleni;

5) stosować ręczny i mechaniczny sprzęt oraz materiały do drobnych napraw urządzeń rekreacyjnych;

6) sadzić i pielęgnować rośliny ozdobne, krzewy i drzewa;

7) stosować odzież i środki ochrony indywidualnej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) czystość i porządek w otoczeniu obiektu hotelarskiego;

2) ręczny i mechaniczny sprzęt do pielęgnacji terenów zieleni i utrzymania porządku w otoczeniu obiektu;

3) sprzęt, narzędzia i materiały do prostych napraw urządzeń rekreacyjnych;

4) środki do nawożenia i ochrony roślin;

5) odzież i środki ochrony indywidualnej;

6) instrukcje obsługi sprzętu i urządzeń.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

2) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

3) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

4) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

5) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

6) wzywać pomoc w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia;

7) komunikować się i współpracować z zespołem i przełożonym;

8) korzystać z różnych źródeł informacji;

9) dbać o higienę osobistą i estetykę ubioru;

10) przestrzegać zasad etyki zawodowej oraz zasad kultury osobistej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) działania związane z poszukiwaniem pracy;

2) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

3) bezpieczeństwo i higiena pracy;

4) elementy ergonomii;

5) środki ochrony indywidualnej;

6) postępowanie w sytuacjach zagrożenia;

7) metody komunikowania się i zasady współpracy z zespołem i przełożonym;

8) źródła informacji;

9) higiena osobista i estetyka ubioru;

10) etyka zawodowa i kultura osobista.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu lekkim, w formie stacjonarnej.

** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia hotelarska;

2) pracownia gastronomiczna z salą obsługi konsumenta;

3) pracownia gospodarcza.

Pracownia hotelarska powinna składać się z jednej jednostki mieszkalnej z łazienką i pomieszczenia magazynowego.

Jednostka mieszkalna powinna być wyposażona w:

1) łóżko, tapczan, pościel, narzutę;

2) szafę ubraniową z:

a) torbą na bieliznę,

b) szczotkami, igielnikiem i czyścikiem do obuwia,

c) szlafrokiem,

d) pantoflami jednorazowymi;

3) stolik nocny;

4) krzesła, fotele;

5) stolik, biurko;

6) bagażnik;

7) lustro;

8) wieszak na odzież;

9) szklanki, butelki z napojami, otwieracze;

10) kosz na śmieci;

11) elementy oświetleniowe;

12) elementy dekoracyjne;

13) radio;

14) materiały informacyjno-reklamowe.

Łazienka powinna być wyposażona w:

1) umywalkę z blatem lub półką;

2) lustro;

3) kabinę prysznicową z matą antypoślizgową;

4) wc z jednorazowymi nakładkami higienicznymi;

5) armaturę łazienkową;

6) ręczniki;

7) suszarkę do włosów;

8) galanterię łazienkową;

9) pojemnik na materiały sanitarne i śmieci.

Pomieszczenie magazynowe powinno być wyposażone w:

1) wózek hotelowej obsługi pięter z pełnym zestawem;

2) wózek do przewożenia bagażu i odzieży gości;

3) odkurzacz;

4) froterkę;

5) ręczny sprzęt porządkowy;

6) regały z bielizną i środkami czystości.

Pracownia gastronomiczna z salą obsługi konsumenta powinna być wyposażona w:

1) urządzenia i sprzęt kuchenny:

a) kuchnię gazową lub elektryczną,

b) lodówkę, zamrażarkę,

c) zmywarkę,

d) roboty kuchenne,

e) naczynia i drobny sprzęt kuchenny,

f) ekspres do kawy i herbaty,

g) zlewozmywaki;

2) modele i atrapy surowców i produktów;

3) instrukcje obsługi sprzętu kuchennego;

4) zastawę stołową, sztućce i szkło;

5) bieliznę stołową;

6) elementy dekoracji stołu i sali konsumenta;

7) stoły i podstawowe meble gastronomiczne;

8) sprzęt porządkowy i środki czystości;

9) pojemniki na odpadki;

10) przepisy sanitarne, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej;

11) odzież ochronną:

a) fartuchy,

b) czepki;

12) apteczkę.

Pracownia gospodarcza powinna być wyposażona w:

1) ręczny i mechaniczny sprzęt do pielęgnacji terenów zieleni:

a) kosiarki,

b) sprzęt i narzędzia ogrodnicze do pielęgnacji roślin,

c) sprzęt i narzędzia porządkowe,

d) środki ochrony roślin, nawozy,

e) opylacze i opryskiwacze,

f) środki ochrony indywidualnej,

g) apteczkę;

2) sprzęt pralniczy:

a) pralkę automatyczną,

b) suszarkę,

c) prasowalnicę,

d) żelazko i deskę do prasowania,

e) wieszaki;

3) środki czystości;

4) narzędzia i materiały do wykonywania prostych napraw sprzętu i urządzeń rekreacyjnych;

5) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Ćwiczenia i pokazy mogą być również realizowane w innych, przystosowanych do tego celu pomieszczeniach szkoły, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.

Załącznik nr 7

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE SPRZEDAWCA

SYMBOL CYFROWY 522[01]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) określać zapotrzebowanie na towary;

2) pozyskiwać dostawców, składać zamówienia i zawierać umowy;

3) dokonywać ilościowego i jakościowego odbioru dostaw;

4) określać właściwości towarów oraz ich przeznaczenie;

5) interpretować informacje zamieszczane na towarach;

6) stosować zasady przechowywania towarów;

7) dokonywać podziału towarów na grupy asortymentowe;

8) planować rozmieszczenie towarów;

9) przygotowywać ekspozycję towarów;

10) identyfikować typy klientów;

11) prowadzić rozmowę sprzedażową;

12) wykonywać czynności sprzedażowe;

13) stosować różne formy sprzedaży;

14) dokonywać inkasa należności, odprowadzać utarg;

15) pakować i wydawać towary;

16) obsługiwać urządzenia i sprzęt techniczny;

17) obliczać ceny, marże i podatek VAT;

18) dokonywać spisu z natury i obliczać różnice inwentaryzacyjne;

19) sporządzać dokumenty związane z obrotem towarowym;

20) wykorzystywać użytkowe programy komputerowe;

21) stosować różne formy promocji;

22) przestrzegać procedur reklamacyjnych;

23) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

24) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

25) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

26) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

27) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

28) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

29) korzystać z różnych źródeł informacji;

30) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie sprzedawca powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) składanie zamówień i przyjmowanie dostaw;

2) przygotowywanie towarów do sprzedaży;

3) eksponowanie towarów;

4) prowadzenie sprzedaży towarów;

5) prowadzenie dokumentacji i rozliczeń związanych z obrotem towarowym;

6) dokonywanie rozliczeń finansowo-księgowych;

7) prowadzenie promocji – mix;

8) przyjmowanie i rozpatrywanie reklamacji.

3. Zawód sprzedawca jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby rynku pracy i zainteresowania ucznia. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) handlu detalicznego;

2) handlu hurtowego;

3) sprzedaży akwizycyjnej;

4) sprzedaży usług.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy zawodu;

2) obrót towarowy;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY ZAWODU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią z zakresu towaroznawstwa;

2) klasyfikować towary według określonych kryteriów;

3) rozróżniać opakowania;

4) odczytywać oznaczenia i informacje zamieszczane na towarach;

5) posługiwać się instrukcjami dotyczącymi artykułów spożywczych;

6) określać zasady transportu, magazynowania i przechowywania towarów;

7) określać zasady jakościowego odbioru towarów;

8) charakteryzować grupy artykułów żywnościowych i nieżywnościowych;

9) określać składniki, wartość odżywczą i kaloryczną artykułów spożywczych;

10) wykonywać badania artykułów żywnościowych i nieżywnościowych;

11) interpretować wymagania higieniczno-sanitarne dotyczące obrotu artykułów żywnościowych;

12) charakteryzować grupy artykułów nieżywnościowych;

13) określać zasady obsługi urządzeń i środków technicznych;

14) planować i aranżować powierzchnię sprzedażową;

15) identyfikować uprawnienia klientów;

16) określać czynności związane z przyjmowaniem i rozpatrywaniem reklamacji;

17) identyfikować instytucje kontrolujące punkty sprzedaży;

18) posługiwać się normami dotyczącymi oceny jakości, sposobu przechowywania i transportu towarów;

19) korzystać z różnych źródeł informacji o towarach.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawy towaroznawstwa;

2) klasyfikacja towarów i opakowań;

3) opakowania, oznaczenia towarowe, instrukcje dotyczące artykułów spożywczych;

4) zasady transportu, magazynowania i przechowywania towarów;

5) odbiór jakościowy towarów;

6) grupy artykułów spożywczych;

7) składniki artykułów spożywczych;

8) wartość odżywcza i kaloryczna artykułów spożywczych;

9) wymagania higieniczno-sanitarne dotyczące obrotu artykułami spożywczymi;

10) badania artykułów żywnościowych i nieżywnościowych;

11) urządzenia i środki techniczne;

12) zasady planowania i aranżacji powierzchni sprzedażowej;

13) uprawnienia klientów;

14) procedury reklamacyjne;

15) kontrola punktów sprzedaży;

16) Polskie Normy;

17) źródła informacji.

BLOK: OBRÓT TOWAROWY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) organizować proces sprzedaży;

2) dokonywać ilościowego i jakościowego odbioru towarów;

3) rozmieszczać i eksponować towary;

4) stosować różne formy sprzedaży;

5) stosować formy rozmowy sprzedażowej w zależności od typu klienta i rodzaju towaru;

6) prezentować towary;

7) obsługiwać urządzenia i sprzęt techniczny;

8) pozyskiwać informacje o potrzebach klientów;

9) określać zasady współpracy przedsiębiorstwa handlowego z otoczeniem;

10) kształtować pozytywny wizerunek przedsiębiorstwa handlowego;

11) pozyskiwać nabywców;

12) zamawiać towar;

13) stosować środki aktywizacji sprzedaży;

14) stosować zasady i środki sprzedaży akwizycyjnej;

15) szacować wyniki obliczeń;

16) wykonywać obliczenia związane z funkcjonowaniem sklepu;

17) inkasować należności w formie gotówkowej i bezgotówkowej;

18) wypełniać dokumenty związane ze sprzedażą ratalną;

19) sporządzać dokumenty związane z obrotem towarowym;

20) odprowadzać utarg;

21) rejestrować sprzedaż i rozliczać kasę fiskalną;

22) przyjmować i rozpatrywać reklamacje;

23) korzystać z komputerowych programów związanych z ewidencjonowaniem i dokumentowaniem sprzedaży;

24) sporządzać spis z natury.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) proces sprzedaży;

2) dostawy towarów;

3) ekspozycja towarów;

4) przygotowanie towarów do sprzedaży;

5) formy sprzedaży;

6) obsługa klienta;

7) urządzenia i środki techniczne;

8) popyt na towary;

9) otoczenie przedsiębiorstwa handlowego;

10) public relations;

11) aktywizacja sprzedaży;

12) sprzedaż akwizycyjna;

13) ceny i marże w handlu;

14) obliczenia stosowane w punkcie sprzedaży;

15) inkaso należności;

16) sprzedaż ratalna;

17) dokumentacja obrotu towarowego;

18) rozliczenia;

19) reklamacje;

20) użytkowe programy komputerowe w punkcie sprzedaży;

21) inwentaryzacja.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia towaroznawstwa;

2) pracownia technik sprzedaży;

3) pracownia komputerowa;

4) pracownia promocji i reklamy.

Pracownia towaroznawstwa powinna być wyposażona w:

1) wagi elektroniczne;

2) mikroskop;

3) lupy;

4) psychrometr;

5) areometr;

6) pehametr;

7) papierki wskaźnikowe;

8) refraktometr;

9) szkło laboratoryjne;

10) mieszadło;

11) deseczki i noże;

12) sitka o zróżnicowanej wielkości oczek;

13) próbki towarów;

14) eksponaty opakowań;

15) umywalkę z instalacją wodną;

16) zestawy norm branżowych.

Pracownia technik sprzedaży powinna być wyposażona w:

1) kasy fiskalne z czytnikiem kodów kreskowych;

2) wagi elektroniczne;

3) metkownice;

4) urządzenia do ekspozycji towarów;

5) atrapy towarów;

6) lady sprzedażowe;

7) druki dokumentów wypełniane przez sprzedawcę: faktury VAT, zgłoszenie reklamacji, dokumenty kasowe, bankowe, arkusze spisu z natury, dokumenty gwarancyjne, kredytowe, dotyczące dostaw towarów;

8) druki dokumentów obrotu towarowego;

9) tester banknotów;

10) bilon i banknoty do wydawania reszty;

11) czytnik kart płatniczych;

12) atrapy kart płatniczych;

13) komputer i drukarkę fiskalną;

14) kalkulatory;

15) materiały do pakowania towarów.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) drukarki;

3) pakiet programów biurowych;

4) oprogramowanie specjalistyczne.

Pracownia promocji i reklamy powinna być wyposażona w:

1) manekiny;

2) atrapy okien wystawowych;

3) stojaki;

4) gondole;

5) kosze, koszyki;

6) atrapy opakowań;

7) urządzenia do odtwarzania i zapisu dźwięku;

8) komputer z oprogramowaniem.

Wszystkie pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego.

W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Załącznik nr 8

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK HANDLOWIEC

SYMBOL CYFROWY 341[03]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią ekonomiczną;

2) interpretować przepisy prawa finansowego, handlowego, cywilnego oraz prawa pracy;

3) przestrzegać przepisów prawa dotyczących ochrony konkurencji i konsumentów;

4) stosować zasadę racjonalnego gospodarowania;

5) sporządzać pisma związane z działalnością handlową;

6) wypełniać dokumenty związane z obrotem towarowym;

7) korzystać z materiałów statystycznych;

8) wykonywać prace związane z planowaniem i analizą statystyczną;

9) obliczać i szacować wartości procentowe, dyskontowe, odsetkowe i walutowe;

10) przestrzegać zasad prowadzenia działań marketingowych;

11) prowadzić badania rynkowe i marketingowe, opracowywać i interpretować wyniki badań;

12) organizować i prowadzić działalność reklamową;

13) dobierać i stosować różne formy działalności handlowej;

14) dokonywać wyboru korzystnych form działalności uzupełniającej;

15) ewidencjonować i interpretować typowe dla działalności handlowej operacje gospodarcze;

16) wykonywać podstawowe prace bilansowe;

17) obliczać i interpretować wskaźniki analizy ekonomiczno-finansowej;

18) prowadzić rozliczenia z instytucjami finansowymi, ubezpieczeniowymi oraz z innymi podmiotami z tytułu podatków i opłat;

19) przestrzegać zasad współpracy z kontrahentami;

20) kształtować relacje między przedsiębiorstwem handlowym i otoczeniem rynkowym;

21) monitorować wpływ przedsiębiorstwa na środowisko;

22) prowadzić negocjacje handlowe;

23) posługiwać się terminologią z zakresu towaroznawstwa i obrotu towarowego;

24) korzystać z informacji o towarach zamieszczanych w prospektach, ulotkach, normach, poradnikach;

25) korzystać z kodów informacyjnych;

26) określać podstawowe właściwości towarów;

27) przestrzegać zasad odbioru jakościowego, przechowywania oraz konserwacji towarów;

28) posługiwać się sprzętem technicznym oraz oprogramowaniem komputerowym;

29) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

30) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

31) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

32) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

33) kierować zespołem pracowników;

34) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

35) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

36) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

37) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie procesu kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik handlowiec powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) organizowanie i prowadzenie działalności handlowej;

2) zarządzanie działalnością handlową przedsiębiorstw o różnych formach własności;

3) realizowanie podstawowych funkcji handlowych;

4) rozpoznawanie potrzeb konsumentów;

5) podejmowanie działań reklamowych i marketingowych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) działalność handlowa;

2) finanse i rachunkowość przedsiębiorstwa handlowego;

3) informacja handlowa;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: DZIAŁALNOŚĆ HANDLOWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) klasyfikować przedsiębiorstwa handlowe;

2) dobierać formy sprzedaży w działalności handlowej;

3) określać zadania przedsiębiorstw handlowych oraz komórek zarządu;

4) określać funkcje obiektów handlowych;

5) redagować korespondencję handlową w języku polskim i obcym;

6) stosować zasady zarządzania i organizacji pracy;

7) dokonywać obliczeń, szacować wyniki;

8) dokonywać rozliczeń z kontrahentami oraz inwentaryzacji towarów i materiałów;

9) kalkulować ceny na różnych etapach obrotu towarowego;

10) obliczać i interpretować wskaźniki analizy ekonomicznej;

11) stosować miary zapasów, zatrudnienia, kosztów, majątku i kapitału, rentowności, wykorzystania powierzchni;

12) przeliczać waluty z zastosowaniem tabeli kursów;

13) analizować i interpretować typowe zdarzenia gospodarcze;

14) kształtować poziom zapasów towarowych;

15) kształtować asortyment towarowy;

16) dokonywać wyboru dostawców;

17) zamawiać towary na podstawie bilansu zakupu i sprzedaży;

18) dokonywać ilościowego i jakościowego odbioru towarów;

19) prowadzić rozmowy sprzedażowe;

20) przestrzegać zasad prowadzenia negocjacji;

21) stosować różne formy zapłaty w działalności handlowej;

22) stosować różne formy przyjmowania należności;

23) dokonywać rozliczeń bezgotówkowych;

24) rozpatrywać i załatwiać reklamacje;

25) odprowadzać utarg;

26) rejestrować sprzedaż, wypełniać dowody sprzedaży oraz dowody korygujące;

27) organizować działalność handlową i usługową;

28) rozliczać się z tytułu podatków, opłat i ubezpieczeń społecznych;

29) współpracować z bankami, agencjami, izbami gospodarczymi, instytucjami ubezpieczeniowymi, instytucjami zajmującymi się transportem, łącznością, organizowaniem targów, giełd i wystaw;

30) posługiwać się sprzętem technicznym i urządzeniami biurowymi;

31) określać korzyści wynikające z różnych form pozyskiwania kapitału;

32) ustalać wysokość wyniku finansowego;

33) określać zakres finansowej i pozafinansowej kontroli przedsiębiorstwa handlowego;

34) identyfikować rodzaje zachowań konsumentów;

35) klasyfikować towary zgodnie z obowiązującymi zasadami;

36) określać czynniki wpływające na jakość towarów;

37) korzystać z informacji o towarach zamieszczanych w prospektach, normach, ulotkach, poradnikach oraz kodach informacyjnych;

38) udzielać porad dotyczących sprzedawanego towaru, oferować towary komplementarne i substytucyjne;

39) informować klientów o składzie surowcowym i właściwościach towarów;

40) odczytywać i interpretować oznaczenia na towarach;

41) wykorzystywać wiedzę z zakresu normalizacji i certyfikacji przy zakupie towarów oraz sporządzaniu ofert towarowych;

42) oceniać funkcjonalność i estetykę opakowań;

43) identyfikować niezgodności i wady towarów oraz określać przyczyny ich powstawania;

44) określać właściwości artykułów żywnościowych i nieżywnościowych;

45) stosować metody konserwacji towarów;

46) stosować przepisy prawa dotyczące zapewnienia jakości towarów;

47) przestrzegać warunków przechowywania i transportu towarów;

48) dokonywać jakościowej oceny towarów z uwzględnieniem przepisów, norm i wzorców jakości.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) handel detaliczny;

2) handel hurtowy;

3) korespondencja handlowa;

4) instytucje wspomagające i uzupełniające działalność handlową;

5) gospodarka zasobami rzeczowymi;

6) wskaźniki analizy ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa handlowego;

7) system finansowy przedsiębiorstwa handlowego;

8) rodzaje zachowań konsumentów;

9) podstawy towaroznawstwa;

10) towaroznawstwo artykułów żywnościowych i nieżywnościowych.

BLOK: FINANSE I RACHUNKOWOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA HANDLOWEGO

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią z zakresu finansów i rachunkowości;

2) określać związki między elementami rachunkowości;

3) korzystać z przepisów o rachunkowości oraz z przepisów podatkowych i celnych;

4) szacować wyniki oraz dokonywać obliczeń;

5) identyfikować składniki majątku i kapitału;

6) projektować zakładowy plan kont;

7) projektować obieg dowodów księgowych;

8) sporządzać, kontrolować i dekretować dokumenty związane z działalnością przedsiębiorstwa handlowego;

9) przechowywać dowody księgowe;

10) ewidencjonować typowe operacje gospodarcze;

11) prowadzić ewidencję analityczną składników majątku i kapitału;

12) analizować i interpretować zapisy księgowe;

13) poprawiać błędy księgowe;

14) obliczać zużycie składników majątku trwałego;

15) ustalać i rozliczać odchylenia od cen ewidencyjnych;

16) wyceniać składniki majątku;

17) dokonywać wyboru wariantu budowy rachunku kosztów;

18) rozliczać koszty w czasie;

19) ustalać wynik finansowy działalności przedsiębiorstwa oraz dokonywać ewidencji podziału;

20) przeprowadzać i rozliczać inwentaryzację;

21) posługiwać się technicznymi formami ewidencji księgowej;

22) stosować komputerowe programy finansowo-księgowe;

23) sporządzać i analizować sprawozdania finansowe.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) elementy i funkcje rachunkowości;

2) majątek i kapitał przedsiębiorstwa;

3) bilans, operacje gospodarcze;

4) dokumentacja księgowa;

5) konta bilansowe i wynikowe;

6) obszary uszczegółowienia ewidencji;

7) techniczne formy księgowości;

8) organizacja rachunkowości w przedsiębiorstwie;

9) majątek trwały i obrotowy;

10) środki pieniężne i krótkoterminowe papiery wartościowe;

11) rozrachunki i roszczenia;

12) obrót towarowy;

13) ewidencja i rozliczanie kosztów handlowych;

14) przychody i koszty operacyjne;

15) przychody i koszty operacji finansowych;

16) wyniki nadzwyczajne;

17) ustalanie i podział wyniku działalności przedsiębiorstwa handlowego;

18) sprawozdania finansowe;

19) inwentaryzacja;

20) wybrane elementy ewidencji księgowej.

BLOK: INFORMACJA HANDLOWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawową terminologią z zakresu technologii informacyjnej, statystyki i biurowości;

2) porozumiewać się ze współpracownikami, klientami i kontrahentami;

3) stosować materiały pomocnicze i środki techniczne w pracy biurowej;

4) wykonywać czynności kancelaryjne;

5) redagować pisma w sprawach osobowych oraz w sprawach dotyczących obrotu towarowego;

6) redagować pisma w języku polskim i obcym;

7) organizować zebrania, przyjmować interesantów;

8) prowadzić badania statystyczne;

9) opracowywać i interpretować materiał statystyczny;

10) posługiwać się wskaźnikami natężenia i struktury, indeksami indywidualnymi oraz średnią arytmetyczną;

11) obliczać i interpretować: dominantę, medianę, miary rozproszenia, indeksy agregatowe, współczynnik korelacji, współczynnik korelacji rang;

12) dokonywać wyboru miary statystycznej;

13) korzystać z arkusza kalkulacyjnego i bazy danych;

14) obsługiwać programy specjalistyczne: kadrowo-płacowe, magazynowo-zaopatrzeniowe, komputerowe księgi przychodów i rozchodów, system finansowo-księgowy.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) terminologia z zakresu technologii informacji, statystyki i biurowości;

2) zasady porozumiewania się ze współpracownikami, klientami i kontrahentami;

3) środki techniczne i materiały pomocnicze;

4) przepływ informacji w przedsiębiorstwie;

5) zasady redagowania pism;

6) zasady prowadzenia korespondencji;

7) badania statystyczne;

8) analiza statystyczna;

9) użytkowe programy komputerowe.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw usługowych;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

8) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

9) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

10) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

11) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

12) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

13) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

14) prowadzić negocjacje;

15) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

16) podejmować decyzje;

17) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

18) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

19) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw usługowych;

3) analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

9) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

10) bezpieczeństwo i higiena pracy;

11) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

12) elementy ergonomii;

13) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

14) elementy fizjologii i higieny pracy;

15) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

16) zasady i metody komunikowania się;

17) elementy socjologii i psychologii;

18) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

19) formy doskonalenia zawodowego;

20) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 10% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia komputerowa;

2) pracownia techniki biurowej;

3) pracownia ekonomiki handlu;

4) pracownia rachunkowości handlowej;

5) pracownia towaroznawstwa;

6) pracownia marketingu i reklamy.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) drukarki;

3) programy specjalistyczne;

4) pakiet programów biurowych;

5) urządzenia pomocnicze: skanery, niszczarki, bindownice.

Pracownia techniki biurowej powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) pakiet programów biurowych;

3) telefon z automatyczną sekretarką;

4) faks;

5) dyktafon;

6) instrukcje obsługi biurowych urządzeń technicznych;

7) materiały i środki biurowe;

8) wzory pism i graficznych układów tekstów;

9) dziennik podawczy;

10) instrukcje kancelaryjne, druki, blankiety i formularze w języku polskim i obcym;

11) wzory pism handlowych w języku obcym.

Pracownia ekonomiki handlu powinna być wyposażona w:

1) pakiet programów biurowych;

2) oprogramowanie specjalistyczne do wspomagania procesu sprzedaży towarów i usług;

3) druki umów handlowych;

4) Kodeks spółek handlowych, Kodeks cywilny, Kodeks pracy;

5) ustawy: o swobodzie działalności gospodarczej, o ochronie konkurencji i konsumentów, o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o podatku dochodowym od osób prawnych;

6) klasyfikację działalności, klasyfikację produktów;

7) przepisy prawa dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej;

8) druki deklaracji podatkowych PIT i CIT oraz deklaracji ZUS;

9) specjalistyczne czasopisma ekonomiczne i roczniki statystyczne.

Pracownia rachunkowości handlowej powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) pakiet programów biurowych;

3) programy komputerowe dotyczące systemów finansowo-księgowych;

4) ustawę o rachunkowości;

5) plan kont z komentarzem;

6) zestaw druków dowodów księgowych;

7) zestaw formularzy podstawowych urządzeń ewidencyjnych;

8) wzory sprawozdań finansowych.

Pracownia towaroznawstwa powinna być wyposażona w:

1) normy i przepisy prawa z zakresu obrotu towarowego;

2) przepisy prawa dotyczące warunków przechowywania i transportu towarów;

3) katalogi i albumy towarów;

4) eksponaty towarów i opakowań;

5) kody towarowo-materiałowe;

6) przyrządy pomiarowe: termometry, psychrometry, areometry, pehametry, mikroskopy, lupy.

Pracownia marketingu i reklamy powinna być wyposażona w:

1) pakiet programów biurowych;

2) pakiet programów graficznych;

3) zdjęcia, plakaty, katalogi, foldery, prospekty, hasła reklamowe, logo firm, broszury i gazetki reklamowe;

4) przykładowe scenariusze kampanii reklamowej, przykładowe plany marketingowe.

Wszystkie pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Załącznik nr 9

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK ORGANIZACJI USŁUG GASTRONOMICZNYCH

SYMBOL CYFROWY 341[07]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) przygotowywać oferty, organizować promocję i reklamę usług gastronomicznych;

2) przyjmować i rejestrować zlecenia na usługi gastronomiczne;

3) planować i organizować obsługę przyjęć okolicznościowych oraz gastronomiczną obsługę imprez;

4) organizować żywienie w różnych typach placówek gastronomicznych;

5) organizować i realizować usługi cateringowe;

6) użytkować maszyny, urządzenia i inny sprzęt stosowany w realizacji usług gastronomicznych;

7) aranżować wnętrza oraz wyposażenie sal konsumpcyjnych i innych miejsc realizacji usług gastronomicznych;

8) kalkulować i rozliczać koszty usług gastronomicznych;

9) obsługiwać konsumentów z zastosowaniem różnych technik;

10) dokonywać towaroznawczej oceny produktów spożywczych oraz określać ich zastosowanie;

11) sporządzać podstawowy asortyment potraw i napojów;

12) stosować zasady racjonalnego żywienia;

13) prowadzić negocjacje oraz współpracować z kontrahentami i kooperantami;

14) stosować techniki pracy biurowej;

15) wykorzystywać technologię informacyjną w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

16) przestrzegać przepisów sanitarnych;

17) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

18) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

19) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

20) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

21) kierować zespołem pracowników;

22) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

23) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

24) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

25) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie procesu kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik organizacji usług gastronomicznych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) przygotowywanie ofert oraz organizowanie promocji i reklamy usług gastronomicznych;

2) organizowanie i obsługa przyjęć okolicznościowych oraz imprez w placówkach gastronomicznych;

3) organizowanie usług cateringowych;

4) dokonywanie gotówkowych i bezgotówkowych rozliczeń usług gastronomicznych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) organizacja usług gastronomicznych;

2) technika pracy biurowej;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: ORGANIZACJA USŁUG GASTRONOMICZNYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować rodzaje usług gastronomicznych;

2) określać zadania pracowników świadczących usługi gastronomiczne;

3) przygotowywać oferty i przyjmować zlecenia na usługi gastronomiczne;

4) układać jadłospisy odpowiednio do pory dnia, rodzaju imprezy i preferencji konsumentów;

5) określać energetyczną i odżywczą wartość potraw i napojów;

6) stosować zasady żywienia dietetycznego;

7) udzielać konsumentom informacji dotyczących oferowanych potraw i napojów oraz innych usług gastronomicznych;

8) planować i organizować obsługę przyjęć okolicznościowych oraz gastronomiczną obsługę imprez, takich jak: zjazdy, konferencje, sympozja;

9) planować i organizować żywienie zbiorowe w placówkach gastronomicznych sieci otwartej i zamkniętej;

10) aranżować wnętrza oraz wyposażenie sal konsumenckich i innych miejsc realizacji usług gastronomicznych;

11) organizować usługi cateringowe;

12) określać warunki przechowywania oraz przewozu produktów spożywczych, potraw i napojów;

13) oceniać produkty pod względem towaroznawczym;

14) stosować różne metody i techniki sporządzania potraw i napojów;

15) podawać potrawy i napoje z zastosowaniem różnych technik;

16) planować rodzaj i ilość sprzętu gastronomicznego do realizacji usług gastronomicznych oraz przygotowywać go do przewozu;

17) użytkować maszyny, urządzenia i sprzęt stosowany w gastronomii;

18) prowadzić bieżącą konserwację sprzętu gastronomicznego;

19) obsługiwać urządzenia rejestrujące operacje handlowe;

20) kalkulować oraz rozliczać koszty organizacji i realizacji usług gastronomicznych;

21) nadzorować i kierować pracą kucharzy, kelnerów i innych pracowników świadczących usługi gastronomiczne;

22) przestrzegać przepisów sanitarnych;

23) wykorzystywać technologię informacyjną w realizacji usług gastronomicznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) usługi gastronomiczne;

2) zasady żywienia;

3) technologia gastronomiczna z towaroznawstwem;

4) wyposażenie techniczne placówek gastronomicznych;

5) obsługa konsumenta;

6) obsługa przyjęć okolicznościowych i gastronomiczna obsługa imprez;

7) żywienie zbiorowe;

8) estetyka w gastronomii;

9) usługi cateringowe;

10) metody i techniki sporządzania potraw i napojów;

11) zasady eksploatacji maszyn, urządzeń i sprzętu gastronomicznego;

12) koszty organizacji i realizacji usług gastronomicznych;

13) zasady współpracy pracowników świadczących usługi gastronomiczne;

14) przepisy sanitarne;

15) technologia informacyjna.

BLOK: TECHNIKA PRACY BIUROWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) redagować pisma i oferty z zastosowaniem różnych form i zwrotów;

2) prowadzić korespondencję biurową;

3) przesyłać i odbierać informacje za pomocą urządzeń elektronicznych;

4) prowadzić korespondencję z kontrahentami i kooperantami;

5) opracowywać proste narzędzia promocji usług gastronomicznych;

6) prowadzić archiwizację dokumentów;

7) korzystać z programów komputerowych stosowanych w gastronomii;

8) obsługiwać sprzęt i urządzenia biurowe.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) prace redakcyjne;

2) korespondencja biurowa;

3) promocja usług gastronomicznych;

4) archiwizacja dokumentów;

5) specjalistyczne programy komputerowe;

6) techniczne środki biurowe.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw usługowych;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) charakteryzować czynniki wpływające na popyt i podaż usług gastronomicznych;

6) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

7) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

8) organizować promocję i reklamę usług gastronomicznych;

9) prowadzić sprzedaż usług gastronomicznych;

10) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

11) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

12) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

13) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

14) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

15) stosować środki ochrony indywidualnej;

16) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

18) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

19) prowadzić negocjacje;

20) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

21) podejmować decyzje;

22) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

23) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

24) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw usługowych;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) sprzedaż usług gastronomicznych;

11) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

12) bezpieczeństwo i higiena pracy;

13) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

14) elementy ergonomii;

15) środki ochrony indywidualnej;

16) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) elementy fizjologii i higieny pracy;

18) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

19) zasady i metody komunikowania się;

20) elementy socjologii i psychologii pracy;

21) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

22) formy doskonalenia zawodowego;

23) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia technologii gastronomicznej;

2) pracownia obsługi konsumenta;

3) pracownia podstaw żywienia;

4) pracownia komputerowa.

Pracownia technologii gastronomicznej powinna być wyposażona w:

1) stanowiska robocze umożliwiające przeprowadzenie procesu technologicznego i ekspedycji potraw oraz innych wyrobów kulinarnych, wyposażone w stoły produkcyjne, kuchenki z piekarnikiem, zlewozmywaki z instalacją zimnej i ciepłej wody, zestawy garnków i innych naczyń kuchennych, drobny sprzęt produkcyjny;

2) stanowisko podziału produktów spożywczych wyposażone w wagi i miarki;

3) stanowisko wstępnej obróbki jaj z naświetlarką;

4) stanowisko mycia rąk wyposażone w umywalkę z instalacją zimnej i ciepłej wody, pojemnik na mydło, płyn dezynfekujący, ręczniki papierowe;

5) maszyny i urządzenia gastronomiczne: urządzenia chłodnicze, zmywarka, piec konwekcyjny, kuchenka mikrofalowa, roboty kuchenne, miksery, maszynki do mielenia, sokowirówki, ekspres do kawy, tostery, młynek koloidalny;

6) stoliki i krzesła do konsumpcji oraz oceny przygotowanych potraw i innych wyrobów kulinarnych;

7) bieliznę i zastawę stołową oraz podstawowy sprzęt kelnerski;

8) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń gastronomicznych;

9) dokumentację technologiczną, receptury kulinarne i normy żywienia.

Pracownia obsługi konsumenta powinna być wyposażona w:

1) stanowiska obsługi konsumenta wyposażone w stoły i krzesła (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) stanowisko z zestawem sprzętu i urządzeniami do sporządzania napojów wyposażone w podręczny sprzęt barowy, ekspres do kawy, mikser barowy, chłodziarkę, kostkarkę, zmywarkę, zlewozmywak;

3) pomocniki kelnerskie (jeden pomocnik na dwa stanowiska obsługi konsumenta);

4) bieliznę stołową;

5) zestaw kelnerskiego sprzętu pomocniczego;

6) karty potraw i napojów;

7) zestaw sprzętu i urządzeń do przygotowywania potraw w obecności konsumenta;

8) zestaw butelek, opakowań, etykiet napojów alkoholowych i bezalkoholowych;

9) urządzenia do rejestracji i rozliczania transakcji handlowych;

10) elementy dekoracyjne stołów;

11) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń.

Pracownia podstaw żywienia powinna być wyposażona w:

1) zestaw przepisów dotyczących prawa żywnościowego;

2) tabele składu i odżywczych wartości produktów spożywczych;

3) normy żywienia i wyżywienia;

4) jadłospisy codzienne i dekadowe;

5) karty potraw i napojów;

6) formularze do planowania i oceny żywienia;

7) wzory druków podstawowych badań laboratoryjnych;

8) opakowania żywności wygodnej i funkcjonalnej;

9) model układu trawiennego człowieka.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) drukarki;

3) pakiet programów biurowych;

4) programy specjalistyczne z zakresu:

a) planowania i oceny żywienia,

b) prowadzenia księgowości małych i średnich przedsiębiorstw,

c) prowadzenia działalności gospodarczej,

d) ewidencjonowania przychodów i wydatków firmy,

e) obliczania wynagrodzeń i podatków;

5) podstawowy sprzęt i urządzenia biurowe.

Wszystkie pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Załącznik nr 10

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK PRZETWÓRSTWA MLECZARSKIEGO

SYMBOL CYFROWY 321[12]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) określać skład i właściwości mleka oraz czynniki wpływające na jego jakość i przydatność technologiczną;

2) dobierać surowce, dozwolone substancje dodatkowe i substancje pomagające w przetwarzaniu, stosowane do produkcji wyrobów mleczarskich;

3) korzystać z instrukcji technologicznych i norm obowiązujących w przemyśle mleczarskim;

4) planować procesy produkcji wyrobów mleczarskich zgodnie z przepisami bezpieczeństwa zdrowotnego żywności;

5) nadzorować przebieg procesów technologicznych w produkcji wyrobów mleczarskich;

6) określać skład mikroflory mleka i jego przetworów oraz znaczenie drobnoustrojów w mleczarstwie;

7) przechowywać surowce, dozwolone substancje dodatkowe, substancje pomagające w przetwarzaniu i gotowe wyroby mleczarskie;

8) obsługiwać maszyny i urządzenia stosowane w procesach produkcji wyrobów mleczarskich;

9) wykonywać mycie, dezynfekcję oraz konserwację maszyn i urządzeń stosowanych w procesach produkcji wyrobów mleczarskich;

10) stosować zasady higieny w przedsiębiorstwie mleczarskim;

11) stosować systemy zapewnienia jakości produkcji wyrobów mleczarskich;

12) oceniać jakość surowców i wyrobów gotowych oraz przebieg procesów technologicznych;

13) planować i organizować prace związane z produkcją wyrobów mleczarskich;

14) stosować zasady i instrumenty marketingu;

15) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

16) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

17) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

18) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

19) kierować zespołem pracowników;

20) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

21) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

22) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

23) współpracować z zespołem pracowników;

24) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik przetwórstwa mleczarskiego powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) ocenianie jakości surowców, dozwolonych substancji dodatkowych, substancji pomagających w przetwarzaniu i gotowych wyrobów mleczarskich;

2) dobieranie maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów mleczarskich;

3) obsługiwanie linii produkcyjnych;

4) organizowanie i nadzorowanie procesu produkcji wyrobów mleczarskich w przedsiębiorstwie mleczarskim;

5) prowadzenie dokumentacji produkcji wyrobów mleczarskich;

6) stosowanie zasad marketingu i promocji wyrobów mleczarskich.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) przetwórczy;

2) techniczny;

3) analityczno-jakościowy;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PRZETWÓRCZY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać kierunki rozwoju przetwórstwa mleczarskiego;

2) klasyfikować i charakteryzować wyroby mleczarskie;

3) korzystać z przepisów i norm obowiązujących w przetwórstwie mleczarskim;

4) dobierać surowce, dozwolone substancje dodatkowe i substancje pomagające w przetwarzaniu, stosowane w produkcji wyrobów mleczarskich;

5) określać skład chemiczny i wartość odżywczą mleka oraz wyrobów mleczarskich;

6) określać czynniki kształtujące jakość zdrowotną i przydatność technologiczną mleka;

7) oceniać jakość mleka surowego;

8) określać zasady pozyskiwania, skupu i transportu mleka surowego;

9) określić i wykonać wstępną obróbkę mleka oraz oceniać jej wpływ na składniki, cechy i przydatność technologiczną mleka;

10) charakteryzować operacje i procesy jednostkowe stosowane w przetwórstwie mleka;

11) stosować metody utrwalania mleka oraz określać ich wpływ na trwałość, bezpieczeństwo zdrowotne, wartość odżywczą oraz cechy organoleptyczne wyrobów mleczarskich;

12) charakteryzować procesy technologiczne produkcji wyrobów mleczarskich;

13) określać wpływ parametrów technologicznych na jakość gotowego wyrobu;

14) dobierać maszyny i urządzenia do procesów technologicznych;

15) obsługiwać maszyny i urządzenia stosowane podczas produkcji wyrobów mleczarskich;

16) dokonywać kontroli parametrów procesu produkcji za pomocą przyrządów kontrolno-pomiarowych;

17) wykonywać podstawowe obliczenia technologiczne w procesach produkcyjnych;

18) stosować zasady produkcji mleka spożywczego i śmietanki, napojów mlecznych fermentowanych i niefermentowanych, masła, lodów, koncentratów mlecznych, serów, twarogów, kazeiny, wyrobów z serwatki oraz innych wyrobów mleczarskich;

19) produkować wyroby mleczarskie, zgodnie z instrukcjami technologicznymi, normami, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa zdrowotnego żywności;

20) stosować zasady higieniczno-sanitarne w przedsiębiorstwie mleczarskim;

21) sporządzać roztwory środków myjących i dezynfekcyjnych;

22) konfekcjonować i pakować wyroby mleczarskie;

23) przechowywać surowce, dozwolone substancje dodatkowe, substancje pomagające w przetwarzaniu i wyroby mleczarskie;

24) określać warunki magazynowania oraz transportu mleka i wyrobów mleczarskich;

25) prowadzić dokumentację produkcji wyrobów mleczarskich;

26) prowadzić racjonalną gospodarkę surowcami, dozwolonymi substancjami dodatkowymi, substancjami pomagającymi w przetwarzaniu oraz produktami ubocznymi i odpadami produkcyjnymi;

27) określać zasady gospodarowania wodą i energią w przedsiębiorstwie mleczarskim;

28) obliczać koszty i opłacalność produkcji wyrobów mleczarskich;

29) przewidywać zagrożenia dla środowiska spowodowane produkcją mleczarską.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) znaczenie i kierunki rozwoju przetwórstwa mleczarskiego;

2) klasyfikacja wyrobów mleczarskich;

3) przepisy i normy obowiązujące w przetwórstwie mleczarskim;

4) surowce, dozwolone substancje dodatkowe i substancje pomagające w przetwarzaniu, stosowane w przemyśle mleczarskim;

5) mleko jako surowiec do produkcji wyrobów mleczarskich;

6) pozyskiwanie, skup i transport mleka surowego;

7) operacje i procesy technologiczne w przetwórstwie mleka;

8) normalizacja składników mleka w produkcji mleczarskiej;

9) produkcja mleka spożywczego i śmietanki;

10) produkcja napojów mlecznych fermentowanych i niefermentowanych;

11) produkcja masła;

12) produkcja lodów;

13) produkcja koncentratów mlecznych;

14) produkcja serów i twarogów;

15) produkcja kazeiny;

16) produkcja wyrobów z serwatki oraz innych wyrobów mleczarskich;

17) zasady higieny produkcji;

18) metody konfekcjonowania i pakowania wyrobów mleczarskich;

19) zasady magazynowania oraz transportu mleka i wyrobów mleczarskich;

20) dokumentacja produkcji wyrobów mleczarskich;

21) gospodarka surowcami, dozwolonymi substancjami dodatkowymi, substancjami pomagającymi w przetwarzaniu oraz produktami ubocznymi i odpadami produkcyjnymi;

22) gospodarka wodą i energią w procesie produkcji mleczarskiej;

23) opłacalność produkcji mleczarskiej;

24) zagrożenia dla środowiska wywołane produkcją mleczarską.

BLOK: TECHNICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać rolę normalizacji w technice;

2) stosować zasady rysunku technicznego;

3) rozróżniać materiały stosowane do budowy maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego;

4) określać przyczyny i skutki korozji maszyn i urządzeń oraz sposoby jej zapobiegania;

5) identyfikować części oraz zespoły maszyn i urządzeń;

6) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu hydromechaniki i termodynamiki;

7) wyjaśniać budowę, zasady działania i eksploatacji maszyn i urządzeń;

8) klasyfikować maszyny i urządzenia stosowane w przetwórstwie mleczarskim;

9) rozróżniać instalacje techniczne stosowane w przedsiębiorstwie mleczarskim;

10) posługiwać się dokumentacją techniczną oraz instrukcjami maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie mleczarskim;

11) obsługiwać maszyny i urządzenia elektryczne stosowane w przetwórstwie mleczarskim;

12) odczytywać schematy układów automatyki stosowanych w procesach technologicznych;

13) posługiwać się przyrządami kontrolno-pomiarowymi;

14) stosować zasady eksploatacji środków transportu zewnętrznego i wewnętrznego;

15) obsługiwać maszyny i urządzenia stosowane do przyjęcia i przechowywania mleka surowego;

16) dobierać maszyny, urządzenia i aparaty oraz ustalać parametry ich pracy do produkcji wyrobów mleczarskich;

17) charakteryzować wyposażenie techniczne magazynów w przedsiębiorstwie mleczarskim;

18) obsługiwać maszyny i urządzenia do pakowania i konfekcjonowania wyrobów mleczarskich;

19) obsługiwać urządzenia do utrzymania czystości maszyn, urządzeń, sprzętu i pomieszczeń;

20) określać wpływ maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie mleczarskim na zagrożenia jakości wyrobów mleczarskich;

21) dobierać i stosować metody konserwacji maszyn i urządzeń;

22) prowadzić dokumentację pracy maszyn i urządzeń zgodnie z wymaganiami systemów jakości.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) normalizacja w technice;

2) podstawy rysunku technicznego;

3) materiałoznawstwo;

4) części maszyn i urządzeń;

5) wybrane zagadnienia z hydromechaniki;

6) wybrane zagadnienia termodynamiki;

7) maszyny i urządzenia stosowane w przemyśle mleczarskim;

8) instalacje techniczne: wodno-kanalizacyjna, gazowa, elektryczna i parowa;

9) dokumentacja techniczna i instrukcje maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie mleczarskim;

10) maszyny i urządzenia elektryczne stosowane w przetwórstwie mleczarskim;

11) podstawy automatyki i automatyzacja procesów w przetwórstwie mleczarskim;

12) przyrządy kontrolno-pomiarowe;

13) środki transportu w przetwórstwie mleczarskim;

14) maszyny i urządzenia do przyjęcia i przechowywania mleka surowego;

15) maszyny, urządzenia i sprzęt do produkcji wyrobów mleczarskich;

16) magazyny i ich wyposażenie techniczne;

17) maszyny i urządzenia do pakowania i konfekcjonowania wyrobów mleczarskich;

18) urządzenia do utrzymania czystości maszyn, urządzeń, sprzętu i pomieszczeń;

19) zagrożenia jakości wyrobów mleczarskich spowodowanych niewłaściwą eksploatacją maszyn i urządzeń;

20) zasady konserwacji maszyn i urządzeń;

21) gospodarka remontowa i nadzór nad pracą maszyn i urządzeń.

BLOK: ANALITYCZNO-JAKOŚCIOWY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować grupy drobnoustrojów;

2) określać skład mikroflory mleka i jego przetworów;

3) wyjaśniać rolę drobnoustrojów w przemyśle mleczarskim;

4) dobierać metody oznaczania i zwalczania drobnoustrojów;

5) pobierać próbki surowców i wyrobów mleczarskich do badań laboratoryjnych;

6) przygotowywać odczynniki, podłoża i sprzęt laboratoryjny do badań fizykochemicznych i mikrobiologicznych;

7) obsługiwać sprzęt i urządzenia stosowane w laboratoriach przemysłu mleczarskiego;

8) wykonywać badania laboratoryjne surowców i wyrobów mleczarskich;

9) oznaczać cechy fizykochemiczne mleka;

10) interpretować i dokumentować wyniki badań laboratoryjnych;

11) oceniać surowce, półprodukty i wyroby mleczarskie pod względem fizykochemicznym;

12) oceniać surowce, półprodukty i wyroby mleczarskie pod względem mikrobiologicznym;

13) przeprowadzać ocenę sensoryczną surowców, półproduktów i wyrobów mleczarskich;

14) planować i analizować przebieg kontroli międzyoperacyjnej w przemyśle mleczarskim;

15) określać i analizować wymagania techniczne i higieniczno-sanitarne dla przedsiębiorstw mleczarskich;

16) rozpoznawać zagrożenia fizyczne, chemiczne i biologiczne występujące podczas produkcji wyrobów mleczarskich;

17) charakteryzować systemy zapewniania jakości i ich wzajemne powiązania;

18) wdrażać system analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli (Hazard Analysis and Critical Control Point – HACCP);

19) wskazywać zagrożenia bezpieczeństwa zdrowotnego i monitorować krytyczne punkty kontroli (Critical Control Point – CCP) w procesie produkcji wyrobów mleczarskich;

20) prowadzić dokumentację kontroli jakości produkcji zgodnie z systemem HACCP;

21) korzystać z przepisów i norm obowiązujących w przetwórstwie mleczarskim.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) morfologia, fizjologia i klasyfikacja drobnoustrojów;

2) skład i rola mikroflory mleka i jego przetworów;

3) metody oznaczania i zwalczania drobnoustrojów;

4) analiza wagowa i objętościowa;

5) analizy instrumentalne do wykonywania badań;

6) badania fizykochemiczne mleka;

7) badania chemiczne mleka i wyrobów mleczarskich;

8) badania mikrobiologiczne mleka i wyrobów mleczarskich;

9) ocena sensoryczna mleka i wyrobów mleczarskich;

10) budowa i zasady działania urządzeń laboratoryjnych;

11) wyniki badań i dokumentacja laboratoryjna;

12) kontrola międzyoperacyjna;

13) wymagania techniczne i higieniczno-sanitarne dla przedsiębiorstw mleczarskich;

14) bezpieczeństwo zdrowotne żywności;

15) zagrożenia i krytyczne punkty kontrolne w przemyśle mleczarskim;

16) systemy zapewnienia jakości produkcji zgodnie z systemem HACCP;

17) przepisy i normy obowiązujące w przetwórstwie mleczarskim.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

8) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

9) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

10) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

11) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

12) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

13) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

14) prowadzić negocjacje;

15) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

16) podejmować decyzje;

17) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

18) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

19) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

4) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

5) strategie marketingowe;

6) metody poszukiwania pracy;

7) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

8) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

9) bezpieczeństwo i higiena pracy;

10) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

11) elementy ergonomii;

12) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

13) elementy fizjologii i higieny pracy;

14) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

15) zasady i metody komunikowania się;

16) elementy socjologii i psychologii pracy;

17) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

18) formy doskonalenia zawodowego;

19) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 10% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia przetwórstwa mleczarskiego;

2) pracownia techniki;

3) pracownia analizy technicznej;

4) pracownia higieny i bezpieczeństwa zdrowotnego żywności;

5) pracownia komputerowa;

6) warsztaty szkolne (w przypadku braku możliwości kształcenia praktycznego w przedsiębiorstwach przetwórstwa mleczarskiego, w Centrach Kształcenia Praktycznego lub w Centrach Kształcenia Ustawicznego).

Pracownia przetwórstwa mleczarskiego powinna być wyposażona w:

1) modele, plansze, foliogramy, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne przedstawiające rodzaje surowców i wyrobów mleczarskich, podstawowe procesy i operacje technologiczne, maszyny i urządzenia oraz schematy technologiczne;

2) próbki i modele surowców mleczarskich;

3) próbki, modele wyrobów mleczarskich, dozwolonych substancji dodatkowych i substancji pomagających w przetwarzaniu, stosowanych w produkcji żywności;

4) zestawy środków myjących i dezynfekcyjnych;

5) zestawy opakowań jednostkowych i transportowych;

6) normy przedmiotowe i czynnościowe stosowane w mleczarstwie;

7) przepisy prawa żywnościowego;

8) literaturę i czasopisma specjalistyczne;

9) przykładowe dokumentacje jakościowe stosowane w przedsiębiorstwach mleczarskich;

10) apteczkę i instrukcję udzielania pierwszej pomocy.

Pracownia techniki powinna być wyposażona w:

1) modele, plansze i foliogramy przedstawiające maszyny i urządzenia stosowane w przetwórstwie mleczarskim, schematy technologiczne;

2) filmy dydaktyczne przedstawiające procesy technologiczne oraz działanie maszyn i urządzeń stosowanych podczas produkcji wyrobów mleczarskich;

3) prezentacje multimedialne dotyczące budowy, działania i obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie mleczarskim oraz przebiegu procesów produkcyjnych;

4) programy komputerowe do symulacji działania maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie mleczarskim oraz procesów technicznych i technologicznych;

5) dokumentacje techniczne maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie mleczarskim;

6) normy przedmiotowe (surowcowe i wyrobów gotowych) i instrukcje technologiczne, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie mleczarskim;

7) przepisy prawa żywnościowego i inne źródła informacji;

8) literaturę zawodową i specjalistyczną;

9) apteczkę i instrukcję udzielania pierwszej pomocy.

Pracownia analizy technicznej powinna być wyposażona w:

1) aparaturę i sprzęt laboratoryjny:

a) termostaty,

b) suszarki i wagosuszarki,

c) pehametry,

d) kolorymetry,

e) tłuszczomierze,

f) polarymetry,

g) mikroskopy,

h) termometry,

i) zestawy do badania stanu higieniczno-sanitarnego mleka i wyrobów mleczarskich,

j) areometry,

k) piknometry,

l) refraktometry,

m) spektrofotometry,

n) analizatory składu mleka,

o) łaźnie wodne,

p) lodówki,

q) wagi,

r) wirówki i wirownice,

s) piec do spalań;

2) szkło laboratoryjne i drobny sprzęt laboratoryjny;

3) odczynniki chemiczne;

4) normy jakościowe;

5) instrukcje do ćwiczeń, regulaminy oraz instrukcje użytkowania aparatury laboratoryjnej;

6) środki ochrony indywidualnej;

7) sprzęt i środki do utrzymania czystości;

8) apteczkę i instrukcję udzielania pierwszej pomocy.

Pracownia higieny i bezpieczeństwa zdrowotnego żywności powinna być wyposażona w:

1) mikroskopy;

2) preparaty mikrobiologiczne;

3) podłoża i zestawy mikrobiologiczne;

4) sprzęt mikrobiologiczny;

5) szkło laboratoryjne;

6) preparaty mikroskopowe;

7) plansze, prospekty, prezentacje multimedialne, filmy dydaktyczne dotyczące badań laboratoryjnych oraz zasad higieny i bezpieczeństwa zdrowotnego żywności;

8) schematy blokowe produkcji artykułów mleczarskich;

9) program komputerowy wspomagający stosowanie systemu HACCP w przedsiębiorstwie mleczarskim;

10) czasopisma specjalistyczne;

11) tabele parametrów produkcji;

12) procedury, instrukcje i dokumentacje systemu HACCP;

13) przepisy prawa żywnościowego oraz instrukcje technologiczne;

14) apteczkę i instrukcję udzielania pierwszej pomocy.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) projektor multimedialny, ekran;

4) oprogramowanie specjalistyczne dotyczące systemu HACCP, rozliczania produkcji w przedsiębiorstwach spożywczych, dokumentowania procesów technologicznych;

5) drukarki;

6) skanery;

7) podstawową literaturę z zakresu informatyki.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) stanowiska szkoleniowe do produkcji wyrobów mleczarskich:

a) stanowisko do przyjęcia surowca,

b) stanowisko do wstępnej obróbki mleka,

c) stanowisko do produkcji mleka spożywczego i śmietanki spożywczej,

d) stanowisko do produkcji napojów fermentowanych metodą termostatową,

e) stanowisko do produkcji napojów fermentowanych metodą zbiornikową,

f) stanowisko do produkcji serków lub deserów mlecznych z zastosowaniem ultrafiltracji,

g) stanowisko do produkcji serów dojrzewających,

h) stanowisko do produkcji serów twarogowych,

i) stanowisko do produkcji serków i deserów termizowanych,

j) stanowisko do produkcji masła,

k) stanowisko do zagęszczania artykułów płynnych metodą odparowania,

l) stanowisko do suszenia artykułów płynnych,

m) stanowisko do produkcji lodów,

n) inne stanowiska zgodnie ze specyfiką produkcji mleczarskiej;

2) stanowiska do fizykochemicznej oceny surowca, gotowych wyrobów i kontroli międzyoperacyjnej;

3) stanowiska do mikrobiologicznej oceny surowca, gotowych wyrobów i kontroli międzyoperacyjnej;

4) komory magazynowe do przechowywania surowców, dozwolonych substancji dodatkowych, substancji pomagających w przetwarzaniu, półproduktów i wyrobów gotowych;

5) komory magazynowe do magazynowania wyrobów gotowych;

6) pomieszczenia socjalne.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Załącznik nr 11

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK WETERYNARII

SYMBOL CYFROWY 322[14]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) charakteryzować budowę anatomiczną zwierząt oraz podstawowe procesy fizjologiczne;

2) stosować zasady identyfikacji, użytkowania i przemieszczania zwierząt;

3) określać warunki utrzymania i dobrostanu zwierząt;

4) rozpoznawać objawy kliniczne chorób zwierząt, w tym objawy chorób zakaźnych podlegających obowiązkowi zwalczania;

5) wykonywać czynności techniczne lub pomocnicze podczas zabiegów weterynaryjnych;

6) wykonywać oczyszczanie i odkażanie, dezynsekcję lub deratyzację obiektów budowlanych;

7) podawać zwierzętom produkty lecznicze;

8) wykonywać weterynaryjne zabiegi pielęgnacyjne, sanitarno-higieniczne i fizykoterapeutyczne;

9) wykonywać zabiegi unasieniania zwierząt;

10) określać warunki pozyskiwania i wytwarzania lub przetwarzania produktów pochodzenia zwierzęcego;

11) wykonywać czynności techniczne lub pomocnicze dotyczące badania przedubojowego zwierząt i poubojowego mięsa;

12) wykonywać czynności techniczne lub pomocnicze przy badaniu sekcyjnym zwłok zwierzęcych;

13) pobierać próbki do badań laboratoryjnych;

14) wykonywać podstawowe badania laboratoryjne;

15) prowadzić dokumentację czynności zawodowych;

16) organizować stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa dotyczącymi ochrony zwierząt;

17) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

18) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

19) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

20) kierować zespołem pracowników;

21) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

22) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

23) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

24) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik weterynarii powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) wykonywanie czynności technicznych lub pomocniczych w zakresie diagnostyki, profilaktyki i lecznictwa weterynaryjnego;

2) wykonywanie czynności pomocniczych przy realizacji zadań organów Inspekcji Weterynaryjnej;

3) wykonywanie zabiegów unasieniania zwierząt gospodarskich;

4) wykonywanie czynności technicznych lub pomocniczych w ramach badań laboratoryjnych;

5) sprawowanie opieki nad zwierzętami;

6) wykonywanie oczyszczania, odkażania, dezynsekcji lub deratyzacji obiektów budowlanych lub innych miejsc.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy anatomii, fizjologii i użytkowania zwierząt;

2) utrzymanie zwierząt i ochrona zdrowia oraz dobrostanu zwierząt;

3) kontrola weterynaryjna;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY ANATOMII, FIZJOLOGII I UŻYTKOWANIA ZWIERZĄT

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować budowę układów organizmu poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich i towarzyszących;

2) określać czynności organizmu zwierzęcego;

3) określać położenie narządów u zwierząt;

4) charakteryzować kierunki użytkowania zwierząt gospodarskich;

5) określać wpływ utrzymania i żywienia na życiowe funkcje organizmu i wydajność użytkową zwierząt gospodarskich;

6) charakteryzować zachowania płciowe zwierząt;

7) charakteryzować zachowanie zwierząt w stanach lęku i agresji;

8) określać czynniki wpływające na gospodarczą efektywność produkcji zwierzęcej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) komórki i tkanki zwierzęce;

2) anatomia topograficzna zwierząt;

3) budowa i czynności układów: kostnego, mięśniowego, nerwowego, oddechowego, krążenia, dokrewnego, pokarmowego, wydalniczego i rozrodczego zwierząt;

4) chów i hodowla zwierząt gospodarskich;

5) chów i hodowla zwierząt towarzyszących;

6) wpływ utrzymania i żywienia na życiowe funkcje organizmów i wydajność użytkową zwierząt gospodarskich;

7) zachowania płciowe zwierząt;

8) zachowania zwierząt w stanach lęku i agresji;

9) czynniki ekonomiczne produkcji zwierzęcej.

BLOK: UTRZYMANIE ZWIERZĄT I OCHRONA ZDROWIA ORAZ DOBROSTANU ZWIERZĄT

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać warunki utrzymania zwierząt w różnych systemach chowu i hodowli;

2) normować składniki pasz dla zwierząt;

3) sprawować opiekę okołoporodową nad samicą i potomstwem;

4) udzielać niechirurgicznej pomocy porodowej;

5) określać zasady pozyskiwania mleka od krów w różnych systemach doju;

6) wykonywać zabiegi unasieniania bydła i trzody chlewnej;

7) wykonywać zabiegi pielęgnacyjne powłok skórnych, kończyn i wymion;

8) stosować techniki obchodzenia się ze zwierzętami oraz ich poskramianie;

9) dokonywać pomiarów temperatury ciała, tętna i oddechu u zwierząt;

10) określać przeznaczenie i sposób użycia narzędzi i sprzętu weterynaryjnego;

11) wykonywać czynności pomocnicze podczas zabiegów weterynaryjnych;

12) wykonywać czynności techniczne lub pomocnicze w zakresie obrazowego badania zwierząt;

13) udzielać zwierzętom pierwszej pomocy w przypadkach ostrych niedyspozycji przewodu pokarmowego i urazów;

14) określać zasady stosowania, podawania i przechowywania produktów leczniczych oraz produktów biobójczych;

15) podawać zwierzętom produkty lecznicze;

16) wyjaławiać narzędzia weterynaryjne oraz odkażać sprzęt i pomieszczenia zabiegowe;

17) przygotowywać sprzęt, odczynniki i preparaty do badań laboratoryjnych;

18) pobierać próbki i wykonywać czynności techniczne lub pomocnicze w ramach badań laboratoryjnych;

19) wykonywać czynności techniczne lub pomocnicze przy badaniu sekcyjnym zwłok;

20) określać etiologię, objawy kliniczne chorób zwierząt, w tym objawy chorób zakaźnych podlegających obowiązkowi zwalczania lub zoonoz, ich przebieg i rokowanie;

21) stosować przepisy o ochronie zwierząt i przepisy ochrony środowiska;

22) przeprowadzać zabiegi oczyszczania, dezynfekcji, dezynsekcji lub deratyzacji obiektów budowlanych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) standardy dobrostanu w chowie i hodowli zwierząt gospodarskich;

2) normy składników pasz dla zwierząt;

3) zaburzenia okresu okołoporodowego i laktacji zwierząt;

4) unasienianie zwierząt gospodarskich;

5) zabiegi pielęgnacyjne powłok skórnych, kończyn i wymion;

6) metody obchodzenia się ze zwierzętami i ich poskramianie;

7) pierwsza pomoc i podstawowe zabiegi w chorobach zwierząt;

8) podstawowa wiedza o produktach leczniczych dla zwierząt oraz produktach biobójczych, zasadach ich stosowania i przechowywania;

9) podstawowe czynności laboratoryjne w diagnostyce weterynaryjnej;

10) technika sekcyjna zwłok zwierzęcych;

11) wybrane jednostki chorobowe zwierząt;

12) ochrona zwierząt i ochrona środowiska;

13) zabiegi oczyszczania, dezynfekcji, dezynsekcji lub deratyzacji obiektów budowlanych.

BLOK: KONTROLA WETERYNARYJNA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować rodzaje i organizację rzeźni oraz funkcjonowanie systemu analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli (Hazard Analysis and Critical Control Point – HACCP);

2) określać sposoby uboju zwierząt oraz wymagania wynikające z przepisów o ochronie zwierząt poddawanych ubojowi;

3) sprawdzać ogólny stan zdrowia zwierząt przed ubojem, ze szczególnym uwzględnieniem objawów chorób zakaźnych;

4) wykonywać czynności techniczne lub pomocnicze z zakresu badania przedubojowego zwierząt i poubojowego mięsa;

5) określać fizykochemiczne właściwości mięsa oraz zmiany zachodzące w tuszy zwierząt po uboju;

6) klasyfikować mięso;

7) pobierać próbki mięsa i innych produktów pochodzenia zwierzęcego do badań laboratoryjnych;

8) wykonywać czynności związane z badaniem próbek mięsa na obecność włośni;

9) przeprowadzać oczyszczanie i odkażanie miejsc pobytu i uboju zwierząt oraz narzędzi i sprzętu;

10) znakować mięso;

11) określać zasady zabezpieczania mięsa niezdatnego do spożycia przez ludzi;

12) prowadzić dokumentację badania przedubojowego zwierząt i poubojowego mięsa;

13) określać zasady postępowania z ubocznymi produktami pochodzenia zwierzęcego, w tym z materiałem kategorii 1, 2, 3.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) pozyskiwanie i przetwarzanie produktów pochodzenia zwierzęcego, nadzór weterynaryjny;

2) zasady postępowania w przypadku podejrzenia choroby zakaźnej zwierząt;

3) technika badania przedubojowego zwierząt i poubojowego mięsa;

4) badanie laboratoryjne mięsa i innych produktów pochodzenia zwierzęcego;

5) znakowanie mięsa;

6) zasady postępowania z ubocznymi produktami pochodzenia zwierzęcego, w tym z materiałem kategorii 1, 2, 3.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

4) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

8) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

9) stosować środki ochrony indywidualnej;

10) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

11) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

12) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

13) prowadzić negocjacje;

14) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

15) podejmować decyzje;

16) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

17) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

18) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) metody poszukiwania pracy;

4) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

5) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

6) bezpieczeństwo i higiena pracy;

7) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

8) elementy ergonomii;

9) środki ochrony indywidualnej;

10) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

11) elementy fizjologii i higieny pracy;

12) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

13) zasady i metody komunikowania się;

14) elementy socjologii i psychologii pracy;

15) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

16) formy doskonalenia zawodowego;

17) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 20% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia anatomiczna;

2) pracownia zootechniczna;

3) sala zabiegowa;

4) pracownia laboratoryjna.

Pracownia anatomiczna powinna być wyposażona w:

1) atlasy anatomiczne zwierząt;

2) szkielety zwierząt;

3) modele anatomiczne narządów zwierząt;

4) mikroskopy;

5) preparaty mikroskopowe i makroskopowe tkanek i narządów;

6) ladę chłodniczą;

7) basen do formaliny;

8) stoły sekcyjne;

9) narzędzia sekcyjne.

Pracownia zootechniczna powinna być wyposażona w:

1) atlasy ras zwierząt;

2) specjalistyczne oprogramowanie do prezentacji zootechnicznych;

3) tabele norm żywienia;

4) próbki pasz;

5) przyrządy do pomiaru zwierząt;

6) sprzęt do unasieniania zwierząt;

7) kontener do przechowywania nasienia mrożonego;

8) fantomy do nauki zabiegu unasieniania.

Sala zabiegowa powinna być wyposażona w:

1) podłogę i ściany o powierzchni łatwo zmywalnej;

2) weterynaryjne narzędzia chirurgiczne;

3) sprzęt i przybory do:

a) poskramiania zwierząt,

b) badania zwierząt,

c) znakowania zwierząt,

d) podawania leków,

e) pobierania próbek do badań laboratoryjnych,

f) zakładania opatrunków,

g) sterylizacji narzędzi;

4) zestaw instrumentów do pielęgnacji zwierząt;

5) sprzęt i urządzenia do badań radiograficznych;

6) stół zabiegowy.

Pracownia laboratoryjna powinna być wyposażona w:

1) cieplarkę;

2) łaźnię wodną;

3) lodówkę;

4) suszarkę;

5) wirówkę;

6) wagi laboratoryjne;

7) wagę analityczną;

8) trychinoskopy;

9) trychinoskop projekcyjny;

10) sprzęt do badania mięsa w kierunku włośni metodą wytrawiania;

11) mikroskopy;

12) palniki Bunsena;

13) szkło i odczynniki laboratoryjne.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.