§ 2.1. Należności mogą być umorzone w całości lub w części, z powodu ich nieściągalności, jeżeli:

1) dłużnik zmarł, nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów, albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty stanowiącej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym umorzenie, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” do celów naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych;

2) dłużnik będący osobą prawną został wykreślony z właściwego rejestru osób prawnych przy jednoczesnym braku majątku, z którego można by egzekwować należność;

3) należności nie odzyskano w wyniku zakończonego postępowania likwidacyjnego bądź upadłościowego;

4) zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów dochodzenia egzekucji tej należności;

5) egzekucja z majątku dłużnika okazała się bezskuteczna;

6) zostały zastosowane umorzenia, w ramach zawartego postępowania ugodowego, układowego lub naprawczego z wierzycielami dłużnika.

2. Nie mogą być umorzone należności, jeżeli odpowiedzialność za zobowiązania dłużnika przeszła na osoby trzecie.

3. Należność może być umorzona w całości lub części również wtedy, gdy prowadzone przez Agencję postępowanie wyjaśniające wykaże, że:

1) [1] dłużnik nie ma możliwości uzyskiwania dochodu z powodu przewlekłej choroby, potwierdzonej zaświadczeniem lekarskim lub orzeczeniem ustalającym stopień niepełnosprawności, albo konieczności sprawowania przez niego osobistej opieki nad przewlekle chorym małżonkiem, rodzicem lub dzieckiem, którego choroba potwierdzona jest zaświadczeniem lekarskim lub orzeczeniem ustalającym stopień niepełnosprawności;

2) [2] w terminie zapłaty należności, dłużnik ma ustalone przez właściwy organ prawo do świadczeń z pomocy społecznej;

3) w wyniku zapłaty należności dłużnik nie będzie dysponował środkami wystarczającymi do prowadzenia produkcji rolnej lub związanej z przetwórstwem rolno-spożywczym bądź będzie dysponował środkami wystarczającymi do prowadzenia tej produkcji w zakresie znacznie ograniczonym, skutkującym rozwiązaniem z pracownikami stosunków pracy w trybie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników;

4) na skutek okoliczności, za które dzierżawca nie ponosi odpowiedzialności i które nie dotyczą jego osoby, zwykły przychód z przedmiotu dzierżawy uległ znacznemu zmniejszeniu w stopniu znacznie przewyższającym obniżenie wysokości czynszu dokonane na podstawie art. 700 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.³⁾), a zapłata należności byłaby związana z nadmiernymi trudnościami w odtworzeniu produkcji rolnej;

5) wystąpiły okoliczności, o których mowa w art. 357¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny;

6) dłużnik poniósł szkody spowodowane klęską suszy, gradobicia, nadmiernych opadów atmosferycznych, wymarznięcia, powodzi, osuwisk ziemi, huraganu, pożaru, plagą szkodników lub niedoborem tlenu w użytkowanych rybacko wodach.

4. Agencja może, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, umorzyć w całości lub w części należności przysługujące od jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli przemawiają za tym szczególne względy społeczne związane z realizacją ustawowych zadań nałożonych na jednostki samorządu terytorialnego.

5. Agencja może, po uzyskaniu opinii właściwej jednostki samorządu terytorialnego oraz przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, umorzyć w całości lub w części należności przysługujące od dłużnika o szczególnym znaczeniu dla lokalnego rynku pracy, jeżeli egzekucja tych należności doprowadziłaby do rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy w trybie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników albo likwidacji dłużnika.

6. Umorzenie należności, o których mowa w ust. 4 i 5, może nastąpić po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi.

§ 3.1. Umorzenie całości lub części należności, odroczenie terminu zapłaty należności lub rozłożenie jej na raty jest dokonywane na uzasadniony i udokumentowany wniosek dłużnika. Wniosek powinien zawierać szczegółowe informacje, dotyczące przesłanek umorzenia, odroczenia bądź rozłożenia na raty całości lub części należności, opis aktualnej sytuacji finansowej i materialnej dłużnika oraz dokumenty uzasadniające treść wniosku.

2. Wniosek o odroczenie, rozłożenie na raty lub umorzenie należności składa się do właściwego oddziału terenowego Agencji, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Wniosek, o którym mowa w ust. 2, dotyczący należności wynikających z umów zawartych z Agencją reprezentowaną przez Prezesa Agencji lub wiceprezesa Agencji, składa się w Biurze Prezesa Agencji.

4. [3] Wniosek o odroczenie lub rozłożenie na raty należności, wniesiony po upływie terminu płatności należności, pozostawia się bez rozpatrzenia. Wniosek rozpatruje się w przypadku, gdy wnioskodawca uprawdopodobni, że uchybienie terminu nastąpiło bez jego winy.

5. Nadanie wniosku w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego jest równoznaczne z wniesieniem go do właściwego oddziału Agencji albo Biura Prezesa Agencji.

6. Obliczania terminów dokonuje się zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

7. [4] W przypadku stwierdzenia przez Agencję, że wniosek jest niekompletny, Agencja wzywa na piśmie wnioskodawcę do uzupełnienia tego wniosku w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania. Przed upływem terminu na uzupełnienie wniosku Agencja nie dokonuje odroczenia, rozłożenia na raty lub umorzenia należności. Dokonanie odroczenia, rozłożenia na raty lub umorzenia należności albo odmowa dokonania odroczenia, rozłożenia na raty lub umorzenia należności następuje od dnia, w którym należność stała się wymagalna. W przypadku gdy wnioskodawca nie uzupełni wniosku w wyznaczonym terminie, wniosek ten pozostawia się bez rozpatrzenia.

8. [5] Agencja dokonuje umorzenia należności w przypadku, gdy jej wysokość nie przekracza pięciokrotnej wartości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym.

9. [6] W przypadkach, o których mowa w ust. 8 i § 2 ust. 1, Agencja dokonuje umorzenia należności w drodze oświadczenia, bez wniosku dłużnika.

§ 4.1. Umorzenie całości lub części należności, odroczenie terminu zapłaty należności lub rozłożenie jej na raty może nastąpić przez zawarcie umowy w formie pisemnej.

2. W przypadku gdy oprócz dłużnika głównego są zobowiązane inne osoby, umorzenie należności może nastąpić tylko wtedy, gdy warunki umorzenia zachodzą wobec wszystkich zobowiązanych.

3. Umorzenie należności, za którą dłużnicy są odpowiedzialni solidarnie, może nastąpić, jeżeli okoliczności uzasadniające umorzenie zachodzą co do wszystkich dłużników.

4. Umorzenie należności w wysokości powyżej stu tysięcy złotych wymaga wcześniejszego uzyskania zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi. Informacja o takim umorzeniu każdorazowo podlega ogłoszeniu w Biuletynie Informacji Publicznej.

5. W informacji, o której mowa w ust. 4, podaje się podstawę prawną umorzenia oraz wysokość umorzonej należności.

6. [7] W przypadku ujawnienia, że dowody, na podstawie których dokonano umorzenia całości lub części należności, odroczono termin zapłaty należności lub rozłożono ją na raty, są nieprawdziwe albo decyzja została wydana w wyniku popełnienia przestępstwa, albo dłużnik wprowadził Agencję w błąd, umowę, o której mowa w ust. 1, uważa się za niezawartą.