Art. 1. W ustawie z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U. Nr 6, poz. 69) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 1 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

„A. Rzecznikiem może być ten, kto:

1) jest obywatelem polskim,

2) posiada pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych,

3) nie był skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne,

4) ukończył studia wyższe i uzyskał tytuł magistra lub tytuł równorzędny,

5) ma co najmniej pięcioletnie doświadczenie w pracy z dziećmi lub na ich rzecz,

6) jest nieskazitelnego charakteru i wyróżnia się wysokim autorytetem ze względu na walory moralne i wrażliwość społeczną.”;

2) w art. 7:

a) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Rzecznik nie może:

1) zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej ani wykonywać innych zajęć zawodowych,

2) należeć do partii politycznej,

3) prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z obowiązkami i godnością jego urzędu.”,

b) dodaje się ust. 5 w brzmieniu:

„5. W przypadku, o którym mowa w ust. 4, rozwiązanie przez pracodawcę stosunku pracy, z wyjątkiem stosunku pracy na podstawie wyboru, oraz zmiana warunków pracy lub płacy w ciągu dwóch lat po zaprzestaniu wykonywania obowiązków Rzecznika może nastąpić tylko za zgodą Prezydium Sejmu”;

3) w art. 8 w ust. 1 w pkt 3 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje pkt 4 w brzmieniu:

„4) został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne.”;

4) art. 9 i 10 otrzymują brzmienie:

„Art. 9. 1. Rzecznik podejmuje działania przewidziane w ustawie z własnej inicjatywy, biorąc pod uwagę w szczególności informacje pochodzące od obywateli lub ich organizacji, wskazujące na naruszanie praw lub dobra dziecka.

2. Rzecznik powiadamia osobę lub organizację, która zgłosiła informację o naruszeniu praw lub dobra dziecka, o zajętym przez siebie stanowisku, a w przypadku podjęcia działania - o jego skutkach.

Art. 10. 1. Rzecznik może:

1) zbadać, nawet bez uprzedzenia, każdą sprawę na miejscu,

2) żądać od organów władzy publicznej, organizacji lub instytucji złożenia wyjaśnień lub udzielenia informacji, a także udostępnienia akt i dokumentów, w tym zawierających dane osobowe,

3) żądać wszczęcia postępowania w sprawach cywilnych oraz wziąć udział w toczącym się już postępowaniu - na prawach przysługujących prokuratorowi,

4) żądać wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa,

5) zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wnosić skargi do sądu administracyjnego, a także uczestniczyć w tych postępowaniach - na prawach przysługujących prokuratorowi,

6) wystąpić z wnioskiem o ukaranie w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach,

7) zlecać przeprowadzanie badań oraz sporządzanie ekspertyz i opinii.

2. Rzecznik może odmówić ujawnienia danych osobowych osoby, od której uzyskał informację wskazującą na naruszenie praw lub dobra dziecka, oraz osoby, której naruszenie dotyczy, w tym także wobec organów władzy publicznej, jeżeli uzna to za niezbędne dla ochrony wolności, praw i interesów jednostki.”;

5) dodaje się art. 10a i 10b w brzmieniu:

„Art. 10a. 1. Rzecznik może również zwracać się do właściwych organów, organizacji lub instytucji o podjęcie działań na rzecz dziecka z zakresu ich kompetencji.

2. Organy, organizacje i instytucje, o których mowa w ust. 1, podejmują sprawy skierowane przez Rzecznika.

3. Organ, organizacja lub instytucja, do których Rzecznik zwrócił się o podjęcie działań na rzecz dziecka, są obowiązane niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 30 dni, poinformować Rzecznika o podjętych działaniach lub zajętym stanowisku.

4. W przypadku gdy organ, organizacja lub instytucja, o których mowa w ust. 1, nie poinformują Rzecznika o podjętych działaniach lub zajętym stanowisku albo gdy Rzecznik nie podziela ich stanowiska, może zwrócić się do właściwej jednostki nadrzędnej o podjęcie odpowiednich działań.

5. W przypadku gdy Rzecznik stwierdził w działalności organu, organizacji lub instytucji, o których mowa w ust. 1, naruszenie praw lub dobra dziecka, może żądać wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub zastosowania sankcji służbowych.

Art. 10b. Organ, organizacja lub instytucja, do których zwróci się Rzecznik, są obowiązane z nim współdziałać i udzielać mu pomocy, a w szczególności:

1) zapewnić dostęp do akt i dokumentów badanej sprawy,

2) udzielać Rzecznikowi żądanych przez niego informacji i wyjaśnień,

3) udzielać wyjaśnień dotyczących podstawy faktycznej i prawnej swoich rozstrzygnięć.”;

6) dodaje się art. 11a w brzmieniu:

„Art. 11a. Rzecznik współdziała ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami działającymi na rzecz ochrony praw dziecka.”;

7) w art. 12 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Rzecznik przedstawia Sejmowi i Senatowi, corocznie, nie później niż do dnia 31 marca, informację o swojej działalności i uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka.”;

8) w art. 13 dodaje się ust. 3 i 4 w brzmieniu:

„3. Na wniosek Rzecznika Marszałek Sejmu może powołać zastępcę Rzecznika. Odwołanie zastępcy Rzecznika następuje w tym samym trybie.

4. Rzecznik określa zakres zadań zastępcy Rzecznika.”.

Art. 2. W ustawie z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. Nr 20, poz. 101, z późn. zm.¹⁾) w art. 2 w pkt 4 po wyrazach „Zastępcy Rzecznika Praw Obywatelskich,” dodaje się wyrazy „Zastępcy Rzecznika Praw Dziecka,”.

Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.