Na podstawie art. 9a pkt 1 i 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (Dz. U. z 2004 r. Nr 243, poz. 2441, z późn. zm.³⁾) zarządza się, co następuje:

§ 1.Rozporządzenie określa:

1) wymagania, którym powinny odpowiadać beczki w zakresie konstrukcji, wykonania, materiałów oraz charakterystyk metrologicznych;

2) szczegółowy zakres badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej beczek;

3) sposoby i metody przeprowadzania badań i sprawdzeń, o których mowa w pkt 2.

§ 2.Wymagań określonych w rozporządzeniu nie stosuje się do beczek:

1) wyprodukowanych lub wprowadzonych do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej albo Republice Turcji,

2) wyprodukowanych w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – będącym stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym

– zgodnie z przepisami obowiązującymi w tych państwach, pod warunkiem że przyrządy te spełniają wymagania w stopniu odpowiadającym przepisom niniejszego rozporządzenia.

§ 4.Pojemność nominalna V_n beczki powinna być równa jednej spośród następujących wartości:

1) V_n = n * 5 I, gdzie n jest dowolną liczbą całkowitą od 1 do 20, lub

2) V_n = n * 50 I, gdzie n jest dowolną liczbą całkowitą większą od 2.

§ 5.Beczka powinna być tak skonstruowana, aby podczas jej napełniania nie było możliwe powstawanie przestrzeni niewypełnionej cieczą, a w szczególności nisz, syfonów i kieszeni powietrznych.

§ 6.1. Otwór wlewowy beczki powinien być umieszczony w miejscu umożliwiającym jej całkowite napełnienie.

2. Jeżeli dla wzmocnienia gniazda korka otworu wlewowego zastosowano zgrubienie lub króciec sięgający do wnętrza beczki, to we wzmocnieniu powinny być wykonane otwory albo wykroje, sięgające do wewnętrznej powierzchni pobocznicy.

3. Kształt gniazda korka otworu wlewowego określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 11.Badanie i sprawdzenie beczek podczas prawnej kontroli metrologicznej obejmuje:

1) oględziny zewnętrzne;

2) sprawdzenie pojemności.

§ 12.Podczas oględzin zewnętrznych beczki należy sprawdzić, czy:

1) jej ścianki są gładkie, bez wgnieceń i wypukłości;

2) oznaczenia spełniają wymagania, o których mowa w § 9.

§ 13.1. Pojemność beczek sprawdza się metodą objętościową lub wagową.

2. Sprawdzenie pojemności beczek metodą objętościową przeprowadza się za pomocą kolby metalowej II rzędu, zwanej dalej „kolbą”, i cylindra pomiarowego klasy A, o pojemności nominalnej 1000 ml, zwanego dalej „cylindrem”.

§ 15.Sprawdzenie pojemności beczki metodą objętościową przebiega w następujący sposób:

1) kolbę o pojemności odpowiadającej nominalnej pojemności beczki należy napełnić wodą do poziomu odpowiadającego górnemu ograniczeniu pojemności kolby;

2) z napełnionej kolby należy przelać, bez strat, część wody do cylindra, napełnionego wstępnie wodą do wskazania 500 ml;

3) beczkę należy napełnić wodą z kolby;

4) zakończenie wylewania wody z kolby powinno nastąpić w przypadku kolby:

a) bez zaworu albo z zaworem z odgórnym odczytem pojemności – po 30 s od momentu przerwania się ciągłej strugi wody,

b) z zaworem z odgórnym i oddolnym odczytem pojemności – po:

– zamknięciu zaworu wypływowego, w momencie gdy w górnym zakresie pomiarowym podziałki urządzenia wskazującego szyjki dolnej pojawi się menisk wody, oraz

– ustaleniu poziomu cieczy w szyjce dolnej, w momencie gdy w urządzeniu wskazującym szyjki dolnej nie będzie następował przyrost poziomu wody, przy czym poziom wody powinien znajdować się w zakresie pomiarowym podziałki urządzenia wskazującego szyjki dolnej;

5) do beczki należy wlać wodę z cylindra aż do górnego ograniczenia jej pojemności;

6) należy odczytać wskazanie cylindra i obliczyć pojemność beczki według wzoru:

V_{20 °C} = V_k + (V_c - 500 ml) : 1000

gdzie:

V_{20 °C} – pojemność poprawna beczki w litrach (I), w temperaturze odniesienia 20°C,

V_k – pojemność kolby w dm³,

V_c – wskazanie napełnienia cylindra w ml.

§ 16.1. Przed pomiarem metodą wagową wewnętrzne ścianki beczki powinny być zwilżone wodą.

2. Sprawdzenie beczek metodą wagową przeprowadza się za pomocą:

1) wagi o obciążeniu maksymalnym odpowiednim do sprawdzanej pojemności beczki;

2) kompletu wzorców masy;

3) termometru z działką elementarną nie większą niż 0,2 °C.

§ 17.1. Sprawdzając pojemność beczek metodą wagową, należy:

1) beczkę napełnić wodą aż do górnego ograniczenia jej pojemności;

2) po upływie 24 godzin opukać beczkę gumowym młotkiem w celu usunięcia z jej wewnętrznych ścianek pęcherzyków powietrza;

3) zmierzyć temperaturę wody zawartej w beczce;

4) dolać do beczki odpowiednią ilość wody, tak aby jej poziom znalazł się w płaszczyźnie wyznaczonej przez jej górne ograniczenie pojemności;

5) zamknąć korkiem otwór służący do napełnienia;

6) ustawić beczkę na wadze i zważyć;

7) po zważeniu wylać wodę z beczki;

8) zważyć opróżnioną beczkę wraz z korkiem zamykającym otwór;

9) obliczyć masę wody wypełniającej beczkę, jako różnicę mas beczki napełnionej wodą i beczki opróżnionej;

10) na podstawie otrzymanych wyników obliczyć, jaka byłaby masa wody, gdyby użyta do sprawdzenia beczki woda była wodą destylowaną, według wzoru:

m_d = m_n (1 - ∆_m)

gdzie:

m_d – masa wody destylowanej w kg,

m_n – masa wody wypełniającej beczkę w kg,

∆_m – wartość liczbowa różnicy masy 1 dm³ wody użytej do sprawdzania beczki i 1 dm³ wody destylowanej; w celu wyznaczenia wartości ∆_m należy dokonać pomiaru masy 1 dm³ wody użytej do sprawdzenia beczki oraz pomiaru masy 1 dm³ wody destylowanej o temperaturze nieróżniącej się więcej niż 0,2 °C od temperatury wody użytej do sprawdzenia beczki;

11) przeliczyć masę wody destylowanej na objętość tej wody, według wzoru:

V_{20 °C} = m_d * R

gdzie:

V_{20 °C} – objętość wody destylowanej w dm³ (pojemność poprawna beczki w temperaturze odniesienia 20 °C),

m_d – masa wody (o temperaturze t °C) wypełniającej beczkę, w kg,

R – współczynnik przeliczeniowy w dm³/kg stosowany przy przeliczaniu masy wody o temperaturze t °C na jej objętość;

12) obliczyć błąd pojemności beczki e według wzoru:

e = V_n - V_{20 °C}

2. Wartości współczynnika R w funkcji temperatury wody określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 18.Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.⁴⁾

Załączniki do rozporządzenia Ministra Gospodarki
z dnia 7 stycznia 2008 r. (poz. 50)

Załącznik nr 1

KSZTAŁT GNIAZDA KORKA OTWORU WLEWOWEGO

Załącznik nr 2

WARTOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA R W FUNKCJI TEMPERATURY WODY