Na podstawie art. 29 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

§ 1.Rozporządzenie określa:

1) szczegółowy sposób, tryb i warunki tworzenia, finansowania i działania zakładów aktywności zawodowej, zwanych dalej „zakładami”;

2) czas pracy i rehabilitacji osób zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

3) sposób tworzenia i wykorzystywania zakładowego funduszu aktywności.

§ 2.1. Gmina, powiat oraz fundacja, stowarzyszenie lub inna organizacja społeczna, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych, zwane dalej „organizatorem”, składają we właściwej jednostce organizacyjnej samorządu województwa wniosek o dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zwanego dalej „Funduszem”, kosztów utworzenia i działania zakładu.

2. Wniosek powinien zawierać:

1) nazwę i siedzibę organizatora;

2) status prawny i podstawę działania organizatora;

3) statut organizatora;

4) adres i dokument potwierdzający tytuł prawny do obiektu lub lokalu przeznaczonego na zakład;

5) proponowaną liczbę niepełnosprawnych pracowników zakładu wraz z określeniem stopnia i rodzaju ich niepełnosprawności;

6) plan i rodzaj działalności gospodarczej oraz zakres planowanej rehabilitacji zawodowej i społecznej;

7) proponowaną wysokość podstawowego wynagrodzenia osób niepełnosprawnych zaliczonych do:

a) znacznego stopnia niepełnosprawności,

b) umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, u których stwierdzono autyzm, upośledzenie umysłowe lub chorobę psychiczną

- zwanych dalej „osobami niepełnosprawnymi zaliczonymi do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności”, wyrażoną jako wskaźnik procentowy minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, zwanego dalej „minimalnym wynagrodzeniem”;

8) proponowaną obsadę etatową zakładu, z wyszczególnieniem liczby stanowisk i wymaganych kwalifikacji pracowników zatrudnionych w działalności obsługowo-rehabilitacyjnej;

9) preliminarz kosztów utworzenia zakładu, z uwzględnieniem podziału na poszczególne rodzaje kosztów, o których mowa w § 7, z kalkulacją lub innym uzasadnieniem przyjętych kosztów;

10) preliminarz kosztów działalności obsługowo-rehabilitacyjnej zakładu, z podziałem na poszczególne rodzaje kosztów, o których mowa w § 8, z kalkulacją lub innym uzasadnieniem przyjętych kosztów;

11) plan pomieszczeń zakładu oraz projekt dostosowania obiektów i lokali do potrzeb prowadzonej produkcji w zakładzie z uwzględnieniem dostosowania do potrzeb i możliwości pracowników wynikających z ich niepełnosprawności;

12) projekt regulaminu zakładu oraz regulaminu zakładowego funduszu aktywności.

3. W przypadku stwierdzenia braków w złożonym przez organizatora wniosku, właściwa jednostka organizacyjna samorządu województwa wzywa do ich uzupełnienia w terminie 14 dni od daty doręczenia. Nieuzupełnienie tych braków powoduje pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia.

4. Właściwa jednostka organizacyjna samorządu województwa przedkłada wniosek właściwemu staroście, który w ciągu 14 dni wydaje opinię dotyczącą zasadności utworzenia zakładu.

5. Po uzyskaniu pozytywnej opinii starosty właściwa jednostka organizacyjna samorządu województwa rozpatruje wniosek pod względem prawidłowości planowanych kosztów utworzenia i działania zakładu, z uwzględnieniem w szczególności:

1) wysokości środków Funduszu w danym roku;

2) liczby osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

3) wkładu organizatora w utworzenie zakładu.

§ 3.1. W terminie 30 dni od dnia otrzymania opinii starosty właściwa jednostka organizacyjna samorządu województwa powiadamia organizatora o sposobie rozpatrzenia wniosku, a następnie w przypadku pozytywnego jego rozpatrzenia - w terminie 30 dni od dnia powiadomienia organizatora - prowadzi z organizatorem negocjacje w przedmiocie warunków umowy i wysokości dofinansowania ze środków Funduszu.

2. Po osiągnięciu porozumienia i zakończeniu negocjacji strony zawierają umowę o dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów utworzenia i działania zakładu, zwaną dalej „umową”, określającą w szczególności:

1) wysokość, termin oraz sposób przekazania środków Funduszu przeznaczonych na utworzenie zakładu, z podziałem na poszczególne rodzaje kosztów;

2) wysokość, termin oraz sposób przekazywania środków Funduszu przeznaczonych na działalność obsługowo-rehabilitacyjną zakładu do końca danego roku kalendarzowego, z podziałem na poszczególne rodzaje kosztów;

3) warunki renegocjacji umowy;

4) termin zawarcia umowy ubezpieczenia wyposażenia i środków trwałych dofinansowywanych ze środków Funduszu.

3. Strony umowy określą corocznie, nie później niż do dnia 30 listopada, w formie aneksu do umowy, wysokość środków Funduszu na działalność obsługowo-rehabilitacyjną zakładu w roku następnym z uwzględnieniem podziału na poszczególne rodzaje kosztów dofinansowywanych ze środków Funduszu.

4. Umowa wygasa z dniem utraty przez zakład statusu zakładu aktywności zawodowej.

§ 4.1. Po utworzeniu zakładu pracy organizator składa do Państwowej Inspekcji Pracy wniosek o stwierdzenie spełniania warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zwanej dalej „ustawą”.

2. Po stwierdzeniu przez Państwową Inspekcję Pracy spełniania warunków, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy, organizator składa do właściwego wojewody wniosek o przyznanie statusu zakładu aktywności zawodowej wraz z kompletem dokumentów potwierdzających spełnianie warunków określonych w art. 29 ust. 1 i 1a ustawy.

§ 5.1. Po otrzymaniu decyzji w sprawie przyznania statusu zakładu aktywności zawodowej organizator składa jej kopię we właściwej jednostce organizacyjnej samorządu województwa wraz z wnioskiem o uruchomienie środków Funduszu przeznaczonych na dofinansowanie kosztów działania zakładu, zgodnie z zawartą umową.

2. W przypadku odmowy przyznania statusu zakładu aktywności zawodowej, organizator zwraca niezwłocznie środki otrzymane z Funduszu zgodnie z umową.

§ 6.Preliminarz kosztów działalności obsługowo-rehabilitacyjnej zakładu na rok następny organizator składa we właściwej jednostce organizacyjnej samorządu województwa do dnia 30 września roku poprzedzającego rok, którego preliminarz dotyczy.

§ 7.W ramach kosztów utworzenia zakładu ze środków Funduszu może być finansowane:

1) przystosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych pomieszczeń produkcyjnych lub pomieszczeń służących świadczeniu usług oraz pomieszczeń socjalnych i przeznaczonych na rehabilitację;

2) zakup sprzętu rehabilitacyjnego;

3) wyposażenie pomieszczeń socjalnych i przeznaczonych na rehabilitację, pomieszczeń produkcyjnych lub pomieszczeń służących świadczeniu usług oraz przygotowanie stanowisk pracy, w tym zakup maszyn, narzędzi i urządzeń niezbędnych do prowadzenia produkcji lub świadczenia usług;

4) zakup surowców i materiałów potrzebnych do rozpoczęcia działalności gospodarczej;

5) zakup lub wynajem środków transportu.

§ 8.1. W ramach kosztów działalności zakładu ze środków Funduszu mogą być finansowane:

1) wynagrodzenia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, do wysokości 100 % minimalnego wynagrodzenia, proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy określonego w umowie o pracę, stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy;

2) wynagrodzenia pracowników zatrudnionych przy działalności obsługowo-rehabilitacyjnej;

3) dodatkowe wynagrodzenia roczne, odprawy emerytalne i pośmiertne oraz nagrody jubileuszowe;

4) składki należne od pracownika i pracodawcy na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od pracowników, naliczonych od kwot wynagrodzeń wymienionych w pkt 1 i 2;

5) materiały, energia, usługi materialne i usługi niematerialne;

6) transport i dowóz osób niepełnosprawnych;

7) szkolenia osób niepełnosprawnych związane z przygotowaniem ich do pracy na otwartym rynku pracy lub z prowadzoną działalnością gospodarczą zakładu;

8) odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych lub wypłaty świadczeń urlopowych, dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów;

9) wymiana zamortyzowanych maszyn, urządzeń i wyposażenia niezbędnych do prowadzenia produkcji lub świadczenia usług;

10) wymiana maszyn i urządzeń, w związku ze zmianą profilu działalności zakładu;

11) inne niezbędne do realizacji rehabilitacji, obsługi i prowadzenia działalności gospodarczej.

2. Do kosztów działalności gospodarczej zakładu realizowanej przez osoby niepełnosprawne zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, finansowanych ze sprzedaży wyrobów i usług, zalicza się koszty:

1) wynagrodzenia osób niepełnosprawnych za wykonaną pracę, obliczane na podstawie ustalonego w procedurze przyznawania statusu zakładu wskaźnika podstawowego wynagrodzenia, o którym mowa w § 2 ust. 2 pkt 7;

2) nagród i premii dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, w wysokości do 30 % podstawowego wynagrodzenia, o którym mowa w § 2 ust. 2 pkt 7;

3) materiałów, energii, usług materialnych i usług niematerialnych, niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej;

4) naprawy maszyn i urządzeń oraz koniecznej wymiany części, wynikającej z prawidłowej eksploatacji maszyn i urządzeń niezbędnych do prowadzenia produkcji lub świadczenia usług.

§ 9.W przypadku zbycia zamortyzowanych maszyn i urządzeń oraz maszyn i urządzeń zbędnych w związku ze zmianą profilu działalności zakładu, nabytych ze środków Funduszu w ramach tworzenia zakładu, organizator przeznacza uzyskane w ten sposób środki na zakup maszyn i urządzeń niezbędnych do dalszego prowadzenia działalności.

§ 10.1. Środki Funduszu, o których mowa w § 3 ust. 3, są przekazywane na rachunek bankowy organizatora zgodnie z umową, w ratach półrocznych, jednak nie później niż do 5. dnia miesiąca rozpoczynającego półrocze.

2. Organizator:

1) prowadzi odrębną, pełną ewidencję księgową dla działalności zakładu, według planu kont uzgodnionego w umowie;

2) przekazuje właściwej jednostce organizacyjnej samorządu województwa informację o wydatkowanych środkach Funduszu w okresach kwartalnych, nie później niż do 5. dnia miesiąca rozpoczynającego następny kwartał, na formularzu uzgodnionym w umowie;

3) składa we właściwej jednostce organizacyjnej samorządu województwa pełne rozliczenie rocznego wykorzystania środków Funduszu oraz ich merytoryczne uzasadnienie, w terminie do dnia 15 marca następnego roku;

4) udostępnia na żądanie właściwej jednostki organizacyjnej samorządu województwa do wglądu bilans rocznej działalności zakładu.

3. Po zatwierdzeniu pełnego rozliczenia rocznego wykorzystania środków Funduszu właściwa jednostka organizacyjna samorządu województwa może dokonać korekty wysokości środków na rok następny.

§ 11.1. Czas pracy zatrudnionych w zakładzie osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności wynosi co najmniej 0,55 wymiaru czasu pracy określonego w art. 15 ust. 2 ustawy.

2. Wymiar czasu pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności może być na wniosek zespołu programowego, o którym mowa w § 13, zwiększony do wysokości 0,8 wymiaru czasu pracy określonego w art. 15 ust. 2 ustawy.

§ 12.Czas trwania zajęć rehabilitacyjnych dla zatrudnionych w zakładzie osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności wynosi nie mniej niż 60 minut dziennie i może ulec przedłużeniu do 120 minut dziennie na wniosek służb rehabilitacyjnych zakładu.

§ 13.1. Kierownik zakładu tworzy zespół programowy, w którego skład powołuje pracowników zatrudnionych przy działalności rehabilitacyjno-obsługowej.

2. Zespół programowy opracowuje, a kierownik zakładu zatwierdza, indywidualne programy rehabilitacji zawodowej i społecznej zatrudnionych osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, służące osiągnięciu optymalnego poziomu uczestnictwa tych osób w życiu społecznym i zawodowym, określające w szczególności:

1) poziom i zakres sprawności niezbędnych w pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności oraz metody służące ich osiągnięciu;

2) zakres dostosowania technologii z określeniem rodzajów czynności i oprzyrządowania stanowiska pracy przystosowanego do indywidualnych możliwości osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

3) przewidywane efekty działań służących poprawie u zatrudnionych osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności sprawności psychofizycznych, zaradności osobistej i funkcjonowania społecznego.

3. Zespół programowy dokonuje okresowo, nie rzadziej niż raz do roku, oceny efektów rehabilitacji, w tym sprawności zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, a także w miarę potrzeb modyfikuje programy, o których mowa w ust. 2.

4. W stosunku do osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, które osiągnęły odpowiedni poziom sprawności społecznej i zawodowej, kierownik zakładu przy pomocy zespołu programowego oraz z udziałem tych osób dokonuje oceny możliwości i opracowuje plan zatrudnienia ich u innego pracodawcy.

5. Na podstawie planu, o którym mowa w ust. 4, kierownik zakładu wspiera zatrudnioną osobę niepełnosprawną w poszukiwaniu odpowiedniego miejsca pracy, współpracując w tym zakresie z właściwym dla miejsca zamieszkania pracownika powiatowym urzędem pracy.

§ 14.1. Zakładowy fundusz aktywności tworzy się ze środków, o których mowa w art. 31 ust. 4 ustawy oraz art. 38 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.³⁾).

2. Środki zakładowego funduszu aktywności przechowywane są na wyodrębnionym rachunku bankowym i ewidencjonowane przez organizatora.

§ 15.1. Ze środków zakładowego funduszu aktywności mogą być finansowane wydatki związane z:

1) usprawnianiem i dodatkowym oprzyrządowaniem stanowisk pracy, wspomagającym samodzielne funkcjonowanie osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności w zakładzie;

2) poprawą warunków pracy osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

3) zakupem sprzętu i wyposażenia pomagającego osobie niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności w samodzielnym życiu i uczestnictwie w życiu społecznym w lokalnym środowisku;

4) pomocą w przygotowaniu osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności do pracy poza zakładem i wyrównaniem ich szans w nowym miejscu pracy;

5) dokształcaniem, przekwalifikowaniem i szkoleniem osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

6) pomocą w przygotowaniu, budowie, remoncie i wyposażeniu indywidualnych i zbiorowych form mieszkalnictwa chronionego dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, które nie znajdują oparcia we własnej rodzinie lub usamodzielniających się;

7) rekreacją i uczestnictwem osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności w życiu kulturalnym;

8) pomocą w zaspokajaniu innych potrzeb socjalnych i związanych z rehabilitacją społeczną zatrudnionych osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

2. Pomoc, o której mowa w ust. 1 pkt 3, 5-8, może być udzielana osobom niepełnosprawnym zatrudnionym w zakładzie, w formie pomocy bezzwrotnej lub w formie nieoprocentowanej pożyczki oraz zakupów bezpośrednich.

3. Na wniosek osoby niepełnosprawnej, pożyczka może zostać umorzona, jeżeli zostanie wykorzystana zgodnie z przeznaczeniem.

§ 16.1. Organizator opracowuje i zatwierdza regulamin zakładowego funduszu aktywności, określający w szczególności tryb i zasady przeznaczania środków na wydatki, o których mowa w § 15.

2. Środki zakładowego funduszu aktywności przeznaczone na poprawę warunków pracy nie mogą przekraczać 30 % rocznych wpływów tego funduszu.

3. Wydatki, o których mowa w § 15 ust. 1 pkt 3, 5-8, mogą być ponoszone w ramach realizacji indywidualnych programów rehabilitacji, o których mowa w § 13 ust. 2.

§ 17.Samorząd województwa właściwy ze względu na siedzibę zakładu do dnia 30 czerwca 2008 r. zawiera z organizatorem zakładu, którego działalność w 2007 r. jest dofinansowywana ze środków Funduszu na podstawie umowy zawartej z tym Funduszem, umowę o finansowanie kosztów działalności obsługowo-rehabilitacyjnej tego zakładu, z uwzględnieniem § 3, przy czym umowa ta będzie obowiązywać od dnia 1 lipca 2008 r.

§ 18.Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.⁴⁾