Na podstawie art. 17 ust. 5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. Nr 116, poz. 1206, z późn. zm.¹⁾) zarządza się, co następuje:

§ 1.W rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 lipca 2004 r. w sprawie przyjęcia Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004-2006 (Dz. U. Nr 166, poz. 1744 oraz z 2006 r. Nr 7, poz. 43) w załączniku „Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004-2006" wprowadza się następujące zmiany:

1) część 3.3. „Działania prorozwojowe" otrzymuje brzmienie:

„3.3. Działania prorozwojowe

Realizowane dotychczas w Polsce działania prorozwojowe w zakresie wspierania konkurencyjności wiążą się z tworzeniem jak najlepszych warunków prowadzenia i rozwijania działalności gospodarczej, między innymi poprzez tworzenie otoczenia prawno-instytucjonalnego sprzyjającego przedsiębiorcom oraz wspieranie inicjatyw i programów, istotnych z punktu widzenia gospodarki.

Zgodnie z „Programem Promocji Gospodarczej do roku 2005" przyjętym przez Radę Ministrów w dniu 2 września 2003 r. stosowane są różne formy działalności promocyjnej, których celem jest kreowanie pozytywnego wizerunku polskiej gospodarki, wzrost eksportu i inwestycji zagranicznych. Podstawowe obszary działań promocyjnych obejmują m.in.:

- współfinansowanie kosztów udziału w targach i wystawach za granicą,

- współfinansowanie kosztów udziału w misjach gospodarczych związanych z targami i wystawami gospodarczymi za granicą,

- wdrażanie Programu Promocji Selektywnej (promocja określonych produktów i grup towarowych o wysokim potencjale eksportowym),

- działalność promocyjną wydziałów ekonomiczno-handlowych ambasad i konsulatów Rzeczypospolitej Polskiej²⁾,

- wspieranie Domów Polskich za granicą,

- program szkoleniowy - Akademia Handlu Zagranicznego,

- system refundacji części kosztów uzyskania certyfikatów eksportowych wymaganych na rynkach zagranicznych (z wyłączeniem certyfikatów ISO),

- wdrożenie portalu promocji eksportu (www.exporter.gov.pl; www.polishproducts.gov.pl),

- wspieranie BIZ w Polsce.

Szczególnie istotne były działania przeznaczone dla MSP. W ostatnich latach stworzony został ogólnokrajowy system wspierania MSP. Po raz pierwszy jednolity program polityki wobec MSP został przyjęty w 1995 r. i obejmował lata 1995-1997. W tym czasie uchwalono istotne z punktu widzenia prowadzenia działalności gospodarczej akty prawne: ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.), ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665, z późn. zm.), ustawę z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (Dz. U. z 2003 r. Nr 174, poz. 1689, z późn. zm.), ustawę z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209, z późn. zm.), ustawę z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz. U. Nr 149, poz. 703, z późn. zm.).

W zakresie instrumentów finansowych ważne dla działalności przedsiębiorstw było utworzenie w grudniu 1994 r. Funduszu Poręczeń Kredytowych, przekształconego następnie w Krajowy Fundusz Poręczeń Kredytowych Banku Gospodarstwa Krajowego (1997 r.). Fundusz ten oferuje poręczenia na obszarze całego kraju za pośrednictwem sieci banków współpracujących. Pod względem wielkości kapitału oraz zasięgu działania jest to w tej chwili największy fundusz w Polsce. Ponadto od 1995 r. zaczęły powstawać pierwsze fundusze lokalne i regionalne udzielające poręczeń kredytowych dla sektora MSP.

Realizacja przyjętego w 1995 r. programu wpłynęła na poprawę warunków funkcjonowania sektora MSP oraz potwierdziła konieczność realizacji i kontynuacji tego typu wsparcia.

Dlatego też w maju 1999 r. opracowany został i przyjęty przez Radę Ministrów kolejny program polityki Rządu wobec MSP „Kierunki działań Rządu wobec MSP do 2002 roku". Dokument ten stał się podstawą wszystkich podejmowanych przez Rząd działań na rzecz MSP oraz przeznaczenia środków budżetowych (ok. 140 mln PLN) na bezpośrednią pomoc dla przedsiębiorców. Pomoc ta polegała m.in. na:

- refundowaniu małym przedsiębiorcom części kosztów poniesionych z tytułu uczestnictwa w szkoleniach,

- zapewnieniu MSP oraz osobom podejmującym działalność gospodarczą bezpłatnych usług doradczych w podstawowym zakresie związanym z prowadzoną działalnością,

- refundowaniu przedsiębiorcom części wydatków związanych z procesem uzyskiwania certyfikatów ISO,

- finansowaniu części kosztów przygotowania przedsiębiorstwa do uczestniczenia w regulowanym rynku papierów wartościowych.

Udzielane były także dotacje na powiększenie kapitału funduszy pożyczkowych lub funduszy poręczeniowych dla MSP prowadzonych przez podmioty działające na rzecz rozwoju przedsiębiorczości.

Kontynuując działania w ramach polityki wobec MSP, Rada Ministrów w dniu 4 lutego 2003 r. przyjęła kolejny dokument „Kierunki działań Rządu wobec MSP od 2003 do 2006 roku".

Celem działań wspierających MSP w ramach ww. dokumentu będzie pobudzenie ich aktywności gospodarczej zapewniającej wzrost zatrudnienia, podniesienie ich konkurencyjności i zdolności do funkcjonowania na JRE.

Horyzontalna polityka Rządu wobec MSP będzie realizowana za pomocą instrumentów prawnych, organizacyjnych, organizacyjno-szkoleniowych i finansowych w następujących obszarach:

- wspieranie przedsięwzięć służących rozwojowi przedsiębiorstw,

- poprawa otoczenia prawnego i administracyjnego MSP oraz rozwój postaw przedsiębiorczych w społeczeństwie,

- rozwój otoczenia instytucjonalnego MSP,

- wspieranie integracji firm i działalności na forum międzynarodowym.

Priorytetowo traktowane będą przedsięwzięcia podejmowane przez przedsiębiorców, sprzyjające realizacji zasad trwałego, zrównoważonego rozwoju oraz zmianom modelu zarówno produkcji, jak i turystyki, usług i handlu.

Działania wspierające rozwój MSP finansowane były również ze środków programu Phare. Do 1999 r. wsparcie to nie miało charakteru zintegrowanego. Zakres przedmiotowy tego wsparcia był zróżnicowany w poszczególnych programach i dotyczył działań związanych z tworzeniem KSU (Phare - Step I i II), rozwijaniem w przedsiębiorstwach działalności eksportowej (Phare - Exprom II), czy też współfinansowaniem inwestycji (Phare - Struder). Przy wykorzystaniu pomocy unijnej realizowane były także programy restrukturyzacyjne i prywatyzacyjne, zwłaszcza dużych przedsiębiorstw.

W latach 2000-2003 unijne programy wspierania MSP w Polsce były wdrażane na znacznie szerszą skalę. Pomoc unijna świadczona w ramach programu Phare - Spójność Gospodarcza i Społeczna ma charakter zintegrowany i dotyczy pakietu usług doradczych, finansowych, informacyjnych oraz szkoleniowych dla MSP. Problematyka wsparcia w ramach tych programów obejmuje m.in. doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, wdrażania systemów jakości, wdrażania nowych technologii i transferu technologii, powstawania firm innowacyjnych, rozwijania działalności eksportowej oraz wsparcie dla działań inwestycyjnych. Charakterystyczną cechą nowych, unijnych programów wspierania przedsiębiorczości jest zastosowanie horyzontalnych (krajowych) oraz regionalnych instrumentów pomocowych. Wsparcie oferowane w ramach pomocy Phare cieszy się dużym zainteresowaniem przedsiębiorców i ma pozytywny wpływ na sytuację firm, które wsparcie otrzymały. Polskie przedsiębiorstwa korzystają także z programów wspólnotowych Komisji Europejskiej. Najważniejszy z nich jest „Wieloletni Program na Rzecz Przedsiębiorstw i Przedsiębiorczości". Oprócz tego polskie przedsiębiorstwa mogą uczestniczyć w innych programach wspólnotowych, takich jak l-TECH, Joint European Venture czy ETF start-up facility.

Szczególnym instrumentem Rządu mającym na celu wprowadzenie rozwiązań ułatwiających podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej (poprzez początkowe wsparcie inwestycji) była ustawa z dnia 20 marca 2002 r. o finansowym wspieraniu inwestycji (Dz. U. Nr 41, poz. 363, z późn. zm.), zwana dalej „ustawą o finansowym wspieraniu inwestycji", która weszła w życie w maju 2002 r. Ze względu na ograniczone środki budżetowe do 15 listopada 2003 r. zostało podpisanych z przedsiębiorstwami 28 kontraktów finansowych na całkowitą sumę 121,9 mln PLN.

W celu podniesienia poziomu innowacyjności polskich przedsiębiorstw w 1997 r. rozpoczęła działalność ATT (w 2002 r. zadania ATT przejęła PARP). ATT organizowała corocznie konkurs „Polski Produkt Przyszłości" (w dwóch kategoriach: „Wyrób Przyszłości" oraz „Technologia Przyszłości"), którego celem była promocja innowacyjnych rozwiązań technicznych i technologicznych, zorientowanych na szybkie uruchomienie produkcji, szczególnie przez MSP. Od 2002 r. konkurs ten jest organizowany przez PARP.

Ważnym elementem polityki wobec polskich przedsiębiorstw są działania integrujące polską gospodarkę z gospodarką UE, stwarzające możliwość uczestniczenia we wspólnych projektach B+R, współtworzenia Europejskiej Sieci Badawczej i Przemysłowej oraz korzystania z najlepszych doświadczeń i ośrodków B+R. Taką możliwość stwarza uczestnictwo w Programach Ramowych Badań, Rozwoju Technicznego i Prezentacji Unii Europejskiej. Od 1999 r. (wraz z rozpoczęciem realizacji 5. Programu Ramowego) polskie podmioty mogą uczestniczyć w programach ramowych na takich samych zasadach jak inne podmioty krajów członkowskich UE-15. Udział Polski w 5. Programie Ramowym jest znaczący. Według danych na koniec lipca 2002 r. w 836 projektach skierowanych do realizacji uczestniczyło 1056 krajowych podmiotów, w których oprócz zespołów badawczych byli również przedsiębiorcy, w tym także MSP. W wyniku realizacji tych projektów dofinansowanie Komisji Europejskiej dla podmiotów wyniosło ok. 123 min . Polska bierze również udział w 6. Programie Ramowym.

Na gruncie polskim wprowadzono szereg rozwiązań ułatwiających przedsiębiorstwom, zwłaszcza MSP, dostęp do środków budżetowych w celu realizacji ich potrzeb typu B+R. Istotnym, aczkolwiek nadal wymagającym doskonalenia, instrumentem pomocy państwa dla przedsiębiorców są projekty celowe, dofinansowywane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego³⁾ (wcześniej Ministerstwo Edukacji i Nauki, Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, a przed dniem 1 kwietnia 2003 r. Komitet Badań Naukowych, zwany dalej „KBN"⁴⁾). Projekty celowe wspierają procesy innowacyjne w przedsiębiorstwach poprzez finansowanie w 50 % (a w przypadku MSP udział ten może być zwiększony do 70 %) kosztów prac badawczych podejmowanych z ich inicjatywy. Rezultaty tych badań były następnie wdrażane na koszt przedsiębiorstwa. Dane dotyczące projektów za lata 1994-2001 przedstawia poniższe zestawienie.

Tablica 2. Projekty badawcze celowe finansowane przez KBN w latach 1994-2001

Działania związane z reformą polskiego sektora nauki i postępu technologicznego również wspierane były ze środków Phare. Realizowane były programy mające na celu rozwój i wdrażanie krajowej polityki nauki i techniki, restrukturyzację instytutów naukowo-badawczych oraz wspieranie administracji rządowej i samorządowej w zakresie realizacji polityki naukowej i postępu technologicznego. Jeden z najistotniejszych projektów dotyczył opracowania szczegółowych zasad funkcjonowania krajowego programu powoływania i finansowania Centrów Doskonałości w Polsce, czyli konsorcjów naukowo-przemysłowych, składających się z wiodących w danej dziedzinie zespołów badawczych oraz Ostatecznych Odbiorców (beneficjentów) (przedsiębiorstw, instytucji publicznych i samorządowych), posiadających spójne średnio- i długookresowe programy badawcze oraz niezależną strukturę zarządzania. W ramach programu Phare ustanowiono pięć pilotażowych Centrów Doskonałości.

Rosnący udział MSP w projektach 5. Programu Ramowego świadczy o potrzebach tych podmiotów w zakresie B+R. Z kolei znaczący sukces polskich zespołów badawczych we wdrażaniu 5. Programu Ramowego na ustanowienie Centrów Doskonałości w Krajach Stowarzyszonych w dziedzinach priorytetowych (technologie medyczne i żywność, technologie informatyczne, nowe technologie przemysłowe, energia i ochrona środowiska) świadczy o wysokim poziomie w zakresie badań stosowanych w wielu ośrodkach naukowych w Polsce w tych dziedzinach. Potencjał ten powinien być odpowiednio wykorzystany do zastosowań gospodarczych.

Rozpoczęto także starania związane z tworzeniem warunków dla rozwoju gospodarki elektronicznej. Ważnym krokiem w tym zakresie jest ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450, z późn. zm.), która weszła w życie w 2002 r. Podjęto i przeprowadzono już działania organizacyjne mające na celu stworzenie infrastruktury technicznej niezbędnej do realizacji wynikających z ustawy zadań. Kolejnymi istotnymi aktami są: ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. Nr 144, poz. 1204, z późn. zm.), ustawa z dnia 5 lipca 2002 r. o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym (Dz. U. Nr 126, poz. 1068, z późn. zm.) oraz ustawa z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz. U. Nr 169, poz. 1385, z późn. zm.), regulująca wydawanie i używanie tego rodzaju instrumentów, w tym zwłaszcza pieniądza elektronicznego, z uwzględnieniem zasad nadzoru.”;

2) w części 5.2. „Oczekiwane efekty SPO-WKP” część tabeli w brzmieniu:

otrzymuje brzmienie:

3) w części 5.6.1.2. „Działanie 1.2. Poprawa dostępności do zewnętrznego finansowania inwestycji przedsiębiorstw” część „Ostateczni Odbiorcy (be-neficjenci)” otrzymuje brzmienie:

„Ostateczni Odbiorcy (beneficienci) / Beneficienci Końcowi (instytucje wdrażające)

Działanie 1.2 stanowi kontynuację programu dokapitalizowania funduszy pożyczkowych i funduszy poręczeń kredytowych, realizowanego obecnie przez PARP.PARP została wskazana jako Beneficjent Końcowy (instytucja wdrażająca) dla działania 1.2.

Ostatecznymi Odbiorcami (beneficjentami) działania są fundusze mikropożyczkowe, fundusze poręczeń kredytowych oraz fundusze kapitału zalążkowego.”;

4) w części 5.6.2. „Priorytet 2 - Bezpośrednie wsparcie przedsiębiorstw” część tabeli w brzmieniu:

otrzymuje brzmienie:

5) w części 5.6.2.1. „Działanie 2.1. Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez doradztwo” część „Zgodność z prawodawstwem w zakresie pomocy publicznej” otrzymuje brzmienie:

„Zgodność z prawodawstwem w zakresie pomocy publicznej

W ramach działania będzie udzielana pomoc publiczna.

Maksymalna wysokość wsparcia udzielonego w ramach działania wynosi 50 % wydatków kwalifikowanych projektu (w oparciu o wyłączenie blokowe - (błock exepmption) - na doradztwo dla firm z sektora MSP innych niż nowo utworzone oparte na zaawansowanych technologiach). W przypadku projektów doradztwa dla nowo powstających firm opartych na zaawansowanych technologiach spełniających kryteria zapisane w Uzupełnieniu SPO-WKP wsparcie może wynosić do 100 % kwalifikujących się wydatków projektu (w oparciu o zasadę de minimis).

Udzielane wsparcie będzie zgodne z zasadami zawartymi w:

- rozporządzeniu Komisji (WE) nr 70/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 TWE w odniesieniu do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw (Dz. Urz. UE L 10 z 13.01.2001, str. 33; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 8, t. 2, str. 141, z późn. zm.), zwanym dalej „rozporządzeniem 70/2001”,

- rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L 379 z 28.12.2006, str. 5).”;

6) w części 5.6.2.2. „Działanie 2.2. Wsparcie konkurencyjności produktowej i technologicznej przedsiębiorstw”:

a) część „Opis” otrzymuje brzmienie:

„Opis

W ramach działania wydzielono dwa poddziałania, które wsparciem obejmują:

2.2.1 Projekty polegające na dokonywaniu nowych inwestycji (w rozumieniu przepisów UE), polegających na utworzeniu lub rozbudowie przedsiębiorstwa, zarówno ze sfery produkcyjnej jak i usługowej, jak również na rozpoczęciu w przedsiębiorstwie działalności obejmującej dokonywanie zasadniczych zmian produkcji, produktu lub procesu produkcyjnego.

Duża uwaga jest poświęcona rozwojowi sektora MSP. Z tego względu co najmniej 60 % funduszy UE, jak również narodowych funduszy budżetowych jest przyznanych MSP w ramach tego działania.

2.2.2 Projekty w zakresie internacjonalizacji przedsiębiorstw przez pokrycie części kosztów udziału przedsiębiorców w targach i wystawach międzynarodowych oraz misjach gospodarczych związanych z targami i wystawami, w tym także w zakresie promocji innowacji technologicznych i/lub organizacyjnych (uczestnictwo w targach przedsięwzięć innowacyjnych i środowiskowych).”,

b) część „Ostateczni Odbiorcy (beneficjenci)”

otrzymuje brzmienie:

„Ostateczni Odbiorcy (beneficjenci) I Beneficjenci Końcowi (instytucie wdrażające)

Poddziałanie 2.2.1 jest wdrażane przez PARP. Poddziałanie 2.2.2 jest wdrażane przez ministra właściwego do spraw gospodarki.

Ostatecznymi Odbiorcami (beneficjentami) są przedsiębiorstwa prowadzące działalność na terytorium Polski.”,

c) część „Zgodność z prawodawstwem w zakresie pomocy publicznej” otrzymuje brzmienie:

„Zgodność z prawodawstwem w zakresie pomocy publicznej

Poddziałanie 2.2.1.

W ramach tego poddziałania będzie udzielana pomoc publiczna zgodnie z dokumentami:

- Wytyczne w sprawie krajowej pomocy regionalnej (Dz. Urz. UE C 74 z 10.03.1998, str. 9; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 8, t. 1, str. 226), zwane dalej „Wytycznymi w sprawie krajowej pomocy regionalnej”,

- Wytyczne wielosektorowe w sprawie dużych projektów inwestycyjnych (Dz. Urz. UE C 70 z 19.03.2002, str. 8),

- rozporządzenie 70/2001.

Zgodnie z rozporządzeniem 70/2001 maksymalna wysokość pomocy publicznej zależy od intensywności pomocy w danym regionie, zgodnie z obowiązującą w dniu udzielenia wsparcia mapą pomocy regionalnej przyjętej dla Polski.

Poddziałanie 2.2.2.

Maksymalna wielkość wsparcia wyniesie 50 % całości wydatków kwalifikowanych projektu. Istnieje również maksymalne i minimalne ograniczenie kwotowe. Wsparcie będzie udzielane w oparciu o zasadę de minimis.”;

7) w części 5.6.2.3. „Działanie 2.3. Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje” część „Zgodność z prawodawstwem w zakresie pomocy publicznej” otrzymuje brzmienie:

„Zgodność z prawodawstwem w zakresie pomocy publicznej

W ramach działania będzie udzielana pomoc publiczna.

Maksymalna wysokość pomocy publicznej zależy od intensywności pomocy w danym regionie, zgodnie z mapą pomocy regionalnej przyjętej dla Polski.

Pomoc publiczna będzie udzielana zgodnie z rozporządzeniem 70/2001.”;

8) w części 5.6.2.4. „Działanie 2.4. Wsparcie dla przedsięwzięć w zakresie dostosowania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska” część „Zgodność z prawodawstwem w zakresie pomocy publicznej” otrzymuje brzmienie:

„Zgodność z prawodawstwem w zakresie pomocy publicznej

Realizacja działania związana jest z udzielaniem pomocy publicznej.

Pomoc będzie udzielana w oparciu o:

- Wspólnotowe wytyczne dotyczące pomocy państwa na rzecz ochrony środowiska naturalnego (Dz. Urz. UE C 37 z 03.02.2001, str. 3; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 8, t. 2, str. 76),

- Wytyczne w sprawie krajowej pomocy regionalnej,

- Wytyczne w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007-2013 (Dz. Urz. UE C 54 z 04.03.2006, str. 13),

- Traktat Akcesyjny (Dz. Urz. UE L 236 z 23.09.2003, str. 17) (okresy przejściowe w rozdziale polityka konkurencji),

- rozporządzenie Komisji (WE) nr 1628/2006 z dnia 24 października 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu w odniesieniu do regionalnej pomocy inwestycyjnej (Dz. Urz. UE L 302 z 01.11.2006, str. 29), zwane dalej „rozporządzeniem 1628/2006”.

Pomoc publiczna jest udzielana zgodnie ze szczegółowymi założeniami programu pomocowego notyfikowanego Komisji Europejskiej lub zgodnie z postanowieniami przejrzystego programu regionalnej pomocy inwestycyjnej, niewymagającego notyfikacji Komisji Europejskiej, zgodnie z rozporządzeniem 1628/2006.

Maksymalny poziom pomocy publicznej zależy od podstawy prawnej, w oparciu o którą udzielona jest pomoc regionalna lub horyzontalna, zgodnie z programem pomocowym.”;

9) część 6.1.2.2. „Instytucja Zarządzająca SPO-WKP”, część 6.1.3. „Instytucje Pośredniczące” oraz część 6.1.4. „Beneficjenci Końcowi (instytucje wdrażające)” otrzymują brzmienie:

„6.1.2.2. Instytucja Zarządzająca SPO-WKP

Zarządzanie i wdrażanie SPO-WKP jest uregulowane w rozporządzeniu 1260/1999⁵⁾ oraz rozporządzeniu 438/2001⁶⁾. Funkcję Instytucji Zarządzającej pełni minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego.

Instytucja Zarządzająca odpowiada za efektywne i prawidłowe zarządzanie i wdrażanie SPO-WKP, wypełniając określone wymogi art. 34 rozporządzenia 1260/1999⁵⁾:

- zapewnienie zgodności wszystkich działań prowadzonych w ramach SPO-WKP z politykami Wspólnoty, jak również zapewnienie stosowania się do zasad obowiązujących w UE dotyczących składania zamówień publicznych i przekazywania o nich informacji,

- przygotowanie Uzupełnienia SPO-WKP oraz na etapie realizacji opracowanie ewentualnych poprawek do niego i przekazywanie tych dokumentów do akceptacji przez Komitet Monitorujący, następnie przesłanie ich do Komisji Europejskiej,

- zapewnienie przygotowania i wdrażania Planu Działań w Zakresie Informacji i Promocji SPO-WKP,

- zbieranie danych statystycznych i finansowych niezbędnych do monitorowania postępów wdrażania oraz przebiegu realizacji działań w ramach SPO-WKP i przekazywanie ich Instytucji Zarządzającej PWW i do Komisji Europejskiej,

- przygotowywanie rocznych sprawozdań na temat wdrażania SPO-WKP, które po przedłożeniu i zaaprobowaniu przez Komitet Monitorujący zostaną przedstawione Komisji Europejskiej.

Do wyżej wspomnianych obowiązków wynikających z art. 34 rozporządzenia 1260/1999⁵⁾ Instytucja Zarządzająca odpowiedzialna jest również za:

- zagwarantowanie całościowej koordynacji wdrażania SPO-WKP,

- monitoring, we współpracy z Instytucją Płatniczą, przepływu funduszy niezbędnych do efektywnego wdrażania działań funduszy strukturalnych,

- transfer danych dotyczących postępów we wdrażaniu SPO-WKP do Komisji Europejskiej,

- zapewnienie prawidłowej rachunkowości i zarządzania funduszami UE,

- zapewnienie, że wszystkie instytucje zaangażowane w zarządzanie SPO-WKP mają wystarczające możliwości techniczne i administracyjne gwarantujące pełne wywiązanie się z wyznaczonych im obowiązków,

- przekazywanie poleceń płatności do Instytucji Płatniczej funduszy strukturalnych zgodnie ze wszystkimi instrukcjami przez nią przyjętymi,

- wdrożenie systemów zarządzania i kontroli opartych na procedurach opisanych w art. 4 rozporządzenia 438/2001⁶⁾,

- przewodniczenie i prowadzenie sekretariatu Komitetu Monitorującego,

- zapewnienie dostępności wszelkiej dokumentacji związanej z wdrażaniem projektów SPO-WKP przez przynajmniej 3 lata od daty ostatniej płatności przekazanej przez Komisję Europejską,

- przygotowanie oceny przed wdrażaniem SPO-WKP oraz oceny Uzupełnienia SPO-WKP (ocena ex ante),

- organizację we współpracy z Komisją Europejską i Instytucją Zarządzającą PWW oceny SPO-WKP po jego zakończeniu (ocena ex post),

- przygotowywanie sprawozdań okresowych i rocznych dotyczących wdrażania SPO-WKP, na podstawie okresowych sprawozdań przygotowywanych przez Beneficjentów Końcowych (instytucje wdrażające) i Instytucje Pośredniczące,

- przygotowywanie sprawozdań okresowych dotyczących wdrażania EFRR i przekazywanie do Instytucji Zarządzającej PWW,

- przygotowanie, na podstawie końcowych sprawozdań Beneficjentów Końcowych (instytucji wdrażających) i Instytucji Pośredniczących, sprawozdań końcowych na temat wdrażania SPO-WKP, które będą przekazywane do zatwierdzenia przez Komitet Monitorujący i przesyłane do Komisji Europejskiej najpóźniej 6 miesięcy po ostatecznym terminie kwalifikowania się wydatków (art. 34.1.c rozporządzenia 1260/1999⁵⁾),

- udział w wyborze członków Grup Roboczych do spraw oceny projektów ustanowionych na poziomie Beneficjentów Końcowych (instytucji wdrażających) dla poszczególnych działań SPO-WKP,

- przygotowanie wniosków o dofinansowanie pomocy technicznej dla Instytucji Zarządzającej,

- zbieranie wniosków na realizację projektów w ramach pomocy technicznej przedstawionych przez Instytucje Pośredniczące i Beneficjentów Końcowych (instytucje wdrażające) oraz przyznawanie dotacji wyselekcjonowanym projektom.

Instytucja Zarządzająca podejmuje, po zatwierdzeniu zmian przez Komisję Europejską, decyzje w sprawie zmian i przesunięć środków w ramach Priorytetów SPO-WKP. Komisja Europejska powinna być informowana o takich decyzjach w ciągu miesiąca od ich podjęcia. Każda zmiana w udziale funduszy strukturalnych i realokacji pomiędzy Priorytetami SPO-WKP będzie dokonywana przez Komisję Europejską w porozumieniu z Instytucją Zarządzającą PWW.

Dalsze szczegółowe funkcje Instytucji Zarządzającej takie jak zarządzanie finansowe przedstawione są w Uzupełnieniu SPO-WKP.

6.1.3. Instytucje Pośredniczące

W ramach SPO-WKP Instytucja Zarządzająca deleguje funkcje zarządzania, monitorowania i kontroli do Instytucji Pośredniczących (z ang. „intermediate body” w rozumieniu art. 2 rozporządzenia 438/2001⁶⁾) - ministra właściwego do spraw środowiska, ministra właściwego do spraw nauki oraz ministra właściwego do spraw gospodarki.

Instytucja Pośrednicząca jest odpowiedzialna m.in. za:

- zarządzanie systemem zbierania informacji finansowych i statystycznych dotyczących realizowanych projektów, przekazywanie tych danych Instytucji Zarządzającej, Instytucji Płatniczej, a także Instytucji Zarządzającej PWW, przy wykorzystywaniu systemu elektronicznego gromadzenia i przetwarzania danych SIMIK,

- zagwarantowanie zgodności z politykami Wspólnoty, operacji podejmowanych w ramach działań w kontekście stosowania wspólnotowych zasad zawierania kontraktów publicznych oraz przekazywania o nich informacji,

- formułowanie wniosków o dofinansowanie pomocy technicznej i przekazywanie ich do Instytucji Zarządzającej,

- przygotowywanie okresowych sprawozdań monitorowania realizacji działań na podstawie sprawozdań Beneficjentów Końcowych (instytucji wdrażających) i przekazywanie ich do Instytucji Zarządzającej,

- przygotowywanie sprawozdań okresowych w zakresie wdrażania EFRR w ramach SPO-WKP i przekazywanie ich za pośrednictwem Instytucji Zarządzającej SPO-WKP do Instytucji Zarządzającej PWW,

- przygotowywanie rocznych sprawozdań z wdrażania działań i przekazywanie ich do Instytucji Zarządzającej,

- przygotowanie sprawozdania z wdrażania działań na zakończenie SPO-WKP i przekazanie do Instytucji Zarządzającej.

Pomiędzy Instytucją Zarządzającą a Instytucją Pośredniczącą zawarte jest porozumienie określające odpowiedzialność Instytucji Pośredniczącej wynikającą z przekazania powyżej wymienionych.

Przekazanie czynności zarządczych, kontrolnych i monitorujących Instytucjom Pośredniczącym przez Instytucję Zarządzającą nie zwalnia jej z pełnej odpowiedzialności za efektywność, odpowiednie zarządzanie i wdrażanie SPO-WKP.

Dalsze szczegółowe funkcje Instytucji Pośredniczącej takie jak zarządzanie finansowe przedstawione są w Uzupełnieniu SPO-WKP.

6.1.4. Beneficjenci Końcowi (instytucje wdrażające)

Beneficjentami Końcowymi (instytucjami wdrażającymi) są instytucje oraz podmioty publiczne i prywatne odpowiedzialne za realizację działań w ramach SPO-WKP. W przypadku programów pomocy stosownie do art. 87 Traktatu i w przypadku pomocy przyznanej przez instytucje wyznaczone przez państwa członkowskie Beneficjentami Końcowymi (instytucjami wdrażającymi) są instytucje, które przyznają pomoc (art. 9 (1) rozporządzenia 1260/1999⁵⁾).

W ramach systemu wdrażania SPO-WKP Beneficjentami Końcowymi (instytucjami wdrażającymi) są instytucje wskazane przez Instytucję Zarządzającą, z którymi została zawarta umowa na wdrażanie działań poprzez realizację projektów zleconych i wykonanych przez Ostatecznych Odbiorców (beneficjentów).

Beneficjentami Końcowymi (instytucjami wdrażającymi), czyli instytucjami odpowiedzialnymi za realizację powierzonych im działań w ramach SPO-WKP, są: PARP, ARP S.A., minister właściwy do spraw nauki, NFOŚiGW, minister właściwy do spraw gospodarki.

Beneficjenci Końcowi (instytucje wdrażające) są odpowiedzialne m.in. za:

- przyjmowanie wniosków od Ostatecznych Odbiorców (beneficjetów) na realizację projektów,

- formalną weryfikację wniosków składanych przez Ostatecznych Odbiorców (beneficjetów),

- ocenę wniosków (w ramach Grup Roboczych do spraw oceny projektów) według kryteriów wyboru projektów zaakceptowanych przez Komitet Monitorujący,

- rejestrowanie danych dotyczących projektów w informatycznej bazie danych SIMIK,

- podpisywanie umów o dofinansowanie z Ostatecznymi Odbiorcami (beneficjetami) na podstawie upoważnienia wynikającego z umowy zawartej pomiędzy Instytucją Pośredniczącą a Beneficjentem Końcowym (instytucją wdrażającą),

- monitorowanie wdrażania projektów w ramach SPO-WKP,

- przedkładanie wniosków o płatność do Instytucji Pośredniczącej lub bezpośrednio Instytucji Zarządzającej (potwierdzanie kwalifikowalności wydatków),

- przygotowywanie sprawozdań okresowych i rocznych z wdrażania działań i przekazywanie ich do Instytucji Pośredniczącej / Instytucji Zarządzającej,

- przygotowanie końcowego sprawozdania z wdrażania działań na zakończenie realizacji SPO-WKP i przedłożenie go do Instytucji Pośredniczącej / Instytucji Zarządzającej,

- przechowywanie wszelkiej dokumentacji związanej z realizacją działania co najmniej przez 3 lata od daty ostatniej płatności przekazanej przez Komisję Europejską (końcowa płatność bilansowa) w ramach SPO-WKP.

Dalsze szczegółowe dane o Beneficjencie Końcowym (instytucji wdrażającej) przedstawione są w Uzupełnieniu SPO-WKP.”;

10) uchyla się część 6.1.7. „Komitet Sterujący”;

11) uchyla się część 6.2.2. „Jednostka monitorująco-kontrolna”;

12) w części 6.2.5. „Przepływy środków finansowych” część „Wykres 5. Zarządzanie finansowe i kontrola w ramach SPO-WKP - model uproszczony”

otrzymuje brzmienie:

„Wykres 5. Zarządzanie finansowe i kontrola
w ramach SPO-WKP - model uproszczony

13) część 6.4.1. „Skład i rola Komitetu Monitorującego” otrzymuje brzmienie:

„6.4.1. Skład i rola Komitetu Monitorującego

W skład Komitetu Monitorującego wchodzą:

1) ze strony rządowej - po jednym przedstawicielu:

a) Instytucji Zarządzającej PWW,

b) Instytucji Zarządzającej,

c) właściwych ministrów ze względu na rodzaj działalności objętej SPO-WKP, którzy nie pełnią funkcji Instytucji Zarządzającej albo Instytucji Pośredniczących,

d) Instytucji Pośredniczących,

e) Instytucji Płatniczej;

2) ze strony samorządowej przedstawiciele:

a) Konwentu Marszałków,

b) ogólnopolskich organizacji;

3) przedstawiciele partnerów społecznych i gospodarczych:

a) organizacji pracowników i organizacji pracodawców wyłonionych na podstawie ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080, z późn. zm.),

b) organizacji pozarządowych - wskazanych przez Radę Działalności Pożytku Publicznego,

c) środowiska naukowego - wskazanych przez Radę Główną Szkolnictwa Wyższego.

Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego powinien zapewnić, aby przedstawiciele strony samorządowej stanowili 1/3 składu oraz aby przedstawiciele partnerów społecznych i gospodarczych stanowili 1/3 składu.

W posiedzeniach Komitetu Monitorującego mogą uczestniczyć w charakterze obserwatorów:

1) wojewodowie albo ich przedstawiciele;

2) przedstawiciele Ostatecznych Odbiorców (beneficjentów) SPO-WKP;

3) przedstawiciele Prezesa Najwyższej Izby Kontroli;

4) przedstawiciele kontroli skarbowej;

5) przedstawiciele Związku Banków Polskich;

6) przedstawiciele Komisji Europejskiej;

7) przedstawiciele Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

Jeżeli zakres omawianych spraw tego wymaga, w obradach Komitetu Monitorującego mogą uczestniczyć, bez prawa do głosowania, eksperci oraz przedstawiciele innych instytucji lub grup społecznych i zawodowych. Skład Komitetu Monitorującego jest ustalany zgodnie z zasadą zachowania równowagi płci pośród swoich członków.

Późniejsze zmiany w składzie członków Komitetu Monitorującego mogą być przezeń zatwierdzone według prawa krajowego, bez konieczności wprowadzania poprawek do SPO-WKP.

Zgodnie z art. 42 ust. 4 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju do zadań Komitetu Monitorującego należy:

- rozpatrywanie i zatwierdzanie kryteriów wyboru projektów w ramach każdego działania,

- rozpatrywanie i akceptowanie Uzupełnienia SPO-WKP oraz propozycji jego zmian,

- okresowe badanie postępu w zakresie osiągnięcia szczegółowych celów, określonych w SPO-WKP oraz Uzupełnieniu SPO-WKP,

- badanie rezultatów realizacji SPO-WKP, w tym osiągnięcia celów SPO-WKP wyznaczonych dla poszczególnych działań,

- rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań okresowych, sprawozdań rocznych oraz sprawozdań końcowych przygotowanych przez Instytucję Zarządzającą,

- rozpatrywanie i zatwierdzanie zmian w SPO-WKP,

- zgłaszanie Instytucji Zarządzającej propozycji zmian w ramach SPO-WKP,

- rozpatrywanie i zatwierdzanie planu działań promocyjnych w ramach SPO-WKP oraz proponowanie jego zmian.

Komitet Monitorujący decyduje o realokacji wydatków współfinansowania pomiędzy działaniami w ramach SPO-WKP, w zakresie danego Priorytetu. Jeśli Komitet Monitorujący decyduje o realokacji EFRR z jednego działania na działanie inne, odpowiadające im środki współfinansowania krajowego zasadniczo również będą przemieszczone. Zmiana w poziomie wsparcia Wspólnoty może być wprowadzona jedynie za zgodą Komisji Europejskiej. Wszelkich zmian w wielkości wsparcia z EFRR, jak również transferów pomiędzy Priorytetami programów operacyjnych lub między programami operacyjnymi, dokonuje Komisja Europejska w porozumieniu z krajem członkowskim.

Komitetowi Monitorującemu przewodniczy reprezentant Instytucji Zarządzającej. Komitet Monitorujący ustanowiony jest nie później niż 3 miesiące po decyzji udzielenia wsparcia z EFRR. W związku z zasadami zamieszczonymi w powyższym paragrafie, Komitet Monitorujący odpowiedzialny jest za ustanawianie swoich własnych zasad i procedur w porozumieniu z Instytucją Zarządzającą.

W celu odpowiedniej ewaluacji Komitet Monitorujący powinien wyznaczyć stałe grupy robocze, szczególnie do monitorowania działań o charakterze horyzontalnym, i docierać do opinii niezależnych ekspertów. Grupy te będą monitorowały projekty w odniesieniu do polityk horyzontalnych (zrównoważony rozwój, ochrona środowiska, równouprawnienie kobiet i mężczyzn, społeczeństwo informacyjne, innowacje, rynek pracy). Dodatkowo będą one promować i rozpowszechniać, jak ważne jest uwzględnianie zagadnień horyzontalnych w projektach.”;

14) rozdział 7 „Partnerstwo” otrzymuje brzmienie:

„7. Partnerstwo

Zgodnie art. 8 rozporządzenia 1260/1999⁵⁾, przygotowywanie SPO-WKP odbywało się z zachowaniem zasady partnerstwa. Partnerzy gospodarczy i społeczni zostali włączeni do prac nad przygotowaniem SPO-WKP.

Partnerzy społeczno-gospodarczy, zidentyfikowani na etapie opracowywania SPO-WKP, uczestniczą również w procesie wdrażania projektów współfinansowanych ze środków EFRR, m.in. poprzez udział w pracach Komitetu Monitorującego.

Formalny proces konsultacji społecznych rozpoczął się w lipcu 2002 r. W tej fazie konsultacje polegały na zbieraniu opinii i uwag od merytorycznych departamentów byłego MGiP, organizacji społeczno-zawodowych, a także samorządów. W wyniku tych uzgodnień dokonano zasadniczych zmian w strukturze dokumentu, zarówno w części dotyczącej oceny pozycji konkurencyjnej gospodarki, jak również w układzie Priorytetów i działań w celu osiągnięcia wyznaczonych efektów. Tak zmieniony projekt stał się przedmiotem następnej fazy konsultacji. Dokument zamieszczono na stronie internetowej celem zebrania opinii, uwag i propozycji władz krajowych i regionalnych. Jednocześnie zaproponowano władzom samorządowym możliwość zorganizowania spotkania w tej sprawie z ich przedstawicielami w przypadku, gdyby uznały to za niezbędne. Równocześnie w tej samej sprawie zwrócono się do 16 wybranych ogólnopolskich organizacji społeczno-zawodowych.

Na przełomie września i października 2002 r. konsultacje odbywały się m.in. w ramach regionalnych spotkań na temat celów i Priorytetów zawartych w projekcie NPR i SPO-WKP, podczas których zbierano uwagi i sugestie. W spotkaniach w ośmiu województwach brali udział przedstawiciele Instytucji Zarządzającej.

W rezultacie otrzymano ogółem wiele uwag, zarówno o charakterze ogólnym, jak i bardzo szczegółowym, co świadczy o dużym zaangażowaniu ze strony partnerów w pracach nad uzgadnianiem projektu.

Projekt SPO-WKP był również przedmiotem dyskusji na dwóch konferencjach tematycznych:

* pierwszej w dniach 10-12 października 2002 r. w Mierzęcinie z udziałem 69 osób, zorganizowanej przez Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce i poświęconej podsumowaniu dotychczasowej działalności ośrodków, metodom i formom ich działania, omówieniu doświadczeń innych krajów oraz wypracowaniu programu wspierania innowacyjności i przedsiębiorczości w najbliższych latach. Uczestnicy tej konferencji sformułowali zapisy Priorytetów oraz działania i ich zakresy,

* drugiej w dniach 25-26 października 2002 r. w Białymstoku z udziałem 100 osób, na temat „Parki naukowe i technologiczne w Polsce - sukcesy i porażki”, zorganizowanej przez Podlaską Fundację Rozwoju Regionalnego i poświęconej przeglądowi tego rodzaju inicjatyw w Polsce, wymianie doświadczeń, a także zbadaniu możliwości finansowania tych przedsięwzięć w najbliższych latach, w szczególności po akcesji do UE. Ponadto omówiono inicjatywy lokalne i regionalne w zakresie działań proponowanych w SPO-WKP i ich zgodności z zapisami Priorytetów, a także podsumowano przydatność dotychczasowych form działania.

W trakcie tych konferencji, w których brali udział potencjalni Ostateczni Odbiorcy (beneficjenci) - instytucje wspierające innowacyjność i przedsiębiorczość i przedstawiciele sfery biznesu, projekt SPO-WKP został poddany wnikliwej analizie. Wskazywano na konieczność wyważenia pomiędzy różnymi instrumentami wsparcia innowacyjności i przedsiębiorczości, opierając się na strukturze jakościowej potencjalnych adresatów pomocy (względnie niski poziom technologiczny zainteresowanych przedsiębiorstw), oraz ujęcia działań przewidzianych w Priorytecie dotyczącym budowy społeczeństwa informacyjnego odpowiednio w dwóch pierwszych Priorytetach.

Odbyły się również dwie konferencje na szczeblu centralnym, organizowane przez ówczesny Departament Programowania Rozwoju Regionalnego w byłym Ministerstwie Gospodarki:

* pierwsza w dniu 18 października 2002 r. poświęcona przeglądowi programów operacyjnych pod kątem kształtowania rynku pracy i zmian struktury zatrudnienia,

* druga w dniu 23 października 2002 r. poświęcona badaniom, rozwojowi i nowym technologiom na tle głównych celów i Priorytetów programów operacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem SPO-WKP. Podczas tej konferencji podkreślano konieczność włączenia działań uwzględniających zagadnienia rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz wykorzystania zasobów sfery B+R dla poprawy pozycji konkurencyjnej polskiej gospodarki.

Miały także miejsce dwie konferencje na szczeblu centralnym, na których w ramach budowy partnerstwa Departament Strategii Gospodarczej reprezentujący byłe MGiP przedstawił rządowe programy wspierania innowacyjności w kontekście integracji z UE, ze szczególnym uwzględnieniem SPO-WKP:

* pierwsza w dniach 25-26 listopada 2002 r. zorganizowana przez były urząd KBN, związana z inauguracją 6. Programu Ramowego,

* druga w dniach 11-12 grudnia 2002 r. zorganizowana przez PARP, poświęcona roli systemu wsparcia MSP w budowaniu konkurencyjnych warunków polskiej gospodarki.

Partnerzy społeczni i gospodarczy, zidentyfikowani na etapie opracowania SPO-WKP, uczestniczą także w procesie wdrażania projektów współfinansowanych ze środków EFRR, między innymi poprzez udział w pracach byłego Komitetu Sterującego dokonującego wyboru projektów oraz Komitetu Monitorującego (szerzej o udziale parterów społecznych w pracach Komitetu Monitorującego w rozdziale 6.4.1). Wszyscy partnerzy społeczni i gospodarczy są na bieżąco informowani o pomocy udzielanej z EFRR w ramach SPO-WKP.

Ponadto, zgodnie z art. 46 rozporządzenia 1260/1999⁵⁾ oraz rozporządzenia 1159/2000⁷⁾, Instytucja Zarządzająca jest odpowiedzialna za informowanie wszystkich partnerów społecznych i gospodarczych, uczestniczących w procesie wdrażania SPO-WKP, o zaangażowaniu finansowym EFRR w realizację projektów. W tym celu Instytucja Zarządzająca przygotowuje i realizuje plan działań w zakresie informacji i promocji (Plan działań w zakresie informacji i promocji SPO-WKP) na poziomie SPO-WKP, który został zamieszczony w Uzupełnieniu SPO-WKP w rozdziale VII.”;

15) „Załącznik 1. Tablica finansowa dla SPO-WKP” otrzymuje brzmienie:

§ 2.Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.