Na podstawie art. 27 ust. 13 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 oraz z 2006 r. Nr 66, poz. 469 i Nr 120, poz. 826) zarządza się, co następuje:

§ 1.Rozporządzenie określa:

1) wymagania, jakie powinny spełniać podmioty prowadzące szkolenia w dziedzinie uzależnień;

2) ramowe programy szkoleń w dziedzinie uzależnień;

3) tryb i sposób przeprowadzania egzaminu końcowego;

4) skład komisji egzaminacyjnej przeprowadzającej egzamin końcowy;

5) wzory certyfikatów: instruktora terapii uzależnień i specjalisty terapii uzależnień.

§ 2.1. Podmiot prowadzący szkolenia w dziedzinie uzależnień jest obowiązany:

1) zapewnić bazę dydaktyczną o strukturze dostosowanej do liczby uczestników szkolenia, w tym:

a) sale wykładowe,

b) sale do prowadzenia warsztatów,

c) środki dydaktyczne, w szczególności takie jak: rzutnik multimedialny, rzutnik slajdów, magnetowid lub odtwarzacz dvd;

2) prowadzić dokumentację przebiegu procesu rekrutacji uczestników szkolenia.

2. Podmiot prowadzący szkolenia w dziedzinie uzależnień zapewnia kadrę dydaktyczną, w której co najmniej 60 % osób realizujących program szkolenia, o którym mowa w § 3, posiada certyfikat specjalisty terapii uzależnień w dziedzinie uzależnienia od narkotyków oraz co najmniej 7-letni staż pracy w terapii osób uzależnionych, a pozostałe osoby posiadają kwalifikacje w dziedzinie psychologii, medycyny, pedagogiki, filozofii, resocjalizacji, socjologii, pracy socjalnej, nauk o rodzinie lub teologii.

§ 3.Ramowy program szkolenia instruktora terapii uzależnień oraz specjalisty terapii uzależnień został określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 4.1. Szkolenie w dziedzinie uzależnień kończy się egzaminem przeprowadzanym przez komisję egzaminacyjną, zwaną dalej „komisją”, powoływaną przez Dyrektora Krajowego Biura do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii, zwanego dalej „Biurem”, na wniosek podmiotu prowadzącego szkolenie w dziedzinie uzależnień.

2. W skład komisji wchodzą:

1) dwaj przedstawiciele podmiotu prowadzącego szkolenie w dziedzinie uzależnień;

2) dwaj przedstawiciele Biura.

3. Przewodniczącego komisji wskazuje Dyrektor Biura spośród osób, o których mowa w ust. 2 pkt 2.

4. Z dniem zakończenia egzaminu końcowego komisja ulega rozwiązaniu.

§ 5.1. Część pisemna egzaminu końcowego obejmuje sprawdzian testowy z zagadnień teoretycznych.

2. Część ustna egzaminu końcowego obejmuje sprawdzian umiejętności nabytych przez osobę przystępującą do egzaminu, zwaną dalej „zdającym”, niezbędnych do prowadzenia rehabilitacji osób uzależnionych i polegający na przygotowaniu studium przypadku i przedstawieniu go przed komisją oraz ustnej odpowiedzi na pytania zadawane przez członków komisji.

3. Warunkiem przystąpienia do części ustnej egzaminu końcowego jest uzyskanie oceny pozytywnej z części pisemnej egzaminu końcowego.

4. Zdający, który uzyskał ocenę negatywną z części pisemnej lub ustnej egzaminu końcowego, może przystąpić do egzaminu poprawkowego.

5. W przypadku uzyskania negatywnej oceny z części ustnej egzaminu końcowego powtarza się tylko tę część egzaminu.

6. Termin egzaminu poprawkowego może być wyznaczony nie wcześniej niż po upływie dwóch tygodni od dnia niezdania egzaminu końcowego.

§ 6.1. Członkowie komisji decydują większością głosów o ocenie zdającego. W przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos przewodniczącego komisji.

2. Przy ocenie zdającego stosuje się następujące oceny:

1) pozytywną albo

2) negatywną.

§ 7.Podczas egzaminu końcowego, po uzyskaniu zgody komisji i zdającego, może być obecny, w charakterze obserwatora, przedstawiciel podmiotu zatrudniającego zdającego.

§ 8.1. Komisja sporządza protokół z egzaminu końcowego, w którego treści zamieszcza się następujące informacje:

1) imię i nazwisko zdającego;

2) nazwisko rodowe zdającego;

3) datę urodzenia zdającego;

4) wykształcenie zdającego;

5) skład komisji, w tym wskazanie przewodniczącego komisji;

6) datę przystąpienia do egzaminu pisemnego;

7) ocenę z egzaminu pisemnego;

8) datę przystąpienia do egzaminu ustnego;

9) ocenę z egzaminu ustnego;

10) informację komisji o przebiegu egzaminu końcowego.

2. Przewodniczący komisji przekazuje protokół Dyrektorowi Biura.

§ 9.1. Dokumentem potwierdzającym ukończenie szkolenia w dziedzinie uzależnień jest certyfikat instruktora terapii uzależnień lub certyfikat specjalisty terapii uzależnień, wydawany przez Biuro.

2. Wzór certyfikatu specjalisty terapii uzależnień został określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

3. Wzór certyfikatu instruktora terapii uzależnień został określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

§ 10.Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia
z dnia 13 lipca 2006 r. (poz. 931)

Załącznik nr 1

RAMOWY PROGRAM SZKOLENIA INSTRUKTORA TERAPII UZALEŻNIEŃ ORAZ SPECJALISTY TERAPII UZALEŻNIEŃ

I. Instruktor terapii uzależnień powinien posiadać następujące umiejętności:

1) motywowania pacjenta do zmiany destrukcyjnego stylu życia związanego z używaniem narkotyków;

2) realizacji zadań wynikających z procesu diagnozy i terapii;

3) przygotowania i prowadzenia zajęć edukacyjnych i profilaktycznych, o ile pozostają one w związku z programem terapii pacjenta;

4) prowadzenia grup terapeutycznych o charakterze zadaniowym, o ile pozostają one w związku z programem terapii pacjenta.

II. Specjalista terapii uzależnień powinien:

1) samodzielnie zaplanować i przeprowadzić diagnozę przypadku i przygotować odpowiedni dla niego projekt planu terapeutycznego;

2) posiadać znajomość metod terapeutycznych i umiejętność ich zastosowania w trakcie realizacji planu terapeutycznego;

3) posiadać umiejętność przygotowania i prowadzenia zajęć edukacyjnych i profilaktycznych, o ile pozostają one w związku z programem terapii pacjenta.

III. Program Szkoleniowy - minimalna podstawa programowa:

1. Moduł I - obowiązkowy wyłącznie dla osób, których staż pracy w terapii uzależnień wynosi mniej niż 2 lata:

1) psychopatologia - seminarium w wymiarze nie mniejszym niż 30 godzin;

2) staż kliniczny w wymiarze nie mniejszym niż 120 godzin w następujących typach placówek rekomendowanych przez Biuro:

a) zakładach opieki zdrowotnej dla dzieci i młodzieży,

b) zakładach opieki zdrowotnej dla dorosłych;

3) warsztaty w wymiarze nie mniejszym niż 100 godzin, obejmujące:

a) umiejętności interpersonalne niezbędne w pracy terapeutycznej,

b) kontakt terapeutyczny,

c) podstawy pracy indywidualnej z pacjentem.

2. Moduł II - obowiązkowy dla wszystkich uczestników szkolenia bez względu na staż pracy w terapii uzależnień:

1) zajęcia teoretyczne - w wymiarze nie mniejszym niż 30 godzin (wymóg odnoszący się do instruktora terapii uzależnień) lub 50 godzin (wymóg odnoszący się do specjalisty terapii uzależnień):

a) informacje ogólne:

- społeczne, kulturowe i ekonomiczne aspekty używania substancji psychoaktywnych,

- przepisy prawa dotyczące narkotyków i narkomanii,

- charakterystyka środków psychoaktywnych,

- medyczny aspekt uzależnienia i choroby współwystępujące,

- neurobiologiczne mechanizmy uzależnień od substancji psychoaktywnych,

- struktura systemu pomocy osobom uzależnionym w Polsce,

b) kwalifikacja i motywowanie do leczenia:

- nawiązywanie kontaktu terapeutycznego,

- motywowanie do zmiany i kontakt terapeutyczny,

- wstępna diagnoza i kwalifikacja,

c) przegląd teorii uzależnień,

d) diagnoza w uzależnieniach:

- diagnoza medyczna - ICD 10,

- diagnoza problemowa,

e) podstawowe formy leczenia i rehabilitacji uzależnień:

- oddziaływania psychoterapeutyczne (terapia indywidualna, terapia grupowa, terapia rodzin, interwencja kryzysowa),

- farmakoterapia w uzależnieniu,

f) minimalizacja szkód zdrowotnych,

g) podstawowe modele terapii osoby uzależnionej od środków psychoaktywnych (Model Społeczności Terapeutycznej, Model Minnesota),

h) opracowywanie Indywidualnego Programu Zdrowienia (Indywidualnego Programu Terapeutycznego),

i) rehabilitacja społeczna i zawodowa, w tym reintegracja społeczna osób uzależnionych,

j) profilaktyka uzależnień:

- programy psychoedukacyjne (promocja zdrowia),

- praca z grupami ryzyka,

- interwencje kryzysowe (np. kryzysy wieku dorastania),

k) zespół wypalenia zawodowego,

I) standardy zawodowe i etyczne pracy terapeuty,

m) elementy psychopatologii,

n) zarządzanie zespołem terapeutycznym (wymóg odnoszący się do specjalisty terapii uzależnień),

o) ewaluacja programów terapeutycznych (wymóg odnoszący się do specjalisty terapii uzależnień);

2) treningi psychologiczne - w wymiarze nie mniejszym niż 80 godzin:

a) trening interpersonalny,

b) trening intrapsychiczny;

3) warsztaty - w wymiarze nie mniejszym niż 140 godzin (wymóg odnoszący się do instruktora terapii uzależnień) lub 160 godzin (wymóg odnoszący się do specjalisty terapii uzależnień):

a) umiejętności interpersonalne niezbędne w pracy terapeutycznej,

b) kontakt terapeutyczny,

c) podstawy pracy indywidualnej z pacjentem,

d) podstawy pracy z grupą,

e) podstawy pracy z rodziną,

f) pierwsza pomoc w kryzysie,

g) diagnoza problemowa,

h) formułowanie i prowadzenie Indywidualnego Programu Zdrowienia (Indywidualnego Programu Terapii),

i) specyfika pracy terapeutycznej z tzw. grupami specyficznymi,

j) podstawy pracy metodą społeczności terapeutycznej,

k) procedury i badania ewaluacyjne (wymóg odnoszący się do specjalisty terapii uzależnień);

4) staże kliniczne, obejmujące nie mniej niż 80 godzin w okresie nie krótszym niż 14 dni roboczych i podejmowane po ukończeniu zajęć teoretycznych, treningów psychologicznych oraz zajęć warsztatowych w zakładach opieki zdrowotnej rekomendowanych przez Biuro w niżej wskazanych typach placówek dla osób uzależnionych od narkotyków:

a) stacjonarne placówki rehabilitacji osób dorosłych,

b) stacjonarne placówki rehabilitacji dla dzieci i młodzieży,

c) poradnia terapii uzależnień dla dzieci i młodzieży,

d) poradnia terapii uzależnień dla dorosłych;

5) superwizja kliniczna - w wymiarze nie mniejszym niż 70 godzin dydaktycznych, obejmująca opracowanie i udokumentowanie 100 godzin programu pracy indywidualnej i grupowej z pacjentem, odbywająca się pod nadzorem superwizora z listy superwizorów rekomendowanych przez Biuro; superwizję kliniczną podejmuje się po ukończeniu zajęć teoretycznych, treningów psychologicznych oraz zajęć warsztatowych.

IV. Czasowy wymiar zajęć:

1) nie mniej niż 650 godzin zajęć dydaktycznych (wymóg odnoszący się do instruktora terapii uzależnień) lub 690 godzin zajęć dydaktycznych (wymóg odnoszący się do specjalisty terapii uzależnień) oraz udokumentowany 100-godzinny program pracy indywidualnej i grupowej z pacjentem w odniesieniu do osób, których staż pracy w terapii uzależnienia wynosi mniej niż 2 lata;

2) nie mniej niż 400 godzin zajęć dydaktycznych (wymóg odnoszący się do instruktora terapii uzależnień) lub 440 godzin zajęć dydaktycznych (wymóg odnoszący się do specjalisty terapii uzależnień) oraz udokumentowany 100-godzinny program pracy indywidualnej i grupowej z pacjentem w odniesieniu do osób, których staż pracy w terapii uzależnienia wynosi co najmniej 2 lata.

Załącznik nr 2

Załącznik nr 3