Na podstawie art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 oraz z 2004 r. Nr 96, poz. 959) zarządza się, co następuje:

§ 1.[Zakres regulacji] 1. Rozporządzenie określa tryb i sposób wydawania pozwoleń, w tym szczegółowe wymagania, jakim powinien odpowiadać wniosek i pozwolenie na prowadzenie:

1) przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków:

a) prac konserwatorskich,

b) prac restauratorskich,

c) robót budowlanych,

d) badań konserwatorskich,

e) badań architektonicznych,

f) innych działań określonych w art. 36 ust. 1 pkt 6–11 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;

2) robót budowlanych w otoczeniu zabytku;

3) badań archeologicznych;

4) poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych w zabytkach wpisanych do rejestru zabytków przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania, zwanych dalej „poszukiwaniami ukrytych lub porzuconych zabytków".

2. Rozporządzenie określa ponadto:

1) wymagane kwalifikacje, jakie powinny posiadać osoby uprawnione do prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich, badań konserwatorskich, badań architektonicznych lub badań archeologicznych;

2) dodatkowe wymagania, jakie powinny spełniać osoby kierujące robotami budowlanymi;

3) sposób potwierdzania posiadanych kwalifikacji i dodatkowych wymagań;

4) standardy dotyczące dokumentacji prowadzonych prac konserwatorskich i restauratorskich przy zabytku ruchomym wpisanym do rejestru zabytków oraz badań archeologicznych.

§ 2.[Wniosek o wydanie pozwolenia na prowadzenie badań archeologicznych] 1. Wniosek o wydanie pozwolenia, o którym mowa w § 1 ust. 1, składa się do wojewódzkiego konserwatora zabytków, właściwego dla miejsca położenia lub przechowywania zabytku.

2. Wniosek o wydanie pozwolenia na prowadzenie badań archeologicznych albo poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków na polskich obszarach morskich składa się do dyrektora urzędu morskiego, właściwego dla miejsca prowadzenia tych badań lub poszukiwań.

§ 3.[Wniosek o wydanie pozwolenia na prowadzenie badań konserwatorskich i architektonicznych] 1. Wniosek o wydanie pozwolenia, o którym mowa w § 1 ust. 1, zawiera:

1) imię, nazwisko i adres lub nazwę, siedzibę i adres wnioskodawcy;

2) wskazanie zabytku, z uwzględnieniem miejsca jego położenia lub przechowywania albo miejsca planowanych robót budowlanych w otoczeniu zabytku, miejsca badań archeologicznych, z określeniem współrzędnych geodezyjnych, albo poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków;

3) program planowanych prac konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych, robót budowlanych w otoczeniu zabytku, badań konserwatorskich, badań architektonicznych, badań archeologicznych, innych działań albo poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków;

4) wskazanie przewidywanego terminu rozpoczęcia i zakończenia prac, robót, badań, innych działań lub poszukiwań, o których mowa w pkt 3;

5) uzasadnienie wniosku.

2. Wniosek, o którym mowa w § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a–e oraz pkt 2–4, zawiera ponadto: imię, nazwisko i adres osoby prowadzącej prace konserwatorskie, prace restauratorskie, badania konserwatorskie, badania architektoniczne, badania archeologiczne albo poszukiwania ukrytych lub porzuconych zabytków albo kierującej robotami budowlanymi lub robotami budowlanymi w otoczeniu zabytku.

3. Do wniosku o wydanie pozwolenia na prowadzenie prac konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych, badań konserwatorskich, badań architektonicznych lub badań archeologicznych dołącza się dokumenty potwierdzające posiadanie, przez osobę prowadzącą te prace lub badania, kwalifikacji i praktyki zawodowej, o których mowa w § 7, § 8 ust. 3 i 4, § 9 oraz § 10 ust. 1, albo spełnianie przez osobę kierującą tymi robotami dodatkowych wymagań i posiadanie praktyki zawodowej, o których mowa w § 8 ust. 1 i 2.

4. Do wniosku o wydanie pozwolenia na prowadzenie badań archeologicznych dołącza się ponadto:

1) mapę w skali 1:10 000 lub mniejszej umożliwiającej lokalizację nieruchomego zabytku archeologicznego z zaznaczonym terenem planowanych badań;

2) plan w skali 1:100 terenu badań w nawiązaniu do punktów państwowej osnowy poziomej III klasy i punktów państwowej osnowy pionowej IV klasy z naniesionymi miejscami dotychczasowych i planowanych badań;

3) dokument potwierdzający gotowość muzeum lub innej jednostki organizacyjnej do przyjęcia zabytków archeologicznych odkrytych w trakcie prowadzenia badań archeologicznych;

4) oświadczenie osoby prowadzącej badania archeologiczne o posiadaniu środków finansowych na przeprowadzenie badań archeologicznych w zakresie określonym w programie, o którym mowa w ust. 1 pkt 3;

5) oświadczenie osoby prowadzącej badania archeologiczne, że wywiązała się z nałożonych obowiązków przy prowadzeniu poprzednich badań archeologicznych;

6) opis sposobu uporządkowania terenu po zakończeniu badań.

5. Jeżeli z wnioskiem o wydanie pozwolenia na prowadzenie badań konserwatorskich i architektonicznych albo badań archeologicznych lub poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków występuje osoba fizyczna albo jednostka organizacyjna zamierzająca prowadzić te badania lub poszukiwania, dołącza ona do wniosku zgodę właściciela lub posiadacza nieruchomości na przeprowadzenie tych badań lub poszukiwań, chyba że takiej zgody nie uzyskano.

6. Prowadzenie badań archeologicznych albo poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków na terenie parku narodowego albo rezerwatu przyrody wymaga uzyskania zgody właściwego organu ochrony przyrody.

§ 4.[Rozpatrzenie wniosku przez wojewódzkiego konserwatora zabytków] 1. Wojewódzki konserwator zabytków może uzależnić rozpatrzenie wniosku o udzielenie pozwolenia od przedłożenia przez wnioskodawcę dodatkowej dokumentacji: historycznej, konserwatorskiej, fotograficznej lub dokumentacji powykonawczej poprzednio prowadzonych robót budowlanych, a także decyzji, uzgodnień lub opinii innych organów, wymaganych na podstawie odrębnych przepisów, niezbędnych dla prawidłowego przeprowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych, robót budowlanych w otoczeniu zabytku, badań konserwatorskich, badań architektonicznych, badań archeologicznych, innych działań albo poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków, objętych wnioskiem.

2. Na podstawie przedłożonej przez wnioskodawcę dodatkowej dokumentacji wojewódzki konserwator zabytków może nakazać wnioskodawcy wprowadzenie odpowiednich zmian w programie, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 3.

3. Wnioskodawca składa wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków dla celów archiwalnych jeden egzemplarz dokumentacji, o której mowa w ust. 1.

§ 5.[Elementy pozwolenia] 1. Pozwolenie, o którym mowa w § 1 ust. 1, zawiera:

1) imię, nazwisko i adres lub nazwę, siedzibę i adres wnioskodawcy;

2) wskazanie zabytku, z uwzględnieniem miejsca jego położenia lub przechowywania albo miejsca planowanych robót budowlanych w otoczeniu zabytku, miejsca badań archeologicznych, z określeniem współrzędnych geodezyjnych, albo poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków;

3) zakres i sposób prowadzenia wskazanych w pozwoleniu prac, robót, badań, innych działań lub poszukiwań;

4) informację, że pozwolenie może być cofnięte lub zmienione w razie ujawnienia, po jego wydaniu, nowych okoliczności, które mogą mieć wpływ na zakres prowadzenia wskazanych w pozwoleniu prac, robót, badań, innych działań lub poszukiwań;

5) wskazanie przewidywanego terminu rozpoczęcia i zakończenia objętych pozwoleniem prac, robót, badań, innych działań lub poszukiwań.

2. Pozwolenie, o którym mowa w § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a–e oraz pkt 2–4, zawiera ponadto: imię, nazwisko i adres osoby prowadzącej prace konserwatorskie, prace restauratorskie, badania konserwatorskie, badania architektoniczne, badania archeologiczne albo poszukiwania ukrytych lub porzuconych zabytków albo kierującej robotami budowlanymi lub robotami budowlanymi w otoczeniu zabytku.

3. Pozwolenie na prowadzenie prac konserwatorskich, prac restauratorskich oraz badań konserwatorskich może określać warunki, polegające na obowiązku:

1) zawiadomienia wojewódzkiego konserwatora zabytków o terminie rozpoczęcia i zakończenia wskazanych w pozwoleniu prac lub badań;

2) niezwłocznego zawiadomienia wojewódzkiego konserwatora zabytków o wszelkich zagrożeniach lub nowych okolicznościach ujawnionych w trakcie prowadzenia wskazanych w pozwoleniu prac lub badań;

3) prowadzenia dokumentacji przebiegu prac konserwatorskich, prac restauratorskich lub badań konserwatorskich oraz opracowania wyników tych badań w sposób umożliwiający jednoznaczną identyfikację i dokładną lokalizację przestrzenną wszystkich czynności, użytych materiałów oraz dokonanych odkryć i przekazania jej wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków w terminie do 3 miesięcy od dnia zakończenia tych prac lub badań;

4) opracowania sposobu postępowania z zabytkiem po zakończeniu wskazanych w pozwoleniu prac lub badań i przekazania tego opracowania wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków w terminie do 3 miesięcy od dnia zakończenia tych prac lub badań.

4. Pozwolenie na prowadzenie robót budowlanych może określać warunki, polegające na obowiązku:

1) zawiadomienia wojewódzkiego konserwatora zabytków o terminie rozpoczęcia i zakończenia wskazanych w pozwoleniu robót budowlanych;

2) niezwłocznego zawiadomienia wojewódzkiego konserwatora zabytków o wszelkich zagrożeniach lub nowych okolicznościach ujawnionych w trakcie prowadzenia robót budowlanych;

3) opracowania sposobu postępowania z zabytkiem po zakończeniu wskazanych w pozwoleniu robót budowlanych.

5. Pozwolenie na prowadzenie robót budowlanych w otoczeniu zabytku, badań architektonicznych lub innych działań może określać warunki, polegające na obowiązku:

1) zawiadomienia wojewódzkiego konserwatora zabytków o terminie rozpoczęcia i zakończenia wskazanych w pozwoleniu robót, badań lub innych działań;

2) niezwłocznego zawiadomienia wojewódzkiego konserwatora zabytków o wszelkich zagrożeniach lub nowych okolicznościach ujawnionych w trakcie prowadzenia wskazanych w pozwoleniu robót, badań lub innych działań.

6. Pozwolenie na prowadzenie badań archeologicznych może określać warunki, polegające na obowiązku:

1) zawiadomienia wojewódzkiego konserwatora zabytków albo dyrektora urzędu morskiego o terminie rozpoczęcia i zakończenia wskazanych w pozwoleniu badań archeologicznych;

2) dokonania szczegółowego rozpoznania terenowego i sporządzenia planu sytuacyjno-wysokościowego dla zabytku archeologicznego, zwłaszcza gdy ten zabytek posiada własną formę krajobrazową;

3) niezwłocznego zawiadomienia wojewódzkiego konserwatora zabytków albo dyrektora urzędu morskiego o wszelkich zagrożeniach lub nowych okolicznościach ujawnionych w trakcie prowadzenia wskazanych w pozwoleniu badań archeologicznych;

4) niezwłocznego zawiadomienia wojewódzkiego konserwatora zabytków albo dyrektora urzędu morskiego o przerwach we wskazanych w pozwoleniu badaniach archeologicznych, które mogą wpłynąć na zmianę programu tych badań;

5) prowadzenia dokumentacji przebiegu badań archeologicznych oraz opracowania wyników tych badań w sposób umożliwiający jednoznaczną identyfikację i dokładną przestrzenną lokalizację wszystkich czynności oraz dokonanych odkryć i przekazania jej wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków w terminie do 6 miesięcy od dnia zakończenia tych prac lub badań;

6) prowadzenia doraźnej konserwacji pozyskanych zabytków i przekazania ich wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków w terminie do 3 lat od dnia zakończenia badań archeologicznych;

7) prowadzenia inwentaryzacji polowej pozyskanych zabytków i ich dokumentacji i przekazania jej wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków w terminie do 6 miesięcy od dnia zakończenia badań archeologicznych;

8) sporządzenia sprawozdania z przeprowadzonych badań archeologicznych i przekazania tego sprawozdania wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków w terminie do 3 tygodni od dnia ich zakończenia;

9) opracowania sposobu postępowania z zabytkiem po zakończeniu badań archeologicznych i przekazania go w terminie do 3 miesięcy od dnia zakończenia tych badań;

10) opracowania wyników badań archeologicznych i przekazania ich wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków w terminie do 3 lat od dnia ich zakończenia;

11) uporządkowania terenu po zakończeniu badań archeologicznych.

7. Pozwolenie na prowadzenie poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków może określać warunki, polegające na obowiązku:

1) zawiadomienia wojewódzkiego konserwatora zabytków albo dyrektora urzędu morskiego o terminie rozpoczęcia i zakończenia wskazanych w pozwoleniu poszukiwań;

2) niezwłocznego zawiadomienia wojewódzkiego konserwatora zabytków albo dyrektora urzędu morskiego o wszelkich zagrożeniach lub nowych okolicznościach ujawnionych w trakcie prowadzenia wskazanych w pozwoleniu poszukiwań.

8. Pozwolenie, o którym mowa w § 1 ust. 1, może ponadto określać warunek polegający na obowiązku zawiadomienia wojewódzkiego konserwatora zabytków o terminie podjęcia określonych czynności związanych z wydanym pozwoleniem, przynajmniej na 3 dni przed rozpoczęciem tych czynności.

9. Pozwolenie na prowadzenie prac konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych lub badań archeologicznych może także określać warunek polegający na obowiązku dokonywania odbioru częściowego i końcowego wykonanych prac, robót lub badań z udziałem wojewódzkiego konserwatora zabytków.

10. Pozwolenie, o którym mowa w § 1 ust. 1, może również określać inne warunki, które zapobiegną uszkodzeniu lub zniszczeniu zabytku.

§ 6.[Wznowienie postępowania w sprawie wydanego pozwolenia] W przypadkach, o których mowa w § 5 ust. 3 pkt 2, ust. 4 pkt 2, ust. 5 pkt 2, ust. 6 pkt 3 i ust. 7 pkt 2, odpowiednio wojewódzki konserwator zabytków albo dyrektor urzędu morskiego jest obowiązany wydać odpowiednie zalecenia lub wznowić postępowanie w sprawie wydanego pozwolenia, w terminie nie dłuższym niż 7 dni od dnia przyjęcia zawiadomienia.

§ 7.[Uprawnienia do prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich] 1. Prace konserwatorskie, prace restauratorskie lub badania konserwatorskie mogą prowadzić osoby, które posiadają tytuł zawodowy magistra uzyskany po ukończeniu wyższych studiów na kierunku konserwacja i restauracja dzieł sztuki lub wyższych studiów w specjalności w zakresie konserwacji zabytków oraz odbyły po ukończeniu tych studiów co najmniej 12-miesięczną praktykę zawodową w zakresie konserwacji i badania zabytków.

2. W dziedzinach nieobjętych programem wyższych studiów, o których mowa w ust. 1, prace konserwatorskie, prace restauratorskie i badania konserwatorskie mogą prowadzić osoby, które posiadają przynajmniej średnie wykształcenie w danej dziedzinie oraz odbyły co najmniej 5-letnią praktykę zawodową w zakresie konserwacji i badania zabytków.

§ 8.[Uprawnienia do prowadzenia robót budowlanych] 1. Robotami budowlanymi przy zabytkach nieruchomych mogą kierować osoby, które posiadają odpowiednie uprawnienia budowlane określone przepisami Prawa budowlanego oraz odbyły co najmniej 2-letnią praktykę zawodową na budowie przy zabytkach nieruchomych.

2. Przepis ust. 1 stosuje się również do wykonywania nadzoru inwestorskiego.

3. Pracami konserwatorskimi lub pracami restauratorskimi polegającymi na zabezpieczeniu, uzupełnieniu, rekonstrukcji lub konserwacji parków zabytkowych albo innego rodzaju zorganizowanej zieleni zabytkowej mogą kierować osoby, które posiadają tytuł zawodowy magistra uzyskany po ukończeniu wyższych studiów, obejmujących wiadomości w tym zakresie, oraz odbyły po ukończeniu tych studiów co najmniej 12-miesięczną praktykę zawodową przy konserwacji i pielęgnacji tego rodzaju zabytków.

4. Prace o charakterze technicznym w zakresie, o którym mowa w ust. 3, mogą być prowadzone przez osoby, które posiadają średnie wykształcenie w zakresie pielęgnacji zieleni albo odbyły co najmniej 12-miesięczną praktykę zawodową przy pielęgnacji tego rodzaju zabytków.

§ 9.[Uprawnienia do prowadzenia badań architektonicznych] Badania architektoniczne mogą prowadzić osoby, które posiadają tytuł zawodowy magistra inżyniera uzyskany po ukończeniu wyższych studiów na kierunku architektura oraz odbyły po ukończeniu tych studiów co najmniej 12-miesięczną praktykę zawodową w zakresie tych badań.

§ 10.[Uprawnienia do prowadzenia badań archeologicznych] 1. Badania archeologiczne mogą być prowadzone przez osoby, które posiadają tytuł zawodowy magistra uzyskany po ukończeniu wyższych studiów na kierunku archeologia oraz odbyły po ukończeniu tych studiów co najmniej 12-miesięczną praktykę zawodową w zakresie tych badań.

2. Przy ustalaniu czasu trwania praktyki, o której mowa w ust. 1, nie uwzględnia się uczestnictwa w badaniach archeologicznych prowadzonych metodą powierzchniową, nadzorów archeologicznych i rozpoznawania obiektów archeologicznych przy pomocy odwiertów oraz udziału w opracowywaniu zabytków ruchomych odkrytych w trakcie badań archeologicznych.

§ 11.[Dokumentacja] Wymagane standardy dokumentacji prowadzonych prac konserwatorskich i prac restauratorskich przy zabytkach ruchomych oraz dokumentacji badań archeologicznych określa załącznik do rozporządzenia.

§ 12.[Stosowanie przepisów rozporządzenia] Do spraw wszczętych, przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, a niezakończonych decyzją ostateczną, stosuje się przepisy niniejszego rozporządzenia.

§ 13.[Ważność kwalifikacji zawodowych] Osoby, które uzyskały zaświadczenie o kwalifikacjach na podstawie § 19 rozporządzenia Ministra Kultury i Sztuki z dnia 24 sierpnia 1964 r. w sprawie zezwoleń na prowadzenie prac konserwatorskich przy zabytkach i archeologicznych prac wykopaliskowych (Dz. U. Nr 31, poz. 197) oraz § 17–19 rozporządzenia Ministra Kultury i Sztuki z dnia 11 stycznia 1994 r. o zasadach i trybie udzielania zezwoleń na prowadzenie prac konserwatorskich przy zabytkach oraz prac archeologicznych i wykopaliskowych, warunkach ich prowadzenia i kwalifikacjach osób, które mają prawo prowadzenia tej działalności (Dz. U. Nr 16, poz. 55), zachowują uprawnienia wskazane w tym zaświadczeniu w dotychczasowym zakresie w odniesieniu do prac konserwatorskich i robót budowlanych w rozumieniu niniejszego rozporządzenia.

§ 14.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.²⁾

Załącznik do rozporządzenia Ministra Kultury
z dnia 9 czerwca 2004 r. (poz. 1579)