Na podstawie art. 49 ust. 4 pkt 1 i 2 lit. a-c i lit. e-g oraz pkt 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

§ 1.1. Rozporządzenie określa:

1) klasyfikację dla prezentowania stanu:

a) wód powierzchniowych,

b) wód podziemnych;

2) sposób prowadzenia monitoringu stanu wód powierzchniowych i podziemnych, uwzględniający:

a) kryteria wyznaczania punktów poboru próbek do badań,

b) zakres i częstotliwość badań,

c) wybór elementów jakości,

d) metodyki referencyjne badań oraz warunki zapewnienia jakości danych,

e) sposób oceny wyników badań,

f) zakres badań jakości wód powierzchniowych i podziemnych wykonywanych przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska;

3) sposób interpretacji wyników i prezentacji stanu wód powierzchniowych i podziemnych.

§ 2.1. Wprowadza się klasyfikację dla prezentowania stanu wód powierzchniowych obejmującą pięć klas jakości tych wód, z uwzględnieniem kategorii jakości wody A1, A2 i A3, określonych w przepisach w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia:

1) klasa l - wody o bardzo dobrej jakości:

a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A1,

b) wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na żadne oddziaływania antropogeniczne;

2) klasa II - wody dobrej jakości:

a) spełniają w odniesieniu do większości wskaźników jakości wody wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2,

b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują niewielki wpływ oddziaływań antropogenicznych;

3) klasa III - wody zadowalającej jakości:

a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2,

b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują umiarkowany wpływ oddziaływań antropogenicznych;

4) klasa IV - wody niezadowalającej jakości:

a) spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A3,

b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują, na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany ilościowe i jakościowe w populacjach biologicznych;

5) klasa V - wody złej jakości:

a) nie spełniają wymagań dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,

b) wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują, na skutek oddziaływań antropogenicznych, zmiany polegające na zaniku występowania znacznej części populacji biologicznych.

2. Podstawę określenia klas jakości wód powierzchniowych, o których mowa w ust. 1, stanowią wartości graniczne wskaźników jakości wody w klasach jakości wód powierzchniowych określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 3.1. Wprowadza się trzy kategorie hydromorfologicznego stanu wód powierzchniowych: stan bardzo dobry, stan dobry, stan umiarkowany.

2. Sposób określania hydromorfologicznego stanu wód powierzchniowych oraz charakterystykę poszczególnych kategorii, o których mowa w ust. 1, określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 4.1. Wprowadza się klasyfikację dla prezentowania stanu wód podziemnych obejmującą pięć klas jakości tych wód, z uwzględnieniem przepisów w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi:

1) klasa l - wody o bardzo dobrej jakości:

a) wartości wskaźników jakości wody są kształtowane jedynie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w warstwie wodonośnej,

b) żaden ze wskaźników jakości wody nie przekracza wartości dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;

2) klasa II - wody dobrej jakości:

a) wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na oddziaływania antropogeniczne,

b) wskaźniki jakości wody, z wyjątkiem żelaza i manganu, nie przekraczają wartości dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;

3) klasa III - wody zadowalającej jakości:

a) wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów lub słabego oddziaływania antropogenicznego,

b) mniejsza część wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;

4) klasa IV - wody niezadowalającej jakości:

a) wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów oraz słabego oddziaływania antropogenicznego,

b) większość wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;

5) klasa V - wody złej jakości:

a) wartości wskaźników jakości wody potwierdzają oddziaływania antropogeniczne,

b) woda nie spełnia wymagań określonych dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

2. Podstawę określania klas jakości wód podziemnych, o których mowa w ust. 1, stanowią wartości graniczne wskaźników jakości wody w klasach jakości wód podziemnych określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

§ 5.1. Stan ilościowy wód podziemnych określa wielkość rezerw zasobów wodnych, w granicach regionu wodnego.

2. Stan ilościowy wód podziemnych ustala się, porównując wielkość ustalonych zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych wyrażonych w m³/d z:

1) wielkością rzeczywistego średniego poboru wody w danym roku wyrażonego w m³/d albo

2) wielkością poboru wody w danym roku wynikającego z pozwoleń wodnoprawnych wyrażonego w m³/d.

3. Stan ilościowy wód podziemnych uznaje się:

1) za słaby, gdy średni pobór w roku jest równy lub wyższy od zasobów dyspozycyjnych;

2) za dobry, gdy zasoby dyspozycyjne są wyższe od średniego poboru w roku.

§ 6.1. Monitoring stanu wód powierzchniowych prowadzi się w następujących zakresach:

1) diagnostycznym - monitoring diagnostyczny;

2) operacyjnym - monitoring operacyjny;

3) badawczym - monitoring badawczy.

2. Zakres badań prowadzonych w monitoringu diagnostycznym obejmuje określenie w wodach powierzchniowych wartości wszystkich wskaźników jakości wody określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

3. W monitoringu diagnostycznym badania wskaźników jakości wody, o których mowa w ust. 2, prowadzi się z częstotliwością:

1) jeden raz na miesiąc - w odniesieniu do wskaźników fizycznych, wskaźników tlenowych, wskaźników biogennych, wskaźników zasolenia i wskaźników mikrobiologicznych;

2) jeden raz na kwartał - w odniesieniu do wskaźników biologicznych oraz metali, w tym metali ciężkich;

3) jeden raz na rok - w odniesieniu do wskaźników zanieczyszczeń przemysłowych oraz wskaźników biologicznych - makrobezkręgowców bentosowych.

4. W przypadku stwierdzenia na podstawie rozpoznania oddziaływań antropogenicznych obecności w wodach substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego lub prawdopodobieństwa ich obecności, zakres badań prowadzonych w monitoringu diagnostycznym rozszerza się o te substancje; w przypadku stwierdzenia ich obecności, badania, z wyjątkiem kadmu i rtęci, należy prowadzić z częstotliwością jeden raz na miesiąc, aż do stwierdzenia braku obecności tych substancji na poziomie przekraczającym próg oznaczalności.

5. Zakres i częstotliwość badań prowadzonych w monitoringu operacyjnym określa się, uwzględniając wyniki badań uzyskane w ramach monitoringu diagnostycznego.

6. Zakres i częstotliwość badań prowadzonych w monitoringu badawczym określa się każdorazowo w razie konieczności zidentyfikowania zanieczyszczeń przypadkowych lub spowodowanych awarią.

§ 7.1. Przy wyznaczaniu punktów poboru próbek do badań wód powierzchniowych uwzględnia się kryteria obejmujące warunki wyboru oraz lokalizację i ilość punktów w obrębie badanego cieku naturalnego, jeziora lub sztucznego zbiornika wodnego.

2. Monitorowaniem obejmuje się wody powierzchniowe, które spełniają co najmniej jeden z następujących warunków:

1) posiadają zlewnie o powierzchni większej niż 2 500 km²;

2) posiadają zlewnie o powierzchni mniejszej niż 2 500 km², lecz są ważne ze względu na dynamikę przepływu wody;

3) przekraczają lub stanowią granice państwa;

4) stanowią podstawę oszacowania wielkości ładunków zanieczyszczeń przekraczających granice państwa lub wprowadzanych do środowiska morskiego Bałtyku.

3. Lokalizacja i liczba punktów poboru próbek do badań wód w obrębie badanego cieku, jeziora lub sztucznego zbiornika wodnego ma zapewnić:

1) reprezentatywność wpływu zagrożeń wywołanych przez punktowe i rozproszone źródła zanieczyszczeń;

2) przeprowadzenie oceny wpływu oddziaływań punktowego źródła zanieczyszczeń;

3) przeprowadzenie oceny wpływu oddziaływań wielu punktowych źródeł zanieczyszczeń;

4) przeprowadzenie oceny wpływu oddziaływań wywieranych przez obszarowe źródła zanieczyszczeń.

4. Pobieranie próbek do badań wód powierzchniowych prowadzi się zgodnie z odpowiednimi Polskimi Normami.

§ 8.1. Monitoring stanu wód podziemnych prowadzi się w następujących zakresach:

1) diagnostycznym - monitoring diagnostyczny;

2) operacyjnym - monitoring operacyjny;

3) badawczym - monitoring badawczy.

2. Zakres badań prowadzonych w monitoringu diagnostycznym obejmuje określenie w wodach podziemnych wartości wskaźników jakości wody, określonych w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

3. Zakres badań prowadzonych w monitoringu diagnostycznym prowadzący monitoring może rozszerzyć o inne wskaźniki jakości wody charakteryzujące rodzaj oddziaływań antropogenicznych mających bezpośredni wpływ na badany zbiornik wód podziemnych.

4. Badania wskaźników jakości wody w monitoringu diagnostycznym prowadzi się z częstotliwością:

1) co 3 lata - badania wód podziemnych swobodnych;

2) co 6 lat - badania wód podziemnych naporowych.

5. Zakres badań prowadzonych w monitoringu operacyjnym obejmuje określenie w wodach podziemnych wartości następujących wskaźników jakości wody: temperatury, przewodności, odczynu, tlenu rozpuszczonego, amoniaku, azotanów, azotynów, chlorków, siarczanów, fosforanów, wodorowęglanów, sodu, potasu, wapnia, magnezu, manganu i żelaza.

6. Prowadzący monitoring może rozszerzyć zakres badań o inne wskaźniki jakości wody, których wartości stwierdzone na podstawie monitoringu diagnostycznego mieszczą się w IV lub V klasie jakości wód podziemnych, oraz o inne wskaźniki jakości wody charakteryzujące rodzaj oddziaływań antropogenicznych mających bezpośredni wpływ na wodę w badanym zbiorniku wód podziemnych.

7. Badania wskaźników jakości wody w monitoringu operacyjnym prowadzi się z następującą częstotliwością:

1) corocznie, z wyłączeniem roku, w którym jest prowadzony monitoring diagnostyczny - badania wód podziemnych swobodnych;

2) co 3 lata po monitoringu diagnostycznym - badania wód podziemnych naporowych.

8. Zakres i częstotliwość badań prowadzonych w monitoringu badawczym określa się każdorazowo w razie konieczności zidentyfikowania zanieczyszczeń przypadkowych lub spowodowanych awarią.

§ 9.1. Przy wyznaczaniu punktów poboru próbek do badań wód podziemnych uwzględnia się kryteria obejmujące warunki wyboru monitorowanego zbiornika wód podziemnych, lokalizację punktów w obrębie badanego zbiornika wód podziemnych, warunki techniczne punktów oraz ich liczbę.

2. Monitorowaniem obejmuje się zbiorniki wód podziemnych narażone na oddziaływania antropogeniczne, które spełniają co najmniej jeden z następujących warunków:

1) zasoby dyspozycyjne są większe od 10 000 m³/d;

2) stanowią jedyne źródło zaopatrzenia w wodę;

3) parametry hydrogeologiczne przynajmniej jednej z warstw wodonośnych zbiornika wód podziemnych spełniają warunki: miąższość powyżej 5 m, przewodność ponad 50 m²/d, wydajność potencjalna studni powyżej 5 m³/h;

4) są zlokalizowane w obrębie obszarów chronionych, na których o rozwoju biosfery decydują warunki hydrogeologiczne;

5) są zlokalizowane w obszarach przygranicznych, gdzie występują lub mogą występować przepływy transgraniczne wód.

3. Lokalizacja punktów poboru próbek do badań w obrębie badanego zbiornika wód podziemnych ma:

1) zapewnić reprezentatywność dla struktur hydrogeologicznych;

2) umożliwić przeprowadzenie oceny jakości wód poziomów wodonośnych objętych eksploatacją;

3) uniemożliwić wpływ oddziaływań lokalnych źródeł zanieczyszczeń.

4. Liczba punktów poboru próbek do badań w obrębie danego zbiornika wód podziemnych zależy od:

1) jego wielkości (powierzchni);

2) komplikacji warunków hydrogeologicznych;

3) intensywności oddziaływań antropogenicznych;

4) podatności na wpływ oddziaływań antropogenicznych.

5. Punktami poboru próbek do badań mogą być otwory studzienne, piezometry, obudowane źródła, które spełniają następujące warunki techniczne:

1) umożliwiają selektywne ujmowanie wody z badanego poziomu wodonośnego;

2) są sprawne hydraulicznie i umożliwiają prawidłowe pobieranie próbek wody;

3) zostały wykonane z materiałów niezmieniających składu chemicznego wody.

6. Pobieranie próbek do badań wód podziemnych prowadzi się zgodnie z odpowiednimi Polskimi Normami.

§ 10.Planowanie i realizacja monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych ma uwzględniać rozpoznanie jakości wód i dostarczenie informacji na potrzeby gospodarowania wodami.

§ 11.Metodyki referencyjne badań wskaźników jakości wód powierzchniowych i podziemnych oraz warunki zapewnienia jakości danych uwzględniające granice oznaczalności, precyzję i dokładność metodyk referencyjnych są określone w załączniku nr 4 do rozporządzenia.

§ 12.Ocenę wyników badań prowadzi się zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17025:2001.

§ 13.1. Określenia jakości wód powierzchniowych dokonuje się na podstawie badań prowadzonych w jednym punkcie pomiarowym.

2. W punkcie pomiarowym dopuszcza się określenie jakości wód powierzchniowych w zakresie spełniania wymagań określonych dla różnych sposobów użytkowania wód.

3. Dla każdego wskaźnika jakości wody zmierzonego z częstotliwością jeden raz na miesiąc wyznacza się wartość stężenia odpowiadającą percentylowi 90, a w przypadku mniejszej częstotliwości badań przyjmuje się najmniej korzystną wartość stężenia.

4. Określenia klasy jakości wód powierzchniowych dokonuje się, porównując wyznaczone wartości stężeń poszczególnych wskaźników jakości wody, z wyłączeniem wskaźników jakości wód występujących w warunkach naturalnych w podwyższonych stężeniach, z wartościami granicznymi określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia, przyjmując klasę obejmującą 90 % wartości.

§ 14.1. Prezentacji stanu wód powierzchniowych dokonuje się w formie graficznej, tabelarycznej i opisowej.

2. Rodzaje ocen badań monitoringowych wód powierzchniowych oraz sposób przedstawienia wyników klasyfikacji wód powierzchniowych są określone w załączniku nr 5 do rozporządzenia.

§ 15.1. Określenia jakości wód podziemnych dokonuje się na podstawie badań prowadzonych w jednym punkcie pomiarowym.

2. Określenia klasy jakości wód podziemnych dokonuje się, porównując wartości stężeń poszczególnych wskaźników jakości wody z wartościami granicznymi określonymi w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

3. Ustalając klasy jakości wód podziemnych, dopuszcza się przekroczenie wartości granicznych trzech wskaźników jakości wody; przekroczenie wartości granicznych wskaźników jakości wody mieści się w granicach przyjętych dla bezpośrednio niższej klasy jakości wody.

4. Niedopuszczalne jest przekroczenie wartości granicznych następujących wskaźników jakości wody: arsenu, amoniaku, azotanów, azotynów, fluorków, chromu, kadmu, miedzi, niklu, ołowiu, rtęci, cyjanków, fenoli, pestycydów, wielopierścieniowych węglowodorów, olejów mineralnych, substancji powierzchniowo czynnych anionowych.

§ 16.1. Prezentacji stanu wód podziemnych dokonuje się w formie graficznej, tabelarycznej i opisowej.

2. Rodzaje ocen badań monitoringowych wód podziemnych oraz sposób przedstawienia wyników klasyfikacji wód podziemnych są określone w załączniku nr 6 do rozporządzenia.

§ 17.Oceny jakości wód powierzchniowych i wód podziemnych dokonuje się na podstawie badań prowadzonych w ramach monitoringu diagnostycznego, operacyjnego i badawczego.

§ 18.Główny Inspektor Ochrony Środowiska wykonuje badania w zakresie:

1) jakości wód powierzchniowych w wybranych zlewniach posiadających wieloletni zbiór danych pomiarowych;

2) jakości wód podziemnych w wybranych zbiornikach wód podziemnych;

3) programów rozpoznawczych monitoringu wód powierzchniowych i wód podziemnych;

4) programów rozpoznawczych na potrzeby wstępnej oceny sposobu wykorzystania wód zlewni.

§ 19.Rozporządzenie traci moc z dniem 1 stycznia 2005 r.

§ 20.Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Środowiska
z dnia 11 lutego 2004 r. (poz. 284)

Załącznik nr 1

WARTOŚCI GRANICZNE WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI WODY W KLASACH JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH

Załącznik nr 2

SPOSÓB OKREŚLANIA HYDROMORFOLOGICZNEGO STANU WÓD POWIERZCHNIOWYCH ORAZ CHARAKTERYSTYKA POSZCZEGÓLNYCH KATEGORII HYDROMORFOLOGICZNEGO STANU WÓD POWIERZCHNIOWYCH

Załącznik nr 3

WARTOŚCI GRANICZNE WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI WODY W KLASACH JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH¹⁾

Załącznik nr 4

METODYKI REFERENCYJNE BADAŃ WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH ORAZ WARUNKI ZAPEWNIENIA JAKOŚCI DANYCH

Załącznik nr 5

RODZAJE OCEN BADAŃ MONITORINGOWYCH WÓD POWIERZCHNIOWYCH ORAZ SPOSÓB PRZEDSTAWIENIA WYNIKÓW KLASYFIKACJI WÓD POWIERZCHNIOWYCH

1. Rodzaje ocen badań monitoringowych wód powierzchniowych

2. Sposób przedstawienia wyników klasyfikacji wód powierzchniowych

Załącznik nr 6

RODZAJE OCEN BADAŃ MONITORINGOWYCH WÓD PODZIEMNYCH ORAZ SPOSÓB PRZEDSTAWIENIA WYNIKÓW KLASYFIKACJI WÓD PODZIEMNYCH

1. Rodzaje ocen badań monitoringowych wód podziemnych

2. Sposób przedstawienia wyników klasyfikacji wód podziemnych