Na podstawie art. 23a ust. 2 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 57, poz. 603, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

§ 1.[Definicje] Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1) należności – należy przez to rozumieć należność Agencji Nieruchomości Rolnych;

2) Agencji – należy przez to rozumieć Agencję Nieruchomości Rolnych.

§ 2.[Odroczenie terminu zapłaty należności lub rozłożenie na raty] 1. Agencja może odroczyć termin zapłaty należności lub rozłożyć ją na raty w przypadku gwałtownego załamania się rynku zbytu lub gwałtownego spadku cen produktów wytwarzanych w gospodarstwie lub przedsiębiorstwie dłużnika albo w przypadku wystąpienia innych nadzwyczajnych zjawisk gospodarczych lub wystąpienia zdarzeń losowych, jeżeli ich skutkiem jest pogorszenie się sytuacji płatniczej w stopniu uniemożliwiającym terminową zapłatę należności Agencji, a których dłużnik nie mógł przewidzieć w ramach racjonalnie prowadzonej działalności gospodarczej.

2. Agencja może odroczyć termin zapłaty lub rozłożyć na raty należności z tytułu czynszu za najem mieszkania albo należności za użytkowanie lokalu wykorzystywanego na cele mieszkaniowe w przypadku pozostawania dłużnika oraz osób będących z nim we wspólnym gospodarstwie bez pracy oraz innych starych przychodów lub w szczególnie trudnej sytuacji materialnej.

§ 3.[Podstawa odroczenia terminu zapłaty należności lub rozłożenia na raty] Odroczenie terminu zapłaty należności lub rozłożenie jej na raty jest dokonywane na podstawie umowy zawartej, w formie pisemnej, na uzasadniony i udokumentowany wniosek dłużnika.

§ 4.[Umorzenie należności z powodu ich nieściągalności] 1. Należności mogą być umorzone w części lub całości, z powodu ich nieściągalności, jeżeli:

1) dłużnik zmarł, nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości, niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów, albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty stanowiącej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym umorzenie, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski" do celów naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych;

2) dłużnik został wykreślony z właściwego rejestru, przy jednoczesnym braku majątku, podlegającego egzekucji;

3) sąd oddalił wniosek o upadłość lub umorzył postępowanie ze względu na brak majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego;

4) zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów dochodzenia i egzekucji tej należności lub postępowanie egzekucyjne okazało się nieskuteczne;

5) zastosowane zostały umorzenia w ramach zawartego postępowania układowego lub naprawczego z wierzycielami dłużnika.

2. Nie mogą być umorzone należności, jeżeli odpowiedzialność za zobowiązania dłużnika przeszła na osoby trzecie.

3. Należność może być umorzona w całości lub części także gdy prowadzone przez Agencję postępowanie wyjaśniające wykaże, że:

1) w wyniku zapłaty należnego czynszu z tytułu dzierżawy dłużnik nie będzie dysponował środkami wystarczającymi do prowadzenia produkcji rolnej lub będzie dysponował środkami wystarczającymi do prowadzenia tej produkcji w zakresie znacznie ograniczonym, skutkującym rozwiązaniem z pracownikami stosunku pracy w trybie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy;

2) na skutek okoliczności, za które dzierżawca odpowiedzialności nie ponosi i które nie dotyczą jego osoby, zwykły przychód z przedmiotu dzierżawy uległ znacznemu zmniejszeniu w stopniu znacznie przewyższającym obniżenie wysokości czynszu dokonane na podstawie art. 700 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.³⁾), a zapłata należności związana byłaby z nadmiernymi trudnościami w odtworzeniu produkcji rolnej;

3) wystąpiły okoliczności, o których mowa w art. 357¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

4. Agencja może, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, umorzyć w całości lub w części należności z tytułu czynszu za najem mieszkania albo należności za użytkowanie lokalu wykorzystywanego na cele mieszkaniowe w przypadku pozostawania dłużnika oraz osób będących z nim we wspólnym gospodarstwie domowym:

1) bez pracy lub innych stałych przychodów;

2) w szczególnie trudnej sytuacji materialnej oraz

3) bez środków na zapłatę tych należności.

§ 5.[Zawarcie umowy na wniosek dłużnika] 1. Umorzenie części lub całości należności może nastąpić przez zawarcie umowy w formie pisemnej na uzasadniony i udokumentowany wniosek dłużnika.

2. Umorzenie należności, gdy oprócz dłużnika głównego zobowiązane są inne osoby, może nastąpić tylko wtedy, gdy warunki umorzenia zachodzą wobec wszystkich zobowiązanych.

3. Umorzenie należności, za którą dłużnicy odpowiedzialni są solidarnie, może nastąpić, jeżeli okoliczności uzasadniające umorzenie zachodzą co do wszystkich dłużników.

§ 6.[Odpisanie należności w księgach rachunkowych] 1. W przypadku należności, w stosunku do której nie można ustalić istnienia dłużnika oraz gdy dłużnik został wykreślony z właściwego rejestru, Agencja może odpisać należność w księgach rachunkowych.

2. W przypadku zbycia wierzytelności przez Agencję odpisaniu podlega różnica pomiędzy wartością nominalną a uzyskaną ceną.

§ 7.[Wniosek o odroczenie, rozłożenie na raty lub umorzenie należności] 1. Wniosek o odroczenie, rozłożenie na raty lub umorzenie należności składa się do właściwego terytorialnie lub rzeczowo oddziału terenowego Agencji, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, dotyczący należności wynikających z umów zawartych bezpośrednio przez Prezesa lub wiceprezesów, składa się w Biurze Prezesa Agencji.

3. Wniosek powinien zawierać szczegółowe informacje, dotyczące przesłanek umorzenia, odroczenia bądź rozłożenia na raty całości lub części należności, opis aktualnej sytuacji finansowej i materialnej dłużnika oraz dokumenty uzasadniające treść wniosku.

4. Wniosek jest rozpatrywany w terminie 30 dni od dnia złożenia wraz z dokumentami uzasadniającymi jego treść.

5. W przypadku wniosku niekompletnego, wnioskodawca może zostać zobowiązany przez Agencję do jego uzupełnienia w terminie 10 dni.

§ 8.[Stosowanie przepisów rozporządzenia] Przepis § 4 ust. 1 pkt 5 w zakresie umorzeń wynikających z postępowania naprawczego stosuje się od dnia 1 października 2003 r.

§ 9.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.