ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY1)
z dnia 25 czerwca 2003 r.
w sprawie sposobu zgłaszania oraz oznakowania przeszkód lotniczych
(ostatnia zmiana: Dz.U. z 2006 r., Nr 9, poz. 53)
Na podstawie art. 92 pkt 5 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r.– Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 130, poz. 1112) zarządza się, co następuje:
Rozdział 1
Przepisy ogólne
§ 1.[Definicje] Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1) znakach przeszkodowych – należy przez to rozumieć w szczególności oznakowanie:
a) świetlne (dzienne lub nocne),
b) graficzno-kolorystyczne;
2) ustawie – należy przez to rozumieć ustawę z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze.
§ 2.[Przeszkody lotnicze] 1. Zgłoszeniu do Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, zwanego dalej „Prezesem”, i do właściwego organu nadzoru nad lotnictwem wojskowym i oznakowaniu podlegają przeszkody lotnicze, a w szczególności:
1) stałe lub tymczasowe obiekty budowlane oraz obiekty naturalne lub ich części, o wysokościach przekraczających powierzchnie ograniczające, określone w przepisach w sprawie warunków, jakie powinny spełniać obiekty budowlane oraz naturalne w otoczeniu lotniska;
2) obiekty budowlane o wysokości 100 m i więcej powyżej poziomu otaczającego terenu lub wody, zlokalizowane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym na polskich wodach terytorialnych Morza Bałtyckiego;
3) obiekty budowlane oraz obiekty naturalne lub ich części trudno dostrzegalne z powietrza na tle otoczenia z powodu ich barwy, położenia lub konstrukcji oraz inne naziemne obiekty budowlane oraz obiekty naturalne lub ich części, zlokalizowane w strefach dolotu do lotniska i odlotu, szczególnie w terenie pagórkowatym i górskim, uznane przez Prezesa lub przez właściwy organ nadzoru nad lotnictwem wojskowym za przeszkody lotnicze.
2. Zgłoszeniu do właściwego organu nadzoru nad lotnictwem wojskowym, z zastrzeżeniem ust. 1, podlegają wszystkie stałe lub tymczasowe obiekty budowlane o wysokości 50 m i więcej.
§ 3.[Widoczność oznakowania przeszkód lotniczych] Oznakowanie przeszkód lotniczych znakami przeszkodowymi powinno być widoczne z każdej strony, z której może zbliżać się statek powietrzny, oraz powinno wskazywać położenie, ogólny kształt i rozmiary przeszkody lotniczej.
§ 4.[Dzienne znaki przeszkodowe] Jeżeli lotnisko jest użytkowane wyłącznie w porze dziennej, w warunkach widzialności określonych dla danego lotniska, przeszkody lotnicze w jego otoczeniu mogą być wyposażone tylko w dzienne znaki przeszkodowe.
§ 5.[Nieużytkowanie lotniska w dłuższych okresach czasu] W przypadku nieużytkowania lotniska w dłuższych okresach czasu, przeszkody lotnicze w jego otoczeniu mogą być w tych okresach niewyposażone w znaki przeszkodowe. Możliwość taka powinna być w formie pisemnej zaakceptowana przez zarządzającego lotniskiem, z określeniem terminów wyłączenia świateł przeszkodowych i powtórnego ich uruchomienia.
§ 6.[Uwarunkowania terenu lub charakterystyka obiektu w otoczeniu lotniska] Ze względu na uwarunkowanie terenu lub charakterystykę obiektu w otoczeniu lotniska, dopuszcza się oznakowanie tylko tej części obiektu, która stanowi przeszkodę lotniczą.
§ 7.[Przeszkoda lotnicza pozostająca w cieniu istniejącej przeszkody lotniczej] Przeszkoda lotnicza pozostająca w cieniu istniejącej przeszkody lotniczej może być pozbawiona całkowicie lub częściowo oznakowania.
§ 8.[Przeszkoda lotnicza otoczona zwartą zabudową lub lasem] W przypadku przeszkody lotniczej otoczonej zwartą zabudową lub lasem, wysokość jej można przyjmować od uśrednionego górnego poziomu obiektów zabudowy lub górnego poziomu lasu.
§ 9.[Kompetencja do ustalenia rodzaju oznakowania lub rezygnacji z oznakowania] 1. Ustalenia rodzaju oznakowania danej przeszkody lotniczej lub rezygnacji z trwałego lub tymczasowego jej oznakowania dokonuje Prezes, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.
2. Ustalenia rodzaju oznakowania danej przeszkody lotniczej lub rezygnacji z trwałego lub tymczasowego jej oznakowania w otoczeniu lotniska lotnictwa państwowego dokonuje właściwy organ nadzoru nad lotnictwem wojskowym.
3. W przypadku współużytkowania przez lotnictwo cywilne lotniska lotnictwa państwowego lub przez lotnictwo państwowe lotniska lotnictwa cywilnego, ustalenia rodzaju oznakowania danej przeszkody lotniczej dokonuje Prezes albo właściwy organ nadzoru nad lotnictwem wojskowym, w zależności od tego, kto został wskazany, zgodnie z art. 60 ust. 3 ustawy, jako zarządzający danym lotniskiem.
Rozdział 2
Zgłaszanie informacji o przeszkodach lotniczych
§ 10.[Obowiązki posiadacza nieruchomości, na której znajduje się przeszkoda lotnicza] 1. Posiadacz nieruchomości, na której znajduje się przeszkoda lotnicza, zgłasza Prezesowi i właściwemu organowi nadzoru nad lotnictwem wojskowym informacje o przeszkodzie lotniczej na piśmie lub za pośrednictwem poczty elektronicznej.
2. Informacje, o których mowa w ust. 1, powinny zawierać:
1) określenie danych posiadacza przeszkody lotniczej, jego adres, numer telefonu, numer faksu;
2) określenie rodzaju przeszkody lotniczej, w szczególności: komin, budynek, maszt;
3) lokalizację przeszkody lotniczej, określoną nazwą miejscowości oraz za pomocą współrzędnych według Światowego Systemu Geodezyjnego WGS-84, z dokładnością do 1/10 sekundy w przypadku przeszkody lotniczej w otoczeniu lotniska oraz do 1 sekundy poza otoczeniem lotniska;
4) mapę w skali 1:50 000 lub 1:100 000 w przypadku przeszkody lotniczej poza otoczeniem lotniska i w skali 1:25 000 lub dokładniejszej w przypadku przeszkody lotniczej w otoczeniu lotniska, z zaznaczeniem lokalizacji tej przeszkody;
5) wysokość przeszkody lotniczej powyżej poziomu terenu, z dokładnością do trzech metrów poza otoczeniem lotniska oraz do pół metra w otoczeniu lotniska;
6) wysokość wzniesienia terenu w miejscu zlokalizowania przeszkody lotniczej, w odniesieniu do poziomu morza, z dokładnością do jednego metra poza otoczeniem lotniska i pół metra w otoczeniu lotniska;
7) opis oznakowania dziennego lub nocnego;
8) przewidywany termin ukończenia budowy przeszkody lotniczej o wysokości do 100 m powyżej poziomu terenu;
9) przewidywane terminy osiągnięcia wysokości 100 m powyżej poziomu terenu i wysokości całkowitej, przy czym informacje te mogą być zgłaszane sukcesywnie;
10) opis tymczasowego oznakowania przeszkodowego, jeżeli zostało ono zastosowane;
11) potwierdzenie wykonania stałego oznakowania przeszkodowego.
§ 11.[Termin przekazywania informacji] Informacje, o których mowa w § 10 ust. 2 pkt 8 i 9, są przekazywane z co najmniej dwumiesięcznym wyprzedzeniem terminów, których dotyczą.
§ 12.[Likwidacja przeszkody lotniczej] W przypadku likwidacji przeszkody lotniczej posiadacz nieruchomości, na której znajduje się przeszkoda lotnicza, powinien niezwłocznie powiadomić o tym fakcie Prezesa i właściwy organ nadzoru nad lotnictwem wojskowym.
§ 13.[Awaria świateł przeszkodowych] W przypadku stwierdzenia awarii świateł przeszkodowych, posiadacz nieruchomości, na której znajduje się przeszkoda lotnicza, powinien niezwłocznie usunąć awarię, a jeżeli nie jest to możliwe, niezwłocznie powiadomić o tym Prezesa, właściwy organ nadzoru nad lotnictwem wojskowym oraz państwowy organ zarządzania ruchem lotniczym.
§ 14.[Bieżące informacje o przeszkodach lotniczych] Bieżące informacje o przeszkodach lotniczych Prezes przekazuje państwowemu organowi zarządzania ruchem lotniczym w terminie nie dłuższym niż dziesięć dni roboczych od dnia ich otrzymania.
§ 15.[Publikacja informacji o przeszkodach lotniczych] Państwowy organ zarządzania ruchem lotniczym publikuje otrzymane informacje o przeszkodach lotniczych w Zintegrowanym Pakiecie Informacji Lotniczych.
Rozdział 3
Sposoby dziennego oznakowania przeszkodowego
§ 16.[Przeszkoda lotnicza, której rzut na dowolną płaszczyznę pionową wynosi poniżej 1,5 m] Przeszkoda lotnicza, której rzut na dowolną płaszczyznę pionową wynosi poniżej 1,5 m w obu wymiarach, powinna być oznakowana jednym kolorem, pomarańczowym lub czerwonym, a w przypadku zlewania się tych kolorów z tłem, innym kolorem kontrastującym z tłem.
§ 17.[Przeszkoda lotnicza o wymiarach 1,5 m lub więcej] 1. Przeszkoda lotnicza o wymiarach 1,5 m lub więcej i powierzchniach, których rzut na dowolną płaszczyznę pionową wykazuje proporcje wymiarów pionowego i poziomego lub poziomego i pionowego jak jeden do siedmiu, a większy wymiar wynosi 10,5 m lub więcej, powinna być oznakowana pasami pomarańczowym i białym lub czerwonym i białym, na przemian, prostopadłymi do dłuższego wymiaru przeszkody lotniczej.
2. Szerokości pasów skrajnych oznakowania przeszkodowego powinny być jednakowe, nieprzekraczające 30 m, przy czym przeszkody lotnicze o dłuższych wymiarach od 10,5 m do 210 m powinny mieć siedem pasów.
3. Pasy skrajne oznakowania przeszkodowego nie mogą być koloru białego.
4. Sposoby oznakowania przeszkodowego przedstawia rysunek nr 1, 2 i 4 w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
§ 18.[Przeszkoda lotnicza o jednolitych z wyglądu powierzchniach] 1. Przeszkoda lotnicza o jednolitych z wyglądu powierzchniach, których rzut na dowolną płaszczyznę pionową osiąga lub przekracza 4,5 m w obu wymiarach, powinna mieć znaki w formie szachownicy pól w kolorach pomarańczowym i białym albo czerwonym i białym, na przemian, z zastrzeżeniem § 17.
2. Wymiary pól narożnikowych oznakowania przeszkodowego powinny być jednakowe i wynosić od 1,5 m do 3,0 m.
3. Pola narożnikowe oznakowania przeszkodowego nie mogą być koloru białego.
4. Sposoby oznakowania przeszkodowego przedstawia rysunek nr 2 i 3 w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
§ 19.[Przeszkoda lotnicza o konstrukcji mieszanej] 1. Przeszkoda lotnicza o konstrukcji mieszanej może być oznakowana w sposób określony odpowiednio w § 17 lub 18, zależnie od jej właściwości.
2. Sposoby oznakowania przeszkodowego przedstawia rysunek nr 2 i 3 w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
§ 20.[Przeszkoda lotnicza występująca jako napowietrzny kabel] 1. Przeszkoda lotnicza występująca jako napowietrzny kabel lub lina albo ich zespół powinna być oznakowana poprzez umieszczenie kul o jednolitych kolorach: pomarańczowym i białym albo czerwonym i białym, na przemian.
2. Średnica kuli wynosi co najmniej 0,6 m.
3. Odległości między sąsiednimi kulami lub kulą a konstrukcją nośną kabla lub liny nie powinny przekroczyć:
1) 30 m przy średnicy kuli 0,6 m;
2) 35 m przy średnicy kuli 0,8 m;
3) 40 m przy średnicy kuli co najmniej 1,3 m.
4. W przypadku zespołu kabli lub lin, zamocowanych na tych samych konstrukcjach, kule montuje się na najwyżej umieszczonym kablu lub linie.
§ 21.[Elektrownie wiatrowe] [1] Elektrownie wiatrowe będące przeszkodami lotniczymi powinny mieć zewnętrzne końce śmigieł pomalowane w 5 pasów o jednakowej szerokości, prostopadłych do dłuższego wymiaru łopaty śmigła, pokrywających 1/3 długości łopaty śmigła (3 koloru czerwonego lub pomarańczowego i 2 białego). Pasy skrajne nie mogą być koloru białego.
§ 22.[Brak możliwości stałego oznakowania przeszkody lotniczej w trakcie jej powstawania] 1. W przypadku braku możliwości stałego oznakowania przeszkody lotniczej w trakcie jej powstawania, dopuszcza się jej oznakowanie tymczasowe za pomocą tablic lub flag.
2. Tablice lub flagi nie mogą stwarzać dodatkowego niebezpieczeństwa w ruchu statków powietrznych.
3. Tablice lub flagi powinny być koloru pomarańczowego albo czerwonego i białego oraz mieć kształt zbliżony do kwadratu o powierzchni co najmniej 4 m2.
4. Na przeszkodach lotniczych o zaprojektowanych wysokościach 45 m lub więcej tablice lub flagi powinny być umieszczone na poziomach zmian kolorów stałych znaków dziennych, jednakowe kolory na poszczególnych poziomach, ze zmianą koloru na sąsiednich poziomach.
Rozdział 4
Sposoby oznakowania nocnego
§ 23.[Światła przeszkodowe] 1. Przeszkoda lotnicza powinna być oznakowana światłami przeszkodowymi. Światła powinny wskazywać położenie, rozmiary oraz ogólny kształt przeszkody lotniczej.
2. Ogólną charakterystykę świateł przeszkodowych określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.
§ 24.[Kominy będące przeszkodami lotniczymi] Na kominach będących przeszkodami lotniczymi górne światła przeszkodowe powinny być umieszczone w odległości od 1,5 m do 3,0 m poniżej poziomu wylotu spalin.
§ 25.[Przeszkody lotnicze o ograniczonej mobilności] 1. Przeszkody lotnicze o ograniczonej mobilności, w szczególności żurawie budowlane, powinny być oznaczone czerwonymi światłami stałymi.
2. Intensywność świateł przeszkodowych, o których mowa w ust. 1, powinna zapewniać ich wyraźne dostrzeganie, z uwzględnieniem występujących świateł sąsiednich, i nie może być mniejsza niż intensywność świateł niskiej intensywności oznaczonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia jako typ A.
§ 26.[Przeszkoda lotnicza, której rzut na dowolną płaszczyznę pionową w obu wymiarach nie przekracza 45 m] 1. Pojedyncza przeszkoda lotnicza, której rzut na dowolną płaszczyznę pionową w obu wymiarach nie przekracza 45 m, powinna być oznakowana na najwyższym poziomie światłami przeszkodowymi niskiej intensywności oznaczonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia jako typ A lub typ B.
2. W przypadku przeszkody lotniczej o rozmiarach poziomych przekraczających 45 m, światła niskiej intensywności powinny być umieszczone w miejscach wskazujących jej rozmiary, w odległościach od siebie nieprzekraczających 45 m.
3. Światła niskiej intensywności oznaczonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia jako typ A stosuje się w szczególności w miejscach, gdzie światła oznaczone w załączniku nr 2 do rozporządzenia jako typ B mogłyby okazać się zbyt intensywne dla załóg statków powietrznych lub dla otoczenia.
4. Światła niskiej intensywności oznaczonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia jako typ B są stosowane w szczególności na tle występujących świateł innych niż lotnicze.
5. Światła niskiej intensywności oznaczonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia jako typ B są stosowane razem ze światłami średniej intensywności oznaczonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia jako typ B.
§ 27.[Przeszkody lotnicze o wysokości od 45 m do 150 m] 1. Przeszkody lotnicze o wysokości od 45 m do wysokości mniejszej niż 150 m oznakowuje się światłami przeszkodowymi średniej intensywności oznaczonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia jako typ C, z zastrzeżeniem ust. 3 i § 30 i 31.
2. Światła średniej intensywności powinny być umieszczone na poziomach, w miarę możliwości, równo oddalonych od siebie, między wierzchołkiem przeszkody lotniczej a otaczającym terenem. Odległości między sąsiednimi poziomami świateł nie powinny przekraczać 52 m. Rozmieszczenie poziomów świateł określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.
3. Przeszkoda lotnicza bardzo rozległa, o ile państwowy organ zarządzania ruchem lotniczym uzna to za niezbędne, powinna być oznakowana światłami średniej intensywności oznaczonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia jako typ B lub typ C, w zależności od danej sytuacji topograficznej i wymagań ruchu lotniczego.
4. Odległości między sąsiednimi światłami, o których mowa w ust. 3, nie powinny przekraczać 900 m.
§ 28.[Przeszkoda lotnicza o wysokości 150 m i więcej] 1. Przeszkodę lotniczą o wysokości 150 m i więcej oznakowuje się światłami średniej intensywności oznaczonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia jako typ B i światłami niskiej intensywności oznaczonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia jako typ B, na przemian, przy czym na wierzchołku umieszcza się światła średniej intensywności, z zastrzeżeniem § 30 i 31.
2. Światła powinny być umieszczone na poziomach, w miarę możliwości, równo oddalonych od siebie, między wierzchołkiem przeszkody lotniczej a otaczającym terenem. Odległości między sąsiednimi poziomami świateł nie powinny przekraczać 52 m.
3. Światła średniej intensywności oznaczonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia jako typ B na danej przeszkodzie lotniczej emitują błyski jednocześnie, z zastrzeżeniem § 30 ust. 3.
§ 29.[Światła średniej intensywności] Światła średniej intensywności oznaczonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia jako typ C stosuje się same, bez kombinacji z innymi światłami.
§ 30.[Napowietrzne linie] 1. Napowietrzne linie, w tym linie energetyczne, stanowiące przeszkody lotnicze oznakowuje się światłami średniej intensywności oznaczonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia jako typ B, umieszczonymi na konstrukcjach je podtrzymujących.
2. Światła umieszcza się na trzech poziomach:
1) górne, na wierzchołku słupa;
2) dolne, na poziomie zwisu najniższego kabla między słupami;
3) pośrednie, w połowie odległości między poziomami górnym a dolnym.
3. Błyski świateł następują w kolejności: dolne – pośrednie – górne.
§ 31.[Elektrownie wiatrowe] Elektrownie wiatrowe będące przeszkodami lotniczymi oznakowuje się światłem średniej intensywności oznaczonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia jako typ B, umieszczonym na najwyższym miejscu gondoli.
Rozdział 5
Przepisy przejściowe i końcowe
§ 32.[Istnienie kilku przeszkód lotniczych zlokalizowanych blisko siebie] 1. W przypadku istnienia kilku przeszkód lotniczych zlokalizowanych blisko siebie, zmiana z dotychczasowego systemu oznakowania (według PN-65/L-49002) powinna nastąpić jednocześnie.
2. W przypadku braku możliwości jednoczesnej zmiany oznakowania przeszkód lotniczych, o których mowa w ust. 1, zmiana z dotychczasowego systemu oznakowania (według PN-65/L-49002) powinna nastąpić w pierwszej kolejności na przeszkodzie wyższej.
§ 33.[Posiadacz nieruchomości, na której znajduje się obiekt będący przeszkodą w dniu wejścia w życie rozporządzenia] 1. Posiadacz nieruchomości, na której znajduje się obiekt będący przeszkodą w dniu wejścia w życie rozporządzenia, powinien zgłosić Prezesowi i właściwemu organowi nadzoru nad lotnictwem wojskowym informacje, o których mowa w § 10 ust. 2 pkt 1–7, w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia.
2. [2] Oznakowanie przeszkodowe przeszkód lotniczych istniejących w dniu wejścia w życie rozporządzenia, według wymogów rozporządzenia, powinno nastąpić w terminie do dnia 31 grudnia 2008 r.
§ 34.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
|
1) Minister Infrastruktury kieruje działem administracji rządowej – transport, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Infrastruktury (Dz. U. Nr 32, poz. 302 oraz z 2003 r. Nr 19, poz. 165).
Załączniki do rozporządzenia Ministra Infrastruktury
z dnia 25 czerwca 2003 r. (poz. 1193)
Załącznik nr 1
PRZYKŁADY OZNAKOWANIA PRZESZKODOWEGO DZIENNEGO I NOCNEGO
Załącznik nr 2
PODSTAWOWE CHARAKTERYSTYKI ŚWIATEŁ PRZESZKODOWYCH
Typ światła | Kolor | Typ sygnału/ częstotliwość błysków | Największa intensywność wiązki świetlnej (cd) przy luminancji tła | Minimalne rozwarcie wiązki świetlnej w płaszczyźnie pionowej (l) | Intensywność (cd) w granicach podanego kąta w stosunku do powierzchni poziomej | ||||
50 cd/m2 i powyżej | poniżej 50 cd/m2 | -1°(2) | 0°(2) | +6° | +10° | ||||
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
Niskiej intensywności typu A | czerwony | ciągły | min. 10 | min. 10 | 10° | - | - | min. 10 | min. 10 (3) |
Niskiej intensywności typu B | czerwony | ciągły | min. 32 | min. 32 | 10° | - | - | min. 32 | min. 3 2 (3) |
Średniej intensywności typu B | czerwony | błyskowy | 2000 + 25% | 2000 + 25% | min. 3° | min. 50% max 75% | min. 100% | - | - |
Średniej intensywności typu C | czerwony | ciągły | 2000 + 25% | 2000 + 25% | min. 3 | min. 50% max 75% | min. 100% | - | - |
(1) Rozwarcie wiązki oznacza kąt zawarty między dwiema prostymi, w granicach którego wymagane jest co najmniej 50% najmniejszych intensywności podanych w kolumnach 4 i 5. Rozsył wiązki świetlnej nie musi być symetryczny w stosunku do kąta ustawienia największej intensywności.
(2) Podana w procentach intensywność najmniejszych wartości określonych w kolumnach 4 i 5.
(3) Niezależnie od wymagań w granicach ustawionej wiązki świetlnej, rozsył światła powinien osiągać 50% powyżej powierzchni poziomej.
Załącznik nr 3
PRZYKŁAD OZNAKOWANIA NOCNEGO
[1] § 21 w brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 13 stycznia 2006 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu zgłaszania oraz oznakowania przeszkód lotniczych (Dz.U. Nr 9, poz. 53). Zmiana weszła w życie 3 lutego 2006 r.
[2] § 33 ust. 2 w brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 13 stycznia 2006 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu zgłaszania oraz oznakowania przeszkód lotniczych (Dz.U. Nr 9, poz. 53). Zmiana weszła w życie 3 lutego 2006 r.
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00