Na podstawie art. 68 ust. 1a ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 205, z późn. zm.¹⁾) zarządza się, co następuje:

§ 1.[Zakres regulacji] Rozporządzenie określa przypadki oraz zasady i normy, według których żołnierze odbywający czynną służbę wojskową w ramach powszechnego obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej otrzymują bezpłatne wyżywienie lub równoważnik pieniężny.

§ 2.[Definicje] Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1) „żołnierzach” – należy przez to rozumieć żołnierzy, którzy odbywają zasadniczą służbę wojskową, ćwiczenia lub przeszkolenie wojskowe albo okresową służbę wojskową;

2) „żołnierzu służby zasadniczej” – należy przez to rozumieć żołnierza, który odbywa zasadniczą służbę wojskową, podoficera i szeregowego rezerwy odbywającego ćwiczenia wojskowe oraz osobę wykonującą świadczenia osobiste w jednostce wojskowej;

3) „żołnierzu służby nadterminowej" – należy przez to rozumieć żołnierza odbywającego nadterminową zasadniczą służbę wojskową, a także okresową służbę wojskową;

4) „oficerze rezerwy” – należy przez to rozumieć oficera lub podchorążego rezerwy odbywającego ćwiczenia wojskowe;

5) „żołnierzu rezerwy” – należy przez to rozumieć oficera, podoficera i szeregowego rezerwy odbywającego ćwiczenia wojskowe;

6) „zasadniczej normie wyżywienia" – należy przez to rozumieć ilość środków spożywczych przysługującą żołnierzowi w ciągu doby;

7) „dodatkowej normie wyżywienia" – należy przez to rozumieć ilość środków spożywczych lub napoju przysługującą żołnierzowi w ciągu doby jako uzupełnienie zasadniczej normy wyżywienia albo jako oddzielny posiłek lub porcja napoju;

8) „wartości pieniężnej normy wyżywienia” – należy przez to rozumieć wartość produktów spożywczych, w średnich cenach zakupu, wchodzących w skład zasadniczej lub dodatkowej normy wyżywienia;

9) „sportowcach wojskowych" – należy przez to rozumieć żołnierzy czynnie uprawiających sport w zespołach sportowych rodzajów Sił Zbrojnych, a także żołnierzy uczestniczących w zgrupowaniach przygotowawczych i zawodach sportowych, organizowanych zgodnie z planem szkolenia od związku taktycznego wzwyż;

10) „stołówce wojskowej" – należy przez to rozumieć obiekt stacjonarny lub polowy punkt żywienia zbiorowego żołnierzy, w którym przygotowuje się posiłki według zasadniczych i dodatkowych norm wyżywienia.

§ 4.[Bezpłatne wyżywienie] 1. Żołnierze mogą otrzymywać bezpłatne wyżywienie według:

1) zasadniczych norm wyżywienia, w formie:

a) posiłków przyrządzanych w stołówkach wojskowych,

b) suchego prowiantu,

c) suchego prowiantu w zamian za części norm wyżywienia niezrealizowane w formie, o której mowa w lit. a,

d) posiłków przyrządzanych na zlecenie przez kasyna wojskowe albo inne zakłady żywienia zbiorowego;

2) dodatkowych norm wyżywienia, w formie:

a) posiłków, o których mowa w pkt 1 lit. a i d,

b) suchego prowiantu,

c) napoju.

2. Żołnierze uprawnieni do wyżywienia według różnych norm otrzymują wyżywienie według jednakowej dla wszystkich normy, jeżeli ich wyżywienie przygotowywane jest w jednej stołówce wojskowej, a warunki techniczno-organizacyjne uniemożliwiają przygotowywanie posiłków według różnych norm.

3. Jeżeli norma wyżywienia, o której mowa w ust. 2, jest niższa od przysługującej, żołnierzowi wydaje się uzupełniający posiłek, odpowiadający różnicy wartości pieniężnych tych norm.

4. Żołnierzowi może być wydane wyżywienie w naturze w ilości podwójnej zasadniczej normy wyżywienia:

1) w przypadkach uniemożliwiających stawienie się w miejscu wydawania posiłków – do 48 godzin;

2) w pierwszej dobie mobilizacyjnego rozwinięcia jednostki wojskowej – w warunkach uzasadnionych względami organizacyjnymi.

5. Normy wyżywienia w formie posiłków lub suchego prowiantu niewykorzystane w terminie przeznaczonym na ich realizację nie podlegają wydaniu.

§ 5.[Wyżywienie żołnierzy służby zasadniczej i oficerów rezerwy] Żołnierze służby zasadniczej i oficerowie rezerwy otrzymują wyżywienie, z zastrzeżeniem § 19, przez okres odbywania czynnej służby wojskowej.

§ 6.[Wyżywienie żołnierzy służby nadterminowej] Żołnierze służby nadterminowej otrzymują wyżywienie, z zastrzeżeniem § 19, w dniach wykonywania obowiązków służbowych oraz w okresie leczenia w izbach chorych, według norm wyżywienia przysługujących żołnierzom służby zasadniczej.

§ 7.[Czas ćwiczeń wojskowych a normy wyżywienia] Żołnierze rezerwy otrzymują 100% normy wyżywienia, jeżeli czas ćwiczeń wojskowych wynosi ponad 12 godzin, 75% normy – jeżeli ten czas wynosi od 8 do 12 godzin, i 35% normy – jeżeli ten czas jest krótszy niż 8 godzin.

§ 8.[Wyżywienie żołnierzy biorących bezpośredni udział w ćwiczeniach prowadzonych z udziałem żołnierzy państw obcych] Żołnierze biorący bezpośredni udział w ćwiczeniach prowadzonych z udziałem żołnierzy państw obcych otrzymują wyżywienie według norm, standardów jakościowych i organizacyjnych ustalonych dla żołnierzy tych państw, jeżeli są one korzystniejsze od wyżywienia, o którym mowa w § 13 pkt 2 i pkt 4 lit. b.

§ 9.[Uroczysty posiłek] 1. Żołnierze otrzymują uroczysty posiłek przygotowywany, zgodnie z jadłospisem dekadowym, według normy wyżywienia żołnierskiej – 010 lub szkolnej – 020:

1) w dniu 24 grudnia i pierwszym dniu świąt wielkanocnych;

2) w dniu 31 grudnia lub 1 stycznia, 3 maja i 11 listopada;

3) w dniu święta Wojska Polskiego, w dniu święta rodzaju Sił Zbrojnych, rodzaju wojska i służby oraz jednostki wojskowej;

4) w dniu wręczenia sztandaru, nadania imienia patrona jednostce wojskowej i oficjalnego rozwiązania jednostki wojskowej;

5) w dniu przysięgi wojskowej i pożegnania żołnierzy odchodzących do rezerwy.

2. Uroczysty posiłek przygotowywany, zgodnie z jadłospisem dekadowym, według normy wyżywienia szkolnej – 020 otrzymują także, w Dniu Podchorążego, podchorążowie rezerwy odbywający przeszkolenie wojskowe.

§ 10.[Wyżywienie według zasadniczej normy wyżywienia żołnierskiej] Wyżywienie według zasadniczej normy wyżywienia żołnierskiej – 010 otrzymują:

1) żołnierze służby zasadniczej i służby nadterminowej nieuprawnieni do innych zasadniczych norm wyżywienia;

2) żołnierze osadzeni w wojskowych aresztach dyscyplinarnych i izbach zatrzymań;

3) żołnierze służby zasadniczej skierowani do odbycia kary ograniczenia wolności.

§ 12.[Wyżywienie według zasadniczej normy wyżywienia specjalnej] Wyżywienie według zasadniczej normy wyżywienia specjalnej – 030 otrzymują sportowcy wojskowi delegowani na zgrupowania i zawody o randze ogólnokrajowej.

§ 13.[Wyżywienie według zasadniczej normy wyżywienia operacyjnej] Wyżywienie według zasadniczej normy wyżywienia operacyjnej – 040 otrzymują:

1) żołnierze wchodzący w skład załóg okrętów podwodnych – w czasie rejsów;

2) żołnierze uczestniczący w ćwiczeniach wojskowych odbywanych w kraju wspólnie z żołnierzami państw obcych, z zastrzeżeniem § 8;

3) żołnierze wyznaczeni do pełnienia służby w składzie polskich kontyngentów wojskowych w misjach pokojowych organizacji międzynarodowych lub sił wielonarodowych oraz w kwaterach głównych, dowództwach i sztabach tych misji – od następnego dnia po przekroczeniu granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej do dnia powrotu do jednostki, w której kontynuują służbę wojskową;

4) żołnierze jednostek wojskowych skierowanych poza granice państwa w celu udziału w:

a) konflikcie zbrojnym lub dla wzmocnienia sił państwa lub państw sojuszniczych,

b) ćwiczeniach wojskowych, z zastrzeżeniem § 8,

c) szkoleniu,

d) akcjach ratowniczych, poszukiwawczych, humanitarnych i antyterrorystycznych,

e) przedsięwzięciach reprezentacyjnych;

5) sportowcy wojskowi delegowani na zgrupowania i zawody o randze międzynarodowej.

§ 14.[Podmioty otrzymujące wyżywienie według zasadniczej normy wyżywienia operacyjnej] Wyżywienie według zasadniczej normy wyżywienia operacyjnej – 044, składającej się z produktów utrwalonych, konserw i koncentratów spożywczych, otrzymują żołnierze, o których mowa w § 13 pkt 3 i 4, w całości lub w formie wybranych posiłków w zamian za normę wyżywienia – 040.

§ 15.[Podmioty otrzymujące wyżywienie według dodatkowej normy wyżywienia ogólnej] Wyżywienie według dodatkowej normy wyżywienia ogólnej – 110, w formie posiłków, otrzymują:

1) żołnierze służby zasadniczej, nadterminowej i oficerowie rezerwy – w wymiarze 100 % tej normy, jako uzupełnienie wyżywienia według norm wyżywienia żołnierskiej – 010 lub szkolnej – 020 – w dniu uroczystości lub święta, o których mowa w § 9 ust. 1 pkt 1;

2) żołnierze służby zasadniczej, nadterminowej i oficerowie rezerwy – w wymiarze 40 % tej normy, jako uzupełnienie wyżywienia według norm wyżywienia żołnierskiej – 010 lub szkolnej – 020 – w dniach:

a) świąt i uroczystości, o których mowa w § 9 ust. 1 pkt 2–5,

b) pozostałych świąt państwowych i kościelnych ustawowo wolnych od pracy,

c) wykonywania zadań określonych w § 11 ust. 1 pkt 2;

3) żołnierze służby zasadniczej, nadterminowej i oficerowie rezerwy – w wymiarze 40 % tej normy, jako uzupełnienie wyżywienia według normy wyżywienia żołnierskiej – 010:

a) w czasie pełnienia służby wartowniczej.

b) w czasie pełnienia dobowych służb dyżurnych, dobowych dyżurów w obiektach specjalnych i punktach obserwacyjnych,

c) pełniący służbę w jednostkach Żandarmerii Wojskowej,

d) o wyjątkowo dużym wzroście i wadze ciała – na wniosek lekarza;

4) żołnierze służby zasadniczej – w wymiarze 40 % tej normy, jako uzupełnienie wyżywienia według normy wyżywienia żołnierskiej – 010 – w dniach wzmożonego wysiłku fizycznego, powodowanego:

a) zajęciami szkoleniowymi w terenie górskim,

b) wykonywaniem prac w grupach remontowo-budowlanych,

c) okresowym wykonywaniem prac w grupach remontowych przy konserwacji i naprawach uzbrojenia i sprzętu wojskowego,

d) wykonywaniem prac związanych bezpośrednio z obsługą sprzętu lotniczego, radiolokacyjnego oraz z rakietowymi materiałami napędowymi;

5) żołnierze służby zasadniczej i nadterminowej pododdziałów reprezentacyjnych Wojska Polskiego, rodzajów Sił Zbrojnych, Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego i Szwadronu Kawalerii – w wymiarze 40 % tej normy, jako uzupełnienie wyżywienia według normy wyżywienia szkolnej – 020;

6) żołnierze wchodzący w skład załóg okrętów wojennych i pomocniczych jednostek pływających Marynarki Wojennej, w czasie:

a) rejsów, pływania po akwenach portowych trwającego co najmniej cztery godziny i pełnienia dyżurów bojowych w porcie – w wymiarze 100 %, jako uzupełnienie wyżywienia według normy wyżywienia szkolnej – 020,

b) rejsów poza Morze Bałtyckie oraz wizyt w portach zagranicznych – w wymiarze 70 % tej normy, niezależnie od wyżywienia, o którym mowa w lit. a,

c) rejsów okrętów podwodnych – w wymiarze 70 % tej normy, jako uzupełnienie wyżywienia według normy wyżywienia operacyjnej – 040,

d) stoczniowych remontów okrętów wojennych i pomocniczych jednostek pływających – w wymiarze 40 % tej normy, jako uzupełnienie wyżywienia według normy wyżywienia szkolnej – 020;

7) żołnierze nurkowie i płetwonurkowie oraz żołnierze szkoleni na te stanowiska – w dniach wykonywania zadań pod wodą – w wymiarze 70 % tej normy, jako uzupełnienie wyżywienia według normy wyżywienia żołnierskiej – 010 lub szkolnej – 020;

8) żołnierze Jednostki Wojskowej Nr 2305, w czasie:

a) ćwiczeń na morzu oraz nurkowania w innych akwenach wodnych – w wymiarze 150 % tej normy,

b) ćwiczeń odbywanych poza garnizonem – w wymiarze 80 % tej normy – jako uzupełnienie wyżywienia według normy wyżywienia szkolnej – 020.

§ 16.[Dodatkowa norma chleba] Dodatkową normę chleba – 111 otrzymują żołnierze wyłącznie jako uzupełnienie wyżywienia według norm wyżywienia, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 3 lit. b i c.

§ 17.[Dodatkowa norma napoju] 1. Napój według dodatkowej normy napoju – 160, w ilości i rodzaju niezbędnych do zaspokojenia potrzeb, otrzymują żołnierze w dniach wykonywania obowiązków służbowych:

1) w pomieszczeniach zamkniętych, w których temperatura spowodowana warunkami techniczno-technologicznymi i lokalowymi oraz atmosferycznymi przekracza 28⁰C;

2) na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia powyżej 25⁰C lub poniżej 10⁰C;

3) o których mowa w § 11 ust. 1 pkt 2 lit. c.

2. Napój w wymiarze 166% dodatkowej normy napoju – 160 otrzymują żołnierze:

1) o których mowa w § 13 pkt 2–4, jako uzupełnienie wyżywienia według normy wyżywienia operacyjnej – 040, z wyjątkiem wyżywienia według normy – 044;

2) pełniący służbę w Jednostce Wojskowej Nr 2305.

§ 18.[Uprawnienie do bezpłatnego wyżywienia z kilku tytułów] 1. Żołnierze, którym przysługuje bezpłatne wyżywienie z kilku tytułów, otrzymują wyżywienie tylko z jednego tytułu, według najkorzystniejszej dla siebie zasadniczej normy wyżywienia oraz jednego najkorzystniejszego wymiaru z przysługujących wymiarów dodatkowej normy wyżywienia ogólnej – 110.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku, o którym mowa w § 15 pkt 3 lit. a.

§ 19.[Wyłączenia od otrzymywania bezpłatnego wyżywienia] 1. Żołnierze nie otrzymują bezpłatnego wyżywienia i równoważnika pieniężnego w okresie przebywania na leczeniu w publicznych zakładach opieki zdrowotnej.

2. Żołnierze odbywający czynną służbę wojskową w kraju, skierowani w podróż służbową poza granice kraju, nie otrzymują bezpłatnego wyżywienia i równoważnika pieniężnego za okres jej odbywania.

§ 20.[Wysokość równoważników pieniężnych otrzymywanych w zamian za wyżywienie] Wysokość równoważników pieniężnych w zamian za wyżywienie otrzymywanych przez żołnierzy służby zasadniczej, nadterminowej i oficerów rezerwy równe są aktualnym wartościom pieniężnym poszczególnych norm wyżywienia, określonym w przepisach odrębnych.

§ 21.[Przypadki otrzymywania równoważników pieniężnych] Równoważniki pieniężne w zamian za wyżywienie otrzymują żołnierze, o których mowa w § 20:

1) w okolicznościach uzasadnionych rodzajem wykonywanego zadania służbowego;

2) w przypadku odbywania podróży służbowej lub wykonywania zadań służbowych na terenie garnizonu w warunkach uniemożliwiających korzystanie z posiłków w stołówkach żołnierskich, z wyjątkiem przypadku, w którym otrzymali wyżywienie w naturze – w wysokości równej wartości pieniężnej 200% zasadniczej normy wyżywienia szkolnej – 020.

§ 22.[Podmioty otrzymujące równoważniki pieniężne] Równoważniki pieniężne w zamian za wyżywienie otrzymują również:

1) żołnierze służby zasadniczej i oficerowie rezerwy w przypadku przebywania na:

a) całodobowej przepustce,

b) urlopie;

2) żołnierze służby nadterminowej:

a) na ich wniosek, przy braku przeciwwskazań służbowych,

b) po powrocie do kraju w związku z zakończeniem służby w misji pokojowej organizacji międzynarodowej lub sił wielonarodowych, od dnia przekroczenia granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej do dnia skierowania na urlop zdrowotny – w wysokości równej wartości pieniężnej normy wyżywienia przysługującej im w jednostce.

§ 23.[Wypłacanie równoważników pieniężnych] 1. Równoważnik pieniężny wypłaca się z dołu wraz z uposażeniem:

1) żołnierzom służby zasadniczej i oficerom rezerwy – w przypadku, o którym mowa w § 22 pkt 1 lit. a, za miesięczne okresy obliczeniowe od dnia 21 miesiąca poprzedniego do dnia 20 miesiąca, w którym sporządza się listy uposażeń na następny miesiąc;

2) żołnierzom służby nadterminowej – w przypadku, o którym mowa w § 22 pkt 2, na podstawie sporządzanych odrębnie list należności pieniężnych.

2. W przypadkach, o których mowa w § 21 i § 22 pkt 1 lit. b, równoważnik pieniężny wypłaca się z góry, na podstawie sporządzanych odrębnie list należności pieniężnych.

3. Równoważnik pieniężny wypłaca żołnierzom służby zasadniczej, nadterminowej i oficerom rezerwy wojskowa jednostka organizacyjna, która realizuje dla nich zaopatrzenie żywnościowe.

§ 24.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.²⁾

Załącznik do rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej
z dnia 26 marca 2003 r. (poz. 565)

SKŁAD ILOŚCIOWY I ASORTYMENT PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH ZAWARTYCH W ZASADNICZYCH I DODATKOWYCH NORMACH WYŻYWIENIA ŻOŁNIERZY
(dziennie w gramach na osobę)

Uwaga: Liczby w nawiasie oznaczają wymiar: ()^x – w sztukach lub ()* – w litrach.