Na podstawie art. 16 ust. 5 ustawy z dnia 13 lutego 1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 9, poz. 34, z 1997 r. Nr 114, poz. 739, z 1998 r. Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 42, poz. 475 i Nr 128, poz. 1403 oraz z 2002 r. Nr 115, poz. 995) zarządza się, co następuje:

§ 1.[Zakres przedmiotowy] Rozporządzenie określa szczegółowe zasady udzielania pomocy finansowej przez konsula Rzeczypospolitej Polskiej oraz tryb postępowania przy jej udzielaniu, w tym tryb przyjmowania i rozpatrywania wniosków, sposób zabezpieczania spłaty udzielanej pomocy finansowej innej niż zapomoga, sposoby odraczania terminów spłaty udzielonej pomocy, rozkładania jej na raty oraz umarzania należności, a także wzory wniosków dotyczących udzielenia pomocy finansowej.

§ 2.[Przesłanki udzielenia pomocy finansowej na pokrycie kosztów powrotu do Rzeczypospolitej Polskiej] 1. Konsul Rzeczypospolitej Polskiej, zwany dalej „konsulem”, może udzielić obywatelowi polskiemu przebywającemu czasowo w państwie przyjmującym pomocy finansowej na pokrycie kosztów powrotu do Rzeczypospolitej Polskiej, w razie niezbędnej potrzeby, jeżeli wnioskodawca nie ma możliwości pokrycia tych kosztów, a w szczególności, jeżeli nie jest możliwe:

1) przekazanie dla wnioskodawcy pieniędzy z Rzeczypospolitej Polskiej lub z innego państwa;

2) opłacenie w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym państwie biletu dla wnioskodawcy na przelot lub przejazd;

3) skredytowanie przez przewoźnika opłaty za przelot lub przejazd;

4) skorzystanie przez wnioskodawcę z kart kredytowych lub innych form zapłaty bezgotówkowej;

5) uzyskanie środków na pokrycie kosztów powrotu wnioskodawcy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie przepisów dotyczących usług turystycznych.

2. Rozstrzygając o udzieleniu albo odmowie udzielenia pomocy, o której mowa w ust. 1, konsul bierze także pod uwagę to, czy wnioskodawca już raz taką pomoc otrzymał i wydatkował ją na cele inne niż na powrót na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz czy wnioskodawca wywiązał się z zobowiązań finansowych przyjętych w związku z udzieloną mu pomocą konsularną.

§ 3.[Poręczenie majątkowe] 1. Udzielenie pomocy, o której mowa w § 2, następuje po uzyskaniu zabezpieczenia jej zwrotu w formie poręczenia majątkowego, wpłacanego przez wskazaną przez wnioskodawcę osobę lub instytucję na rachunek bankowy urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw zagranicznych albo na rachunek bankowy lub do kasy polskiego urzędu konsularnego, w kwocie stanowiącej równowartość wnioskowanej pomocy finansowej.

2. Osoba ubiegająca się o uzyskanie pomocy finansowej za poręczeniem majątkowym składa wniosek sporządzony według wzoru stanowiącego załącznik nr 1 do rozporządzenia.

3. Wpłaty na rachunek bankowy urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw zagranicznych są dokonywane w złotych polskich, w kwocie przeliczonej według obowiązującego w Narodowym Banku Polskim w dniu dokonywania wpłaty kursu sprzedaży waluty, w jakiej ma nastąpić wypłata przez konsula pomocy finansowej.

4. Wpłaty na rachunek bankowy lub do kasy polskiego urzędu konsularnego za granicą mogą być dokonywane w walucie państwa przyjmującego, w dolarach amerykańskich – USD lub euro – EUR.

5. Konsul, w miarę potrzeby i możliwości, powinien udzielić wnioskodawcy pomocy w skontaktowaniu się ze wskazaną przez wnioskodawcę osobą lub instytucją mogącą dokonać wpłaty poręczenia.

6. Po dokonaniu przez wnioskodawcę zwrotu równowartości udzielonej mu pomocy finansowej kwota wpłacona tytułem poręczenia jest zwracana poręczycielowi.

§ 4.[Udzielenie pomocy finansowej bez poręczenia majątkowego] 1. W przypadku braku możliwości uzyskania zabezpieczenia w postaci poręczenia majątkowego, konsul może udzielić pomocy finansowej na pokrycie kosztów powrotu do Rzeczypospolitej Polskiej najbardziej ekonomicznie uzasadnionym środkiem transportu, po zobowiązaniu się przez wnioskodawcę do zwrotu całości lub części otrzymanej kwoty, w terminie i w sposób określony w decyzji konsula o przyznaniu tej pomocy.

2. Osoba ubiegająca się o uzyskanie pomocy finansowej bez poręczenia majątkowego składa wniosek sporządzony według wzoru stanowiącego załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 5.[Przesłanki odroczenia lub umorzenia zobowiązania] Minister właściwy do spraw zagranicznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a konsul Rzeczypospolitej Polskiej za granicą mogą:

1) w szczególnie uzasadnionych przypadkach, biorąc pod uwagę możliwości płatnicze dłużnika, odroczyć termin zapłaty całości lub części należności albo rozłożyć płatność całości lub części należności na raty;

2) w przypadkach uzasadnionych szczególnie trudną sytuacją życiową lub majątkową dłużnika, a zwłaszcza gdyby egzekwowanie należności mogło prowadzić do pozbawienia dłużnika środków niezbędnych do utrzymania na poziomie najniższego wynagrodzenia za pracę pracownika, umorzyć zobowiązanie w całości lub w części.

§ 6.[Zgoda na pokrycie kosztów powrotu przez osobę trzecią] 1. Konsul może wyrazić zgodę na wpłacenie, przez osobę lub instytucję wskazaną przez wnioskodawcę, na rachunek bankowy urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw zagranicznych albo na rachunek bankowy lub do klasy polskiego urzędu konsularnego, przeznaczonej dla wnioskodawcy kwoty niezbędnej na pokrycie kosztów powrotu wnioskodawcy do Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Równowartość kwoty wpłaconej na zasadach, o których mowa w ust. 1, konsul, po uzyskaniu potwierdzenia wpłaty, wypłaca wnioskodawcy za potwierdzeniem odbioru, podpisanym przez wnioskodawcę na formularzu wniosku, którego wzór stanowi załącznik nr 3 do rozporządzenia.

3. Przepisy § 3 ust. 3–5 stosuje się odpowiednio.

§ 7.[Udzielenie pomocy finansowej w sytuacjach wyjątkowych] 1. W sytuacjach wyjątkowych, dotyczących w szczególności ofiar klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych, konsul może, w ramach posiadanych środków budżetowych na opiekę konsularną, udzielić pomocy finansowej na pokrycie kosztów powrotu do Polski bez wymagania składania zabezpieczeń, o jakich mowa w § 3 i 4, albo uzależnić udzielenie pomocy finansowej od zobowiązania się wnioskodawcy do zwrotu tylko części udzielonej pomocy.

2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, konsul może odstąpić od stosowania przepisu § 6.

3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach konsul, za zgodą ministra właściwego do spraw zagranicznych, może podjąć wszelkie inne działania niezbędne dla zapewnienia wnioskodawcy pomocy finansowej na pokrycie kosztów powrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 8.[Bezzwrotna zapomoga] 1. Osobie pochodzenia polskiego zamieszkałej w państwie przyjmującym, znajdującej się w niedostatku i niemającej możliwości uzyskania wystarczającej pomocy materialnej z innych źródeł, konsul, w ramach posiadanych środków budżetowych na opiekę konsularną, może udzielić bezzwrotnej zapomogi, w szczególności na pokrycie w całości lub w części należności z tytułu zabezpieczenia podstawowych warunków bytowych, w tym na zakup niezbędnych lekarstw, żywności, odzieży, pomocy szkolnych, opłacenie kosztów niezbędnej opieki.

2. Zapomogi, o której mowa w ust. 1, konsul może udzielić, działając z urzędu.

§ 9.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Spraw Zagranicznych
z dnia 28 sierpnia 2002 r. (poz. 1262)

Załącznik nr 1

WZÓR

WNIOSKU O UDZIELENIE PRZEZ KONSULA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ POMOCY FINANSOWEJ NA POKRYCIE KOSZTÓW POWROTU DO POLSKI, ZA PORĘCZENIEM MAJĄTKOWYM

Załącznik nr 2

WZÓR

WNIOSKU O UDZIELENIE PRZEZ KONSULA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ POMOCY FINANSOWEJ NA POKRYCIE KOSZTÓW POWROTU DO POLSKI, BEZ PORĘCZENIA MAJĄTKOWEGO

Załącznik nr 3

WZÓR

WNIOSKU O WYRAŻENIE PRZEZ KONSULA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ ZGODY NA POŚREDNICZENIE W PRZEKAZANIU PIENIĘDZY NA POKRYCIE KOSZTÓW POWROTU DO POLSKI