Na podstawie art. 78 ust. 3 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96, z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 88, poz. 554, Nr 111, poz. 726 i Nr 133, poz. 885, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 109, poz. 1157 i Nr 120, poz. 1268 oraz z 2001 r. Nr 110, poz. 1190, Nr 115, poz. 1229 i Nr 154, poz. 1800) zarządza się, co następuje:

§ 2.[Ratownictwo górnicze] 1. Ratownictwo górnicze tworzą służby:

1) ratownictwa górniczego przedsiębiorcy,

2) Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego lub innego podmiotu zawodowo trudniącego się wykonywaniem czynności w zakresie ratownictwa górniczego, zwane dalej „jednostkami ratownictwa”.

2. Zadaniem służb, o których mowa w ust. 1, jest niezwłoczne niesienie pomocy w razie zagrożenia życia lub zdrowia pracowników zakładu górniczego oraz innych osób znajdujących się w zakładzie górniczym, a także w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego powstałego w szczególności wskutek: pożaru, wybuchu gazów lub pyłu węglowego, wyrzutu gazów lub skał, wdarcia się wody do wyrobisk, zawału, tąpnięcia, otwierania wyrobisk izolowanych, penetracji nieczynnych wyrobisk, erupcji płynu złożowego, wydzielania się siarkowodoru i awarii energomechanicznej, a także zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego.

3. Do zadań służb, o których mowa w ust. 1, należy także wykonywanie prac profilaktycznych; pracami profilaktycznymi są prace mające na celu zapobieganie bezpośredniemu zagrożeniu bezpieczeństwa pracowników lub ruchu zakładu górniczego.

§ 3.[Odesłanie do przepisów ustawy Prawo geologiczne i górnicze] 1. Obowiązek wynikający z art. 75 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze, zwanej dalej „ustawą”, przedsiębiorca może spełnić poprzez:

1) utrzymywanie własnych służb ratownictwa górniczego,

2) stałą zorganizowaną współpracę służb ratownictwa przedsiębiorców,

3) powierzenie tego obowiązku w całości lub w części jednostkom ratownictwa.

2. Spełniając obowiązek w sposób, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, przedsiębiorca powinien jednocześnie spełniać wymagania przewidziane dla jednostki ratownictwa, określone w rozdziale 3.

3. Przedsiębiorca organizuje współpracę służb ratownictwa, o której mowa w ust. 1 pkt 2, zasięgając opinii organizacji związków zawodowych.

§ 4.[Powierzenie wykonywania czynności w zakresie ratownictwa górniczego] 1. Powierzenie wykonywania czynności w zakresie ratownictwa górniczego jednostkom ratownictwa odbywa się na podstawie umowy, po uzyskaniu zgody, o której mowa w art. 75 ust. 2 ustawy.

2. Umowa zawarta między przedsiębiorcą a jednostką ratownictwa, zwaną dalej „właściwą jednostką ratownictwa”, powinna w szczególności określać:

1) zakres obowiązków i harmonogram delegowania przez przedsiębiorcę ratowników do zastępów dyżurujących w jednostce ratownictwa lub sposób zapewnienia gotowości zastępów ratowniczych w jednostce utrzymującej tylko zawodowe pogotowie specjalistyczne,

2) zasady współpracy dotyczącej możliwości korzystania ze sprzętu i wyposażenia,

3) wysokość opłaty przysługującej jednostce ratownictwa od przedsiębiorcy za świadczone usługi przez tę jednostkę.

3. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do wykonywania obowiązku, o którym mowa w art. 75 ust. 1 pkt 2 ustawy.

§ 5.[Plan ratownictwa] 1. Dla każdego zakładu górniczego sporządza się plan ratownictwa, który w szczególności powinien określać sposób prowadzenia akcji ratowniczej w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub ruchu zakładu górniczego spowodowanego: pożarem, tąpnięciem, wybuchem gazów lub pyłu węglowego, wyrzutem gazów i skał, zawałem wyrobiska, wdarciem się wody do wyrobisk górniczych, otwieraniem wyrobisk izolowanych, penetracją nieczynnych wyrobisk, erupcją płynu złożowego, wydzielaniem się siarkowodoru, osuwisk w odkrywkowych zakładach górniczych oraz awarią energomechaniczną.

2. Plan, o którym mowa w ust. 1, powinien określać sposób wykonania obowiązków w zakresie ratownictwa górniczego, a w szczególności:

1) organizację służb ratownictwa i służb pogotowia w zakładzie górniczym, z uwzględnieniem:

a) adresów i numerów telefonów osób kierownictwa i dozoru ruchu przewidzianych do kierowania pracami ratowniczymi i pomocniczymi podczas prowadzenia akcji ratowniczej oraz kolejności ich powiadamiania,

b) obsady kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, liczby zastępów i sposobów powiadamiania ratowników,

c) lokalizacji i wyposażenia pomieszczeń niezbędnych do prowadzenia akcji ratowniczej,

d) systemów łączności,

e) adresów i numerów telefonów organów administracji publicznej i instytucji, które powiadamia się o powstałym zagrożeniu,

2) służby obowiązane do współpracy ze służbą ratownictwa w zakładzie górniczym, ze wskazaniem ustalonego zakresu współpracy,

3) możliwość stałego udziału w akcji ratowniczej zawodowych specjalistycznych służb jednostek ratownictwa,

4) niezbędne wyposażenie w sprzęt ratowniczy, ze wskazaniem: miejsc składowania, sposobu transportu i osób odpowiedzialnych za terminowe wyposażenie w ten sprzęt,

5) organizację pomocy medycznej podczas akcji ratowniczej, z uwzględnieniem:

a) nazwisk, miejsc pracy i zamieszkania oraz numerów telefonów personelu medycznego,

b) sposobu organizowania pomocy medycznej i doboru właściwych środków w zależności od rodzajów zagrożeń,

6) koordynację, o której mowa w § 8, przez jednostkę ratownictwa oraz plan wzajemnej pomocy zakładów górniczych,

7) dokumentację prowadzenia akcji ratowniczej,

8) sposób zwalczania zagrożenia pożarowego z uwzględnieniem:

a) wykazu miejsc szczególnie zagrożonych powstaniem pożaru,

b) sposobu wycofania ludzi ze strefy zagrożenia,

c) parametrów wentylacyjnych, map i schematów niezbędnych przy prowadzeniu akcji pożarowej.

3. Kierownik ruchu zakładu górniczego zatwierdza plan ratownictwa.

4. Zmiany w planie ratownictwa przeprowadza się w trybie przewidzianym dla zatwierdzania planu ratownictwa, z zastrzeżeniem ust. 5.

5. Plan ratownictwa powinien być na bieżąco aktualizowany; zakres aktualizacji planu ratownictwa ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

6. Z treścią planu ratownictwa powinny być zapoznane osoby wymienione w planie, odpowiedzialne za wykonywanie określonych zadań podczas prowadzenia akcji ratowniczej.

§ 6.[Dokumentacja w zakresie ratownictwa górniczego] 1. W zakładzie górniczym i w jednostce ratownictwa powinna być prowadzona dokumentacja w zakresie ratownictwa górniczego.

2. Rodzaje dokumentacji, o których mowa w ust. 1, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

3. Dokumentację, o której mowa w ust. 1, prowadzi się na podstawie wzorów określonych przez właściwą jednostkę ratownictwa.

§ 7.[Odpowiedzialność za stan ratownictwa górniczego w zakładzie] Kierownik ruchu zakładu górniczego odpowiada za stan ratownictwa górniczego w zakładzie górniczym.

§ 8.[Koordynacja działania służb ratownictwa górniczego przedsiębiorcy] Jednostki ratownictwa koordynują działania służb ratownictwa górniczego przedsiębiorcy w sposób określony w planie ratownictwa, o którym mowa w § 5 ust. 1.

§ 10.[Drużyna ratownicza i kopalniana stacja ratownictwa górniczego] W zakładzie górniczym powinna być zorganizowana drużyna ratownicza oraz odpowiednio wyposażona kopalniana stacja ratownictwa górniczego.

§ 11.[Zakładowa stacja ratownictwa górniczego] 1. W zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi obowiązek posiadania kopalnianej stacji ratownictwa górniczego może zostać spełniony przez utrzymywanie zakładowej stacji ratownictwa górniczego.

2. Do zakładowej stacji ratownictwa górniczego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

§ 12.[Skład drużyny ratowniczej zakładu górniczego] W skład drużyny ratowniczej zakładu górniczego wchodzą:

1) kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego,

2) zastępcy kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego,

3) ratownicy górniczy,

4) mechanicy sprzętu ratowniczego,

5) osoby posiadające wymagane kwalifikacje w zakresie zwalczania zagrożeń górniczych i prowadzenia akcji ratowniczych, wyznaczone przez kierownika ruchu zakładu górniczego, po uzyskaniu ich zgody; osoby te wchodzą w skład drużyny ratowniczej zakładu górniczego jako specjaliści.

§ 13.[Zastępy ratownicze] 1. W drużynie ratowniczej zakładu górniczego powinny być wydzielone zastępy ratownicze.

2. W skład zastępu ratowniczego wchodzi:

1) zastępowy,

2) czterech ratowników, z których jeden pełni dodatkowo funkcję zastępcy zastępowego.

3. Zastępowych wyznacza kierownik ruchu zakładu górniczego na wniosek kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego; zastępowy kieruje pracą zastępu.

4. Liczba zastępowych w drużynie ratowniczej powinna być odpowiednio większa od liczby zastępów tworzących drużynę ratowniczą.

§ 14.[Specjalistyczne zastępy ratownicze] W przypadkach uzasadnionych potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa pracy w drużynie ratowniczej powinny być utrzymywane specjalistyczne zastępy ratownicze do wykonywania, podczas akcji ratowniczej, prac, które wymagają szczególnych umiejętności, zwłaszcza w zakresie obsługi specjalistycznych urządzeń.

§ 15.[Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego] 1. Drużyną ratowniczą zakładu górniczego kieruje kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

2. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego powinien mieć co najmniej dwóch zastępców.

3. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub co najmniej jeden z jego zastępców powinien być ratownikiem górniczym.

§ 16.[Wyznaczanie kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego i jego zastępców] 1. Kierownik ruchu zakładu górniczego wyznacza kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego i jego zastępców, spośród osób kierownictwa lub wyższego dozoru ruchu tego zakładu.

2. W zakładach górniczych innych niż podziemne zakłady górnicze można, w odniesieniu do kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, odstąpić od wymagań określonych w ust. 1 oraz obowiązku wyznaczania więcej niż jednego zastępcy kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

§ 17.[Zadania kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego] 1. Do zadań kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego należy w szczególności:

1) zapewnienie wymaganego wyposażenia i wyszkolenia drużyny ratowniczej oraz wyposażenia kopalnianej stacji ratownictwa górniczego,

2) dbanie o stałą gotowość drużyny ratowniczej, odpowiedni stan pomieszczeń i właściwe zatrudnienie zastępów dyżurujących oraz sprawne działanie sprzętu stanowiącego wyposażenie kopalnianej stacji ratownictwa górniczego,

3) prowadzenie, zgodnie z harmonogramem, ćwiczeń ratowniczych oraz terminowe kierowanie ratowników na badania lekarskie i wymagane szkolenia,

4) kontrolowanie pracy mechaników sprzętu ratowniczego oraz prowadzenie przeszkolenia załóg w zakresie użytkowania sprzętu oczyszczającego ucieczkowego i aparatów regeneracyjnych ucieczkowych (powietrznych butlowych),

5) przeprowadzanie kontroli, co najmniej raz w miesiącu, stanu aparatów regeneracyjnych (powietrznych butlowych) i pozostałego sprzętu ratowniczego oraz przedstawianie jej wyników co najmniej raz na kwartał kierownikowi ruchu zakładu górniczego, który powinien udokumentować zapoznanie się z tymi wynikami,

6) prowadzenie ewidencji członków drużyny ratowniczej i udokumentowanie w niej badań lekarskich, ćwiczeń, dyżurów, szkoleń oraz udziału w akcjach ratowniczych,

7) prowadzenie ewidencji osób przeszkolonych w zakresie ratownictwa, niebędących ratownikami.

2. W zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi sposób przeprowadzania kontroli, o których mowa w ust. 1 pkt 5, ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

§ 18.[Obowiązki kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego w przypadku zawarcia umowy z jednostką ratownictwa] W przypadku zawarcia przez przedsiębiorcę z jednostką ratownictwa umowy, o której mowa w § 4 ust. 1, kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego:

1) wyznacza ratowników do pełnienia dyżurów w dyżurujących zastępach utrzymywanych przez tę jednostkę dla grup zakładów górniczych,

2) opracowuje, z odpowiednim wyprzedzeniem w czasie, harmonogram ćwiczeń dla zastępów ratowniczych w uzgodnieniu z jednostką ratownictwa,

3) opracowuje, dla zakładów poszukujących ropę naftową i gaz ziemny oraz dla zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, harmonogram dyżuru ratowników będących w pracy i wyznaczonych do zapewnienia gotowości do akcji ratowniczej, o której mowa w § 4 ust. 2 pkt 1.

§ 19.[Przynależność do ratownictwa górniczego] 1. Przynależność do ratownictwa górniczego jest dobrowolna.

2. Ratownik górniczy powinien uczestniczyć w pogotowiu ratowniczym, brać udział w ćwiczeniach i akcjach ratowniczych.

3. Ratownik górniczy powinien, raz na 5 lat, odbyć kurs okresowy dla ratowników górniczych.

4. W przypadku niewywiązywania się ratownika z obowiązków, z przyczyn przez niego zawinionych, nie powinien on przez okres do 14 dni wykonywać czynności członka drużyny ratowniczej.

5. W przypadku gdy w wyznaczonym terminie nie ustąpi przyczyna niedopuszczenia ratownika do wykonywania czynności członka drużyny ratowniczej, kierownik ruchu zakładu górniczego powinien pozbawić ratownika wykonywania czynności w drużynie ratowniczej.

§ 20.[Wezwanie] Ratownik górniczy, w przypadku wezwania, powinien niezwłocznie zgłosić się do kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub do wyznaczonego miejsca, w sposób określony w planie ratownictwa, o którym mowa w § 5 ust. 1.

§ 21.[Wyznaczanie mechaników sprzętu ratowniczego] 1. Kierownik ruchu zakładu górniczego, na wniosek kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, wyznacza mechaników sprzętu ratowniczego.

2. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego wyznacza, spośród podległych mu mechaników, pierwszego mechanika, który sprawuje nadzór nad pozostałymi mechanikami.

3. Mechanik sprzętu ratowniczego powinien, raz na 5 lat, odbyć kurs okresowy dla mechaników sprzętu ratowniczego.

§ 22.[Zadania mechanika sprzętu ratowniczego] Do zadań mechanika sprzętu ratowniczego należy w szczególności:

1) utrzymywanie, na swojej zmianie, w stałej gotowości aparatów regeneracyjnych (powietrznych butlowych) i pozostałego sprzętu,

2) kontrola, naprawa, konserwacja i dezynfekcja aparatów regeneracyjnych (powietrznych butlowych) oraz pozostałego sprzętu ratowniczego, stanowiącego wyposażenie kopalnianej stacji ratownictwa, i prowadzenie odpowiednich książek kontroli,

3) zaopatrywanie wszystkich urządzeń ratowniczych w numery i znaki własności stosowane w zakładzie górniczym,

4) przedkładanie kierownikowi kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, raz w miesiącu, do wglądu i potwierdzenia, prowadzonych książek ewidencyjno-kontrolnych,

5) zapewnienie, aby w pomieszczeniach przeznaczonych do przechowywania aparatów regeneracyjnych (powietrznych butlowych) i pozostałego sprzętu ratowniczego znajdował się wyłącznie sprzęt sprawny i przygotowany do przeprowadzania akcji,

6) zgłaszanie dyspozytorowi ruchu zakładu górniczego miejsca pobytu dyżurujących na dole zastępów ratowniczych, z podaniem sposobu ich alarmowania,

7) ułożenie kart wezwań ratowników według stanu zatrudnienia, na podstawie wykazów markowni.

§ 23.[Szczegółowe wymagania w zakresie wyposażenia] 1. W zakładzie górniczym powinien być stosowany wyłącznie sprzęt ratowniczy do ochrony układu oddechowego, dopuszczony do stosowania na podstawie odrębnych przepisów.

2. Stan sprzętu, o którym mowa w ust. 1, a także innych urządzeń niezbędnych do prowadzenia akcji ratowniczej powinien w szczególności zapewnić:

1) skuteczne prowadzenie prac ratowniczych,

2) bezpieczeństwo ludzi podczas likwidacji zagrożenia, zwłaszcza podczas wykonywania prac niebezpiecznych wymagających użycia sprzętu specjalistycznego.

3. Kopalniana stacja ratownictwa górniczego i służby ratownictwa w zakładzie górniczym powinny być wyposażone w:

1) sprzęt ochrony układu oddechowego,

2) przyrządy pomiarowe i kontrolne,

3) sprzęt ratowniczy i pomocniczy,

4) sprzęt medyczny,

5) sprzęt ochrony indywidualnej i odzież ochronną,

6) oświetlenie osobiste ratowników określone przez właściwą jednostkę ratownictwa.

4. Szczegółowe wymagania w zakresie wyposażenia kopalnianej stacji ratownictwa górniczego i służby ratownictwa określa plan ratownictwa, o którym mowa w § 5 ust. 1; wymagania te powinny uwzględniać rodzaj zagrożeń występujących w zakładzie górniczym, a w podziemnym zakładzie górniczym także liczbę pracowników zatrudnionych w ciągu doby pod ziemią.

§ 24.[Przechowywanie i konserwacja sprzętu ratowniczego] 1. W celu zapewnienia możliwości natychmiastowego użycia sprzętu ratowniczego powinien być on przechowywany i konserwowany, w sposób określony w instrukcji producenta sprzętu ratowniczego.

2. Aparaty regeneracyjne (powietrzne butlowe) oraz sprzęt ochrony układu oddechowego przystosowany do ewakuacji poszkodowanych powinny być przechowywane w kopalnianych stacjach (punktach) ratownictwa górniczego.

3. Aparaty, o których mowa w ust. 2, mogą być wydawane wyłącznie przez mechaników sprzętu ratowniczego, na polecenie kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, jego zastępców albo kierownika akcji ratowniczej.

4. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego powinien powiadomić kierownika ruchu zakładu górniczego o każdym przypadku użycia aparatów, o których mowa w ust. 2, a także o wypadku zaistniałym podczas ich użycia.

5. W razie zaistnienia wypadku, o którym mowa w ust. 4, kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego zapewnia, w przypadku użycia aparatu regeneracyjnego, zabezpieczenie 3 sztuk nieużywanych i zaplombowanych pochłaniaczy CO₂ tej samej partii, serii i daty produkcji, jakich użyto w aparacie, w którym zdarzył się wypadek.

§ 25.[Konserwacja sprzętu ratowniczego] 1. Konserwację sprzętu ratowniczego przeprowadza się po każdorazowym jego użyciu, a także z częstotliwością określoną w instrukcji, o której mowa w § 24 ust. 1.

2. Konserwację, kontrolę i naprawy sprzętu ratowniczego powinni wykonywać mechanicy sprzętu ratowniczego.

§ 26.[Ewidencja i oznakowanie sprzętu ratowniczego] 1. Sprzęt i przyrządy, o których mowa w § 23 ust. 3 pkt 1 i 2, powinny być oznakowane symbolem zakładu górniczego i kolejnym numerem zgodnym z numerem zamieszczonym w ewidencji sprzętu ratowniczego, a także innymi oznaczeniami, jeżeli obowiązek taki wynika z odrębnych przepisów.

2. W celu ewidencji sprzętu ratowniczego prowadzi się dokumentację, w której powinny być odnotowane informacje o użyciu sprzętu, przeprowadzonej kontroli jego sprawności i wykonywanych naprawach.

§ 27.[Pomieszczenia, w których przechowywany jest sprzęt ratowniczy] Pomieszczenia, w których jest przechowywany sprzęt ratowniczy powinny być zabezpieczone przed dostępem osób niepowołanych.

§ 28.[Ratownik górniczy] Ratownikiem górniczym może być osoba, która:

1) ukończyła 21 lat,

2) przepracowała co najmniej 12 miesięcy w zakładzie górniczym w danej specjalności,

3) ma odpowiedni stan zdrowia oraz odpowiednie predyspozycje psychologiczne, potwierdzone specjalistycznymi badaniami,

4) ukończyła kurs podstawowy dla kandydatów na ratowników górniczych i zdała egzamin z wynikiem pozytywnym,

5) włada językiem polskim w mowie i piśmie, w stopniu niezbędnym do sprawowania czynności ratownika górniczego.

§ 29.[Mechanik sprzętu ratowniczego] Mechanikiem sprzętu ratowniczego może być ratownik górniczy lub były ratownik górniczy, który:

1) ukończył co najmniej zasadniczą szkołę zawodową,

2) ma staż ratowniczy nie krótszy niż 5 lat, a w zakładach poszukujących ropy naftowej i gazu ziemnego oraz zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi – nie krótszy niż 3 lata,

3) ukończył kurs podstawowy dla kandydatów na mechaników sprzętu ratowniczego i zdał egzamin z wynikiem pozytywnym,

4) włada językiem polskim w mowie i piśmie, w stopniu niezbędnym do sprawowania czynności mechanika sprzętu ratowniczego.

§ 30.[Komisja egzaminacyjna] 1. Przy jednostce ratownictwa, która organizuje i prowadzi kursy podstawowe dla kandydatów na ratowników górniczych i mechaników sprzętu ratowniczego, kierownik jednostki powołuje komisję egzaminacyjną.

2. Zadaniem komisji egzaminacyjnej jest przeprowadzanie egzaminów dla kandydatów na ratowników górniczych i mechaników sprzętu ratowniczego.

3. W skład komisji egzaminacyjnej wchodzą przewodniczący, sekretarz oraz członkowie, z których przynajmniej jeden powinien posiadać stwierdzone kwalifikacje, wymagane od osób kierownictwa lub wyższego dozoru ruchu zakładu górniczego.

4. Komisja egzaminacyjna przeprowadza egzamin w zespołach egzaminacyjnych, których skład ustala przewodniczący komisji spośród jej członków.

5. Przewodniczący komisji egzaminacyjnej powiadamia właściwy organ nadzoru górniczego o terminie i miejscu egzaminu. Przedstawiciel właściwego organu nadzoru górniczego może uczestniczyć w egzaminie.

6. O wyniku egzaminu zespół egzaminacyjny decyduje większością głosów, ustalając go jako „pozytywny” lub „negatywny”.

7. Członkowie zespołu egzaminacyjnego podpisują protokół z przebiegu egzaminu.

8. Przewodniczący komisji egzaminacyjnej przedkłada protokół z przebiegu egzaminu wraz z dokumentami kandydata kierownikowi jednostki, o której mowa w ust. 1.

9. Kierownik jednostki wystawia kandydatowi, który złożył egzamin z wynikiem pozytywnym, zaświadczenie o ukończeniu kursu.

§ 31.[Programy kursów podstawowych] Kierownik właściwej jednostki ratownictwa zatwierdza programy kursów podstawowych, wymaganych dla kandydatów na ratowników górniczych i mechaników sprzętu ratowniczego.

§ 32.[Odpowiedzialność za stan wyszkolenia w zakresie ratownictwa górniczego] 1. Kierownik ruchu zakładu górniczego jest odpowiedzialny za stan wyszkolenia w zakresie ratownictwa górniczego w zakładzie górniczym.

2. Szkolenie z zakresu ratownictwa górniczego powinny odbyć osoby:

1) kierownictwa akcji ratowniczych,

2) kierownictwa drużyn ratowniczych oraz pozostali członkowie drużyny ratowniczej,

3) kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego, niewchodzące w skład drużyny ratowniczej.

3. Szkolenie, o którym mowa w ust. 2, powinno być prowadzone w formie kursów, seminariów i ćwiczeń ratowniczych.

4. Właściwa jednostka ratownictwa opracowuje programy szkoleń, o których mowa w ust. 2, zgodnie ze szczegółowymi zasadami szkolenia określonymi w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

5. Szkolenie powinno być prowadzone z uwzględnieniem danej specjalności, wynikającej z rodzaju robót wykonywanych w poszczególnych zakładach górniczych.

6. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego powinien co roku opracować harmonogramy odbywania kursów i ćwiczeń ratowniczych, planowanych w następnym roku, i przedstawić je do zatwierdzenia kierownikowi ruchu zakładu górniczego.

7. Kierownik ruchu zakładu górniczego, jego zastępcy oraz dyspozytorzy ruchu zakładu górniczego powinni, raz na 2 lata, uczestniczyć w seminariach o tematyce dotyczącej zwalczania zagrożeń w zakładach górniczych oraz prowadzenia akcji ratowniczych, organizowanych przez jednostki ratownictwa górniczego.

8. Kierownik akcji ratowniczej na dole (w obiekcie), kierownik bazy ratowniczej oraz osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego, które nie wchodzą w skład drużyny ratowniczej, powinny ukończyć odpowiednie kursy specjalistyczne i powtarzać je raz na 5 lat.

9. W przypadku nieodbycia odpowiedniego kursu lub wymaganych ćwiczeń przez osobę uprawnioną do kierowania bazą lub akcją ratowniczą na dole, kierownik ruchu zakładu górniczego powinien pozbawić tę osobę pełnienia danej funkcji.

10. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego oraz jego zastępcy powinni, raz na 5 lat, powtarzać kurs okresowy dla kierowników tych stacji.

11. W zakładach poszukujących ropy naftowej i gazu ziemnego oraz w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, szkolenie osób kierownictwa i dozoru ruchu o specjalności wiertniczej powinno dodatkowo uwzględniać tematykę z zakresu opanowywania erupcji płynu złożowego. Szkolenie z zakresu opanowywania erupcji płynu złożowego powinno być powtarzane co 2 lata.

12. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego powinien organizować seminaria dla zastępowych. Seminaria powinny odbywać się co najmniej raz w roku w wymiarze nie mniejszym niż 6 godzin.

13. Zastępowi kopalnianych drużyn ratowniczych powinni uczestniczyć w seminariach dla zastępowych oraz ukończyć szkolenia z zakresu udzielania pomocy przedmedycznej; szkolenia powinny być powtarzane co 2 lata.

14. Specjaliści wchodzący w skład drużyny ratowniczej powinni uczestniczyć w seminariach o tematyce dotyczącej zwalczania zagrożeń w zakładach górniczych oraz prowadzenia akcji ratowniczych, co najmniej raz w okresie 5 lat.

15. Szkolenia powinny być prowadzone przez osoby posiadające wymagane kwalifikacje.

16. Osoby odbywające szkolenia są zwolnione z obowiązku wykonywania pracy.

§ 33.[Ratownik biorący udział w ćwiczeniach] 1. Ratownik biorący udział w ćwiczeniach powinien mieć aktualne świadectwo lekarskie stwierdzające jego zdolność do pełnienia obowiązków ratownika górniczego oraz posiadać aktualne świadectwo ukończenia kursu ratowniczego.

2. Ratownik, który odbywa ćwiczenia, nie może być zatrudniony na zmianie poprzedzającej ćwiczenia i następującej po ćwiczeniach.

3. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego ustala każdorazowo liczbę ratowników biorących udział w ćwiczeniach; w podziemnym zakładzie górniczym liczba ratowników biorących udział w ćwiczeniach wynosi od 10 do 20.

§ 34.[Przeprowadzanie badań lekarskich] 1. Przedsiębiorca powinien zapewnić ratownikom górniczym i kandydatom na ratowników górniczych przeprowadzanie badań lekarskich w celu stwierdzenia ich przydatności do służby w ratownictwie górniczym.

2. Rodzaje badań, zakres, metodykę i przebieg oraz częstotliwość ich przeprowadzania określają zasady oceny medycznej zdolności do pracy w ratownictwie górniczym, opracowane przez właściwą jednostkę ratownictwa.

3. Dla każdego ratownika górniczego prowadzi się dokumentację lekarską zawierającą dane o jego stanie zdrowia, wynikające z badań, o których mowa w ust. 1.

§ 35.[Opieka lekarska] Ratownikom górniczym powinna być zapewniona opieka lekarska obejmująca:

1) badania lekarskie przed każdorazowym rozpoczęciem dyżurów w jednostce ratownictwa,

2) pomoc ambulatoryjną podczas pełnienia dyżurów w jednostce ratownictwa,

3) pomoc lekarską podczas akcji ratowniczych,

4) sprawdzanie stanu zdrowia bezpośrednio przed i po zakończeniu udziału w akcji ratowniczej.

§ 36.[Pomoc lekarska podczas prowadzenia akcji ratowniczej] Organizację pomocy lekarskiej podczas prowadzenia akcji ratowniczej określa plan ratownictwa zakładu górniczego, o którym mowa w § 5 ust. 1.

§ 37.[Pomieszczenia kopalnianej stacji ratownictwa górniczego] 1. Kopalniana stacja ratownictwa górniczego w podziemnym zakładzie górniczym powinna posiadać pomieszczenia przeznaczone do przechowywania, konserwacji i naprawy sprzętu ratowniczego, przeprowadzania szkolenia teoretycznego i praktycznego ratowników oraz grupowania ratowników zmobilizowanych do akcji ratowniczej.

2. Stacja, o której mowa w ust. 1, powinna posiadać komorę ćwiczeń ratowniczych do prowadzenia praktycznych ćwiczeń ratowniczych oraz szkolenia pracowników tego zakładu w posługiwaniu się sprzętem ochrony układu oddechowego.

3. W punkcie ratownictwa górniczego powinien znajdować się zespół pomieszczeń przeznaczonych do przechowywania i konserwacji sprzętu ratowniczego. Pomieszczenia te powinny odpowiadać wymaganiom przewidzianym dla tego rodzaju pomieszczeń w stacji, o której mowa w ust. 1.

4. W podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny niepalne, obowiązkowe ćwiczenia ratownicze mogą się odbywać w komorze ćwiczeń właściwej jednostki ratownictwa.

§ 38.[Usytuowanie stacji i punktów ratownictwa górniczego] 1. Stacja, o której mowa w § 37 ust. 1, powinna być usytuowana w pobliżu szybu zjazdowego.

2. W podziemnym zakładzie górniczym, w którym prowadzone są roboty górnicze i zjazd pracowników odbywa się w kilku rejonach znacznie oddalonych od siebie, oprócz kopalnianej stacji ratownictwa górniczego powinien być utrzymywany także punkt (punkty) ratownictwa górniczego.

3. Kierownik ruchu podziemnego zakładu górniczego, w uzgodnieniu z właściwą jednostką ratownictwa, decyduje o utworzeniu punktu ratownictwa górniczego i jego lokalizacji.

§ 39.[Projekt budowy kopalnianej stacji ratownictwa górniczego] Projekt budowy (przebudowy) kopalnianej stacji ratownictwa górniczego w podziemnym zakładzie górniczym powinien odpowiadać wymaganiom określonym w Polskiej Normie.

§ 40.[Wyposażenie punktu ratownictwa górniczego] 1. Kierownik ruchu podziemnego zakładu górniczego, w uzgodnieniu z właściwą jednostką ratownictwa, ustala wyposażenie punktu ratownictwa górniczego w aparaty regeneracyjne (powietrzne butlowe), sprzęt ochrony układu oddechowego przystosowany do ewakuacji poszkodowanych, materiały i sprzęt do prowadzenia akcji, kontroli, konserwacji i napraw oraz ustala rodzaje niezbędnych pomieszczeń w punkcie ratownictwa.

2. Punkt ratownictwa górniczego powinien być wyposażony co najmniej w 10 aparatów regeneracyjnych lub aparatów powietrznych butlowych.

§ 41.[Liczba ratowników w drużynie i jej skład] 1. Kierownik ruchu podziemnego zakładu górniczego ustala liczbę osób wchodzących w skład drużyny ratowniczej i jej skład, uwzględniając zagrożenia występujące w zakładzie górniczym.

2. Liczba ratowników w drużynie ratowniczej podziemnego zakładu górniczego jest zależna od liczby pracowników zatrudnionych w ciągu doby pod ziemią i powinna wynosić co najmniej:

1) 15 ratowników górniczych – przy liczbie pracowników nieprzekraczającej 500,

2) 50 ratowników górniczych – przy liczbie pracowników od 501 do 2000,

3) 80 ratowników górniczych – przy liczbie pracowników przekraczającej 2000.

§ 42.[Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego i jego zastępcy] Kierownikiem kopalnianej stacji ratownictwa górniczego w podziemnym zakładzie górniczym oraz jego zastępcami mogą być osoby, które:

1) posiadają co najmniej pięcioletni staż ratownika górniczego,

2) ukończyły kurs dla kandydatów na kierowników kopalnianych stacji ratownictwa górniczego,

3) odbywają, raz na 5 lat, kurs okresowy dla kierowników kopalnianych stacji ratownictwa górniczego.

§ 43.[Zakaz pełnienia innych funkcji przez kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego] Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny palne, nie powinien równocześnie pełnić innych funkcji w kierownictwie lub dozorze ruchu zakładu górniczego.

§ 44.[Funkcja zastępowego] Funkcje zastępowego może pełnić ratownik górniczy posiadający co najmniej pięcioletni staż pracy w ratownictwie górniczym.

§ 45.[Znaczki i identyfikatory ratowników] 1. Znaczki ratowników górniczych w markowni podziemnego zakładu górniczego powinny odróżniać się od znaczków innych pracowników dołowych.

2. W przypadku stosowania ewidencji komputerowej zatrudnionych pracowników, identyfikatory ratowników górniczych powinny odróżniać się od identyfikatorów pozostałych pracowników.

§ 46.[Zatrudnienie mechaników sprzętu ratowniczego] 1. Mechanicy sprzętu ratowniczego w podziemnym zakładzie górniczym powinni być zatrudnieni w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego na wszystkich zmianach, zarówno w dniach roboczych, jak i w dniach wolnych od pracy.

2. Oprócz mechaników stale zatrudnionych w kopalnianej stacji (punkcie) ratownictwa górniczego w podziemnym zakładzie górniczym powinni być zatrudnieni, co najmniej dwaj, mechanicy rezerwowi.

3. Mechanicy rezerwowi, o których mowa w ust. 2, powinni, raz na kwartał, pełnić przez 5 dni dyżur w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego na zmianie, na której jest zatrudniony pierwszy mechanik.

4. W podziemnym zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny niepalne kierownik ruchu zakładu górniczego decyduje o zatrudnianiu mechanika w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego w dni wolne od pracy.

§ 47.[Utrzymywanie dyżurujących zastępów ratowniczych] 1. W wyrobiskach podziemnych zakładów górniczych wydobywających kopaliny palne powinny być utrzymywane zastępy ratownicze dyżurujące stale na wszystkich zmianach w dniach pracy oraz w dniach wolnych od pracy, z tym że w dniach pracy na każdej zmianie powinny być utrzymywane w wyrobiskach co najmniej dwa zastępy.

2. W podziemnym zakładzie górniczym innym niż wymieniony w ust. 1 utrzymywanie dyżurujących zastępów ratowniczych jest wymagane, jeżeli wynika to z planu ratownictwa, o którym mowa w § 5 ust. 1.

§ 48.[Zastępy dyżurujące dla dwóch lub więcej podziemnych zakładów górniczych] 1. W uzasadnionych przypadkach, w dni wolne od pracy, dla dwóch lub więcej podziemnych zakładów górniczych mogą być utrzymywane dyżury co najmniej dwóch zastępów ratowniczych oraz dodatkowo mechanika sprzętu ratowniczego i osoby dozoru ruchu będącej ratownikiem górniczym, na warunkach ustalonych w planie ratownictwa, o którym mowa w § 5 ust. 1. O powyższych ustaleniach powiadamia się właściwy organ nadzoru górniczego.

2. Zastępy dyżurujące dla dwóch lub więcej podziemnych zakładów górniczych powinny przebywać w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub w jej pobliżu; zastępy dyżurujące powinny mieć zapewnioną opiekę lekarską.

3. Do dyspozycji zastępów dyżurujących zabezpieczających dwa lub więcej podziemnych zakładów górniczych powinien być utrzymywany, przez okres dyżuru, środek transportu wraz z kierowcą, przystosowany do przewozu ludzi i sprzętu ratowniczego.

4. W przypadku gdy w jednym z podziemnych zakładów górniczych są utrzymywane zastępy, o których mowa w ust. 1, w pozostałych podziemnych zakładach górniczych powinien być zatrudniony na każdej zmianie co najmniej jeden ratownik górniczy (przewodnik) posiadający znajomość zakładu górniczego, a w szczególności układu wyrobisk.

§ 49.[Rodzaj, miejsce pracy i zadania wykonywane przez zastępy dyżurujące] 1. Zastępy dyżurujące w podziemnych zakładach górniczych powinny być zatrudniane przede wszystkim przy wykonywaniu prac profilaktycznych w wyrobiskach, z których mają zapewniony szybki transport do innych rejonów zakładu górniczego.

2. Rodzaj, miejsce pracy i zadania wykonywane przez zastępy dyżurujące zatrudnione w warunkach, o których mowa w ust. 1, określa kierownik działu wentylacji zakładu górniczego, który ustalenia te, przed podjęciem pracy zastępu dyżurującego, odnotowuje w „Dzienniku kopalnianej stacji ratownictwa górniczego”.

3. Zmiana zastępów dyżurujących odbywa się, w razie potrzeby, w miejscu pracy lub na wyznaczonej drodze dojścia do kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

§ 50.[Łączność z centralą telefoniczną zakładu górniczego] 1. Zastęp dyżurujący w podziemnym zakładzie górniczym powinien mieć bezpośrednią łączność z centralą telefoniczną zakładu górniczego.

2. Zastępowy zastępu dyżurującego, o którym mowa w ust. 1, powinien powiadomić o miejscu pracy zastępu, zakresie wykonywanych prac i numerze telefonu:

1) kopalnianą stację ratownictwa górniczego,

2) dyspozytora ruchu zakładu górniczego.

3. Powiadomienia, o których mowa w ust. 2, powinny być odpowiednio udokumentowane przez dyspozytora ruchu zakładu górniczego oraz udokumentowane w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

4. Zastępowy zastępu, o którym mowa w ust. 2, powinien powiadomić centralę telefoniczną zakładu górniczego o miejscu pracy zastępu i numerze telefonu w tym miejscu.

5. Mechanik sprzętu ratowniczego, dyżurujący w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego podziemnego zakładu górniczego, powinien sprawdzić łączność z zastępem dyżurującym przynajmniej 2 razy podczas zmiany.

6. Zastępowy zastępu dyżurującego, o którym mowa w ust. 1, udającego się do miejsca pracy na dole lub powracającego z tego miejsca po ukończeniu pracy, w drodze do szybu powinien zgłaszać się telefonicznie do kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

7. Podział zastępu dyżurującego na mniejsze jednostki podczas wykonywania prac jest niedopuszczalny.

§ 51.[Skład zastępu dyżurującego] 1. Zastęp dyżurujący w podziemnym zakładzie górniczym składa się z ratowników górniczych o różnych specjalnościach.

2. Ratownicy zastępu dyżurującego powinni być zapoznani z układem wyrobisk podziemnego zakładu górniczego.

3. Imienny skład zastępu dyżurującego ustala kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, z uwzględnieniem postanowień ust. 1.

4. Mechanik sprzętu ratowniczego wpisuje do „Dziennika kopalnianej stacji (punktu) ratownictwa górniczego”, o którym mowa w § 49 ust. 2, nazwiska ratowników i numery aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych.

§ 52.[Wyposażenie dyżurującego zastępu ratowniczego] 1. Zastęp dyżurujący w podziemnym zakładzie górniczym wyposaża się w odpowiedni sprzęt określony w planie ratownictwa, o którym mowa w § 5 ust. 1, w szczególności:

1) tlenomierz o pomiarze ciągłym i sygnalizacji zadanego progu zawartości tlenu,

2) przyrządy do ciągłego pomiaru zawartości gazów, a w szczególności CO, CO₂ CH₄,

3) przyrządy do pomiaru wilgotności i temperatury.

2. Wyposażenie, o którym mowa w ust. 1, powinno być przechowywane jak najbliżej miejsca pracy dyżurującego zastępu ratowniczego.

3. W przypadku gdy dyżurujący zastęp ratowniczy jest zatrudniony przez dłuższy czas w tym samym rejonie podziemnego zakładu górniczego, wyposażenie tego zastępu można pozostawić w wyrobisku podziemnym. Aparaty regeneracyjne i aparaty powietrzne butlowe wywozi się na powierzchnię co najmniej raz na 24 godziny, celem przeprowadzenia ich kontroli przez mechanika sprzętu ratowniczego, a pozostały sprzęt ratowniczy powinien być wywieziony na powierzchnię, w okresach określonych w instrukcjach kontroli i konserwacji tego sprzętu.

4. Wyposażenie, o którym mowa w ust. 3, powinno być przekazywane w podziemnych wyrobiskach między zastępowymi zastępów kończących i podejmujących pracę.

§ 53.[Plan ratownictwa] Plan ratownictwa, o którym mowa w § 5 ust. 1, w podziemnym zakładzie górniczym określa:

1) liczbę zastępów dyżurujących, dostosowaną do ilości załogi zatrudnionej w zakładzie górniczym, które są utrzymywane na poszczególnych zmianach w dniach pracy oraz w dniach wolnych od pracy, przy spełnieniu wymogów określonych odpowiednio w § 47 i 48,

2) organizację dyżurów zastępów ratowniczych, w przypadku utrzymywania ich dla dwóch lub więcej zakładów górniczych.

§ 54.[Ilość zastępów ratowniczych w zakładach wydobywających ropę naftową i gaz ziemny] W zakładach górniczych wydobywających ropę naftową i gaz ziemny powinny być utrzymywane co najmniej:

1) w granicach lądu stałego:

a) 4 zastępy ratownicze – w przypadku występowania zagrożenia siarkowodorowego,

b) 2 zastępy ratownicze – w przypadku niewystępowania zagrożenia siarkowodorowego,

2) w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej – 2 zastępy ratownicze w każdym z obiektów wydobywczych zakładu.

§ 55.[Ilość zastępów ratowniczych w zakładach wydobywających siarkę] W zakładach górniczych wydobywających siarkę otworami wiertniczymi metodą wytapiania powinny być utrzymywane co najmniej:

1) 2 zastępy – w przypadku zatrudnienia do 100 pracowników,

2) 4 zastępy – w przypadku zatrudnienia od 101 do 500 pracowników,

3) 8 zastępów – w przypadku zatrudnienia powyżej 500 pracowników.

§ 56.[Ilość zastępów ratowniczych w zakładach poszukujących ropy naftowej i gazu ziemnego] W zakładach poszukujących ropy naftowej i gazu ziemnego, gdy roboty wykonywane są w granicach:

1) lądu stałego, powinny być utrzymywane co najmniej:

a) 4 zastępy ratownicze – w przypadku występowania zagrożenia siarkowodorowego,

b) 2 zastępy ratownicze – w przypadku niewystępowania zagrożenia siarkowodorowego,

2) obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej, powinny być utrzymywane 2 zastępy ratownicze dla każdego z obiektów (platformy wiertniczej).

§ 57.[Odesłanie do przepisów rozporządzenia] W przypadkach innych niż określone w § 38–56, organizacja służby ratownictwa górniczego powinna spełniać wymagania określone w planie ratownictwa, o którym mowa w § 5 ust. 1.

§ 58.[Kierownik kopalnianej (zakładowej) stacji ratownictwa górniczego] 1. Kierownikiem kopalnianej (zakładowej) stacji ratownictwa górniczego w zakładach poszukujących ropy naftowej i gazu ziemnego oraz w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi może być osoba kierownictwa lub:

1) wyższego dozoru ruchu zakładu górniczego posiadająca doświadczenie w zakresie opanowywania zagrożeń w danej specjalności albo

2) dozoru ruchu zakładu górniczego, będąca ratownikiem albo byłym ratownikiem górniczym, posiadająca staż w ratownictwie nie krótszy niż 3 lata.

2. Osoby, o których mowa w ust. 1, powinny ukończyć z wynikiem pozytywnym szkolenie, o którym mowa w § 66 ust. 3 pkt 1, i co 5 lat odbywać ponowne szkolenie (kurs).

§ 59.[Miejsca pracy ratowników] 1. Miejsca pracy ratowników wykonujących pracę na danej zmianie oraz ratowników innych, pozostających w gotowości do udziału w akcji ratowniczej, podlegają zgłoszeniu do dyspozytora zakładu górniczego lub w miejscu określonym w planie ratownictwa, o którym mowa w § 5 ust. 1.

2. W szczególnych przypadkach kierownik ruchu zakładu górniczego może nakazać pełnienie stałego dyżuru zastępu ratowniczego w określonym miejscu i czasie.

§ 61.[Wykonywanie zadań przez jednostkę ratownictwa] 1. Jednostka ratownictwa może wykonywać swoje zadania przy pomocy:

1) dyżurujących zawodowych zastępów ratowniczych,

2) zawodowych pogotowi specjalistycznych,

3) dyżurujących zastępów dla grup zakładów górniczych.

2. Zawodowymi ratownikami górniczymi, tworzącymi drużynę ratowniczą jednostki ratownictwa, są:

1) ratownicy górniczy, wchodzący w skład zawodowych zastępów ratowniczych,

2) ratownicy górniczy oraz pracownicy jednostki ratownictwa, wchodzący w skład zawodowych pogotowi specjalistycznych.

3. W skład drużyny ratowniczej jednostki ratownictwa wchodzą także, w charakterze specjalistów, osoby posiadające kwalifikacje w zakresie zwalczania zagrożeń górniczych i prowadzenia akcji ratowniczych; specjalistów tych wyznacza, za ich zgodą, kierownik jednostki ratownictwa.

4. Jednostka ratownictwa może, w zależności od potrzeb, tworzyć oddziały terenowe lub okręgowe stacje ratownictwa górniczego.

§ 62.[Umowa zawarta między przedsiębiorcą a jednostką ratownictwa] 1. W umowie, o której mowa w § 4 ust. 1, przedsiębiorca i jednostka ratownictwa mogą postanowić, że w:

1) skład dyżurujących zawodowych zastępów ratowniczych i zawodowych pogotowi specjalistycznych, o których mowa w § 61 ust. 1 pkt 1 i 2, mogą wchodzić ratownicy delegowani z zakładu górniczego przedsiębiorcy,

2) skład dyżurujących zastępów ratowniczych, o których mowa w § 61 ust. 1 pkt 3, mogą wchodzić ratownicy delegowani z zakładu górniczego przedsiębiorcy na okres nieprzekraczający 15 dni,

3) zakładach poszukujących ropy naftowej i gazu ziemnego oraz w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, w skład dyżurujących zawodowych pogotowi specjalistycznych, o których mowa w § 61 ust. 1 pkt 2, mogą wchodzić ratownicy będący w pracy i wyznaczeni do alarmowej gotowości do akcji ratowniczej.

2. Ratownicy górniczy, o których mowa w ust. 1, zachowują, w okresie delegowania z zakładu górniczego, uprawnienia przysługujące ratownikom górniczym w zakładach górniczych.

§ 63.[Regulamin jednostki ratownictwa] W jednostce ratownictwa powinien być sporządzony regulamin określający zadania wykonywane przez zastępy ratownicze oraz pogotowia specjalistyczne, w tym sposób szkolenia i odbywania ćwiczeń ratowniczych przez osoby wchodzące w skład tych zespołów i pogotowi; regulamin zatwierdza kierownik jednostki ratownictwa.

§ 64.[Utrzymywanie stałej gotowości] 1. Dyżurujące zawodowe zastępy ratownicze, zawodowe pogotowia specjalistyczne oraz zastępy ratownicze dla grup zakładów górniczych powinny być utrzymywane w stałej gotowości, umożliwiającej natychmiastowy wyjazd na wezwanie z zakładu górniczego, w którym wystąpiło zagrożenie.

2. W przypadku wyjazdu zastępów do akcji ratowniczych lub prac profilaktycznych, o których mowa w ust. 1, jednostka ratownictwa utrzymuje stałą gotowość, w celu niezwłocznego przystąpienia do akcji ratowniczej.

3. Zastępy, o których mowa w ust. 1, powinny przebywać w odpowiednio przygotowanych pomieszczeniach umożliwiających pełnienie całodobowego dyżuru, w szczególności zapewniających niezawodną łączność i utrzymywanie stałej gotowości do niezwłocznego przystąpienia do akcji ratowniczej.

4. Sposób pełnienia dyżurów i utrzymywania stałej gotowości dla jednostek ratownictwa zakładów poszukujących ropy naftowej i gazu ziemnego oraz zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi ustala kierownik tej jednostki.

§ 65.[Całodobowa służba dyspozytorska] W jednostce ratownictwa powinna być zorganizowana całodobowa służba dyspozytorska, dyżurująca w dniach pracy i dniach wolnych od pracy.

§ 66.[Szkolenie z zakresu ratownictwa górniczego] 1. Szkolenie z zakresu ratownictwa górniczego w jednostce ratownictwa powinno być prowadzone w formie kursów, seminariów i ćwiczeń ratowniczych, zgodnie z szczegółowymi zasadami szkolenia określonymi w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

2. Właściwa jednostka ratownictwa, na podstawie szczegółowych zasad szkolenia, określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia, opracowuje programy szkolenia, o których mowa w ust. 1; programy te zatwierdza kierownik jednostki.

3. Szkolenie, o którym mowa w ust. 1, powinno obejmować:

1) kurs podstawowy i okresowy dla kierowników kopalnianych stacji ratownictwa górniczego, ratowników górniczych i mechaników sprzętu ratowniczego,

2) kurs dla kierowników akcji na dole lub w obiekcie na powierzchni oraz kierowników baz ratowniczych,

3) seminarium dla kierowników ruchu zakładów górniczych oraz dyspozytorów ruchu w podziemnych zakładach górniczych,

4) inne kursy z zakresu ratownictwa górniczego, w zależności od potrzeb.

4. Oprócz kursów, o których mowa w ust. 3, w jednostce ratownictwa powinny być prowadzone kursy:

1) okresowe – dla osób kierownictwa i dozoru ruchu podziemnego zakładu górniczego, niewchodzących w skład drużyny ratowniczej,

2) z zakresu opanowania erupcji płynu złożowego – dla osób dozoru górniczego w zakładzie poszukującym ropy naftowej i gazu ziemnego oraz w zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi.

5. Osoby prowadzące szkolenia, o których mowa w ust. 1, 3 i 4, powinny posiadać odpowiednią wiedzę i doświadczenie zawodowe w zakresie ratownictwa górniczego oraz zapobiegania zagrożeniom występującym w zakładach górniczych i opanowywania tych zagrożeń.

§ 67.[Okresowe ćwiczenia sprawdzające] 1. W jednostce ratownictwa powinny być przeprowadzane okresowe ćwiczenia sprawdzające wiadomości nabyte na kursach dla ratowników górniczych.

2. Ćwiczenia, o których mowa w ust. 1, powinny być przeprowadzane odrębnie dla zastępów specjalistycznych.

§ 68.[Służba medyczna ratownictwa górniczego] 1. W jednostce ratownictwa powinna być zorganizowana służba medyczna ratownictwa górniczego, której organizację określa kierownik tej jednostki.

2. Lekarze wchodzący w skład służby medycznej, o której mowa w ust. 1, powinni posiadać specjalizacje określone przez kierownika jednostki ratownictwa oraz odbyć odpowiednie przeszkolenie w jednostce.

3. Jednostka ratownictwa powinna zapewnić, aby podczas akcji ratowniczej z udziałem swoich zastępów ratowniczych, obecny był lekarz spełniający wymagania określone w ust. 2.

§ 69.[Środki transportu] Jednostka ratownictwa powinna dysponować środkami transportu do przewozu zastępów ratowniczych oraz pogotowi specjalistycznych, wraz z niezbędnym wyposażeniem do prowadzenia akcji ratowniczej w zakładzie górniczym.

§ 70.[Utrzymywanie odpowiednich służb] Jednostka ratownictwa powinna utrzymywać odpowiednie służby do wykonywania zadań, o których mowa w § 60 ust. 2.

§ 71.[Wyposażenie jednostek ratownictwa] 1. Jednostka ratownictwa powinna być wyposażona w:

1) sprzęt ochrony układu oddechowego,

2) przyrządy pomiarowe i kontrolne,

3) sprzęt ratowniczy, specjalistyczny i pomocniczy, w tym lampy osobiste dla ratowników,

4) sprzęt medyczny,

5) sprzęt ochrony indywidualnej i odzież ochronną,

6) wóz bojowy dyżurujących zastępów ratowniczych (pogotowi specjalistycznych).

2. Kierownik jednostki ratownictwa określa szczegółowe wyposażenie jednostki ratownictwa i wozu bojowego w urządzenia, sprzęt i materiały, w zależności od rodzaju zagrożeń występujących w zakładach górniczych.

§ 72.[Kryteria określające zdolność do pracy w ratownictwie i zestaw środków i sprzętu medycznego] Właściwa jednostka ratownictwa opracowuje kryteria określające:

1) metodykę badań lekarskich i oceny zdolności do pracy w ratownictwie górniczym,

2) niezbędny zestaw środków i sprzętu medycznego do dyspozycji lekarza biorącego udział w akcji ratowniczej,

3) sposób przeprowadzania badań lekarskich ratowników przed wyjściem z bazy ratowniczej do strefy zagrożenia.

§ 73.[Utrzymywanie dyżurujących zastępów ratowniczych] 1. Jednostka ratownictwa dla podziemnych zakładów górniczych powinna utrzymywać na każdej zmianie roboczej, w dniach pracy, jak i dniach wolnych od pracy, co najmniej dwa dyżurujące zastępy ratownicze, o których mowa w § 61 ust. 1 pkt 1 lub pkt 3.

2. W jednostce ratownictwa dla podziemnych zakładów górniczych w skład dyżurujących zawodowych zastępów ratowniczych, o których mowa w § 61 ust. 1 pkt 1, na każdej zmianie roboczej powinni wchodzić:

1) kierownik zawodowych zastępów ratowniczych,

2) 2 zastępowych,

3) 9 zawodowych ratowników górniczych,

4) mechanik sprzętu ratowniczego.

3. Funkcję kierownika dyżurujących zawodowych zastępów ratowniczych, o których mowa w ust. 2, powinien pełnić specjalista jednostki ratownictwa, będący zawodowym ratownikiem górniczym, posiadający kwalifikacje do prowadzenia prac ratowniczych w zakładzie górniczym, określone przez jednostkę ratownictwa.

4. W skład dyżurujących zastępów ratowniczych, o których mowa w § 61 ust. 1 pkt 3, dla grup podziemnych zakładów górniczych powinni wchodzić:

1) kierownik zastępów ratowniczych,

2) 2 zastępowych,

3) 9 ratowników górniczych,

4) mechanik sprzętu ratowniczego,

5) specjalista jednostki ratownictwa, posiadający kwalifikacje do prowadzenia prac ratowniczych.

5. Kierownikiem dyżurujących zastępów ratowniczych dla grup podziemnych zakładów górniczych powinna być osoba posiadająca kwalifikacje kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego. W uzasadnionych przypadkach funkcję kierownika zastępów może pełnić osoba dozoru wyższego będąca ratownikiem górniczym.

6. Osoby, o których mowa w ust. 4, pełnią dyżur nieprzerwanie przez całą dobę.

7. Ratownicy górniczy oraz mechanicy sprzętu ratowniczego jednostki ratownictwa powinni spełniać wymagania przewidziane dla ratowników górniczych oraz mechaników sprzętu ratowniczego, określone odpowiednio w § 28 i 29.

§ 74.[Pogotowia specjalistyczne] 1. Do wykonania prac ratowniczych, w podziemnych zakładach górniczych, wymagających zastosowania specjalnych technik ratowniczych, w jednostce ratownictwa powinny być utrzymywane następujące pogotowia specjalistyczne:

1) pomiarowe – do pomiaru parametrów fizykochemicznych powietrza i gazów pożarowych oraz oceny stopnia wybuchowości mieszanin gazowych,

2) do inertyzacji powietrza kopalnianego,

3) przeciwpożarowe – do wykonywania prac ratowniczych, przy zwalczaniu pożarów podziemnych, wymagających zastosowania sprzętu i urządzeń do podawania pian gaśniczych oraz izolacji wyrobisk, górotworu i zrobów,

4) górniczo-techniczne – do prowadzenia prac ratowniczych związanych z ratowaniem ludzi uwięzionych pod zawałem lub odciętych od czynnych wyrobisk wskutek tąpnięcia lub zawału,

5) wodne – do usuwania skutków wdarcia się lub niekontrolowanego dopływu do wyrobisk wody albo wody z luźnym materiałem,

6) przewoźnych wyciągów ratowniczych – do ewakuacji pracowników lub prowadzenia innych prac ratowniczych w szybach lub otworach wiertniczych wielkośrednicowych oraz prowadzenia prac awaryjno-rewizyjnych i kontrolnych, zarówno w szybach, jak i w otworach wielkośrednicowych.

2. Przepisu ust. 1 pkt 2 nie stosuje się do jednostek ratownictwa górniczego utrzymujących pogotowia dla podziemnych zakładów górniczych wydobywających kopaliny niepalne.

3. W zależności od potrzeb, w jednostce ratownictwa można utworzyć pogotowia specjalistyczne inne niż określone w ust. 1.

4. Pogotowia specjalistyczne powinny być zorganizowane w zastępy lub grupy specjalistyczne, utrzymywane w gotowości w dniach pracy i w dniach wolnych od pracy.

§ 75.[Obowiązki lekarzy zabezpieczających pomoc medyczną] Lekarze zabezpieczający pomoc medyczną w jednostce ratownictwa dla podziemnych zakładów górniczych powinni:

1) uczestniczyć w akcjach ratowniczych,

2) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym,

3) uzgadniać z kierownictwem akcji ratowniczej zakres dopuszczalnych fizycznych i termicznych obciążeń ratowników wykonujących prace ratownicze,

4) sprawować opiekę, o której mowa w § 35, i przeprowadzać szkolenia medyczne ratowników górniczych.

§ 76.[Skład pogotowia ratowniczego] 1. W skład pogotowia ratowniczego w jednostce ratownictwa dla zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi powinni wchodzić:

1) kierownik zastępów ratowniczych,

2) 5 ratowników górniczych,

3) 1 mechanik sprzętu ratowniczego.

2. Kierownikiem zastępów ratowniczych powinna być osoba posiadająca kwalifikacje kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego; w uzasadnionych przypadkach funkcję kierownika zastępów ratowniczych może pełnić osoba dozoru, będąca ratownikiem górniczym.

3. Ratownicy górniczy oraz mechanicy sprzętu ratowniczego jednostki ratownictwa powinni odpowiadać wymaganiom przewidzianym dla ratowników górniczych oraz mechaników sprzętu ratowniczego, będących członkami kopalnianej drużyny ratowniczej w zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi.

4. W jednostce ratownictwa utrzymującej tylko zawodowe pogotowie specjalistyczne, zadania pogotowia ratowniczego mogą wykonywać, będący w pracy, ratownicy górniczy tworzący drużynę ratowniczą.

§ 77.[Zasady tworzenia pogotowia specjalistycznego] Jednostka ratownictwa dla zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi może tworzyć pogotowia specjalistyczne, w zależności od rodzaju występujących zagrożeń.

§ 78.[Organizacja służby medycznej] W jednostce ratownictwa dla zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, służba medyczna ratownictwa górniczego, o której mowa w § 68 ust. 1, może być zorganizowana w porozumieniu ze służbą medyczną zakładu górniczego lub z inną jednostką opieki zdrowotnej.

§ 79.[Stosowanie przepisów rozporządzenia] Przepisy § 76–78 stosuje się odpowiednio do jednostek ratownictwa dla zakładów wykonujących roboty geologiczne oraz dla zakładów prowadzących bezzbiornikowe magazynowanie substancji lub składowanie odpadów w górotworze.

§ 80.[Praktyczne i teoretyczne szkolenia ratowników górniczych] Jednostka ratownictwa powinna przeprowadzać praktyczne i teoretyczne szkolenia ratowników górniczych, pełniących dyżur w pogotowiu ratowniczym, w sposób określony w regulaminie, o którym mowa w § 63.

§ 82.[Prowadzenie akcji ratowniczej] 1. Akcję ratowniczą prowadzi kierownik ruchu zakładu górniczego, a do czasu jego przybycia – najwyższa funkcyjnie osoba kierownictwa albo dozoru ruchu obecna w zakładzie górniczym.

2. Do czasu objęcia prowadzenia akcji ratowniczej przez najwyższą funkcyjnie osobę kierownictwa albo dozoru ruchu, o której mowa w ust. 1, akcję prowadzi dyspozytor ruchu zakładu górniczego przeszkolony w zakresie prowadzenia akcji ratowniczej i posiadający odpowiednie uprawnienia potwierdzone zaświadczeniem wystawionym przez właściwą jednostkę ratownictwa górniczego.

3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, w zakładach wykonujących roboty geologiczne oraz w zakładach prowadzących bezzbiornikowe magazynowanie substancji lub składowanie odpadów w górotworze.

§ 83.[Podejmowanie decyzji dotyczących prowadzenia akcji ratowniczej] 1. Podczas akcji ratowniczej decyzje dotyczące jej prowadzenia podejmuje jednoosobowo kierownik akcji ratowniczej.

2. Każda akcja ratownicza powinna być prowadzona zgodnie z planem ratownictwa, o którym mowa w § 5 ust. 1, oraz wymogami określonymi w rozporządzeniu.

§ 84.[Obowiązki osoby, która spostrzeże stan zagrożenia] Kto spostrzeże stan zagrożenia, o którym mowa w § 81 ust. 1, powinien:

1) niezwłocznie ostrzec osoby zagrożone, podjąć działania mające na celu usunięcie niebezpieczeństwa oraz zawiadomić o niebezpieczeństwie dyspozytora ruchu zakładu górniczego lub najbliższą osobę kierownictwa albo dozoru ruchu,

2) wspólnie z innymi osobami zorganizować, przy najbliższym aparacie telefonicznym lub innym środku łączności, punkt łączności z dyspozytorem ruchu zakładu górniczego, w celu stałego utrzymywania z nim kontaktu i pośredniczenia w porozumieniu się osób kierujących akcją ratowniczą z pracownikami przebywającymi w miejscu zagrożenia lub w jego sąsiedztwie,

3) podporządkować się ściśle poleceniom dyspozytora ruchu i osób kierownictwa lub dozoru ruchu.

§ 85.[Obowiązki dyspozytora ruchu i kierownictwa lub dozoru ruchu] 1. Dyspozytor ruchu w podziemnym zakładzie górniczym po otrzymaniu wiadomości o zagrożeniu i wpisaniu jej w książce raportowej:

1) uruchamia telefon alarmowy z zapisem magnetofonowym,

2) powiadamia o niebezpieczeństwie osobę kierownictwa lub dozoru ruchu, przebywającą najbliżej miejsca zagrożenia, z jednoczesnym skierowaniem jej do tego miejsca, w celu zorganizowania akcji zabezpieczenia ludzi i likwidacji zagrożenia,

3) powiadamia o niebezpieczeństwie, wszelkimi dostępnymi środkami, ludzi znajdujących się w wyrobiskach zagrożonych i wskazuje im miejsca, do których powinni się wycofać ze strefy zagrożonej, oraz kieruje do udziału w akcji ratowniczej dyżurujące zastępy ratownicze,

4) powiadamia o zagrożeniu kierownika ruchu zakładu górniczego lub jego zastępcę, osobę kierownictwa lub dozoru ruchu odpowiedzialną za pracę w zakładzie górniczym na danej zmianie roboczej, kopalnianą stację ratownictwa górniczego oraz inne osoby i instytucje, zgodnie z ustaleniami planu ratownictwa, o którym mowa w § 5 ust. 1.

2. Osoba kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego powiadomiona o powstaniu zagrożenia niezwłocznie:

1) przejmuje kierownictwo akcji ratowniczej,

2) wstrzymuje ruch na zagrożonych stanowiskach pracy i wycofuje ludzi w bezpieczne miejsce,

3) dokonuje oceny stanu zagrożenia oraz podejmuje niezbędne działania mające na celu likwidację zagrożenia i maksymalne ograniczenie strat,

4) przekazuje dokładne informacje o stanie zagrożenia oraz podjętych działaniach kierownikowi ruchu zakładu górniczego, po przejęciu przez niego kierownictwa akcji.

§ 86.[Powiadomienie wszystkich osób i instytucji, przewidzianych w planie ratownictwa] W przypadku powstania zagrożenia i rozpoczęcia prowadzenia akcji ratowniczej powiadamia się wszystkie osoby i instytucje, przewidziane w planie ratownictwa, o którym mowa w § 5 ust. 1.

§ 87.[Szczegółowe zasady prowadzenia akcji ratowniczej] 1. Szczegółowe zasady prowadzenia akcji ratowniczej w zakładzie górniczym, w zależności od występującego zagrożenia, określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

2. W przypadkach gdy niebezpieczne wydarzenie spowodowało zagrożenie zdrowia i życia ludzi lub możliwość wystąpienia atmosfery niezdatnej do oddychania i trudnych warunków mikroklimatu, akcję ratowniczą prowadzi się z udziałem podmiotów, o których mowa w § 2 ust. 1.

§ 88.[Prace profilaktyczne] 1. Pracami profilaktycznymi są prace związane z zapobieganiem zagrożeniom określonym w § 2 ust. 2, w szczególności z:

1) likwidacją stanu zagrożenia pożarowego, gdy 10≤V_co<20 l/min przy CO≤0,0026%,

2) wykonywaniem przebić do nieczynnych wyrobisk i zrobów,

3) budową tam izolacyjnych przeciwwybuchowych,

4) uszczelnianiem tam i zrobów,

5) dowiercaniem poziomów zbiornikowych zaliczonych do l – III kategorii zagrożenia siarkowodorowego, niezależnie od klasy zagrożenia erupcyjnego,

6) usuwaniem płynu z odwiertu przy przewidywanym występowaniu niebezpiecznych stężeń siarkowodoru,

7) oczyszczaniem odwiertu i testami produkcyjnymi oraz opróbowaniem poziomu za pomocą rurowego próbnika złoża, w warunkach występowania zagrożenia siarkowodorowego,

8) pracami rekonstrukcyjnymi w otworach zaliczonych do klasy A zagrożenia erupcyjnego lub l – III kategorii zagrożenia siarkowodorowego,

9) pracami wymagającymi użycia specjalistycznego wyposażenia jednostki ratownictwa,

10) wymianą zagłowiczenia odwiertu lub jego elementów, przy istnieniu potencjalnego zagrożenia erupcyjnego i siarkowodorowego,

11) wymianą armatury na rurociągach przesyłających media technologiczne, w kopalniach otworowych siarki,

12) prowadzeniem prac zabezpieczających ciąg technologiczny z użyciem technik alpinistycznych i nurkowych.

2. Decyzję o podjęciu prac profilaktycznych i ich zakończeniu podejmuje kierownik ruchu zakładu górniczego.

3. Sposób prowadzenia i zabezpieczenia ratowniczego prac profilaktycznych w zakładach poszukujących ropy naftowej i gazu ziemnego oraz w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi wymaga uzgodnienia z właściwą jednostką ratownictwa.

4. Prace profilaktyczne prowadzi się na tych samych zasadach jak ruch zakładu górniczego, zgodnie z dokumentacją prac profilaktycznych zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

5. Dokumentacja, o której mowa w ust. 4, powinna zawierać:

1) określenie miejsc i zakresu prac profilaktycznych,

2) ustalenia dotyczące organizacji i nadzoru nad pracami profilaktycznymi,

3) ustalenia dotyczące środków technicznych niezbędnych do prowadzenia prac profilaktycznych,

4) niezbędne instrukcje.

6. Przebieg prac profilaktycznych dokumentuje się w książce tych prac oraz na kartach udziału zastępu ratowniczego w pracach profilaktycznych.

§ 89.[Obowiązki kierownika akcji ratowniczej] 1. Kierownik akcji ratowniczej powinien:

1) dokonać oceny stanu zagrożenia załogi, ruchu zakładu górniczego oraz zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego, w związku z ruchem zakładu górniczego,

2) wyznaczyć strefę zagrożenia (skażenia), obejmującą wyrobiska lub rejony zakładu górniczego, w których przejawiają się lub mogą się przejawiać skutki niebezpiecznego zdarzenia, zagrażające bezpieczeństwu ludzi lub ruchu zakładu górniczego, oraz ustalić sposób zabezpieczenia tej strefy,

3) wycofać ludzi ze strefy zagrożenia,

4) powołać kierownika akcji na dole (w obiekcie) i kierownika bazy ratowniczej,

5) powołać sztab doradczy kierownika akcji ratowniczej, zwany dalej „sztabem akcji”, spośród służb zakładu górniczego, oraz wyznaczyć kierownika sztabu akcji,

6) ustalić lokalizację bazy ratowniczej i sposób jej zabezpieczenia przed skutkami zagrożenia,

7) wyznaczyć, w razie potrzeby, miejsca pomocniczych baz ratowniczych oraz określić ich zakres działania i sposób organizacji,

8) ustalić miejsca, z których prowadzona będzie kontrola stanu zagrożenia, w szczególności kontrola parametrów fizykochemicznych powietrza i gazów pożarowych, a także warunków mikroklimatu (temperatury i wilgotności względnej),

9) opracować plan likwidacji zagrożenia, który powinien być aktualizowany na bieżąco,

10) określić liczbę zastępów ratowniczych oraz liczbę innych pracowników zakładu górniczego potrzebnych do likwidacji zagrożenia oraz ustalić sposób koordynacji wykonywania tych prac,

11) ustalić rodzaje, ilości urządzeń i sprzętu, koniecznych do realizacji planu likwidacji zagrożenia,

12) ustalić sposób i częstotliwość kontroli stanu zagrożenia podczas trwania akcji ratowniczej oraz sposób kontroli miejsca zagrożenia po zakończeniu akcji,

13) ustalić, w zależności od potrzeb, zakres udziału w akcji służb ratownictwa górniczego zakładu górniczego oraz innych podmiotów przewidzianych planem ratownictwa, o którym mowa w § 5 ust. 1,

14) współpracować z osobami wchodzącymi w skład sztabu akcji, tak aby sztab ten był w pełni zorientowany co do zakresu prac, jakie w ramach akcji wykonują poszczególne służby zakładu górniczego oraz inne podmioty,

15) dopilnować prowadzenia odpowiedniej dokumentacji obrazującej przebieg zagrożenia oraz działań zmierzających do jego likwidacji.

2. Podczas prowadzenia akcji ratowniczej, w przypadkach szczególnych, ze względu na bezpieczeństwo załogi lub zakładu górniczego, kierownik akcji może odstąpić od wymagań określonych w przepisach niniejszego rozporządzenia i przepisów wydanych na podstawie art. 78 ust. 1 i 2 ustawy, pod warunkiem postępowania zgodnego z obowiązującymi zasadami techniki górniczej. Każdy taki przypadek powinien być odnotowany w „Książce prowadzenia akcji ratowniczej”.

§ 90.[Pomieszczenie kierownika akcji ratowniczej] Kierownik akcji ratowniczej powinien mieć do dyspozycji odrębne pomieszczenie w pobliżu sztabu akcji, w którym znajdują się środki łączności umożliwiające bezpośrednie połączenie ze sztabem akcji, bazą ratowniczą oraz osobami i służbami określonymi w planie ratownictwa, o którym mowa w § 5 ust. 1.

§ 91.[Nasłuch i rejestracja rozmów prowadzonych przez kierownika akcji ratowniczej] 1. W pomieszczeniach sztabu akcji ratowniczej powinny być zainstalowane urządzenia umożliwiające nasłuch rozmów prowadzonych przez kierownika akcji ratowniczej z kierownikiem akcji na dole, kierownikiem bazy lub innymi osobami przebywającymi w bazie ratowniczej lub w strefie zagrożenia.

2. W podziemnych zakładach górniczych rozmowy telefoniczne prowadzone przez osobę kierującą akcją ratowniczą powinny być rejestrowane z podaniem czasu ich przeprowadzania.

§ 92.[Osoby, które mogą przebywać w pomieszczeniu kierownika akcji ratowniczej] W pomieszczeniu kierownika akcji ratowniczej przebywać mogą jedynie:

1) sekretarz techniczny kierownika akcji,

2) osoba odpowiedzialna za stan wentylacji w podziemnym zakładzie górniczym,

3) kierownik jednostki ratownictwa,

4) inne osoby wezwane przez kierownika akcji ratowniczej.

§ 93.[Książka prowadzenia akcji ratowniczej] 1. Sekretarz techniczny kierownika akcji ratowniczej powinien prowadzić „Książkę prowadzenia akcji ratowniczej”, obrazującą przebieg prac oraz działań zmierzających do likwidacji zagrożenia.

2. Książka prowadzenia akcji ratowniczej powinna zawierać w szczególności:

1) nazwę zakładu górniczego (obiektu), datę i godzinę rozpoczęcia akcji ratowniczej,

2) nazwisko i imię oraz stanowisko służbowe kierownika akcji ratowniczej,

3) polecenia kierownika akcji, osoby odpowiedzialne za wykonanie poleceń, termin wykonania, adnotacje o wykonaniu poleceń,

4) ustalenia dotyczące likwidacji zagrożenia,

5) zapisy przebiegu akcji ratowniczej.

§ 94.[Sztab akcji ratowniczej] 1. W sztabie akcji ratowniczej powinni przebywać przedstawiciele jednostki ratownictwa. W zależności od potrzeb kierownik akcji ratowniczej może zaprosić do prac w sztabie akcji:

1) przedstawicieli jednostek naukowych,

2) innych specjalistów.

2. Kierownik akcji ratowniczej powinien konsultować ze sztabem akcji decyzje dotyczące w szczególności:

1) zasięgu strefy zagrożenia (skażenia) i sposobu jej zabezpieczenia,

2) lokalizacji bazy ratowniczej i sposobu jej zabezpieczenia,

3) liczby ratowników jednocześnie zatrudnionych w strefie zagrożenia (skażenia) i sposobu ich zabezpieczenia.

§ 95.[Obowiązki sztabu akcji ratowniczej] Sztab akcji ratowniczej, działając w porozumieniu z kierownikiem akcji ratowniczej, powinien w szczególności dopilnować:

1) prawidłowego rozliczenia liczby pracowników zakładu górniczego, znajdujących się w strefie zagrożenia i sposobu wycofania tych pracowników,

2) bieżącego śledzenia przebiegu akcji ratowniczej oraz analizowania skuteczności działań podejmowanych w ramach realizacji planu akcji ratowniczej,

3) powiadomienia rodzin pracowników zagrożonych lub poszkodowanych o powstałych wypadkach,

4) zorganizowania specjalistycznej opieki lekarskiej dla poszkodowanych i zorganizowania transportu poszkodowanych do szpitali,

5) opracowania projektów decyzji dotyczących likwidacji zagrożenia, dostosowanych do aktualnej sytuacji, i przekazywania na piśmie uwag kierownikowi akcji ratowniczej,

6) skuteczności działań podejmowanych w ramach realizacji planu akcji i przekazywania wniosków kierownikowi akcji,

7) prawidłowej realizacji poleceń wydanych przez kierownika akcji służbom pomocniczym w zakładzie górniczym oraz innym służbom spoza zakładu,

8) zapewnienia właściwej liczby ratowników i pracowników pomocniczych do realizacji planu akcji ratowniczej na każdej zmianie roboczej,

9) zapewnienia niezbędnego sprzętu i materiałów do wyposażenia ratowników zatrudnionych w akcji oraz do prac wykonywanych przez pomocnicze służby w zakładzie górniczym,

10) sporządzania niezbędnych dokumentów dla kierownictwa akcji ratowniczej oraz dla osób kontrolujących przebieg akcji.

§ 96.[Kierownik akcji ratowniczej na dole (w obiekcie)] 1. Funkcję kierownika akcji ratowniczej na dole (w obiekcie) powinna pełnić wyznaczona osoba kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego, która odbyła odpowiednie szkolenie z zakresu ratownictwa górniczego.

2. W zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi kierownik akcji ratowniczej, w zależności od potrzeby, powołuje kierownika akcji w obiekcie.

3. Kierownik akcji ratowniczej na dole (w obiekcie) jest jedyną osobą uprawnioną do wydawania poleceń zastępom ratowniczym i innym pracownikom zatrudnionym w akcji ratowniczej; kierownik akcji na dole (w obiekcie) podlega kierownikowi akcji ratowniczej.

4. Kierownik akcji ratowniczej na dole (w obiekcie) powinien niezwłocznie:

1) realizować plan akcji ustalony przez kierownika akcji ratowniczej,

2) wykonywać tylko polecenia kierownika akcji ratowniczej; w przypadku wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa może podejmować samodzielne decyzje, o których powinien powiadomić kierownika akcji ratowniczej,

3) współpracować z kierownikiem bazy ratowniczej oraz osobami dozoru zatrudnionymi w akcji i przy pracach związanych z likwidacją zagrożenia,

4) dopilnować sprawnego wyprowadzania ludzi ze strefy zagrożenia,

5) dopilnować prawidłowego zabezpieczenia dojść do strefy zagrożenia,

6) organizować łączność między bazą ratowniczą a pomieszczeniem kierownika akcji ratowniczej oraz zastępami ratowniczymi udającymi się do strefy zagrożenia,

7) określać zadania dla zastępów ratowniczych udających się do strefy zagrożenia,

8) przyjmować meldunki od zastępów ratowniczych przebywających w strefie zagrożenia oraz powracających z niej po wykonaniu zadania,

9) przekazywać kierownikowi akcji ratowniczej meldunki o sytuacji i realizacji planu akcji,

10) dopilnować, aby w rejonie bezpośredniego zagrożenia znajdowała się jednocześnie tylko taka liczba osób, jaka jest niezbędna do sprawnego prowadzenia prac ratowniczych,

11) organizować, we współpracy z lekarzem znajdującym się w bazie ratowniczej, przeglądy lekarskie ratowników przed ich wyjściem z bazy ratowniczej do strefy zagrożenia oraz udzielać niezbędnej pomocy medycznej,

12) dokonywać zmiany ze swoim zmiennikiem wyłącznie w bazie ratowniczej.

5. W podziemnym zakładzie górniczym kierownik akcji na dole oprócz zadań wymienionych w ust. 4, powinien:

1) dokonywać wyboru miejsca (miejsc), w którym urządzona będzie baza ratownicza (bazy ratownicze),

2) dopilnować bieżącego rozpoznania stanu zagrożenia i sytuacji wentylacyjnej w strefie zagrożenia i w jej sąsiedztwie,

3) zorganizować pomiary kontrolne w strefie zagrożenia i innych miejscach wyznaczonych przez kierownika akcji ratowniczej,

4) dopilnować prowadzenia książki meldunków i poleceń, w której odnotowuje się otrzymane polecenia i meldunki przekazywane kierownikowi akcji ratowniczej oraz informacje otrzymane od ratowników i pracowników zatrudnionych w akcji.

§ 97.[Baza ratownicza] 1. W celu zgrupowania w jednym miejscu ratowników górniczych i innych osób oraz środków materiałowo-technicznych niezbędnych do wykonywania prac ratowniczych, prawidłowego wykorzystania tych środków, a także zapewnienia ciągłości kierowania pracami ratowniczymi i ich nadzorowania oraz zapewnienia możliwie największego bezpieczeństwa zespołom ratowniczym wykonującym prace ratownicze, powinna być każdorazowo założona i odpowiednio wyposażona baza ratownicza.

2. W przypadku gdy prace ratownicze są prowadzone w kilku miejscach równocześnie, kierownik akcji ratowniczej powinien rozważyć potrzebę założenia kilku baz, przy czym ta, w której przebywa kierownik akcji na dole (w obiekcie), jest bazą główną, a pozostałe są bazami pomocniczymi.

§ 98.[Lokalizacja bazy ratowniczej] 1. W podziemnym zakładzie górniczym baza ratownicza powinna być zlokalizowana w miejscu położonym jak najbliżej wykonywanych prac; miejsce to powinno:

1) być położone poza strefą zagrożenia, a jeżeli jest w polach metanowych lub rejonie, w którym może wystąpić zagrożenie wybuchem, miejsce to powinno być oddzielone od miejsca zagrożenia co najmniej dwoma załamaniami wyrobisk,

2) znajdować się w ustabilizowanym, opływowym prądzie powietrza,

3) zapewniać odpowiednie warunki dla przebywających w niej osób oraz odpowiednie warunki do prawidłowego składowania środków i urządzeń potrzebnych do prowadzenia prac ratowniczych.

2. W podziemnym zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny palne baza ratownicza powinna być zlokalizowana w miejscu oddzielonym od strefy zagrożenia pożarowego zaporą przeciwwybuchową.

3. W przypadku braku zabezpieczenia, o którym mowa w ust. 2, zabezpieczenie powinno się wykonać w pierwszej fazie akcji przeciwpożarowej; do czasu wykonania tego zabezpieczenia bazę ratowniczą zakłada się w odpowiednio zwiększonej odległości od strefy zagrożenia.

§ 99.[Miejsca, które powinny być przygotowane i urządzone w bazie ratowniczej] 1. W bazie ratowniczej powinny być przygotowane i urządzone miejsca do:

1) pracy kierownika akcji na dole (w obiekcie), kierownika bazy ratowniczej i innych osób kierujących pracami ratowniczymi lub nadzorujących ich wykonanie,

2) pracy mechanika sprzętu ratowniczego,

3) pracy lekarza,

4) wypoczynku ratowników po wykonaniu prac ratowniczych lub oczekujących na wykonanie tych prac oraz dla zastępu (zastępów) ubezpieczającego,

5) składowania urządzeń, sprzętu i materiałów przygotowanych do użycia w akcji ratowniczej,

6) składowania urządzeń, sprzętu i materiałów niesprawnych lub zużytych podczas wykonywania prac ratowniczych.

2. Miejsca składowania sprzętu ratowniczego przeznaczonego do użycia w akcji ratowniczej oraz sprzętu użytego i wymagającego wymiany, kontroli i naprawy powinny być wyraźnie oznaczone.

3. W podziemnym zakładzie górniczym, w przypadku zdalnego pobierania prób powietrza i wykonywania analizy tych prób za pomocą chromatografu lub innych urządzeń, wydziela się część bazy ratowniczej niezbędnej do zainstalowania odpowiedniego sprzętu oraz do pracy osób obsługujących ten sprzęt lub wyznacza się inne miejsce do jego zainstalowania, odpowiadające wymaganiom określonym w § 98.

§ 100.[Łączność telefoniczna lub radiowa bazy ratowniczej] Baza ratownicza powinna mieć stałą łączność telefoniczną lub radiową z pomieszczeniem kierownika akcji i zastępami wykonującymi prace ratownicze.

§ 101.[Wyposażenie bazy ratowniczej] 1. Bazę ratowniczą wyposaża się stosownie do rozmiarów i rodzajów prowadzonej akcji ratowniczej.

2. W podziemnym zakładzie górniczym bazę ratowniczą wyposaża się w sprzęt:

1) zasadniczy oraz urządzenia i środki do wykonywania prac ratowniczych,

2) uzupełniający (specjalistyczny sprzęt ratowniczy), zależny od rodzaju prowadzonej akcji ratowniczej, ustalany przez kierownika akcji ratowniczej,

3) pomocniczy, ułatwiający działalność bazy lub konieczny do prawidłowego jej funkcjonowania, ustalany przez kierownika akcji na dole w porozumieniu z kierownikiem bazy ratowniczej.

3. W zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi wyposażenie bazy ratowniczej w sprzęt ratowniczy oraz urządzenia i środki do wykonywania prac ratowniczych, w zależności od rodzaju zagrożenia, określa kierownik akcji w porozumieniu z kierownikiem bazy.

4. Wyposażenie bazy ratowniczej w podziemnym zakładzie górniczym określa plan ratownictwa, o którym mowa w § 5 ust.1.

§ 102.[Sprzęt i urządzenia, które nie posiadają dopuszczenia do stosowania] Sprzęt i urządzenia, które nie posiadają dopuszczenia do stosowania w wyrobiskach podziemnych zakładów górniczych, a dopuszczenie jest wymagane, można używać do wykonywania prac ratowniczych tylko na podstawie decyzji kierownika akcji ratowniczej.

§ 103.[Kierownik bazy ratowniczej] 1. Do pełnienia funkcji kierownika bazy ratowniczej mogą być wyznaczone tylko te osoby kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego, które odbyły odpowiednie szkolenie w zakresie ratownictwa górniczego.

2. Kierownik bazy ratowniczej powinien:

1) przygotować odpowiednie stanowiska dla sprzętu ratowniczego i pomocniczego znajdującego się w bazie,

2) odpowiednio rozlokować sprzęt w bazie,

3) zorganizować miejsca wyczekiwania i wypoczynku dla ratowników uczestniczących w akcji ratowniczej,

4) dopilnować wyposażenia bazy w wymagany sprzęt,

5) zorganizować w bazie miejsce pracy dla lekarza,

6) dopilnować właściwego wyposażenia ratowników udających się do wykonywania prac ratowniczych w strefie zagrożenia,

7) dopilnować właściwego rozmieszczenia sprzętu kontrolno-pomiarowego obsługiwanego z bazy,

8) bieżąco aktualizować mapę rejonu wykonywania prac ratowniczych znajdującą się w bazie,

9) dopilnować, aby właściwie przeprowadzona była kontrola sprzętu stanowiącego wyposażenie zastępu ratowniczego, przez mechanika sprzętu ratowniczego oraz przez ratowników i zastępowych,

10) dopilnować przeprowadzenia przez lekarza badań kontrolnych ratowników wchodzących do strefy zagrożenia i z niej wracających, w przypadku prowadzenia prac w szczególnie trudnych warunkach,

11) dopilnować udzielania pomocy medycznej osobom poszkodowanym w wypadku,

12) dopilnować dostawy do bazy napojów i żywności,

13) ewidencjonować osoby przybywające do bazy i znajdujące się w rejonie prowadzenia prac ratowniczych,

14) dokumentować przebieg akcji ratowniczej, związanej z daną bazą,

15) rejestrować czas wyjścia zastępów ratowniczych z bazy do strefy zagrożenia oraz czas powrotu zastępów do bazy ratowniczej,

16) w razie wypadku ratownika w aparacie regeneracyjnym (powietrznym butlowym) zapewnić odczytanie w aparacie, w którym zdarzył się wypadek, zapasu tlenu (powietrza) na manometrze, a następnie zapewnić zamknięcie zaworu butli i zabezpieczenie aparatu wraz z przykręconą do niego maską używaną podczas wypadku, do dalszych badań,

17) stale przebywać w bazie ratowniczej.

3. Kierownik bazy ratowniczej podlega kierownikowi akcji ratowniczej na dole (w obiekcie).

§ 104.[Osoby przybywające do bazy ratowniczej] 1. Osoby przybywające do bazy ratowniczej powinny zgłosić się do kierownika bazy ratowniczej.

2. Zastępowi zastępów ratowniczych i kierownicy innych zespołów ratowniczych przybywających do bazy ratowniczej oraz osoby dozoru zgłaszające się w bazie powinni przedstawić kierownikowi bazy ratowniczej imienny wykaz podległych im osób i kartę udziału zastępu ratowniczego w akcji ratowniczej.

3. Każda osoba przybyła do bazy może opuścić bazę po uzyskaniu zezwolenia kierownika bazy ratowniczej.

§ 105.[Obowiązki kierownika kopalnianej stacji ratownictwa podczas akcji ratowniczej] 1. Podczas akcji ratowniczej w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego powinien być stale obecny kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub jego zastępca.

2. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa podczas akcji ratowniczej powinien zapewnić:

1) przygotowanie odpowiedniej ilości sprawnego sprzętu ratowniczego i pomocniczego, potrzebnego do prowadzenia akcji,

2) przygotowanie odpowiedniej liczby zastępów ratowniczych na poszczególnych zmianach roboczych oraz obecność w tych zastępach odpowiednich specjalistów,

3) prowadzenie ścisłej ewidencji ratowników własnych i obcych,

4) przygotowanie odpowiedniej ilości dodatkowej odzieży ochronnej i innych środków,

5) dostawę napojów i żywności,

6) niezbędne środki transportu do przewozu sprzętu i ratowników we współdziałaniu z innymi służbami zakładu górniczego,

7) dodatkową obsadę mechaników sprzętu ratowniczego, przewidzianych do pracy w kopalnianej stacji ratownictwa, jak i w bazie ratowniczej.

§ 106.[Zapewnienie niezbędnego zabezpieczenia medycznego podczas akcji ratowniczej] Kierownik akcji ratowniczej zapewnia niezbędne zabezpieczenie medyczne podczas akcji ratowniczej oraz określa liczbę lekarzy przebywających na zmianie roboczej, konieczną do medycznego zabezpieczenia akcji ratowniczej.

§ 107.[Obecność lekarza w bazie ratowniczej] 1. W podziemnych zakładach górniczych, podczas akcji ratowniczych związanych z ratowaniem zagrożonych lub poszkodowanych ludzi, akcji ratowniczych prowadzonych w trudnych warunkach mikroklimatu oraz prowadzonych w atmosferze niezdatnej do oddychania, w bazie ratowniczej powinien przebywać lekarz.

2. Lekarz powinien posiadać do dyspozycji środki i sprzęt medyczny, niezbędne do udzielania pomocy poszkodowanym i do określania tych parametrów fizjologicznych ratowników, które są istotne dla oceny stopnia obciążenia organizmów ratowników w związku z warunkami prowadzonej akcji ratowniczej, a także do udzielania pomocy lekarskiej związanej z zagrożeniami, jakie może stwarzać praca ratowników w takich warunkach.

3. W przypadku innych akcji, niż wymienione w ust. 1, o potrzebie obecności lekarza w bazie ratowniczej decyduje kierownik akcji ratowniczej.

§ 108.[Miejsce pracy lekarza podczas akcji ratowniczej] Miejscem pracy lekarza podczas akcji ratowniczej jest baza ratownicza, w której powinien być przygotowany sprzęt do udzielania pomocy poszkodowanym oraz, w razie potrzeby, sprzęt do przeprowadzania badań kontrolnych ratowników udających się do wykonywania prac ratowniczych lub wracających ze strefy zagrożenia po wykonaniu tych prac.

§ 109.[Sytuacje, w których lekarza nie kieruje się do strefy zagrożenia] Podczas akcji ratowniczych prowadzonych w atmosferze zawierającej gazy szkodliwe lub niedostateczną zawartość tlenu, w szczególności: przy pożarach, wybuchach gazów i pyłu węglowego, wyrzutach gazów i skał, nagłych wypływach gazów do wyrobisk, w trudnych warunkach mikroklimatu i w trudnych warunkach cieplnych oraz podczas erupcji płynu złożowego w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, lekarza nie kieruje się do strefy zagrożenia.

§ 110.[Udzielanie pomocy przez lekarza, poszkodowanym przebywającym jeszcze w strefie zagrożenia] Uczestniczący w akcjach ratowniczych lekarz, w uzgodnieniu z kierownikiem akcji, może udzielić pomocy poszkodowanym przebywającym jeszcze w strefie zagrożenia, jeżeli stwierdzi, że może pracować w warunkach istniejącego zagrożenia.

§ 111.[Wezwanie do akcji służb ratowniczych jednostki ratownictwa] 1. W przypadku powierzenia przez przedsiębiorcę jednostce ratownictwa czynności w zakresie ratownictwa górniczego, o potrzebie wezwania do akcji służb ratowniczych tej jednostki decyduje kierownik akcji ratowniczej.

2. Przedstawiciel jednostki ratownictwa, będący zawodowym ratownikiem górniczym i biorący udział w akcji ratowniczej w wyrobiskach podziemnych (w obiekcie), powinien współpracować z kierownikiem akcji na dole (w obiekcie), w szczególności w zakresie:

1) wyposażenia bazy w sprzęt ratowniczy oraz wyposażenia w sprzęt niezbędny do realizacji zadania przewidzianego do wykonania na danej zmianie roboczej,

2) pracy kierownika bazy, lekarza oraz mechanika sprzętu ratowniczego zatrudnionego w bazie,

3) przygotowania zastępów ratowniczych przed ich wyjściem z bazy do wykonania prac ratowniczych,

4) kontroli przestrzegania czasu pracy zastępów ratowniczych w strefie zagrożenia,

5) kontroli pracy pozostałych specjalistów z jednostki ratownictwa, zatrudnionych przy pracach pomiarowych i innych.

3. Pracujący w sztabie akcji ratowniczej przedstawiciel jednostki ratownictwa w szczególności powinien:

1) ściśle współpracować z kierownikiem akcji ratowniczej i członkami sztabu akcji, w zakresie sposobu jej organizacji,

2) doradzać w zakresie zabezpieczenia medycznego akcji ratowniczej,

3) koordynować pracę pracowników jednostki ratownictwa biorących udział w akcji ratowniczej.

§ 112.[Wezwanie do akcji ratowniczej zastępów ratowniczych innych przedsiębiorców] O potrzebie wezwania do akcji ratowniczej zastępów ratowniczych innych przedsiębiorców decyduje kierownik akcji ratowniczej.