Na podstawie art. 71 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury (Dz. U. z 1999 r. Nr 98, poz. 1150, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 i z 2002 r. Nr 25, poz. 253) zarządza się, co następuje:

§ 1.Rozporządzenie określa szczegółowy zakres, organizację i formy działania społecznej opieki nad zabytkami.

§ 2.1. Społeczną opiekę nad zabytkami sprawują społeczni opiekunowie zabytków, zwani dalej „opiekunami”, wpisani na listę społecznej opieki nad zabytkami, którą prowadzi zarząd powiatu.

2. Opiekunem może być osoba fizyczna, która wystąpiła z wnioskiem do zarządu powiatu o nadanie jej uprawnień opiekuna wybranego zabytku lub wybranej grupy zabytków, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych oraz wiedzę w zakresie ochrony zabytków.

3. Z wnioskiem, o którym mowa w ust. 2, może również wystąpić osoba prawna, której cele statutowe przewidują realizację zadań związanych z ochroną zabytków.

4. Osobom zorganizowanym w instytucjach, stowarzyszeniach lub szkołach mogą być nadane uprawnienia opiekunów dla wybranego przez nich zabytku lub wybranej grupy zabytków, jeżeli osoby te wystąpią z wnioskiem o nadanie im uprawnień opiekuna i spełniają wymagania określone w ust. 2.

5. Działalność opiekuna nie może wynikać z jego obowiązków służbowych.

§ 3.1. Uprawnienia opiekuna nadaje zarząd powiatu właściwego dla miejsca położenia zabytku.

2. Zarząd powiatu nadaje uprawnienia, o których mowa w ust. 1, po uzyskaniu pozytywnej opinii właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków.

3. Opinia, o której mowa w ust. 2, powinna potwierdzać w szczególności posiadanie przez wnioskodawcę wiedzy w zakresie ochrony zabytków niezbędną do sprawowania funkcji opiekuna.

4. Zarząd powiatu zawiadamia opiekuna o wpisaniu go na listę społecznej opieki nad zabytkami, przesyłając odpis zawiadomienia do wiadomości właścicielowi i użytkownikowi zabytku oraz właściwemu wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków.

§ 4.1. Zarząd powiatu na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków cofa opiekunowi uprawnienia, jeżeli opiekun nie wypełnia należycie swoich obowiązków.

2. Zarząd powiatu cofa opiekunowi uprawnienia, jeżeli opiekun przestał spełniać wymagania określone w § 2 ust. 2.

3. Na wniosek opiekuna zarząd powiatu cofa nadane mu uprawnienia.

4. W wypadkach, o których mowa w ust. 1-3, zarząd powiatu skreśla opiekuna z listy społecznej opieki nad zabytkami i zawiadamia o tym właściciela i użytkownika zabytku oraz właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków.

§ 5.1. Osobie fizycznej, będącej opiekunem, zarząd powiatu wydaje legitymację opiekuna, która zawiera zdjęcie opiekuna, jego imię, nazwisko i miejsce zamieszkania, wskazanie zabytku lub grupy zabytków powierzonych opiece, datę wydania legitymacji oraz podpis z podaniem imienia i nazwiska, a także stanowiska służbowego osoby uprawnionej do wydania legitymacji.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do opiekunów, o których mowa w § 2 ust. 4.

3. Osobie prawnej, będącej opiekunem, zarząd powiatu wydaje zaświadczenie, które zawiera informację o nadaniu uprawnień opiekuna, jej nazwę i siedzibę, wskazanie zabytku lub grupy zabytków powierzonych opiece, datę wydania zaświadczenia oraz podpis z podaniem imienia i nazwiska, a także stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania zaświadczenia.

§ 6.1. Opiekun:

1) zawiadamia zarząd powiatu i wojewódzkiego konserwatora zabytków o zagrożeniach mogących powstać lub powstałych dla zabytku,

2) występuje do wojewódzkiego konserwatora zabytków o zastosowanie środków zmierzających do usunięcia zagrożenia dla zabytku.

2. Opiekun może:

1) uczestniczyć w kontrolach stanu zachowania zabytku i jego oględzinach przeprowadzanych przez wojewódzkiego konserwatora zabytków,

2) korzystać z dokumentacji zabytku prowadzonej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków,

3) udzielać ustnych pouczeń osobie naruszającej przepisy dotyczące ochrony zabytków,

4) popularyzować wiedzę o historycznym, naukowym lub artystycznym znaczeniu zabytku,

5) zwracać się o pomoc do funkcjonariuszy Policji i straży gminnej (straży miejskiej) przy wykonywaniu swoich obowiązków.

3. Zadania, o których mowa w ust. 1 i 2, opiekun wykonuje w stosunku do zabytku lub grupy zabytków powierzonych jego opiece.

§ 7.1. W swojej działalności opiekun stosuje się do wskazań wojewódzkiego konserwatora zabytków.

2. Opiekun składa raz w roku zarządowi powiatu i wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków sprawozdanie ze swojej działalności.

§ 8.1. Opiekun sprawuje swoją funkcję nieodpłatnie.

2. W wypadku odbycia podróży na zlecenie zarządu powiatu lub wojewódzkiego konserwatora zabytków opiekunowi przysługuje zwrot kosztów tej podróży oraz diety w wysokości i na zasadach określonych w przepisach dotyczących zasad oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju, ze środków finansowych odpowiednio zarządu powiatu lub wojewódzkiego konserwatora zabytków.

§ 9.Traci moc zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 26 stycznia 1963 r. w sprawie społecznej opieki nad zabytkami (Monitor Polski Nr 17, poz. 97).

§ 10.Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.