Na podstawie art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122, poz. 1321) zarządza się, co następuje:

§ 2.[Definicje] Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) dźwigniki zębatkowe – dźwigniki, w których ładunek jest przemieszczany za pośrednictwem zębatki,

2) dźwigniki śrubowe – dźwigniki, w których ładunek jest przemieszczany za pośrednictwem śruby i nakrętki,

3) dźwigniki tłokowe – dźwigniki, w których ładunek jest przemieszczany za pośrednictwem tłoka poruszanego ciśnieniem cieczy w dźwignikach tłokowych hydraulicznych lub ciśnieniem powietrza w dźwignikach tłokowych pneumatycznych,

4) dźwigniki dźwigniowe – dźwigniki, w których ładunek jest przemieszczany za pośrednictwem układu dźwigni, napędzanego za pomocą śruby albo układu cięgnowego, hydraulicznego lub pneumatycznego,

5) dźwigniki pozostałe – dźwigniki, w których ładunek przemieszczany jest przy wykorzystaniu zespołów napędowych złożonych z różnych elementów mechanizmów zastosowanych w dźwignikach wymienionych w pkt 1–4 lub innych mechanizmów, w tym układów cięgnowych: linowych lub łańcuchowych,

6) dźwigniki stałe – dźwigniki umiejscowione na stałe w fundamencie lub innym podłożu,

7) dźwigniki przenośne – dźwigniki przystosowane do zmiany miejsca pracy przez przestawienie (przenoszenie) za pomocą innych urządzeń lub ręcznie,

8) dźwigniki przewoźne – dźwigniki przystosowane do zmiany miejsca pracy przez przemieszczenia na samochodzie lub własnym podwoziu terenowym lub szynowym,

9) dźwigniki przechylające – dźwigniki służące do jednostronnego podnoszenia ładunków, z wyjątkiem mechanizmów wywrotu skrzyń ładunkowych pojazdów oraz mechanizmów pochylania stołów technologicznych,

10) dźwigniki samochodowe – dźwigniki stałe służące do podnoszenia i opuszczania pojazdów samochodowych,

11) element nośny – element składowy konstrukcji nośnej dźwignika lub jego mechanizmu, którego uszkodzenie, wynikające z pęknięcia lub zużycia, może spowodować niekontrolowane opadnięcie ładunku (podstawy ładunkowej) lub przewrócenie się dźwignika albo wywołać inne skutki stanowiące zagrożenie dla samego dźwignika lub jego otoczenia,

12) element przenoszący obciążenie – ruchomą część dźwignika służącą do bezpośredniego przejęcia i utrzymania transportowanego ładunku w ruchu i podczas postoju,

13) udźwig – nominalną, maksymalną wielkość obciążenia wyrażoną w kilogramach, dla której za projektowano dźwignik w celu zapewnienia prawidłowej pracy dźwignika,

14) korba bezpieczeństwa – element mechanizmu napędowego (przy napędzie ręcznym), wyposażony w zespół zabezpieczający przed samoczynnym opadaniem ładunku, elementu przenoszącego obciążenie, po zaprzestaniu działania siły napędowej, w szczególności za pomocą kinematycznego połączenia hamulca, zapadki z kołem zapadkowym i korbą, podczas podnoszenia, opuszczania lub spoczynku,

15) listwa bezpieczeństwa – urządzenie bezpieczeństwa (przesuwną listwę) przymocowane do brzegów ruchomych części dźwignika,

16) odbój – element konstrukcyjny ograniczający ruch dźwignika lub jego przejezdnego zespołu, umieszczony na końcach toru jezdnego lub prowadnicy,

17) zderzak – element konstrukcyjny umieszczony na dźwigniku lub jego przejezdnym zespole, przystosowany do współpracy z odbojem,

18) zakleszczenie – przypadkowe uchwycenie, przez poruszające się elementy dźwignika lub poruszający się element i stały fragment konstrukcji, części ładunku lub części ciała osoby obsługującej, niepowodujące ucięcia uchwyconej części ciała.

§ 3.[Projekt i wykonanie zespołów i elementów dźwignika] Zespoły i elementy dźwignika powinny być prawidłowo zaprojektowane pod względem mechanicznym i elektrycznym, wykonane z materiałów o odpowiedniej jakości i wystarczającej wytrzymałości oraz dostosowane do środowiska, w którym będą eksploatowane.

§ 4.[Zastosowanie rozwiązań konstrukcyjnych innych niż określone w rozporządzeniu] 1. Rozwiązania konstrukcyjne inne niż określone w rozporządzeniu mogą być stosowane w dźwignikach pod warunkiem, że zapewniają one bezpieczeństwo nie mniejsze niż określają to przepisy rozporządzenia.

2. Zastosowanie rozwiązań konstrukcyjnych, o których mowa w ust. 1, wymaga uprzedniego uzgodnienia z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.

§ 6.[Dźwigniki przenośne i przewoźne] 1. Dźwigniki przenośne i przewoźne przeznaczone do pracy w pozycji pionowej powinny mieć odpowiednią konstrukcję zapewniającą zachowanie tej pozycji lub być wyposażone w podpory umożliwiające pionowe ustawienie dźwignika.

2. Podpory dźwigników, o których mowa w ust. 1, powinny być zabezpieczone przed możliwością niekontrolowanej zmiany ustalonego położenia.

3. Dźwigniki, o których mowa w ust. 1, powinny być wyposażone w urządzenie do kontroli pionowego ich ustawienia.

§ 7.[Elementy przenoszące obciążenie] 1. Elementy przenoszące obciążenie powinny być zaprojektowane i wykonane, pod względem konstrukcyjnym i funkcjonalnym, odpowiednio do określonych przez zamawiającego warunków eksploatacyjnych dźwignika.

2. Rodzaj konstrukcji, wykonanie i zamocowanie elementów przenoszących obciążenie powinno zapewniać ich stabilność, aby nie mogły w sposób niekontrolowany wahać się, przesuwać, obracać lub zginać. Poszczególne części współpracujące ze sobą jako całość nie powinny ulegać przypadkowemu poluzowaniu i rozłączaniu.

3. Elementy przenoszące obciążenie powinny być tak uformowane, aby prawidłowo załadowany i transportowany ładunek nie mógł przypadkowo stoczyć się, zsunąć, przechylić lub obrócić.

§ 9.[Regulacja nastaw elementów regulowanych i wymiana zużywających się elementów i zespołów napędowych] 1. Konstrukcja zespołów napędowych powinna umożliwiać łatwą i bezpieczną regulację nastaw elementów regulowanych, a także wymianę zużywających się elementów i zespołów.

2. Wirujące elementy napędów powinny być osłonięte przed przypadkowym ich dotknięciem. Osłony elementów wymagających kontroli i obsługi powinny być zdejmowalne lub odchylne.

3. W zamkniętych reduktorach powinna być możliwa kontrola poziomu oleju.

4. W ręcznych mechanizmach napędowych podnoszenia należy stosować napęd za pomocą korby bezpieczeństwa lub innego urządzenia o zbliżonym działaniu.

5. W przypadku zastosowania mechanizmu, o którym mowa w ust. 4, siła potrzebna jednemu człowiekowi do napędu ręcznego tego mechanizmu nie powinna przekraczać:

1) 250 N – w przypadku obsługi oburęcznej,

2) 120 N – w przypadku obsługi jednoręcznej.

§ 11.[Wyposażenie układu hydraulicznego] 1. Układy hydrauliczne powinny być wyposażone w urządzenia wymienione w pkt 1 załącznika nr 1 do rozporządzenia.

2. Zawory zabezpieczające, akumulatory hydrauliczne, siłowniki, pompy, silniki hydrauliczne oraz przewody ciśnieniowe powinny mieć świadectwo (atest) wystawione przez kontrolę jakości wytwórcy.

3. Elementy wyposażenia hydraulicznego powinny być szczelne i odporne na drgania. Dopuszcza się przecieki wewnętrzne w układach hydraulicznych, w wyniku których składowa pionowa prędkość opadania elementu przenoszącego obciążenie z ładunkiem o masie równej udźwigowi nie przekracza 0,1 m/h.

4. Układ hydrauliczny powinien być tak zaprojektowany, aby nie zachodziło zjawisko kawitacji, a jego odpowietrzanie odbywało się bezpiecznie.

5. Filtrowanie czynnika roboczego powinno być skuteczne i odbywać się w sposób ciągły.

6. Przy powrotnym ruchu tłoka nie powinno występować wprowadzanie zanieczyszczeń do przestrzeni wewnętrznej cylindra siłownika.

7. Temperatura czynnika roboczego podczas eksploatacji nie powinna przekroczyć najniższej i najwyższej wartości dopuszczalnej dla danego czynnika i wyposażenia hydraulicznego.

8. W zbiorniku powinien być zaznaczony najniższy i najwyższy poziom czynnika roboczego oraz zapewniony prosty i bezpieczny sposób sprawdzania jego poziomu.

9. Jeżeli w dźwigniku zainstalowanych jest kilka zbiorników z czynnikiem roboczym, powinny one być odpowiednio oznakowane.

§ 12.[Instalowanie zaworów odcinających] Nie należy instalować zaworów odcinających między pompą a zaworem bezpieczeństwa.

§ 13.[Obliczenia wytrzymałościowe przewodów ciśnieniowych] 1. Obliczenia wytrzymałościowe przewodów ciśnieniowych wykonuje się przy zastosowaniu współczynnika bezpieczeństwa oznaczonego symbolem X_h, którego wartość określa tablica 1 w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

2. Przewody sztywne powinny być wykonane z rur stalowych bez szwu, dla których współczynnik bezpieczeństwa określa się w stosunku do umownej granicy plastyczności oznaczonej symbolem R_0.2.

3. Współczynnik bezpieczeństwa dla przewodów giętkich określa się w stosunku do naprężenia rozrywającego.

§ 14.[Zamki hydrauliczne] 1. Zamki hydrauliczne powinny być montowane bezpośrednio na siłowniku lub silniku hydraulicznym.

2. Jeżeli nie jest możliwe montowanie zamków, o których mowa w ust. 1, na siłowniku lub silniku hydraulicznym, przewód ciśnieniowy między zamkiem hydraulicznym a siłownikiem powinien być wykonany ze stali. W obliczeniach wytrzymałościowych przewodu ciśnieniowego należy przyjąć współczynnik bezpieczeństwa X_h³5,5.

3. Na odcinku przewodu między zamkiem hydraulicznym a siłownikiem dopuszcza się wspawanie elementów wyposażenia hydraulicznego, w szczególności łącznika z końcówką kulistą.

§ 15.[Akumulator hydrauliczny] 1. Akumulator hydrauliczny powinien być zainstalowany w układzie hydraulicznym w sposób umożliwiający:

1) zastosowanie zaworu zabezpieczającego przed nadmiernym wzrostem ciśnienia wewnątrz akumulatora podczas ładowania,

2) pomiar ciśnienia w akumulatorze,

3) opróżnienie akumulatora,

4) odłączenie akumulatora od układu hydraulicznego.

2. Konstrukcja akumulatorów hydraulicznych powinna odpowiadać warunkom określonym w odrębnych przepisach dotyczących zbiorników ciśnieniowych.

3. Spadek ciśnienia w akumulatorze hydraulicznym powinien być sygnalizowany na stanowisku sterowniczym za pomocą sygnałów optycznych lub akustycznych.

4. Na dźwigniku z akumulatorem hydraulicznym powinien być umieszczony, w widocznym miejscu, ostrzegawczy symbol graficzny lub napis o treści:

„UWAGA ! Akumulator hydrauliczny! Przed demontażem układu akumulator hydrauliczny odłączyć lub rozładować.”

§ 16.[Urządzenia sygnalizujące stan ciśnienia i temperatury] Na stanowisku sterowniczym należy umieścić urządzenia sygnalizujące stan ciśnienia i temperatury, jeżeli dla zapewnienia niezawodności eksploatacji dźwignika jest wymagana systematyczna kontrola wyposażenia hydraulicznego.

§ 17.[Urządzenie synchronizujące pracę siłowników] 1. W przypadku zastosowania więcej niż dwóch siłowników powinno być zainstalowane urządzenie synchronizujące ich ruch.

2. Przy zastosowaniu tylko dwóch siłowników nie jest wymagane stosowanie urządzenia synchronizującego, jeżeli w obliczeniach wytrzymałościowych uwzględniono dodatkowe obciążenia wynikające z nierównomiernego ruchu tłoków.

§ 19.[Przewody ciśnieniowe i ich elementy] 1. Przewody ciśnieniowe i ich elementy ze względu na wytrzymałość powinny być dobrane do ciśnienia próbnego równego 1,5 wartości ciśnienia nominalnego.

2. Badania szczelności układów i elementów pneumatycznych należy przeprowadzać, stosując ciśnienie nominalne.

3. Stalowe przewody pneumatyczne powinny być wykonane z rur bez szwu.

4. Przewody ciśnieniowe powinny być pewnie zamocowane i zabezpieczone przed drganiami i uszkodzeniami, a także przed utratą szczelności połączeń. Ich rozmieszczenie i sposób zamocowania do siłowników powinny uniemożliwiać powstawanie odkształceń mogących powodować wystąpienie niedopuszczalnych naprężeń.

§ 20.[Urządzenia sygnalizujące stan parametrów układu pneumatycznego] 1. Jeżeli ze względu na konieczność zapewnienia niezawodności eksploatacji dźwignika jest wymagane dokonywanie systematycznej kontroli działania układu pneumatycznego, na stanowisku sterowniczym powinny być umieszczone urządzenia sygnalizujące stan parametrów tego układu.

2. W przypadku spadku ciśnienia w układzie pneumatycznym lub spadku napięcia zasilania elektrycznego w sieci, urządzenie sygnalizujące powinno wykazać spadek napięcia; niezależnie od działania urządzeń sygnalizujących elementy blokujące powinny automatycznie przerwać pracę dźwignika.

§ 24.[Mechanizmy wyposażone w dwa hamulce] 1. Mechanizmy podnoszenia dźwigników przeznaczonych do transportu roztopionych metali, żużlu, środków trujących lub żrących, materiałów wybuchowych lub innych ładunków niebezpiecznych powinny być wyposażone co najmniej w dwa hamulce.

2. Mechanizmy wyposażone w dwa hamulce powinny być tak zaprojektowane, aby:

1) hamulce działały niezależnie od siebie,

2) jeden hamulec był zamontowany między silnikiem a przekładnią, zaś drugi hamulec na dowolnym wale mechanizmu napędowego,

3) przy sprawdzaniu niezawodności hamowania jednego hamulca można było wyeliminować hamujące działanie drugiego.

3. W mechanizmach z dwoma hamulcami dopuszcza się wykonanie hamulców o działaniu niejednoczesnym.

4. Hamulce mechanizmów podnoszenia powinny zapewniać, w dowolnych warunkach eksploatacji, niezawodność hamowania i utrzymywania ładunku.

5. Współczynnik pewności hamowania, jako stosunek momentu statycznego wywołanego przez hamulec do momentu występującego na tarczy hamulcowej oraz wywołanego przez największe obciążenie statyczne, z uwzględnieniem sprawności mechanizmu, powinien być nie mniejszy niż 1,5.

6. W mechanizmach podnoszenia wyposażonych w dwa hamulce współczynnik pewności hamowania powinien wynosić dla każdego hamulca nie mniej niż:

1) 1,25 – w przypadku zastosowania hamulców o działaniu jednoczesnym,

2) 1,50 – w przypadku zastosowania hamulców o działaniu niejednoczesnym,

3) 1,75 – w przypadku zastosowania hamulców dla mechanizmów, o których mowa w ust. 9.

7. Mechanizmy jazdy dźwigników przewoźnych z napędem innym niż ręczny powinny być wyposażone w hamulce automatyczne w przypadku, gdy dźwignik jest:

1) przemieszczany na otwartej przestrzeni,

2) przemieszczany w pomieszczeniu na torze jezdnym ułożonym na poziomie roboczym,

3) zdalnie sterowany.

8. W hamulcach automatycznych mechanizmów jazdy dopuszcza się stosowanie dodatkowego urządzenia zapewniającego płynność hamowania.

9. Jeżeli w dźwigniku przy pomocy jednego silnika jest napędzany więcej niż jeden mechanizm, każdy napędzany mechanizm powinien być wyposażony w niezależny hamulec.

§ 26.[Współczynnik bezpieczeństwa lin nośnych] 1. Przy doborze lin powinien być spełniony warunek wytrzymałościowy określony wzorem:

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

F – rzeczywistą siłę zrywającą linę w całości,

Q – obliczeniową siłę w linie,

X – najmniejszy współczynnik bezpieczeństwa liny.

2. Rzeczywistą siłę zrywającą linę w całości oblicza się według wzoru:

F= F_nom × K

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

F – rzeczywistą siłę zrywającą linę w całości [N],

F_nom – obliczeniową siłę zrywającą linę [N],

K – współczynnik zmniejszający.

Wartości F_nom i K określa się zgodnie z Polskimi Normami dla lin.

3. Dla lin, do których nie stosuje się Polskich Norm, wykonanych w sposób określony w innych normach lub specyfikacjach technicznych, rzeczywistą siłę zrywającą linę w całości należy określać na podstawie danych określonych przez wytwórcę, przyjmując jako:

1) równą sile zrywającej linę w całości określonej w odpowiednim świadectwie lub

2) obliczoną według wzoru określonego w pkt 1 załącznika nr 3 do rozporządzenia.

4. Obliczeniową siłę, oznaczoną symbolem „Q”, w linie nośnej układu linowego wyznacza się z uwzględnieniem:

1) maksymalnego obciążenia pochodzącego od sił udźwigu lub sił ciężkości członów dźwignika, przemieszczanych przez układ linowy,

2) oporów ruchu spowodowanych tarciem, w szczególności oporów ruchu w prowadnicach i przegubach, a także oporów jazdy i przewijania,

3) sprawności układu linowego, obliczonej przy uwzględnieniu sprawności cząstkowej krążków i bębnów,

4) siły bezwładności przejezdnych członów i elementów dźwignika, obliczonych dla średniej wartości przyspieszenia, jeżeli siły te nie przekraczają 10% sumy obciążeń statycznych, wymienionych w pkt 1–3,

5) siły ciężkości osób wchodzących na element przenoszący obciążenie (platformę).

5. Do obliczeń, o których mowa w ust. 4, przyjmuje się siłę ciężkości jednej osoby równą 750 N.

6. Najmniejszy współczynnik bezpieczeństwa lin nośnych dźwigników, nieprzystosowanych do wchodzenia osób na element przenoszący obciążenie lub przebywania pod nim, powinien mieć wartość oznaczoną współczynnikiem X = 5.

7. W dźwignikach, w których jest dopuszczalne wchodzenie osób na element przenoszący obciążenie albo przebywanie pod nim, najmniejszy współczynnik bezpieczeństwa liny powinien mieć wartość oznaczoną współczynnikiem X = 10.

§ 27.[Tabliczka informacyjna] 1. Do lin nośnych powinna być trwale przytwierdzona tabliczka zawierająca co najmniej:

1) nazwę i adres producenta lin,

2) symbol identyfikacyjny dokumentu kontroli jakości.

2. Informacje, o których mowa w ust. 1, powinny być czytelne i wykonane w sposób zabezpieczający je przed łatwym zatarciem.

§ 30.[Krążki linowe i wyrównawcze] Krążki linowe i wyrównawcze powinny być wyposażone w zabezpieczenia przed spadaniem liny. Odległość powierzchni roboczych tych zabezpieczeń od zewnętrznej średnicy krążka nie powinna być większa od 1/3 średnicy liny i nie powinna przekraczać 10 mm.

§ 31.[Odchylenie liny] 1. Minimalne średnice podziałowe bębnów i krążków należy obliczać według wzoru określonego w pkt 2 załącznika nr 3 do rozporządzenia.

2. Odchylenie boczne liny od osi rowka na krążku lub od osi rowka na bębnie nie powinno przekraczać wielkości określonej symbolem tg d = 1/15. W przypadku lin nieodkrętnych odchylenie to nie powinno przekraczać tg d = 1/40.

3. Boczne odchylenie liny względem płaszczyzny prostopadłej do osi bębna dla bębnów gładkich nie powinno przekraczać wielkości określonej symbolem tg d = 1/15.

4. Odchylenie liny na rolkach układacza od płaszczyzny stycznej do rolek nie powinno przekraczać wielkości określonej symbolem tg d = 1/22.

§ 33.[Współczynnik bezpieczeństwa łańcucha] 1. Przy doborze łańcuchów, o których mowa w § 32, powinien być spełniony warunek określony wzorem:

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

F – siłę rzeczywistą zrywającą łańcuch,

Q – obliczeniową silę w łańcuchu,

X – najmniejszy współczynnik bezpieczeństwa łańcucha, określony w ust. 4 lub 5.

2. Obliczeniową siłę w łańcuchu oznaczoną symbolem „Q” wyznacza się z uwzględnieniem:

1) maksymalnego obciążenia pochodzącego od sił udźwigu i sił ciężkości członów dźwignika, przemieszczanych przez układ łańcuchowy,

2) oporów ruchu spowodowanych tarciem, w szczególności oporów ruchu w prowadnicach, przegubach, oporów jazdy i przewijania,

3) sprawności układu łańcuchowego, obliczonej z uwzględnieniem sprawności cząstkowej kół, krążków i bębnów,

4) siły bezwładności przejezdnych członów i elementów dźwignika, obliczonych dla średniej wartości przyspieszenia, jeżeli siły te przekraczają 10% sumy obciążeń statycznych wymienionych w pkt 1–3,

5) siły ciężkości osób wchodzących na element przenoszący obciążenie – platformę.

3. Do obliczeń, o których mowa w ust. 2, przyjmuje się siłę ciężkości jednej osoby równą 750 N.

4. Najmniejszy współczynnik bezpieczeństwa łańcucha, zależny od jego rodzaju oraz rodzaju zastosowanych elementów napędowych, w dźwignikach nieprzystosowanych do wchodzenia osób na element przenoszący obciążenie lub przebywania pod nim, powinien mieć wartość określoną w tablicy 2 w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

5. W dźwignikach, w których jest dopuszczalne wchodzenie na element przenoszący obciążenie albo przebywanie pod nim osób, najmniejszy współczynnik bezpieczeństwa łańcucha powinien mieć wartość oznaczoną symbolem X = 8.

§ 34.[Tabliczka informacyjna] 1. Do łańcuchów, na których zawieszone są elementy przenoszące obciążenie, powinna być trwale przytwierdzona tabliczka zawierająca co najmniej:

1) nazwę i adres producenta łańcucha,

2) symbol identyfikacyjny dokumentu kontroli jakości.

2. Informacje, o których mowa w ust. 1, powinny być czytelne i wykonane w sposób zabezpieczający je przed łatwym zatarciem.

§ 36.[Bębny przeznaczone do nawijania łańcuchów] 1. Bębny przeznaczone do nawijania łańcuchów ogniwowych powinny mieć obrzeża z obu stron bębna. Obrzeża powinny wystawać ponad ostatnią warstwę nawiniętego łańcucha na co najmniej jedną szerokość ogniwa łańcucha.

2. Pojemność bębna dla łańcucha ogniwowego powinna być tak dobrana, aby zapewniała pozostawianie na nim co najmniej 1,5 zwoju zapasowego łańcucha, nie licząc odcinka łańcucha będącego w zamocowaniu bębna, przy skrajnym dolnym położeniu elementów chwytających.

3. Średnice bębnów, na które nawijany jest łańcuch ogniwowy, oraz krążków powinny wynosić nie mniej niż:

1) 20-krotną podziałkę łańcucha – przy napędzie ręcznym,

2) 30-krotną podziałkę łańcucha – przy napędzie innym niż ręczny.

§ 37.[Koła łańcuchowe] 1. Koła łańcuchowe do łańcuchów ogniwowych lub sworzniowych powinny mieć nie mniej niż pięć gniazd lub zębów, z których co najmniej dwa powinny znajdować się w pełnym sprzężeniu z łańcuchem.

2. Koła łańcuchowe powinny być wyposażone w urządzenia zapewniające właściwe układanie się łańcucha i uniemożliwiające jego spadanie.

3. Odchylenie boczne łańcuchów ogniwowych, w stosunku do płaszczyzny prostopadłej do osi bębna lub płaszczyzny symetrii koła łańcuchowego, nie może przekraczać wielkości oznaczonej symbolem tg d = 1/30.

4. Odchylenie boczne dla łańcuchów sworzniowych jest niedopuszczalne.

§ 39.[Podesty i balustrady ochronne] 1. Elementy przenoszące obciążenie dźwigników, na które mogą wchodzić osoby, powinny być zaopatrzone w odpowiednie podesty i balustrady ochronne.

2. Znajdujące się w podestach elementów przenoszących obciążenie otwory powinny być zamykane pokrywami przesuwnymi lub odchylnymi, otwierającymi się do góry.

3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do dźwigników samochodowych.

4. Wysokość balustrady przy elementach przenoszących obciążenie dźwigników, na które jest dopuszczalne wchodzenie osób, nie powinna być mniejsza niż 1,1 m.

5. Balustrada powinna być wyposażona w krawężnik o wysokości co najmniej 70 mm; przestrzeń pomiędzy poręczą i krawężnikiem powinna być wypełniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób.

6. Konstrukcja balustrady powinna, bez trwałych odkształceń, przenosić siłę skupioną o wielkości co najmniej 500 N, przyłożoną w dowolnym punkcie na całej jej długości.

7. Ruchome części balustrady powinny być zabezpieczone w położeniu roboczym przed przypadkową zmianą położenia. Części balustrad przechylne lub odchylne nie mogą być przechylane lub odchylane na zewnątrz.

8. Stosowanie lin lub łańcuchów zamiast balustrad jest niedozwolone.

§ 42.[Bębny kablowe] 1. Bębny kablowe powinny mieć napęd mechaniczny, w szczególności silnikowy, sprężynowy lub ciężarkowy, w celu zapewnienia właściwego naciągu przewodu.

2. Promień bębna kablowego oraz promień przegięcia przewodów ruchomych nie powinny być mniejsze od promienia przegięcia dopuszczalnego dla stosowanego przewodu.

§ 43.[Przewody izolowane] 1. W obrębie dźwigników należy stosować przewody opancerzone lub w płaszczu metalowym, dla części ruchomych – przewody oponowe z żyłami miedzianymi i izolacją dostosowaną do napięcia znamionowego równego co najmniej napięciu roboczemu, które nie jest mniejsze niż 500 V.

2. Przekrój przewodów izolowanych w obwodach siłowych powinien wynosić co najmniej 2,5 mm² (Cu).

3. Dozwolone jest stosowanie przewodów bez płaszcza metalowego i pancerza, jeżeli w miejscach narażonych na uszkodzenia mechaniczne przewody są prowadzone w odpowiednio ukształtowanych osłonach.

§ 44.[Zakaz wykorzystywania dźwignika jako przewodu roboczego do zasilania urządzeń elektrycznych] Konstrukcja dźwignika nie może być wykorzystywana jako przewód roboczy w układzie zasilania urządzeń elektrycznych.

§ 45.[Połączenia obwodów] 1. Połączenia obwodów zasilania napędów powinny być wykonane za pomocą oddzielnych przewodów wielożyłowych.

2. Połączenia obwodów sterowniczych, sygnalizacyjnych, oświetleniowych, alarmowych mogą być wykonane za pomocą wspólnego przewodu wielożyłowego, dostosowanego do obwodu o najwyższym napięciu.

§ 47.[Wymagania dotyczące łącznika dźwignika] 1. Linia zasilająca obwody elektryczne dźwignika szynowego powinna być, niezależnie od wymagań określonych w § 46, wyposażona w łącznik dźwignika, ogólnie dostępny w miejscu pracy dźwignika.

2. Na łączniku dźwignika powinien być umieszczony napis „Łącznik dźwignika”. Łącznik powinien posiadać urządzenie umożliwiające jego zamknięcie w stanie wyłączonym oraz odłączać wszystkie przewody zasilające dźwignik.

§ 49.[Łączniki bezpieczeństwa] 1. Łącznikami bezpieczeństwa są w szczególności:

1) łączniki krańcowe,

2) wyłącznik awaryjny „STOP”,

3) łącznik ruchomej listwy bezpieczeństwa,

4) łączniki barier, drzwi, ogrodzeń.

2. Łączniki bezpieczeństwa zapewniają bezpieczną eksploatację dźwignika przez wyłączenie danego mechanizmu napędowego.

3. Zestyki łączników bezpieczeństwa powinny być rozwierane przez bezpośrednie działanie sztywnych części układu kinematycznego dźwignika, bez pośrednictwa sprężyn lub innych elementów elastycznych. W przypadku braku możliwości takiego działania powinna być stosowana samoczynna kontrola funkcjonowania łączników lub ich dublowanie.

4. Łączniki elektroniczne zastosowane jako łączniki bezpieczeństwa powinny być wyposażone w układ samoczynnej kontroli działania, uruchamiający się co najmniej przy każdym załączeniu dźwignika do ruchu lub w układ samoczynnej kontroli dublowania.

5. Przez dublowanie, o którym mowa w ust. 3 i 4, należy rozumieć zastosowanie dodatkowych elektrycznych aparatów i elementów lub układów połączeń w celu przejęcia zadań wykonywanych przez podstawowe aparaty, elementy lub układy połączeń.

§ 50.[Łącznik "STOP"] 1. Stanowisko sterowania dźwignika powinno być wyposażone w wyłącznik awaryjny „STOP”, którego użycie powinno spowodować wyłączenie wszystkich obwodów siłowych. W przypadkach uzasadnionych względami technicznymi dopuszcza się stosowanie dodatkowych wyłączników „STOP”, dostępnych z poziomu roboczego, umieszczonych na oddzielnych częściach dźwignika.

2. W przypadku zastosowania w układzie zasilania dźwignika łącznika głównego, o którym mowa w § 46 ust. 1, z napędem elektromechanicznym, użycie wyłącznika „STOP” powinno spowodować jego wyłączenie.

3. Urządzenie do sterowania dźwignikiem oraz pulpity do sterowania zdalnego – przewodowego lub bezprzewodowego, wyposażone w łącznik z obracanym kluczykiem służącym do załączania i wyłączania napięcia sterowania, nie powinny być wyposażone w łącznik „STOP”.

4. Przekręcenie w łączniku kluczyka w położenie umożliwiające jego wyjęcie powinno spowodować wyłączenie napięcia sterowania.

5. Łącznik „STOP” powinien być łącznikiem zestykowym. Rozwieranie jego zestyków powinno odpowiadać warunkom, o których mowa w § 49 ust. 3. Nie należy stosować łączników wymagających dublowania.

6. Przycisk łącznika „STOP” powinien wystawać ponad swą obudowę. Zwolnienie nacisku na przycisk łącznika nie powinno powodować ponownego samoczynnego załączenia łącznika głównego, o którym mowa w § 46 ust. 1.

§ 52.[Zabezpieczenie układów wyposażonych w łączniki półprzewodnikowe] Układy wyposażone w łączniki półprzewodnikowe powinny być zabezpieczone przed zakłóceniami własnymi lub zewnętrznymi, mogącymi spowodować niekontrolowane uruchomienie któregokolwiek z mechanizmów dźwignika.

§ 53.[Łączniki sterownicze] 1. Łączniki sterownicze – sterowniki, przyciski o zestykach zwiernych powinny powracać do położenia neutralnego – zerowego po zaniku siły działającej na te elementy sterownicze.

2. Dźwignie i pokrętła łączników sterowania stopniowego powinny mieć oznaczone i wyczuwalne pozycje położenia ich stanu – wyłączone, załączone, kolejne stopnie.

3. Przyciski sterownicze nie powinny wystawać ponad obudowę.

4. Łączniki sterownicze powinny być tak wykonane lub umiejscowione albo wyposażone w odpowiednie zabezpieczenia, aby niezamierzone ruchy operatora nie mogły spowodować zmiany ich położenia.

5. Łączniki półprzewodnikowe, w szczególności tyrystorowe, mogą być stosowane, gdy ich uszkodzenie nie spowoduje niekontrolowanego zadziałania mechanizmu dźwignika.

§ 56.[Zabezpieczenia przed przeciążeniem w obwodach zasilania silników] Zabezpieczenia przed przeciążeniem w obwodach zasilania silników powinny być stosowane:

1) we wszystkich fazach – w przypadku prądu przemiennego,

2) co najmniej w biegunie nieuziemionym – w przypadku prądu stałego.

§ 57.[Zabezpieczenia przed zwarciem i przeciążeniem] Zabezpieczenia przed zwarciem i przeciążeniem powinny spełniać wymagania określone w odrębnych przepisach dotyczących wykonywania instalacji elektrycznych, Polskich Normach lub innych specyfikacjach technicznych uzgodnionych z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.

§ 58.[Zanik napięcia w sieci zasilającej] W przypadku zaniku napięcia w sieci zasilającej powinno nastąpić natychmiastowe unieruchomienie mechanizmów znajdujących się w ruchu. Przy powtórnym wystąpieniu napięcia samoczynne uruchomienie się mechanizmów powinno być uniemożliwione.

§ 60.[Ochrona przeciwporażeniowa dźwignika] Ochrona przeciwporażeniowa dźwignika z wyposażeniem elektrycznym powinna spełniać wymagania określone w odrębnych przepisach dotyczących wykonywania instalacji elektrycznych, Polskich Normach lub innych specyfikacjach technicznych uzgodnionych z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.

§ 68.[Pasy ostrzegawcze] 1. Przy wejściu na pomosty powinien być umieszczony napis „Nieupoważnionym wstęp wzbroniony”.

2. Elementy konstrukcji dźwignika, które mogą stwarzać zagrożenie dla otoczenia, w szczególności:

1) krawędzie elementu przenoszącego obciążenie,

2) krawędzie początkowego i końcowego stopnia schodów wejściowych, powinny być oznaczone pasami ostrzegawczymi.

3. Pasy ostrzegawcze w kolorach żółto-czarnym lub biało-czerwonym powinny mieć jednakowe szerokości od 30 mm do 150 mm i być nachylone pod kątem 45° względem poziomu.

§ 69.[Napisy i oznaczenia symbolami graficznymi] 1. Zaciski na tabliczkach i listwach oraz końce przewodów powinny być ponumerowane i oznaczone zgodnie ze schematem połączeń elektrycznych.

2. Łączniki i urządzenia sterownicze uruchamiane ręcznie powinny być oznaczone napisami lub symbolami graficznymi. Łączniki powinny mieć oznaczenie stanu:

1) „Z” – zamknięcie,

2) „O” – otwarcie.

3. Urządzenia sterownicze powinny mieć oznaczenie kierunków ruchu mechanizmów dźwignika.

4. Napisy i oznaczenia urządzeń sterowniczych powinny być dobrze widoczne dla obsługującego te urządzenia.

5. Przycisk wyłącznika awaryjnego „STOP” powinien być oznaczony kolorem czerwonym.

6. W przypadku zastosowania w łączniku lampek sygnalizacyjnych powinny wskazywać kolorami:

1) zielonym – sygnał stanu gotowości łącznika do pracy,

2) pomarańczowym – ostrzeżenie o zbliżaniu się do stanu niebezpiecznego,

3) czerwonym – o niebezpieczeństwie.

§ 70.[Tabliczka fabryczna] Na dźwigniku powinna być umieszczona, w dostępnym i widocznym miejscu, tabliczka fabryczna zawierająca:

1) nazwę wytwórcy,

2) numer fabryczny,

3) rok produkcji,

4) oznaczenie typu,

5) określenie wielkości udźwigu i ewentualne jego rozłożenie,

6) określenie masy własnej dla dźwigników przenośnych,

7) określenie wielkości ciśnienia roboczego w przypadku dźwigników z napędem pneumatycznym lub hydraulicznym, jeżeli wytwarzanie ciśnienia nie odbywa się w urządzeniu stanowiącym część dźwignika.

§ 72.[Opis techniczny dźwignika] Opis techniczny dźwignika powinien zawierać informacje i dane określone w pkt 1 załącznika nr 4 do rozporządzenia.

§ 73.[Instrukcja eksploatacji] Instrukcja eksploatacji powinna zawierać informacje określone w pkt 2 załącznika nr 4 do rozporządzenia.

§ 74.[Poświadczenie zgodności] 1. Dla dźwigników wytwarzanych seryjnie kontrola jakości wystawia poświadczenie zgodności, będące potwierdzeniem wykonania i zbadania dźwignika, zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu. W poświadczeniu zamieszcza się numer fabryczny i typ dźwignika.

2. Dla dźwigników wytwarzanych jednostkowo kontrola jakości wystawia poświadczenie zgodności wykonania i zbadania dźwignika na podstawie uzgodnionej dokumentacji technicznej z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.

§ 75.[Obowiązek wytwarzającego dźwignik] Wytwarzający powinien dostarczyć nabywającemu dźwignik:

1) 2 egzemplarze dokumentacji, o której mowa w § 71 ust. 1 pkt 1 i 3,

2) 1 egzemplarz dokumentacji, o której mowa w § 74, oraz katalog części zamiennych umożliwiający ich jednoznaczne określenie.

§ 77.[Jednostki dozoru technicznego] W fazie eksploatacji dźwignika eksploatujący uzgadnia z organem właściwej jednostki dozoru technicznego dokumentację uzupełniającą w przypadku zmiany miejsca zainstalowania dźwignika w związku z demontażem i ponownym montażem, a także naprawy, przebudowy lub modernizacji dźwignika.

§ 81.[Badanie działania urządzeń sterowniczych i ograniczników ruchów roboczych] 1. Podczas badań działania urządzeń sterowniczych i ograniczników ruchów roboczych dokonuje się sprawdzenia:

1) działania urządzeń sterowniczych oraz sprawdzenia, czy pedały, dźwignie albo przyciski wyposażone w sprężyny zwrotne wracają do położenia zerowego po ustaniu działania sił zewnętrznych,

2) prawidłowości realizacji zasterowanych ruchów poszczególnych mechanizmów dźwignika,

3) wyłącznika awaryjnego „STOP” i innych łączników bezpieczeństwa, o których mowa w § 49 ust. 1, czy po ich zadziałaniu zostaną wyłączone obwody zasilania napędu,

4) działania ograniczników ruchów roboczych mechanizmów napędowych, w szczególności łączników krańcowych i końcowych, zaworów i innych elementów, poprzez sprawdzenie:

a) współdziałania ograniczników ruchów roboczych z elementami współpracującymi, w szczególności krzywek, zderzaków, dźwigni, ich stanów zamknięcia i otwarcia,

b) działania ograniczników ruchów roboczych z prędkością odpowiednią dla danego mechanizmu i przy nieobciążonym elemencie przenoszącym obciążenie,

c) skuteczności wyłączania napędu danego mechanizmu w położeniach skrajnych, z uwzględnieniem warunków, o których mowa w § 61.

2. W dźwignikach wyposażonych w ograniczniki krańcowe i końcowe w pierwszej kolejności powinno być sprawdzone działanie ograniczników końcowych. Działanie ograniczników krańcowych sprawdza się przy zbocznikowanych ogranicznikach końcowych.

§ 82.[Badanie układów cięgnowych i ich zamocowań] Podczas badań układów cięgnowych i ich zamocowań dokonuje się sprawdzenia:

1) zgodności cięgien z dokumentacją techniczną,

2) zamocowania cięgien do konstrukcji dźwignika i urządzeń napędowych,

3) stanu technicznego lin stalowych oraz określenia stopnia ich zużycia,

4) ogniw lub płytek łańcuchowych; zużycie ogniw nie może przekraczać 5% przekroju nominalnego, a ogniwa lub płytki łańcuchowe nie powinny wykazywać deformacji kształtu, rys i pęknięć.

§ 83.[Badanie działania mechanizmów i prędkości ruchów roboczych] Podczas badań działania mechanizmów i prędkości ruchów roboczych dokonuje się sprawdzenia:

1) działania mechanizmów dźwignika, bez obciążenia próbnego; każdy mechanizm podlega co najmniej dwukrotnej próbie ruchowej w całym zakresie pracy i przy kojarzeniu ruchów,

2) działania urządzeń sterowniczych mechanizmów, hamulców, sprzęgieł i przekładni,

3) prędkości ruchów roboczych wszystkich mechanizmów, przy obciążeniu próbnym wynoszącym 100% udźwigu nominalnego.

§ 84.[Badanie działania urządzeń zabezpieczających] Podczas badań działania urządzeń zabezpieczających dokonuje się sprawdzenia, czy zainstalowane urządzenia zabezpieczające odpowiadają warunkom, o których mowa w § 38 i 39.

§ 85.[Badanie działania urządzeń sygnalizacyjnych i dźwiękowych] Podczas badań działania urządzeń sygnalizacyjnych i dźwiękowych dokonuje się sprawdzenia, czy zainstalowane wskaźniki, urządzenia sygnalizacyjne i oświetleniowe działają prawidłowo podczas postoju i w ruchu dźwignika.

§ 86.[Próby dźwigników z obciążeniem kontrolnym] 1. Wykonuje się następujące próby dźwigników z obciążeniem kontrolnym:

1) statyczną, z obciążeniem wynoszącym:

a) 150% udźwigu nominalnego – dla dźwigników z napędem ręcznym,

b) 125% udźwigu nominalnego – dla dźwigników z napędem innym niż ręczny,

2) dynamiczną, wykonywaną z obciążeniem równym 110% udźwigu nominalnego,

3) szczelności układów hydraulicznych i pneumatycznych z obciążeniem równym 110% udźwigu nominalnego.

2. Próba statyczna powinna być wykonana przy najbardziej niekorzystnym, pod względem stateczności, usytuowaniu elementów przenoszących obciążenie. Czas jej trwania nie powinien być krótszy niż 10 min.

3. Próba dynamiczna powinna być przeprowadzona po uzyskaniu pomyślnego wyniku próby statycznej i powinna polegać na wykonaniu co najmniej dwóch cykli pracy, z prędkościami i kojarzeniem ruchów elementów dźwignika, określonymi w dokumentacji konstrukcyjnej dźwignika.

4. Próba szczelności polega na sprawdzeniu szczelności elementów wyposażenia hydraulicznego lub pneumatycznego dźwignika, obciążonych ciężarem próbnym. Czas trwania tej próby powinien wynosić 1 godzinę.

§ 87.[Wyrywkowa kontrola stanu konstrukcji nośnej] 1. Po wykonaniu próby statycznej i dynamicznej należy przeprowadzić wyrywkową kontrolę stanu konstrukcji nośnej dźwignika w miejscach dostępnych do oględzin, w szczególności złączy spawanych i połączeń rozłącznych. Elementy konstrukcji nie powinny wykazywać uszkodzeń oraz trwałych odkształceń.

2. Wynik próby szczelności uznaje się za pozytywny, jeżeli w układzie hydraulicznym nie wystąpiły zewnętrzne wycieki cieczy roboczej, zaś w wyniku nieszczelności wewnętrznych układu element przenoszący obciążenie nie opuścił się więcej niż o 0,1 m. Wielkość ta powinna być mierzona w pionie.

§ 88.[Prawidłowość działania zaworów zwrotnych sterowanych lub zaworów zabezpieczających] W dźwignikach wyposażonych w układy hydrauliczne i pneumatyczne, oprócz prób, o których mowa w § 86, należy sprawdzić prawidłowość działania zaworów zwrotnych sterowanych lub zaworów zabezpieczających przed pęknięciem przewodów ciśnieniowych. Warunki przeprowadzenia tej próby i ocena wyników powinny być zgodne z zaleceniami wytwórcy zaworów, określonymi w dokumentacji, o której mowa w § 71 ust. 1.

§ 90.[Badanie odbiorcze] 1. Badanie odbiorcze przeprowadza się w miejscu zainstalowania dźwignika, jeżeli jest to wskazane ze względów technicznych – także u wytwórcy.

2. Badań odbiorczych wykonanych u wytwórcy nie powtarza się u eksploatującego.

3. Badanie odbiorcze polega na:

1) sprawdzeniu kompletności i prawidłowości dokumentacji technicznej, o której mowa w § 71 i 72 oraz w § 74,

2) badaniu budowy dźwignika w zakresie zgodności z dokumentacją techniczną oraz warunkami pracy określonymi przez wytwarzającego,

3) przeprowadzeniu prób technicznych w warunkach gotowości dźwignika do pracy podczas pracy, o których mowa w § 80–88.

§ 91.[Badanie okresowe] 1. Badaniu okresowemu podlegają dźwigniki objęte dozorem technicznym pełnym.

2. Badanie okresowe polega na:

1) skontrolowaniu księgi rewizyjnej i dziennika konserwacji,

2) sprawdzeniu protokołów pomiarów elektrycznych rezystancji izolacji, skuteczności ochrony przeciwporażeniowej,

3) sprawdzeniu, czy osoby konserwujące posiadają odpowiednie zaświadczenia kwalifikacyjne uprawniające do wykonywania tych czynności,

4) przeprowadzeniu prób technicznych, o których mowa w § 81–85, sprawdzaniu prawidłowości działania układów hamulcowych przy obciążeniu próbnym równym 100% udźwigu nominalnego oraz wyrywkowej kontroli konstrukcji nośnej w miejscach dostępnych do oględzin,

5) przeprowadzeniu dodatkowej próby, w zakresie ustalonym przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego, niezbędnej dla przeprowadzenia kontroli stanu technicznego.

3. Badania okresowe dźwigników powinny być wykonywane co najmniej raz w roku.

4. Terminy badań okresowych wyznacza się od daty zakończenia badania odbiorczego.

5. Na uzasadniony wniosek eksploatującego badanie okresowe może być przeprowadzone w okresie do 3 miesięcy przed wyznaczonym terminem badania, pod warunkiem że termin wcześniejszego badania zostanie uzgodniony z organem właściwej jednostki dozoru technicznego, z 14-dniowym wyprzedzeniem.

6. W wyjątkowych przypadkach, na uzasadniony wniosek eksploatującego, organ właściwej jednostki dozoru technicznego może odroczyć termin badania okresowego do jednego roku, pod warunkiem przeprowadzenia badania doraźnego zakończonego wynikiem pozytywnym.

7. Jeżeli badanie doraźne obejmuje pełny zakres odpowiedniego badania okresowego, kolejny termin tego badania może być, za zgodą eksploatującego, ustalony od daty zakończenia badania doraźnego.

§ 92.[Badania doraźne eksploatacyjne] 1. Badania doraźne eksploatacyjne przeprowadza się na wniosek eksploatującego, w przypadku:

1) wymiany cięgien nośnych,

2) naprawy lub wymiany mechanizmu podnoszenia,

3) wymiany lub naprawy urządzeń bezpieczeństwa,

4) naprawy lub wymiany konstrukcji nośnej,

5) zmiany miejsca pracy dźwignika, związanej z demontażem i ponownym montażem.

2. Badania doraźne powypadkowe przeprowadza się po zgłoszeniu do organu właściwej jednostki dozoru technicznego niebezpiecznego uszkodzenia dźwignika lub nieszczęśliwego wypadku, związanego z jego eksploatacją.

3. Badania doraźne kontrolne oraz kontrole stanu urządzeń przeprowadza się u eksploatującego z inicjatywy organu właściwej jednostki dozoru technicznego.

4. Zakres badań, o których mowa w ust. 1–3, ustala każdorazowo organ właściwej jednostki dozoru technicznego.

§ 94.[Pomiary elektryczne dźwigników] 1. Pomiary elektryczne dźwigników wyposażonych w aparaty elektryczne powinny być wykonywane:

1) pomiar rezystancji izolacji obwodów elektrycznych:

a) nie rzadziej niż raz w roku – dla dźwigników pracujących w pomieszczeniach lub strefach zagrożonych wybuchem, z wyziewami żrącymi, albo na otwartej przestrzeni,

b) nie rzadziej niż raz na dwa lata – dla dźwigników pracujących w warunkach innych niż wymienione w lit. a),

2) pomiary skuteczności ochrony przeciwporażeniowej:

a) nie rzadziej niż raz w roku – dla dźwigników pracujących na otwartej przestrzeni lub w pomieszczeniach bardzo wilgotnych, gorących albo w których wydzielają się żrące wyziewy,

b) nie rzadziej niż raz na dwa lata – dla dźwigników pracujących w warunkach innych niż wymienione w lit. a).

2. Niezależnie od terminów wymienionych w ust. 1, pomiary należy wykonywać każdorazowo po wprowadzeniu zmian lub przeprowadzeniu prac w instalacji elektrycznej, przestawieniu dźwignika na nowe miejsce pracy i jego zmontowaniu, gdy stan izolacji lub ochrony przeciwporażeniowej uległ pogorszeniu lub wystąpiły uszkodzenia.

§ 96.[Konserwator dźwignika] 1. Konserwator dźwignika powinien spełniać warunki, o których mowa w § 95 ust. 2, potwierdzone zaświadczeniem kwalifikacyjnym, wydanym przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego.

2. Wykonując czynności związane z konserwacją dźwignika, należy:

1) przestrzegać instrukcji eksploatacji,

2) dokonywać przeglądów urządzeń technicznych w terminach i zakresie określonym w instrukcji eksploatacji, w szczególności sprawdzać:

a) stan techniczny mechanizmów napędowych, układów hamulcowych oraz cięgien nośnych i ich zamocowania,

b) działanie urządzeń zabezpieczających i ograniczników ruchowych,

c) prawidłowość obsługi dźwignika,

3) usuwać na bieżąco usterki i nieprawidłowości w działaniu urządzeń technicznych,

4) sprawdzać co najmniej raz w roku, o ile w instrukcji eksploatacji nie ustalono innych terminów, stan:

a) konstrukcji nośnej, w szczególności połączeń spawanych, nitowanych i rozłącznych,

b) toru jezdnego dla dźwigników szynowych,

c) instalacji ochronnej przeciwporażeniowej,

5) odnotować z aktualną datą i potwierdzić podpisem w dzienniku konserwacji wyniki przeglądów i wykonywane czynności,

6) bezzwłocznie powiadamiać eksploatującego dźwignik o usterkach, które spowodowały konieczność wyłączenia dźwignika z eksploatacji i dokonanie odpowiedniego wpisu do dziennika konserwacji.

3. W uzasadnionych przypadkach organ właściwej jednostki dozoru technicznego może określić inne terminy przeglądów, o których mowa w ust. 2 pkt 2.

§ 98.[Wymiana elementów zużytych lub uszkodzonych] 1. Wymiany elementów zużytych lub uszkodzonych w procesie eksploatacji, o których mowa w załączniku nr 5 do rozporządzenia, nie uznaje się za naprawę dźwignika.

2. Zainstalowane w trakcie wymiany nowe elementy wyposażenia dźwignika powinny być tego samego typu oraz o takich samych parametrach i charakterystykach jak elementy wymienione.

§ 100.[Badania odbiorcze i dodatkowe] Po otrzymaniu dokumentacji, o której mowa w § 99 ust. 2, organ właściwej jednostki dozoru technicznego poddaje dźwigniki badaniom odbiorczym i badaniom dodatkowym.

§ 101.[Badania odbiorcze i dodatkowe zakończone wynikiem negatywnym] Dźwignik, dla którego badania odbiorcze i dodatkowe zakończone zostały wynikiem negatywnym, powinien być wycofany z użytkowania albo, jeżeli jest to technicznie i ekonomicznie uzasadnione, poddany odpowiedniej naprawie lub modernizacji i ponownie przedstawiony do badań odbiorczych.

§ 102.[Proces wytwarzania] Dźwigniki, których proces wytwarzania rozpoczął się przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, mogą być do dnia 30 września 2002 r. zgłaszane do organu właściwej jednostki dozoru technicznego. Przepisy § 99 stosuje się odpowiednio.

§ 103.[Wejście w życie] [1] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Gospodarki
z dnia 28 grudnia 2001 r. (poz. 43)

Załącznik nr 1

WYMAGANE WYPOSAŻENIE UKŁADÓW HYDRAULICZNYCH l PNEUMATYCZNYCH

1. Wymagane wyposażenie układów hydraulicznych

1. 1. Zawory bezpieczeństwa, które otwierają się samoczynnie, jeżeli nastąpi przekroczenie nie więcej niż o 10% ciśnienia nominalnego w przewodzie tłocznym.

1. 2. Zawory przelewowe, które utrzymują w układzie ciśnienie o określonej wartości.

1. 3. Zawory zabezpieczające przed skutkami pęknięcia przewodów ciśnieniowych.

1. 4. Zamki hydrauliczne – zawory stosowane w mechanizmach napędowych, dla których wymagane jest utrzymywanie ich elementów w niezmiennym położeniu roboczym; mogą one stanowić również zabezpieczenie przed skutkami pęknięcia przewodów ciśnieniowych.

2. Wymagane wyposażenie układów pneumatycznych

2. 1. Urządzenia:

2. 1. 1. oczyszczające czynnik roboczy lub sterujący z zanieczyszczeń mechanicznych oraz cząstek oleju pochodzących ze sprężarki,

2. 1. 2. odwadniające – odwilżające czynnik roboczy lub sterujący,

2. 1. 3. naoliwiające czynnik roboczy lub sterujący, jeżeli taki sposób smarowania układu jest przewidziany w dokumentacji technicznej,

2. 1. 4. odmrażające, zapobiegające zamarzaniu wykroplonej w układzie wody.

2. 2. Zawory zabezpieczające:

2. 2. 1. zawory bezpieczeństwa, które otwierają się samoczynnie przy przekroczeniu nie więcej niż o 10% ciśnienia nominalnego w przewodzie tłocznym,

2. 2. 2. zawory zwrotne, zabezpieczające układ pneumatyczny przed skutkami pęknięcia przewodów ciśnieniowych,

2. 2. 3. zawory redukcyjne, utrzymujące stałe ciśnienie na wyjściu przy ciśnieniu zmieniającym się na wejściu.

Załącznik nr 2

WSPÓŁCZYNNIKI BEZPIECZEŃSTWA l MAKSYMALNE SIŁY URUCHAMIAJĄCE

Tablica 1: Współczynniki bezpieczeństwa X_h

Tablica 2: Współczynniki bezpieczeństwa łańcucha X

Tablica 3: Maksymalne siły uruchamiające elementy sterownicze

Załącznik nr 3

WZORY l WSPÓŁCZYNNIKI OBLICZENIOWE

1. Obliczenie rzeczywistej siły zrywającej linę w całości

F = F_O × K₁

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

F – rzeczywistą siłę zrywającą linę w całości,

F_O – obliczeniową siłę zrywającą linę w całości, wyznaczoną jako suma sił zrywających poszczególne druty – wynik próby zrywania drutów – lub jako iloczyn przekrojów drutów nośnych liny i wytrzymałości drutów na rozerwanie,

K₁ – współczynnik dla lin dwuzwitych oraz lin nieodkrętnych, określony w tablicy 1:

Tablica 1: Wartości współczynnika K₁

2. Obliczanie minimalnych średnic podziałowych bębnów i krążków linowych

D ≥ d × e

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

d – średnicę liny,

e – współczynnik zależny od rodzaju napędu mechanizmu, określony zgodnie z tablicą 2:

Tablica 2: Wartości współczynnika e

Załącznik nr 4

ZAWARTOŚĆ DOKUMENTACJI

1. Zawartość opisu technicznego

1. 1. Nazwa i adres wytwórcy

1. 2. Nazwa i adres nabywcy (do wypełnienia)

1. 3. Numer fabryczny

1. 4. Rok produkcji

1. 5. Oznaczenie typu i rodzaju dźwignika oraz jego przeznaczenie

1. 6. Wielkość udźwigu w kg

1. 7. Określenie wysokości podnoszenia

1. 8. Wielkość prędkości roboczej mechanizmów dźwignika

1. 9. Określenie rodzaju napędu

1. 10. Określenie sposobu zasilania

1. 11. Określenie miejsca sterowania

1. 12. Wielkość całkowitej masy własnej dźwigników przenośnych

1. 13. Określenie największych nacisków kół jezdnych dźwigników szynowych

1. 14. Dane cięgien nośnych określone w ateście wytwórcy z podaniem charakterystyki lin, ich średnicy, konstrukcji, siły zrywającej, współczynnika bezpieczeństwa lub łańcuchów, ich typu, konstrukcji, podziałki, siły zrywającej, współczynnika bezpieczeństwa

1. 15. Dane znamionowe silników elektrycznych

1. 16. Dane znamionowe silników hydraulicznych lub pneumatycznych określone dla napędów hydraulicznych lub pneumatycznych

1. 17. Dane dotyczące przekładni zębatych poszczególnych mechanizmów

1. 18. Dane dotyczące hamulców poszczególnych mechanizmów

1. 19. Zestawienie materiałów użytych do budowy podstawowych elementów konstrukcji dźwigników, w szczególności elementów przenoszących obciążenie, kolumn nośnych, kół jezdnych

1. 20. informacje dotyczące zastosowanych rodzajów ograniczników ruchów roboczych: łączników krańcowych, końcowych oraz zderzaków, odbojów i innych urządzeń

1. 21. Informacje dotyczące urządzeń sygnalizacyjnych, ich rodzaju, przeznaczenia i działania

1. 22. Załączniki do opisu technicznego zawierające:

1. 22. 1. rysunek przedstawiający ogólny widok dźwignika z podaniem wymiarów gabarytowych i wymiarów określających jego fabryczne parametry techniczno-ruchowe oraz zabudowanych na elemencie przenoszącym obciążenie osłon i ogrodzeń

1. 22. 2. schematy połączeń elektrycznych w przypadku zastosowania elektrycznych układów sterowniczych i napędowych:

1. 22. 2. 1. schemat ideowy połączeń instalacji elektrycznej z zaznaczeniem numeracji zacisków łączeniowych, wielkości napięcia w poszczególnych obwodach, wielkości zabezpieczeń oraz przekroje przewodów,

1. 22. 2. 2. schemat montażowy połączeń instalacji elektrycznej z zaznaczeniem numeracji zacisków łączeniowych oraz podaniem typów, rodzajów, wraz z opisem wielkości charakterystycznych, silników, zwalniaków, rezystorów, sterowników, łączników,

1. 22. 3. schematy układów hydraulicznych i pneumatycznych, w przypadku zastosowania napędu i sterowania hydraulicznego lub pneumatycznego, zawierające charakterystyczne dane i parametry układu roboczego, przewodów i wyposażenia,

1. 22. 4. schematy kinematyczne mechanizmów,

1. 22. 5. schematy układów cięgnowych, z podaniem wielkości charakterystycznych lin lub łańcuchów, średnic bębnów, kół, krążków i sposobu mocowania końców lin.

2. Zawartość instrukcji eksploatacji

2. 1. Wymagania dotyczące bezpiecznej eksploatacji dźwignika, w zależności od jego przeznaczenia i warunków pracy

2. 2. Informacje dotyczące wymaganych kwalifikacji i uprawnień osób zajmujących się obsługą i konserwacją dźwignika

2. 3. Opis budowy, działania i regulacji mechanizmów napędowych oraz ich zespołów i elementów wyposażenia: mechanicznego, elektrycznego, hydraulicznego lub pneumatycznego

2. 4. Opis budowy, działania i regulacji urządzeń zabezpieczających

2. 5. W zakresie obsługi dźwignika: opis działania urządzeń sterowniczych i sygnalizacyjnych, wskazań przyrządów pomiarowo-kontrolnych wraz z rysunkami rozmieszczenia tych urządzeń i przyrządów, sposób i zasady sterowania oraz obowiązki operatora i jego czynności przed, w czasie i po zakończeniu pracy

2. 6. W zakresie konserwacji: zasady wykonywania czynności konserwacyjnych, z podaniem rodzajów i terminów przeprowadzanych przeglądów, oraz czynności wykonywane przez konserwatora, należące do zakresu jego obowiązków

2. 7. Instrukcja smarowania, zawierająca określenie miejsc – punktów smarowania, rodzajów stosowanych środków używanych do smarowania, w szczególności olejów i smarów, oraz okresów smarowania

2. 8. Wykaz usterek lub nieprawidłowości, które mogą występować podczas eksploatacji dźwignika, z podaniem przyczyn i sposobu ich usunięcia

2. 9. Terminy planowanych o charakterze zapobiegawczym przeglądów technicznych, określane na podstawie czasu efektywnej pracy, z podaniem zakresu czynności przeglądu i wykazu elementów podlegających wymianie po danym okresie eksploatacji dźwignika

2. 10. Zasady, jakie powinny być przestrzegane podczas naprawy, w szczególności: kolejność przy demontażu, zachowanie tolerancji montażowych, przestrzeganie wielkości momentów dokręcania śrub oraz sprawdzenia wykonanej naprawy, z podaniem zakresu prób i badań

2. 11. Dla dźwigników szynowych – wymagania dotyczące układania toru i torowiska.

3. Zawartość dokumentacji uzupełniającej

3. 1. Szkic sytuacyjny dźwignika uwzględniający rzeczywiste odległości od otoczenia, długości toru jezdnego, przejścia i dojścia do miejsc ładowania i wchodzenia na element przenoszący obciążenie

3. 2. Szkic ogrodzeń, bramek i ich zamknięć oraz osłon zabudowanych w miejscach oraz na dojściach i przejściach

3. 3. Schematy połączeń elektrycznych albo układów hydraulicznych lub pneumatycznych zasilania dźwignika, ze wskazaniem: osprzętu, wielkości zabezpieczeń, przekrojów przewodów, wielkości ciśnień, rodzajów zaworów zabezpieczających

3. 4. Protokół dotyczący prawidłowości montażu i przeprowadzonych prób pomontażowych dźwignika, na zasadach ustalonych przez wytwórcę, oraz potwierdzający spełnienie wymagań warunków technicznych dozoru technicznego

3. 5. Protokoły pomiarów elektrycznych, o których mowa w § 94 ust. 1 rozporządzenia

3. 6. Protokół odbioru części budowlanej, stwierdzający zgodność wykonania z projektem: obudowy, podstawy fundamentowej albo toru jezdnego wraz z rysunkami i obliczeniami odbojnic – podpisany przez inspektora nadzoru budowlanego.

4. Zawartość dokumentacji uproszczonej

4. 1. Skrócony opis techniczny dźwignika z nazwą wytwórcy, numerem fabrycznym, rokiem budowy

4. 2. Szkic dźwignika lub zdjęcie fotograficzne

4. 3. Schemat zasilania, uproszczony schemat elektryczny, rodzaje przewodów

4. 4. Schemat hydrauliczny lub pneumatyczny

4. 5. Protokoły pomiarów rezystancji oraz skuteczności ochrony przeciwporażeniowej

4. 6. Obliczenia wytrzymałości lin nośnych lub łańcuchów

4. 7. Dokumenty kontroli materiałów na liny nośne lub łańcuchy.

Załącznik nr 5

ELEMENTY DŹWIGNIKA, KTÓRYCH WYMIANA NIE WYMAGA UZGODNIENIA Z ORGANEM WŁAŚCIWEJ JEDNOSTKI DOZORU TECHNICZNEGO

1. Elementy wyposażenia elektrycznego

1. 1. Bezpieczniki

1. 2. Styczniki

1. 3. Przekaźniki

1. 4. Przyciski i kasety sterownicze

1. 5. Silniki napędowe

1. 6. Luzowniki hamulców

1. 7. Łączniki i przewody łączące aparaty elektryczne

2. Elementy wyposażenia hydraulicznego i pneumatycznego

2. 1. Manometry

2. 2. Termometry

2. 3. Złącza i przewody ciśnieniowe

3. Elementy wyposażenia mechanicznego

3. 1. Cięgna nośne i ich zamocowania

3. 2. Cierne części hamulców

3. 3. Sworznie

3. 4. Łożyska

3. 5. Fragmenty podestów platformy roboczej

3. 6. Bariery ochronne