Na podstawie art. 22 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz. U. Nr 123, poz. 1353 i Nr 154, poz. 1800) zarządza się, co następuje:

§ 2.[Żołnierze uprawnieni] 1. Uprawnienia, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 1, 2, 4, 5 i 11 ustawy, przysługują umundurowanym żołnierzom Żandarmerii Wojskowej w toku wykonywania czynności służbowych według następujących zasad:

1) oficerom – w stosunku do wszystkich żołnierzy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz żołnierzy sił zbrojnych państw obcych, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz członków ich personelu cywilnego, w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, o ile umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, nie stanowi inaczej,

2) podoficerom – w stosunku do żołnierzy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz żołnierzy sił zbrojnych państw obcych, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz członków ich personelu cywilnego, w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, o ile umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, nie stanowi inaczej, do stopnia wojskowego kapitana (kapitana marynarki) włącznie,

3) szeregowym zawodowym – w stosunku do żołnierzy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz żołnierzy sił zbrojnych państw obcych, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz członków ich personelu cywilnego, w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, o ile umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, nie stanowi inaczej, do stopnia wojskowego starszego chorążego sztabowego (starszego chorążego sztabowego marynarki) włącznie.

2. Ograniczeń, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się w przypadku określonym w art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy, jak również w stosunku do osób, których zachowanie wskazuje w sposób oczywisty, że są pod wpływem alkoholu, środka odurzającego lub substancji psychotropowej albo innego podobnie działającego środka, a także w razie prowadzenia kontroli ruchu drogowego oraz wobec osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia.

3. Jeżeli żołnierz Żandarmerii Wojskowej nie posiada uprawnień wynikających z ust. 1 i nie zachodzi sytuacja, o której mowa w ust. 2, lecz jest niezbędne podjęcie czynności służbowej, zwraca się on odpowiednio do komendanta lub oficera dyżurnego jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej, oficera inspekcyjnego garnizonu lub oficera dyżurnego jednostki wojskowej o wykonanie tej czynności.

§ 3.[Obowiązki w toku wykonywania czynności służbowych] 1. Żołnierz Żandarmerii Wojskowej przed przystąpieniem do wykonania czynności służbowej jest obowiązany przedstawić się, podając stopień wojskowy oraz imię i nazwisko, a ponadto na żądanie osoby, której czynność ta dotyczy, jest obowiązany okazać odznakę identyfikacyjną oraz legitymację żołnierza Żandarmerii Wojskowej w sposób umożliwiający odczytanie oraz zanotowanie numeru legitymacji, a także danych osobowych żołnierza.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli czynność służbowa została podjęta w przypadku wymagającym natychmiastowego działania.

3. W toku wykonywania czynności służbowych, o których mowa w art. 17 ust.1 pkt 1, 2, 4, 5, 10 i 11 ustawy, żołnierze Żandarmerii Wojskowej mają obowiązek respektowania honoru i godności żołnierza oraz unikania działań, które naruszają szczególną ochronę munduru wojskowego.

§ 5.[Ustalanie tożsamości] 1.Tożsamość osoby legitymowanej ustala się na podstawie:

1) książeczki wojskowej,

2) legitymacji oficera, chorążego, podoficera,

3) dowodu osobistego,

4) tymczasowego dowodu osobistego,

5) tymczasowego zaświadczenia tożsamości,

6) paszportu.

2. Tożsamość osoby legitymowanej można ustalić również na podstawie:

1) innych niebudzących wątpliwości dokumentów, zwłaszcza zawierających zdjęcie i adres osoby legitymowanej,

2) oświadczeń osób, których tożsamość ustalono na podstawie dokumentów, o których mowa w ust. 1, a także porozumienia się z osobami wskazanymi przez osobę legitymowaną.

§ 6.[Legitymowanie żołnierza znajdującego się w środku transportu] W razie legitymowania żołnierza znajdującego się w środku transportu, gdy uzasadniają to względy bezpieczeństwa, żołnierze Żandarmerii Wojskowej mogą zażądać opuszczenia tego środka przez żołnierza.

§ 7.[Uprawnienia przy legitymowaniu] W zależności od przyczyny legitymowania żołnierze Żandarmerii Wojskowej mogą:

1) zwrócić żołnierzowi uwagę na niewłaściwe postępowanie,

2) rozkazać (polecić) żołnierzowi usunąć na miejscu stwierdzone niedociągnięcia,

3) powiadomić dowódcę jednostki wojskowej o czynie popełnionym przez żołnierza.

§ 8.[Dokumentacja czynności legitymacji] Żołnierze Żandarmerii Wojskowej dokumentują czas, miejsce i przyczyny legitymowania oraz dane osoby legitymowanej w książce dowódcy patrolu.

§ 10.[Obowiązki i kompetencje dokonującego zatrzymania żołnierza] 1. Osoba, o której mowa w § 9 ust. 2, może:

1) zwolnić zatrzymanego żołnierza, gdy uzna, że nie ma podstaw do jego zatrzymania,

2) podjąć decyzję o zatrzymaniu i osadzić zatrzymanego w izbie zatrzymań.

2. Osoba, o której mowa w § 9 ust. 2, podejmując decyzję o zatrzymaniu i osadzeniu zatrzymanego żołnierza w izbie zatrzymań:

1) podaje swój stopień wojskowy, imię i nazwisko oraz stanowisko służbowe lub pełnioną funkcję,

2) podaje podstawę prawną oraz przyczynę zatrzymania,

3) sprawdza, czy zatrzymany żołnierz posiada przy sobie broń, amunicję, materiały wybuchowe lub inne niebezpieczne przedmioty mogące służyć lub być przeznaczone do popełnienia przestępstwa, wykroczenia albo przewinienia dyscyplinarnego, albo też mogące stanowić dowody rzeczowe lub podlegać przepadkowi, albo których posiadanie wymaga zezwolenia, i odbiera te przedmioty,

4) kieruje zatrzymanego żołnierza na badania lekarskie do lekarza garnizonu, a w razie niewyznaczenia takiego lekarza – do zakładu opieki zdrowotnej wskazanego przez dowódcę garnizonu lub komendanta garnizonu w garnizonach, w których są etatowi komendanci garnizonów, w celu wydania zaświadczenia stwierdzającego brak przeciwwskazań zdrowotnych do osadzenia zatrzymanego w izbie zatrzymań,

5) poucza zatrzymanego żołnierza o prawie:

a) wniesienia odwołania od decyzji o zatrzymaniu, wskazując wojskowy sąd garnizonowy właściwy w sprawie,

b) żądania nawiązania w dostępnej formie kontaktu z adwokatem, a także bezpośredniej z nim rozmowy,

c) żądania zawiadomienia o zatrzymaniu osoby najbliższej dla zatrzymanego lub innej wskazanej przez niego osoby,

6) sporządza protokół zatrzymania według wzoru stanowiącego załącznik nr 2 do rozporządzenia,

7) doręcza zatrzymanemu kopię protokołu zatrzymania.

3. W razie gdy kontakt z zatrzymanym żołnierzem jest niemożliwy lub utrudniony ze względu na to, że jest on pod wpływem alkoholu, środka odurzającego lub substancji psychotropowej albo innego podobnie działającego środka, bądź też z innych powodów ma zakłóconą świadomość, czynności określone w ust. 2 pkt 1, 2, 5 i 7 wykonuje się po ustaniu przyczyny zakłócającej świadomość.

4. Jeżeli z orzeczenia lekarskiego wynika, że istnieją przeciwwskazania zdrowotne do osadzenia w izbie zatrzymań, osoba, o której mowa w § 9 ust. 2, niezwłocznie zwalnia zatrzymanego żołnierza.

5. Zwolnienie zatrzymanego żołnierza z powodu, o którym mowa w ust. 4, stwierdza się w protokole zatrzymania.

§ 11.[Czas zatrzymania] Czas zatrzymania liczy się od chwili faktycznego podjęcia czynności związanych z doprowadzeniem zatrzymanego żołnierza, choćby poinformowanie o zatrzymaniu lub udokumentowanie tego faktu nastąpiło później.

§ 12.[Niezwłoczne zawiadomienie dowódcy jednostki zatrzymanego] Osoba, o której mowa w § 9 ust. 2, która podjęta decyzję o osadzeniu i zatrzymaniu żołnierza w izbie zatrzymań, niezwłocznie zawiadamia o miejscu, dacie i godzinie zatrzymania oraz osadzenia w izbie zatrzymań dowódcę jednostki wojskowej, w której pełni on czynną służbę wojskową.

§ 13.[Wniesienie odwołania od decyzji o zatrzymaniu] W razie wniesienia przez zatrzymanego żołnierza odwołania od decyzji o zatrzymaniu, odwołanie oraz kopię protokołu zatrzymania i inne materiały uzasadniające zatrzymanie przekazuje się niezwłocznie do wojskowego sądu garnizonowego, właściwego ze względu na miejsce zatrzymania.

§ 14.[Zwolnienie zatrzymanego] 1. Zatrzymanego żołnierza zwalnia się natychmiast, gdy ustanie przyczyna zatrzymania, a w szczególności, gdy:

1) wojskowy sąd garnizonowy wyda postanowienie o zwolnieniu zatrzymanego,

2) prokurator wojskowy zarządzi zwolnienie zatrzymanego,

3) z zaświadczenia lekarskiego wynika, że dalsze osadzenie w izbie zatrzymań może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia zatrzymanego.

2. Zatrzymanego żołnierza zwalnia się także, jeżeli w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania przez osobę, o której mowa w § 9 ust. 2, nie zostanie przekazany do dyspozycji sądu, wraz z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania.

3. Zatrzymanego żołnierza zwalnia się również wtedy, gdy w ciągu 24 godzin od przekazania go do dyspozycji sądu wojskowego nie doręczono mu postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania.

4. Decyzję o zwolnieniu zatrzymanego żołnierza z przyczyny określonej w ust. 1 pkt 3 podejmuje osoba, o której mowa w § 9 ust. 2, która podjęta decyzję o osadzeniu zatrzymanego w izbie zatrzymań. Kopię decyzji doręcza się zatrzymanemu żołnierzowi oraz żołnierzowi obsługi izby zatrzymań.

§ 15.[Pomoc lekarska] Zatrzymanemu żołnierzowi należy zapewnić pomoc lekarską, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że znajduje się on w stanie zagrażającym życiu lub zdrowiu, a w szczególności:

1) gdy ma widoczne obrażenia ciała lub utracił przytomność,

2) w razie oświadczenia, że cierpi na schorzenia wymagające stałego lub okresowego leczenia,

3) jeżeli z posiadanych informacji lub okoliczności zatrzymania wynika, że może być chory zakaźnie.

§ 16.[Zapewnienie doprowadzenia zatrzymanego do izby zatrzymań] Osoba, o której mowa w § 9 ust. 2 i która podjęta decyzję o osadzeniu zatrzymanego żołnierza w izbie zatrzymań, zapewnia doprowadzenie zatrzymanego do izby zatrzymań.

§ 17.[Umieszczenie w izbie zatrzymań] Zatrzymanego żołnierza umieszcza się w izbie zatrzymań, z tym że żołnierza konwojowanego przetrzymuje się do czasu usunięcia przeszkody uniemożliwiającej konwojowanie do właściwego aresztu, aresztu śledczego lub zakładu karnego, stosownie do art. 253 Kodeksu karnego wykonawczego. Decyzje w tym przedmiocie podejmuje dowódca konwoju.

§ 18.[Stosowanie przepisów rozporządzenia] Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się również w razie doprowadzenia żołnierza do oficera dyżurnego jednostki wojskowej lub jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej przez Policję lub inny uprawniony organ, a także w przypadku, o którym mowa w art. 40 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 1982 r. Nr 35, poz. 230, z 1984 r. Nr 34, poz. 184, z 1987 r. Nr 33, poz. 180, z 1989 r. Nr 35, poz. 192, z 1990 r. Nr 34, poz. 198 i Nr 73, poz. 431, z 1991 r. Nr 73, poz. 321, Nr 94, poz. 419, z 1993 r. Nr 40, poz. 184, z 1996 r. Nr 127, poz. 593, z 1997 r. Nr 88, poz. 554, Nr 113, poz. 732 i Nr 121, poz. 770, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 120, poz. 1268 oraz z 2001 r. Nr 60, poz. 610, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368, Nr 128, poz. 1401 i Nr 131, poz. 1478).

§ 20.(utracił moc)

§ 21.(utracił moc)

§ 27.[Wydawanie rozkazów (poleceń)] Żołnierze Żandarmerii Wojskowej w toku wykonywania czynności służbowych mają prawo wydawania rozkazów (poleceń) wobec osób, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy, w granicach niezbędnych do wykonania czynności służbowej.

§ 28.[Książka dowódcy patrolu] Fakt zastosowania pouczenia żołnierze Żandarmerii Wojskowej odnotowują w książce dowódcy patrolu.

§ 30.[Udzielenie pomocy] Udzielenie pomocy, o której mowa w § 29 ust. 1, nie może spowodować zakłócenia funkcjonowania pogotowia ratunkowego lub technicznego, straży pożarnej albo innej specjalistycznej służby ratowniczej.

§ 31.[Warunek skorzystania z doraźnej pomocy obywatela] 1. Warunkiem skorzystania z doraźnej pomocy obywatela jest wyrażenie przez niego zgody.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli żołnierz Żandarmerii Wojskowej wykonuje czynności służbowe:

1) na pisemne polecenie sądu lub prokuratora wojskowego,

2) w celu ratowania życia lub zdrowia albo mierna,

3) w razie prowadzenia pościgu za sprawcą przestępstwa.

3. O skorzystaniu z pomocy, o której mowa w ust. 2, a także o jej rodzaju i zakresie oraz o podmiocie, który udzielił pomocy, żołnierz Żandarmerii Wojskowej składa meldunek komendantowi jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej.

§ 32.[Wystąpienie z żądaniem lub prośbą o udzielenie pomocy] 1. Z żądaniem lub prośbą o udzielenie niezbędnej pomocy występują komendanci jednostek organizacyjnych Żandarmerii Wojskowej lub upoważnieni przez nich żołnierze.

2. Żądanie lub prośbę, o których mowa w ust. 1, sporządza się na piśmie, podając podstawę prawną, przyczynę oraz rodzaj i zakres oczekiwanej pomocy, a także wskazanie żołnierza, który będzie korzystał z pomocy.

§ 33.[Udzielenie pomocy związane z informacjami niejawnymi] Jeżeli udzielenie niezbędnej pomocy wiąże się z informacjami niejawnymi, żołnierz Żandarmerii Wojskowej zobowiązuje osobę udzielającą pomocy do zachowania w tajemnicy tych informacji oraz pobiera od niej pisemne oświadczenie w tej sprawie.

§ 34.[Pokwitowanie na rzeczy użyczone w ramach pomocy] 1. Żołnierz Żandarmerii Wojskowej, z zastrzeżeniem ust. 3, wydaje pokwitowanie na rzeczy użyczone w ramach pomocy.

2. Pokwitowanie powinno zawierać:

1) stopień wojskowy, imię i nazwisko żołnierza przyjmującego rzecz oraz nazwę i miejscowość stacjonowania jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej, w której pełni on czynną służbę wojskową,

2) miejsce, datę i godzinę przyjęcia rzeczy,

3) imię i nazwisko lub nazwę oraz adres właściciela rzeczy,

4) określenie rzeczy z opisem jej stanu i szacunkowej wartości,

5) określenie miejsca i, w miarę możliwości, terminu zwrotu rzeczy,

6) podpis żołnierza i właściciela rzeczy lub jego reprezentanta.

3. W przypadkach uzasadnionych koniecznością niezwłocznego działania, w szczególności dla ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia lub prowadzenia pościgu za sprawcą przestępstwa, można odstąpić od wydania pokwitowania.

4. Jeżeli w pokwitowaniu nie określono terminu zwrotu rzeczy oraz w sytuacji, o której mowa w ust. 3, żołnierz Żandarmerii Wojskowej jest obowiązany zwrócić rzecz niezwłocznie po wykonaniu czynności służbowej, do której ona była niezbędna.

§ 35.[Zwrot rzeczy] 1. W razie wykonania czynności służbowej przed uzgodnionym terminem albo ustania potrzeby korzystania z rzeczy, należy ją niezwłocznie zwrócić właścicielowi.

2. Zwrot rzeczy następuje protokolarnie, w terminie i miejscu uzgodnionym z właścicielem rzeczy lub jego reprezentantem.

3. Protokół zwrotu rzeczy powinien zawierać:

1) stopień wojskowy, imię i nazwisko żołnierza dokonującego zwrotu rzeczy oraz nazwę i miejscowość stacjonowania jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej, w której pełni on czynną służbę wojskową,

2) miejsce, datę i godzinę zwrotu rzeczy,

3) imię i nazwisko lub nazwę oraz adres właściciela albo osoby upoważnionej do odbioru rzeczy,

4) określenie rzeczy z opisem jej stanu przed i po użyciu do pomocy, ze wskazaniem ewentualnych uszkodzeń i opisem zużycia,

5) oświadczenie osoby, o której mowa w pkt 3, o stanie odbieranej rzeczy,

6) podpis żołnierza dokonującego zwrotu rzeczy i osoby, o której mowa w pkt 3.

4. W razie zgłoszenia przez osobę, o której mowa w ust. 3 pkt 3, zastrzeżeń co do określonych w protokole danych dotyczących stopnia uszkodzenia albo zużycia rzeczy, komendant jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej dokonującej zwrotu może powołać rzeczoznawcę w celu rozpatrzenia zgłoszonych zastrzeżeń.

§ 36.[Rzeczy nieodebrane przez właściciela] Rzeczy nieodebrane przez właściciela lub jego reprezentanta w uzgodnionym miejscu i terminie przechowuje się w depozycie.

§ 37.[Posiadacz rzeczy] Przepisy niniejszego rozdziału dotyczące właściciela rzeczy stosuje się odpowiednio do posiadacza rzeczy.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Obrony
Narodowej z dnia 14 grudnia 2001 r. (poz. 1851)

Załącznik nr 1

WZÓR

MELDUNEK O DOPROWADZENIU ZATRZYMANEGO

Załącznik nr 2