Art. 2. Cudzoziemcem jest każdy, kto nie posiada obywatelstwa polskiego.

Art. 3. Cudzoziemca będącego obywatelem dwóch lub więcej państw traktuje się jako obywatela tego państwa, którego dokument podróży stanowił podstawę wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 4. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) dokumencie podróży - oznacza to dokument uznany przez właściwy organ Rzeczypospolitej Polskiej, uprawniający do przekroczenia granicy, wydany cudzoziemcowi przez organ państwa obcego, organ polski lub organizację międzynarodową albo podmiot upoważniony przez organ państwa obcego lub obcą władzę o charakterze państwowym,

2) wizie - oznacza to zezwolenie wydane cudzoziemcowi przez właściwy organ Rzeczypospolitej Polskiej lub organ, którego właściwość w tej sprawie wynika z postanowień umów międzynarodowych obowiązujących Rzeczpospolitą Polską, uprawniające go do wjazdu, przejazdu, pobytu i wyjazdu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w czasie, w celu i na warunkach w nim określonych,

2a) strefie tranzytowej lotniska międzynarodowego - oznacza to teren lotniska międzynarodowego położonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rozciągający się między pokładem statku powietrznego a stanowiskiem kontroli granicznej, który obejmuje płytę oraz pomieszczenia lotniska,

3) (skreślony),

4) karcie pobytu - oznacza to dokument wydany przez właściwy organ Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemcowi, który uzyskał zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony lub zezwolenie na osiedlenie się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

4a) nieprzerwanym przebywaniu - oznacza to pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie ważności wizy lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, jeżeli cudzoziemiec nie opuścił tego terytorium na czas dłuższy niż 2 miesiące w roku kalendarzowym, z wyłączeniem wypadków związanych z wykonywaniem obowiązków zawodowych lub świadczeniem pracy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy zawartej z pracodawcą, którego siedziba znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

5) polskim dokumencie podróży dla cudzoziemca - oznacza to dokument podróży wydany przez właściwy organ Rzeczypospolitej Polskiej uprawniający do wielokrotnego przekraczania granicy,

6) tymczasowym polskim dokumencie podróży dla cudzoziemca - oznacza to dokument podróży wydany przez właściwy organ Rzeczypospolitej Polskiej uprawniający do jednokrotnego przekroczenia granicy,

7) Konwencji Genewskiej - oznacza to Konwencję dotyczącą statusu uchodźców, sporządzoną w Genewie dnia 28 lipca 1951 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 119, poz. 515 i 516),

8) Protokole Nowojorskim - oznacza to Protokół dotyczący statusu uchodźców, sporządzony w Nowym Jorku dnia 31 stycznia 1967 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 119, poz. 517 i 518),

9) kraju pochodzenia - oznacza to państwo, którego obywatelem jest cudzoziemiec, a w wypadku cudzoziemca, którego obywatelstwa nie da się ustalić lub który nie posiada obywatelstwa żadnego państwa - państwo, w którym stale zamieszkuje,

10) bezpiecznym kraju pochodzenia - oznacza to taki kraj pochodzenia cudzoziemca, w którym ze względu na system prawa i jego stosowanie oraz ze względu na stosunki polityczne w nim panujące nie występują prześladowania z powodu rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub przekonań politycznych, a organizacjom pozarządowym i międzynarodowym umożliwia się działanie na rzecz przestrzegania praw człowieka,

11) bezpiecznym kraju trzecim - oznacza to państwo niebędące krajem pochodzenia cudzoziemca, które ratyfikowało i stosuje Konwencję Genewską oraz Protokół Nowojorski, a w szczególności państwo, w którym:

a) nie występuje zagrożenie dla życia lub wolności cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy, zgodnie z art. 33 Konwencji Genewskiej,

b) zapewnia się cudzoziemcom dostęp do postępowania o nadanie statusu uchodźcy,

c) cudzoziemiec ubiegający się o nadanie statusu uchodźcy korzysta z ochrony przed wydaleniem, zgodnie z przepisami Konwencji Genewskiej,

d) cudzoziemiec ubiegający się o nadanie statusu uchodźcy nie jest narażony na tortury lub niehumanitarne albo poniżające traktowanie,

12) granicy - oznacza to granicę państwową Rzeczypospolitej Polskiej w rozumieniu ustawy z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej (Dz. U. Nr 78, poz. 461, z 1997 r. Nr 6, poz. 31 i Nr 43, poz. 271, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 120, poz. 1268 oraz z 2001 r. Nr 45, poz. 498).

Art. 6. 1. Cudzoziemiec wjeżdżający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej winien posiadać i okazać na żądanie uprawnionego organu środki niezbędne do pokrycia kosztów wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zezwolenie na wjazd do innego państwa lub na powrót do kraju pochodzenia, jeżeli zezwolenie takie jest wymagane.

2. Posiadanie środków, o których mowa w ust. 1, może być potwierdzone przez okazanie:

1) waluty polskiej lub zagranicznych środków płatniczych, które mogą być w Rzeczypospolitej Polskiej legalnie wymienione,

2) dokumentów umożliwiających uzyskanie środków płatniczych,

3) zaproszenia, o którym mowa w art. 15,

4) dokumentu potwierdzającego rezerwację i opłacenie w Rzeczypospolitej Polskiej zakwaterowania i wyżywienia.

3. Posiadanie przez cudzoziemca środków niezbędnych do wyjazdu może być potwierdzone także przez okazanie biletu uprawniającego do podróży do kraju pochodzenia lub innego państwa albo przez posiadanie środka transportu.

Art. 7. 1. (skreślony).

2. Wiza może, z zastrzeżeniem ust. 2a, uprawniać do jednokrotnego, dwukrotnego lub wielokrotnego wjazdu.

2a. Wiza może uprawniać wyłącznie do wjazdu do strefy tranzytowej lotniska międzynarodowego, pobytu w tej strefie i wyjazdu z niej.

3. (skreślony).

4. Wiza określa:

1) okres ważności wizy, nie dłuższy niż 5 lat, podczas którego może nastąpić pierwszy wjazd i musi nastąpić ostatni wyjazd z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

2) okres pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie ważności wizy,

3) cel wjazdu i pobytu.

5. Wiza może określać także inne warunki i informacje, w szczególności:

1) miejsce, w którym powinno nastąpić przekroczenie granicy,

2) liczbę dzieci oraz innych osób towarzyszących cudzoziemcowi, któremu wydano wizę, wpisanych do dokumentu podróży cudzoziemca.

Art. 8. 1. (skreślony).

2. Wizję wydaje się na okres pobytu nie dłuższy niż 3 miesiące.

3. W okresie, o którym mowa w ust. 2, cudzoziemiec, który spełnia warunki określone w art. 6 ust. 1, może wystąpić o wydanie kolejnych wiz. Łączny okres pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wiz nie może przekroczyć 6 miesięcy w okresie 12 miesięcy, licząc od dnia pierwszego wjazdu.

3a. Jeżeli wizę wydano na okres ważności stanowiący wielokrotność jednego roku, to okres pobytu, o którym mowa w ust. 2, odnosi się do każdego roku okresu ważności wizy.

4. Cudzoziemiec przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy międzynarodowej przewidującej częściowe albo całkowite zniesienie obowiązku wizowego lub na podstawie jednostronnego zniesienia obowiązku wizowego stosownie do przepisów, o których mowa w art. 98, może wystąpić o wydanie wiz, przy czym łączny okres pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie tych umów i wiz nie może przekroczyć 6 miesięcy w okresie 12 miesięcy, licząc od dnia pierwszego wjazdu.

5. Wizę w celu przejazdu cudzoziemca przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wydaje się na okres nie dłuższy niż 5 dni, a wizę, o której mowa w art. 7 ust. 2a - na okres nie dłuższy niż 2 dni.

Art. 9. 1. Jeżeli celem wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest zatrudnienie lub wykonywanie innej pracy zarobkowej, wiza może być wydana cudzoziemcowi, który przedstawi zezwolenie na zatrudnienie lub wykonywanie innej pracy zarobkowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo pisemne oświadczenie pracodawcy o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca lub powierzenia mu innej pracy zarobkowej, jeżeli zezwolenie na zatrudnienie lub wykonywanie innej pracy zarobkowej nie jest wymagane.

2. Jeżeli celem wjazdu i pobytu jest przejazd przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wiza może być wydana cudzoziemcowi posiadającemu prawo wjazdu do państwa docelowego lub państwa graniczącego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 10. 1. Wizę zamieszcza się w dokumencie podróży, jeżeli okres jego ważności przekracza co najmniej o 3 miesiące termin, w którym musi nastąpić wyjazd z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy.

2. Jeżeli dokument podróży nie spełnia warunku, o którym mowa w ust. 1, odmawia się wydania wizy.

Art. 10a. 1. Cudzoziemcowi polskiego pochodzenia można wydać wizę w celu repatriacji.

2. Cudzoziemcowi, który uzyskał zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony jako członek najbliższej rodziny repatrianta, wydaje się wizę w celu przesiedlenia się.

3. Do wydania wiz, o których mowa w ust.1 i 2, nie stosuje się przepisów art. 7-10.

4. Wizy, o których mowa w ust.1 i 2, wydaje się na okres ważności 12 miesięcy. W tym czasie powinien nastąpić wjazd cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

5. Wizy, o których mowa w ust.1 i 2, upoważniają do jednokrotnego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

6. Od osób przekraczających granicę na podstawie wiz, o których mowa w ust. 1 i 2, nie wymaga się posiadania środków, o których mowa w art. 6 ust.1.

7. Zasady i tryb wydawania wizy w celu repatriacji określa ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (Dz. U. Nr 106, poz. 1118 i z 2001 r. Nr 42, poz. 475), z zastrzeżeniem art. 79 ust. 3 i 5.

Art. 11. (skreślony).

Art. 12. Cudzoziemiec jest obowiązany opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed upływem terminów, o których mowa w art. 8, oraz przed upływem okresu ważności wizy, chyba że uzyskał zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony lub na osiedlenie się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 13. 1. Cudzoziemcowi odmawia się wydania wizy lub odmawia wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli:

1) wydana została ostateczna decyzja o wydaleniu,

1a) została wydana ostateczna decyzja o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

2) został skazany prawomocnym wyrokiem:

a) w Rzeczypospolitej Polskiej za przestępstwo umyślne na karę co najmniej 3 lat pozbawienia wolności,

b) za granicą za przestępstwo stanowiące zbrodnię pospolitą również w rozumieniu prawa polskiego,

3) istnieje uzasadnione podejrzenie, że prowadzi działalność mającą na celu pozbawienie niepodległości, oderwanie części terytorium, obalenie przemocą ustroju lub osłabienie mocy obronnej Rzeczypospolitej Polskiej, w działalności takiej uczestniczy, organizuje ją bądź jest członkiem organizacji prowadzącej taką działalność,

4) istnieje uzasadnione podejrzenie, że prowadzi działalność terrorystyczną, w działalności takiej uczestniczy, organizuje ją bądź jest członkiem organizacji prowadzącej taką działalność,

5) istnieje uzasadnione podejrzenie, że przewozi lub przenosi przez granicę, bez wymaganego zezwolenia, broń, amunicję, materiały wybuchowe, materiały promieniotwórcze lub środki odurzające bądź psychotropowe, w działalności takiej uczestniczy, organizuje ją bądź jest członkiem organizacji prowadzącej taką działalność,

6) istnieje uzasadnione podejrzenie, że prowadzi działalność polegającą na umożliwianiu innym osobom przekraczania wbrew przepisom granicy, w działalności takiej uczestniczy, organizuje ją bądź jest członkiem organizacji prowadzącej taką działalność albo przekroczył granicę wbrew przepisom,

7) istnieje uzasadnione podejrzenie, że jego wjazd lub pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mają inny cel niż deklarowany,

8) jego pobyt zagroziłby zdrowiu publicznemu,

8a) nie wywiązuje się z zobowiązań podatkowych wobec Skarbu Państwa,

8b) jego wjazd i pobyt są niepożądane ze względu na zobowiązania wynikające z postanowień ratyfikowanych umów międzynarodowych obowiązujących Rzeczpospolitą Polską,

9) jego wjazd lub pobyt są niepożądane ze względu na inne zagrożenia dla bezpieczeństwa i obronności państwa albo z uwagi na konieczność ochrony ładu i porządku publicznego.

1a. Odmawia się wydania wizy lub odmawia wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed upływem;

1) 1 roku od daty dobrowolnego wyjazdu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z wydaniem decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

2) 3 lat od daty wykonania decyzji o wydaleniu,

3) 5 lat od daty wykonania decyzji o wydaleniu, w wypadku pokrycia kosztów wydalenia przez Skarb Państwa,

4) 5 lat od daty zakończenia wykonania kary odbywanej na podstawie wyroków, o których mowa w ust. 1 pkt 2,

5) 1 roku od daty uregulowania zobowiązań podatkowych wobec Skarbu Państwa lub od daty, w której zobowiązania te uległy przedawnieniu,

6) terminu wynikającego z umów międzynarodowych obowiązujących Rzeczpospolitą Polską, o których mowa w ust. 1 pkt 8b,

7) 3 lat od stwierdzenia którejkolwiek z okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 3-8 i 9, z możliwością przedłużenia na kolejne okresy do 3 lat w wypadku utrzymywania się tych okoliczności.

2. Odmawia się wydania wizy albo wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli od daty uprzedniej odmowy nie upłynęło 12 miesięcy, a cudzoziemiec nie przedstawił nowych okoliczności mających wpływ na podjęcie takiej decyzji.

3. Cudzoziemcowi można odmówić wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli nie spełnia warunków określonych w art. 6 ust. 1.

3a. Małoletniemu cudzoziemcowi pozostawionemu bez przedstawiciela ustawowego można odmówić wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, mimo iż posiada on ważny dokument podróży, środki wymagane do wjazdu i pobytu oraz wizę lub jest uprawniony do wjazdu na podstawie umowy obowiązującej Rzeczpospolitą Polską.

4. Cudzoziemcowi można określić czas pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej odpowiednio do ilości posiadanych przez niego środków, o których mowa w art. 6 ust. 1.

5. Wydanie decyzji w sprawach, o których mowa w ust. 1-4, odnotowuje się w dokumencie podróży cudzoziemca.

5a. Decyzja o odmowie wydania wizy, podejmowana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, określa termin opuszczenia przez cudzoziemca terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

6. Decyzja o odmowie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlega natychmiastowemu wykonaniu i powoduje z mocy prawa unieważnienie wizy.

Art. 14. 1. Cudzoziemcowi, wobec którego zachodzą okoliczności określone w art. 13 ust. 1, można wydać wizę, jeżeli:

1) przepisy prawa polskiego wymagają od niego osobistego stawiennictwa przed polskim organem władzy publicznej,

2) przebywa już na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie może opuścić tego terytorium ze względu na konieczność poddania się zabiegom lekarskim służącym ratowaniu życia,

3) ubiega się o wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze względu na konieczność poddania się zabiegom lekarskim służącym ratowaniu życia, którym nie może zostać poddany w innym państwie,

4) zachodzi wyjątkowa sytuacja osobista wymagająca jego obecności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

5) wymaga tego interes Rzeczypospolitej Polskiej.

2. W wypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, łączny okres pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wiz może przekroczyć 6 miesięcy.

Art. 15. 1. Zaproszenie może być wystawione przez:

1) obywatela polskiego zamieszkałego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

2) cudzoziemca przebywającego bezpośrednio przed wystawieniem zaproszenia legalnie przez okres co najmniej 5 lat na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

3) osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, mającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Zaproszenie powinno zawierać dane zapraszającego, dane osoby zapraszanej, określenie czasu jej pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej oraz zobowiązanie się zapraszającego do pokrycia wszelkich kosztów związanych z jej pobytem, w tym kosztów ewentualnego leczenia lub wydalenia z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Zaproszenie uzyskuje ważność z chwilą wpisania go do ewidencji zaproszeń i jest ważne przez 12 miesięcy.

4. Odmawia się dokonania wpisu do ewidencji zaproszeń, jeżeli:

1) zapraszanym jest cudzoziemiec, w wypadku którego zachodzi którakolwiek z okoliczności określonych w art. 13 ust. 1,

2) warunki materialne i mieszkaniowe zapraszającego wskazują, że nie będzie on w stanie zadośćuczynić obowiązkom przyjętym na siebie w zaproszeniu,

3) zapraszający nie wykonał zobowiązań wynikających z uprzednio wystawionego zaproszenia.

5. Odmowa dokonania wpisu do ewidencji zaproszeń następuje w drodze decyzji.

5a. Wpis do ewidencji zaproszeń należy unieważnić, jeżeli po jego dokonaniu ujawnione zostaną okoliczności, o których mowa w ust. 4. Unieważnienie wpisu następuje w drodze decyzji.

6. W wypadku niewywiązywania się zapraszającego z przyjętego na siebie zobowiązania, o którym mowa w ust. 2, koszty poniesione przez Skarb Państwa, związane z pobytem cudzoziemca i opuszczeniem przez niego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ściąga od zapraszającego w trybie przepisów o egzekucji administracyjnej należności pieniężnych organ, który dokonał wpisu do ewidencji zaproszeń. Zobowiązanemu nie doręcza się upomnienia przewidzianego w tych przepisach.

Art. 17. 1. Zezwolenia, o którym mowa w art. 16 pkt 1, można, z zastrzeżeniem ust. 4 i art. 24a-24d, udzielić na wniosek cudzoziemca, jeżeli wykaże on, że zachodzą okoliczności uzasadniające jego zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłuższy niż 6 miesięcy.

2. Okolicznościami, o których mowa w ust. 1, mogą być w szczególności:

1) uzyskanie zezwolenia na zatrudnienie lub wykonywanie innej pracy zarobkowej albo pisemnego oświadczenia pracodawcy o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca lub powierzenia mu innej pracy zarobkowej, jeżeli zezwolenie na zatrudnienie lub wykonywanie innej pracy zarobkowej nie jest wymagane,

2) prowadzenie działalności gospodarczej na podstawie przepisów prawa obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej, korzystnej dla gospodarki narodowej, a w szczególności przyczyniającej się do wzrostu inwestycji, transferu technologii, wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia nowych miejsc pracy,

3) kontynuowanie przez cudzoziemca o uznanym dorobku artystycznym twórczości na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

4) podjęcie studiów przez cudzoziemca mającego zapewnione środki finansowe niezbędne na pokrycie kosztów studiów oraz utrzymania podczas studiów, bez potrzeby korzystania ze świadczeń pomocy społecznej, potwierdzone zaświadczeniem państwowej lub niepaństwowej szkoły wyższej o przyjęciu na studia,

5) udział w szkoleniach i stażach zawodowych realizowanych w ramach programów Unii Europejskiej,

6) małżeństwo z obywatelem polskim lub cudzoziemcem posiadającym zezwolenie na osiedlenie się, jeżeli nie zostało ono zawarte wyłącznie w celu uzyskania zezwolenia, o którym mowa w art.16 pkt 1,

7) konieczność przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z okolicznością, o której mowa w art. 53, lub niemożnością wykonania decyzji o wydaleniu z przyczyn niezależnych od organu lub cudzoziemca,

8) orzeczenie sądu o niedopuszczalności wydania cudzoziemca albo rozstrzygnięcie Ministra Sprawiedliwości o odmowie wydania cudzoziemca,

9) zamiar wspólnego zamieszkiwania członków rodziny z pracownikiem migrującym, o którym mowa w Europejskiej Karcie Społecznej, sporządzonej w Turynie dnia 18 października 1961 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 8.poz.67).

3. Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony można udzielić, na wniosek obywatela polskiego, jego małoletniemu dziecku, jeżeli wnioskodawca sprawuje nad nim władzę rodzicielską.

4. Zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony dla członków najbliższej rodziny repatrianta wydaje się w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji.

Art. 17a. O zawarciu małżeństwa wyłącznie w celu uzyskania zezwolenia, o którym mowa w art. 16 pkt 1, może świadczyć w szczególności:

1) przyjęcie korzyści majątkowej przez jednego z małżonków za wyrażenie zgody na zawarcie małżeństwa,

2) niewypełnianie prawnych obowiązków wynikających z zawarcia małżeństwa,

3) brak wspólnego zamieszkiwania małżonków,

4) fakt, iż małżonkowie nie spotkali się nigdy przed zawarciem małżeństwa,

5) fakt, iż małżonkowie nie mówią językiem zrozumiałym dla obojga,

6) fakt, iż małżonkowie nie są zgodni co do danych osobowych dotyczących drugiego współmałżonka (nazwiska, adresu, narodowości, zawodu) i innych istotnych okoliczności, które ich dotyczą.

Art. 18. 1. Zezwolenie, o którym mowa w art. 16 pkt 1, może być udzielone na okres do 2 lat i przedłużane każdorazowo na kolejne okresy, nie dłuższe jednak niż 2 lata.

2. Przedłużenie zezwolenia, o którym mowa w art. 16 pkt 1, może nastąpić po stwierdzeniu istnienia okoliczności uzasadniających dalsze zamieszkiwanie cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności okoliczności, o których mowa w art. 17 ust. 2.

Art. 18a. Cudzoziemiec jest obowiązany opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed upływem okresu, na jaki udzielono mu zezwolenia, o którym mowa w art. 16 pkt 1, lub na jaki przedłużono to zezwolenie, chyba że uzyskał wizę lub zezwolenie na osiedlenie się.

Art. 19. 1. Zezwolenie na osiedlenie się może być udzielone cudzoziemcowi, na jego wniosek, jeżeli łącznie spełnia następujące warunki:

1) wykaże istnienie trwałych więzów rodzinnych lub ekonomicznych z Rzecząpospolitą Polską,

2) ma zapewnione w Rzeczypospolitej Polskiej mieszkanie i utrzymanie,

3) [1] bezpośrednio przed złożeniem wniosku przebywał nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej przez 5 lat na podstawie wiz lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, a na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w celu połączenia z rodziną - przez okres 3 lat.

1a. Do pięcioletniego okresu, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, nie zalicza się okresu pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego mu wyłącznie w związku z okolicznością, o której mowa w art. 17 ust. 2 pkt 4.

2. Cudzoziemcowi można odmówić udzielenia zezwolenia na osiedlenie się pomimo spełnienia przez niego warunków określonych w ust. 1, jeżeli okaże się, że ma on zobowiązania wobec kraju pochodzenia lub osób w nim zamieszkałych.

3. Warunki, o których mowa w ust. 1 pkt 2, uważa się za spełnione, jeżeli cudzoziemiec ma dochody lub mienie wystarczające na pokrycie kosztów utrzymania i leczenia swojego i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu, bez potrzeby korzystania ze wsparcia materialnego ze środków pomocy społecznej, lub ma w Rzeczypospolitej Polskiej członka bądź członków rodziny zobowiązanych do łożenia na jego utrzymanie i będących w stanie wywiązać się z tego obowiązku, a także jeżeli wskaże lokal mieszkalny, w którym zamierza przebywać, i przedstawi tytuł prawny do jego zajmowania.

4. Zezwolenia na osiedlenie się udziela się na czas nieoznaczony.

Art. 19a. Zezwolenia na osiedlenie się udziela się małoletniemu cudzoziemcowi urodzonemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po przedstawieniu pisemnej zgody jego przedstawicieli ustawowych, jeżeli co najmniej jednemu z nich udzielono zezwolenia na osiedlenie się.

Art. 19b. Zezwolenia na osiedlenie się udziela się, z zastrzeżeniem art. 23 ust. 2 i 3, cudzoziemcowi, na jego wniosek, jeżeli przebywał nieprzerwanie na podstawie wiz lub zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nie krótszy niż 10 lat.

Art. 20. 1. Cudzoziemcowi, który otrzymał zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony lub na osiedlenie się, wydaje się kartę pobytu.

2. Cudzoziemcowi, który uzyskał zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony jako członek najbliższej rodziny repatrianta lub w celu połączenia z rodziną, kartę pobytu wydaje się po wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 21. 1. Karta pobytu określa rodzaj wydanego zezwolenia, okres jej ważności oraz potwierdza tożsamość cudzoziemca podczas jego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Karta pobytu uprawnia, w okresie jej ważności, wraz z dokumentem podróży, do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy.

3. Kartę pobytu wydaje się na okres, na jaki udzielono zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Karta pobytu wydana w związku z udzieleniem zezwolenia na osiedlenie się podlega wymianie po upływie 10 lat od dnia wydania.

4. Cudzoziemiec jest obowiązany zwrócić posiadaną kartę pobytu organowi, który ją wydał, w wypadku nabycia obywatelstwa polskiego, cofnięcia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, cofnięcia zezwolenia na osiedlenie się lub wyjazdu na stałe za granicę.

5. W razie zgonu cudzoziemca obowiązek zwrotu karty pobytu spoczywa na osobach obowiązanych do zgłoszenia zgonu, stosownie do przepisów o aktach stanu cywilnego.

Art. 22. 1. Cudzoziemcowi odmawia się udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, jeżeli:

1) nie spełnia wymagań określonych w art. 17,

2) zachodzi którakolwiek z okoliczności wymienionych w art. 13 ust. 1, chyba że chodzi o zezwolenie, o którym mowa w art. 17 ust. 2 pkt 7.

2. Cudzoziemcowi cofa się udzielone zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony albo odmawia się przedłużenia tego zezwolenia, jeżeli:

1) ustała przyczyna, dla której zostało udzielone,

2) wystąpi którakolwiek z okoliczności wymienionych wart. 13 ust. 1.

3. W decyzjach wydawanych w sprawach, o których mowa w ust. 1 lub 2, należy określić termin opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 23. 1. Cudzoziemcowi odmawia się udzielenia zezwolenia na osiedlenie, jeżeli:

1) nie spełnia warunków określonych w art. 19,

2) zachodzi którakolwiek z okoliczności wymienionych w art. 13 ust. 1.

2. Cudzoziemcowi, o którym mowa w art. 19b, odmawia się udzielenia zezwolenia na osiedlenie się, jeżeli wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrona porządku publicznego.

3. Cudzoziemcowi, o którym mowa w art. 19b, można odmówić udzielenia zezwolenia na osiedlenie się, jeżeli nie posiada własnych środków utrzymania, ubezpieczenia zdrowotnego umożliwiającego pokrycie kosztów leczenia lub możliwości wykonywania zawodu.

Art. 24. 1. Cudzoziemcowi można cofnąć zezwolenie na osiedlenie się i nakazać opuszczenie terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w określonym terminie, jeżeli:

1) został skazany prawomocnym wyrokiem w Rzeczypospolitej Polskiej za przestępstwo umyślne na karę co najmniej 3 lat pozbawienia wolności,

2) wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrona porządku publicznego.

2. Cudzoziemcowi można cofnąć zezwolenie na osiedlenie się, jeżeli opuścił na stałe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 24b. 1. Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w celu połączenia z rodziną udziela się na okres 12 miesięcy.

2. Jeżeli współmałżonek lub małoletnie dziecko stanu wolnego wnioskodawcy zamieszkującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez co najmniej 3 lata na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, albo na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, wydanego w związku z nadaniem statusu uchodźcy, wjechali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie ważności zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, zezwolenie to przedłuża się na czas ważności zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony wydanego wnioskodawcy.

3. Jeżeli współmałżonek lub małoletnie dziecko stanu wolnego wnioskodawcy zamieszkującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlenie się wjechali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie ważności zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, zezwolenie to przedłuża się na 2 lata.

4. Do postępowania o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w celu połączenia z rodziną nie stosuje się przepisów art. 17.

Art. 24c. 1. Cudzoziemcowi, który uzyskał zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony w celu połączenia z rodziną, wydaje się wizę w celu połączenia z rodziną,

2. Do wydania wizy, o której mowa w ust.1, nie stosuje się przepisów art. 7-10.

3. Wizę, o której mowa w ust.1, wydaje się na okres 12 miesięcy. W tym czasie powinien nastąpić wjazd cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

4. Wiza, o której mowa w ust.1, upoważnia do jednokrotnego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

5. Od współmałżonka lub małoletniego dziecka stanu wolnego wnioskodawcy wjeżdżających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy, o której mowa w ust.1, nie wymaga się posiadania środków, o których mowa w art. 6 ust. 1

Art. 24d. Odmawia się udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w celu połączenia z rodziną, a wydane zezwolenie cofa, jeżeli:

1) wniosek o jego udzielenie zawierał nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje,

2) związek małżeński został zawarty wyłącznie w celu umożliwienia współmałżonkowi uzyskania zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

3) pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej współmałżonka lub małoletniego dziecka stanu wolnego wnioskodawcy stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego.

Art. 25a. Cudzoziemca ubiegającego się o wydanie wizy, udzielenie lub przedłużenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony albo udzielenie zezwolenia na osiedlenie się należy pouczyć, na piśmie w języku dla niego zrozumiałym, o zasadach i trybie postępowania oraz o przysługujących mu prawach i ciążących na nim obowiązkach.

Art. 25b. 1. Cudzoziemiec zobowiązany jest złożyć wniosek o:

1) wydanie kolejnej wizy - na co najmniej 14 dni przed upływem okresu pobytu na podstawie poprzedniej wizy,

2) udzielenie lub przedłużenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony - na co najmniej 45 dni przed upływem okresu pobytu na podstawie wizy lub okresu, na jaki udzielone zostało poprzednie zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony,

3) udzielenie zezwolenia na osiedlenie się - na co najmniej 60 dni przed upływem okresu, na jaki udzielone zostało zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony.

2. Organ pierwszej instancji obowiązany jest wydać decyzję w sprawach, o których mowa w ust. 1, jeżeli wniosek został złożony w terminach określonych w ust. 1, przed upływem okresu pobytu na podstawie wizy lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. W wypadku niemożności wydania decyzji w tym terminie organ pierwszej instancji obowiązany jest wydać cudzoziemcowi wizę na okres niezbędny do zakończenia postępowania w tej instancji.

3. Jeżeli wniosek został złożony po upływie terminów określonych w ust.1, a postępowanie nie zostało zakończone przed upływem okresu pobytu na podstawie wizy lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, cudzoziemiec obowiązany jest opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 26. 1. Cudzoziemiec przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlega kontroli legalności pobytu.

2. Cudzoziemiec, który nie posiada ważnej wizy, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony albo osiedlenie się, powinien niezwłocznie opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 27. 1. Cudzoziemiec przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinien, na żądanie właściwych organów, przedstawić dokumenty i zezwolenia uprawniające go do pobytu na tym terytorium.

2. Od cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, wizy lub umowy międzynarodowej przewidującej częściowe albo całkowite zniesienie obowiązku wizowego lub na podstawie jednostronnego zniesienia obowiązku wizowego stosownie do przepisów, o których mowa w art. 98, właściwe organy mogą zażądać wykazania, że posiada środki niezbędne do pokrycia kosztów pobytu.

3. Cudzoziemiec, który utracił dokument podróży, jest obowiązany niezwłocznie zgłosić ten fakt Policji.

Art. 28. 1. Cudzoziemcowi posiadającemu zezwolenie na osiedlenie się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który utracił dokument podróży albo którego dokument podróży uległ zniszczeniu bądź utracił ważność, wydaje się, na jego wniosek, polski dokument podróży dla cudzoziemca, jeżeli uzyskanie przez niego innego dokumentu podróży nie jest możliwe.

2. Polski dokument podróży dla cudzoziemca wydaje się na okres do 2 lat, nie dłuższy jednak niż okres ważności karty pobytu.

3. Wydanie polskiego dokumentu podróży nie zwalnia cudzoziemca od obowiązku podjęcia działań w celu uzyskania innego dokumentu podróży.

4. W wypadku uzyskania innego dokumentu podróży lub cofnięcia zezwolenia na osiedlenie się cudzoziemiec jest obowiązany niezwłocznie zwrócić polski dokument podróży dla cudzoziemca.

5. W wypadku zgonu cudzoziemca przepisy art. 21 ust. 5 stosuje się odpowiednio.

Art. 29. Cudzoziemcowi posiadającemu zezwolenie na osiedlenie się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który podczas pobytu za granicą utracił swój dokument podróży albo którego dokument uległ zniszczeniu bądź utracił ważność, wydaje się, na jego wniosek, tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca uprawniający go do wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli uzyskanie przez niego innego dokumentu podróży nie jest możliwe.

Art. 30. Cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieposiadającemu dokumentu podróży kraju pochodzenia albo którego dokument podróży uległ zniszczeniu bądź utracił ważność, można wydać, na jego wniosek albo z urzędu, tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca uprawniający go do wyjazdu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub inny dokument, którego wydanie wynika z postanowień umów międzynarodowych obowiązujących Rzeczpospolitą Polską, jeżeli uzyskanie przez niego innego dokumentu podróży nie jest możliwe.

Art. 31. Tymczasowy polski dokument podróży dla cudzoziemca wydaje się na czas oznaczony, nie dłuższy jednak niż 7 dni.

Art. 31b. Okresu pobytu cudzoziemca, o którym mowa w art. 31a, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie zalicza się do okresów pobytu, o których mowa w art. 17 ust. 1 i art. 19b.

Art. 33. Cudzoziemca ubiegającego się o nadanie statusu uchodźcy należy pouczyć, w zrozumiałym dla niego języku, o trybie i zasadach postępowania oraz o przysługujących mu prawach i ciążących na nim obowiązkach.

Art. 34. 1. Postępowanie o nadanie statusu uchodźcy wszczyna się na wniosek złożony osobiście przez cudzoziemca. Wniosek nie może być złożony przez pełnomocnika.

2. Wniosek o nadanie statusu uchodźcy powinien zawierać dane osobowe wnioskodawcy, towarzyszącego mu małżonka i małoletnich dzieci oraz informację o kraju pochodzenia wnioskodawcy, a także wskazywać zasadnicze okoliczności uzasadniające nadanie statusu uchodźcy.

3. Jeżeli wniosek nie spełnia wymagań określonych w ust. 2 i nie ma możliwości jego uzupełnienia, pozostawia się go bez rozpoznania.

4. Pozostawienie wniosku bez rozpoznania następuje w drodze decyzji.

5. O skutkach niewłaściwego sporządzenia wniosku, o których mowa w ust. 3, należy cudzoziemca pouczyć.

Art. 34a. 1. Wniosek o nadanie statusu uchodźcy dotyczy także małoletnich dzieci towarzyszących wnioskodawcy.

2. Wniosek może dotyczyć współmałżonka cudzoziemca ubiegającego się o nadanie statusu uchodźcy, jeżeli cudzoziemiec zwraca się o to w swoim wniosku, a towarzyszący mu współmałżonek wyraża na to pisemną zgodę. W tym wypadku wniosek powinien zawierać dane osobowe współmałżonka.

3. Jeżeli zachodzą wątpliwości co do wieku cudzoziemca podającego się za małoletniego, można przeprowadzić, za zgodą cudzoziemca lub jego przedstawiciela ustawowego, badania medyczne mające na celu ustalenie wieku cudzoziemca. Wyniki badań poza określeniem wieku cudzoziemca zawierają określenie dopuszczalnych granic błędu.

4. Cudzoziemca, o którym mowa w ust. 3, traktuje się jako osobę pełnoletnią, jeżeli on lub jego przedstawiciel ustawowy nie wyraził zgody na przeprowadzenie badań medycznych służących ustaleniu wieku cudzoziemca.

Art. 35. 1. Wszczęcie postępowania o nadanie statusu uchodźcy następuje w drodze postanowienia.

2. Odmawia się wszczęcia postępowania, jeżeli wniosek został złożony przez cudzoziemca, który:

1) przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z bezpiecznego kraju trzeciego, do którego ma prawo powrotu,

2) ubiega się ponownie o nadanie statusu uchodźcy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie podając nowych istotnych okoliczności w sprawie.

3. Odmowa wszczęcia postępowania następuje w drodze decyzji.

4. Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, lub decyzja, o której mowa w ust. 3, powinny być wydane, z zastrzeżeniem art. 36, niezwłocznie, nie później jednak niż 24 godziny po złożeniu wniosku.

Art. 36. 1. W razie konieczności sprawdzenia, czy nie zachodzi którakolwiek z okoliczności, o których mowa w art. 35 ust. 2, albo czy cudzoziemiec składający wniosek o nadanie statusu uchodźcy nie podał fałszywych danych, informacji lub okoliczności, rozstrzygnięcie w przedmiocie wszczęcia postępowania o nadanie statusu uchodźcy podejmuje się w terminie nieprzekraczającym 7 dni od dnia złożenia wniosku. W tym okresie można nakazać cudzoziemcowi przebywanie w określonym miejscu, o ile nie posiada prawa wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Jeżeli po sprawdzeniu okaże się, że zachodzi którakolwiek z okoliczności, o których mowa w art. 35 ust. 2, odmawia się wszczęcia postępowania o nadanie statusu uchodźcy.

3. Jeżeli po sprawdzeniu okaże się, że cudzoziemiec podał we wniosku fałszywe dane lub informacje, o których mowa w art. 34 ust. 2 lub w art. 34a ust. 2, można odmówić wszczęcia postępowania i odmówić mu wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli przebywał on legalnie na tym terytorium, można wydać decyzję o jego wydaleniu.

Art. 37. 1. Cudzoziemiec nieposiadający prawa wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składa wniosek o nadanie statusu uchodźcy w trakcie kontroli granicznej przy wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Cudzoziemiec, który nielegalnie przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, składa wniosek o nadanie statusu uchodźcy niezwłocznie po przekroczeniu granicy. Złożenie wniosku nie zwalnia cudzoziemca od odpowiedzialności za przekroczenie granicy wbrew przepisom.

Art. 38. 1. Cudzoziemiec, który złożył wniosek o nadanie statusu uchodźcy, jest obowiązany poddać się:

1) czynnościom zmierzającym do jego identyfikacji lub stwierdzenia tożsamości, polegającym w szczególności na pobraniu odcisków linii papilarnych i fotografowaniu,

2) w uzasadnionych wypadkach, a zwłaszcza jeżeli zachodzi podejrzenie choroby zakaźnej - badaniom lekarskim, pobraniu krwi, wydzielin i wydalin oraz niezbędnym zabiegom sanitarnym ciała i odzieży.

2. Koszty oględzin, badań i innych czynności, o których mowa w ust. 1, ponosi Skarb Państwa.

3. W razie odmowy poddania się czynnościom, o których mowa w ust. 1 pkt 1, wniosek o nadanie statusu uchodźcy pozostawia się bez rozpoznania. Przepisy art. 34 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.

4. W razie odmowy poddania się czynnościom, o których mowa w ust. 1 pkt 2, cudzoziemiec nie może być umieszczony w ośrodku dla osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy.

Art. 39. 1. Cudzoziemcowi, w sprawie którego wydano postanowienie o wszczęciu postępowania o nadanie statusu uchodźcy, wydaje się tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca.

2. Tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca w okresie swojej ważności potwierdza tożsamość cudzoziemca i uprawnia go do jednorazowego wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca wydaje się na okres ważności nie dłuższy niż 3 miesiące, z możliwością przedłużania go na kolejne okresy, nie dłuższe jednak niż 3 miesiące.

4. Cudzoziemiec jest obowiązany złożyć do depozytu organowi prowadzącemu postępowanie o nadanie statusu uchodźcy w pierwszej instancji swój dokument podróży na czas trwania postępowania o nadanie statusu uchodźcy.

Art. 39a. Postępowanie o wydanie cudzoziemcowi wizy lub udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony ulega z mocy prawa zawieszeniu na czas trwania postępowania o nadanie statusu uchodźcy.

Art. 40. 1. Cudzoziemcowi, w sprawie którego wszczęto postępowanie o nadanie statusu uchodźcy, można, w razie potrzeby, na czas niezbędny do wydania decyzji ostatecznej, a w szczególnie uzasadnionych wypadkach na okres do 3 miesięcy od daty jej wydania, zapewnić:

1) zakwaterowanie,

2) wyżywienie,

3) opiekę medyczną,

4) pomoc rzeczową,

5) pomoc pieniężną stałą lub jednorazową,

6) pomoc związaną z dobrowolnym wyjazdem z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Świadczenia, o których mowa w ust. 1 pkt 1-5, mogą być realizowane przez umieszczenie cudzoziemca w ośrodku dla osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy.

3. W wypadkach uzasadnionych stanem zdrowia cudzoziemca lub jego bezpieczeństwem świadczenia, o których mowa w ust. 1 pkt 1-5, mogą być udzielane poza ośrodkiem dla osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy.

Art. 40a. Decyzje w sprawach o nadanie lub pozbawienie statusu uchodźcy podejmowane w pierwszej instancji, postanowienia o wszczęciu postępowania o nadanie statusu uchodźcy oraz decyzje o odmowie wszczęcia postępowania o nadanie statusu uchodźcy wydaje się po umożliwieniu cudzoziemcowi osobistego złożenia zeznań i oświadczeń.

Art. 41. Wydanie decyzji o nadaniu lub odmowie nadania statusu uchodźcy powinno nastąpić nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania.

Art. 41a. 1. Cudzoziemcowi odmawia się nadania statusu uchodźcy z powodu oczywistej bezzasadności wniosku, jeżeli jego wniosek o nadanie statusu uchodźcy w świetle zgromadzonego materiału dowodowego:

1) nie daje jakichkolwiek podstaw uzasadniających obawę cudzoziemca przed prześladowaniem. o którym mowa w art.1 A Konwencji Genewskiej,

2) oparty jest na świadomym wprowadzeniu w błąd organu lub ma na celu nadużycie postępowania o nadanie statusu uchodźcy.

2. Brak jest jakichkolwiek podstaw uzasadniających obawę cudzoziemca przed prześladowaniem, w szczególności gdy:

1) cudzoziemiec nie powołuje się na obawę przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub swoich przekonań politycznych, lecz podaje inne przyczyny wniosku o nadanie statusu uchodźcy, jak w szczególności poszukiwanie pracy lub lepszych warunków życiowych,

2) cudzoziemiec powołuje się na obawę przed prześladowaniem, którego występowanie ograniczone jest do określonych części terytorium jego kraju pochodzenia lub innego kraju, w którym na stałe przebywa, podczas gdy mógł udać się bez przeszkód do innej części terytorium tego kraju i korzystać z ochrony przewidzianej w art. 33.1 Konwencji Genewskiej,

3) cudzoziemiec nie podaje podstawowych informacji dotyczących okoliczności związanych z jego obawą przed prześladowaniem.

3. Wniosek o nadanie statusu uchodźcy oparty jest na świadomym wprowadzeniu w błąd organu lub ma na celu nadużycie postępowania o nadanie statusu uchodźcy, jeżeli:

1) zawiera dane w sposób oczywisty niewiarygodne lub nieprawdopodobne, lub fakty podane w nim nie są spójne, bądź też zawiera oczywiste sprzeczności,

2) złożony został przez cudzoziemca, który przybył z bezpiecznego kraju pochodzenia,

3) cudzoziemiec podaje nieprawdziwe informacje o swojej tożsamości lub przedstawia inne fałszywe dowody,

4) cudzoziemiec, działając w złej wierze, zniszczył, uszkodził albo zataił dowód istotny w postępowaniu lub pozbył się go,

5) cudzoziemiec, mając możliwości wcześniejszego złożenia wniosku, wystąpił o nadanie statusu uchodźcy jedynie w celu uniknięcia wydalenia.

4. Organ prowadzący postępowanie o nadanie statusu uchodźcy niezwłocznie po stwierdzeniu zaistnienia którejkolwiek z okoliczności wymienionych w ust. 1 wydaje decyzję o odmowie nadania statusu uchodźcy z powodu oczywistej bezzasadności wniosku.

Art. 42. Cudzoziemcowi odmawia się nadania statusu uchodźcy, jeżeli:

1) uzyskał status uchodźcy w innym państwie, które zapewnia mu rzeczywistą ochronę,

2) nie spełnia warunków określonych w art. 1 A Konwencji Genewskiej i Protokole Nowojorskim,

3) zachodzą okoliczności wymienione w art. 1 F Konwencji Genewskiej,

4) korzysta z ochrony lub pomocy organów lub agencji Organizacji Narodów Zjednoczonych innych niż Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców.

Art. 43. Cudzoziemcowi, któremu nadano status uchodźcy, wydaje się dokument podróży przewidziany w Konwencji Genewskiej oraz udziela zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony.

Art. 44. 1. W wypadku nadania cudzoziemcowi statusu uchodźcy jego małoletniemu dziecku, jeżeli przebywa wraz z nim na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nadaje się również status uchodźcy oraz udziela zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony i wydaje dokument podróży przewidziany w Konwencji Genewskiej.

2. Jeżeli małoletniemu dziecku cudzoziemca, któremu nadano status uchodźcy, nie wydano osobnego dokumentu podróży, wydany cudzoziemcowi dokument podróży przewidziany w Konwencji Genewskiej obejmuje także to małoletnie dziecko cudzoziemca.

3. W wypadku nadania cudzoziemcowi statusu uchodźcy, jego współmałżonkowi, o którym mowa w art. 34a ust. 2, nadaje się również status uchodźcy oraz wydaje dokument podróży przewidziany w Konwencji Genewskiej i udziela zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 44a. Status uchodźcy wygasa z mocy prawa z dniem nabycia przez cudzoziemca obywatelstwa polskiego albo z dniem pisemnego zrzeczenia się statusu uchodźcy.

Art. 45. 1. Zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony wydane cudzoziemcowi, o którym mowa w art. 43 i 44, nie może być cofnięte bez uprzedniego pozbawienia go statusu uchodźcy. Przepisu art. 22 nie stosuje się.

2. Zezwolenie na osiedlenie się, wydane cudzoziemcowi, o którym mowa w art. 43 i 44, nie może być cofnięte bez uprzedniego pozbawienia go statusu uchodźcy.

Art. 46. 1. Jeżeli wobec cudzoziemca ubiegającego się o nadanie statusu uchodźcy została wydana decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo wydaleniu, wykonanie tej decyzji ulega wstrzymaniu z mocy prawa do dnia wydania decyzji ostatecznej w sprawie o nadanie statusu uchodźcy.

2. Jeżeli wszczęcie postępowania o nadanie statusu uchodźcy nastąpiło po wydaniu wobec cudzoziemca decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub o jego wydaleniu, wykonanie tej decyzji ulega wstrzymaniu z mocy prawa do dnia wydania decyzji ostatecznej w sprawie o nadanie statusu uchodźcy.

3. (skreślony).

Art. 47. W okolicznościach określonych w art. 46 cudzoziemca umieszcza się w strzeżonym ośrodku, o którym mowa w art. 59 ust. 1. Przepisy art. 59 ust, 2 i 4 oraz art. 60 stosuje się odpowiednio.

Art. 48. 1. Cudzoziemca można pozbawić statusu uchodźcy, jeżeli zajdzie którakolwiek z okoliczności wymienionych w Konwencji Genewskiej, uzasadniających pozbawienie uchodźcy ochrony przewidzianej w tej konwencji.

2. W decyzji o pozbawieniu statusu uchodźcy można postanowić o cofnięciu zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony albo skrócić okres, na który udzielono zezwolenia. W takim wypadku należy w decyzji określić termin opuszczenia przez cudzoziemca terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 49. 1. Cudzoziemiec, ubiegający się o nadanie statusu uchodźcy albo któremu nadano ten status, może swobodnie kontaktować się z przedstawicielem Urzędu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców, a w szczególności w każdej chwili zwracać się do niego z prośbą o pomoc.

1a. Cudzoziemiec ubiegający się o nadanie statusu uchodźcy, albo któremu nadano ten status, może swobodnie kontaktować się z organizacjami zajmującymi się sprawami uchodźców.

2. Przedstawiciel Urzędu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców, na swój wniosek i za pisemną zgodą cudzoziemca, o którym mowa w ust. 1, ma prawo do uzyskiwania od organów prowadzących postępowanie o nadanie lub pozbawienie statusu uchodźcy informacji o przebiegu tego postępowania oraz przeglądania akt sprawy i sporządzania z nich notatek i odpisów, z wyłączeniem akt, o których mowa w art. 74 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, przy czym przedstawicielowi Urzędu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców nie służy zażalenie, o którym mowa w art. 74 § 2 tego kodeksu, oraz skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego. O prawie wyrażenia zgody należy cudzoziemca pouczyć w chwili składania wniosku o nadanie statusu uchodźcy.

3. Informacje, a w szczególności dane osobowe, uzyskiwane w trybie niniejszego artykułu, mogą być wykorzystywane wyłącznie do celów, o których mowa w art. 35 Konwencji Genewskiej.

4. Organy Rzeczypospolitej Polskiej będą podejmowały wszelkie działania w celu ułatwienia Wysokiemu Komisarzowi Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców wypełnienia jego zadań zgodnie z art. 35 Konwencji Genewskiej.

Art. 51. 1. Cudzoziemca można pozbawić azylu, jeżeli:

1) ustały przyczyny, dla których azyl został udzielony,

2) prowadzi on działalność skierowaną przeciwko obronności, bezpieczeństwu państwa lub porządkowi publicznemu.

2. Decyzja o pozbawieniu azylu powoduje wygaśnięcie zezwolenia na osiedlenie się. W decyzji tej należy określić termin opuszczenia przez cudzoziemca terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 51b. 1. Cudzoziemcom korzystającym z ochrony czasowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wydaje się wizę lub udziela zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony oraz można zapewnić:

1) zakwaterowanie,

2) wyżywienie,

3) opiekę medyczną.

2. W uzasadnionych wypadkach cudzoziemcom, o których mowa w ust. 1, można udzielić innych świadczeń niezbędnych dla zaspokojenia ich podstawowych potrzeb bytowych.

Art. 51c. Od cudzoziemców korzystających z ochrony czasowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pobiera się odciski linii papilarnych oraz sporządza ich fotografie. W uzasadnionych wypadkach cudzoziemców można poddać badaniom lekarskim oraz niezbędnym zabiegom sanitarnym ciała i odzieży.

Art. 51d. Jeżeli cudzoziemcy korzystający z ochrony czasowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie posiadają dokumentów podróży, można im wydać polskie dokumenty podróży dla cudzoziemca.

Art. 51e. Postępowanie o nadanie statusu uchodźcy wszczęte na wniosek cudzoziemca korzystającego z ochrony czasowej ulega z mocy prawa zawieszeniu do dnia, w którym upływa rok od dnia wydania wizy lub udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w związku z korzystaniem z ochrony czasowej.

Art. 51g. 1. Cudzoziemcowi, wobec którego zaszła którakolwiek z okoliczności, o których mowa w art. 52 ust. 1 pkt 1, 2, 5 i 6, i który mimo zobowiązania, o którym mowa w art. 51f ust. 1, dobrowolnie nie opuścił terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie określonym w tym zobowiązaniu, wydaje się decyzję o wydaleniu. Decyzji o wydaleniu nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.

2. W wypadku wydania cudzoziemcowi decyzji o wydaleniu, o której mowa w ust.1, należy stwierdzić, z dniem jej wydania, wygaśnięcie decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jako bezprzedmiotowej.

3. Jeżeli w wypadku, o którym mowa w ust. 2, toczy się postępowanie wskutek odwołania od decyzji, której wygaśnięcie stwierdza się, postępowanie odwoławcze podlega umorzeniu.

Art. 52. 1. Cudzoziemiec może być wydalony z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli:

1) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez wymaganego zezwolenia na wjazd lub pobyt,

2) podjął zatrudnienie lub wykonywał inną pracę zarobkową, wbrew warunkom określonym w ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 2001 r. Nr 6, poz. 56, Nr 42, poz. 475, Nr 89, poz. 973, Nr 100, poz. 1080 i Nr 122, poz. 1323), albo podjął inną działalność bez uzyskania wymaganego zezwolenia,

3) składając zeznania mające służyć za dowód w postępowaniu prowadzonym przez organy, o których mowa w niniejszej ustawie, zeznał nieprawdę lub zataił prawdę albo, w celu użycia za autentyczny, podrobił lub przerobił dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używał,

4) zajdzie którakolwiek z okoliczności wymienionych w art. 13 ust. 1,

5) nie posiada środków niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu,

6) nie opuścił terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie określonym w decyzji o odmowie wydania wizy, decyzji o odmowie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub o jego cofnięciu albo decyzji o cofnięciu zezwolenia na osiedlenie się.

2. Cudzoziemca, któremu udzielono azylu lub zezwolenia na osiedlenie się, można wydalić tylko po uprzednim pozbawieniu azylu lub cofnięciu zezwolenia.

3. Cudzoziemca posiadającego status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej można wydalić tylko po uprzednim pozbawieniu go tego statusu, chyba że zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 32 i 33 Konwencji Genewskiej.

Art. 52a. Małoletni cudzoziemiec może być wydalony do kraju swego pochodzenia lub do innego państwa jedynie wtedy, gdy w państwie tym będzie miał zapewnioną opiekę rodziców, innych osób pełnoletnich lub instytucji opiekuńczych, zgodną ze standardami określonymi przez Konwencję o prawach dziecka.

Art. 53. Cudzoziemca nie wolno wydalić lub zobowiązać do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli naruszałoby to postanowienia Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 i 285, z 1995 r. Nr 36, poz. 175, 176 i 177 oraz z 1998 r. Nr 147, poz. 962).

Art. 54. 1. W decyzji o wydaleniu określa się termin opuszczenia przez cudzoziemca terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W decyzji można również określić trasę i miejsce przekroczenia granicy.

2. Wydanie decyzji, o której mowa w ust. 1, odnotowuje się w dokumencie podróży.

3. Decyzji o wydaleniu może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności, z wyjątkiem wypadku wydalania cudzoziemca posiadającego status uchodźcy.

4. Decyzja o wydaleniu powoduje z mocy prawa unieważnienie wizy, cofnięcie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony oraz na zatrudnienie lub wykonywanie innej pracy zarobkowej przez cudzoziemca. W wypadku wydalenia cudzoziemca posiadającego status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej, bez pozbawienia go tego statusu, przepisu art. 45 ust. 1 nie stosuje się.

Art. 55. 1. W decyzji o wydaleniu można wyznaczyć cudzoziemcowi miejsce zamieszkania do czasu jej wykonania i zobowiązać go do zgłaszania się w określonych odstępach czasu do organu wskazanego w decyzji.

2. Cudzoziemiec nie może opuścić miejsca zamieszkania bez zgody organu, który wydał decyzję o wydaleniu.

Art. 56. Od cudzoziemca, wobec którego wydano decyzję o wydaleniu, pobiera się odciski linii papilarnych oraz sporządza jego fotografię.

Art. 57. 1. Cudzoziemiec, wobec którego wydano decyzję o wydaleniu, może być niezwłocznie odstawiony do granicy albo do portu lotniczego lub morskiego państwa, do którego następuje wydalenie, jeżeli:

1) wymagają tego względy obronności, bezpieczeństwa państwa lub ochrona porządku publicznego,

2) nie opuścił on terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie określonym w decyzji o wydaleniu.

2. Cudzoziemiec zatrzymany w strefie nadgranicznej bezpośrednio po przekroczeniu granicy wbrew przepisom, jeżeli przekroczenie nastąpiło nieumyślnie, może być niezwłocznie odstawiony do granicy.

Art. 58. 1. Cudzoziemca, w stosunku do którego zachodzą okoliczności uzasadniające jego wydalenie, albo który nie zastosuje się do wymagań określonych w decyzji o wydaleniu, można zatrzymać na czas nie dłuższy niż 48 godzin. Zatrzymanemu cudzoziemcowi przysługują uprawnienia przewidziane w Kodeksie postępowania karnego dla osoby zatrzymanej.

2. Niezwłocznie po zatrzymaniu cudzoziemca należy wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji o jego wydaleniu albo przystąpić do wykonania obowiązku odstawienia go do granicy, a w razie zaistnienia okoliczności, o których mowa w art. 59 ust. 1 lub 2, wystąpić z wnioskiem o umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku albo o zastosowanie aresztu w celu wydalenia.

3. Jeżeli w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania cudzoziemiec nie zostanie przekazany do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o umieszczenie w strzeżonym ośrodku albo o zastosowanie aresztu w celu wydalenia, należy cudzoziemca niezwłocznie zwolnić. Cudzoziemca należy także zwolnić, jeżeli w ciągu 24 godzin od przekazania go do dyspozycji sądu nie doręczono mu postanowienia o umieszczeniu w strzeżonym ośrodku albo o zastosowaniu wobec niego aresztu w celu wydalenia. Należy go także zwolnić na polecenie sądu.

Art. 59. 1. Jeżeli niezwłoczne odstawienie cudzoziemca do granicy nie jest możliwe i zachodzi uzasadniona obawa, że cudzoziemiec będzie uchylać się od wykonania decyzji o wydaleniu, można umieścić go w strzeżonym ośrodku do czasu wykonania tej decyzji.

2. Jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że cudzoziemiec nie podporządkuje się zasadom obowiązującym w strzeżonym ośrodku, albo jeżeli cudzoziemiec przebywający w tym ośrodku opuści go bez zezwolenia, można zastosować areszt w celu wydalenia na czas niezbędny do wykonania decyzji o wydaleniu.

3. Jeżeli cudzoziemiec przekroczył granicę wbrew przepisom i nie posiada dokumentu podróży, umieszcza się go w strzeżonym ośrodku, a jeżeli zachodzą także okoliczności określone w ust. 2 - stosuje się areszt w celu wydalenia na czas niezbędny do ustalenia jego tożsamości lub wykonania decyzji o wydaleniu, chyba że zachodzą przesłanki określone w art. 31.1 Konwencji Genewskiej.

4. Cudzoziemca przebywającego w strzeżonym ośrodku albo w areszcie w celu wydalenia należy niezwłocznie zwolnić, jeżeli ustały przyczyny uzasadniające stosowanie tych środków albo jeżeli w ciągu 90 dni od chwili jego zatrzymania nie wykonano decyzji o wydaleniu.

Art. 60. 1. Cudzoziemca nie umieszcza się w strzeżonym ośrodku albo w areszcie w celu wydalenia, jeżeli może to spowodować poważne zagrożenie dla jego życia lub ciężkie skutki dla jego rodziny.

2. Jeżeli stan zdrowia cudzoziemca, przebywającego w strzeżonym ośrodku albo areszcie w celu wydalenia, tego wymaga, należy umieścić go w odpowiednim zakładzie leczniczym.

3. Wydając postanowienie o umieszczeniu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku albo o zastosowaniu aresztu w celu wydalenia, należy:

1) zawiadomić właściwe przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny - na wniosek cudzoziemca, którego to dotyczy,

2) zawiadomić sąd opiekuńczy, jeżeli zachodzi potrzeba ustanowienia opieki nad jego dziećmi,

2a) zawiadomić organ opieki społecznej, jeżeli zachodzi potrzeba roztoczenia opieki nad osobą niedołężną lub chorą, którą cudzoziemiec się opiekował,

3) zawiadomić osobę wskazaną przez cudzoziemca,

4) przedsięwziąć niezbędne czynności w celu ochrony jego mienia.

4. Cudzoziemca należy powiadomić w zrozumiałym dla niego języku, w formie pisemnej, o przysługujących mu prawach, dokonanych wystąpieniach oraz wydanych zarządzeniach.

Art. 61. 1. Cudzoziemcowi, wobec którego zastosowano niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie, umieszczenie w strzeżonym ośrodku albo areszt w celu wydalenia, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę.

2. Sprawy, o których mowa w ust. 1, prowadzi się według przepisów Kodeksu postępowania karnego dotyczących odszkodowania za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie.

Art. 62. 1. Koszty związane z wydaleniem ponosi cudzoziemiec, z zastrzeżeniem ust. 3 oraz art. 15 ust. 2 i 6.

2. Do kosztów, o których mowa w ust. 1, zalicza się w szczególności:

1) koszty przejazdu cudzoziemca do granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej, granicy lub portu lotniczego albo morskiego państwa, do którego cudzoziemiec się udaje lub zostaje odstawiony,

2) koszty związane z konwojowaniem cudzoziemca,

3) koszty administracyjne związane z wydaleniem.

3. Jeżeli wydalenie cudzoziemca następuje na skutek podjęcia przez niego zatrudnienia lub wykonywania innej pracy zarobkowej bez wymaganego zezwolenia i zgody, koszty, o których mowa w ust. 1, ponosi pracodawca.

4. Koszty związane z wydaleniem podlegają egzekucji administracyjnej. Organ wydający decyzję o wydaleniu jest uprawniony do wystawienia tytułu wykonawczego. Wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie wymaga doręczenia upomnienia.

5 W stosunku do środków pieniężnych cudzoziemca znajdujących się w depozycie jednostki Policji lub Straży Granicznej organem uprawnionym do egzekucji jest ta jednostka Policji lub Straży Granicznej.

Art. 63. Jeżeli koszty związane z wydaleniem nie mogą być ściągnięte, pokrywa je Skarb Państwa.

Art. 65. 1. Dane umieszczone w wykazie mogą być udostępnione organom, o których mowa w art. 90 ust. 2 pkt 1-5, i organom je nadzorującym oraz sądowi i prokuratorowi prowadzącemu postępowanie przygotowawcze o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, a także Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu.

2 Dane osobowe cudzoziemca umieszczone w wykazie mogą być udostępnione wojewodzie oraz konsulowi.

3. Dane umieszczone w wykazie nie mogą być udostępniane do celów statystyki publicznej.

Art. 65a. 1. Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców na wniosek cudzoziemca informuje go, w wypadkach określonych w art. 13 ust. 1 pkt 1 i 2, o wpisaniu jego danych osobowych do wykazu, o którym mowa w art. 64, okresie ważności wpisu do wykazu, jak również o tym, na wniosek jakiego organu dokonano wpisu.

2. Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców, w wypadkach, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 3-9, informuje cudzoziemca, na jego wniosek, wyłącznie o terminie obowiązywania wpisu.

3. Informacji, o których mowa w ust. 1, udziela się cudzoziemcowi w okresie 30 dni od daty wpływu jego wniosku.

4. Cudzoziemiec ma prawo wnioskować o sprostowanie jego danych osobowych zawartych w wykazie, o ile stwierdzi ich nieprawdziwość, oraz o wykreślenie z wykazu tych danych, o ile zachodzi przypuszczenie, że dane zostały umieszczone w wykazie w wyniku błędu.

5. Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców informuje cudzoziemca o sposobie rozpatrzenia sprawy o sprostowanie danych zawartych w wykazie.

6. Do postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1-5, stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego o zaświadczeniach.

Art. 66. Dane osobowe cudzoziemców, którym nadano status uchodźcy, udzielono azylu, oraz cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy lub o udzielenie azylu podlegają ochronie na zasadach określonych w odrębnych przepisach, z tym że dane te nie mogą być, bez pisemnej zgody zainteresowanego, udostępniane władzom oraz instytucjom publicznym krajów pochodzenia.

Art. 67. 1. Właściwe organy prowadzą w sprawach cudzoziemców:

1) rejestry złożonych wniosków wizowych i wydanych w tych sprawach decyzji,

2) rejestry decyzji o wydaleniu oraz osób wydalonych z Rzeczypospolitej Polskiej,

3) rejestry złożonych wniosków o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony i wydanych w tych sprawach decyzji,

4) rejestry złożonych wniosków o udzielenie zezwolenia na osiedlenie się i wydanych w tych sprawach decyzji,

5) rejestr złożonych wniosków o nadanie statusu uchodźcy i wydanych w tych sprawach decyzji,

6) rejestr złożonych wniosków o udzielenie azylu i wydanych w tych sprawach decyzji,

7) ewidencję zaproszeń, o których mowa w art. 15,

8) rejestr odcisków linii papilarnych, o których mowa w art. 38 ust.1 pkt 1, art. 51c i art. 56,

9) rejestr osób zatrzymanych w strefie nadgranicznej, o których mowa w art. 57 ust. 2,

10) rejestr osób zobowiązanych do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wydanych w tych sprawach decyzji.

2. Dane zawarte w rejestrach, wykazie i ewidencji mogą być udostępniane za pomocą urządzeń teleinformatycznych.

Art. 68b. 1. Prezesa powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

2. Na stanowisko Prezesa może być powołana osoba, która łącznie spełnia następujące warunki:

1) posiada obywatelstwo polskie i zamieszkuje na stałe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

2) korzysta z pełni praw publicznych,

3) nie była karana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne,

4) posiada wyższe wykształcenie.

3. Zastępców Prezesa powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw wewnętrznych na wniosek Prezesa.

4. Prezes wykonuje zadania przy pomocy Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców, zwanego dalej „Urzędem".

5. Organizację Urzędu określa statut nadany, w drodze rozporządzenia, przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

Art. 68c. 1. Do zakresu działania Prezesa należy:

1) zapewnienie koordynacji działań organów administracji publicznej w sprawach repatriacji i cudzoziemców,

2) wydawanie decyzji i postanowień w pierwszej instancji w sprawach:

a) przyznawania pomocy ze środków budżetu państwa repatriantom i członkom najbliższej rodziny repatrianta pozostającym we wspólnym gospodarstwie domowym,

b) zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony dla małżonka i małoletnich dzieci repatrianta,

c) zgody na wydanie wiz, o których mowa w art. 14,

d) o nadanie lub pozbawienie statusu uchodźcy,

e) o udzielenie lub cofnięcie azylu,

3) wydawanie decyzji i postanowień w drugiej instancji w sprawach:

a) o uznanie za repatrianta,

b) o stwierdzenie polskiego pochodzenia na podstawie art. 5 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji,

c) wiz,

d) odmowy lub unieważnienia wpisu zaproszeń do ewidencji,

e) zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony i zezwoleń na osiedlenie się,

f) zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony w celu połączenia z rodziną,

g) o wydalenie,

h) nakładania kary administracyjnej, o której mowa w art. 68 ust. 6,

i) związanych z obywatelstwem polskim wynikających z zakresu zadań administracji rządowej, na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353 i z 2001 r. Nr 42, poz. 475),

4) wydawanie zgody na wydanie wiz w celu repatriacji,

5) prowadzenie ewidencji osób ubiegających się o wydanie wiz w celu repatriacji i członków ich rodzin, którzy nie posiadają w Rzeczypospolitej Polskiej zapewnionego lokalu mieszkalnego lub źródła utrzymania,

6) prowadzenie ewidencji lokali mieszkalnych i źródeł utrzymania dla repatriantów,

7) prowadzenie centralnego rejestru wniosków, decyzji i postanowień wydanych w sprawach o wydanie wiz w celu repatriacji, o wydanie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dla osób, o których mowa w ustawie z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji, oraz o udzielenie pomocy repatriantom ze środków budżetu państwa,

8) prowadzenie ośrodków dla cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy,

9) kierowanie na badania lekarskie, o których mowa w art. 38 ust.1 pkt 2,

10) realizacja powierzonych zadań z zakresu ochrony czasowej cudzoziemców,

11) zapewnianie świadczeń, o których mowa w art. 40 ust. 1,

12) prowadzenie centralnego rejestru danych o nabyciu i utracie obywatelstwa polskiego,

13) dokonywanie analiz dotyczących sytuacji migracyjnej i uchodźczej,

14) prowadzenie współpracy międzynarodowej w zakresie zjawisk migracyjnych i uchodźczych,

15) gromadzenie informacji o krajach pochodzenia imigrantów,

16) organizowanie i prowadzenie szkoleń w zakresie postępowań, o których mowa w ustawie,

17) wykonywanie innych kompetencji i podejmowanie działań określonych w ustawie oraz przepisach odrębnych.

2. Prezes kontroluje wykonywanie przez wojewodów zadań wynikających z niniejszej ustawy.

3. Prezes jest organem wyższego stopnia, w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego, w stosunku do wojewody, w sprawach określonych w niniejszej ustawie.

4. Zadania, o których mowa w ust. 1 pkt 8, Prezes może powierzyć pozarządowym organizacjom społecznym.

Art. 68d. 1. Prezes, w porozumieniu z Komendantem Głównym Straży Granicznej, może zezwolić, na wniosek konsula, komendanta granicznej placówki kontrolnej Straży Granicznej lub z urzędu na wjazd lub pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemcowi, który nie spełnia warunków dotyczących wjazdu lub pobytu określonych w ustawie, jeżeli wymagają tego względy humanitarne lub interes Rzeczypospolitej Polskiej. Do wydawania zezwolenia i samego zezwolenia nie stosuje się przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego i ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. Nr 74, poz. 368 i Nr 104, poz. 515, z 1997 r. Nr 75, poz. 471, Nr 106, poz. 679, Nr 114, poz. 739 i Nr 144, poz. 971, z 1998 r. Nr 162, poz. 1126, z 1999 r. Nr 75, poz. 853, z 2000 r. Nr 2, poz. 5, Nr 48, poz. 552, Nr 60, poz. 704 i Nr 91, poz. 1008 oraz z 2001 r. Nr 49, poz. 508 i 509, Nr 98, poz. 1070 i Nr 101, poz. 1113).

2. Prezes przedstawia corocznie do dnia 31 marca ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych informację o stosowaniu przepisu ust. 1 w roku poprzednim.

Art. 68e. Minister właściwy do spraw wewnętrznych może, w wypadku uzasadnionym istotnym wzrostem liczby wniosków o nadanie statusu uchodźcy, o których mowa wart. 37 ust.1, lub w wypadku uzasadnionym istotnym wzrostem liczby wniosków o nadanie statusu uchodźcy składanych przez cudzoziemców zamieszkałych na określonych, odległych od siedziby Urzędu obszarach terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w drodze rozporządzenia, tworzyć i rozwiązywać delegatury Urzędu, określając ich właściwość terytorialną oraz zakres działania, w tym uprawnienia kierownika delegatury do wydawania, z upoważnienia Prezesa, decyzji administracyjnych.

Art. 68f. Prezes używa pieczęci okrągłej z wizerunkiem orła.

Art. 68g. Prezes może upoważnić pracowników Urzędu, a wojewoda pracowników urzędów wojewódzkich do kontroli zezwoleń, dokumentów i środków, o których mowa w art. 27 ust. 1 i 2.

Art. 70. 1. W sprawach pozostających w kompetencjach Rady przysługują jej uprawnienia organu wyższego stopnia w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.

2. Rada orzeka także w sprawach wznowienia postępowania, uchylenia, zmiany oraz stwierdzenia nieważności wydanych przez siebie decyzji.

Art. 71. 1. W skład Rady wchodzi 12 członków powoływanych na pięcioletnią kadencję przez Prezesa Rady Ministrów, w tym po czterech spośród kandydatów przedstawianych przez Ministra Spraw Zagranicznych [3] i Ministra Sprawiedliwości. Każdy z ministrów przedstawia 8 kandydatów.

1a. Prezes Rady Ministrów w wypadku wzrostu liczby odwołań składanych przez cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy może, na wniosek przewodniczącego Rady przedstawiony na podstawie uchwały Rady, powołać dodatkowych członków Rady na okres do końca danej kadencji. Przepisu ust. 1 nie stosuje się.

2. Członkiem Rady może być osoba posiadająca obywatelstwo polskie i korzystająca z pełni praw publicznych.

3. Członków Rady powołuje się spośród osób wyróżniających się wiedzą lub doświadczeniem praktycznym w zakresie problematyki uchodźców. Co najmniej połowa członków Rady musi posiadać wyższe wykształcenie prawnicze.

Art. 72. 1. Prezes Rady Ministrów odwołuje członka Rady wyłącznie w wypadku:

1) zrzeczenia się przez niego swej funkcji,

2) choroby trwale uniemożliwiającej sprawowanie funkcji,

3) skazania prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa z winy umyślnej,

4) zaistnienia innych okoliczności uniemożliwiających członkowi Rady sprawowanie funkcji lub wywiązywanie się z obowiązków.

2. W wypadku odwołania członka Rady lub jego śmierci Prezes Rady Ministrów powołuje nowego członka Rady na okres do końca danej kadencji. Art. 71 ust. 1 nie stosuje się.

Art. 73. 1. Przewodniczący Rady kieruje pracami Rady, w tym w szczególności:

1) ustala plan pracy Rady oraz harmonogram działania składów orzekających,

2) wyznacza składy orzekające,

3) zwołuje posiedzenia plenarne Rady,

4) przydziela składom orzekającym sprawy do rozpatrzenia oraz czuwa nad terminowością ich załatwienia,

5) reprezentuje Radę przed innymi organami i instytucjami,

6) reprezentuje Radę w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym lub wyznacza w tym celu innego członka Rady,

7) powołuje biegłych lub ekspertów do udziału w postępowaniu toczącym się przed Radą,

8) wyznacza członkom Rady zadania związane z działalnością Rady,

9) może powoływać zespoły tematyczne lub grupy robocze do opracowania zagadnień oraz dokonania analiz problemów wynikających z działalności Rady,

10) wykonuje inne zadania wynikające z przepisów prawa.

2. Przewodniczącego Rady wybierają członkowie Rady ze swego grona większością głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich jej składu. W tym samym trybie mogą go odwołać.

3. Rada orzeka w składach trzyosobowych, z zastrzeżeniem wypadków, o których mowa w ust. 6 i 7.

4. Orzeczenia zapadają większością głosów. Członek składu orzekającego nie może wstrzymać się od głosu.

5. Członek składu orzekającego, który nie zgodził się z większością, może przy podpisywaniu orzeczenia zgłosić zdanie odrębne, podając, w jakiej części i w jakim kierunku kwestionuje orzeczenie.

6. Przewodniczący może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie jednoosobowym, z zastrzeżeniem ust. 7.

7. W wypadkach, o których mowa w art. 85b ust. 6, rozpoznanie spraw następuje w składzie jednoosobowym.

8. Przy orzekaniu członkowie Rady są związani wyłącznie przepisami prawa.

9. Członkowie Rady korzystają z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

Art. 74. 1. Pracodawca zatrudniający członka Rady udziela mu, na jego wniosek, urlopu bezpłatnego na czas sprawowania funkcji w Radzie.

2. Pracownikom urzędów państwowych oraz członkom korpusu służby cywilnej przysługuje po zakończeniu pracy w Radzie prawo powrotu na zajmowane poprzednio stanowisko, a jeśli będzie to niemożliwe - na stanowisko równorzędne.

3. Członkowie Rady, w liczbie do jednej trzeciej jej składu, zatrudniani są, na wniosek przewodniczącego Rady, przez Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów do końca danej kadencji.

4. Członkowie Rady za pracę lub pełnienie funkcji w Radzie otrzymują wynagrodzenie.

5. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, zasady wynagradzania członków Rady oraz zwrotu innych kosztów ponoszonych w związku z pracą w Radzie. Rozporządzenie powinno określać składniki wynagrodzenia członków Rady zatrudnionych przez Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz tych, którzy nie są zatrudnieni, uwzględniając pełnione w Radzie funkcje, a także część wynagrodzenia uzależnioną od udziału w posiedzeniach składów orzekających, liczby rozpatrywanych spraw oraz udziału w postępowaniach przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.

Art. 75. 1. Obsługę administracyjną i kancelaryjną Rady zapewnia Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

2. Działalność Rady jest finansowana z budżetu państwa, z rozdziału dotyczącego Rady do Spraw Uchodźców, w części dotyczącej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

3. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, odpowiednio do charakteru i zadań organu określonych w art. 69 ust. 1 i 2, warunki organizacyjne wykonywania obsługi Rady oraz zakres i szczegółowe zasady finansowania jej działalności.