Art. 2. [Definicje] Użyte w ustawie określenia oznaczają:

1) [2] (uchylony),

2) [3] przewóz drogowy - każde przemieszczenie pojazdu po drogach publicznych, z osobami lub ładunkiem albo bez osób lub ładunku, przeznaczonego do przewozu osób lub rzeczy w ramach transportu drogowego lub niezarobkowego przewozu drogowego,

3) [4] (uchylony),

4) przewóz regularny - publiczny przewóz osób i ich bagażu wykonywany według uprzednio uzgodnionego rozkładu jazdy podanego do publicznej wiadomości oraz zgodnie z warunkami przewozu określonymi w zezwoleniu,

5) tydzień - okres pomiędzy godziną 00⁰⁰ w poniedziałek i godziną 24⁰⁰ w niedzielę,

6) odpoczynek - każdy nieprzerwany okres co najmniej jednej godziny, w którym kierowca może swobodnie dysponować swoim czasem,

7) czas prowadzenia - czas kierowania pojazdem od momentu uruchomienia silnika do momentu jego zatrzymania, z uwzględnieniem chwilowych postojów, w szczególności zatrzymania się pojazdu na światłach, na przejeździe kolejowym.

Art. 3. [Rozliczanie czasu pracy] 1. Dla celów rozliczania czasu pracy i ustalania uprawnienia do wynagradzania za pracę w godzinach nadliczbowych, przez dobę należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której kierowca rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

2. [5] (uchylony).

Art. 5. [Wyłączenie stosowania przepisów] Przepisy niniejszego rozdziału nie mają zastosowania do przewozów drogowych [7] wykonywanych pojazdami:

1) przeznaczonymi do przewozu rzeczy, których dopuszczalna masa całkowita, włączając przyczepy lub naczepy, nie przekracza 3,5 tony,

2) przeznaczonymi do przewozu osób i które ze względu na typ konstrukcyjny oraz wyposażenie nadają się do przewozu najwyżej dziewięciu osób łącznie z kierowcą,

3) przeznaczonymi do przewozu osób w przewozach regularnych, których droga przejazdu od przystanku początkowego do przystanku końcowego [8] nie przekracza 50 kilometrów,

4) których maksymalna prędkość dopuszczalna nie przekracza 30 kilometrów na godzinę,

5) przeznaczonymi dla sił zbrojnych, służb obrony cywilnej, pożarniczych i sił odpowiedzialnych za utrzymanie porządku publicznego lub podlegającymi ich kontroli,

6) [9] wykorzystywanymi do wykonywania robót kanalizacyjnych, drogowych i mostowych, ochrony przeciwpowodziowej, wodociągowych, gazowniczych i energetycznych, usług oczyszczania, telegraficznych, powszechnych usług pocztowych, transmisji radiowej, usług telewizyjnych oraz związanych z wykrywaniem nadajników, odbiorników radiowych lub telewizyjnych,

7) używanymi w stanach nadzwyczajnych lub przeznaczonymi do zadań ratownictwa,

8) przeznaczonymi do zadań medycznych,

9) przewożącymi wyposażenie cyrków i wesołych miasteczek,

10) pomocy technicznej,

11) poddawanymi próbom drogowym w celach ulepszeń technicznych, naprawczych lub utrzymania oraz pojazdami nowymi bądź przebudowanymi, które jeszcze nie zostały dopuszczone do ruchu,

12) używanymi do niehandlowych przewozów rzeczy w celach prywatnych [10] ,

13) używanymi do przewozu mleka odbieranego w gospodarstwach rolnych lub odwożenia do tych gospodarstw pojemników na mleko bądź produkty mleczne przeznaczone do karmienia bydła.

Art. 6. [Maksymalny czas prowadzenia pojazdu] 1. [11] Maksymalny czas prowadzenia pojazdu pomiędzy każdymi dwoma okresami dziennego odpoczynku lub między okresem dziennego i tygodniowego odpoczynku nie może przekroczyć 9 godzin, z możliwością przedłużenia do 10 godzin, nie więcej niż dwukrotnie w każdym tygodniu.

2. Całkowity czas prowadzenia pojazdu w każdym okresie dwutygodniowym nie może przekroczyć 90 godzin.

3. [12] W każdym 24-godzinnym okresie kierowca wykorzystuje co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Odpoczynek może być skrócony nie więcej niż do 9 godzin i nie częściej niż trzykrotnie w ciągu jednego tygodnia. Równoważny okres odpoczynku kierowca ma obowiązek wykorzystać przed upływem następnego tygodnia.

4. Odpoczynek, o którym mowa w ust. 3, może być podzielony na dwie lub trzy części. Jedna z tych części powinna wynosić co najmniej 8 kolejnych godzin, a dzienny [13] odpoczynek 12 godzin.

5. W przypadku prowadzenia pojazdu przez dwóch lub więcej kierowców, każdy z nich wykorzystuje co najmniej 8 godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdym 30-godzinnym okresie.

6. Dzienny [14] odpoczynek może być wykorzystany w pojeździe, jeżeli pojazd znajduje się na postoju i jest wyposażony w miejsce do spania.

Art. 7. [Okres odpoczynku] 1. W każdym tygodniu kierowca wykorzystuje odpoczynek w wymiarze co najmniej 45 kolejnych godzin. Odpoczynek może być skrócony nie więcej niż do 36 kolejnych godzin, jeżeli zostanie udzielony w miejscowości, gdzie znajduje się siedziba pracodawcy, lub w miejscu zamieszkania kierowcy, i nie więcej niż do 24 kolejnych godzin, jeżeli zostanie udzielony w innym miejscu. Tygodniowy nieprzerwany odpoczynek obejmuje dzienny [15] odpoczynek przypadający w dniu, w którym kierowca rozpoczął odpoczynek tygodniowy.

2. Okres odpoczynku niewykorzystany wskutek skrócenia, o którym mowa w ust. 1, kierowca powinien wykorzystać nie później niż przed upływem trzeciego tygodnia następującego po tygodniu, w którym odpoczynek został skrócony.

3. Tygodniowy odpoczynek kierowca powinien wykorzystać nie później niż po sześciu dziennych [16] okresach prowadzenia pojazdu.

4. [17] Przełożenie tygodniowego odpoczynku do końca szóstego dziennego okresu prowadzenia jest dopuszczalne w przypadku, gdy całkowity czas prowadzenia pojazdu nie przekracza maksymalnej normy, odpowiadającej sześciu dziennym okresom prowadzenia.

Art. 10. [Przerwa] 1. Po czteroipółgodzinnym okresie prowadzenia pojazdu kierowca wykorzystuje co najmniej 45-minutową przerwę, chyba że zaczyna okres odpoczynku.

2. Przerwa, o której mowa w ust. 1, może być zastąpiona przerwami trwającymi co najmniej 15 minut każda, wykorzystanymi w trakcie czteroipółgodzinnego prowadzenia pojazdu lub natychmiast po tym okresie.

3. W przewozach regularnych może być stosowana przerwa trwająca nie krócej niż 30 minut po okresie prowadzenia pojazdu nieprzekraczającym czterech godzin, jeżeli przerwa trwająca powyżej 30 minut zakłócałaby miejski ruch uliczny, a kierowca nie ma możliwości wykorzystania pozostałych 15 minut w ciągu czterech i pół godziny prowadzenia pojazdu przed przerwą 30-minutową.

4. Podczas przerw, o których mowa w ust. 1-3, kierowca nie może wykonywać żadnej innej pracy; przerw tych nie wlicza się do dziennego [20] okresu odpoczynku.

5. Czas oczekiwania i czas niepoświęcony prowadzeniu pojazdu, spędzony w pojeździe będącym w ruchu, na promie lub w pociągu, nie stanowi „innej pracy”, o której mowa w ust. 4, i jest traktowany jako przerwa w prowadzeniu.

6. W przypadku stosowania przerwy, o której mowa w art. 20 ust. 8, przerwy wymienione w ust. 1-3 ulegają odpowiedniemu skróceniu.

Art. 12. [Stosowanie przepisów do przewozów] Do przewozów wykonywanych:

1) pojazdami używanymi przez władze publiczne do pełnienia służby publicznej, które nie stanowią konkurencji dla uprawnionych przewoźników drogowych,

2) pojazdami używanymi przez zakłady rolnicze, ogrodnicze, leśne lub gospodarstwa rybackie do przewozu towarów na odcinku nie dłuższym niż 50 km od miejsca bazy pojazdu, włączając teren miejscowości, których centrum znajduje się w zasięgu tego promienia,

3) pojazdami używanymi do przewozu odpadków lub szkieletów zwierzęcych, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi,

4) pojazdami używanymi do przewozu żywych zwierząt w gospodarstwach rolnych na miejscowy rynek i odwrotnie lub z rynku do miejscowych rzeźni,

5) pojazdami używanymi w charakterze sklepów na miejscowym rynku lub w handlu obwoźnym lub jako ruchome punkty do wykonywania transakcji bankowych, walutowych, oszczędnościowych, do czynności związanych z kultem, do wypożyczania książek, płyt lub kaset, do obsługi wydarzeń kulturalnych lub wystaw - specjalnie przystosowanymi do tych celów,

6) pojazdami przewożącymi materiały lub urządzenia służące kierowcy do wykonywania jego pracy na odcinku nie dłuższym niż 50 km od miejsca bazy pojazdu, jeżeli prowadzenie pojazdu nie stanowi głównej czynności kierowcy,

7) pojazdami poruszającymi się wyłącznie na wyspach o powierzchni nieprzekraczającej 2300 km², które nie są połączone z terytorium państwa mostem, brodem ani tunelem dostępnym dla ruchu pojazdów silnikowych,

8) [21] pojazdami używanymi do przewozu towarów napędzanymi gazem lub o napędzie elektrycznym, wyposażonymi w ogranicznik prędkości, o ile pojazdy te, zgodnie z ustawą z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym, są uznane za równoważne z pojazdami napędzanymi silnikiem spalinowym lub silnikiem na olej napędowy i których dopuszczalna masa całkowita łącznie z przyczepą lub naczepą nie przekracza 3,5 t,

9) ciągnikami używanymi wyłącznie do prac rolniczych i leśnych

nie mają zastosowania przepisy art. 6 ust. 1 i 2 oraz art. 10.

Art. 15. [Zapisy z przyrządu kontrolnego] [22] Kierowca na żądanie osoby uprawnionej do przeprowadzenia kontroli przedstawia zapisy z przyrządu kontrolnego oraz kart drogowych za bieżący tydzień i za ostatni dzień poprzedniego tygodnia, w którym prowadził pojazd, a za dzień, w którym pojazdu nie prowadził, zaświadczenie potwierdzające fakt nieprowadzenia pojazdu.

Art. 17. [Maksymalny czas prowadzenia pojazdu] 1. [23] Maksymalny czas prowadzenia pojazdu pomiędzy każdymi dwoma okresami dziennego odpoczynku nie może przekroczyć 10 godzin.

2. Po sześciu godzinach prowadzenia pojazdu kierowca jest obowiązany wykorzystać przerwę trwającą co najmniej 30 minut, chyba że zaczyna okres odpoczynku dziennego [24] .

3. Przerwa, o której mowa w ust. 2, może być zastąpiona przerwami trwającymi co najmniej 15 minut każda, wykorzystywanymi w okresie prowadzenia pojazdu lub niezwłocznie po tym okresie.

4. Przepisy art. 10 ust. 4-6, art. 11, 13 i 14 stosuje się odpowiednio.

Art. 18. [Wykorzystanie odpoczynku] [25] W każdym 24-godzinnym okresie kierowca wykorzystuje co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku.

Art. 20. [Czas pracy kierowców] 1. Czasem pracy kierowców jest czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy i obejmuje wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu, a w szczególności:

1) prowadzenie pojazdu,

2) załadunek i rozładunek,

3) kontrolę i nadzór nad osobami wsiadającymi i wysiadającymi,

4) kontrolne sprawdzanie pojazdu i ładunku,

5) czynności spedycyjne,

6) obsługę codzienną pojazdów i przyczep,

7) niezbędne czynności administracyjne,

8) inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy,

9) utrzymanie pojazdu w czystości.

2. Czasu dyżuru pełnionego przez kierowcę poza normalnymi godzinami pracy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę nie wlicza się do czasu pracy, jeżeli podczas dyżuru kierowca nie wykonywał pracy.

3. Czasem dyżuru kierowców jest również czas, poza normalnymi godzinami pracy, w którym kierowca nie wykonuje czynności wymienionych w ust. 1, ale jest obowiązany pozostawać w pojeździe lub w jego pobliżu, w celu zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy. Czas dyżuru nie może być wliczany do przysługującego kierowcy dziennego [26] nieprzerwanego odpoczynku. Do czasu dyżuru zalicza się przerwy, o których mowa w art. 10 i 17.

4. W przypadku gdy pojazd jest prowadzony przez dwóch lub więcej kierowców, czas nieprzeznaczony na kierowanie pojazdem jest czasem dyżuru.

5. Wykorzystywanie dziennego [27] odpoczynku w pojeździe w sposób określony w art. 6 ust. 6 nie może być traktowane jako czas dyżuru.

6. Za czas dyżuru przysługuje wynagrodzenie w wysokości określonej w przepisach o wynagradzaniu obowiązujących u danego pracodawcy, nie niższe jednak niż w wysokości połowy wynagrodzenia należnego za czas przestoju.

7. Do czasu pracy nie wlicza się:

1) czasu dyżuru,

2) nieusprawiedliwionych postojów w czasie jazdy,

3) dziennego [28] nieprzerwanego odpoczynku.

8. Do czasu pracy kierowców wlicza się przerwę w pracy trwającą 15 minut, którą pracodawca jest obowiązany wprowadzić, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin.

Art. 26. [Dzienny czas prowadzenia pojazdu] 1. Niezależnie od stosowanych systemów czasu pracy, dzienny [29] czas prowadzenia pojazdu nie może przekraczać maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu określonego w art. 6 ust. 1.

2. Przy ustalaniu rozkładów czasu pracy stosuje się przepisy art. 10 i 17 dotyczące przerw przeznaczonych na odpoczynek, z zastrzeżeniem art. 10 ust. 6 oraz art. 24 ust. 3.

Art. 27. [Przewóz niezarobkowy] 1. Systemy czasu pracy określone w art. 23 i 24 mogą być stosowane również w przypadku niezarobkowego przewozu wykonywanego pomocniczo w stosunku do podstawowej działalności gospodarczej przedsiębiorcy pojazdami samochodowymi będącymi jego własnością lub pojazdami, do których ma udokumentowane prawo dysponowania.

2. W uzasadnionych przypadkach w ramach równoważnych norm czasu pracy, o których mowa w art. 23, dopuszcza się stosowanie przerywanego czasu pracy określonego w art. 24, z zastrzeżeniem przestrzegania przepisów o obowiązkowym dziennym [30] odpoczynku oraz według z góry ustalonego harmonogramu; harmonogram powinien obejmować okres co najmniej miesiąca.

Art. 27a. [Stosowanie przepisów ustawy] [31] Odniesienia przewidziane w art. 24 ust. 3, art. 25 ust. 1, art. 26 i art. 27 ust. 2 do przepisów rozdziałów 2 i 3 dotyczą kierowców, do których przepisy tych rozdziałów mają zastosowanie.

Art. 30. [Stosowanie norm przewidzianych przez układy zbiorowe pracy] W zakresie norm określających: czas pracy, czas prowadzenia pojazdu, obowiązkowe przerwy przeznaczone na odpoczynek w czasie dnia pracy oraz odpoczynek dzienny [32] układy zbiorowe pracy mogą przewidywać wyższe normy minimalne oraz niższe normy maksymalne, niż przewiduje to ustawa.