Na podstawie art. 10 ust. 8 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. Nr 96, poz. 591, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 84, poz. 934 oraz z 2000 r. Nr 84, poz. 948, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1314) zarządza się, co następuje:

§ 1.1. W celu uzyskania dostępu do linii kolejowych w drodze umowy przewoźnik kolejowy, zwany dalej „przewoźnikiem”, powinien zwrócić się do właściwego zarządu kolei z wnioskiem o przyznanie tras.

2. Przez „przyznanie tras” należy rozumieć przydzielenie w rozkładzie jazdy pociągów zdolności przelotowej linii kolejowych, niezbędnej do przejazdu pociągu w określonym czasie, pomiędzy dwoma stacjami.

3. Przewoźnik składa wniosek, o którym mowa w ust. 1, zgodnie z opracowanym i ogłoszonym przez właściwy zarząd kolei regulaminem przyznawania i korzystania z tras na udostępnianych liniach kolejowych, zwanym dalej „regulaminem”, dotyczącym linii kolejowych zarządzanych przez ten zarząd kolei.

4. Korzystanie przez przewoźnika z przyznanych tras odbywa się na podstawie umowy o korzystanie z tras przyznanych przez zarząd kolei, zwanej dalej „umową”, zawartej przez przewoźnika z właściwym zarządem kolei.

§ 2.Przyznanie przewoźnikowi tras w rozkładzie jazdy oraz przejazd pociągów na udostępnionych liniach kolejowych odbywa się zgodnie z ustaleniami wynikającymi z koordynacji rozkładów jazdy oraz przy uwzględnieniu możliwości eksploatacyjnych infrastruktury kolejowej.

§ 3.1. Wniosek, o którym mowa w § 1 ust. 1, powinien być złożony przez przewoźnika najpóźniej na 6 miesięcy przed dniem wejścia w życie nowego rozkładu jazdy.

2. Przewoźnik obowiązany jest podać we wniosku:

1) oznaczenie zarządu kolei, do którego wniosek jest skierowany,

2) firmę, siedzibę (adres) wnioskodawcy,

3) trasy, o których udostępnienie występuje wnioskodawca,

4) okres, na jaki trasy mają być udostępnione,

5) rodzaj przewozów, które wnioskodawca zamierza wykonywać, a w przypadku przewozów towarowych — także określenie rodzaju ładunków, w tym zwłaszcza ładunków niebezpiecznych, ponadgabarytowych, z przekroczoną skrajnią i wyjątkowo ciężkich oraz jednostek ładunkowych transportu intermodalnego,

6) inne informacje określone w regulaminie, związane ze specyfiką danej trasy kolejowej oraz rodzajem przewozów wykonywanych przez przewoźnika.

3. Zarząd kolei potwierdza złożenie wniosku, wpisując na jego oryginale oraz kopii datę i godzinę jego przyjęcia. Potwierdzoną kopię wniosku zatrzymuje wnioskodawca.

4. W razie konieczności dokonania we wniosku zmian lub uzupełnień zarząd kolei powiadamia o tym przewoźnika w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku i wyznacza termin dokonania tych zmian lub uzupełnień.

5. Wnioski rozpatrywane są przez zarząd kolei według kolejności ich złożenia.

6. Zarząd kolei powiadamia przewoźnika o możliwości uwzględnienia wniosku w całości lub w części, w terminie 30 dni od daty złożenia wniosku.

7. Zarząd kolei powiadamia przewoźnika o ujęciu przyznanych tras w rozkładzie jazdy najpóźniej na 3 miesiące przed dniem wejścia w życie tego rozkładu jazdy.

§ 4.1. Zarząd kolei jest obowiązany opracować regulamin w sposób zapobiegający przypadkom dyskryminacji przy rozpatrywaniu wniosków oraz służący konkurencji w świadczeniu usług przewozowych.

2. W regulaminie właściwy zarząd kolei określa w szczególności:

1) infrastrukturę przeznaczoną do udostępnienia przewoźnikom,

2) terminy i harmonogram składania oraz rozpatrywania wniosków,

3) wymagania i warunki dotyczące taboru, personelu i organizacji przewozów przewoźników składających wnioski,

4) usługi gwarantowane przez zarząd kolei w ramach udostępniania linii kolejowych,

5) warunki i sposoby przyznawania tras, dotyczące w szczególności:

a) priorytetów przy przyznawaniu tras, wynikających:

— z art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o transporcie kolejowym, zwanej dalej „ustawą”,

— z porozumień długookresowych,

— ze sposobu wykorzystania tras w aktualnym rozkładzie jazdy,

b) korzystania ze specjalistycznych urządzeń infrastruktury,

c) trybu postępowania w przypadku braku zdolności przelotowej linii kolejowej, koniecznej do uwzględnienia wszystkich potrzeb zgłoszonych we wniosku,

6) warunki i sposoby korzystania przez przewoźników z tras, dotyczące:

a) udostępniania przewoźnikowi opisu warunków i parametrów technicznych poszczególnych linii kolejowych,

b) udostępniania przewoźnikowi wprowadzonych przez zarząd kolei instrukcji i innych regulaminów,

c) udostępniania przewoźnikowi przez zarząd kolei budynków, budowli i urządzeń,

d) informowania przewoźników o zmianach dotyczących parametrów technicznych i eksploatacyjnych linii, na których przyznano trasy, w tym o ograniczeniach z tytułu robót kolejowych, wprowadzanych ograniczeniach prędkości, działania urządzeń sterowania ruchem kolejowym i łączności,

e) postępowania pracowników przewoźnika i zarządu kolei w czasie wykonywania pracy związanej z realizacją zawartej umowy,

f) informacji, jakie przewoźnik jest obowiązany przekazywać zarządowi kolei przed, w czasie i po zakończeniu przewozu,

g) trybu i warunków dokonywania — na wniosek przewoźnika — zmian w obowiązującym rozkładzie jazdy,

7) specjalne warunki i tryb postępowania zarządu kolei w przypadku podjęcia działań zmierzających do zwiększenia zdolności przelotowej linii kolejowych,

8) ograniczenia w korzystaniu z infrastruktury kolejowej,

9) wzór umowy,

10) inne wymagania specyficzne dla tras udostępnianych przez zarząd kolei.

3. Regulamin powinien być ogłoszony przez zarząd kolei i powszechnie udostępniony dla przewoźników najpóźniej na 9 miesięcy przed dniem wejścia w życie rozkładu jazdy, którego dotyczą składane wnioski.

§ 5.1. Umowa powinna być zawarta na piśmie i zawierać w szczególności:

1) określenie przedmiotu umowy, w tym tras pociągów przyznanych przewoźnikowi,

2) określenie stron umowy,

3) szczegółowe prawa i obowiązki stron umowy,

4) określenie osób i jednostek organizacyjnych wyznaczonych do współpracy pomiędzy stronami, wraz z określeniem ich uprawnień,

5) zakres odpowiedzialności stron umowy,

6) wielkość, terminy i sposób uiszczania opłat,

7) określenie dokumentów niezbędnych dla właściwej realizacji umowy,

8) zasady i tryb postępowania w przypadku wystąpienia przeszkód w prowadzeniu ruchu na liniach kolejowych i w sytuacjach awaryjnych,

9) sposoby rozstrzygania sporów i wypowiedzenia umowy.

2. Do umowy załącza się wykresy ruchu na liniach kolejowych, na których zostały przewoźnikowi przyznane trasy.

3. Umowę zawiera się na okres równy terminowi obowiązywania rozkładu jazdy, z zastrzeżeniem ust. 4 i § 6, najpóźniej na 30 dni przed dniem jego wejścia w życie.

4. Dla realizacji doraźnych potrzeb przewozowych dopuszcza się zawarcie umowy na okres krótszy niż czas obowiązywania jednego rozkładu jazdy.

§ 6.Właściwy zarząd kolei i przewoźnik mogą zawrzeć porozumienie długookresowe, o którym mowa w § 4 ust. 2 pkt 5, w sprawie udostępnienia linii kolejowych dla wybranych tras, na okres nie dłuższy niż czas obowiązywania pięciu kolejnych rozkładów jazdy.

§ 7.1. Zarząd kolei zapewnia przewoźnikowi w szczególności:

1) przejazd pociągu po przyznanej trasie,

2) korzystanie ze stacji kolejowych położonych na przyznanej trasie,

3) sterowanie ruchem pociągów i łączność, odprawę i kontrolę biegu pociągu oraz informację o ruchu pociągów,

4) przekazywanie informacji wymaganych do wdrożenia lub prowadzenia przewozów, dla których została przyznana zdolność przelotowa,

5) udzielanie pomocy w razie wypadku.

2. Na wniosek przewoźnika zarząd kolei zapewnia dostęp do:

1) urządzeń zasilania w prąd trakcyjny,

2) urządzeń zaopatrzenia w paliwo,

3) stacji pasażerskich wraz z budynkami i innymi urządzeniami,

4) terminali towarowych i ich urządzeń,

5) stacji rozrządowych i ich urządzeń,

6) torów stacyjnych przewidzianych do formowania lub zmian zestawienia składu pociągów,

7) torów postojowych wraz z budynkami i urządzeniami do obsługi składów,

8) innych urządzeń technicznych.

3. Na wniosek przewoźnika zarząd kolei zapewnia wykonanie następujących usług, o ile możliwość taką przewiduje regulamin:

1) zasilanie prądem trakcyjnym,

2) podgrzewanie składów pociągów pasażerskich,

3) dostawę paliwa, prace manewrowe i wszystkie inne usługi związane z dostępem do obsługi urządzeń zaangażowanych do uruchomienia i przejazdu pociągu,

4) sprawowanie kontroli nad transportem ładunków niebezpiecznych — na podstawie odrębnej umowy,

5) udzielanie pomocy w prowadzeniu pociągów nadzwyczajnych — na podstawie odrębnej umowy.

4. Na wniosek przewoźnika zarząd kolei może udostępnić:

1) sieć telekomunikacyjną,

2) uzupełniające informacje przewozowe,

3) kontrolę techniczną taboru.

§ 8.Dla właściwej realizacji umowy zarząd kolei i przewoźnik obowiązani są ponadto do współdziałania:

1) w zakresie standardów technicznych,

2) w zakresie wzajemnego informowania się o wszelkich okolicznościach i zdarzeniach mających wpływ na wykonanie umowy,

3) w sytuacjach nadzwyczajnych, w szczególności poprzez stosowanie wspólnie ustalonych sposobów postępowania przy usuwaniu szkód oraz ustalanie zakresu odpowiedzialności stron za szkodę.

§ 9.Zarządy kolei, których linie kolejowe łączą się, zawierają między sobą umowy dwustronne lub wielostronne, określające zasady ich współpracy dotyczące udostępniania linii kolejowych przewoźnikom, w szczególności w zakresie:

1) wspólnej reprezentacji wobec przewoźników,

2) wskazania punktów styku linii kolejowych,

3) wskazania osób i jednostek organizacyjnych wyznaczonych do współpracy,

4) sposobu korzystania z budynków, budowli i urządzeń,

5) współdziałania organizacyjno-technicznego,

6) uzgadniania rozkładu jazdy dla wykonywania przejazdów po liniach kolejowych współdziałających zarządów kolei,

7) wymagań w zakresie warunków prowadzenia ruchu pociągów,

8) obowiązków w zakresie utrzymania sprawności eksploatacyjnej odcinków linii kolejowych przylegających do punktów styku,

9) sposobu działania w sytuacjach wyjątkowych i w szczególnie trudnych warunkach, w tym wskazania trybu wyjaśniania przyczyn zdarzeń i wypadków kolejowych, ich skutków finansowych oraz sposobów prowadzenia związanej z tym dokumentacji,

10) współdziałania w obsłudze przewoźników organizujących przejazd pociągów na liniach różnych zarządów kolei oraz sposobu rozliczeń finansowych z tego tytułu,

11) trybu rozstrzygania sporów.

§ 10.1. W terminie 4 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia zarządy kolei obowiązane są do opracowania i ogłoszenia regulaminu.

2. Do czasu wejścia w życie pierwszego rozkładu jazdy opracowanego na podstawie wniosków zgłoszonych zgodnie z regulaminem udostępnianie linii kolejowych następuje na zasadach dotychczasowych, z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia.

§ 11.Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.