Akt prawny
archiwalny
Wersja archiwalna od 2001-02-23 do 2002-12-31
Wersja archiwalna od 2001-02-23 do 2002-12-31
archiwalny
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA
z dnia 27 grudnia 2000 r.
w sprawie szczególnych warunków i wymagań sanitarnych przy produkcji naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych w opakowaniach jednostkowych
Na podstawie art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 25 listopada 1970 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia (Dz. U. Nr 29, poz. 245, z 1971 r. Nr 12, poz. 115, z 1985 r. Nr 12, poz. 49, z 1989 r. Nr 35, poz. 192, z 1992 r. Nr 33, poz. 144 i Nr 91, poz. 456, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 60, Poz. 379 i Nr 88, poz. 554, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 2000 r. Nr 120, poz. 1268) zarządza się, co następuje:
§ 1.Rozporządzenie określa szczególne warunki i wymagania sanitarne przy produkcji naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych, przeznaczonych do obrotu w opakowaniach jednostkowych.
§ 2.1. Do produkcji:
1) naturalnych wód mineralnych wykorzystuje się wodę pochodzącą ze złoża podziemnego lub poziomu wodonośnego o udokumentowanych zasobach, pierwotnie czystą, o stabilnym składzie chemicznym i następujących właściwościach odżywczych lub dietetycznych:
a) z zawartością w litrze w sumie co najmniej 1000 mg rozpuszczonych składników mineralnych lub
b) z zawartością w litrze co najmniej 250 mg dwutlenku węgla pochodzenia naturalnego-geologicznego, lub
c) z zawartością co najmniej jednego ze składników mineralnych, wymienionych w części IV załącznika nr 1 do rozporządzenia, w ustalonym w tym załączniku stężeniu,
2) naturalnych wód źródlanych wykorzystuje się wodę pochodzącą ze złoża podziemnego lub poziomu wodonośnego o udokumentowanych zasobach, pierwotnie czystą, w której zawartość składników mineralnych o właściwościach odżywczych lub dietetycznych występuje w stężeniu niższym od określonego w części IV załącznika nr 1 do rozporządzenia,
3) wód stołowych wykorzystuje się naturalną wodę źródlaną lub inną wodę podziemną pierwotnie czystą, nie zawierającą składników mineralnych w stężeniu określonym w części IV załącznika nr 1 do rozporządzenia, przez zmieszanie z naturalną wodą mineralną lub dodanie jednego albo więcej składników mineralnych w celu uzyskania co najmniej stężenia określonego w części IV załącznika nr 1 do rozporządzenia.
2. Do produkcji wykorzystuje się wodę tylko z jednego złoża podziemnego lub poziomu wodonośnego, zgromadzoną w określonej strukturze i warunkach hydrogeologicznych, o jednorodnym składzie chemicznym.
3. Woda podziemna w stanie naturalnym musi być pierwotnie czysta, co oznacza, że nie może zawierać zanieczyszczeń chemicznych i mikroorganizmów szkodliwych dla zdrowia pochodzących ze środowiska zewnętrznego.
§ 3.Naturalne wody mineralne, naturalne wody źródlane i wody stołowe w opakowaniach jednostkowych muszą spełniać wymagania organoleptyczne, fizyczne, chemiczne i mikrobiologiczne określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
§ 4.1. Do produkcji naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych w opakowaniach jednostkowych może być wykorzystywana woda, o której mowa w § 2, po dokonaniu przez Państwowy Zakład Higieny oceny jakości wody i kwalifikacji rodzajowej wody, sporządzonych na podstawie danych geologicznych i aktualnych wyników badań chemiczno-fizycznych i mikrobiologicznych wody z ujęcia oraz tej wody przygotowanej do obrotu.
2. Ocena jakości wody i kwalifikacja rodzajowa wody, o których mowa w ust. 1, są ważne przez okres 5 lat od dnia ich dokonania.
3. Klasyfikację naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych w opakowaniach jednostkowych zawiera załącznik nr 2 do rozporządzenia.
§ 5.1. Do produkcji naturalnych wód mineralnych lub naturalnych wód źródlanych woda może być wydobywana z kilku otworów, studni lub źródeł, pod warunkiem że posiada jednakowy skład fizykochemiczny i pochodzi z tego samego złoża podziemnego lub poziomu wodonośnego. Dopuszczalne odchylenia od zawartości składników decydujących o stopniu mineralizacji, oznaczonych w badaniu chemiczno-fizycznym, o którym mowa w § 4 ust. 1, wynoszą dla naturalnej wody mineralnej i wody stołowej - do 10%, a dla naturalnej wody źródlanej - do 20%.
2. Woda do produkcji naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych i wód stołowych może być czerpana wyłącznie z odwiertu, studni lub samowypływu.
3. System wydobywania wody podziemnej ze złoża wody i doprowadzania do rozlewni musi zapewniać zachowanie jej naturalnych właściwości i wykluczać możliwość zanieczyszczenia.
4. Każde ujęcie naturalnej wody mineralnej i naturalnej wody źródlanej oznacza się własną nazwą.
5. Jeżeli z ujęcia, o którym mowa w ust. 4, korzysta więcej niż jeden przedsiębiorca, to wody w opakowaniach jednostkowych, przeznaczonych do obrotu, oznacza się taką samą nazwą handlową.
§ 6.1. W toku produkcji naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych dopuszcza się:
1) usuwanie nietrwałych związków żelaza, manganu i arsenu przez napowietrzanie, dekantację wytrąconych osadów i filtrację oraz oddzielanie siarkowodoru, radonu i dwutlenku węgla przez odgazowanie wody, pod warunkiem że nie ulegną zmianie charakterystyczne właściwości danej wody,
2) nasycanie dwutlenkiem węgla pochodzenia naturalnego-geologicznego lub innym o czystości wymaganej dla środków spożywczych,
3) stosowanie promieniowania ultrafioletowego w celu zabezpieczenia pod względem mikrobiologicznym: powietrza stosowanego do napowietrzania wody, urządzeń i opakowań oraz wody rozlewanej do opakowań jednostkowych.
2. Woda zakwalifikowana jako naturalna mineralna z zawartością dwutlenku węgla pochodzenia naturalnego-geologicznego nie może być odgazowana.
§ 7.1. Rozlewnię naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych lokalizuje się w odrębnym budynku lub jego wydzielonej części, możliwie jak najbliżej ujęcia.
2. Rozlewnię wyposaża się w instalację doprowadzającą wodę z ujęcia i odrębny ciąg technologiczny przeznaczony do rozlewania w opakowania jednostkowe naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych. Niedopuszczalne jest dostarczanie wody z ujęcia do rozlewni w jakichkolwiek pojemnikach lub cysternach.
3. Woda doprowadzana z ujęcia może być wykorzystywana również do innych celów niż określone w ust. 2, pod warunkiem rozdziału instalacji w hydroforni.
4. Produkcja naprzemienna naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych z napojami wymaga zgody powiatowego inspektora sanitarnego.
§ 8.1. Opakowania jednostkowe dla naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych, z wyjątkiem opakowań szklanych, oraz ich zamknięcia muszą spełniać wymagania w zakresie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu ze środkami spożywczymi, określone w odrębnych przepisach.
2. Wielkość opakowań jednostkowych naturalnych wód mineralnych, zarówno niegazowanych, jak i nasyconych dwutlenkiem węgla, a także opakowań naturalnych wód źródlanych i wód stołowych nasyconych dwutlenkiem węgla nie może przekraczać 2 l. Naturalne wody źródlane i wody stołowe niegazowane mogą być rozlewane do opakowań jednostkowych różnego typu i pojemności. Opakowania o pojemności większej niż 5 l zaopatruje się w urządzenie dozujące.
3. W przypadku bezpośrednich dostaw do stałych odbiorców naturalnych wód źródlanych w opakowaniach jednostkowych o pojemności powyżej 5 l, dopuszcza się stosowanie etykiet nakładanych na zamknięcie, nieusuwalnych do pierwszego otwarcia opakowania jednostkowego.
4. Czystość opakowania pod względem fizycznym, chemicznym i mikrobiologicznym zapewnia się przez mycie i dezynfekcję opakowań jednostkowych.
§ 9.Wody, o których mowa w § 2, przeznaczone do obrotu w opakowaniach jednostkowych, znakuje się w sposób określony w przepisach o znakowaniu środków spożywczych, a ponadto na opakowaniu podaje się:
1) rodzaj wody zgodnie z częścią IV załącznika nr 1 do rozporządzenia i jej klasyfikację zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia,
2) informację o zastosowaniu któregokolwiek z procesów, o których mowa w § 6 ust. 1 pkt 1,
3) zawartość charakterystycznych składników dla naturalnych wód mineralnych, a w przypadku wód stołowych - rodzaj oraz ilość dodanych składników mineralnych,
4) nazwę ujęcia wody i nazwę miejscowości, w której znajduje się ujęcie,
5) nazwę producenta i nazwę handlową wody,
6) w przypadku wód zawierających więcej niż 2 mg/l fluorków - adnotację: „woda nie nadaje się do spożycia przez dzieci poniżej 7 roku życia".
§ 10.Wody, o których mowa § 2, przeznaczone do obrotu w opakowaniach jednostkowych, przywożone z zagranicy muszą spełniać wymagania określone w § 8 ust. 1-3, § 9 oraz załącznikach nr 1 i 2 do rozporządzenia, a także posiadać ocenę i kwalifikację wody wydaną przez właściwy organ sanitarny państwa, w którym wyprodukowano daną wodę.
§ 11.Przedsiębiorcy produkujący naturalne wody mineralne, naturalne wody źródlane oraz wody stołowe w dniu wejścia w życie rozporządzenia dostosują warunki i wymagania sanitarne produkcji wód do warunków i wymagań określonych w rozporządzeniu w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia.
§ 12.Traci moc rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 8 lipca 1997 r. w sprawie szczególnych warunków sanitarnych przy produkcji i w obrocie naturalnych wód mineralnych, mineralnych wód mieszanych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych (Dz. U. Nr 85, poz. 544).
§ 13.[1] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
Minister Zdrowia: G. Opala
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2000 r. (poz. 38)
Załącznik nr 1
WYMAGANIA ORGANOLEPTYCZNE, FIZYCZNE, CHEMICZNE l MIKROBIOLOGICZNE, JAKIE MUSZĄ SPEŁNIAĆ NATURALNE WODY MINERALNE, NATURALNE WODY ŹRÓDLANE l WODY STOŁOWE W OPAKOWANIACH JEDNOSTKOWYCH
l. Wymagania organoleptyczne, fizyczne i chemiczne
Lp. | Wskaźnik jakości | Jednostka | Najwyższa dopuszczalna wartość |
1 | Barwa (Pt) | mg/l | 15 |
2 | Mętność | mg/l | 3 |
3 | Zapach |
| niewyczuwalny obcy |
4 | Smak |
| niewyczuwalny obcy |
5 | Odczyn (pH) |
| 4,5-8,5 |
6 | Utlenialność (KMnO4) | mg/l O2 | 3 |
7 | Radionuklidy* | Bq/l | 0,1 |
* W przypadku przekroczenia podanych wartości wymagane jest ustalenie rodzaju radionuklidu oraz określenie wielkości obciążającej dawki rocznej promieniowania w stosunku do dawki dopuszczalnej - 0,1 mSv/rok.
II. Substancje niepożądane w nadmiernych stężeniach i toksyczne
| Lp. | Wskaźnik jakości | Jednostka | Najwyższa dopuszczalna wartość | ||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | ||||
| 1 | Amon | mg/l | 2,0 | ||||
| 2 | Antymon | mg/l | 0,005 | ||||
| 3 | Azotany (III) | mg/l | 0,02 | ||||
| 4 | Azotany (V) | mg/l | 10,00b)/20 ,00a) | ||||
| 5 | Arsen | mg/l | 0,01 | ||||
| 6 | Bar | mg/l | 1,00 | ||||
| 7 | Bór | mg/l | 5,00 | ||||
| 8 | Chlorki | mg/l | 300,0a) | ||||
| 9 | Cyjanki | mg/l | 0,01 | ||||
| 10 | Cynk | mg/l | 1,00 | ||||
| 11 | Chrom(og.) | mg/l | 0,01 | ||||
| 12 | Fluorki | mg/l | 1,5a)/2,5b) | ||||
| 13 | Glin | mg/l | 0,10 | ||||
| 14 | Kadm | mg/l | 0,003 | ||||
| 15 | Mangan | mg/l | 0,5a)/2,00b) | ||||
| 16 | Miedź | mg/l | 1,00 | ||||
| 17 | Nikiel | mg/l | 0,02 | ||||
| 18 | Ołów | mg/l | 0,01 | ||||
| 19 | Rtęć | mg/l | 0,001 | ||||
| 20 | Selen | mg/l | 0,01 | ||||
| 21 | Siarczki (II) | mg/l | 0,05 | ||||
22 | Siarczany (VI) | mg/l | 250,0a) |
| ||||
23 | Sód | mg/l | 200,0a) |
| ||||
24 | Żelazo (II) | mg/l | 0,5c) |
| ||||
25 | Fenole | mg/l | 0,002 |
| ||||
26 | Detergenty anionowe reagujące z błękitem metylenowym | mg/l | 0,01 |
| ||||
27 | DDT i jego metabolity | mg/l | 0,0002 |
| ||||
28 | Benzo(a)piren | ng/l | 10 |
| ||||
29 | Suma WWA* | ng/l | 100 |
| ||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a) dla naturalnych wód źródlanych
b) dla naturalnych wód mineralnych i wód stołowych
c) dla wód odżelazianych
* wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne: benzo(a)piren, benzo(k)fluoranten, benzo(b)fluoranten,
benzo(g, h, i)perylen, indeno(1, 2, 3)-c, d piren
III. Wymagania mikrobiologiczne
Najwyższa dopuszczalna liczba bakterii
Lp. | Wskaźnik jakości | Woda w opakowaniu jednostkowym | |
do 12 h od napełnienia | po 12 h od napełnienia | ||
1 | Bakterie grupy coli w 250 ml wody | 0 | 0 |
2 | Bakterie coli typu kałowego w 250 ml wody | 0 | 0 |
3 | Bakterie Pseudomonas aeruginosa w 250 ml wody | 0 | 0 |
4 | Paciorkowce kałowe w 250 ml wody | 0 | 0 |
5 | Clostridia redukujące siarczyny w 50 ml wody | 0 | 0 |
6 | Ogólna liczba bakterii wyhodowanych w 1 ml wody na agarze odżywczym: | 20 | nie oznacza się |
IV. Kryteria chemiczne kwalifikacji wody jako naturalnej wody mineralnej
A.
Lp. | Rodzaj składnika mineralnego | Minimalne stężenie mg/l | Rodzaj wody |
|
1 | 2 | 3 | 4 |
|
1 | Suma rozpuszczonych składników mineralnych | 1000 | naturalna woda mineralna |
|
2 | Dwutlenek węgla naturalnego pochodzenia | 250 | naturalna woda mineralna z naturalną zawartością CO2 |
|
3 | Magnez | 50 | naturalna woda mineralna zawierająca magnez |
|
4 | Wapń | 150 | naturalna woda mineralna zawierająca wapń |
|
5 | Wodorowęglany | 600 | naturalna woda mineralna zawierająca wodorowęglany (alkaliczna) |
|
6 | Siarczany (VI) | 250 | naturalna woda mineralna zawierająca siarczany | |
7 | Fluorki | 1,5 | naturalna woda mineralna zawierająca fluorki | |
8 | Jodki | 0,5 | naturalna woda mineralna zawierająca jodki | |
9 | Żelazo (II) | 5,0 | naturalna woda mineralna zawierająca żelazo przyswajalne | |
10 | Chlorek sodu | 1000 | naturalna woda mineralna zawierająca chlorek sodu |
B.
Lp. | Rodzaj składnika mineralnego | Maksymalne stężenie mg/l | Rodzaj wody |
11 | Sód | 20 | naturalna woda mineralna niskosodowa* |
*- Do tej grupy zalicza się wyłącznie wody o mineralizacji ogólnej powyżej 500 mg/l.
Załącznik nr 2
KLASYFIKACJA NATURALNYCH WÓD MINERALNYCH, NATURALNYCH WÓD ŹRÓDLANYCH ORAZ WÓD STOŁOWYCH W OPAKOWANIACH JEDNOSTKOWYCH
I. Według ogólnej zawartości rozpuszczonych składników mineralnych:
1. Woda niskozmineralizowana - naturalna woda mineralna, naturalna woda źródlana - woda zawierająca w 1 l poniżej 500 mg rozpuszczonych składników mineralnych.
2. Woda średniozmineralizowana - naturalna woda mineralna, naturalna woda źródlana i stołowa - woda zawierająca w 1 l od 500 do 1500 mg rozpuszczonych składników mineralnych.
3. Woda wysokozmineralizowana - naturalna woda mineralna i stołowa - woda zawierająca w 1 l powyżej 1500 mg rozpuszczonych składników mineralnych.
II. Według pochodzenia dwutlenku węgla w wodzie:
1. Wody z naturalną zawartością dwutlenku węgla.
2. Wody nasycone dwutlenkiem węgla naturalnego pochodzenia.
3. Wody nasycone dwutlenkiem węgla o jakości wymaganej dla środków spożywczych.
4. Wody odgazowane i wtórnie nasycone dwutlenkiem węgla naturalnego pochodzenia lub o jakości wymaganej dla środków spożywczych.
III. Według stopnia nasycenia dwutlenkiem węgla:
1. Wody nie nasycone dwutlenkiem węgla - niegazowane.
2. Wody niskonasycone dwutlenkiem węgla - do stężenia 1500 mg/l CO2.
3. Wody średnionasycone dwutlenkiem węgla od 1500 do 4000 mg/l CO2.
4. Wody wysokonasycone dwutlenkiem węgla od 4000 do 6000 mg/I CO2.
[1] Rozporządzenie wchodzi w życie 23 lutego 2001 r.