Na podstawie art. 123 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602, Nr 123, poz. 779 i Nr 160, poz. 1086 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 133, poz. 872) zarządza się, co następuje:

§ 1.[Zakres regulacji] Rozporządzenie określa:

1) warunki i tryb:

a) przeprowadzania badań lekarskich w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami u osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi lub tramwajami oraz osób kierujących tymi pojazdami, zwanych dalej „badaniami",

b) wydawania orzeczeń lekarskich stwierdzających brak lub istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami,

c) odwoływania się od orzeczeń lekarskich,

d) uzyskiwania uprawnień przez lekarzy przeprowadzających badania,

e) kontroli wykonywania i dokumentowania badań oraz wydawanych orzeczeń lekarskich,

2) dodatkowe kwalifikacje lekarzy przeprowadzających badania,

3) sposób postępowania z dokumentacją związaną z badaniami oraz wzory stosowanych dokumentów,

4) maksymalne stawki opłat za badania.

§ 2.[Zakres przeprowadzanych badań] Przeprowadzanie badań obejmuje:

1) badanie ogólne stanu zdrowia,

2) badania specjalistyczne,

3) badania pomocnicze.

§ 3.[Podmiot uprawniony do badania ogólnego stanu zdrowia] 1. Badanie ogólne stanu zdrowia, obejmujące badanie podmiotowe i przedmiotowe, wykonuje uprawniony lekarz.

2. W ramach badania przedmiotowego uprawniony lekarz ocenia w szczególności: układ krążenia, układ oddechowy, układ nerwowy i sprawność narządu ruchu.

§ 4.[Zakres badań specjalistycznych] 1. Badania specjalistyczne obejmują badania:

1) stanu narządu wzroku,

2) stanu narządu słuchu i równowagi,

3) inne, które uprawniony lekarz uzna za niezbędne do wykonania.

2. Sposób oceny stanu narządu wzroku osób badanych w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

3. Sposób oceny stanu narządu słuchu i równowagi osób badanych w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 5.[Badanie stanu narządu wzroku] 1. Badanie stanu narządu wzroku osób ubiegających się o prawo jazdy albo posiadających prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1, T i B+E może przeprowadzić uprawniony lekarz.

2. Badanie stanu narządu wzroku:

1) osób ubiegających się o prawo jazdy albo posiadających prawo jazdy kategorii C, C1, D, D1, C+E, C1+E, D+E i D1+E,

2) osób ubiegających się o pozwolenie do kierowania tramwajem albo kierujących tramwajem

przeprowadza lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki.

§ 6.[Badanie stanu narządu słuchu i równowagi] 1. Badanie stanu narządu słuchu i równowagi osób ubiegających się o prawo jazdy albo posiadających prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1, T i B+E może przeprowadzić uprawniony lekarz.

2. Badanie stanu narządu słuchu i równowagi:

1) osób ubiegających się o prawo jazdy albo posiadających prawo jazdy kategorii C, C1, D, D1, C+E, C1+E, D+E i D1+E,

2) osób ubiegających się o pozwolenie do kierowania tramwajem albo kierujących tramwajem

przeprowadza lekarz posiadający specjalizację w dziedzinie laryngologii.

§ 7.[Badania pomocnicze] Badania pomocnicze obejmują badania:

1) glikemii na czczo,

2) elektrokardiograficzne, w przypadku gdy badany ukończył 50 lat,

3) inne, które uprawniony lekarz uzna za niezbędne do wykonania.

§ 8.[Uprawnienia dla osób podlegających badaniom lekarskim dla różnych kategorii prawa jazdy] Jeżeli kierujący lub osoba ubiegająca się o uprawnienia do kierowania pojazdami podlega jednocześnie badaniom lekarskim dla różnych kategorii prawa jazdy, to przeprowadza się tylko jedno badanie lekarskie obejmujące szerszy zakres badań.

§ 9.[Badania przeprowadzane w celu wydania orzeczenia potwierdzającego wymagany stan zdrowia osoby] W celu wydania orzeczenia potwierdzającego wymagany stan zdrowia osoby, o której mowa w art. 105 ust. 2 oraz w art. 110 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602, Nr 123, poz. 779 i Nr 160, poz.1086 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 133, poz. 872), zwanej dalej „ustawą”, przeprowadza się badania określone w § 2, z uwzględnieniem § 3, 4, § 5 ust. 2, § 6 ust. 2 i § 7.

§ 10.[Miejsce przeprowadzania badań] Badania lekarskie osób wymienionych w art. 122 ust. 1 pkt 2–4 ustawy przeprowadza się w jednostkach organizacyjnych, o których mowa w § 13 ust. 2 pkt 1 i ust. 3.

§ 11.[Warunki i tryb kierowania na badania lekarskie] 1. Warunki i tryb kierowania na badania lekarskie, o których mowa w § 3, do uprawnionego lekarza określają odrębne przepisy.

2. Jeżeli uprawniony lekarz sam nie wykonuje badań, o których mowa w § 4–7, wystawia badanemu skierowanie na ich wykonanie i może wskazać podmiot właściwy do ich wykonania.

3. Badanie lekarskie przeprowadza się po sprawdzeniu tożsamości badanego.

§ 12.[Orzeczenie lekarskie] 1. Uprawniony lekarz na podstawie wyników badań, o których mowa w § 2, wydaje orzeczenie lekarskie stwierdzające brak lub istnienie przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, zwane dalej „orzeczeniem lekarskim”.

2. Orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami może zawierać ograniczenie, o którym mowa w art. 92 ustawy.

3. Wzór orzeczenia lekarskiego określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

§ 13.[Odwołanie od orzeczenia lekarskiego] 1. Od orzeczenia lekarskiego badany lub podmiot kierujący na badania może wnieść odwołanie wraz z uzasadnieniem, w terminie 7 dni od dnia otrzymania orzeczenia lekarskiego.

2. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem lekarza, który je wydał, do podmiotu odwoławczego, którym jest:

1) wojewódzki ośrodek medycyny pracy, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania badanego, albo

2) jednostka badawczo-rozwojowa w dziedzinie medycyny pracy, jeżeli orzeczenie lekarskie wydał uprawniony lekarz wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy, albo

3) lekarz wyznaczony przez krajowego konsultanta w dziedzinie medycyny transportu, jeżeli orzeczenie lekarskie wydał uprawniony lekarz jednostki badawczo-rozwojowej w dziedzinie medycyny pracy.

3. Jednostkami badawczo-rozwojowymi w dziedzinie medycyny pracy, o których mowa w ust. 2 pkt 2, są:

1) Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera w Łodzi,

2) Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu,

3) Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni,

4) Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki w Lublinie,

5) Centrum Naukowe Medycyny Kolejowej w Warszawie,

6) Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej w Warszawie.

4. Lekarz, za którego pośrednictwem jest wnoszone odwołanie, przekazuje je w terminie 7 dni do właściwego podmiotu odwoławczego wraz z dokumentacją medyczną badania stanowiącego podstawę wydania orzeczenia.

§ 14.[Termin wydania orzeczenia lekarskiego] 1. Uprawniony lekarz podmiotu odwoławczego albo lekarz, o którym mowa w § 13 ust. 2 pkt 3, wydaje orzeczenie lekarskie w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia otrzymania odwołania przez podmiot odwoławczy, na podstawie:

1) wyników badania ogólnego stanu zdrowia, o którym mowa w § 3,

2) wyników badań określonych w § 4–7, których wykonanie lekarz ten uzna za niezbędne,

3) dokumentacji medycznej, o której mowa w § 13 ust. 4.

2. Orzeczenie lekarskie wydane przez lekarza, o którym mowa w ust. 1, jest ostateczne.

3. Orzeczenie lekarskie powinno być dostarczone właściwemu organowi lub jednostce prowadzącej szkolenie kandydatów na kierowców lub motorniczych w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia jego wydania.

§ 15.[Uprawnienia do przeprowadzania badań w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych] 1. Lekarz uzyskuje uprawnienia do przeprowadzania badań lekarskich w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych albo potwierdzających wymagany stan zdrowia osób badanych oraz wydawania orzeczeń lekarskich w tym zakresie na swój wniosek, złożony do wojewody właściwego ze względu na miejsce wykonywania zawodu lekarza.

2. Uprawnienia, o których mowa w ust. 1, uzyskuje lekarz, który posiada prawo wykonywania zawodu lekarza oraz:

1) posiada specjalizację z dziedziny medycyny transportu lub

2) posiada specjalizację z dziedziny chorób wewnętrznych i dodatkowe kwalifikacje z zakresu przeprowadzania badań lekarskich kierujących pojazdami; lub

3) spełnia wymagania określone w § 7 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332, z 1997 r. Nr 60, poz. 375 i z 1998 r. Nr 159, poz. 1057), bez względu na zastrzeżenia zawarte w ust. 1 pkt 2 lit. e) i f) oraz w ust. 7 tego paragrafu, i posiada dodatkowe kwalifikacje, o których mowa w § 17 niniejszego rozporządzenia.

§ 16.[Organ stwierdzający uzyskanie uprawnień przez lekarza] 1. Uzyskanie przez lekarza uprawnień, o których mowa w § 15 ust. 1, stwierdza wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lekarza przez wydanie zaświadczenia, którego wzór stanowi załącznik nr 4 do rozporządzenia.

2. Uprawniony lekarz używa pieczęci określonej we wzorze stanowiącym załącznik nr 5 do rozporządzenia.

§ 17.[Szkolenie z zakresu przeprowadzania badań lekarskich] 1. Lekarz może uzyskać dodatkowe kwalifikacje do przeprowadzania badań lekarskich, o których mowa w § 15 ust. 1, odbywając szkolenie z zakresu przeprowadzania badań lekarskich kandydatów na kierowców i kierowców, zakończone sprawdzianem.

2. Szkolenie, o którym mowa w ust. 1, obejmuje zajęcia teoretyczne i praktyczne, przeprowadzone w czasie nie krótszym niż 60 godzin, w zakresie:

1) podstaw prawnych orzecznictwa o zdolności do kierowania pojazdami,

2) zasad orzecznictwa lekarskiego o zdolności do kierowania pojazdami,

3) metodyki badań stanu narządu wzroku oraz narządu słuchu i równowagi,

4) oceny zdolności do kierowania pojazdami ze względu na stan narządu ruchu, układu nerwowego i stan psychiczny,

5) wypadkowości drogowej.

3. Szkolenie, o którym mowa w ust. 1, prowadzą jednostki badawczo-rozwojowe wymienione w § 13 ust. 3.

4. Dokumentem potwierdzającym uzyskanie dodatkowych kwalifikacji jest zaświadczenie wydane przez jednostkę badawczo-rozwojową prowadzącą szkolenie, którego wzór stanowi załącznik nr 6 do rozporządzenia.

§ 18.[Dokumentacja medyczna] 1. Uprawniony lekarz obowiązany jest prowadzić dokumentację medyczną badanego w formie „karty badania”, której wzór stanowi załącznik nr 7 do rozporządzenia.

2. Orzeczenie lekarskie uprawniony lekarz wystawia z kopią; oryginał orzeczenia otrzymuje osoba badana.

3. Wyniki badań specjalistycznych i badań pomocniczych oraz kopia orzeczenia lekarskiego stanowią załączniki do karty badania.

4. Do udostępniania i przechowywania dokumentacji medycznej, o której mowa w ust. 1 i 3, stosuje się przepisy art. 18 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408, z 1992 r. Nr 63, poz. 315, z 1994 r. Nr 121, poz. 591, z 1995 r. Nr 138, poz. 682, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 104, poz. 661, Nr 121, poz. 769 i Nr 158, poz. 1041, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1115 oraz z 1999 r. Nr 28, poz. 255 i 256).

§ 19.[Podmiot uprawniony za kontrolę wykonywania i dokumentowania badań] 1. Kontrolę wykonywania i dokumentowania badań oraz wydawania orzeczeń lekarskich może przeprowadzić uprawniony lekarz posiadający pisemne upoważnienie wojewody do jej przeprowadzenia.

2. Lekarz przeprowadzający kontrolę, o której mowa w ust.1, przekazuje wojewodzie jej wyniki wraz z wnioskami pokontrolnymi oraz przedstawia wyniki kontroli uprawnionemu lekarzowi, którego czynności były przedmiotem kontroli, a jeżeli badania były wykonywane w zakładzie opieki zdrowotnej – również kierownikowi tego zakładu.

§ 20.[Maksymalne stawki opłat za badania] 1. Ustala się maksymalne stawki opłat za badania:

1) osób ubiegających się o prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1, T, B+E lub osób ubiegających się o pozwolenie do kierowania tramwajem – 150 zł,

2) osób ubiegających się o prawo jazdy kategorii C, C1, D, D1, C+E, C1+E, D+E, D1+E – 200 zł,

3) kandydatów na instruktora lub egzaminatora osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami – 200 zł,

4) kierowców podlegających kontrolnym badaniom lekarskim, o których mowa w art. 122 ust. 2 ustawy – 200 zł,

5) osób, o których mowa w art. 122 ust. 1 pkt 2–4 ustawy – 250 zł.

2. Stawki opłat, ustalone w ust. 1, obejmują łącznie koszty badań, o których mowa w § 2.

§ 21.[Termin zachowania uprawnień lekarza] Lekarz uprawniony na podstawie dotychczasowych przepisów do przeprowadzania badań lekarskich osób ubiegających się o prawo jazdy i kierowców oraz do wydawania tym osobom świadectw lekarskich zachowuje te uprawnienia nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2000 r.

§ 22.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej
z dnia 30 czerwca 1999 r. (poz. 772)

Załącznik nr 1

SPOSÓB OCENY STANU NARZĄDU WZROKU OSÓB BADANYCH W CELU STWIERDZENIA ISTNIENIA LUB BRAKU PRZECIWWSKAZAŃ ZDROWOTNYCH DO KIEROWANIA POJAZDAMI

I. Badanie osób ubiegających się o:

– prawo jazdy określonej kategorii

– pozwolenie do kierowania tramwajem

Załącznik nr 2

SPOSÓB OCENY STANU NARZĄDU SŁUCHU I RÓWNOWAGI OSÓB BADANYCH W CELU STWIERDZENIA ISTNIENIA LUB BRAKU PRZECIWWSKAZAŃ ZDROWOTNYCH DO KIEROWANIA POJAZDAMI

I. Badanie osób ubiegających się o prawo jazdy określonej kategorii lub pozwolenie do kierowania tramwajem albo kierujących tymi pojazdami

1. Stan narządu słuchu:

1) osób ubiegających się o prawo jazdy kategorii A, A1, T albo kierujących pojazdem, w stosunku do którego wymagane jest prawo jazdy kategorii A, A1, T – słyszalność szeptu każdym uchem oddzielnie przynajmniej z odległości 3 m (wskazane badanie audiometryczne),

2) osób ubiegających się o prawo jazdy kategorii B, B1, B+E, B1+E albo kierujących pojazdem, w stosunku do którego wymagane jest prawo jazdy kategorii B, B1, B+E, B1+E – słyszalność szeptu każdym uchem oddzielnie przynajmniej z odległości 3 m. Osoby poważnie niedosłyszące, głuche, również z wszczepem ślimakowym, lub głuchonieme mogą kierować pojazdem – wskazane odpowiednie oznaczenie pojazdu,

3) osób ubiegających się o prawo jazdy kategorii C, C1, D, D1, C+E, C1+E, D+E; D1+E oraz pozwolenie do kierowania tramwajem – słyszalność szeptu każdym uchem oddzielnie przynajmniej z odległości 6 m – audiogram tonalny prawidłowy.

2. Stan narządu równowagi – w każdym przypadku wymagana całkowita sprawność układu równowagi.

II. Badanie osób kierujących pojazdami, w stosunku do których wymagane jest prawo jazdy kategorii C, C1, D, D1, C+E, C1+E, D+E, D1+E, i tramwajami

1. Stan narządu słuchu – słyszalność szeptu każdym uchem oddzielnie z odległości przynajmniej 3–4 m.

Badanie audiometryczne 0,5–2 kHz ubytek słuchu do 20 dB, powyżej 2 kHz do 60 dB.

2. Stan narządu równowagi – w każdym przypadku wymagana całkowita sprawność układu równowagi.

Wskazany sposób przeprowadzenia badania narządu słuchu i równowagi:

1. Badanie ostrości słuchu szeptem lub mową potoczną przeprowadza się oddzielnie dla każdego ucha przy pomocy osoby trzeciej. W tym celu osoba badana staje bokiem do lekarza, osoba trzecia zaś wyłącza ucho nie badane poprzez uciśnięcie palcem skrawka małżowiny usznej i rytmiczne wstrząsanie. W przypadku zbyt małego pomieszczenia badany staje tyłem do lekarza, wyrównując w ten sposób odległość o około 1/3.

Należy posługiwać się odpowiednimi zestawami pojedynczych słów, z uwzględnieniem zarówno wysokobrzmiących wyrazów (ściana, krzesło, szafa), jak i niskobrzmiących (podłoga, kanapa, lampa). Za miarę prawidłowego słyszenia przyjmuje się słyszalność szeptu z odległości 6 m.

2. Ocenę narządu przedsionkowego uzyskuje się przez dokładne zebranie wywiadu odnośnie do zawrotów głowy, zaburzeń równowagi, chorób uszu przebiegających z wyciekiem ropnym, szumów usznych i przebytych operacji uszu. Wskazane jest wykonanie próby Romberga zwykłej i „uczulonej" oraz próby Flecka (stanie na jednej nodze z zamkniętymi oczami przez 15 sekund). Należy sprawdzić obecność oczopląsu samoistnego, najlepiej w okularach Frenzla.

Załącznik 3

WZÓR – ORZECZENIE LEKARSKIE

Załącznik nr 4

WZÓR – ZAŚWIADCZENIE

Załącznik nr 5

WZÓR PIECZĘCI

Załącznik nr 6

WZÓR – ZAŚWIADCZENIE

Załącznik nr 7

WZÓR – KARTA BADANIA