Załącznik do rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa
z dnia 23 lutego 1999 r. (poz. 188)

STATUT BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO [1]

Rozdział I

Postanowienia ogólne

§ 1. Bank Gospodarstwa Krajowego jest bankiem państwowym i działa na podstawie ustawy – Prawo bankowe, obowiązujących przepisów prawa oraz niniejszego statutu.

§ 2. 1. Nazwa banku brzmi „Bank Gospodarstwa Krajowego”.

2. Bank ma prawo posługiwać się skróconą nazwą „BGK”.

§ 3. 1. Bank Gospodarstwa Krajowego, zwany dalej „Bankiem”, posiada osobowość prawną i prowadzi działalność na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą.

2. Siedzibą Banku jest miasto stołeczne Warszawa.

§ 4. 1. Przedmiotem działania Banku są czynności określone ustawą – Prawo bankowe, a także czynności bankowe:

1) dotyczące instytucji kredytowych zlikwidowanych lub uznanych za zlikwidowane na podstawie dekretów z dnia 25 października 1948 r.:

a) o zasadach i trybie likwidacji niektórych przedsiębiorstw bankowych (Dz. U. Nr 52, poz. 410, z 1949 r. Nr 35, poz. 256 i z 1951 r. Nr 31, poz. 240),

b) o zasadach i trybie likwidacji niektórych instytucji kredytu długoterminowego (Dz. U. Nr 52, poz. 411 i z 1951 r. Nr 31, poz. 241),

c) o reformie bankowej (Dz. U. z 1951 r. Nr 36, poz. 279 i z 1957 r. Nr 31, poz. 136),

2) zlecane przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, przy czym warunki wykonania zlecenia Bank uzgadnia ze zlecającym.

2. Bank realizuje zadania zlecone wynikające z ustaw i przepisów wydanych na ich podstawie, na warunkach w nich określonych lub wynikających z umów zawartych na ich podstawie.

Rozdział II

Zakres działania

§ 5. 1. Bank wykonuje następujące czynności bankowe:

1) przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,

2) prowadzenie innych rachunków bankowych,

3) udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych,

4) udzielanie poręczeń i gwarancji bankowych,

5) emitowanie bankowych papierów wartościowych,

6) przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych.

2. Bank może wykonywać również następujące czynności bankowe:

1) wykonywać operacje czekowe i wekslowe,

2) wydawać karty płatnicze oraz wykonywać operacje przy ich użyciu,

3) dokonywać terminowych operacji finansowych,

4) nabywać i zbywać wierzytelności pieniężne,

5) przechowywać przedmioty i papiery wartościowe oraz udostępniać skrytki sejfowe,

6) wykonywać czynności obrotu dewizowego,

7) wykonywać czynności zlecane, związane z emisją papierów wartościowych.

§ 6. 1. W zakresie obrotu dewizowego i związanych z nim rozliczeń Bank może:

1) prowadzić rachunki bankowe w walutach obcych dla osób krajowych i zagranicznych,

2) przyjmować lokaty w walutach obcych od osób krajowych i zagranicznych,

3) udzielać i zaciągać kredyty i pożyczki w walutach obcych,

4) udzielać gwarancji i poręczeń w walutach obcych,

5) dokonywać skupu i sprzedaży wartości dewizowych,

6) dokonywać skupu od podmiotów gospodarujących zagranicznych środków płatniczych,

7) dokonywać zakupu w Narodowym Banku Polskim zagranicznych środków płatniczych,

8) pośredniczyć w dokonywaniu płatności w walutach obcych oraz przyjmowaniu należności pieniężnych w tych walutach powstałych w obrocie z zagranicą towarami, usługami oraz prawami na dobrach niematerialnych,

9) dokonywać sprzedaży zagranicznych środków płatniczych na cele określone w ustawie lub zezwoleniu dewizowym.

2. Bank może otwierać i posiadać rachunki bankowe w bankach za granicą oraz lokować środki dewizowe na tych rachunkach lub na rachunkach w bankach krajowych.

§ 7. Bank realizuje zadania określone w § 4 ust. 1 pkt 2 i ust. 2, w szczególności związane z obsługą:

1) Krajowego Funduszu Mieszkaniowego,

2) Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych,

2a) Krajowego Funduszu Autostradowego,

3) Funduszu Pożyczek i Kredytów Studenckich,

4) Funduszu Termomodernizacji,

5) dopłat do oprocentowania kredytów udzielanych w 1998 r. przez Bank i banki komercyjne osobom i podmiotom dotkniętym powodzią,

6) rachunku rezerw poręczeniowych,

7) zlecanej windykacji należności Skarbu Państwa z tytułu umów poręczeń i gwarancji.

§ 8. 1. Poza czynnościami, o których mowa w § 5–7, Bank może:

1) obejmować lub nabywać akcje i prawa z akcji, udziały innej osoby prawnej lub jednostki uczestnictwa w funduszach powierniczych przy zachowaniu warunków wynikających z odrębnych przepisów,

2) zaciągać zobowiązania związane z emisją papierów wartościowych,

3) dokonywać obrotu papierami wartościowymi,

4) dokonywać, na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem, zamiany wierzytelności na składniki majątku dłużnika,

5) nabywać i zbywać nieruchomości oraz wierzytelności zabezpieczone hipoteką,

6) świadczyć usługi konsultacyjno-doradcze w sprawach finansowych,

7) tworzyć spółki prawa handlowego i cywilnego oraz spółdzielnie,

8) realizować samodzielnie lub wspólnie z innymi podmiotami przedsięwzięcia gospodarcze w kraju i za granicą,

9) prowadzić działalność maklerską w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach,

10) lokować środki pieniężne w papierach wartościowych krajowych i zagranicznych,

11) prowadzić działalność lokacyjno-depozytową na rynku międzybankowym.

2. Bank w swej działalności może zaciągać kredyty i pożyczki pieniężne.

3. Bank może, na podstawie umów, zlecać innym bankom i podmiotom wykonywanie czynności związanych z realizacją zadań określonych w § 4 ust. 1 pkt 2 i ust. 2.

§ 9. Bank i osoby w nim zatrudnione oraz osoby, za których pośrednictwem Bank wykonuje czynności określone niniejszym statutem, są obowiązane przestrzegać tajemnicy bankowej na zasadach określonych w ustawie – Prawo bankowe.

Rozdział III

Organy i organizacja Banku

§ 10. Organami Banku są:

1) Rada Nadzorcza,

2) Zarząd.

§ 11. 1. Rada Nadzorcza składa się z przewodniczącego oraz od 6 do 8 członków.

2. Radę Nadzorczą powołuje się na okres 3 lat spośród osób posiadających odpowiednie kwalifikacje z zakresu finansów.

3. Przewodniczącego Rady Nadzorczej powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa.

4. Członkowie Rady Nadzorczej są powoływani przez ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa spośród osób nie będących członkami Zarządu Banku.

5. Odwołanie członków Rady Nadzorczej następuje w takim samym trybie, w jakim zostali powołani.

§ 12. 1. Rada Nadzorcza:

1) sprawuje nadzór nad działalnością Banku oraz czuwa nad zgodnością działań Zarządu z przepisami prawa i statutem,

2) ustala zgodnie z § 15 liczbę członków Zarządu,

3) powołuje i odwołuje prezesa Zarządu, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Bankowego; na wniosek prezesa Zarządu powołuje i odwołuje wiceprezesów i pozostałych członków Zarządu,

4) podejmuje decyzje w sprawie zawieszenia w czynnościach członków Zarządu,

5) rozpatruje uchwały Zarządu oraz sprawy przedstawione przez Zarząd z własnej inicjatywy bądź na wniosek Rady Nadzorczej,

6) udziela Zarządowi zaleceń w sprawach dotyczących działalności Banku,

7) podejmuje uchwały w sprawie określenia kompetencji Zarządu Banku w zakresie zaangażowania kapitałowego w spółkach i organizacjach gospodarczych oraz zbycia posiadanych w nich udziałów i akcji,

8) uchwala regulamin udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych członkom organów Banku oraz osobom zajmującym stanowiska kierownicze w Banku,

9) uchyla uchwały Zarządu niezgodne z przepisami prawa lub statutem Banku.

2. Oprócz spraw wymienionych w ust. 1 rozpatrzeniu i zatwierdzeniu przez Radę Nadzorczą podlegają:

1) sprawozdanie finansowe Banku,

2) sprawozdanie z działalności Banku,

3) uchwała Zarządu dotycząca podziału zysku lub sposobu pokrycia strat,

4) wieloletnie programy rozwoju Banku,

5) finansowy plan działalności Banku,

6) tworzenie lub znoszenie funduszy uzupełniających,

7) wnioski Zarządu w sprawie emisji bankowych papierów wartościowych,

8) regulamin organizacyjny Banku i regulamin Zarządu,

9) wnioski Zarządu w przedmiocie tworzenia i likwidacji jednostek organizacyjnych Banku,

10) wnioski Zarządu w sprawie nabycia i zbycia nieruchomości Banku na potrzeby własne,

11) wnioski Zarządu dotyczące zaangażowania kapitałowego Banku w spółkach i organizacjach gospodarczych oraz zbycia posiadanych w nich udziałów i akcji przekraczające kompetencje Zarządu, o których mowa w ust. 1 pkt 7.

3. Do kompetencji Rady Nadzorczej należy:

1) wskazanie podmiotu uprawnionego do przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego Banku,

2) zawieranie w imieniu Banku umów o pracę z członkami Zarządu,

3) ustalanie zasad i wysokości wynagrodzenia członków Zarządu, z wyjątkiem wynagrodzenia prezesa Zarządu, a także przyznawanie innych świadczeń związanych ze stosunkiem pracy,

4) wnioskowanie do ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa o przyznanie nagrody rocznej prezesowi Zarządu.

4. Przewodniczący i członkowie Rady Nadzorczej mają prawo wglądu w księgi, sprawozdania finansowe i inne dokumenty Banku oraz mogą żądać od członków Zarządu i pozostałych pracowników Banku wyjaśnień dotyczących jego działalności.

§ 13. 1. Rada Nadzorcza działa na podstawie ustawy – Prawo bankowe, niniejszego statutu oraz uchwalonego przez siebie regulaminu.

2. Członkowie Rady Nadzorczej mogą wykonywać swoje funkcje tylko osobiście.

3. Posiedzenia Rady Nadzorczej odbywają się w miarę potrzeby, jednakże nie rzadziej niż raz w kwartale. Posiedzenia zwołuje przewodniczący Rady z własnej inicjatywy lub na pisemny wniosek prezesa Zarządu albo co najmniej dwóch członków Rady lub co najmniej trzech członków Zarządu, złożony na ręce przewodniczącego Rady. Posiedzeniom Rady przewodniczy przewodniczący Rady lub w razie jego nieobecności członek Rady pełniący stale funkcję zastępcy przewodniczącego.

4. Do ważności uchwał Rady Nadzorczej jest wymagane zawiadomienie o posiedzeniu wszystkich członków Rady oraz obecność na posiedzeniu co najmniej połowy jej członków, w tym przewodniczącego lub członka Rady pełniącego stale funkcję zastępcy przewodniczącego.

5. Uchwały Rady Nadzorczej zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy członków.

6. Szczegółowy tryb działania Rady Nadzorczej oraz tryb podejmowania uchwał określa regulamin Rady Nadzorczej.

§ 14. Zasady i wysokość wynagrodzenia członków Rady Nadzorczej ustala minister właściwy do spraw Skarbu Państwa.

§ 15. Zarząd składa się z 3 do 7 członków, w tym prezesa, wiceprezesa – pierwszego zastępcy prezesa, wiceprezesów i pozostałych członków Zarządu.

§ 16. 1. Zarząd kieruje działalnością Banku.

2. Do kompetencji Zarządu należą wszystkie sprawy związane z kierowaniem Bankiem oraz podejmowanie decyzji w sprawach nie zastrzeżonych dla Rady Nadzorczej, a w szczególności:

1) ustalanie zasad polityki kadrowej i płacowej,

2) podejmowanie uchwał w sprawach udzielania i odwoływania pełnomocnictw,

3) składanie oświadczeń woli w zakresie praw i obowiązków majątkowych,

4) opracowywanie wieloletnich programów rozwoju,

5) sporządzanie bilansu, rachunku zysków i strat oraz propozycji podziału zysku lub pokrycia strat,

6) ustalanie oprocentowania kredytów, pożyczek pieniężnych, depozytów i lokat oraz stawek prowizji i opłat za czynności bankowe,

7) uchwalanie regulaminów bankowych, z wyjątkiem zastrzeżonych do kompetencji Rady Nadzorczej,

8) podejmowanie uchwał w sprawie zamiany wierzytelności na akcje lub udziały, a także sprzedaży nieruchomości i innych składników majątkowych przejętych w wyniku windykacji.

3. Zarząd przedstawia Radzie Nadzorczej materiały wymagające rozpatrzenia i zatwierdzenia przez Radę, a w szczególności:

1) finansowy plan działalności Banku,

2) sprawozdanie z działalności Banku,

3) sprawozdanie finansowe Banku,

4) uchwałę Zarządu dotyczącą podziału zysku lub sposobu pokrycia strat,

5) wieloletnie programy rozwoju Banku,

6) wnioski dotyczące tworzenia lub znoszenia funduszy uzupełniających,

7) wnioski w sprawie emisji bankowych papierów wartościowych,

8) wnioski w przedmiocie tworzenia i likwidacji jednostek organizacyjnych Banku,

9) regulamin organizacyjny Banku i regulamin Zarządu,

10) wnioski w sprawie nabycia i zbycia nieruchomości Banku na potrzeby własne,

11) wnioski Zarządu dotyczące zaangażowania kapitałowego Banku w spółkach i organizacjach gospodarczych oraz zbycia posiadanych w nich udziałów i akcji na zasadach określonych w § 12 ust. 2 pkt 11.

4. Uchwały Zarządu zapadają zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy członków.

5. Szczegółowy zakres i tryb działania Zarządu oraz tryb podejmowania uchwał określa regulamin uchwalany przez Zarząd, zatwierdzany przez Radę Nadzorczą.

§ 17. 1. Prezes Zarządu reprezentuje Bank na zewnątrz, przewodniczy Zarządowi oraz organizuje działalność Banku, a także zapewnia wykonywanie uchwał Zarządu. Prezes Zarządu jest przełożonym wszystkich pracowników Banku.

2. Do kompetencji prezesa Zarządu należy w szczególności:

1) wydawanie zarządzeń wewnętrznych, instrukcji służbowych i innych przepisów regulujących działalność i organizację Banku, nie zastrzeżonych do kompetencji Zarządu i Rady Nadzorczej,

2) decydowanie w sprawach obsady stanowisk, które zastrzega do swojej decyzji,

3) dokonywanie czynności w sprawach z zakresu prawa pracy,

4) przedstawianie Radzie Nadzorczej wniosków w sprawach powołania i odwołania wiceprezesów i pozostałych członków Zarządu,

5) podpisywanie dokumentów Banku.

2a. Wysokość wynagrodzenia prezesa Zarządu ustala minister właściwy do spraw Skarbu Państwa.

3. Wiceprezesi oraz członkowie Zarządu kierują poszczególnymi dziedzinami działalności Banku, określonymi przez prezesa Zarządu, oraz nadzorują prace wyznaczonych komórek i jednostek organizacyjnych Banku.

§ 18. W razie nieobecności prezesa Zarządu jego funkcje i kompetencje realizuje wiceprezes – pierwszy zastępca prezesa Zarządu, z wyłączeniem kompetencji określonych w § 25 ust. 1 pkt 1.

§ 19. 1. Bank wykonuje zadania przez centralę, oddziały oraz inne jednostki organizacyjne.

2. W skład centrali Banku wchodzą departamenty oraz inne komórki organizacyjne.

3. Szczegółowy zakres działania oraz organizację wewnętrzną centrali i innych jednostek organizacyjnych Banku, jak również rodzaje i sposób używania pieczęci urzędowych określa regulamin organizacyjny Banku uchwalony przez Zarząd i zatwierdzony przez Radę Nadzorczą.

§ 19a. 1. Pracodawcą w rozumieniu Kodeksu pracy jest Bank.

2. Czynności z zakresu prawa pracy dokonuje prezes Zarządu lub osoby przez niego upoważnione.

§ 20. 1. Do zakresu działania centrali Banku należy w szczególności:

1) planowanie i organizowanie realizacji czynności bankowych oraz innych działań Banku, koordynowanie działalności oddziałów i innych jednostek organizacyjnych Banku,

2) współpraca z organami państwa, Narodowym Bankiem Polskim, Komisją Nadzoru Bankowego, organami administracji rządowej i samorządu terytorialnego w sprawach dotyczących Banku,

3) kontrola działalności wszystkich jednostek organizacyjnych Banku,

4) opracowywanie projektów zarządzeń i instrukcji służbowych, regulaminów i innych przepisów Banku,

5) opracowywanie wieloletnich programów rozwoju oraz rocznych planów finansowych Banku,

6) sporządzanie dokumentów sprawozdawczych Banku.

2. Centrala Banku może także prowadzić działalność operacyjną.

§ 21. Oddziały i inne jednostki organizacyjne Banku wykonują czynności bankowe i inne czynności wynikające z zakresu działania Banku.

§ 22. 1. W centrali Banku działają komitety powołane przez Zarząd.

2. Zakres działania, tryb powoływania i skład komitetów określają ich regulaminy uchwalone przez Zarząd.

§ 23. 1. W oddziałach Banku mogą być tworzone komitety kredytowe w celu rozpatrywania zagadnień dotyczących działalności kredytowej i obsługi kredytobiorców.

2. Tryb powoływania i skład komitetu kredytowego oddziału określa regulamin organizacyjny oddziału, uchwalony przez Zarząd.

§ 24. 1. W Banku działa kontrola wewnętrzna, która sprawdza legalność i prawidłowość działalności prowadzonej przez Bank oraz prawidłowość i rzetelność składanych sprawozdań i informacji.

2. Zasady działalności kontroli wewnętrznej określa regulamin uchwalony przez Zarząd.

§ 25. 1. Do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych Banku są upoważnieni:

1) prezes Zarządu – samodzielnie,

2) dwie osoby łącznie spośród pozostałych członków Zarządu,

3) członek Zarządu łącznie z pełnomocnikiem ustanowionym przez Zarząd, działającym w granicach pełnomocnictwa,

4) dyrektor łącznie z zastępcą dyrektora albo działający łącznie dwaj zastępcy dyrektora jednostki organizacyjnej Banku w zakresie czynności wykonywanych przez tę jednostkę zgodnie z regulaminem organizacyjnym Banku,

5) dyrektor lub zastępca dyrektora jednostki organizacyjnej Banku z pełnomocnikiem w zakresie czynności wykonywanych przez tę jednostkę zgodnie z regulaminem organizacyjnym Banku.

2. Do składania oświadczeń woli w zakresie praw i obowiązków majątkowych Banku dotyczących czynności określonego rodzaju lub czynności szczególnych osoby wymienione w ust. 1 pkt 1–4 mogą ustanowić pełnomocników działających samodzielnie lub łącznie w granicach udzielonego pełnomocnictwa, bez prawa do udzielania dalszych pełnomocnictw.

3. Osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2 i 4, mogą ustanowić pełnomocnika procesowego, działającego samodzielnie w granicach udzielonego pełnomocnictwa.

Rozdział IV

Fundusze Banku oraz zasady gospodarki finansowej

§ 26. 1. Bank prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową i zgodnie z zasadą samofinansowania pokrywa, z uzyskanych przychodów, koszty działalności oraz zobowiązania wobec budżetu państwa i zobowiązania z tytułu zawartych umów, a także wydatki na rozwój i inne potrzeby.

2. Bank wyodrębnia w swoim planie finansowym plany finansowe obsługiwanych funduszy celowych oraz sporządza dla nich bilans i rachunek zysków i strat, jeżeli z odrębnych przepisów wynika taki obowiązek.

§ 27. 1. Roczne sprawozdanie finansowe i wykazany w nim wynik finansowy netto, po rozpatrzeniu przez Zarząd, prezes Zarządu przedstawia do zatwierdzenia Radzie Nadzorczej, w terminie do dnia 31 maja roku następnego po okresie sprawozdawczym.

2. Badania i oceny rocznego sprawozdania finansowego dokonują uprawnione do tego podmioty na podstawie odrębnych przepisów.

3. Bank ogłasza roczne sprawozdanie finansowe na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

4. Rokiem obrotowym w Banku jest rok kalendarzowy.

§ 28. 1. Wynik finansowy brutto (zysk/strata) stanowi różnicę między przychodami a kosztami działalności Banku, przy uwzględnieniu strat i zysków nadzwyczajnych.

2. Wynik finansowy brutto, pomniejszony o podatek dochodowy Banku, stanowi zysk netto do podziału lub stratę do pokrycia.

3. Zysk netto do podziału, z zastrzeżeniem ust..4, przeznacza się na:

1) fundusze: statutowy, zapasowy, rezerwowy i ogólnego ryzyka, z uwzględnieniem przepisów § 30 i 31,

2) nagrody dla załogi oraz odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych,

3) inne cele, stosownie do wniosków Zarządu zatwierdzonych przez Radę Nadzorczą.

4. Zysk netto osiągnięty z działalności funduszy celowych przeznacza się na uzupełnienie tych funduszy, po pomniejszeniu o środki przeznaczone na nagrody, na odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych oraz na fundusz zapasowy Banku.

§ 29. Funduszami podstawowymi Banku są:

1) fundusz statutowy,

2) fundusz zapasowy,

3) fundusz rezerwowy,

4) fundusz ogólnego ryzyka.

§ 30. Fundusz statutowy jest podwyższany:

1) z corocznych odpisów z zysku, w wysokości nie mniejszej niż 10% rocznego zysku netto,

2) z innych źródeł.

§ 31. 1. Fundusz zapasowy jest tworzony z odpisów z rocznego zysku netto, w wysokości nie niższej niż 8% tego zysku, przy czym dokonywania odpisów można zaprzestać, gdy fundusz zapasowy osiągnie wysokość co najmniej 1/3 funduszu statutowego.

2. Fundusz zapasowy jest przeznaczony wyłącznie na pokrycie strat bilansowych.

§ 32. 1. Fundusz rezerwowy jest tworzony z odpisów z rocznego zysku netto.

2. Fundusz rezerwowy jest przeznaczony na pokrycie strat bilansowych Banku w części nie pokrytej funduszem zapasowym.

§ 33. 1. Fundusz ogólnego ryzyka tworzony jest z odpisów z rocznego zysku netto.

2. Fundusz ogólnego ryzyka przeznacza się na nie zidentyfikowane ryzyka działalności bankowej.

§ 34. 1. W ramach funduszy uzupełniających w Banku tworzone są:

1) fundusze celowe, służące obsłudze określonych zadań gospodarczych,

2) inne fundusze uzupełniające:

a) fundusz z aktualizacji wyceny majątku trwałego,

b) rezerwa na ryzyko ogólne,

c) inne fundusze.

2. Zasady tworzenia i gospodarowania funduszami celowymi określają odrębne przepisy.

3. Zasady funkcjonowania funduszy uzupełniających określonych w ust. 1 pkt 2 lit. a) i b) określają odrębne przepisy.

4. Zasady funkcjonowania innych funduszy uzupełniających, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. c), określa uchwała Rady Nadzorczej.

§ 35. Bank prowadzi rachunkowość zgodnie z odrębnymi przepisami.