Na podstawie art. 124 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 1994 r. Nr 7, poz. 25, Nr 77, poz. 355, Nr 91, poz. 421 i Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 34, poz. 163 i Nr 81, poz. 406, z 1996 r. Nr 77, poz. 367 oraz z 1997 r. Nr 75, poz. 471, Nr 98, poz. 604, Nr 106, poz. 679, Nr 117, poz. 751, 752, 753, Nr 121, poz. 769, Nr 124, poz. 782 i Nr 133, poz. 882) zarządza się, co następuje:

§ 1.Rozporządzenie określa:

1) szczegółowe warunki mianowania i pracy referendarzy sądowych, a także,

2) organizację aplikacji referendarskiej, przebieg egzaminu, skład komisji egzaminacyjnej, sposób powoływania jej członków i postępowania tej komisji.

§ 2.1. Referendarzem sądowym może być mianowany ten, kto spełnia wymagania określone w art. 122 § 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 1994 r. Nr 7, poz. 25, Nr 77, poz. 355, Nr 91, poz. 421 i Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 34, poz. 163 i Nr 81, poz. 406, z 1996 r. Nr 77, poz. 367 oraz z 1997 r. Nr 75, poz. 471, Nr 98, poz. 604, Nr 106, poz. 679, Nr 117, poz. 751, 752, 753, Nr 121, poz. 769, Nr 124, poz. 782 i Nr 133, poz. 882).

2. Pierwszeństwo do mianowania na stanowisko referendarza sądowego mają osoby, które zdały egzamin uprawniający do objęcia tego stanowiska z najwyższą oceną.

§ 3.Zmiana warunków pracy oraz rozwiązanie stosunku pracy z referendarzem sądowym wymaga opinii kolegium właściwego sądu wojewódzkiego.

§ 4.Liczbę aplikantów referendarskich, zwanych dalej „aplikantami”, dla okręgów sądów wojewódzkich ogłasza Minister Sprawiedliwości.

§ 5.1. Aplikanta mianuje i zwalnia prezes sądu wojewódzkiego.

2. Prezes sądu wojewódzkiego przydziela aplikanta do sądu rejonowego, w którym odbywać będzie aplikację.

3. Prezes sądu wojewódzkiego zawiadamia o czynnościach, o których mowa w ust. 1 i 2, Ministra Sprawiedliwości.

§ 6.Aplikantem może być mianowany ten, kto:

1) posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,

2) jest nieskazitelnego charakteru,

3) ukończył wyższe studia prawnicze lub wyższe studia administracyjne.

§ 7.Aplikant zostaje zwolniony, jeżeli:

1) zrezygnował z odbywania aplikacji,

2) nie spełnia warunków do przystąpienia do egzaminu,

3) uzyskał z egzaminu ocenę niedostateczną lub do egzaminu nie przystąpił i nie otrzymał zgody na jego zdawanie w terminie późniejszym.

§ 8.Aplikacja referendarska rozpoczyna się z dniem 1 października każdego roku.

§ 9.1. Na pierwsze trzy miesiące aplikacji prezes sądu wojewódzkiego kieruje aplikanta do wydziału ksiąg wieczystych, a na kolejne trzy miesiące do wydziału gospodarczego właściwego dla prowadzenia rejestrów sądowych.

2. W czasie szkolenia praktycznego, odbywanego pod nadzorem sędziego patrona, aplikant powinien zaznajomić się z całokształtem czynności wydziału objętych zakresem przewidzianym dla referendarzy oraz ze związanym z nimi posługiwaniem się komputerem.

§ 10.1. W trakcie każdego 3-miesięcznego cyklu szkolenia praktycznego w poszczególnych wydziałach odbywa się, przygotowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości, 3-5-dniowe centralne szkolenie seminaryjne.

2. Program szkolenia, o którym mowa w ust. 1, obejmuje zagadnienia wchodzące w zakres obowiązków referendarza.

§ 11.Po zakończeniu szkolenia w każdym z dwóch wydziałów sędzia patron sporządza opinię o aplikancie i przedstawia ją, za pośrednictwem wojewódzkiego kierownika szkolenia, prezesowi właściwego sądu wojewódzkiego, celem dołączenia do akt osobowych przesyłanych przed egzaminem końcowym przewodniczącemu komisji.

§ 12.1. Udział w szkoleniu seminaryjnym i praktycznym objętym aplikacją jest obowiązkowy, a nieobecność przekraczająca łącznie 14 dni uniemożliwia przystąpienie do egzaminu końcowego.

2. W wyjątkowych przypadkach, a w szczególności w razie choroby lub delegacji służbowej, prezes sądu wojewódzkiego może zaliczyć do okresu aplikacji nieobecność dłuższą niż wymieniona w ust. 1, nie dłuższą jednak niż 30 dni.

§ 13.Po upływie 6-miesięcznego szkolenia praktycznego i seminaryjnego aplikant przystępuje do egzaminu referendarskiego przed Centralną Komisją Egzaminacyjną powołaną przez Ministra Sprawiedliwości. W razie niemożności przystąpienia do egzaminu prezes sądu wojewódzkiego może zezwolić aplikantowi na zdawanie egzaminu w terminie późniejszym.

§ 14.1. Komisja egzaminacyjna składa się z przewodniczącego i sekretarza, którymi są sędziowie delegowani do Ministerstwa Sprawiedliwości, oraz z 2 do 4 sędziów sądów powszechnych i referendarza sądowego.

2. Podczas egzaminu mogą być obecni prezesi sądów wojewódzkich i osoby zaproszone przez przewodniczącego.

§ 15.Termin i miejsce przeprowadzenia egzaminu wyznacza przewodniczący komisji egzaminacyjnej, zawiadamiając o nich - co najmniej na 14 dni przed rozpoczęciem egzaminu - członków komisji i za pośrednictwem prezesów sądów wojewódzkich - aplikantów.

§ 16.1. Egzamin składa się z części pisemnej i ustnej.

2. Część pisemna egzaminu odbywa się w obecności co najmniej dwóch członków komisji.

3. Część pisemna egzaminu odbywa się jednego dnia i trwa cztery godziny.

4. Część pisemna egzaminu polega na załatwieniu wniosku o wpis w postępowaniu wieczysto-księgowym i rejestrowym.

5. Podczas części pisemnej egzaminu aplikant może posługiwać się tekstami przepisów prawnych, komentarzami i zbiorami orzeczeń.

6. Komisja ocenia odrębnie każdy z wniosków o wpis, wystawiając dwa niezależne stopnie.

7. Ocena niedostateczna choćby z jednej czynności powoduje niedopuszczenie do części ustnej egzaminu.

8. Część ustna odbywa się po części pisemnej. Przeprowadzają ją poszczególni egzaminatorzy w obecności komisji; członkowie komisji mogą zadawać pytania dodatkowe.

§ 17.1. Zakres przedmiotowy części ustnej egzaminu obejmuje:

1) postępowanie wieczysto-księgowe,

2) postępowanie rejestrowe,

3) prawo cywilne materialne i procesowe w zakresie czynności wykonywanych przez referendarza sądowego,

4) ustrój organów ochrony prawnej z elementami prawa konstytucyjnego,

5) organizację wewnętrznego urzędowania sądów i zakres działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej.

§ 18.1. Warunkiem zdania części ustnej egzaminu jest otrzymanie ocen pozytywnych ze wszystkich przedmiotów.

2. Nie usprawiedliwione nieprzystąpienie do części ustnej egzaminu lub rezygnacja z odpowiedzi w trakcie jej trwania są równoznaczne z uzyskaniem oceny niedostatecznej.

§ 19.Oceny cząstkowe oraz końcowy wynik egzaminu określa się stopniami: celujący, bardzo dobry, dobry, dostateczny i niedostateczny.

§ 20.Ocenę końcową egzaminu komisja ustala większością głosów. W przypadku równej ilości głosów decyduje głos przewodniczącego.

§ 21.1. W razie niedostatecznego wyniku egzaminu może on być powtórzony tylko raz, po upływie trzech miesięcy od daty egzaminu poprzedniego, nie później jednak niż przed upływem roku.

2. Aplikant, który z usprawiedliwionych przyczyn nie przystąpił do egzaminu w pierwszym terminie, może do niego przystąpić w terminie późniejszym, w okresie nie dłuższym niż rok od ukończenia aplikacji.

§ 22.1. Z przebiegu i wyników egzaminu sporządza się protokół, który podpisują przewodniczący, sekretarz i członkowie komisji.

2. Osoby, które zdały egzamin, otrzymują świadectwo zawierające ocenę.

§ 23.W sprawach nie uregulowanych w rozporządzeniu do aplikantów stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwowych oraz wydanych na jej podstawie aktów wykonawczych.

§ 24.Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.