Na podstawie art. 54 ust. 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. Nr 54, poz. 348 i Nr 158, poz. 1042) zarządza się, co następuje:

§ 1.Rozporządzenie określa:

1) wymagania kwalifikacyjne dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci oraz tryb stwierdzania tych kwalifikacji,

2) rodzaje urządzeń, instalacji i sieci, przy których eksploatacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji,

3) jednostki organizacyjne, przy których powołuje się komisje kwalifikacyjne,

4) wysokość opłat za sprawdzenie kwalifikacji.

§ 2.Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do osób zatrudnionych przy eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci:

1) w zakładach górniczych - w zakresie uregulowanym przepisami prawa geologicznego i górniczego,

2) związanych z ruchem drogowym, lotniczym, żeglugą śródlądową i morską - w zakresie uregulowanym odrębnymi przepisami.

§ 3.Rodzaje urządzeń, instalacji i sieci, przy których eksploatacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 4.Nie wymaga się potwierdzenia posiadania kWalifikacji przy eksploatacji w zakresie obsługi urządzeń i instalacji:

1) w gospodarstwach domowych i rolnych,

2) w zakładach eksploatujących:

a) urządzenia elektryczne niskiego napięcia (o napięciu poniżej 1 kV) i o określonej w umowie sprzedaży mocy maksymalnej do 20 kW,

b) urządzenia, instalacje o mocy cieplnej zainstalowanej do 50 kW.

§ 5.1. Eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci mogą zajmować się osoby, które spełniają wymagania kwalifikacyjne dla następujących stanowisk pracy:

1) dozoru - do których zalicza się stanowiska pracowników technicznych i innych osób kierujących czynnościami osób wykonujących prace w zakresie: obsługi, konserwacji, napraw, kontrolno-pomiarowym i montażu oraz stanowiska osób sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci,

2) eksploatacji - do których zalicza się stanowiska osób wykonujących prace w zakresie określonym w pkt 1.

2. Prace, o których mowa w ust. 1, dotyczą wykonywania następujących czynności:

1) w zakresie obsługi - czynności mających wpływ na zmiany parametrów pracy obsługiwanych urządzeń, instalacji i sieci przy zachowaniu wymagań bezpieczeństwa i ochrony środowiska,

2) w zakresie konserwacji - czynności związanych z zabezpieczeniem i utrzymaniem należytego stanu technicznego urządzeń, instalacji i sieci,

3) w zakresie napraw - czynności związanych z usuwaniem usterek, uszkodzeń oraz remontów urządzeń, instalacji i sieci w celu doprowadzenia ich do wymaganego stanu technicznego,

4) w zakresie kontrolno-pomiarowym - czynności niezbędnych dla dokonania oceny stanu technicznego i sprawności energetycznej urządzeń, instalacji i sieci,

5) w zakresie montażu - czynności niezbędnych do zainstalowania oraz przyłączania urządzeń, instalacji i sieci.

3. Wykaz stanowisk pracy osób, o których mowa w ust. 1, ustala pracodawca.

§ 6.1. Wymagania kwalifikacyjne dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci obejmują znajomość:

1) przez osoby na stanowiskach dozoru:

a) przepisów w zakresie przyłączania urządzeń i instalacji do sieci, dostarczania paliw i energii oraz dysponowania mocą,

b) przepisów i zasad postępowania przy programowaniu pracy sieci, instalacji i urządzeń z uwzględnieniem zasad racjonalnego użytkowania paliw i energii,

c) przepisów w zakresie eksploatacji, wymagań w zakresie prowadzenia dokumentacji technicznej i eksploatacyjnej oraz stosowania instrukcji eksploatacji sieci, instalacji i urządzeń,

d) przepisów dotyczących budowy sieci, urządzeń i instalacji oraz norm i warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać te sieci, instalacje i urządzenia,

e) przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego, z uwzględnieniem udzielania pierwszej pomocy oraz wymagań ochrony środowiska,

f) zasad postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu urządzeń przyłączonych do sieci,

g) zasad dysponowania mocą urządzeń przyłączonych do sieci,

h) zasad wykonywania prac kontrolno-pomiarowych i montażowych,

2) przez osoby na stanowiskach eksploatacji:

a) zasad budowy, działania oraz warunków technicznych obsługi urządzeń, instalacji i sieci energetycznych,

b) zasad eksploatacji oraz instrukcji eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci energetycznych,

c) ogólnych zasad racjonalnej gospodarki energetycznej,

d) warunków wykonywania prac kontrolno-pomiarowych i montażowych,

e) zasad i wymagań bezpieczeństwa pracy i bezpieczeństwa przeciwpożarowego oraz umiejętności udzielania pierwszej pomocy,

f) instrukcji postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia bezpieczeństwa obsługi lub otoczenia.

2. Na podstawie zakresu wymagań kwalifikacyjnych, określonego w ust. 1, kierownik jednostki organizacyjnej, przy której działa komisja kwalifikacyjna, określa szczegółowy zakres wymagań dla osób egzaminowanych.

§ 7.1. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki powołuje komisje kwalifikacyjne:

1) u przedsiębiorcy zatrudniającego co najmniej 100 osób na stanowiskach objętych wykazem, o którym mowa w § 5 ust. 3,

2) przy stowarzyszeniach naukowo-technicznych.

2. Właściwi ministrowie, o których mowa w art. 54 ust. 3 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. Nr 54, poz. 348 i Nr 158, poz. 1042), powołują komisje kwalifikacyjne w podległych im jednostkach.

3. Komisje kwalifikacyjne, o których mowa w ust. 1 i 2, powoływane są na wniosek kierowników zainteresowanych jednostek organizacyjnych, mogących zapewnić właściwe przeprowadzenie postępowań kwalifikacyjnych.

§ 8.W skład komisji kwalifikacyjnej wchodzą:

1) przewodniczący i zastępca przewodniczącego, posiadający wykształcenie wyższe, odpowiadające specjalności osób egzaminowanych, i co najmniej pięcioletni staż pracy,

2) co najmniej czterech członków z wykształceniem technicznym, odpowiadającym specjalności osób egzaminowanych,

3) sekretarz komisji.

§ 9.1. Komisja kwalifikacyjna przeprowadza egzamin na stwierdzenie kwalifikacji w zespołach, zwanych dalej „zespołami egzaminacyjnymi”, złożonych co najmniej z trzech osób, w tym przewodniczącego lub jego zastępcy.

2. Za właściwe przygotowanie i prawidłowy przebieg egzaminu odpowiedzialny jest przewodniczący zespołu egzaminacyjnego wyznaczony przez przewodniczącego komisji.

3. Egzamin jest ustny i powinien wykazać umiejętności kandydata w zakresie, o którym mowa w § 6. Szczegółową tematykę egzaminu ustala komisja kwalifikacyjna i podaje do wiadomości osobom ubiegającym się o potwierdzenie kwalifikacji, na 14 dni przed wyznaczoną datą egzaminu.

4. Wynik egzaminu określa się jako „pozytywny” lub „negatywny”.

5. O wyniku egzaminu zespół egzaminacyjny rozstrzyga większością głosów.

6. Z przebiegu egzaminu sporządza się protokół, w którym stwierdza się wynik egzaminu; protokół podpisują przewodniczący i członkowie zespołu egzaminacyjnego.

7. Dokumentację z przeprowadzonego egzaminu przewodniczący zespołu egzaminacyjnego przedkłada niezwłocznie kierownikowi jednostki organizacyjnej, przy której działa komisja.

8. W razie negatywnego wyniku egzaminu osoba ubiegająca się o potwierdzenie kwalifikacji może ponownie przystąpić do egzaminu, nie wcześniej niż po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia wyniku tego egzaminu, składając wniosek, o którym mowa w § 11, oraz uiszczając opłatę za egzamin.

9. Kierownik, o którym mowa w ust. 7, prowadzi rejestr wydanych świadectw i protokołów przeprowadzonych egzaminów oraz zapewnia obsługę administracyjną komisji kwalifikacyjnej.

§ 10.Spełnienie wymagań kwalifikacyjnych stwierdza się na podstawie egzaminu obejmującego sprawdzenie znajomości zagadnień wymienionych w § 6, z uwzględnieniem rodzaju pracy osoby ubiegającej się o stwierdzenie kwalifikacji i rodzaju eksploatowanych przez nią sieci, urządzeń i instalacji energetycznych.

§ 11.1. Egzamin przeprowadza się na wniosek osoby zainteresowanej lub na wniosek pracodawcy zatrudniającego osobę prowadzącą eksploatację sieci, urządzeń i instalacji energetycznych.

2. Wniosek o sprawdzenie kwalifikacji, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać:

1) dane personalne osoby ubiegającej się o potwierdzenie kwalifikacji,

2) nazwę zakładu pracy, tytuł zawodowy, zajmowane stanowisko, okresy odbytej praktyki z zakresu dozoru bądź eksploatacji,

3) wskazanie rodzaju kwalifikacji, o które ubiega się wnioskujący.

3. Do wniosku należy dołączyć potwierdzenie dokonania opłaty za egzamin.

§ 12.1. Komisja kwalifikacyjna, na podstawie uzyskanego przez osobę zainteresowaną pozytywnego wyniku egzaminu, wydaje świadectwo kwalifikacyjne według ustalonego wzoru, stanowiącego załącznik nr 2 do rozporządzenia.

2. Zmiana miejsca zatrudnienia nie powoduje utraty ważności świadectwa kwalifikacyjnego, o którym mowa w ust. 1.

§ 13.1. Sprawdzenie spełnienia wymagań kwalifikacyjnych na podstawie egzaminu powtarza się okresowo co 5 lat, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. W razie stwierdzenia, że eksploatacja urządzeń, instalacji i sieci jest prowadzona niezgodnie z obowiązującymi przepisami, sprawdzenie, o którym mowa w ust. 1, powtarza się na wniosek pracodawcy, inspektora pracy, Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki lub innego organu właściwego w sprawach regulacji gospodarki paliwami i energią.

§ 14.1. Za przeprowadzenie egzaminu na stwierdzenie kwalifikacji, o których mowa w rozporządzeniu, pobierane są od osób kierujących wniosek opłaty egzaminacyjne w wysokości 15% najniższego wynagrodzenia za pracę pracowników, obowiązującego w dniu złożenia wniosku.

2. Jeżeli osoba zainteresowana nie przystąpiła do egzaminu z przyczyn od niej niezależnych, na jej wniosek przewodniczący komisji kwalifikacyjnej wyznacza następny termin egzaminu lub zarządza zwrot opłaty egzaminacyjnej.

§ 15.Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Gospodarki
z dnia 16 marca 1998 r. (poz. 377)

Załącznik nr 1

RODZAJ URZĄDZEŃ, INSTALACJI I SIECI ENERGETYCZNYCH, PRZY KTÓRYCH EKSPLOATACJI WYMAGANE JEST POSIADANIE kWALIFIKACJI

Grupa 1. Sieci, urządzenia i instalacje energetyczne wytwarzające, przesyłające i zużywające energię elektryczną:

1) urządzenia prądotwórcze przyłączone do krajowej sieci elektroenergetycznej bez względu na napięcie znamionowe,

2) sieci, urządzenia i instalacje o napięciu do 1 kV, z wyjątkiem urządzeń i instalacji wymienionych w § 4 rozporządzenia,

3) sieci, urządzenia i instalacje o napięciu znamionowym wyższym od 1 kV,

4) zespoły prądotwórcze o mocy łącznie od 20 kW wzwyż,

5) urządzenia elektrotermiczne,

6) urządzenia do elektrolizy,

7) sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego,

8) elektryczna sieć trakcyjna,

9) elektryczne urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym,

10) aparatura kontrolno-pomiarowa oraz urządzenia i instalacje automatycznej regulacji, sterowania i zabezpieczeń urządzeń i instalacji wymienionych w pkt 1-9,

11) urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia,

12) urządzenia ratowniczo-gaśnicze i ochrony granic.

Grupa 2. Urządzenia zużywające ciepło, paliwa stałe i płynne oraz przetwarzające i przesyłające ciepło:

1) kotły parowe i wodne o mocy od 50 kW wzwyż wraz z urządzeniami pomocniczymi,

2) sieci i instalacje cieplne wraz z urządzeniami pomocniczymi o przesyle ciepła powyżej 50 kW,

3) turbiny parowe i wodne o mocy od 20 kW wzwyż wraz z urządzeniami pomocniczymi,

4) przemysłowe urządzenia odbiorcze pary i gorącej wody powyżej 50 kW,

5) urządzenia wentylacji, klimatyzacji i chłodnicze o mocy ponad 10 kW każde, z wyjątkiem urządzeń i instalacji wymienionych w § 4 i 5 rozporządzenia,

6) pompy, ssawy, wentylatory i dmuchawy o mocy powyżej 20 kW każda,

7) sprężarki i instalacje sprężonego powietrza o mocy powyżej 20 kW,

8) urządzenia do składowania, magazynowania i rozładunku paliw o pojemności ponad 100 Mg,

9) piece przemysłowe o mocy ponad 50 kW,

10) aparatura kontrolno-pomiarowa i urządzenia automatycznej regulacji do urządzeń i instalacji wymienionych w pkt 1-9,

11) urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia,

12) urządzenia ratowniczo-gaśnicze i ochrony granic.

Grupa 3. Sieci, urządzenia i instalacje gazowe, służące do wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, magazynowania i zużywające paliwa gazowe:

1) urządzenia do produkcji paliw gazowych, generatory gazu,

2) urządzenia do przetwarzania i uzdatniania paliw gazowych, rozkładnie paliw gazowych, urządzenia przeróbki gazu ziemnego, oczyszczalnie gazu, rozprężalnie i rozlewnie gazu płynnego, odazotownie, mieszalnie,

3) urządzenia do magazynowania paliw gazowych,

4) sieci gazowe przesyłowe o ciśnieniu wyższym od 0,4 MPa (gazociągi, stacje gazowe, tłocznie gazu),

5) sieci gazowe rozdzielcze o ciśnieniu do 0,4 MPa włącznie (gazociągi i punkty redukcyjne, stacje gazowe),

6) urządzenia, instalacje i przybory gazowe o ciśnieniu do 5 kPa włącznie,

7) urządzenia, instalacje i przybory gazowe o ciśnieniu powyżej 5 kPa,

8) przemysłowe odbiorniki paliw gazowych o mocy powyżej 35 kW,

9) turbiny gazowe,

10) aparatura kontrolno-pomiarowa, urządzenia sterowania do sieci, urządzeń i instalacji wymienionych w pkt 1-9.

Załącznik nr 2

WZÓR ŚWIADECTWA KWALIFIKACYJNEGO