Art. 1. W ustawie z dnia 1 grudnia 1994 r. o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych (Dz. U. z 1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 138, poz. 681) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 1 w ust. 2 po wyrazach „stałego pobytu” dodaje się wyrazy „ lub status uchodźcy, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej”;

2) w art. 2:

a) ust. 1–3 otrzymują brzmienie:

„1. Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód na osobę w rodzinie uprawnionego, uzyskany w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, nie przekracza kwoty odpowiadającej 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego dla celów emerytalnych za ten sam rok kalendarzowy, z zastrzeżeniem ust. 4.

2. Prawo do zasiłku rodzinnego ustala się na okres dwunastomiesięczny – od dnia 1 czerwca do dnia 31 maja następnego roku kalendarzowego – zwany dalej okresem zasiłkowym. W razie zgłoszenia wniosku w trakcie okresu zasiłkowego, prawo do zasiłku rodzinnego ustala się od miesiąca, w którym powstało prawo, do końca okresu zasiłkowego, z zastrzeżeniem art. 28.

3. W przypadku utraty stałego źródła dochodu przed terminem ustalenia prawa do zasiłku rodzinnego, przeciętny miesięczny dochód na osobę w rodzinie oblicza się z wyłączeniem utraconego źródła dochodu.”,

b) po ust. 5 dodaje się ust. 6 i 7 w brzmieniu:

„6. Na użytek ustawy przyjmuje się, że miesięczny dochód z 2 ha przeliczeniowych jest równy kwocie odpowiadającej 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1.

7. Dochody rodzin utrzymujących się z gospodarstwa rolnego oraz innych pozarolniczych źródeł sumuje się.”;

3) art. 3 otrzymuje brzmienie:

„Art. 3. 1. Przy ustalaniu prawa do zasiłku rodzinnego uwzględnia się dochody członków rodziny: uprawnionego, jego małżonka i dzieci, pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym.

2. Za dochody, o których mowa w ust. 1, uważa się:

1) dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, z wyłączeniem kwot świadczonych alimentów ustalonych wyrokiem lub ugodą sądową,

2) renty inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin, renty kombatanckie i renty osób represjonowanych oraz członków ich rodzin – przyznane na zasadach określonych w przepisach o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,

3) dodatki kombatanckie, świadczenia pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę Niemiecką lub ZSRR, dodatek do emerytur i rent przyznany żołnierzom-górnikom na podstawie przepisów o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnionym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu, dochody z tytułu emerytur i rent otrzymywanych przez osoby, które utraciły wzrok w wyniku działań wojennych w latach 1939–1945 lub eksplozji pozostałych po tej wojnie niewypałów i niewybuchów,

4) ryczałt energetyczny przysługujący kombatantom i innym osobom uprawnionym,

5) otrzymywane z zagranicy: renty z tytułu inwalidztwa wojennego, kwoty zaopatrzenia przyznane ofiarom wojny oraz członkom ich rodzin, renty wypadkowe osób, których inwalidztwo powstało w związku z przymusowym pobytem na robotach w III Rzeszy Niemieckiej w latach 1939–1945,

6) zasiłki wychowawcze,

7) rentę socjalną, stały zasiłek, stały zasiłek wyrównawczy i gwarantowany zasiłek okresowy,

8) zasiłki chorobowe wypłacane na podstawie odrębnych przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz ubezpieczeniu członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, spółdzielni kółek rolniczych oraz ich rodzin,

9) dochody pochodzące z międzypaństwowych instytucji finansowych lub ze środków przyznanych przez rządy obcych państw na podstawie umów zawartych z tymi instytucjami lub państwami przez Radę Ministrów, właściwego ministra lub agencje rządowe oraz odsetki od tych dochodów lub środków lokowanych na bankowych rachunkach terminowych,

10) część dochodów osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a przebywających czasowo za granicą i uzyskujących dochody ze stosunku pracy lub stypendiów – w wysokości odpowiadającej równowartości diet określonych w odrębnych przepisach obowiązujących w przedsiębiorstwach państwowych w sprawie pokrywania kosztów podróży służbowych poza granicami kraju – obliczonych za okres, w którym była wykonywana praca lub było otrzymywane stypendium,

11) część dochodów osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przebywających czasowo za granicą i uzyskujących tam dochody z innych tytułów niż stosunek pracy lub stypendium – w wysokości odpowiadającej równowartości diet, określonych w odrębnych ustawach lub przepisach wydanych przez właściwego ministra w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, obliczonych za okres, w którym osoby te uzyskiwały dochód,

12) należności pieniężne wypłacane żołnierzom i pracownikom skierowanym do polskich kontyngentów w misjach międzynarodowych,

13) przychody ze stosunku służbowego otrzymywane w czasie służby kandydackiej przez funkcjonariuszy Policji, Państwowej Straży Pożarnej i Straży Granicznej,

14) wynagrodzenie otrzymywane przez członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych z tytułu użytkowania przez spółdzielnię wniesionych wkładów gruntowych,

15) alimenty otrzymywane na rzecz dzieci na podstawie wyroku lub ugody sądowej,

16) stypendia.

3. Dochody z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej i współpracy przy prowadzeniu tej działalności przyjmuje się w wysokości nie niższej, niż zadeklarowane przez osoby osiągające te dochody kwoty stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli z tytułu tej działalności lub współpracy nie istnieje obowiązek ubezpieczenia społecznego – kwoty nie niższe od najniższej podstawy wymiaru składek obowiązujących osoby ubezpieczone.

4. Przeciętny miesięczny dochód rodziny ustala się dzieląc łączną kwotę dochodów uzyskanych przez członków rodziny, o których mowa w ust. 1, w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy przez liczbę dwanaście.”;

4) w art. 4:

a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Przez osobę samotnie wychowującą dziecko rozumie się osobę stanu wolnego: pannę, kawalera, rozwiedzioną, rozwiedzionego, wdowę lub wdowca.”,

b) w ust. 4 w pkt 2 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 3 w brzmieniu:

„3) małżonka oraz dzieci, o których mowa w ust. 3, nie zamieszkujących wspólnie z uprawnionym, na których ustala się prawo do zasiłku rodzinnego.”;

5) art. 5 otrzymuje brzmienie:

„Art. 5. 1. W przypadku zwiększenia się liczby członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, na wniosek uprawnionego, przeciętny miesięczny dochód przypadający na jedną osobę w rodzinie ustala się ponownie. Prawo do zasiłku ustala się od miesiąca, w którym powstało prawo, do końca okresu zasiłkowego, z zastrzeżeniem art. 28.

2. W przypadku zmniejszenia się liczby członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, przeciętny miesięczny dochód przypadający na jedną osobę w rodzinie ustala się ponownie. Prawo do zasiłku ustala się od miesiąca następującego po miesiącu, w którym wystąpiła ta okoliczność.

3. O zmniejszeniu się liczby członków rodziny uprawniony powinien niezwłocznie powiadomić organ wypłacający zasiłek.”;

6) art. 6 otrzymuje brzmienie:

„Art. 6. 1. W razie utraty źródła dochodu, o którym mowa w art. 3 ust. 2, przez uprawnionego lub członka jego rodziny, pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, prawo do zasiłku, na wniosek uprawnionego, ustala się ponownie na podstawie przeciętnego miesięcznego dochodu przypadającego na osobę w rodzinie, z wyłączeniem utraconego źródła dochodu. Prawo do zasiłku ustala się od miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła utrata źródła dochodu, z zastrzeżeniem art. 28. Przepisy art. 3 i 4 stosuje się odpowiednio.

2. W razie uzyskania nowego źródła dochodu, o którym mowa w art. 3 ust. 2, przez uprawnionego lub członka jego rodziny, pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, prawo do zasiłku rodzinnego ustała się ponownie od miesiąca następującego po upływie pełnego miesiąca kalendarzowego od uzyskania dochodu z tego źródła. Prawo to ustala się na podstawie przeciętnego miesięcznego dochodu przypadającego na osobę w rodzinie, z okresu, o którym mowa w art. 2 ust. 1, z doliczeniem dochodu na osobę w rodzinie z nowego źródła z miesiąca kalendarzowego, w którym został uzyskany.

3. O uzyskaniu nowego źródła dochodu, o którym mowa w art. 3 ust. 2, uprawniony powinien niezwłocznie powiadomić organ wypłacający zasiłek.”;

7) w art. 9:

a) w ust. 1 pkt 3 otrzymuje brzmienie:

„3) jest niepełnosprawny w stopniu znacznym lub umiarkowanym.”,

b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Zasiłek rodzinny przysługuje na osobę wymienioną w art. 4 ust. 3 bez względu na wiek, gdy jest ona niepełnosprawna w stopniu znacznym lub umiarkowanym, jeżeli niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym powstała w wieku uprawniającym do zasiłku.”;

8) w art. 13:

a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Zasiłek rodzinny przysługuje, z zastrzeżeniem ust. 2, w wysokości:

1) 29,10 złotych miesięcznie na małżonka oraz na pierwsze i drugie dziecko,

2) 36 złotych miesięcznie na trzecie dziecko,

3) 45 złotych na każde kolejne dziecko.”,

b) po ust. 1 dodaje się ust. la w brzmieniu:

„1a. Osobie samotnie wychowującej dziecko zasiłek rodzinny na to dziecko przysługuje w podwójnej wysokości, o ile dziecku przysługuje zasiłek pielęgnacyjny.”,

c) w ust. 2 i 4 wyrazy „1000 złotych” zastępuje się wyrazami „10 groszy”,

d) w ust. 3 wyrazy „od dnia 1 marca” zastępuje się wyrazami „od dnia 1 czerwca”;

9) w art. 14:

a) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:

1) dziecku w wieku do lat 16 w przypadku stwierdzenia przez publiczny zakład opieki zdrowotnej, że ze względu na stan zdrowia wymaga ono ze strony innej osoby stałej opieki polegającej na pielęgnacji lub na systematycznym współdziałaniu w postępowaniu leczniczym lub rehabilitacyjnym; stwierdzenie to jest równoznaczne z uznaniem dziecka za niepełnosprawne,

2) osobie w wieku powyżej 16 lat, jeżeli jest niepełnosprawna w stopniu umiarkowanym, a niepełnosprawność ta powstała w wieku uprawniającym do zasiłku rodzinnego,

3) osobie, która ukończyła 75 lat,

4) osobie, która jest niepełnosprawna w stopniu znacznym.”,

b) w ust. 4:

– skreśla się wyrazy „przez komisję lekarską do spraw inwalidztwa i zatrudnienia”,

– wyrazy „20 lat” zastępuje się wyrazami „24 lat”,

c) ust. 5 otrzymuje brzmienie:

„5. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej określi w drodze rozporządzenia:

1) stany zdrowia, o których mowa w ust. 3 pkt 1,

2) szczegółowe zasady, warunki oraz tryb wydawania zaświadczeń będących podstawą uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego.”;

10) po art. 14 dodaje się art. 14a w brzmieniu:

„Art. 14a. 1. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie przebywającej w domu pomocy społecznej, w domu dziecka lub innej placówce opiekuńczo-wychowawczej, z wyjątkiem osób, za których pobyt rodzina ponosi odpłatność.

2. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje za miesiące, w których osoba uprawniona do zasiłku nie przebywała w placówce, o której mowa w ust. 1, co najmniej przez dwa tygodnie.”;

11) w art. 17 skreśla się ust. 3;

12) w art. 18:

a) w pkt 1 na końcu zdania dodaje się wyrazy „o których mowa w art. 14 ust. 3 pkt 1,”

b) pkt 2 otrzymuje brzmienie:

„2) orzeczenie o niepełnosprawności wydane na podstawie odrębnych przepisów,”;

13) art. 19 otrzymuje brzmienie:

„Art. 19. 1. Niepełnosprawność, o której mowa w ustawie, ustala się na zasadach i w trybie określonych w przepisach o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych.

2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) niepełnosprawności w stopniu znacznym – należy przez to rozumieć również całkowitą niezdolność do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, orzeczoną na podstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, lub stałą albo długotrwałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym i do samodzielnej egzystencji, orzeczoną na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, w celu uzyskania świadczeń określonych w tych przepisach,

2) niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym – należy przez to rozumieć również całkowitą niezdolność do pracy, orzeczoną na podstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, lub stałą albo długotrwałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, orzeczoną na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników w celu uzyskania świadczeń określonych w tych przepisach.”;

14) w art. 20:

a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Uprawnienia do zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych ustalają oraz zasiłki te wypłacają:

1) pracodawcy zatrudniający co najmniej 5 pracowników – swoim pracownikom w czasie trwania ich zatrudnienia, a po rozwiązaniu stosunku pracy – za miesiące kalendarzowe, w których pracodawca wypłacił zasiłek z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,

2) właściwe jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Obrony Narodowej, Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, Szefowi Urzędu Ochrony Państwa oraz Ministrowi Sprawiedliwości – żołnierzom lub funkcjonariuszom tych służb,

3) Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego – osobom podlegającym ubezpieczeniu społecznemu rolników,

4) jednostki, które zawarty umowę agencyjną lub umowę zlecenia – osobom ubezpieczonym z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia,

5) rolnicze spółdzielnie produkcyjne – swoim członkom,

6) zespoły adwokackie – adwokatom, członkom zespołów adwokackich,

7) rejonowe urzędy pracy – bezrobotnym oraz osobom pobierającym zasiłki przedemerytalne i świadczenia przedemerytalne,

8) oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – ubezpieczonym innym niż wymienieni w pkt 1 i 3–7,

9) właściwe organy rentowe – osobom, którym wypłacają świadczenia emerytalno-rentowe,

10) właściwe jednostki organizacyjne gminy – ośrodki pomocy społecznej – w pozostałych przypadkach,

b) w ust. 2 wyraz „wypłacają” zastępuje się wyrazem „realizują” oraz wyrazy „pkt 6” zastępuje się wyrazami „pkt 10”,

c) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Ustalenie uprawnień do zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 3, 8, 9 i 10, następuje w formie decyzji.”;

15) art, 21 otrzymuje brzmienie:

„Art. 21. Pracodawcy, właściwe jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Obrony Narodowej, Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, Szefowi Urzędu Ochrony Państwa, Ministrowi Sprawiedliwości, jednostki, które zawarty umowę agencyjną lub umowę zlecenia, rolnicze spółdzielnie produkcyjne, zespoły adwokackie, właściwe organy finansowe oraz urzędy administracji rządowej i samorządowej są obowiązane wydawać zaświadczenia potrzebne do ustalenia uprawnień do zasiłku rodzinnego i pielęgnacyjnego. Zaświadczenia takie są wolne od opłat.”;

16) art. 23 otrzymuje brzmienie:

„Art. 23. Wypłacone przez pracodawców, jednostki, które zawarły umowę agencyjną lub umowę zlecenia, rolnicze spółdzielnie produkcyjne, zespoły adwokackie i rejonowe urzędy pracy zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne zalicza się na poczet należnych składek na ubezpieczenie społeczne, z wyjątkiem zasiłków, których wypłata uznana została za bezpodstawną na podstawie decyzji oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.”;

17) w art. 24 ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie:

„1. Uprawniony, któremu zasiłek rodzinny lub pielęgnacyjny wypłaca pracodawca, jednostka, która zawarła umowę agencyjną lub umowę zlecenia, rolnicza spółdzielnia produkcyjna, zespół adwokacki lub rejonowy urząd pracy, może wystąpić z wnioskiem do oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ustalenie uprawnień do tych zasiłków i o wydanie decyzji.

2. Z wnioskiem o ustalenie uprawnień do zasiłku rodzinnego oraz pielęgnacyjnego przysługującego uprawnionemu i o wydanie decyzji może wystąpić do oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych także pracodawca, jednostka, która zawarta umowę agencyjną lub umowę zlecenia, rolnicza spółdzielnia produkcyjna, zespół adwokacki lub rejonowy urząd pracy.”;

18) po art. 24 dodaje się art. 24a w brzmieniu:

„Art. 24a. 1. Kontrola prawidłowości wypłacania zasiłków rodzinnych należy do organu uprawnionego do wydania decyzji w sprawach zasiłków.

2. W razie powzięcia wątpliwości przez organ uprawniony do wydania decyzji może on poddać weryfikacji oświadczenia, o których mowa w art. 17 ust. 1. W tym celu organ ten może w szczególności wezwać osobę, której przyznano zasiłek, do złożenia dodatkowych wyjaśnień lub do udokumentowania dochodów.”;

19) w art. 25 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Odwołanie od decyzji jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej, Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, Szefowi Urzędu Ochrony Państwa, Ministrowi Sprawiedliwości oraz od decyzji ośrodków pomocy społecznej następuje w trybie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.”;

20) w art. 26 ust. 6 otrzymuje brzmienie:

„6. Kwoty nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych, ustalone prawomocną decyzją wydaną zgodnie z przepisami art. 20 ust. 3 i art. 24, podlegają potrąceniu z wypłacanych zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych, a jeżeli prawo do pobierania zasiłków nie istnieje, podlegają:

1) potrąceniu przez organ rentowy z wypłacanych emerytur i rent, jeżeli organ ten wypłacał je wraz z emeryturą lub rentą,

2) ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji – w pozostałych przypadkach.”;

21) w art. 27 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. W przypadku nabycia prawa do zasiłków po raz pierwszy lub ponownego ustalenia uprawnień zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne wypłaca się nie później niż do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przedstawione zostały dowody niezbędne do wypłaty zasiłków.”;

22) w art. 28 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Zasiłek rodzinny i pielęgnacyjny wypłaca się, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym powstało prawo do zasiłku, jednak za okres nie dłuższy niż jeden miesiąc wstecz od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.”;

23) w art. 29 ust. 4 otrzymuje brzmienie:

„4. W razie zbiegu prawa do zasiłku rodzinnego z prawem do walutowego dodatku rodzinnego, przysługującego pracownikom polskich placówek dyplomatycznych i urzędów konsularnych, wypłaca się świadczenie wybrane przez zainteresowanego.”;

24) art. 30 otrzymuje brzmienie:

„Art. 30. 1. Uprawnionemu wypłaca się tylko jeden zasiłek pielęgnacyjny.

2. W przypadku zbiegu prawa do zasiłku pielęgnacyjnego z prawem do dodatku pielęgnacyjnego do emerytury lub renty wypłaca się dodatek pielęgnacyjny, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Dodatek pielęgnacyjny wypłaca się od miesiąca, od którego przyznano emeryturę lub rentę, bądź od miesiąca następnego po zaprzestaniu wypłaty zasiłku pielęgnacyjnego.”;

25) po art. 33 dodaje się art. 33a w brzmieniu:

„Art. 33a. Osobom indywidualnie opłacającym składki na ubezpieczenie społeczne zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne mogą być, na ich wniosek, wypłacane przez pomniejszenie należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne o kwoty przysługujących zasiłków.”.

Art. 2. W ustawie z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267, z 1984 r. Nr 52, poz. 268 i 270, z 1986 r. Nr 1, poz. 1, z 1989 r. Nr 35, poz. 190 i 192, z 1990 r. Nr 10, poz. 58 i 61, Nr 36, poz. 206, Nr 66, poz. 390 i Nr 87, poz. 506, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 80, poz. 350 i Nr 94, poz. 422, z 1992 r. Nr 21, poz. 84 i Nr 64, poz. 321, z 1994 r. Nr 74, poz. 339 i Nr 108, poz. 516, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461, Nr 136, poz. 636 i Nr 147, poz. 687 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153) w art. 107 w ust. 1 w pkt 3 po wyrazach „funduszu alimentacyjnego,” dodaje się wyrazy „a także nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych w razie braku możliwości potrącenia z wypłacanych zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych,”.

Art. 3. W ustawie z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 1993 r. Nr 13, poz. 60, z 1994 r. Nr 62, poz. 265, z 1996 r. Nr 100, poz. 459 i Nr 147, poz. 687 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 2a w ust. 1:

a) po pkt 1 dodaje się pkt 1a w brzmieniu:

„1a) osobie samotnie wychowującej dziecko – oznacza to osobę gospodarującą z dzieckiem pozostającym pod jej opieką i na jej wyłącznym utrzymaniu, nawet jeśli otrzymuje alimenty,”

b) w pkt 2 po wyrazach „świadczeń w naturze” dodaje się wyrazy „, a także różnice między kwotą zasiłku rodzinnego przyznaną na trzecie i dalsze dzieci a kwotą tego zasiłku przyznaną na pierwsze i drugie dziecko”,

c) pkt 4 otrzymuje brzmienie:

„4) całkowitej niezdolności do pracy – oznacza to całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin oraz stopień znaczny lub umiarkowany niepełnosprawności w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych,”

d) po pkt 4 dodaje się pkt 4a w brzmieniu:

„4a) niezdolność do pracy z tytułu wieku – oznacza to ukończone 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę,”

e) w pkt 7 po wyrazach „domy pomocy społecznej” dodaje się wyrazy „w tym specjalistyczne”,

f) w pkt 9 po wyrazach „dom pomocy społecznej” dodaje się wyrazy „w tym specjalistyczny”,

g) w pkt 9 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 10 w brzmieniu:

„10) specjalistycznym domu pomocy społecznej – oznacza to ośrodek o zasięgu krajowym dla osób wymagających rehabilitacji zdrowotnej lub społecznej, świadczący usługi okresowo.”;

2) w art. 12:

a) w pkt 5 po wyrazach „wymagających opieki” przecinek zastępuje się średnikiem i dodaje się wyrazy „wojewoda może prowadzić specjalistyczne domy pomocy społecznej,”

b) w pkt 6 po wyrazie „społecznej” dodaje się wyrazy „,w tym specjalistycznych,”

c) w pkt 7 wyrazy „stacjonarnych placówkach pomocy społecznej” zastępuje się wyrazami „jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej”,

d) w pkt 9:

– po wyrazach „na prowadzenie domów pomocy społecznej” dodaje się wyrazy „, w tym specjalistycznych”,

– po wyrazach „prowadzenie rejestru domów pomocy społecznej,” dodaje się wyrazy „w tym specjalistycznych,”;

3) w art. 19:

a) w ust. 2 po dwukrotnie użytym wyrazie „społecznej” dodaje się dwukrotnie wyrazy „, w tym specjalistycznych,”,

b) w ust. 3 po trzykrotnie użytym wyrazie „społecznej” dodaje się trzykrotnie w odpowiednim przypadku wyrazy „, w tym specjalistyczny,”;

4) w art. 20:

a) w ust. 1, 4, 5, 6 i 7 w pkt 1, 2 i 3 po wyrazie „społecznej” dodaje się w odpowiednim przypadku i liczbie wyrazy „, w tym specjalistyczne,”,

b) w ust. 2, 3 i 7 w pkt 4 oraz w ust. 8 po wyrazie „społecznej” dodaje się w odpowiednim przypadku i liczbie wyrazy „, w tym specjalistyczne”;

5) w art. 27 w ust. 1 wyrazy „dochodu określonego w” zastępuje się wyrazami „kryterium dochodowego na osobę określonego zgodnie z”;

6) w art. 27a w ust. 1 po wyrazie „osobie” dodaje się wyraz „pełnoletniej”;

7) w art. 29:

a) w ust. 1 po wyrazie „stary” dodaje się wyrazy „, stały wyrównawczy”,

b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Osobie uprawnionej do zasiłku stałego, stałego wyrównawczego lub renty socjalnej może zostać przyznany dodatek, o którym mowa w ust. 1, z powodu długotrwałej choroby na okres tej choroby.”,

c) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Dodatek, o którym mowa w ust. 1 i 2, nie przysługuje, jeżeli osoba jest uprawniona do zasiłku pielęgnacyjnego lub dodatku pielęgnacyjnego.”;

8) art. 30 otrzymuje brzmienie:

„Art. 30. 1. Osobie uprawnionej do zasiłku stałego i stałego wyrównawczego, a także gwarantowanego zasiłku okresowego lub renty socjalnej przysługują świadczenia zdrowotne na zasadach określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin; przysługują one również osobom pozostającym na ich wyłącznym utrzymaniu.

2. Świadczeń zdrowotnych w publicznych zakładach opieki zdrowotnej udziela się na podstawie wpisu w legitymacji ubezpieczeniowej lub na podstawie decyzji administracyjnej przyznającej świadczenie.”;

9) w art. 31 w ust. 4a dodaje się na końcu wyrazy:

„Zasiłek przysługuje, jeżeli osoba uprawniona wystąpiła z wnioskiem o jego wypłatę nie później niż w terminie 30 dni od dnia ustania prawa do zasiłku dla bezrobotnych.”;

10) w art. 31a po wyrazie „przyznany” dodaje się wyraz „bezzwrotny”;

11) w art. 31b:

a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Za osobę, o której mowa w art. 27 ust. 1 oraz w art. 31 ust. 4a, legitymującą się co najmniej pięcioletnim okresem składkowym lub nieskładkowym w rozumieniu przepisów o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent, opłaca się składkę na ubezpieczenie społeczne od kwoty najniższego wynagrodzenia, chyba że osoba podlega ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu na podstawie odrębnych przepisów.”,

b) po ust. 2 dodaje się ust. 2a i 2b w brzmieniu:

„2a. Zakład Ubezpieczeń Społecznych obejmuje ubezpieczeniem osobę, za którą ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenie społeczne.

2b. Minister Pracy i Polityki Socjalnej określi, w drodze rozporządzenia, tryb obejmowania ubezpieczeniem, opłacania i rozliczania składek oraz tryb wydawania legitymacji ubezpieczeniowej.”;

12) w art. 35:

a) po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu:

„4a. Pobyt w specjalistycznym domu pomocy społecznej jest odpłatny. Wysokość opłaty ustala organ kierujący w porozumieniu z osobą ubiegającą się o przyjęcie do tego domu, uwzględniając jej sytuację materialną i zakres usług świadczonych przez dom.”,

b) w ust. 5 po dwukrotnie użytym wyrazie „społecznej,” dodaje się dwukrotnie w odpowiednim przypadku i liczbie wyrazy „w tym specjalistyczne”;

13) w art. 43:

a) ust. 2a otrzymuje brzmienie:

„2a. Właściwy organ może zmienić lub uchylić decyzję administracyjną na niekorzyść strony bez jej zgody w przypadku zmiany przepisów prawa lub jeżeli nastąpiły zmiany w sytuacji dochodowej lub osobistej osób otrzymujących świadczenie, a także, jeżeli wystąpiły przesłanki, o których mowa w ust. 4 i 5 oraz w art. 6 i art. 34 ust. 4a. Zmiana decyzji na korzyść strony nie wymaga jej zgody.”,

b) ust. 6 otrzymuje brzmienie:

„6. Świadczenia pieniężne pomocy społecznej wypłaca się w okresach miesięcznych, od miesiąca kalendarzowego, w którym został złożony wniosek wraz z wymaganą dokumentacją. Wysokość gwarantowanego zasiłku okresowego oraz składki na ubezpieczenie społeczne w miesiącu złożenia wniosku ustala się dzieląc kwotę przysługującego zasiłku i wysokość składki przez 30 dni i mnożąc przez liczbę dni kalendarzowych następujących od dnia złożenia wniosku.”.

Art. 4. W ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 1997 r. Nr 25, poz. 128, Nr 28, poz. 153, Nr 41, poz. 255 i Nr 63, poz. 403) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 2 w ust. 1 w pkt 2:

a) lit. d) i e) otrzymują brzmienie:

„d) nie jest właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe, lub nie podlega ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z tytułu stałej pracy jako domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe,

e) nie jest właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) gospodarstwa stanowiącego dział specjalny produkcji rolnej w rozumieniu przepisów podatkowych, chyba że dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, obliczony dla ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych, nie przekracza wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 2,6 ha, ustalonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, na podstawie przepisów o podatku rolnym, lub nie podlega ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z tytułu stałej pracy jako domownik w takim gospodarstwie,”

b) po lit. i) dodaje się lit. j) w brzmieniu:

„j) nie pobiera, na podstawie przepisów o pomocy społecznej, zasiłku stałego, stałego wyrównawczego, gwarantowanego zasiłku okresowego lub renty socjalnej.”;

2) w art. 24 w ust. 4 po wyrazach „zalicza się również” dodaje się wyrazy „okresy pobierania, na podstawie przepisów o pomocy społecznej, gwarantowanego zasiłku okresowego oraz”;

3) w art. 37m dodaje się ust. 3 w brzmieniu:

„3. Okresy pobierania zasiłku przedemerytalnego oraz świadczenia przedemerytalnego są okresami nieskładkowymi w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.”;

4) w art. 53 w ust. 1 w pkt 3 po wyrazach „osób duchownych” dodaje się wyrazy „, osób pobierających, na podstawie przepisów o pomocy społecznej, zasiłek stały lub gwarantowany zasiłek okresowy”.

Art. 5. 1. Przepisy ustawy, o której mowa w art. 3, mają zastosowanie do osób, które przed jej wejściem w życie spełniały warunki określone w niniejszej ustawie, chociażby uzyskały w tej sprawie decyzję odmowną, jeżeli wystąpiły z wnioskiem o przyznanie świadczenia lub o opłacenie składki na ubezpieczenie społeczne w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy.

2. Termin 30 dni, o którym mowa w art. 31 ust. 4a ustawy, o której mowa w art. 3 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie dotyczy osób, o których mowa w ust. 1.

3. W przypadku gdy w okresie od 1 stycznia 1997 r. do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy osobom, o których mowa w ust. 1, przyznany został zasiłek okresowy na podstawie art. 31 ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 3, kwoty przyznanego zasiłku zalicza się na poczet gwarantowanego zasiłku okresowego i nie dokonuje wyrównania.

Art. 6. 1. Prawo do zasiłku rodzinnego ustala się po raz pierwszy na okres od dnia 1 września 1997 r. do dnia 31 maja 1998 r.

2. Urzędy pracy wypłacają do 31 grudnia 1997 r. zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne osobom pobierającym gwarantowany zasiłek okresowy, jeżeli osobom tym w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy urząd pracy wypłacał zasiłek rodzinny lub pielęgnacyjny albo nabędą prawo do gwarantowanego zasiłku okresowego od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Art. 7. Zasiłki pielęgnacyjne wypłacane emerytom i rencistom z tytułu ukończenia wieku 75 lat życia lub zaliczenia do I grupy inwalidów stają się z mocy prawa od dnia wejścia w życie ustawy dodatkami pielęgnacyjnymi w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin lub o ubezpieczeniu społecznym bez konieczności wydawania decyzji.

Art. 8. Minister Pracy i Polityki Socjalnej ogłosi w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej jednolity tekst ustawy o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych, z uwzględnieniem zmian wynikających z przepisów ogłoszonych przed dniem wydania jednolitego tekstu.

Art. 9. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 września 1997 r., z wyjątkiem art. 13 ust. 1 pkt 1, 2 i 3 oraz ust. 1a ustawy, o której mowa w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1998 r., oraz z wyjątkiem art. 3, art. 4, art. 5 i art. 6 ust. 2, które wchodzą w życie z dniem ogłoszenia ustawy.