Na podstawie art. 77³ Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:

§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o „najniższym wynagrodzeniu”, rozumie się przez to najniższe wynagrodzenie zasadnicze w pierwszej kategorii zaszeregowania, określone w tabelach miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego, stanowiących załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 3. 1. Ustala się:

1) tabele miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego, stanowiące załącznik nr 1 do rozporządzenia,

2) tabele stanowisk, zaszeregowań i wymagań kwalifikacyjnych pracowników, stanowiące załącznik nr 2 do rozporządzenia.

2. Pracownikowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze czasu pracy wynagrodzenie zasadnicze i inne składniki wynagrodzenia przysługują w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy określonego w umowie o pracę.

3. Godzinową stawkę wynagrodzenia zasadniczego oblicza się przez podzielenie wynagrodzenia zasadniczego wynikającego z osobistego zaszeregowania pracownika, określonego stawką miesięczną za pełny wymiar czasu pracy, przez:

1) 178 – dla pracowników, których tygodniowy wymiar czasu pracy wynosi średnio 42 godziny,

2) 170 – dla pracowników, których tygodniowy wymiar czasu pracy wynosi średnio 40 godzin,

3) 135 – dla pracowników, których tygodniowy wymiar czasu pracy wynosi średnio 31 godzin i 30 minut.

4. Przepis ust. 3 pkt 1 stosuje się również przy obliczaniu godzinowej stawki wynagrodzenia zasadniczego pracownika zatrudnionego przy pilnowaniu.

§ 4. 1. Pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku związanym z kierowaniem zespołem przysługuje dodatek funkcyjny.

2. Wysokość dodatku funkcyjnego, ustalonego w relacji procentowej do najniższego wynagrodzenia, określona jest w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

3. Pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku nie związanym z kierowaniem zespołem, koordynującemu wykonanie określonych zadań wynikających z programu działań na rzecz mieszkańców, może być przyznany dodatek funkcyjny w wysokości do 100% najniższego wynagrodzenia.

§ 5. 1. Pracownikowi przysługuje dodatek za wysługę lat w wysokości 5% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego po 5 latach pracy. Dodatek ten wzrasta o 1% za każdy następny rok pracy do osiągnięcia 20% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego po 20 i więcej latach pracy.

2. Do okresu pracy uprawniającego do dodatku za wysługę lat wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia.

3. Do okresu pracy uprawniającego do dodatku za wysługę lat wlicza się także inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

4. W przypadku dodatkowego zatrudnienia pracownika prawo do dodatku za wysługę lat ustala się odrębnie dla każdego stosunku pracy. Do okresu zatrudnienia dodatkowego nie podlegają zaliczeniu okresy zatrudnienia podstawowego.

5. Dodatek za wysługę lat przysługuje pracownikowi za dni, za które otrzymuje wynagrodzenie. Dodatek ten przysługuje również za dni nieobecności w pracy z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby bądź konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, za które pracownik otrzymuje wynagrodzenie lub zasiłek z ubezpieczenia społecznego.

6. Dodatek za wysługę lat jest wypłacany w terminie wypłaty wynagrodzenia:

1) począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pracownik nabył prawo do dodatku lub prawo do wyższej stawki dodatku, jeżeli nabycie prawa nastąpiło w ciągu miesiąca,

2) za dany miesiąc, jeżeli nabycie prawa do dodatku lub prawa do wyższej stawki dodatku nastąpiło pierwszego dnia miesiąca.

§ 6. 1. Pracownikowi zatrudnionemu stale w systemie pracy zmianowej, w pełnym wymiarze czasu pracy, przysługuje dodatek w wysokości 10% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy wykonywanej na II zmianie.

2. Pracownikowi przysługuje, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, dodatkowe wynagrodzenie w wysokości 20% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze nocnej.

3. Pielęgniarce (asystentce pielęgniarskiej, młodszej pielęgniarce, przyuczonej pielęgniarce), opiekunowi, salowej i sanitariuszowi, zatrudnionym w domu pomocy społecznej, przysługuje zamiast dodatkowego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 2, dodatkowe wynagrodzenie w wysokości 65% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze nocnej.

4. Od dnia 1 stycznia 1997 r. dodatkowe wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 2 i 3, nie może być niższe od wynagrodzenia ustalonego na podstawie art. 137 § 2 Kodeksu pracy.

5. Pracownikowi, o którym mowa w ust. 3, za pracę w niedziele i święta ustawowo wolne od pracy przysługuje dodatek w wysokości 45% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę pracy wykonywanej w porze dziennej.

§ 7. Pracownikowi pełniącemu funkcję brygadzisty przysługuje z tytułu wykonywania dodatkowych czynności polegających na kierowaniu, organizowaniu i nadzorowaniu pracy brygady, w okresie pełnienia tej funkcji, dodatek w wysokości uzależnionej od liczby pracowników w brygadzie – do 20% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego.

§ 8. 1. Za wykonywanie szczególnych zadań, nie mieszczących się w zakresie obowiązków wynikających z umowy o pracę, pracownikowi przysługuje odrębne wynagrodzenie. Rodzaje szczególnych zadań, za których wykonywanie przysługuje odrębne wynagrodzenie, oraz zasady jego przyznawania określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

2. Odrębne wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 1, ustala się w relacji procentowej do najniższego wynagrodzenia.

§ 9. 1. Kierowcy samochodu osobowego może być przyznane, za jego zgodą, wynagrodzenie ryczałtowe obejmujące poszczególne składniki wynagrodzenia (w szczególności wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych oraz dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej), uwzględniające liczbę godzin przypadających do przepracowania w okresie jednego miesiąca – w przypadku gdy faktyczny czas pracy kierowcy w poszczególnych miesiącach nie ulega wahaniom i odpowiada liczbie godzin przyjętej do obliczenia wynagrodzenia.

2. Kierowcy, któremu powierzono dodatkowe czynności nie wchodzące w zakres jego normalnych obowiązków, przysługuje dodatek w wysokości do 60% najniższego wynagrodzenia.

§ 10. 1. Pracownikowi zatrudnionemu w gospodarstwie pomocniczym, z którym stosunek pracy został nawiązany przed dniem 1 lipca 1996 r., za każdą godzinę pracy wykonywanej w warunkach szkodliwych dla zdrowia, szczególnie uciążliwych oraz szczególnie niebezpiecznych przysługuje dodatek w wysokości:

1) przy pierwszym stopniu szkodliwości lub szczególnej uciążliwości – 5%,

2) przy drugim stopniu szkodliwości lub szczególnej uciążliwości – 10%,

3) przy trzecim stopniu szkodliwości lub szczególnej uciążliwości albo szczególnego niebezpieczeństwa – 15%,

4) przy czwartym stopniu szkodliwości – 20%

stawki godzinowej wynikającej z najniższego wynagrodzenia.

2. W razie zbiegu prawa do dwóch lub więcej dodatków, przysługuje jeden dodatek w wysokości najwyższej.

3. Rodzaje prac zaliczanych do poszczególnych stopni szkodliwości dla zdrowia lub szczególnej uciążliwości oraz prac szczególnie niebezpiecznych określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.

§ 11. Pracownikowi zatrudnionemu przy pilnowaniu przysługuje dodatek w wysokości 10% stawki godzinowej wynagrodzenia zasadniczego za każdą godzinę przepracowaną nieprzerwanie ponad 8 godzin do 12 godzin na dobę, w ramach miesięcznej normy czasu pracy wynikającej z pomnożenia 8 godzin przez liczbę roboczych dni kalendarzowych.

§ 12. Pracownikowi domu pomocy społecznej, któremu powierzono funkcję kierownika lub głównego księgowego w gospodarstwie pomocniczym, przysługuje wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 35% maksymalnego wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego przewidzianych dla tego stanowiska.

§ 13. 1. W ramach środków na wynagrodzenia może być tworzony fundusz premiowy.

2. Wysokość funduszu premiowego oraz zasady przyznawania i wypłacania premii określa zakładowy regulamin premiowania.

§ 14. W ramach środków na wynagrodzenia może być tworzony fundusz nagród z przeznaczeniem na nagrody za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej.

§ 15. 1. Pracownikowi przysługuje, z zastrzeżeniem ust. 2, nagroda jubileuszowa w wysokości:

1) 75% miesięcznego wynagrodzenia – po 20 latach pracy,

2) 100% miesięcznego wynagrodzenia – po 25 latach pracy,

3) 150% miesięcznego wynagrodzenia – po 30 latach pracy,

4) 200% miesięcznego wynagrodzenia – po 35 latach pracy,

5) 300% miesięcznego wynagrodzenia – po 40 latach pracy.

2. Pracownikowi gospodarstwa pomocniczego nagroda jubileuszowa, o której mowa w ust. 1 pkt 1, przysługuje w przypadku, gdy okres 20 lat pracy upływa w dniu 1 lipca 1996 r. lub po tym dniu.

3. Do okresu pracy uprawniającego do nagrody jubileuszowej wlicza się wszystkie poprzednie zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

4. W razie równoczesnego pozostawania więcej niż w jednym stosunku pracy, do okresu pracy uprawniającego do nagrody wlicza się jeden z tych okresów.

5. Pracownik nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu upływu okresu uprawniającego do nagrody.

6. Pracownik jest obowiązany udokumentować swoje prawo do nagrody jubileuszowej, jeżeli w jego aktach osobowych brak jest odpowiedniej dokumentacji.

7. Wypłata nagrody jubileuszowej powinna nastąpić niezwłocznie po nabyciu przez pracownika prawa do tej nagrody.

8. Podstawę obliczenia nagrody jubileuszowej stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w dniu nabycia prawa do nagrody, a jeżeli dla pracownika jest to korzystniejsze – wynagrodzenie przysługujące mu w dniu jej wypłaty. Jeżeli pracownik nabył prawo do nagrody jubileuszowej będąc zatrudnionym w innym wymiarze czasu pracy niż w dniu jej wypłaty, podstawę obliczenia nagrody stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w dniu nabycia prawa do nagrody. Nagrodę oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.

9. W razie ustania stosunku pracy w związku z przejściem pracownika na rentę inwalidzką lub emeryturę, pracownikowi, któremu do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej brakuje mniej niż 12 miesięcy, licząc od dnia rozwiązania stosunku pracy, nagrodę tę wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy.

10. Jeżeli w dniu 1 lipca 1996 r. albo w dniu wejścia w życie przepisów wprowadzających zaliczalność do okresów uprawniających do świadczeń pracowniczych okresów nie podlegających dotychczas wliczeniu pracownikowi upływa okres uprawniający go do dwóch lub więcej nagród, wypłaca mu się tylko jedną nagrodę – najwyższą.

11. Pracownikowi, który w dniu 1 lipca 1996 r. albo w dniu wejścia w życie przepisów, o których mowa w ust. 10, ma okres dłuższy niż wymagany do nagrody danego stopnia, a w ciągu 12 miesięcy od tego dnia upłynie okres uprawniający go do nabycia nagrody wyższego stopnia, nagrodę niższą wypłaca się w pełnej wysokości, a w dniu nabycia prawa do nagrody wyższej – różnicę między kwotą nagrody wyższej a kwotą nagrody niższej.

12. Przepisy ust. 10 i 11 mają odpowiednio zastosowanie, w razie gdy w dniu, w którym pracownik udokumentował swoje prawo do nagrody, był uprawniony do nagrody wyższego stopnia oraz w razie gdy pracownik prawo to nabędzie w ciągu 12 miesięcy od tego dnia.

13. Pracownikom zatrudnionym w jednostkach, o których mowa w § 1 ust. 1, w dniu 1 lipca 1996 r., którzy przed tym dniem nabyli prawo do nagrody jubileuszowej w związku z wliczeniem okresów wymienionych w zarządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania (Monitor Polski Nr 44, poz. 358), okresy te podlegają wliczeniu na dotychczasowych zasadach przy ustalaniu prawa do kolejnych nagród.

14. Pracownicy, którzy podjęli zatrudnienie w jednostkach, o których mowa w § 1 ust. 1, po dniu 1 lipca 1996 r., nabywają prawo do nagrody jubileuszowej na zasadach określonych w ust. 3–12, niezależnie od wcześniejszego nabycia prawa do nagrody za dany okres.

§ 16. 1. Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty inwalidzkiej lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna w wysokości:

1) jednomiesięcznego wynagrodzenia – jeżeli był zatrudniony krócej niż 15 lat,

2) dwumiesięcznego wynagrodzenia – po przepracowaniu co najmniej 15 lat,

3) trzymiesięcznego wynagrodzenia – po przepracowaniu co najmniej 20 lat.

Odprawę oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.

2. Okresy pracy i inne okresy uprawniające do odprawy ustala się według zasad obowiązujących przy ustalaniu okresów uprawniających do dodatku za wysługę lat.

3. Pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa.

§ 17. 1. W ramach posiadanych przez dom pomocy społecznej środków finansowych, z bezpłatnych posiłków w czasie wykonywania pracy korzystają następujące grupy pracowników:

1) pracownicy zatrudnieni stale przy sporządzaniu i wydawaniu posiłków, a także przy karmieniu osób niepełnosprawnych,

2) salowe,

3) pracownicy medyczni ze średnim wykształceniem, w przypadku wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych w wymiarze co najmniej 3 godzin w ciągu doby.

2. Z jednego bezpłatnego posiłku nocnego o wartości jednej czwartej ustalonej stawki żywieniowej korzystają pracownicy medyczni ze średnim wykształceniem i salowe w czasie pracy w porze nocnej w godzinach od 22⁰⁰ do 6⁰⁰.

3. Pracownikom uprawnionym do bezpłatnych posiłków nie przysługuje zastępczo suchy prowiant lub ekwiwalent pieniężny, jeżeli z jakichkolwiek powodów nie korzystali z posiłków przyrządzanych w domu pomocy społecznej.

§ 18. Pracownik, który w dniu wejścia w życie rozporządzenia nie ma wymaganych kwalifikacji w zakresie wykształcenia może być przeszeregowany tylko w ramach zajmowanego stanowiska.

§ 19. W stosunku do pracowników, o których mowa w § 1 ust. 1 rozporządzenia, traci moc zarządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej nr 18 z dnia 25 marca 1991 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, zmienione zarządzeniami: nr 31 z dnia 3 lipca 1992 r., nr 29 z dnia 17 maja 1993 r., nr 21 z dnia 8 lutego 1994 r., nr 31 z dnia 14 kwietnia 1994 r., nr 74 z dnia 19 października 1994 r., nr 13 z dnia 17 stycznia 1995 r., nr 81 z dnia 14 lipca 1995 r. i nr 129 z dnia 18 października 1995 r.

§ 20. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 lipca 1996 r.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z dnia 19 lipca 1996 r. (poz. 448)

Załącznik nr 1

TABELE MIESIĘCZNYCH STAWEK WYNAGRODZENIA ZASADNICZEGO

1. Dla pracowników zatrudnionych w jednostkach, o których mowa w § 1 ust. 1 rozporządzenia, z wyłączeniem gospodarstw pomocniczych

2. Dla pracowników zatrudnionych w gospodarstwach pomocniczych

Załącznik nr 2

TABELE

STANOWISK, ZASZEREGOWAŃ I WYMAGAŃ KWALIFIKACYJNYCH PRACOWNIKÓW

I. W jednostkach, o których mowa w § 1 ust. 1 rozporządzenia, z wyłączeniem gospodarstw pomocniczych

¹⁾ Dyrektorowi domu pomocy społecznej powyżej 500 miejsc może być przyznany dodatek funkcyjny w wysokości do 300%.

²⁾ Jeżeli kieruje komórką organizacyjną lub zespołem pracowników.

³⁾ Wymagania kwalifikacyjne pracowników służby bhp określają przepisy uchwały nr 14 Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1992 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Monitor Polski Nr 7, poz. 48).

⁴⁾ Dotyczy wyłącznie pracowników zatrudnionych w dniu wejścia w życie rozporządzenia.

II. W gospodarstwach pomocniczych

¹⁾ Jeżeli kieruje komórką organizacyjną lub zespołem pracowników.

Załącznik nr 3

RODZAJE SZCZEGÓLNYCH ZADAŃ, ZA KTÓRYCH WYKONYWANIE PRZYSŁUGUJE ODRĘBNE WYNAGRODZENIE, ORAZ ZASADY JEGO PRZYZNAWANIA

1. Przygotowanie zwłok do pogrzebu, o którym mowa pod lp. 1, obejmuje przeniesienie zwłok do kostnicy, umycie zwłok, ogolenie oraz ubranie i włożenie do trumny.

2. Wynagrodzenie za golenie przysługuje za golenie niesprawnych mieszkańców, którzy nie są w stanie wykonać tych czynności samodzielnie.

3. Wynagrodzenie określone w tabeli przysługuje za jednorazowe wykonanie czynności przez pracownika lub zespół pracowników.

Załącznik nr 4

RODZAJE PRAC ZALICZANYCH DO POSZCZEGÓLNYCH STOPNI SZKODLIWOŚCI DLA ZDROWIA LUB SZCZEGÓLNEJ UCIĄŻLIWOŚCI ORAZ PRAC SZCZEGÓLNIE NIEBEZPIECZNYCH

§ 1. 1. Do pierwszego stopnia szkodliwości dla zdrowia lub szczególnej uciążliwości zalicza się prace wykonywane:

1) w warunkach narażenia na działanie pyłów nie wywołujących zwłóknienia tkanki płucnej,

2) w warunkach narażenia na działanie substancji toksycznych nie kumulujących się w organizmie,

3) w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura efektywna powyżej 25°C lub poniżej 10°C,

4) w mokrym środowisku o względnej wilgotności powietrza przekraczającej 80%, w błocie lub w bezpośrednim kontakcie z wodą,

5) w warunkach narażenia na promieniowanie ultrafioletowe lub podczerwone, np. spawanie, hartowanie,

6) w warunkach narażenia na wibrację ogólną,

7) w pomieszczeniach, w których konieczne jest stałe stosowanie sztucznego oświetlenia,

8) przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych.

2. Do drugiego stopnia szkodliwości dla zdrowia lub szczególnej uciążliwości zalicza się prace wykonywane:

1) w warunkach narażenia na działanie pyłów wywołujących zwłóknienie tkanki płucnej,

2) w warunkach narażenia na działanie substancji toksycznych kumulujących się w organizmie,

3) w warunkach narażenia na hałas,

4) w obniżonym lub podwyższonym ciśnieniu wynikającym z procesu technologicznego,

5) w warunkach narażenia na działanie miejscowej wibracji, np. używanie ręcznych narzędzi pneumatycznych,

6) w warunkach nadmiernego obciążenia wysiłkiem fizycznym co najmniej 2.000 kcal dla mężczyzn i 1.200 kcal dla kobiet lub wymagające wymuszonej pozycji ciała,

7) w warunkach narażenia na działanie hormonów i antybiotyków powodujących zaburzenia czynności fizjologicznych organizmu oraz innych czynników o analogicznym jak te hormony i antybiotyki działaniu, jeżeli zostanie to uznane przez instytut medycyny pracy.

3. Do trzeciego stopnia szkodliwości dla zdrowia lub szczególnej uciążliwości zalicza się prace wykonywane:

1) w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące,

2) w warunkach narażenia na działanie pól elektromagnetycznych wysokiej częstotliwości w zakresie od 0,1 do 300.000 MHz w strefie zagrożenia.

4. Do trzeciego stopnia zalicza się również szczególnie niebezpieczne prace:

1) na wysokości powyżej 2 m i w wykopach o głębokości poniżej 2 m, uznane za niebezpieczne w przepisach o bezpieczeństwie i higienie pracy,

2) związane z wytwarzaniem, stosowaniem, magazynowaniem, transportowaniem gazów i materiałów wybuchowych,

3) wewnątrz zbiorników, aparatów, kanałów, studni itp., których wykonywanie wymaga specjalnego zezwolenia,

4) przy urządzeniach elektroenergetycznych znajdujących się pod napięciem powyżej 220 V, wykonywane zgodnie z przepisami o bezpieczeństwie pracy w energetyce,

5) związane z załadunkiem i rozładunkiem paliw płynnych oraz ich transportem,

6) w kontakcie z materiałem zakaźnym albo chorymi zakaźnie ludźmi lub zwierzętami,

7) w kontakcie z ludźmi chorymi na choroby psychiczne lub upośledzonymi w znacznym stopniu,

8) w kontakcie ze skazanymi zatrudnionymi w przywięziennych zakładach pracy,

9) pod ziemią lub pod wodą.

5. Do czwartego stopnia szkodliwości dla zdrowia zalicza się prace wykonywane z benzydyną, alfa- i beta-naftyloaminą, chlorkiem winylu oraz innymi czynnikami o anologicznym jak te substancje działaniu, jeżeli zostanie to uznane przez instytut medycyny pracy.

§ 2. 1. Prace określone w § 1 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 2 pkt 1–3 uważa się za wykonywane w warunkach szkodliwych dla zdrowia, uzasadniających przyznanie dodatku, jeżeli w środowisku pracy przekroczone są najwyższe dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia określone w odrębnych przepisach lub inne obowiązujące normy higieniczno-sanitarne.

2. Pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, o których mowa w ust. 1, dokonywane są przez laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz inne laboratoria upoważnione przez właściwych terenowo państwowych wojewódzkich inspektorów sanitarnych.