Na podstawie art. 77³ Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:

§ 1.1. Przepisy rozporządzenia stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 2, do pracowników państwowych jednostek sfery budżetowej działających w zakresie budownictwa i gospodarki przestrzennej, zatrudnionych w:

1) jednostkach obsługi inwestycyjnej, zarządach inwestycji,

2) biurach planowania przestrzennego,

3) terenowych zespołach usług projektowych,

4) biurach zamiany mieszkań,

5) zespołach szkód górniczych,

6) jednostkach i zakładach budżetowych gospodarki komunalnej i mieszkaniowej,

7) zakładach remontowo-budowlanych,

8) Centralnym i wojewódzkich ośrodkach dokumentacji geodezyjno-kartograficznej,

9) miejskich zakładach oczyszczania,

10) zakładach wodociągów i kanalizacji,

11) zakładach energetyki cieplnej,

12) innych nie wymienionych jednostkach działających w zakresie budownictwa i gospodarki przestrzennej.

2. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do pracowników:

1) informatyki,

2) straży przemysłowej,

3) placówek socjalnych i kulturalno-oświatowych,

4) dozorców domów mieszkalnych.

§ 2.Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o „najniższym wynagrodzeniu”, rozumie się przez to najniższe wynagrodzenie zasadnicze w pierwszej kategorii zaszeregowania, określone w tabeli miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego, stanowiącej załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 3.Pracownikowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze czasu pracy przysługują wszystkie składniki wynagrodzenia w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy określonego w umowie o pracę.

§ 4.Ustala się:

1) tabelę miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego, stanowiącą załącznik nr 1 do rozporządzenia,

2) tabelę procentowych stawek dodatku funkcyjnego, stanowiącą załącznik nr 2 do rozporządzenia,

3) tabele stanowisk, zaszeregowań i wymagań kwalifikacyjnych pracowników, stanowiące załącznik nr 3 do rozporządzenia.

§ 5.1. Pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku związanym z kierowaniem zespołem przysługuje dodatek funkcyjny.

2. Dodatek, o którym mowa w ust. 1, może być przyznany również pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku nie związanym z kierowaniem zespołem, koordynującemu wykonywanie określonych zadań, dla którego w załączniku nr 3 do rozporządzenia przewiduje się dodatek funkcyjny, z tym że maksymalna stawka tego dodatku nie może być wyższa od drugiej stawki dodatku funkcyjnego.

§ 6.1. Pracownikowi przysługuje dodatek za wysługę lat w wysokości 5% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego po 5 latach pracy. Dodatek ten wzrasta o 1% za każdy następny rok pracy do osiągnięcia 20% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego po 20 i więcej latach pracy.

2. Do okresów pracy uprawniających do dodatku za wysługę lat wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, z zastrzeżeniem ust. 4.

3. Do okresów pracy uprawniających do dodatku za wysługę lat wlicza się także inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

4. W wypadku gdy praca w jednostkach, o których mowa w § 1 ust. 1, stanowi dodatkowe zatrudnienie, prawo do dodatku za wysługę lat ustala się odrębnie dla każdego stosunku pracy. Do okresu dodatkowego zatrudnienia nie podlegają zaliczeniu okresy zatrudnienia podstawowego.

5. Dodatek za wysługę lat przysługuje pracownikowi za dni, za które otrzymuje wynagrodzenie, oraz za dni nieobecności w pracy z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby bądź konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, za które pracownik otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie lub zasiłek z ubezpieczenia społecznego.

6. Dodatek za wysługę lat jest wypłacany w terminie wypłaty wynagrodzenia:

1) począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pracownik nabył prawo do dodatku lub wyższej stawki dodatku, jeżeli nabycie prawa nastąpiło w ciągu miesiąca,

2) za dany miesiąc, jeżeli nabycie prawa do dodatku lub wyższej stawki dodatku nastąpiło pierwszego dnia miesiąca.

§ 7.1. Pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku, na którym niezbędne jest posługiwanie się językiem obcym, przysługuje dodatek za znajomość języka obcego w wysokości do:

1) 10% najniższego wynagrodzenia – za znajomość pierwszego języka obcego,

2) 15% najniższego wynagrodzenia – za znajomość każdego następnego języka obcego.

2. Szczegółowe zasady przyznawania dodatku, o którym mowa w ust. 1, określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.

§ 8.Pracownikowi pełniącemu funkcję brygadzisty z tytułu wykonywania dodatkowych czynności polegających na kierowaniu, organizowaniu i nadzorowaniu pracy brygady, za okres pełnienia tej funkcji przysługuje dodatek w wysokości uzależnionej od liczby pracowników zatrudnionych w brygadzie – od 5% do 20% godzinowej stawki wynagrodzenia zasadniczego.

§ 9.1. Pracownikowi przysługuje dodatek za każdą godzinę pracy wykonywanej w warunkach uciążliwych, szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych, w wysokości:

1) do 5% stawki godzinowej wynikającej z najniższego wynagrodzenia – dla I stopnia uciążliwości lub szkodliwości,

2) do 10% stawki godzinowej wynikającej z najniższego wynagrodzenia – dla II stopnia uciążliwości lub szkodliwości,

3) do 15% stawki godzinowej wynikającej z najniższego wynagrodzenia – dla III stopnia uciążliwości lub szkodliwości,

4) do 20% stawki godzinowej wynikającej z najniższego wynagrodzenia – dla IV stopnia uciążliwości lub szkodliwości.

2. Szczegółowe zasady ustalania stopni uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia oraz prac niebezpiecznych, a także przyznawania dodatku za pracę wykonywaną w warunkach, o których mowa w ust. 1, określa załącznik nr 5 do rozporządzenia.

§ 10.1. Pracownikowi przysługuje nagroda jubileuszowa w wysokości:

1) po 20 latach pracy – 75 % miesięcznego wynagrodzenia,

2) po 25 latach pracy – 100% miesięcznego wynagrodzenia,

3) po 30 latach pracy – 150% miesięcznego wynagrodzenia,

4) po 35 latach pracy – 200% miesięcznego wynagrodzenia,

5) po 40 latach pracy – 300% miesięcznego wynagrodzenia.

2. Do okresu pracy uprawniającego do nagrody jubileuszowej wlicza się wszystkie poprzednie zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

3. W razie równoczesnego pozostawania więcej niż w jednym stosunku pracy, do okresu pracy uprawniającego do nagrody wlicza się jeden z tych okresów.

4. Pracownik nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu upływu okresu uprawniającego do nagrody.

5. Pracownik jest obowiązany udokumentować swoje prawo do nagrody, jeżeli w jego aktach osobowych brak jest odpowiedniej dokumentacji.

6. Wypłata nagrody jubileuszowej powinna nastąpić niezwłocznie po nabyciu przez pracownika prawa do tej nagrody.

7. Podstawę obliczenia nagrody jubileuszowej stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w dniu nabycia prawa do nagrody, a jeżeli dla pracownika jest to korzystniejsze – wynagrodzenie przysługujące mu w dniu jej wypłaty. Jeżeli pracownik nabył prawo do nagrody będąc zatrudnionym w innym wymiarze czasu pracy niż w dniu jej wypłaty, podstawę obliczenia nagrody stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w dniu nabycia prawa do nagrody. Nagrodę oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.

8. W razie ustania stosunku pracy w związku z przejściem na rentę inwalidzką lub emeryturę, pracownikowi, któremu do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej brakuje mniej niż 12 miesięcy, licząc od dnia rozwiązania stosunku pracy, nagrodę tę wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy.

9. Jeżeli w dniu 1 lipca 1996 r. albo w dniu wejścia w życie przepisów wprowadzających zaliczalność do okresów uprawniających do świadczeń pracowniczych okresów nie podlegających dotychczas wliczeniu upływa okres uprawniający pracownika do dwóch lub więcej nagród, wypłaca mu się tylko jedną nagrodę – najwyższą.

10. Pracownikowi, który w dniu 1 lipca 1996 r. albo w dniu wejścia w życie przepisów, o których mowa w ust. 9, ma okres dłuższy niż wymagany do nagrody danego stopnia, a w ciągu 12 miesięcy od tego dnia upłynie okres uprawniający go do nabycia nagrody wyższego stopnia, nagrodę niższą wypłaca się w pełnej wysokości, a w dniu nabycia prawa do nagrody wyższej – różnicę między kwotą nagrody wyższej a kwotą nagrody niższej.

11. Przepisy ust. 9 i 10 mają odpowiednio zastosowanie, w razie gdy w dniu, w którym pracownik udokumentował swoje prawo do nagrody, był uprawniony do nagrody wyższego stopnia oraz w razie gdy pracownik prawo to nabędzie w ciągu 12 miesięcy od tego dnia.

12. Pracownikom zatrudnionym w jednostkach, o których mowa w § 1 ust. 1, w dniu 1 lipca 1996 r., którzy przed tym dniem nabyli prawo do nagrody jubileuszowej w związku z wliczeniem okresów wymienionych w zarządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania (Monitor Polski Nr 44, poz. 358), okresy te podlegają wliczeniu na dotychczasowych zasadach przy ustalaniu prawa do kolejnych nagród.

13. Pracownicy, który podjęli zatrudnienie w jednostkach, o których mowa w § 1 ust. 1, po dniu 1 lipca 1996 r., nabywają prawo do nagrody jubileuszowej na zasadach określonych w ust. 2–11, niezależnie od wcześniejszego nabycia prawa do nagrody za dany okres.

§ 11.1. Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty inwalidzkiej lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna w wysokości:

1) jednomiesięcznego wynagrodzenia – jeżeli był zatrudniony krócej niż 15 lat,

2) dwumiesięcznego wynagrodzenia – po przepracowaniu co najmniej 15 lat,

3) trzymiesięcznego wynagrodzenia – po przepracowaniu co najmniej 20 lat.

2. Przy ustalaniu okresów pracy i innych okresów uprawniających do odprawy stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu okresów uprawniających do dodatku za wysługę lat.

3. Odprawę oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.

4. Pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa.

§ 12.1. W ramach środków na wynagrodzenia może być tworzony fundusz premiowy, z przeznaczeniem na premie dla pracowników.

2. Wysokość funduszu premiowego oraz zasady przyznawania i wypłacania premii określa zakładowy regulamin premiowania.

§ 13.1. Do pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych stosuje się następujące formy wynagradzania:

1) czasową,

2) czasowo-premiową,

3) akordową.

2. Pracownicy wynagradzani według formy czasowej otrzymują wynagrodzenie wynikające z kategorii osobistego zaszeregowania i faktycznego czasu pracy.

3. Pracownicy wynagradzani według formy czasowo-premiowej otrzymują wynagrodzenie wynikające z kategorii osobistego zaszeregowania i faktycznego czasu pracy, powiększone o premię przyznaną według zasad określonych w zakładowym regulaminie premiowania.

4. Pracownicy wynagradzani według formy akordowej (akord indywidualny, zryczałtowany) otrzymują wynagrodzenie ustalone na podstawie norm pracy określonych w obowiązującym trybie oraz stawek płac wynikających z kategorii zaszeregowania roboty.

5. Pracownicy wynagradzani według formy, o której mowa w ust. 4, mogą otrzymywać premię zgodnie z zasadami określonymi w zakładowym regulaminie premiowania.

§ 14.1. Godzinową stawkę wynagrodzenia zasadniczego ustala się przez podzielenie miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, wynikającego z osobistego zaszeregowania pracownika, przez:

1) 178 – dla pracownika, którego obowiązuje średnio 42-godzinna tygodniowa norma czasu pracy,

2) liczbę godzin wynikającą z obowiązującego tego pracownika wymiaru czasu pracy – dla pracownika, którego obowiązuje skrócony wymiar czasu pracy.

2. Przepis ust. 1 pkt 1 ma zastosowanie również przy ustalaniu godzinowej stawki wynagrodzenia zasadniczego pracownika zatrudnionego przy pilnowaniu.

§ 15.1. Pracownikowi zatrudnionemu w zmianowym systemie pracy za każdą godzinę pracy na II zmianie przysługuje dodatek w wysokości 10% godzinowej stawki wynagrodzenia zasadniczego.

2. Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje, z zastrzeżeniem ust. 3, dodatkowe wynagrodzenie za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% godzinowej stawki wynagrodzenia zasadniczego.

3. Od dnia 1 stycznia 1997 r. dodatkowe wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 2, nie może być niższe od wynagrodzenia ustalonego na podstawie art. 137 § 2 Kodeksu pracy.

§ 16.1. Kierowcy samochodu osobowego może być przyznane, za jego zgodą, wynagrodzenie ryczałtowe obejmujące poszczególne składniki wynagrodzenia (w szczególności wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych oraz dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej), uwzględniające liczbę godzin przypadających do przepracowania w okresie jednego miesiąca – w przypadku gdy faktyczny czas pracy tego kierowcy w poszczególnych miesiącach nie ulega wahaniom i odpowiada liczbie godzin przyjętej do obliczenia wynagrodzenia.

2. Kierowcy, z wyjątkiem kierowcy samochodu osobowego, za powierzone mu dodatkowe czynności nie wchodzące w zakres jego normalnych obowiązków, przysługuje dodatek w wysokości nie przekraczającej 60% najniższego wynagrodzenia.

3. Wysokość dodatku, o którym mowa w ust. 2, za wykonywanie poszczególnych czynności ustala pracodawca, uwzględniając rodzaj czynności i ich uciążliwość,

§ 17.Pracownik, który w dniu wejścia w życie rozporządzenia nie posiada wymaganych kwalifikacji w zakresie wykształcenia, może być przeszeregowany tylko w ramach zajmowanego stanowiska.

§ 18.Traci moc zarządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lipca 1992 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników jednostek sfery budżetowej działających w zakresie budownictwa i gospodarki przestrzennej przy urzędach organów administracji państwowej i samorządowej (Monitor Polski Nr 24, poz. 176, z 1993 r. Nr 2, poz. 7 i Nr 28, poz. 298, z 1994 r. Nr 12, poz. 102 i Nr 58, poz. 498 oraz z 1995 r. Nr 4, poz. 62, Nr 36, poz. 432 i Nr 54, poz. 592) w stosunku do pracowników objętych rozporządzeniem.

§ 19.Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 lipca 1996 r.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z dnia 18 lipca 1996 r. (poz. 437)

Załącznik nr 1

TABELA MIESIĘCZNYCH STAWEK WYNAGRODZENIA ZASADNICZEGO

Załącznik nr 2

TABELA PROCENTOWYCH STAWEK DODATKU FUNKCYJNEGO

Załącznik nr 3

Treść załącznika w formie PDF do pobrania tutaj

Załącznik nr 4

SZCZEGÓŁOWE ZASADY PRZYZNAWANIA DODATKÓW ZA ZNAJOMOŚĆ JĘZYKA OBCEGO

1. Dodatek za znajomość języka obcego, zwany dalej „dodatkiem”, przyznaje się pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku, na którym posługiwanie się językiem obcym jest niezbędne do wykonywania czynności wynikających z zakresu obowiązków służbowych pracownika.

2. Dodatek przyznaje pracodawca w wysokości uzależnionej od stopnia wykorzystania znajomości języka obcego na stanowisku pracy.

3. Warunkiem przyznania dodatku jest posiadanie przez pracownika zaświadczenia potwierdzającego złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu ze znajomości języka obcego przed państwową lub resortową komisją egzaminacyjną.

4. Od składania egzaminu, o którym mowa w ust. 3, zwolnieni są pracownicy posiadający:

1) dyplom ukończenia wydziału filologii szkoły wyższej,

2) uprawnienia tłumacza w zakresie danego języka obcego, przyznane na podstawie odrębnych przepisów,

3) dyplom ukończenia wyższej uczelni lub szkoły średniej za granicą, w której językiem wykładowym był język obcy, za którego znajomość pracownik ma pobierać dodatek.

5. Złożenie egzaminu, o którym mowa w ust. 3, uprawnia do dodatku przez okres 5 lat. Warunkiem przyznania dodatku po upływie tego okresu jest ponowne złożenie egzaminu. Nie dotyczy to pracownika, który złożył egzamin z wynikiem co najmniej dobrym.

6. Dodatek przysługuje pracownikowi za dni, za które otrzymuje wynagrodzenie.

7. Dodatek przysługuje również za dni nieobecności w pracy z powodu choroby bądź konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, za które pracownik otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie lub zasiłek z ubezpieczenia społecznego.

8. Dodatek przyznaje się od pierwszego dnia miesiąca następującego po:

1) złożeniu przez pracownika egzaminu z wynikiem pozytywnym,

2) przedłożeniu dokumentów uzasadniających zwolnienie pracownika od składania egzaminu.

9. Prawo do dodatku wygasa z końcem miesiąca, w którym pracownik:

1) przestał wykonywać czynności lub zajmować stanowisko uzasadniające przyznanie dodatku,

2) uzyskał ocenę negatywną z ponownie składanego egzaminu.

Załącznik nr 5

SZCZEGÓŁOWE ZASADY USTALANIA STOPNI UCIĄŻLIWOŚCI LUB SZKODLIWOŚCI DLA ZDROWIA ORAZ PRAC NIEBEZPIECZNYCH, A TAKŻE PRZYZNAWANIA DODATKU ZA PRACĘ WYKONYWANĄ W TAKICH WARUNKACH

1. Do pierwszego stopnia uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia zalicza się prace wykonywane:

1) w warunkach narażenia na działanie pyłów nie wywołujących zwłóknienia tkanki płucnej,

2) w warunkach narażenia na działanie substancji toksycznych nie kumulujących się w organizmie,

3) w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura powyżej 25°C lub poniżej 10°C,

4) w mokrym środowisku o względnej wilgotności powietrza przekraczającej 80%, w błocie lub bezpośrednim kontakcie z wodą,

5) w warunkach narażenia na promieniowanie ultrafioletowe lub podczerwone, np. spawanie, hartowanie,

6) w warunkach narażenia na wibrację ogólną,

7) w pomieszczeniach, w których konieczne jest stałe stosowanie sztucznego oświetlenia,

8) przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych,

9) w kontakcie z nieczystościami stałymi i płynnymi,

10) w kontakcie ze zwłokami zmarłych.

2. Do drugiego stopnia uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia zalicza się prace wykonywane:

1) w warunkach narażenia na działanie pyłów wywołujących zwłóknienie tkanki płucnej,

2) w warunkach narażenia na działanie substancji toksycznych kumulujących się w organizmie,

3) w warunkach narażenia na hałas,

4) w obniżonym lub podwyższonym ciśnieniu wynikającym z procesu technologicznego,

5) w warunkach narażenia na działanie miejscowej wibracji, np. używanie ręcznych narzędzi pneumatycznych,

6) w warunkach nadmiernego obciążenia wysiłkiem fizycznym co najmniej 2000 kcal dla mężczyzn i 1200 kcal dla kobiet lub wymagające wymuszonej pozycji ciała,

7) w warunkach narażenia na działanie hormonów i antybiotyków, powodujących zaburzenia czynności fizjologicznych organizmu, oraz innych czynników o analogicznym jak te hormony i antybiotyki działaniu, jeżeli zostanie to uznane przez instytut medycyny pracy.

3. Do trzeciego stopnia uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia zalicza się prace wykonywane:

1) w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące,

2) w warunkach narażenia na działanie pól elektromagnetycznych wysokiej częstotliwości w zakresie od 0,1 do 300 000 MHz w strefie zagrożenia.

4. Do trzeciego stopnia uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia zalicza się również niebezpieczne prace:

1) na wysokości powyżej 2 m i w wykopach o głębokości poniżej 2 m, uznane za niebezpieczne w przepisach o bezpieczeństwie i higienie pracy,

2) związane z wytwarzaniem, stosowaniem, magazynowaniem i transportowaniem gazów i materiałów wybuchowych,

3) wewnątrz zbiorników, aparatów, kanałów, studni itp., których wykonywanie wymaga specjalnego zezwolenia,

4) przy urządzeniach elektroenergetycznych, znajdujących się pod napięciem powyżej 220 V, wykonywane zgodnie z przepisami o bezpieczeństwie pracy w energetyce,

5) związane z załadunkiem i rozładunkiem paliw płynnych oraz ich transportem,

6) pod ziemią lub pod wodą.

5. Do czwartego stopnia uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia zalicza się prace wykonywane: z benzydyną, alfa- i beta-naftyloaminą, chlorkiem winylu oraz innymi czynnikami o analogicznym jak te substancje działaniu, jeżeli zostanie to uznane przez instytut medycyny pracy.

6. Prace określone w ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 2 pkt 1–3 uważa się za wykonywane w warunkach szkodliwych dla zdrowia, uzasadniających przyznanie dodatku, jeżeli w środowisku pracy przekroczone są najwyższe dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia określone w odrębnych przepisach lub innych obowiązujących normach higienicznosanitamych.

7. Podstawę przyznania dodatku za pracę wykonywaną w warunkach szkodliwych dla zdrowia stanowią wyniki badań środowiskowych przeprowadzonych przez jednostkę upoważnioną do tego rodzaju badań.

8. W przypadku jednoczesnego występowania uprawnienia do dodatków z tytułu prac wykonywanych w różnych stopniach uciążliwości, szkodliwości dla zdrowia lub niebezpieczeństwa stosuje się tylko jeden dodatek o najwyższej stawce.