Na podstawie art. 78 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96) zarządza się, co następuje:

§ 2. Za prawidłową organizację i prowadzenie ruchu zakładu górniczego odpowiedzialny jest kierownik ruchu zakładu górniczego.

§ 3.1. Kierownik ruchu zakładu górniczego wykonuje swoje obowiązki przy pomocy podległych mu osób kierownictwa ruchu oraz osób dozoru ruchu.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego obowiązany jest ustalić zakresy działania poszczególnych działów ruchu oraz służb specjalistycznych zakładu górniczego.

3. W zakresach działania należy określić sposób koordynacji robót wykonywanych przez poszczególne działy ruchu i służby specjalistyczne oraz robót wykonywanych przez inne podmioty gospodarcze, a także sposób używania maszyn i innych urządzeń zakładu górniczego oraz nadzoru nad tymi robotami.

§ 4.1. Każda osoba kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego zobowiązana jest do przestrzegania ustalonego dla niej i zatwierdzonego przez kierownika ruchu zakładu górniczego zakresu czynności, szczegółowo określającego jej obowiązki, uprawnienia i zakres odpowiedzialności.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego obowiązany jest spowodować doręczenie zakresów czynności za pokwitowaniem odbioru.

§ 5.Osoby kierownictwa i dozoru ruchu obowiązane są tak prowadzić i organizować pracę, aby zapewnione było bezpieczeństwo ludzi i ruchu zakładu górniczego, oraz są obowiązane pouczać pracowników o zasadach bezpiecznego wykonywania pracy.

§ 6.1. W zakładzie górniczym powinna być zorganizowana i wyposażona w odpowiednie środki techniczne dyspozytorska służba ruchu, zobowiązana do bieżącej kontroli ruchu i stanu bezpieczeństwa.

2. Szczegółowy zakres działania dyspozytorskiej służby ruchu oraz jej organizację ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

§ 7.Rozkład pracy i dyżurów osób kierownictwa i dozoru ruchu należy tak ustalić, aby ruch zakładu górniczego prowadzony był przy niezbędnej liczbie osób kierownictwa i dozoru ruchu odpowiednich specjalności technicznych.

§ 8.1. Kierownik ruchu zakładu górniczego obowiązany jest wyznaczyć pisemnie na każdą zmianę, również w dni wolne od pracy, osobę kierownictwa ruchu lub osobę wyższego dozoru górniczego do nadzoru nad prowadzeniem ruchu zakładu górniczego na danej zmianie. Osoba ta powinna być obecna w zakładzie górniczym.

2. Niezależnie od postanowień ust. 1, dla każdej zmiany, również w dni wolne od pracy, należy ustalić dyżury kierownika ruchu zakładu górniczego lub jego zastępców, którzy – jeżeli przebywają poza zakładem górniczym – będą mogli stawić się niezwłocznie w zakładzie górniczym.

3. Dyspozytor ruchu powinien znać miejsce pobytu osób, o których mowa w ust. 1 i 2.

4. W dniach wolnych od pracy stan wyrobisk oraz obiektów i urządzeń zakładu górniczego powinien być kontrolowany w zakresie i na zasadach ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

§ 9.1. Kierownik ruchu zakładu górniczego powinien określić stanowiska i miejsca pracy, dla których należy opracować instrukcje bezpiecznego wykonywania pracy, oraz zatwierdzić te instrukcje.

2. W instrukcjach należy określić sposoby wykonywania pracy, z uwzględnieniem zagrożeń występujących przy wykonywaniu poszczególnych prac.

3. Kierownicy działów ruchu zakładu górniczego obowiązani są spowodować zapoznanie z treścią instrukcji pracowników przystępujących do wykonywania pracy na stanowiskach lub w miejscach pracy określonych w tych instrukcjach.

§ 10.1. Przed przystąpieniem do wykonywania robót w ruchu zakładu górniczego przez inny podmiot gospodarczy kierownik ruchu zakładu górniczego powinien szczegółowo określić obowiązki w celu zapewnienia bezpiecznych warunków pracy i koordynacji robót.

2. Wykonując przepisy ust. 1, należy w szczególności uwzględnić:

1) współpracę osób kierownictwa i dozoru ruchu,

2) sposób przeszkolenia pracowników wykonujących roboty w zakresie obowiązujących w zakładzie górniczym porządku i dyscypliny pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz bezpieczeństwa pożarowego, występujących zagrożeń, zasad łączności i alarmowania, znajomości rejonu robót oraz zgłaszania wypadków i zagrożeń,

3) ustalenie zasad i warunków dostawy materiałów, urządzeń, sprzętu i dokumentów kartograficznych.

§ 11.Przedsiębiorca powinien zapewnić przeprowadzenie analiz i badań niezbędnych do bezpiecznego prowadzenia ruchu zakładu górniczego.

§ 12.1. W zakładzie górniczym należy sporządzać i uzupełniać niezbędną dokumentację prowadzenia ruchu.

2. Rodzaje dokumentacji oraz ich zakres i wzory określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 13.1. W ruchu zakładu górniczego zatrudnieni mogą być wyłącznie pracownicy spełniający wymagania określone dla osób wykonujących danego rodzaju roboty i czynności.

2. Dopuszczenie pracownika do wykonywania w ruchu zakładu górniczego czynności wymagających szczególnych kwalifikacji dozwolone jest jedynie po uprzednim sprawdzeniu posiadania tych kwalifikacji.

3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do osób kierownictwa i dozoru ruchu.

§ 14.W zakładzie górniczym wolno zatrudniać osoby, które zostały uznane w wyniku badań lekarskich oraz innych wymaganych badań za zdolne do wykonywania danego rodzaju pracy.

§ 15.1. Osoby przyjęte do pracy mogą być dopuszczone do pracy w ruchu zakładu górniczego wyłącznie po wstępnym przeszkoleniu teoretycznym i praktycznym w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego, a także po przygotowaniu do wykonywania danego rodzaju pracy i wykazaniu praktycznych umiejętności wykonywania danej pracy.

2. Zatrudnienie pracowników na nowym stanowisku pracy może nastąpić tylko po odpowiednim ich przeszkoleniu przez osoby dozoru ruchu w zakresie prawidłowego wykonywania danego rodzaju pracy.

3. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, pracownicy powracający do pracy po nieobecności dłuższej niż 6 miesięcy powinni być przeszkoleni i wykazać się praktycznymi umiejętnościami wykonywania określonych prac.

4. Sprawdzenia umiejętności wykonywania określonych prac powinny dokonać osoby dozoru ruchu wyznaczone przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

5. Przepisy ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio do pracowników, o których mowa w § 13 ust. 2.

§ 16.W zakładzie górniczym należy prowadzić ewidencję osób przebywających w poszczególnych rejonach wyrobisk, stosując odpowiedni system ewidencjonowania, pozwalający na ustalenie liczby osób znajdujących się w tych rejonach oraz umożliwiający identyfikację tych osób.

§ 17.1. Każda osoba przebywająca w wyrobisku powinna posiadać przy sobie znaczek kontrolny lub inny identyfikator.

2. Pracownicy zakładu górniczego, a także pracownicy spoza zakładu górniczego obowiązani są okazywać znaczki kontrolne lub inne identyfikatory na żądanie osób kierownictwa i dozoru ruchu lub osób uprawnionych do przeprowadzania kontroli.

3. Na lampie górniczej i pochłaniaczu ochronnym każdej osoby przebywającej w wyrobisku powinien być umieszczony widoczny numer, zgodny z numerem znaczka kontrolnego lub innego identyfikatora.

§ 18.Osoby dozoru ruchu oddziału obowiązane są po zakończeniu zmiany potwierdzić do systemu ewidencjonowania załogi informację o liczbie pracowników, którzy wyjechali na powierzchnię, oraz informację o pracownikach, którzy pozostali w wyrobiskach, podając ich nazwiska, numery identyfikacyjne, miejsce zatrudnienia oraz przewidziany czas wyjazdu.

§ 19.Osoby nie zatrudnione w ruchu zakładu górniczego mogą przebywać w wyrobiskach tylko za zezwoleniem kierownika ruchu zakładu górniczego w towarzystwie wyznaczonego pracownika zakładu górniczego. Obowiązek uzyskania zezwolenia nie dotyczy osób uprawnionych do przeprowadzania kontroli.

§ 20.Pracownicy spoza danego oddziału ruchu oraz pracownicy spoza zakładu górniczego wykonujący jakiekolwiek roboty w tym oddziale obowiązani są zgłosić swoje przyjście i wyjście osobie dozoru ruchu oddziału.

§ 21.1. W miejscach, w których powstało zagrożenie bezpieczeństwa pracowników lub ruchu, wolno wykonywać tylko prace związane z usuwaniem zagrożenia.

2. Prace związane z usuwaniem zagrożeń lub prowadzone w innych niebezpiecznych warunkach mogą być wykonywane tylko pod stałym, bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu. Prace takie mogą wykonywać tylko doświadczeni pracownicy.

3. Podjęcie pracy w miejscach, o których mowa w ust. 1, może nastąpić dopiero po stwierdzeniu przez osobę dozoru ruchu, że zagrożenie zostało usunięte.

§ 22.Zbędne wyrobiska i otwory wiertnicze należy tak zabezpieczyć, aby nie stanowiły zagrożenia. Zabezpieczyć należy również dostęp do wyrobisk, których stan zagraża bezpieczeństwu ludzi.

§ 23.Nie wolno usuwać urządzeń i instalacji ochronnych, a także używać ich niezgodnie z przeznaczeniem ani samowolnie wyłączać. W razie uszkodzenia tych urządzeń i instalacji, należy niezwłocznie doprowadzić je do właściwego stanu, stosując do tego czasu inne odpowiednie zabezpieczenia.

§ 24.W zespole złożonym co najmniej z dwóch pracowników powinien być wyznaczony spośród nich przodowy zespołu.

§ 25.1. Przodowym zespołu przy wykonywaniu pracy w wyrobiskach znacznie oddalonych od innych miejsc pracy może być wyłącznie doświadczony pracownik.

2. W wyrobiskach, o których mowa w ust. 1, mogą być zatrudnione pojedyncze doświadczone osoby, które zobowiązane są do utrzymywania łączności z dyspozytorską służbą ruchu.

§ 26.1. Zakład górniczy powinien posiadać:

1) system łączności umożliwiający porozumiewanie się w wyrobiskach oraz z powierzchnią,

2) system alarmowania pracowników zatrudnionych w wyrobiskach na wypadek zagrożenia wymagającego wycofania ludzi z poszczególnych miejsc pracy,

3) system i urządzenia do kontroli stanu zagrożeń.

2. Pracownicy zatrudnieni w wyrobiskach powinni być zaznajomieni ze znaczeniem sygnałów alarmowych oraz ze sposobem ich nadawania.

§ 27.Zabrania się stosowania w zakładzie górniczym maszyn, urządzeń i materiałów, które nie odpowiadają wymaganiom określonym w rozporządzeniu.

§ 28.1. Podstawowe obiekty i urządzenia zakładu górniczego wymagają uzyskania zezwolenia na oddanie do ruchu, wydanego przez właściwy organ państwowego nadzoru górniczego.

2. Do podstawowych obiektów i urządzeń zakładu górniczego zalicza się:

1) szyby i szybiki,

2) górnicze wyciągi szybowe w szybach i szybikach,

3) stacje wentylatorów głównych,

4) stacje odmetanowania, wraz z główną siecią rurociągów,

5) stacje elektroenergetyczne wysokiego i średniego napięcia oraz główne urządzenia i sieci rozdzielcze wysokiego i średniego napięcia,

6) centrale telefoniczne i dyspozytornie, wraz z systemami łączności, bezpieczeństwa i alarmowania oraz z magistralnymi sieciami transmisyjnymi,

7) urządzenia i układy transportu ludzi w wyrobiskach poziomych oraz pochyłych o nachyleniu do 45°,

8) główne stacje sprężarek powietrza,

9) centralne stacje klimatyczne,

10) urządzenia i układy głównego odwadniania,

11) główne składy paliw w wyrobiskach,

12) główne urządzenia podsadzki suchej w wyrobiskach.

3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, gdy wymieniony w ust. 2 obiekt lub urządzenie stanowi wyposażenie lub część składową obiektu budowlanego zakładu górniczego.

§ 29.1. Zezwolenie, o którym mowa w § 28 ust. 1, wydaje się na wniosek kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Do wniosku należy dołączyć protokół odbioru technicznego dokonanego przez komisję, którą powołuje kierownik ruchu zakładu górniczego, oraz dokumentację techniczną.

3. Protokół powinien w szczególności zawierać stwierdzenie, że przewidziany do oddania do ruchu obiekt lub urządzenie zostały wykonane zgodnie z dokumentacją techniczną, a wyniki dokonanych pomiarów i prób zgodne są z wymaganiami przepisów i norm wprowadzonych do obowiązkowego stosowania.

§ 30.Właściwy organ państwowego nadzoru górniczego może przed wydaniem zezwolenia, o którym mowa w § 28 ust. 1, zarządzić przeprowadzenie próbnego ruchu oraz określić jego zakres i sposób kontroli oraz uzależnić wydanie zezwolenia od uzyskanych wyników.

§ 31.1. Zezwolenie, o którym mowa w § 28 ust. 1, wydaje się po stwierdzeniu, że uzyskane zostały zezwolenia i dopuszczenia wymagane przepisami szczególnymi oraz że dany obiekt lub urządzenie spełnia wymagania przepisów pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego.

2. W zezwoleniu mogą być ustalone szczególne warunki prowadzenia ruchu.

§ 32.Zezwolenie, o którym mowa w § 28 ust. 1, wymagane jest również w razie wprowadzenia w obiekcie lub urządzeniu istotnych zmian konstrukcyjnych lub zmian warunków prowadzenia ruchu.

§ 33.Szczególne wymagania, jakie powinny być spełnione w odniesieniu do obiektów i urządzeń wymienionych w § 28 ust. 2 pkt 2, 5 i 6 określają postanowienia § 514–517, § 718 i 719.

§ 35. 1. Służba mierniczo-geologiczna powinna przygotowywać i wydawać na potrzeby osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego następujące mapy specjalne wyrobisk:

1) dla kierownika ruchu zakładu górniczego, w skali 1:2000 lub 1:5000, wraz z głównymi przekrojami geologicznymi; przy eksploatacji wielowarstwowej można sporządzać mapy w skali 1:1000,

2) dla osób kierownictwa ruchu zakładu górniczego, wskazanych przez kierownika ruchu zakładu górniczego, w skali 1:2000 lub w razie prowadzenia eksploatacji wielowarstwowej w skali 1:1000,

3) dla kierownika działu wentylacji i kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego – mapy wentylacyjne w skali 1:2000,

4) dla osób średniego dozoru górniczego w skali 1:1000 lub 1:2000 (mapy oddziałowe) oraz w skali 1:5000 przy dużych odległościach pomiędzy robotami górniczymi prowadzonymi przez oddział.

2. Na mapach określonych w ust. 1 służba mierniczo-geologiczna powinna przedstawiać:

1) aktualne usytuowanie wyrobisk,

2) aktualny stan rozpoznania geologicznego, w szczególności w zakresie struktury i parametrów zalegania pokładów, zaburzeń tektonicznych i sedymentacyjnych,

3) oznaczenie źródeł zagrożeń naturalnych, w tym krawędzi eksploatacyjnych w niżej i wyżej zalegających pokładach,

4) oznaczenie granic występowania poszczególnych rodzajów zagrożeń naturalnych oraz ich stopni,

5) oznaczenie granic filarów ochronnych, oporowych, bezpieczeństwa i granicznych.

3. Terminy sporządzania i uzupełniania map ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

§ 36.1. Osoby dozoru ruchu, wyznaczone przez kierownika ruchu zakładu górniczego, powinny sporządzać w okresach miesięcznych szkice sztygarskie, na podstawie których służba mierniczo-geologiczna wykonuje pomiary uzupełniające i aktualizuje mapy wyrobisk.

2. W razie nagłego odcięcia dostępu do wyrobisk i niemożliwości wykonania pomiarów uzupełniających, mapy wyrobisk należy uzupełnić na podstawie szkiców sztygarskich.

§ 37.Kierownik służby mierniczo-geologicznej powinien niezwłocznie informować kierownika ruchu zakładu górniczego o:

1) prowadzeniu robót górniczych niezgodnie z planem ruchu zakładu górniczego lub inną zatwierdzoną dokumentacją,

2) zbliżaniu się z robotami górniczymi do granic filarów ochronnych, oporowych, bezpieczeństwa i granicznych, zrobów, wodonośnych uskoków, zawodnionych warstw nadkładu lub do miejsc występowania innych zagrożeń,

3) stwierdzonych istotnych zmianach warunków geologicznych, hydrogeologicznych i geotechnicznych,

4) nieprawidłowościach w gospodarowaniu zasobami złoża w procesie ich wydobywania.

§ 38.1. Roboty górnicze w odległości mniejszej niż 100 m od granic filara bezpieczeństwa, a jeżeli nie ustanowiono filara bezpieczeństwa – od zbiorników wodnych, uskoków wodonośnych, miejsc występowania wody z luźnym materiałem lub pól pożarowych, mogą być prowadzone tylko pod szczególnym nadzorem służby mierniczo-geologicznej.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio przy prowadzeniu robót górniczych na zbicie.

3. Kierownik służby mierniczo-geologicznej powinien informować kierownika działu robót górniczych o każdym przypadku prowadzenia robót górniczych określonych w ust. 1 i 2.

4. Służba mierniczo-geologiczna zakładu górniczego przedkłada kierownikowi ruchu zakładu górniczego informacje wymienione w § 37 pkt 1–4 w książce uwag.

§ 40. 1. Dla każdego jeszcze nie eksploatowanego złoża (pokładu) lub jego części przed rozpoczęciem robót górniczych powinien być opracowany projekt techniczny eksploatacji, który zatwierdza kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. Projekt techniczny powinien zawierać w szczególności:

1) charakterystykę złoża (pokładu), wraz z niezbędnymi mapami i przekrojami,

2) sposoby udostępniania i przygotowania złoża (pokładu) do wybierania,

3) projektowany podział złoża na warstwy i systemy wybierania złoża, wraz z określeniem sposobów obudowy wyrobisk i likwidacji przestrzeni wybranej,

4) dane dotyczące wyposażenia wyrobisk w maszyny i urządzenia,

5) sposób przewietrzania,

6) sposoby zabezpieczenia przed występującymi zagrożeniami, dostosowane do rodzajów i stopnia nasilenia zagrożeń,

7) schematy odstawy urobku i transportu materiałów oraz stosowane urządzenia transportowe,

8) sposób odwadniania,

9) rodzaj i zapotrzebowanie na energię, urządzenia do zasilania i sterowania maszyn i innych urządzeń oraz układ rurociągów wodnych, przeciwpożarowych, sprężonego powietrza i innych,

10) określenie sposobu doprowadzania energii, w szczególności elektrycznej, wraz z rozplanowaniem sieci i podstawowych urządzeń elektrycznych,

11) przewidywany zakres automatyzacji,

12) systemy łączności oraz sygnalizacji alarmowych.

§ 41.1. Dla wyrobisk przed rozpoczęciem ich drążenia i eksploatacją, w celu przebudowy i innych robót górniczych, oraz dla robót wiertniczych powinny być opracowane projekty techniczne, wraz z technologią wykonywania robót, zatwierdzone przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Projekt techniczny powinien zawierać w szczególności:

1) mapę wyrobisk górniczych z naniesieniem przewidywanych robót górniczych i planowanych strat w zasobach,

2) niezbędne przekroje i dane mierniczo-geologiczne,

3) charakterystykę zagrożeń naturalnych, spodziewanych zaburzeń geologicznych oraz wynikających z dotychczas prowadzonych robót górniczych,

4) sposoby zabezpieczenia przed zagrożeniami,

5) rodzaj urządzeń stosowanych w wyrobisku,

§ 42.W razie zbliżania się wyrobiska do metanowej partii złoża (pokładu) lub do miejsca, w którym spodziewane jest nagromadzenie gazów wybuchowych lub szkodliwych dla zdrowia, jak również do nieczynnych wyrobisk, postęp przodka należy wyprzedzać odpowiednimi przedwiertami oraz zastosować inne odpowiednie środki dla zapewnienia bezpieczeństwa.

§ 43.1. Każde wyrobisko powinno być przydzielone odpowiedniemu oddziałowi ruchu dla kontroli oraz utrzymania w stanie bezpiecznym i funkcjonalnym.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego określi sposób okresowego odbioru robót górniczych przez służbę mierniczo-geologiczną.

§ 44.Osoby średniego dozoru ruchu prowadzące roboty górnicze na danej zmianie powinny:

1) posiadać w czasie pracy mapę wyrobisk, o której mowa w § 35 ust. 1, i uzupełniać ją na bieżąco danymi o sytuacji prowadzonych wyrobisk, z oznaczeniem napotkanych zagrożeń,

2) zgłaszać niezwłocznie służbie mierniczo-geologicznej zmiany warunków geologicznych, wodnych i gazowych napotkane w czasie prowadzenia robót górniczych,

3) informować służbę mierniczo-geologiczną o zamierzonej likwidacji wyrobiska lub powstałym braku dostępu do wyrobiska.

§ 45.Osoba wykonująca roboty górnicze (górnik przodowy lub strzałowy, operator maszyn górniczych) jest obowiązana:

1) przed rozpoczęciem pracy na danej zmianie, po każdej dłuższej przerwie w pracy, po każdym wstrząsie oraz po robotach strzałowych zbadać strop i ociosy wyrobiska, oberwać z miejsca bezpiecznego bryły górotworu stwarzające zagrożenie, a te, które nie mogą być oberwane, odpowiednio zabezpieczyć obudową,

2) obserwować zachowanie stropu, spągu i ociosów wyrobiska,

3) w razie powstania zawału w wyrobisku, podjąć działania mające na celu usunięcie jego skutków lub wyłączenie wyrobiska z ruchu.

§ 46.1. Przez zawał w wyrobisku należy rozumieć niezamierzone, grawitacyjne przemieszczenie się do wyrobiska mas skalnych lub kopaliny ze stropu, albo ociosu w stopniu powodującym niemożność przywrócenia pierwotnej funkcji wyrobiska w okresie nie krótszym niż 8 godzin.

2. Przez zawał należy rozumieć również przemieszczenie się mas skalnych do wyrobiska spowodowane tąpnięciem, jeżeli powoduje ono skutki jak w ust. 1.

§ 48. 1. Dla otworów wiertniczych, które stanowią lub mogą stanowić zagrożenie, należy wyznaczyć filary bezpieczeństwa o promieniu co najmniej 20 m.

2. Filar bezpieczeństwa wyznacza kierownik ruchu zakładu górniczego.

§ 49.1. Przy wykonywaniu otworów wiertniczych z wyrobisk górniczych, w razie spodziewanego wypływu gazu lub wody pod ciśnieniem, należy stosować niezbędne zabezpieczenia przed ich wypływem do wyrobisk.

2. W razie stwierdzenia silnego wypływu gazów, wody, wyrzucenia płuczki lub zaniku płuczki należy wstrzymać wiercenie, otwór zamknąć oraz zawiadomić osobę dozoru ruchu.

§ 50.Otwory wiertnicze należy likwidować zgodnie z projektem technicznym, o którym mowa w § 41.

2. Otwory badawcze dla głębienia szybów

§ 51.1. W celu rozeznania warunków hydrogeologicznych, geotechnicznych i gazowych na potrzeby głębienia szybu powinien być odwiercony otwór badawczy na całą projektowaną głębokość szybu. W razie trudnych warunków geologicznych, należy odwiercać większą liczbę otworów badawczych dla dokładniejszego rozeznania górotworu.

2. Szyb może być głębiony bez otworu badawczego, jeżeli warunki hydrogeologiczne, geotechniczne i gazowe są dokładnie rozpoznane na podstawie otworów wiertniczych lub wyrobisk istniejących w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanego szybu.

3. Przy wierceniu otworu badawczego należy określać:

1) głębokość zalegania złoża (strop i spąg) oraz rodzaj przewiercanych warstw skalnych górotworu,

2) wykształcenie litologiczne przewiercanych warstw,

3) właściwości geotechniczne skał,

4) ilość i głębokość występujących horyzontów wodnych oraz ciśnienie hydrostatyczne i wielkość dopływu wody,

5) występowanie horyzontów gazowych oraz ciśnienie i wielkość dopływu gazu,

6) zachowanie się otworu w czasie wiercenia,

7) dopływy wody lub gazu.

§ 52.W czasie wiercenia, oprócz normalnych prób wiertniczych, należy pobierać próby skał o strukturze nienaruszonej, celem określenia kąta tarcia wewnętrznego, kohezji, ciężaru objętościowego, porowatości, wilgotności naturalnej i granicy płynności oraz plastyczności.

§ 53.Każdy nawiercony horyzont wodny powinien być zbadany dla określenia: głębokości występowania, grubości warstwy wodonośnej, poziomu hydrostatycznego, wielkości dopływu i ciśnienia wody, temperatury wody, zachowania się ścian otworu, chemizmu i aktywności wody w stosunku do cementu.

§ 54.Każdy nawiercony horyzont gazowy powinien być zbadany dla określenia: głębokości, strefy występowania, ciśnienia, dopływu i składu chemicznego gazów.

§ 55.Po zakończeniu badań horyzontu wodnego lub gazowego należy go szczelnie odizolować od otworu rurami wiertniczymi, iłowaniem, cementacją, chemicznie lub w inny sposób.

§ 56.1. Otwór badawczy należy zlikwidować, jeżeli nie jest wykorzystany dla celów zamrożenia górotworu lub innych celów.

2. Likwidację otworów badawczych należy przeprowadzać w taki sposób, aby nie naruszyć naturalnych stosunków wodnych, nie spowodować powstania zagrożeń gazowych oraz aby nie zachodziło niebezpieczeństwo wdarcia się wody.

3. Otwory mrożeniowe

§ 57.Rodzaj i własności fizyczne płuczki oraz inne parametry wiercenia należy tak dostosować do rodzaju przewiercanych skał, aby nie powstały pustki.

§ 58.1. W czasie wiercenia otworów mrożeniowych należy sprawdzać kierunek otworu i wielkość odchylenia.

2. Pomiary pionowości należy wykonywać w odstępach nie większych niż 10 m, a wyniki nanosić na tarcze mrożeniowe w przedziałach głębokościowych co 50 m.

§ 59.1. Kręgi otworów mrożeniowych powinny zamykać się na każdej tarczy wyznaczonych przedziałów głębokościowych.

2. W wypadku niezamykania się kręgu otworów mrożeniowych należy odwiercać otwory dodatkowe.

§ 60.Proces zamrażania górotworu powinien być kontrolowany przynajmniej jednym otworem kontrolnym zewnętrznym.

§ 61.W razie zamrażania górotworu w wyrobisku poziomym, otwory mrożeniowe należy wiercić poprzez rury prowadnicze, zawory lub tamy.

4. Otwory wielkośrednicowe

§ 62.1. Otwór wielkośrednicowy o średnicy większej niż 500 mm powinien posiadać obudowę dostosowaną do warunków geologiczno-górniczych i jego przeznaczenia.

2. Obudowa otworu wiertniczego powinna wykazywać współczynnik bezpieczeństwa nie mniejszy niż 2, w stosunku do przewidywanego ciśnienia zgniatającego.

3. Przestrzeń między obudową otworu a górotworem powinna być wypełniona, a w wypadkach koniecznych – uszczelniona.

4. W uzasadnionych wypadkach kierownik ruchu zakładu górniczego może zezwolić na pozostawienie otworu bez obudowy.

§ 63.Wlot i wylot otworu wielkośrednicowego powinien być odpowiednio zabezpieczony.

5. Otwory z wyrobisk górniczych

§ 64.Przy prowadzeniu wyrobisk w nie zbadanych częściach złoża należy wykonywać otwory badawcze:

1) przy zbliżaniu się do stref zagrożeń wodnych – w odległości nie mniejszej niż 25 m,

2) w warstwach karbońskich – w odległości mniejszej niż 50 m od nadkładu, w odstępach nie większych niż 50 m, przy czym długość otworów powinna być równa co najmniej 8-krotnej wysokości wyrobiska, lecz nie mniejsza niż 25 m.

§ 65.Z wykonanego otworu badawczego należy sporządzić profil geologiczny.

§ 66.1. Otwory badawcze, o których mowa w § 64, należy wykonywać przez rurę obsadową, wyposażoną w urządzenie zamykające i króciec z manometrem.

2. Szczelność rury obsadowej, wraz z urządzeniem zamykającym, oraz szczelność jej obsadzenia należy badać pod ciśnieniem o 50% wyższym od ciśnienia hydrostatycznego, przewidzianego dla danego otworu.

§ 67.Instalacja elektryczna dla napędu urządzeń wiertniczych oraz oświetlenie wyrobiska powinny być wykonane za pomocą urządzeń budowy przeciwwybuchowej.

§ 68.Pozostawione w wyrobiskach otwory badawcze powinny być zabezpieczone przed wdarciem się wody lub gazów do wyrobisk.

6. Otwory metanowe

§ 69.1. Dla ujęcia i odprowadzenia metanu z górotworu powinny być wykonywane otwory metanowe.

2. Otworem metanowym jest również otwór wykonany w innym celu, z którego metan odprowadzany jest do rurociągów metanowych.

§ 70.1. Otwór metanowy wiercony w nie rozpoznanym górotworze, dłuższy niż 10 m, powinien być wykonywany przez rurę obsadową, wyposażoną w urządzenie zamykające.

2. Szczelność rury obsadowej, wraz z urządzeniem zamykającym oraz jej obsadzeniem, powinna być badana:

1) w partiach nie rozpoznanych otworami badawczymi lub wyprzedzającymi ciśnieniem nie mniejszym niż ciśnienie słupa wody o wysokości liczonej od głębokości wyrobiska, z którego wiercony jest otwór, do stropu karbonu,

2) w partiach rozpoznanych ciśnieniem nie mniejszym niż największe ciśnienie gazu lub wody, stwierdzone w tej partii górotworu.

3. Próbę szczelności należy prowadzić wodą przy wytworzeniu ciśnienia odpowiednio do wartości określonych w ust. 2 pkt 1 i 2 przez okres 1 godziny.

4. Długość i średnicę rury obsadowej oraz sposób jej uszczelnienia w górotworze określa kierownik służby odmetanowania.

§ 71.Jeżeli w trakcie wiercenia otworu wypływa metan, dalsze wiercenie może być prowadzone po uprzednim ujęciu metanu.

§ 72.1. Każdy zbędny otwór metanowy powinien być zlikwidowany cementowaniem lub iłowaniem oraz zaślepiony.

2. Otwór metanowy znajdujący się w sferze zawałowej lub odprężonej można zaślepić bez cementowania lub iłowania.

§ 74. 1. Załoga pracująca w szybie (szybiku) powinna być zabezpieczona przed wpadnięciem przedmiotów.

2. Wylot głębionego szybu powinien być zakryty szczelnym pomostem z klapami, otwieranymi wyłącznie podczas przejazdu naczynia wydobywczego.

§ 75.Roboty w szybie (szybiku) powinny być wykonywane z pomostów roboczych lub naczyń wydobywczych, z zastrzeżeniem przepisów § 612.

§ 76.1. Pomosty robocze powinny wykazywać co najmniej 6-krotny współczynnik bezpieczeństwa w stosunku do największego przewidzianego obciążenia statycznego.

2. Liny nośne pomostów wiszących powinny przy nałożeniu wykazywać co najmniej 7-krotny współczynnik bezpieczeństwa, a ich zaciski 10-krotny współczynnik bezpieczeństwa w stosunku do największego przewidzianego obciążenia statycznego.

§ 77.Rozbieranie lub przekładanie pomostów stałych, przemieszczanie pomostów wiszących oraz transport urządzeń w szybie (szybiku) mogą być wykonywane dopiero po wyprowadzeniu załogi znajdującej się pod pomostami.

§ 78.Do odwadniania głębionego szybu (szybiku) powinny być zainstalowane co najmniej dwie pompy podłączone do jednego rurociągu tłocznego.

§ 79.1. Przy każdej komorze pomp powinien być zabudowany pomost, umożliwiający obsłudze pompy wsiadanie do kubła i wysiadanie z niego oraz ładowanie i wyładowanie urządzeń.

2. Wlot komory pomp do5zybu (szybiku) powinien być zabezpieczony barierą oraz progiem.

§ 80.Przy głębieniu szybu (szybiku) metodą mrożeniową należy:

1) instalację mrożeniową wyposażyć w urządzenia sygnalizujące i blokujące nagły wypływ roztworu zamrażającego,

2) w środku przekroju szybu w rdzeniu zamrażanego górotworu wykonać otwór odprężający odwadniający.

§ 81.Przy wykonaniu szybu (szybiku) metodą obudowy opuszczanej stopa obudowy powinna być posadowiona w skałach plastycznych, wodonieprzepuszczalnych na głębokość co najmniej 1 m.

§ 82.W czasie głębienia lub pogłębiania szybu (szybiku) z zastosowaniem otworu wielkośrednicowego należy:

1) stosować zabezpieczenia wykluczające możliwość wpadnięcia ludzi do otworu,

2) wyrobisko pod otworem wielkośrednicowym tak zabezpieczyć, aby wykluczyć zagrożenie załogi.

§ 83.1. W szybie (szybiku), w którym za obudową występują skały luźne i zawodnione, elementy zbrojenia należy umocować do obudowy wyłącznie metodą kotwienia. Długość kotew umocowanych do obudowy nie może przekraczać 2/3 grubości obudowy.

2. Przepisy ust. 1 nie dotyczą odcinków szybu w obudowie tubingowej i stalowej.

§ 84.1. Szyb (szybik) wykonywany metodą nadsięwłomu o wysokości powyżej 20 m powinien być wyposażony w szczelne pomosty:

1) roboczy – w przodku nadsięwłomu,

2) bezpieczeństwa – w odległości 2 – 3 m pod pomostem roboczym,

3) ochronny – zabudowany nie wyżej niż 6 m nad poziomem podszybia.

2. Otwory w pomoście ochronnym i bezpieczeństwa przeznaczone dla ruchu wyciągu i przejścia ludzi powinny być zabezpieczone klapami otwieranymi tylko na czas przejazdu lub przejścia.

§ 85.1. Szyb (szybik) wykonywany metodą nadsięwłomu powinien być wyposażony:

1) przy wysokości nadsięwłomu od 8 m do 20 m – w przedział zsypny i drabinowy,

2) przy wysokości nadsięwłomu powyżej 20 m – w przedział zsypny, drabinowy i wyciągowy.

2. Przedział zsypny powinien być stale wypełniony urobkiem do wysokości pomostu bezpieczeństwa.

§ 86.Droga dojścia załogi do przodka przedziałem drabinowym w szybach (szybikach) wykonywanych metodą nadsięwłomu nie może przekraczać 50 m.

§ 87.1. Metodą nadsięwłomu, bez poszerzania, wolno wykonywać szyb (szybik) o przekroju poprzecznym nie większym niż 12 m².

2. Poszerzenie nadsięwłomu powinno być prowadzone w kierunku z góry na dół.

3. Przepisy ust. 1 nie dotyczą nadsięwłomów wykonywanych w złożach soli oraz rud metali.

§ 88.W razie przebijania nadsięwłomu do istniejącego wyrobiska, na ostatnich 6 m powinien być wykonany otwór badawczy do tego wyrobiska.

§ 89.Załoga przodka nadsięwłomu powinna być każdorazowo powiadomiona o przechodzeniu ludzi przedziałem drabinowym.

§ 90.W skałach sypkich lub zaburzonych tektonicznie zabrania się wykonywania szybu (szybiku) metodą nadsięwłomu.

§ 91.Wykonywane szybu (szybiku) metodą nadsięwłomu w polu metanowym powinno być poprzedzone odwierceniem otworu wentylacyjnego.

§ 92.1. Przebudowę szybu (szybiku), naprawę jego obudowy lub remont wyposażenia należy wykonywać w kierunku z góry w dół.

2. Podczas wykonywania robót, o których mowa w ust. 1, wyciągi szybowe powinny być wykorzystane wyłącznie do celów związanych z wykonywaniem tych robót.

3. Roboty wymienione w ust. 1 oraz likwidacja szybu (szybiku) powinny być wykonywane zgodnie z projektem technicznym, o którym mowa w § 41.

§ 93.1. Likwidację szybu (szybiku) należy wykonać przez całkowite zasypanie.

2. W uzasadnionych wypadkach szybik może być likwidowany przez zamknięcie na zrębie podwójnymi stałymi pomostami, a we wszystkich wyrobiskach łączących się z szybikiem – szczelnymi, odpowiednio wytrzymałymi tamami wykonanymi z materiałów niepalnych.

3. Wykonanie tam, o których mowa w ust. 2, obowiązuje również przy likwidacji szybu.

4. Wylot zlikwidowanego szybu na powierzchni powinien być zabezpieczony.

5. Zlikwidowany szyb (szybik) należy oznaczyć na mapach górniczych.

§ 95. 1. Wysokość wyrobiska korytarzowego powinna wynosić co najmniej 1,8 m, z wyjątkiem przecinki ścianowej w pokładzie o mniejszej grubości.

2. Właściwy organ państwowego nadzoru górniczego może w razie szczególnie trudnych warunków geologiczno-górniczych zezwolić na zmniejszenie wysokości wyrobiska korytarzowego do 1,3 m.

§ 96.1. Wyrobisko o nachyleniu większym niż 12 powinno być wyposażone w schody i poręcze dla przejścia ludzi.

2. W wyrobisku o nachyleniu większym niż 45 należy wykonać osobny przedział drabinowy z pomostami spoczynkowymi dla przejścia ludzi.

§ 97.Wykonywane wyrobisko o nachyleniu większym niż 25 powinno być wyposażone:

1) w przedział odstawczy,

2) w przedział dla przejścia ludzi, zabezpieczony przed wpadnięciem do niego urobku lub innych materiałów,

3) w urządzenie porozumiewawcze pomiędzy wejściem do tego wyrobiska i przodkiem, w wyrobisku o długości większej niż 20 m.

§ 98.Podczas przechodzenia ludzi wyrobiskiem drążonym po wzniosie większym niż 25 pracę w przodku tego wyrobiska należy przerwać.

§ 99.Wyrobiska komorowe przeznaczone dla głównych rozdzielni elektrycznych, składów materiałów wybuchowych i pomp głównego odwadniania powinny być wykonane tak, aby spąg tych wyrobisk znajdował się co najmniej 0,5 m powyżej spągu wyrobisk przyległych.

§ 100.Przepisy § 94 i 95 nie dotyczą wyrobisk wybierkowych.

§ 102. 1. Przy jednoczesnej eksploatacji sąsiednich partii złóż lub pokładów fronty wybierania powinny być usytuowane względem siebie w taki sposób, aby wykluczały wzajemne oddziaływanie na siebie w stopniu stwarzającym zagrożenie.

2. Usytuowanie frontów wybierania oraz wzajemne odległości pomiędzy nimi powinny być określone odpowiednio w projektach technicznych, o których mowa w § 40 i 41.

2. Systemy ścianowe

§ 103.Przy wybieraniu sąsiednich pokładów odległość pozioma pomiędzy przodkami wybierkowymi w poszczególnych pokładach powinna być większa niż dwukrotna odległość między nimi, przy czym nie mniejsza niż 30 m.

§ 104.1. Przy wybieraniu pokładu warstwami pozioma odległość pomiędzy przodkami wybierkowymi w poszczególnych warstwach nie może być mniejsza niż 30 m.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego może zezwolić na zmniejszenie odległości, o której mowa w ust. 1.

§ 105.Każda ściana powinna mieć co najmniej dwa wyjścia do wyrobisk przyścianowych, którymi powinno być zapewnione przejście ludzi do czynnych wyrobisk.

§ 106.W razie zatrzymania ściany przez ponad dwie doby lub w okresie krótszym, gdy pogorszyły się warunki bezpieczeństwa, kierownik działu robót górniczych powinien ustalić sposób zabezpieczenia ściany na ten okres oraz warunki ponownego jej uruchomienia.

§ 107.1. W ścianie o nachyleniu podłużnym powyżej 18° powinny być stosowane zabezpieczenia ludzi przed staczającym się urobkiem lub innymi przedmiotami i materiałami.

2. W ścianie, o której mowa w ust. 1, dolne wnęki powinny wyprzedzać front ściany na odległość zabezpieczającą ludzi.

§ 108.1. Urabianie całym frontem w ścianie prowadzonej po wzniosie, o nachyleniu poprzecznym powyżej 20°,można wykonywać tylko za zgodą właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.

2. Ścianę o nachyleniu poprzecznym powyżej 10° można prowadzić na upad tylko na warunkach zatwierdzonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

§ 109.Ściana z zawałem stropu i obudową indywidualną powinna być tak prowadzona, aby odległość pomiędzy ociosem węglowym a linią pełnego zawału nie przekraczała 6 m, a we wnękach ścianowych odległość ta nie była większa niż 9 m.

§ 110.W ścianie o nachyleniu podłużnym powyżej 15° rabowanie obudowy indywidualnej należy prowadzić z dołu do góry.

§ 111.1. Niedopuszczalne jest rabowanie obudowy indywidualnej w miejscach, w których brak jest obudowy ostatecznej, oraz w odległości mniejszej niż 30 m od pracującego kombajnu.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego może zezwolić na zmniejszenie odległości, o której mowa w ust. 1.

§ 112.1. W ścianie z pasami podsadzki i obudową indywidualną odległość frontu ściany od pasów podsadzkowych nie może przekraczać 6 m, a we wnękach ścianowych odległość ta nie może być większa niż 9 m.

2. Rabowanie ślepych chodników między pasami podsadzkowymi oraz urabianie kamienia do podsadzki powinno być wykonywane z opóźnieniem o szerokość jednego pola roboczego ściany w stosunku do układania pasów podsadzkowych.

3. W ścianie o nachyleniu podłużnym powyżej 15° pasy podsadzkowe powinny być zabezpieczone przed ich obsunięciem.

§ 113.W ścianie z podsadzką hydrauliczną odległość frontu ściany od linii szczelnej podsadzki nie może być większa niż 10 m przy stosowaniu obudowy indywidualnej lub 12 m przy stosowaniu obudowy zmechanizowanej.

§ 114.1. W ścianie z podsadzką suchą odległość frontu ściany od linii pełnej podsadzki nie może przekraczać:

1) 8 m w ścianach o wysokości do 1,5 m,

2) 6 m w pozostałych ścianach.

2. Wnęki ścianowe nie mogą wyprzedzać frontu ściany więcej niż o 3 m.

3. Przy stosowaniu obudowy zmechanizowanej odległości, o których mowa w ust. 1, mogą być zwiększone za zgodą właściwego organu państwowego nadzoru górniczego, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem zastosowanej obudowy.

§ 115.1. Ściany z ugięciem stropu wolno prowadzić w pokładach o grubości nie większej niż 1,2 m.

2. Ściana z obudową indywidualną powinna być odpowiednio zabezpieczona obudową wzmacniającą od strony uginającego się stropu.

3. Odległość ociosu ściany od linii obudowy wzmacniającej nie może przekraczać 6 m, a wnęki ścianowe nie mogą wyprzedzać frontu ściany więcej niż o 3 m.

4. Z przestrzeni wybranej, spod uginającego się stropu, nie wolno usuwać obudowy drewnianej, z wyjątkiem obudowy wzmacniającej.

§ 116.Uruchomienie ściany prowadzonej w warunkach specjalnych, tj.:

1) wyposażonej w obudowę indywidualną i posiadającą nachylenie większe niż 35° lub wysokość większą niż 3 m,

2) prowadzonej z ugięciem stropu,

3) prowadzonej w warunkach zagrożenia:

a) tąpaniami trzeciego stopnia,

b) metanowego czwartej kategorii,

c) wodnego trzeciego stopnia,

d) wyrzutami gazów i skał,

4) zaprojektowanej z zastosowaniem systemu wybierania dotychczas nie stosowanego w danym zakładzie górniczym,

5) w strefie oddziaływania eksploatacji prowadzonej w sąsiednim zakładzie górniczym,

6) w sąsiedztwie pola pożarowego,

7) po powstaniu w ścianie zawału, tąpnięcia, pożaru, wybuchu pyłu węglowego, wybuchu metanu, wyrzutu gazów i skał oraz wdarcia wody,

– wymaga zezwolenia właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.

3. Systemy zabierkowe i filarowo-zabierkowe

§ 117.1. Przy wybieraniu pokładów węgla:

1) wysokość zabierki nie może być większa niż 4 m,

2) szerokość zabierki nie może być większa niż 6 m, a szerokość nogi pozostawionej pomiędzy zabierkami nie może być większa niż 4 m,

3) przed rozpoczęciem wybierania w nowej zabierce należy zlikwidować sąsiednią zabierkę.

2. Wymiary zabierki powinny być określone w projekcie technicznym, o którym mowa w § 41.

§ 118.Zabierka w partii złoża lub w pokładzie o nachyleniu większym niż 20° nie może być prowadzona po wzniosie.

§ 119.W zabierce prowadzonej po rozciągłości, w partii złoża lub w pokładzie o nachyleniu powyżej 8°, górny ocios należy odpowiednio zabezpieczyć przed obrywaniem się skał.

§ 120.Przy wybieraniu systemem filarowo-zabierkowym szerokość zabierki nie może być większa niż 6 m, odległość ociosu zabierki od linii podsadzki przekraczać 10 m, a wdzierki filarowe oraz drążone pochylnie zbiornikowe nie mogą mieć szerokości większej niż 4 m.

4. Systemy wybierania złóż miedzi, cynku i ołowiu

§ 121.1. W złożach pokładowych i gniazdowych zbliżonych do typu pokładowego zalegających w filarach ochronnych oraz w rejonach poza filarami ochronnymi, gdy zachodzi konieczność utrzymywania warstw stropowych, należy stosować systemy wybierania z podsadzką.

2. Stosowanie innych systemów wybierkowych w warunkach, o których mowa w ust. 1, jest możliwe przy zachowaniu warunków ochrony powierzchni, po uzyskaniu zgody właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.

§ 122.1. Przy eksploatacji złóż pokładowych lub gniazdowych zbliżonych do typu pokładowego cynku lub ołowiu, o grubości powyżej 6 m, a przy eksploatacji złóż rud miedzi powyżej 7 m należy stosować systemy wybierania z podsadzką.

2. Przy wybieraniu złóż o nieregularnych lub gniazdowych formach zalegania odstępstwa od zasady określonej w ust. 1 mogą być udzielone przez właściwy organ państwowego nadzoru górniczego.

§ 123.Technologia likwidacji pustek poeksploatacyjnych przy wybieraniu złóż rud miedzi oraz cynku i ołowiu powinna być określona w projekcie technicznym, o którym mowa w § 41.

§ 124.Wybieranie złóż rud cynku i ołowiu systemami komorowym i chodnikowo-podpółkowym jest dopuszczalne tylko w szczególnych wypadkach, gdy nie ma możliwości zastosowania innych systemów, za zgodą właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.

§ 125.Szczegółowe zasady dotyczące poszczególnych systemów wybierania złóż rud miedzi, cynku i ołowiu określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

5. Wybieranie złóż soli komorami metodą suchą

§ 126.Szerokość komór i filarów międzykomorowych powinna być tak dobrana, aby filary nie ulegały zniszczeniu i zapewniały utrzymanie stropu nad komorami na okres przewidywanego ich istnienia.

§ 127.1. Osie filarów między komorami poziomu niższego powinny się pokrywać z osiami filarów poziomów wyższych.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy złoża bryłowego.

§ 128.Przy wybieraniu komór w układzie wielopiętrowym, w wysadowych złożach soli, powinna być zachowana kolejność wybierania komór od góry w dół.

6. Wybieranie złóż soli komorami metodą mokrą

§ 129.1. Uzyskiwanie urobku w komorach przy stosowaniu metody mokrej odbywa się przy pomocy ługowania.

2. Sposób wybierania, o którym mowa w ust. 1, może być stosowany:

1) w komorach ługowniczych otwartych z ługowaniem w zastoju,

2) w komorach ługowniczych otwartych z ługowaniem dynamicznym bocznym,

3) w komorach ługowniczych otwartych ługowanych natryskowo,

4) w komorach ługowniczych wykonywanych otworami wiertniczymi z wyrobisk podziemnych.

§ 130.Wysokość szybików wybierkowych dla komór ługowniczych nie może przekraczać 10 m.

§ 131.Przy wybieraniu metodą mokrą, za pomocą ługowania, na najniższym poziomie powinien być wykonany zespół komór awaryjnych, wraz z systemem zapór uniemożliwiających zalanie wyrobisk solanką z przeługowywanych komór na poziomach wyższych.

§ 133. 1. Środki strzałowe należy odpalać w uprzednio wykonanych otworach strzałowych.

2. Wykonywanie robót strzałowych wolno przyłożonymi ładunkami materiałów wybuchowych jest dozwolone dla rozsadzania luźnych brył i zestrzeliwania odspojeń, tylko za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego.

§ 134.1. Średnica otworu strzałowego powinna być tak dobrana, aby można było umieszczać w nim środki strzałowe bez stosowania nacisku.

2. Środki strzałowe wolno wprowadzać do otworu strzałowego po uprzednim wyczyszczeniu go ze zwiercin.

3. Do wprowadzania środków strzałowych do otworu strzałowego i wypełniania go przybitką należy stosować sprzęt strzałowy nie powodujący powstawania ładunków elektrostatycznych.

§ 135.1. Otwory strzałowe powinny być rozmieszczone zgodnie z metryką strzałową.

2. Odległość między sąsiednimi otworami strzałowymi nie powinna być mniejsza niż 40 cm.

3. Przepisy ust. 2 nie dotyczą robót strzałowych, przy których wykonywaniu dozwolone jest użycie materiałów wybuchowych skalnych.

4. Przy stosowaniu pneumatycznego wprowadzania przybitki piaskowej do otworów strzałowych należy stosować zapalniki klasy co najmniej 0,45 A oraz sprzęt dopuszczony do stosowania w zakładach górniczych.