Rozdział 1

Kategorie zdolności do czynnej służby wojskowej. Właściwość i tryb postępowania komisji lekarskich

§ 1. Przy ustalaniu kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej oraz zasad zaliczania do tych kategorii w stosunku do żołnierzy pełniących służbę w jednostkach wojskowych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych - komisje lekarskie stosują przepisy rozdziału 1 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 czerwca 1992 r. w sprawie zasad określania zdolności do czynnej służby wojskowej oraz właściwości i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach (Dz. U. Nr 57, poz. 278).

§ 2. Orzeczenie o zdolności fizycznej i psychicznej do czynnej służby wojskowej w stosunku do żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową w jednostkach podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych, bez względu na miejsce pełnienia służby, wydaje:

1) Wojskowa Komisja Lekarska Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, zwana dalej "wojskową komisją lekarską",

2) Odwoławcza Wojskowa Komisja Lekarska Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, zwana dalej "komisją odwoławczą",

3) Centralna Komisja Lekarska Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, zwana dalej "Centralną Komisją Lekarską".

§ 3. 1. Do zadań wojskowej komisji lekarskiej należy orzekanie o:

1) zdolności do czynnej służby wojskowej,

2) potrzebie udzielenia urlopu zdrowotnego,

3) potrzebie udzielenia długotrwałego lub stałego zwolnienia żołnierza zawodowego ze względu na stan zdrowia od niektórych zajęć służbowych.

2. Ponadto na podstawie odrębnych przepisów do zadań wojskowej komisji lekarskiej należy orzekanie o:

1) związku ze służbą wojskową chorób i ułomności oraz śmierci żołnierzy w czynnej służbie wojskowej,

2) stopniu trwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej lub choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami i warunkami tej służby,

3) inwalidztwie i jego związku ze służbą wojskową żołnierzy zawodowych uznanych przez tę komisję za niezdolnych do zawodowej służby wojskowej,

4) związku obrażeń lub śmierci z wypadkiem, któremu osoba powołana do czynnej służby wojskowej lub z niej zwolniona uległa w czasie bezpośredniej drogi do jednostki wojskowej lub z powrotem,

5) inwalidztwie rencistów wojskowych poprzez przeprowadzenie badań kontrolnych oraz orzekanie o związku ich śmierci ze służbą wojskową,

6) inwalidztwie emerytów i rencistów wojskowych, skierowanych przez wojskowy organ emerytalny,

7) uprawnieniu członków rodzin żołnierzy zawodowych, emerytów i rencistów wojskowych oraz członków ich rodzin do korzystania z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia,

8) związku zranień, kontuzji i innych obrażeń lub chorób z działaniami wojennymi lub mającymi charakter wojenny w sprawach dotyczących osób ubiegających się o inwalidztwo wojenne, badanych przez obwodowe komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.

§ 4. Do zadań Odwoławczej Komisji Lekarskiej należy:

1) zatwierdzanie orzeczeń wydanych przez Wojskową Komisję Lekarską,

2) rozpatrywanie odwołań i sprzeciwów od orzeczeń wydanych przez Wojskową Komisję Lekarską,

3) orzekanie w sprawach, o których mowa w § 3, w razie uchylenia orzeczenia Wojskowej Komisji Lekarskiej.

§ 5. Do zadań Centralnej Komisji Lekarskiej należy:

1) sprawowanie fachowego nadzoru nad merytoryczną działalnością komisji lekarskich, o których mowa w § 2 pkt 1 i 2,

2) udzielanie wytycznych w zakresie orzecznictwa lekarskiego oraz rozstrzygania kwestii spornych lub nasuwających szczególne wątpliwości,

3) rozpatrywanie sprzeciwów od orzeczeń lekarskich, o których mowa w § 2 pkt 1 i 2,

4) współpraca z właściwymi jednostkami organizacyjnymi resortu spraw wewnętrznych oraz innymi organami i jednostkami organizacyjnymi, a także instytucjami naukowo-lekarskimi w zakresie spraw związanych z orzecznictwem wojskowo-lekarskim.

Rozdział 2

Kierowanie do wojskowej komisji lekarskiej

§ 6. 1. Do wojskowej komisji lekarskiej kieruje się z urzędu lub na prośbę - osoby ubiegające się o wydanie orzeczenia lekarskiego.

2. Do wojskowej komisji lekarskiej kieruje się z urzędu:

1) żołnierzy zwolnionych z zawodowej służby wojskowej z innych przyczyn niż z powodu stanu zdrowia,

2) żołnierzy niezawodowych przed zwolnieniem z:

a) zasadniczej służby wojskowej,

b) przeszkolenia wojskowego,

c) okresowej służby wojskowej

- jeżeli zdaniem lekarza jednostki wojskowej ich stan zdrowia w okresie służby uległ pogorszeniu,

3) żołnierzy, którzy nie wykonują obowiązków służbowych z powodu choroby:

a) żołnierzy zawodowych - przez kolejne 6 miesięcy,

b) żołnierzy służby okresowej - przez kolejne 3 miesiące,

c) żołnierzy służby zasadniczej pełnionej nadterminowo - przez kolejne 60 dni,

d) pozostałych żołnierzy służby zasadniczej oraz odbywających przeszkolenie wojskowe przez kolejne 30 dni,

4) żołnierzy, o których mowa w pkt 3, w celu wstępnego ustalenia uszczerbku na zdrowiu,

5) żołnierzy zawodowych i niezawodowych, jeżeli orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej jest niezbędne w postępowaniu karnym,

6) osoby powołane lub zwolnione z czynnej służby wojskowej, które uległy wypadkowi w czasie bezpośredniej drogi z miejsca zamieszkania do jednostki wojskowej lub z powrotem.

3. Niezależnie od przyczyn, o których mowa w ust. 2 pkt 1-4, żołnierz może być skierowany z urzędu do wojskowej komisji lekarskiej, jeżeli w stanie jego zdrowia nastąpiło nagłe pogorszenie, spowodowane wypadkiem lub ujawnieniem choroby, uniemożliwiające lub utrudniające pełnienie obowiązków służbowych.

4. Żołnierza zawodowego kieruje się na jego prośbę do wojskowej komisji lekarskiej, jeżeli stan jego zdrowia:

1) uniemożliwia mu pełnienie czynnej służby wojskowej,

2) uniemożliwia lub utrudnia mu pełnienie służby na zajmowanym stanowisku.

§ 7. 1. Skierowanie do wojskowej komisji lekarskiej zarządzają:

1) dyrektor Biura Kadr Ministerstwa Spraw Wewnętrznych - w stosunku do oficerów zajmujących stanowiska etatowe generałów oraz zastępców Szefa Biura Ochrony Rządu i dowódców pułków,

2) dowódca Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych - w stosunku do żołnierzy zawodowych pełniących służbę w dowództwie tych jednostek oraz dowódców jednostek nie wymienionych w pkt 1,

3) szef Biura Ochrony Rządu - w stosunku do żołnierzy zawodowych pełniących służbę w Biurze Ochrony Rządu, nie wymienionych w pkt 1,

4) dowódcy jednostek wojskowych - w stosunku do żołnierzy w służbie czynnej nie wymienionych w pkt 1-3, pełniących służbę w podległych jednostkach.

2. Skierowanie do wojskowej komisji lekarskiej zarządzają również:

1) Centralna Komisja Lekarska oraz komisja odwoławcza - w stosunku do każdego żołnierza w sprawach rozpatrywanych przez te komisje,

2) dowódcy jednostek wojskowych wykonujący rozkaz o zwolnieniu żołnierza z zawodowej służby wojskowej z innych przyczyn niż stan zdrowia - w stosunku do podległych żołnierzy,

3) sądy i prokuratury wojskowe oraz organy Żandarmerii Wojskowej - w stosunku do żołnierzy pozostających w ich dyspozycji,

4) kierownicy komórek kadrowych Biura Ochrony Rządu, Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Jednostki Wojskowej 2305 - w stosunku do osób ubiegających się o przyjęcie do służby w tych jednostkach.

3. Dyrektor Biura Kadr Ministerstwa Spraw Wewnętrznych może kierować do wojskowej komisji lekarskiej wszystkich żołnierzy.

§ 8. Na podstawie odrębnych przepisów do wojskowej komisji lekarskiej mogą kierować:

1) organy wojskowe właściwe do ustalania prawa do odszkodowania - wszystkich żołnierzy w czynnej służbie wojskowej,

2) wojskowe organy emerytalne - emerytów i rencistów wojskowych,

3) oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - osoby ubiegające się o uznanie za inwalidę wojennego, zbadane przez właściwe komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.

§ 9. 1. Organy kierujące żołnierza do wojskowej komisji lekarskiej są obowiązane przekazać tej komisji wszelkie informacje oraz dokumenty, które dotyczą okoliczności zachorowania żołnierza i mogą mieć znaczenie dla ustalenia związku choroby lub ułomności ze służbą wojskową.

2. Na wniosek przewodniczącego wojskowej komisji lekarskiej organy, o których mowa w ust. 1 (w tym także sądy, prokuratury wojskowe oraz organy Żandarmerii Wojskowej), są obowiązane dostarczyć komisji również inne dokumenty niezbędne dla wydania orzeczenia.

§ 10. Wzór skierowania do wojskowej komisji lekarskiej określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

Rozdział 3

Orzekanie przez wojskowe komisje lekarskie i tryb zatwierdzania orzeczeń

§ 11. 1. Wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie na podstawie badania lekarskiego, według kategorii i kryteriów, o których mowa w § 1, oraz na podstawie dokumentacji lekarskiej i innych dokumentów mających znaczenie w sprawie, a w szczególności dotyczących przebiegu i warunków pełnienia służby wojskowej przez osobę badaną.

2. W uzasadnionych wypadkach wojskowa komisja lekarska może wydać orzeczenie wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji lekarskiej.

3. Orzeczenie wydaje się niezwłocznie po skompletowaniu dokumentacji i po przeprowadzeniu niezbędnych badań.

4. Orzeczenie o stopniu trwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej albo choroby pozostającej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej wydaje się po zakończeniu leczenia albo wstępnie - jeżeli okres leczenia przekracza terminy określone w § 6 ust. 2 pkt 3.

5. Jeżeli wojskowa komisja lekarska nie może wydać orzeczenia z powodu braku dostatecznych dowodów, w szczególności dotyczących związku schorzeń, ułomności oraz śmierci ze służbą wojskową, powiadamia o tym zainteresowaną osobę, zobowiązując ją do dostarczenia w terminie nie przekraczającym 14 dni brakujących dokumentów; o dostarczenie tych dokumentów komisja lekarska może się również zwrócić do przełożonego lub organu, który skierował sprawę do komisji lekarskiej.

6. Po upływie terminu wyznaczonego do dostarczenia brakujących dokumentów, wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie na podstawie posiadanych dokumentów.

§ 12. 1. Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej powinno zawierać:

1) rozpoznanie lekarskie,

2) ustalenie kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej, a w razie stwierdzenia chorób i ułomności - określenie ich związku ze służbą wojskową,

3) szczegółowe uzasadnienie,

4) pouczenie o prawie odwołania się w terminie 14 dni od daty doręczenia orzeczenia.

2. Treść orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej dotyczącego:

1) stopnia trwałego uszczerbku na zdrowiu żołnierza w czynnej służbie wojskowej oraz związku śmierci tego żołnierza ze służbą wojskową wskutek wypadku lub choroby,

2) inwalidztwa żołnierza rezerwy oraz związku jego inwalidztwa lub śmierci ze służbą wojskową,

3) związku zranień, kontuzji oraz innych obrażeń i chorób z działaniami wojennymi lub mającymi charakter wojenny

- określają odrębne przepisy.

§ 13. Wojskowa komisja lekarska, orzekając o związku choroby ze służbą wojskową, kieruje się ustaleniami wykazów chorób powstałych lub ujawniających się w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej, określonych na podstawie odrębnych przepisów.

§ 14. 1. Wojskowa komisja lekarska orzeka w składzie trzech oficerów - lekarzy; orzeczenie podpisują wszyscy członkowie komisji.

2. Członek komisji, mający odrębne zdanie, może wnieść na piśmie sprzeciw od orzeczenia z podaniem uzasadnienia. Sprzeciw ten, łącznie z orzeczeniem i pozostałymi dokumentami, przewodniczący komisji przesyła do komisji odwoławczej, która jest obowiązana zająć stanowisko w sprawie w ciągu siedmiu dni od jego otrzymania.

§ 15. Orzeczenie wojskowych komisji lekarskich sporządza się na formularzach:

1) o niezdolności do zawodowej służby wojskowej - według wzoru stanowiącego załącznik nr 2 do rozporządzenia,

2) o zdolności do czynnej służby wojskowej - według wzoru stanowiącego załącznik nr 3 do rozporządzenia,

3) o związku śmierci ze służbą wojskową - według wzoru stanowiącego załącznik nr 4 do rozporządzenia,

4) o stopniu trwałego uszczerbku na zdrowiu - według wzoru stanowiącego załącznik nr 5 do rozporządzenia,

5) o związku zranień, kontuzji i innych obrażeń lub chorób z działaniami wojennymi lub mającymi charakter wojennych - według wzoru stanowiącego załącznik nr 6 do rozporządzenia,

6) o wyniku badania kontrolnego inwalidztwa rencistów wojskowych - według wzoru stanowiącego załącznik nr 7 do rozporządzenia.

§ 16. 1. Niezwłocznie po wydaniu orzeczenia, o którym mowa w § 15 pkt 1, 3 i 4 przewodniczący wojskowej komisji lekarskiej zawiadamia osobę zainteresowaną o jego treści; zawiadomienie sporządza się na formularzu według wzoru stanowiącego załącznik nr 8 do rozporządzenia i wręcza się zainteresowanej osobie lub przesyła listem poleconym.

2. W zawiadomieniu należy podać w szczególności rozpoznane schorzenia lub ułomności fizyczne albo psychiczne, określenie stopnia zdolności do służby wojskowej, związek schorzeń lub ułomności ze służbą, uzasadnienie orzeczenia oraz pouczenie o prawie odwołania się od orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej.

§ 17. 1. Orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej ustalające:

1) trwałą lub czasową niezdolność do zawodowej służby wojskowej w stosunku do żołnierzy pełniących tę służbę oraz istnienie lub nieistnienie związku ich schorzeń lub ułomności ze służbą wojskową,

2) związek śmierci ze służbą wojskową osób, o których mowa w § 3 ust. 2 pkt 4,

3) uszczerbek na zdrowiu żołnierza wskutek wypadku lub choroby

- podlegają zatwierdzeniu przez komisję odwoławczą.

2. Orzeczenia, o których mowa w ust. 1, po upływie terminu do wniesienia odwołania, przesyła się do komisji odwoławczej - w celu zatwierdzenia.

§ 18. Istotną treść orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej, a w szczególności ocenę zdolności do czynnej służby wojskowej oraz wymienienie stwierdzonych chorób i ułomności, wpisuje się do książki zdrowia żołnierza (emeryta, rencisty wojskowego).

§ 19. Jeżeli choroby i ułomności stwierdzone u osoby badanej nasuną wojskowej komisji lekarskiej uzasadnione podejrzenia, że zostały spowodowane przez nią umyślnie, należy orzec o stanie zdrowia tej osoby zgodnie z wynikami badań lekarskich, a o podejrzeniu powiadomić niezwłocznie właściwego prokuratora oraz przełożonego lub organ, który skierował tę osobę do komisji.

Rozdział 4

Orzekanie o potrzebie udzielenia urlopu zdrowotnego

§ 20. 1. Urlopu zdrowotnego udziela się żołnierzowi, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, po leczeniu w zakładzie leczniczym.

2. W uzasadnionych wypadkach urlopu zdrowotnego można udzielić po leczeniu ambulatoryjnym.

3. Urlopu zdrowotnego udziela się w szczególności jeżeli żołnierz nie wymaga już dalszego leczenia zakładowego, jednakże nie odzyskał jeszcze pełnej zdolności do wykonywania obowiązków służbowych.

4. Urlop zdrowotny może być udzielony także żołnierzowi, który został uznany przez wojskową komisję lekarską za niezdolnego do zawodowej służby wojskowej, jednakże stan jego zdrowia rokuje poprawę i odzyskanie zdolności do tej służby.

§ 21. 1. Urlopu zdrowotnego udziela się:

1) żołnierzom zawodowym - jednorazowo na okres 2 miesięcy, a w ciągu kolejnych 12 miesięcy - łącznie na okres 6 miesięcy,

2) żołnierzom pełniącym nadterminową zasadniczą służbę wojskową - jednorazowo na okres 30 dni, łącznie w okresie służby nadterminowej - na okres 3 miesięcy,

3) żołnierzom służby zasadniczej oraz żołnierzom odbywającym przeszkolenie wojskowe - jednorazowo na okres 30 dni.

2. Żołnierzom okresowej służby wojskowej uznanym za niezdolnych do czynnej służby wojskowej, którzy uzyskali, w trybie odrębnie określonym, zgodę na przedłużenie tej służby, udziela się urlopu zdrowotnego na okres służby.

§ 22. Przepisów § 20 i 21 ust. 1 nie stosuje się do żołnierzy zawodowych w służbie stałej, którzy odbyli służbę obowiązkową, zwalnianych z zawodowej służby wojskowej wskutek wypowiedzenia stosunku służbowego przez organ wojskowy.

Rozdział 5

Rozpatrywanie odwołań i sprzeciwów od orzeczeń wojskowej komisji lekarskiej

§ 23. 1. Prawo odwołania przysługuje od każdego nieprawomocnego orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej.

2. Jeżeli orzeczenie dotyczy ustalenia związku śmierci ze służbą wojskową, prawo odwołania przysługuje małżonkowi lub innemu najbliższemu członkowi rodziny zmarłego. Jeżeli orzeczenie dotyczy chorego psychicznie lub ubezwłasnowolnionego, prawo odwołania przysługuje także małżonkowi lub innemu najbliższemu członkowi rodziny.

3. Przedmiotem odwołania może być orzeczenie w całości lub w części.

4. Odwołanie wnosi się do komisji odwoławczej za pośrednictwem komisji, która wydała orzeczenie, w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia wymienionego w § 16 ust. 1 albo doręczenia orzeczenia nie podlegającego zatwierdzeniu.

§ 24. 1. Wojskowa komisja lekarska, od której orzeczenia zostało wniesione odwołanie, może odwołanie uwzględnić i wydać nowe orzeczenie, powiadamiając o tym odwołującego się.

2. W razie nie uwzględnienia odwołania wojskowa komisja lekarska, w terminie 7 dni od jego otrzymania, przesyła je wraz z aktami sprawy i uzasadnieniem własnej decyzji do komisji odwoławczej.

3. Odwołanie wniesione po terminie określonym w § 23 ust. 4 nie podlega rozpatrzeniu. W wyjątkowych wypadkach, należycie umotywowanych odwołanie wniesione po tym terminie może być rozpatrzone.

§ 25. 1. Komisja odwoławcza rozpatruje odwołanie w składzie trzech oficerów-lekarzy.

2. Komisja odwoławcza orzeka w zasadzie na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach orzeczniczo-lekarskich; w razie potrzeby komisja może przeprowadzić ponowne badanie lekarskie, a także skierować badanego na obserwację szpitalną. Komisja może również przeprowadzić dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić przeprowadzenie tego postępowania komisji, która wydała orzeczenie.

3. Komisja odwoławcza może:

1) utrzymać w mocy orzeczenie.

2) uchylić je oraz zarządzić ponowne badanie i wydanie nowego orzeczenia przez wojskową komisję lekarską.

3) uchylić orzeczenie i wydać nowe.

§ 26. Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej. wydane w wyniku rozpatrzenia odwołania. jest ostateczne.

§ 27. Przepisy § 25 i 26 stosuje się odpowiednio do rozpatrywania sprzeciwów.

§ 28. Przewodniczący wojskowej komisji lekarskiej. która wydała orzeczenie w trybie § 25 ust. 3 lub § 27, zawiadamia o tym komisję, której orzeczenie zostało uchylone, a w razie utrzymania w mocy orzeczenia - zawiadamia na piśmie o tej decyzji zainteresowanego, podając jej uzasadnienie. Zawiadomienie wysyła się również do wojskowej komisji lekarskiej. która wydała orzeczenie.

Rozdział 6

Uchylanie orzeczeń wojskowych komisji lekarskich w trybie nadzoru

§ 29. 1. Przewodniczący Centralnej Komisji Lekarskiej może w trybie nadzoru uchylić każde orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej sprzeczne z prawem lub wydane z pominięciem istotnych okoliczności faktycznych.

2. W razie uchylenia orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej, organ. o którym mowa w ust. 1. zarządza ponowne rozpatrzenie sprawy przez wojskową komisję lekarską i powiadamia o tym zainteresowanego.

§ 30. Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej wydane w trybie określonym w § 29 ust. 1 jest ostateczne.

Rozdział 7

Przepisy przejściowe i końcowe

§ 31. 1. Osoby. które na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów zostały zaliczone, ze względu na zdolność do służby wojskowej, do kategorii "A" grupy "A₁", "A₂" i _"A₃". z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia uzyskują:

1) grupa "A_1`" - kategorię "A".

2) grupa ..A₂" - kategorię "A". z wyjątkiem osób o których mowa w ust. 2,

3) grupa "A₃" - kategorię "D".

2. Osoby. które zostały zaliczone do kategorii "A" grupy "A₂" na podstawie schorzeń i ułomności wymienionych w tabeli zamiennej stanowiącej załącznik nr 12 do rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej. o którym mowa w § 1 niniejszego rozporządzenia - uzyskują kategorię "D".

§ 32. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.