Część ogólna

Dział I

ORGANIZACJA WEWNĘTRZNA PROKURATUR

Rozdział 1

Przepisy wstępne

§ 1. Prokuratorzy powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury wykonują swe zadania na podstawie ustawy o prokuraturze i innych ustaw oraz przepisów niniejszego regulaminu.

§ 2. Właściwość prokuratora bez bliższego określenia oznacza ustalony wewnętrznym podziałem zadań zakres jego czynności w jednostce organizacyjnej prokuratury, do której został powołany.

§ 3. Przepisy regulaminu o przełożonych odnoszą się także do ich zastępców.

§ 4. Artykuły powołane w regulaminie bez bliższego określenia oznaczają artykuły ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 1991 r. Nr 25, poz. 103, Nr 55, poz. 234, Nr 100, poz. 443 i Nr 113, poz. 491), a paragrafy – paragrafy niniejszego regulaminu.

Rozdział 2

Nazwy, tablice i pieczęcie urzędowe prokuratur

§ 5. Nazwy prokuratur oraz ich ośrodków zamiejscowych określają przepisy wydane na podstawie art. 17 ust. 5 i 6.

§ 6. 1. Na zewnątrz budynku prokuratury umieszcza się w widocznym miejscu tablicę z nazwą prokuratury oraz godłem państwowym.

2. Na tablicy nie wymienia się siedziby prokuratury.

3. Przepis ust. 2 nie ma zastosowania do prokuratur funkcjonujących w tymczasowych siedzibach oraz do ośrodków zamiejscowych; na tablicy wymienia się nazwy obu miejscowości.

4. Wewnątrz budynku umieszcza się tablicę informacyjną, wskazującą pełne nazwy komórek organizacyjnych prokuratury oraz ich rozmieszczenie.

§ 7. Prokuratury wojewódzkie i rejonowe używają pieczęci urzędowych z godłem państwowym i nazwą prokuratury, określonych w obowiązujących przepisach.

§ 8. Odpowiedzialność za posługiwanie się pieczęciami i ich przechowywanie spoczywa na kierownikach sekretariatów.

Rozdział 3

Wewnętrzna struktura prokuratur

§ 9. 1. W prokuraturach wojewódzkich mogą być tworzone wydziały oraz działy – samodzielne bądź wchodzące w skład wydziałów, obejmujące swym zakresem działania problematykę: postępowania przygotowawczego, postępowania sądowego, udziału prokuratora w innych postępowaniach, sprawy organizacyjne, kadrowe oraz budżetowo-administracyjne.

2. W prokuraturach wojewódzkich, w których siedzibie powołano sądy apelacyjne, tworzy się ponadto wydziały obejmujące swym zakresem działania udział prokuratorów w postępowaniu przed tymi sądami.

3. Wydziałami kierują naczelnicy wydziałów, a działami – kierownicy działów.

§ 10. 1. W prokuraturach rejonowych mogą być tworzone działy lub sekcje – samodzielne bądź wchodzące w skład działów, według kryteriów rzeczowych lub terytorialnych.

2. Działami lub sekcjami kierują kierownicy tych komórek, a w prokuraturach o niewielkiej obsadzie kadrowej – prokurator rejonowy lub jego zastępca.

§ 11. W każdej prokuraturze działa sekretariat wykonujący prace kancelaryjno-biurowe i pomocnicze w sprawach załatwianych przez prokuratorów lub w zleconym zakresie przewidziane w ustawach czynności formalnoprawne, które nie są zastrzeżone do wyłącznej kompetencji prokuratora.

§ 12. Szczegółowe zasady dotyczące wewnętrznej organizacji powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury oraz zakres działania sekretariatów i innych działów administracji określa zarządzenie Ministra Sprawiedliwości, wydane na podstawie art. 18 ust. 2.

Rozdział 4

Organizacja pracy prokuratur

§ 13. 1. Prokurator, wykonując samodzielnie czynności określone w ustawach, jest odpowiedzialny za prawidłowość i terminowość tych czynności, a zwłaszcza za treść i formę postanowień, zarządzeń i innych pism procesowych oraz rzetelność ustnych sprawozdań i ścisłość informacji.

2. Prokurator podpisuje sporządzone przez siebie pisma z zakresu zleconych mu czynności, jeżeli przepisy regulaminu lub wewnętrznego podziału czynności nie stanowią inaczej. Każde pismo sporządzone przez prokuratora powinno zawierać jego imię i nazwisko, stanowisko służbowe oraz datę.

§ 14. 1. Prawo wydawania poleceń co do treści czynności, o których mowa w art. 8 ust. 2, przysługuje przełożonym: Prokuratorowi Generalnemu, prokuratorom wojewódzkim i prokuratorom rejonowym, a ponadto w zakresie zleconych czynności – dyrektorowi Departamentu Prokuratury w Ministerstwie Sprawiedliwości i naczelnikom wydziałów (kierownikom samodzielnych działów) prokuratur wojewódzkich.

2. Jeżeli polecenie dotyczy treści czynności w postępowaniu karnym, cywilnym, administracyjnym lub innym postępowaniu, prokurator może – zwłaszcza gdy nie zgadza się z treścią polecenia – żądać doręczenia mu go na piśmie wraz z uzasadnieniem.

3. Jeżeli prokurator nie zgadza się z poleceniem, może żądać zmiany polecenia lub wyłączenia go od wykonania czynności albo od udziału w sprawie.

4. Każde z żądań, o których mowa w ust. 2 i 3, prokurator zgłasza na piśmie przełożonemu, który wydał polecenie.

§ 15. 1. Jeżeli prokurator przełożony nie uwzględnił żądania wyłączenia prokuratora od wykonania czynności albo od udziału w sprawie, prokurator może zwrócić się na piśmie o ostateczne rozstrzygnięcie tej sprawy do prokuratora bezpośrednio przełożonego nad prokuratorem, który wydał polecenie.

2. Uprawnienia prokuratorów bezpośrednio przełożonych przysługują w zakresie zleconych czynności także dyrektorowi Departamentu Prokuratury w Ministerstwie Sprawiedliwości wobec prokuratorów wojewódzkich oraz naczelnikowi wydziału (kierownikowi samodzielnego działu) prokuratury wojewódzkiej wobec prokuratorów rejonowych.

§ 16. Stanowisko zajęte przez przełożonego w związku z żądaniem, o którym mowa w § 14 ust. 3 i § 15 ust. 1, powinno być wyrażone na piśmie.

§ 17. Prokurator przełożony, który nie uwzględnił żądania prokuratora zmiany polecenia lub wyłączenia go od wykonania czynności albo od udziału w sprawie, przejmuje odpowiedzialność służbową za treść czynności; prokurator występujący z żądaniem obowiązany jest wykonać polecenie.

§ 18. 1. Prokurator przełożony uprawniony jest do przejęcia sprawy i wykonania czynności należącej do prokuratora podległego, a także do zmiany lub uchylenia jego decyzji.

2. Zmiana lub uchylenie decyzji, której treść podana została do wiadomości stron, ich pełnomocników lub obrońców oraz innych uprawnionych osób, może nastąpić wyłącznie z zachowaniem trybu i zasad określonych w ustawie.

§ 19. Prokurator pełniący funkcję kierownika komórki organizacyjnej w danej prokuraturze jest zwierzchnikiem w stosunku do prokuratorów zatrudnionych w tej komórce.

§ 20. Prokuratorem nadrzędnym jest prokurator kierujący jednostką organizacyjną prokuratury wyższego stopnia, a także prokurator tej jednostki w zakresie zleconych mu czynności.

§ 21. Zapatrywania prawne i wskazania prokuratora nadrzędnego co do dalszego postępowania, zawarte w treści decyzji podjętej w trybie instancyjnym, są wiążące dla prokuratorów prokuratury niższego stopnia.

§ 22. 1. Prokurator przełożony (nadrzędny), wydając polecenie, powinien zachować drogę służbową. Zachowanie takiej drogi obowiązuje również w korespondencji z prokuratorem przełożonym (nadrzędnym).

2. Jeżeli jednak polecenie zostało wydane z pominięciem drogi służbowej, prokurator wykonujący je zawiadamia o tym bezpośredniego zwierzchnika.

§ 23. Jeżeli po wydaniu polecenia a przed jego wykonaniem lub podczas wykonywania nastąpi istotna zmiana ustaleń faktycznych, uzasadniająca potrzebę wydania odmiennego polecenia, prokurator wykonujący polecenie niezwłocznie informuje o tym przełożonego lub zwierzchnika, a gdy nie jest to możliwe – wykonuje polecenie z uwzględnieniem powstałej zmiany lub odstępuje od wykonania, informując o tym natychmiast wydającego polecenie.

§ 24. Zastępowanie się prokuratorów przy wykonywaniu czynności określonych w podziale ich zadań wymaga zgody zwierzchnika, a w wypadkach nie cierpiących zwłoki – bezzwłocznego powiadomienia go o tym, po wykonaniu czynności.

§ 25. Przed przekazaniem sprawy według właściwości innej jednostce organizacyjnej prokuratury należy dokonać czynności nie cierpiących zwłoki.

§ 26. 1. W razie potrzeby dokonania czynności w okręgu działania innej prokuratury, można zwrócić się do niej o udzielenie pomocy prawnej.

2. We wniosku o udzielenie pomocy prawnej należy określić czynności, jakie mają być dokonane, oraz wskazać okoliczności wymagające wyjaśnienia. Do wniosku powinny być dołączone niezbędne odpisy akt sprawy. Akta lub odpowiednią ich część przesyła się tylko w razie istotnej potrzeby, mając na uwadze, aby nie hamowało to toku postępowania.

3. Prokurator wezwany do udzielenia pomocy prawnej powinien bezzwłocznie dokonać czynności, tak aby nie zachodziła konieczność ich powtarzania lub uzupełniania, a także z własnej inicjatywy wykonać inne niezbędne czynności.

4. Jeżeli zleconych czynności nie można wykonać w ciągu 14 dni, należy bezzwłocznie zawiadomić właściwego prokuratora o przyczynie zwłoki, z podaniem terminu wykonania czynności.

§ 27. 1. Zawiadomienie o odmowie lub częściowej odmowie uwzględnienia prośby, wniosku lub skargi należy wysłać zainteresowanemu bezzwłocznie, wraz z uzasadnieniem i pouczeniem o przysługujących mu uprawnieniach.

2. Jeżeli prośba, wniosek lub skarga pochodzi od osoby nie będącej w stanie dochodzić swych praw, prokurator, gdy nie jest obowiązany do podjęcia działania z urzędu, powinien rozważyć możliwość udzielenia tej osobie pomocy prawnej lub zainteresować właściwą instytucję potrzebą udzielenia takiej pomocy.

§ 28. 1. W korespondencji między jednostkami organizacyjnymi prokuratury obowiązują następujące zasady:

1) prokurator wojewódzki podpisuje pisma do Prokuratora Generalnego oraz do dyrektora departamentu (gabinetu, biura) Ministerstwa Sprawiedliwości; inne pisma do Ministerstwa Sprawiedliwości może podpisywać naczelnik wydziału prokuratury wojewódzkiej,

2) pisma z prokuratury wojewódzkiej do prokuratora rejonowego podpisuje prokurator wojewódzki lub prokurator nadrzędny działający w zakresie zleconych mu czynności.

2. Prokurator rejonowy może na żądanie departamentu (gabinetu, biura) Ministerstwa Sprawiedliwości przekazać korespondencję bez pośrednictwa prokuratora wojewódzkiego.

§ 29. 1. Pisma prokuratora wojewódzkiego do naczelnych i centralnych organów państwowych oraz do przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych przesyła się za pośrednictwem odpowiednich departamentów (gabinetu) Ministerstwa Sprawiedliwości, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do pism procesowych.

Rozdział 5

Czas urzędowania, dyżury i godziny przyjęć interesantów

§ 30. Prokurator wojewódzki określa rozkład czasu pracy w prokuraturze wojewódzkiej i w prokuraturach rejonowych, uwzględniając zasady przyjęte w terenowych organach administracji rządowej i w innych urzędach państwowych.

§ 31. 1. Prokurator przełożony może zarządzić pełnienie przez prokuratorów dyżurów po godzinach pracy lub w dni wolne od pracy.

2. W razie niepełnienia dyżurów należy zapewnić możliwość kontaktu służbowego z wyznaczonym prokuratorem po godzinach pracy w celu załatwienia pilnych spraw.

§ 32. 1. Sekretariaty prokuratur wojewódzkich i rejonowych przyjmują interesantów przez cały czas urzędowania.

2. Kierownicy jednostek organizacyjnych prokuratury ustalają godziny przyjęć interesantów osobiście oraz przez swych zastępców i pozostałych prokuratorów.

§ 33. 1. Dni i godziny przyjęć interesantów podaje się do publicznej wiadomości przez ogłoszenie na tablicy informacyjnej w budynku prokuratury.

2. Na tablicy informacyjnej podaje się także godziny przyjęć kierowników jednostek organizacyjnych wyższego stopnia w sprawach skarg i wniosków.

Dział II

KIEROWANIE PRACĄ PROKURATUR

Rozdział 1

Zadania kierowników jednostek i komórek organizacyjnych prokuratur

§ 34. Prokuratorzy pełniący funkcje kierownicze odpowiedzialni są za prawidłową i sprawną realizację zadań służbowych w powierzonych im jednostkach i komórkach organizacyjnych prokuratury, a w szczególności za właściwą organizację pracy oraz kształtowanie w podległych im zespołach postaw indywidualnej odpowiedzialności za wyniki pracy.

§ 35. W celu realizacji zadań służbowych prokurator wojewódzki może wydawać stosowne zarządzenia i pisma okólne.

§ 36. Kierownicy jednostek organizacyjnych prokuratury dokonują podziału czynności, sporządzają plany pracy obejmujące ważniejsze działania, sprawują nadzór nad pracą podległych prokuratorów, w razie potrzeby zwołują odprawy, narady i konferencje oraz podejmują inne niezbędne czynności dla prawidłowego i sprawnego kierowania jednostką.

§ 37. Kierownicy jednostek organizacyjnych reprezentują prokuraturę wobec organów państwowych i samorządowych działających na terenie ich właściwości oraz współdziałają z nimi w zakresie przewidzianym w ustawach.

§ 38. Współdziałanie, o którym mowa w § 37, nie może powodować naruszenia niezależności prokuratora, a zwłaszcza pozaprawnego wpływania na jego decyzje i czynności.

Rozdział 2

Podział czynności

§ 39. 1. Kierownicy jednostek organizacyjnych prokuratury dokonują podziału czynności podległych im prokuratorów, określając zakres i rodzaj wykonywanych przez nich zadań, z jednoczesnym wskazaniem czynności zastrzeżonych dla siebie oraz form i zakresu służbowego nadzoru wewnętrznego.

2. Przy podziale czynności należy w miarę możliwości uwzględnić indywidualne zainteresowania, kwalifikacje, uzdolnienia i doświadczenie zawodowe poszczególnych pracowników, a także przestrzegać zasady równomiernego obciążenia ich pracą.

3. Podziału czynności dokonuje się w formie zarządzenia, którego treść podaje się do wiadomości wszystkich pracowników, czyniąc o tym stosowną adnotację z datą i podpisem zainteresowanych.

§ 40. Prokurator jest obowiązany:

1) na polecenie przełożonego wykonywać również czynności, które nie należą do jego obowiązków określonych podziałem czynności,

2) z ważnych względów służbowych, zwłaszcza w przypadkach nie cierpiących zwłoki albo na polecenie przełożonego, wykonywać swe obowiązki także poza ustalonym czasem pracy,

3) powiadomić niezwłocznie przełożonego o przeszkodzie uniemożliwiającej pełnienie służby.

§ 41. Przełożeni i zwierzchnicy, niezależnie od sprawowania funkcji kierowniczych, powinni także wykonywać czynności bezpośrednio związane z realizacją zadań ustawowych prokuratury.

Rozdział 3

Nadzór służbowy

§ 42. Prokurator przełożony i zwierzchnik służbowy sprawują nadzór nad czynnościami podległych prokuratorów.

§ 43. Z tytułu sprawowanego nadzoru w ramach tej samej jednostki organizacyjnej przełożony w szczególności:

1) kontroluje obciążenie i wydajność pracy podległych prokuratorów,

2) może żądać relacji o przebiegu czynności w poszczególnych sprawach i w razie potrzeby wydawać polecenia co do kierunków postępowania, a nawet treści czynności,

3) zapoznaje się z aktami prowadzonych postępowań,

4) sprawdza przygotowanie i poziom wystąpień prokuratorskich przed sądem,

5) dokonuje kontroli załatwianych spraw,

6) przeprowadza analizy prawidłowości realizacji zadań służbowych.

§ 44. 1. O wszczęciu postępowania przygotowawczego w sprawach dużej wagi, ze względu na ich rodzaj, charakter i skutki, prokurator jest obowiązany bezzwłocznie informować prokuratora nadrzędnego. Z własnej inicjatywy prokurator powinien informować prokuratora nadrzędnego o sprawach zawiłych, zwłaszcza gdy sprawa wymaga konsultacji. Sprawy te mogą być objęte nadzorem służbowym prokuratora nadrzędnego.

2. Decyzję o objęciu sprawy nadzorem podejmuje w Ministerstwie Sprawiedliwości dyrektor lub wicedyrektor Departamentu Prokuratury, a w prokuraturze wojewódzkiej – prokurator wojewódzki, jego zastępca lub naczelnik wydziału, informując o tym odpowiednią jednostkę organizacyjną.

§ 45. 1. Sprawowanie nadzoru służbowego przez jednostkę nadrzędną powinno odbywać się z poszanowaniem zasady samodzielności prokuratora.

2. Wykonywanie nadzoru służbowego polega przede wszystkim na osobistym zapoznaniu się prokuratora sprawującego nadzór z aktami sprawy w celu udzielenia konsultacji lub wytycznych. Jeżeli zachodzi potrzeba wydania odpowiednich poleceń co do treści czynności, należy przekazać je kierownikowi jednostki lub jego zastępcy; nadzór nie może ograniczać się wyłącznie do żądania nadsyłania informacji i sprawozdań.

§ 46. Prokurator nadrzędny, sprawujący bezpośredni nadzór nad postępowaniem prowadzonym w prokuraturze niższego stopnia, nie może rozstrzygać zażaleń na powzięte w toku tego postępowania – na jego polecenie lub za jego zgodą – postanowienia i inne decyzje podlegające zaskarżeniu. Do rozstrzygnięcia takiego zażalenia wyznacza się innego prokuratora.

§ 47. Funkcje nadzorcze Prokuratora Generalnego w stosunku do prokuratorów prokuratur wojewódzkich oraz prokuratorów wojewódzkich wobec podległych prokuratorów prokuratur rejonowych są realizowane także poprzez nadzór instancyjny oraz wizytacje i lustracje.

Rozdział 4

Aprobata

§ 48. Aprobata należy do prokuratora przełożonego lub zwierzchnika służbowego, którym uprawnienie to przekazano.

§ 49. 1. Udzielenie aprobaty lub odmowa jej udzielenia następuje przez zamieszczenie na rękopisie albo odpisie pisma procesowego odpowiedniej adnotacji, daty i podpisu.

2. W razie odmowy aprobaty, informuje się prokuratora o powodach tej decyzji i udziela mu wskazówek co do sposobu załatwienia sprawy lub usunięcia stwierdzonych uchybień.

§ 50. Jeżeli uzyskanie aprobaty przed podjęciem określonej decyzji jest niemożliwe lub w znacznym stopniu utrudnione, a okoliczności sprawy wymagają niezwłocznego działania, prokurator decyduje samodzielnie, zawiadamiając bezzwłocznie przełożonego lub zwierzchnika o zajętym stanowisku.

§ 51. Postanowienia kończące postępowanie przygotowawcze, akty oskarżenia oraz wnioski procesowe sporządzone przez asesora podlegają aprobacie.

§ 52. 1. Prokurator przełożony może w razie potrzeby zarządzić objęcie aprobatą wszystkich bądź niektórych pism procesowych, wymienionych w § 51, sporządzonych przez podległego mu prokuratora.

2. Zarządzenie o objęciu aprobatą uchyla się po ustaniu przyczyny powodującej jego wydanie.

Rozdział 5

Wizytacja i lustracja

§ 53. 1. Wizytację i lustrację przeprowadza się stosownie do potrzeb, zwłaszcza gdy pojawiają się sygnały o istotnych nieprawidłowościach w działalności danej prokuratury. Wizytację prokuratur rejonowych przeprowadza się jednak nie rzadziej niż raz na 3 lata. Lustrację przeprowadza się, gdy zachodzi potrzeba pilnego usunięcia powtarzających się uchybień w praktyce danej prokuratury.

2. Wizytacja i lustracja obejmuje:

1) kontrolę realizacji ustawowych zadań przez jednostki organizacyjne prokuratury, a zwłaszcza badanie prawidłowości i poziomu pracy,

2) ocenę wypełniania obowiązków służbowych przez prokuratorów i pracowników administracyjnych oraz ich kwalifikacji zawodowych i kultury pracy,

3) ocenę sposobu kierowania, a zwłaszcza organizacji pracy i podziału czynności w kontrolowanych prokuraturach,

4) udzielanie jednostkom organizacyjnym prokuratury instruktażu w rozwiązywaniu istotnych problemów w pracy oraz w usprawnianiu ich działalności.

§ 54. 1. Zarządzenie o przeprowadzeniu wizytacji lub lustracji prokuratury wojewódzkiej wydaje Prokurator Generalny, a prokuratury rejonowej – prokurator wojewódzki.

2. W zarządzeniu określa się zadania, zakres, termin oraz skład zespołu wizytującego, ze wskazaniem prokuratora – przewodniczącego zespołu.

§ 55. O zamierzonej wizytacji zawiadamia się kierownika prokuratury w terminie umożliwiającym przygotowanie żądanych materiałów i akt. Termin ten nie może być krótszy niż 14 dni.

§ 56. Wizytacje i lustracje przeprowadzają wizytatorzy oraz inspektorzy do spraw biurowości. Do udziału w wizytacjach i lustracjach mogą być powoływani pracownicy prokuratur wojewódzkich, z wyłączeniem pracowników kontrolowanej jednostki organizacyjnej.

§ 57. Poczynione w toku wizytacji (lustracji) ustalenia omawia się z zainteresowanymi prokuratorami i innymi pracownikami, wysłuchując ich wyjaśnień. O istotniejszych spostrzeżeniach, wskazujących na potrzebę bezzwłocznego usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości, informuje się kierownika jednostki.

§ 58. Z przebiegu wizytacji sporządza się protokół, który powinien zawierać:

1) określenie zakresu wizytacji,

2) poczynione ustalenia oraz w razie potrzeby sposób usunięcia przyczyn stwierdzonych nieprawidłowości,

3) liczbę skontrolowanych spraw, oceny badanych działów pracy i ogólną ocenę kontrolowanej jednostki oraz określenie poziomu pracy prokuratorów i pracowników administracyjnych, a także osobną ocenę pracy kierownika jednostki organizacyjnej,

4) wnioski końcowe i zalecenia powizytacyjne.

§ 59. 1. Przy formułowaniu ocen bierze się pod uwagę ustalenia dotyczące zwłaszcza:

1) prawidłowości czynności procesowych,

2) sprawności i poziomu prowadzonych bądź nadzorowanych postępowań,

3) wszechstronności oraz dokładności w zakresie ustaleń faktycznych,

4) przestrzegania terminów procesowych,

5) trafności podejmowanych decyzji oraz poziomu sporządzanych orzeczeń i innych pism procesowych,

6) aktywności i poziomu wystąpień prokuratorskich w postępowaniu sądowym,

7) prawidłowości oceny orzeczeń sądowych i praktyki rewizyjnej.

2. Za oczywiście rażące uchybienia w pracy uważa się zwłaszcza:

1) znaczną i zawinioną przewlekłość postępowania,

2) bezpodstawną decyzję w przedmiocie tymczasowego aresztowania,

3) bezpodstawne postanowienie kończące postępowanie przygotowawcze,

4) nieuzasadniony akt oskarżenia,

5) oczywiście niesłuszny wniosek w zakresie wymiaru kary,

6) niezaskarżenie oczywiście niesłusznego orzeczenia sądowego,

7) zawinione niewykonanie polecenia przełożonego co do treści czynności lub niezachowanie terminu zawitego

3. Przy formułowaniu ogólnej oceny kontrolowanej jednostki uwzględnia się ponadto:

1) stan kadrowy i warunki pracy prokuratury objętej kontrolą,

2) stopień obciążenia przypadającego na jednego pracownika,

3) odsetek skomplikowanych spraw,

4) liczbę oraz zasadność skarg na prokuratorów i pracowników administracyjnych prokuratury.

4. Przy ustalaniu wyników wizytacji ocenia się poszczególne działy pracy oraz całokształt funkcjonowania kontrolowanej prokuratury, określając, czy i w jakim stopniu wywiązuje się ona z ustawowych zadań, z uwzględnieniem wyników poprzedniej kontroli.

§ 60. 1. Protokół wizytacji w ciągu 14 dni od jej zakończenia przesyła się kierownikowi kontrolowanej jednostki, który ma prawo zgłosić uwagi do protokołu w terminie 7 dni od jego otrzymania. W razie potrzeby do uwag tych ustosunkowuje się zespół wizytacyjny.

2. Ocenę pracy prokuratury, przedstawioną przez zespół wizytacyjny, zatwierdza – po rozpatrzeniu uwag kierownika kontrolowanej jednostki – prokurator przełożony zarządzający wizytację; przełożony podpisuje zalecenia powizytacyjne.

§ 61. 1. Wyniki wizytacji omawia się na naradzie prokuratorów kontrolowanej jednostki w terminie 14 dni od przekazania uwag do protokołu powizytacyjnego.

2. Omówienie wyników wizytacji w prokuraturze wojewódzkiej odbywa się z udziałem Prokuratora Generalnego, a w prokuraturze rejonowej – z udziałem prokuratora wojewódzkiego.

§ 62. W razie stwierdzenia oczywiście rażących uchybień przeprowadza się – po upływie wyznaczonego terminu – sprawdzenie wykonania zaleceń powizytacyjnych.

§ 63. 1. Z lustracji sporządza się notatkę, w której zamieszcza się dane dotyczące jej zakresu, poczynionych ustaleń, ujawnionych uchybień i ich przyczyn, wydanych zaleceń oraz podjętych środków.

2. Notatkę z lustracji przesyła się kierownikowi kontrolowanej jednostki, zakreślając termin wykonania zaleceń.

Rozdział 6

Informacje i sprawozdawczość

§ 64. Prokurator informuje bezzwłocznie przełożonego o ważniejszych wydarzeniach poruszających opinię społeczną, naruszeniach w stopniu znacznym porządku prawnego, a zwłaszcza o sprawach dużej wagi ze względu na ich rodzaj, charakter i skutki.

§ 65. Prokurator przełożony może żądać informacji lub sprawozdania dotyczącego poszczególnej sprawy lub grupy spraw.

§ 66. Zasady sporządzania sprawozdań statystycznych oraz bieżącej statystyki policyjno-prokuratorskiej określają odrębne przepisy.

Rozdział 7

Współdziałanie z prasą

§ 67. 1. Prokuratorzy współdziałają z prasą w zakresie:

1) upowszechniania informacji służących umacnianiu praworządności,

2) urzeczywistniania zasady jawności życia publicznego i kontroli społecznej oraz przeciwdziałania negatywnym zjawiskom życia społecznego.

2. Współdziałanie z prasą prokuratorzy realizują przez:

1) przekazywanie informacji dotyczących działalności prokuratury, ze szczególnym uwzględnieniem spraw poruszających opinię społeczną,

2) konferencje prasowe, wywiady i publikacje o tematyce społeczno-prawnej.

§ 68. Stałe kontakty z prasą utrzymują:

1) w prokuraturach wojewódzkich – rzecznicy prasowi.

2) w prokuraturach rejonowych – prokurator rejonowy lub jego zastępca.

§ 69. Udzielane prasie informacje nie mogą naruszać chronionych prawem dóbr osobistych uczestników postępowania.

§ 70. Odpowiedzi na krytykę oraz sprostowania publikowanych wiadomości nieprawdziwych lub nieścisłych kierują do prasy rzecznicy prasowi.

Dział III

SPRAWY OSOBOWE

Rozdział 1

Wnioski i decyzje w sprawach ze stosunku pracy podległych prokuratorów i innych pracowników

§ 71. Prokurator rejonowy przedstawia prokuratorowi wojewódzkiemu pisemne wnioski w sprawach ze stosunku pracy podległych pracowników.

§ 72. 1. Prokurator wojewódzki:

1) dokonuje podziału etatów prokuratorskich, administracyjnych i obsługi na prokuratury rejonowe i komórki organizacyjne prokuratury wojewódzkiej,

2) występuje z wnioskami o powołanie i odwołanie prokuratorów oraz mianowanie i zwolnienie asesorów prokuratury, powołanie do pełnienia funkcji i odwołanie prokuratora rejonowego, naczelnika wydziału, kierownika samodzielnego działu w prokuraturze wojewódzkiej oraz kierownika ośrodka zamiejscowego prokuratury wojewódzkiej, o wyznaczenie prokuratora do występowania przed sądem apelacyjnym, a także w innych sprawach zastrzeżonych do decyzji Prokuratora Generalnego,

3) powołuje do pełnienia funkcji w prokuraturze wojewódzkiej: wizytatora, rzecznika prasowego, kierownika wojewódzkiego ośrodka szkolenia, konsultanta, kierownika działu w wydziale oraz do pełnienia funkcji w prokuraturze rejonowej: zastępcy prokuratora rejonowego, kierownika ośrodka zamiejscowego, kierownika działu i sekcji oraz odwołuje z tych funkcji,

4) wyznacza patronów aplikantów po rozpatrzeniu wniosków prokuratorów rejonowych,

5) mianuje i zwalnia aplikantów prokuratury,

6) powierza na okres do 6 miesięcy pełnienie funkcji prokuratora rejonowego, naczelnika wydziału lub kierownika samodzielnego działu w prokuraturze wojewódzkiej oraz kierownika ośrodka zamiejscowego prokuratury wojewódzkiej,

7) w granicach posiadanego funduszu, z zachowaniem przepisów o wynagrodzeniu, przyznaje podległym pracownikom administracyjnym i obsługi kolejne wyższe stawki wynagrodzenia zasadniczego i dodatków,

8) ze względów służbowych deleguje pracowników do innej jednostki w tej samej lub innej miejscowości,

9) udziela prokuratorowi urlopu w wymiarze do 1 miesiąca dla załatwienia ważnych spraw rodzinnych lub osobistych,

10) na podstawie przepisów szczególnych udziela urlopów wychowawczych oraz aplikantom i pracownikom administracyjnym urlopów bezpłatnych,

11) podejmuje decyzje we wszystkich innych sprawach dotyczących pracowników, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

2. Uprawnienie do podejmowania decyzji w prokuraturach rejonowych w sprawach ze stosunku pracy pracowników obsługi prokurator wojewódzki może przekazać prokuratorom rejonowym.

3. Prokurator wojewódzki przyjmuje ślubowania od aplikantów i pracowników administracyjnych, wręcza akty nominacyjne i wyróżnienia.

§ 73. 1. Prokurator wojewódzki wydaje decyzje i składa wnioski w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej:

1) prokuratorów – w ramach ustawowych uprawnień przełożonego dyscyplinarnego,

2) mianowanych pracowników administracyjnych i aplikantów – w ramach określonych przepisami prawa uprawnień kierownika urzędu.

2. Jeżeli zachodzi potrzeba pociągnięcia prokuratora do odpowiedzialności karnej, właściwy prokurator, po dokonaniu niezbędnych czynności, występuje do przełożonego dyscyplinarnego o skierowanie do komisji dyscyplinarnej wniosku o zezwolenie na ściganie.

3. Przełożony dyscyplinarny w wypadku, o którym mowa w ust. 2, rozważy potrzebę zawieszenia prokuratora w czynnościach.

§ 74. 1. Kierownik jednostki organizacyjnej prokuratury ustala roczny plan urlopów prokuratorów i innych pracowników.

2. Prokurator wojewódzki ustala także plan urlopów prokuratorów rejonowych.

3. Kierownicy jednostek organizacyjnych prokuratury – zgodnie z ustalonym planem – udzielają urlopów wypoczynkowych oraz decydują o konieczności odwołania z urlopu wypoczynkowego podległych im prokuratorów i innych pracowników.

Rozdział 2

Wydawanie opinii

§ 75. 1. O prokuratorach i innych pracownikach powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury wydaje się opinię w związku z rozwiązaniem albo wygaśnięciem stosunku pracy, a także po odbyciu aplikacji lub stażu oraz na prośbę pracownika.

2. Opinię sporządza się zgodnie z przepisami kodeksu pracy i wydanymi na ich podstawie przepisami wykonawczymi; wydaje ją prokurator wojewódzki.

3. Z treścią opinii zapoznaje pracownika jego bezpośredni zwierzchnik.

§ 76. Opinia może być udostępniona do wglądu tylko pracownikowi, którego dotyczy, jego zwierzchnikom i przełożonym, a także osobom prowadzącym postępowanie służbowe lub dyscyplinarne wobec danego pracownika.

Dział IV

WOJEWÓDZKIE ZGROMADZENIE PROKURATORÓW I KOLEGIUM PROKURATURY WOJEWÓDZKIEJ

§ 77. Prokurator wojewódzki ustala projekt porządku dziennego posiedzenia wojewódzkiego zgromadzenia prokuratorów oraz kolegium prokuratury wojewódzkiej.

§ 78. Na posiedzenie zgromadzenia i kolegium mogą być zaproszeni prokuratorzy rejonowi i kierownicy komórek organizacyjnych prokuratury wojewódzkiej i rejonowej oraz przedstawiciele związku zawodowego. W razie potrzeby w posiedzeniach mogą uczestniczyć osoby spoza prokuratury.

§ 79. 1. Zgromadzenie i kolegium wyrażają opinię lub zajmują inne stanowisko w formie uchwały, której treść należy zamieścić w protokole posiedzenia.

2. Uchwały zapadają zwykłą większością głosów członków zgromadzenia i kolegium obecnych na posiedzeniu.

§ 80. 1. Z przebiegu posiedzenia zgromadzenia i kolegium sporządza się protokół, który powinien zawierać streszczenie dyskusji oraz treść powziętych uchwał.

2. Protokół podpisują prokurator wojewódzki i protokolant.

Część szczególna

Dział I

POSTĘPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE

Rozdział 1

Zasady ogólne

§ 81. Prokurator prowadzący lub nadzorujący postępowanie przygotowawcze jest odpowiedzialny za zgodny z prawem przebieg tego postępowania.

§ 82. 1. Jeżeli w sprawie wszczęto śledztwo, prowadzi się je w stosunku do wszystkich czynów ujawnionych w jego przebiegu.

2. Prokurator jest również uprawniony do wszczęcia i prowadzenia dochodzenia osobiście.

§ 83. Jednym postępowaniem przygotowawczym powinno się obejmować wszystkie czyny pozostające w związku podmiotowym lub przedmiotowym z czynem stanowiącym podstawę jego wszczęcia.

§ 84. 1. Przy łączeniu spraw należy kierować się zasadą, że później wszczęte postępowanie dołącza się do wcześniej wszczętego.

2. W razie równoczesnego prowadzenia śledztwa i dochodzenia, materiały dochodzenia dołącza się do akt śledztwa, niezależnie od daty wszczęcia postępowania; jednakże do sprawy, w której zastosowano tymczasowe aresztowanie, dołącza się akta innych spraw.

3. W razie połączenia spraw, czas trwania postępowania przygotowawczego liczy się od najwcześniejszej daty jego wszczęcia.

§ 85. Jeżeli dla uproszczenia lub przyspieszenia postępowania przygotowawczego zachodzi potrzeba wyłączenia do odrębnego postępowania części materiałów dotyczących niektórych osób lub czynów, należy wydać stosowne postanowienie ze wskazaniem – przez określenie numerów kart akt i oznaczenie dowodów – jakie materiały podlegają wyłączeniu. Czas trwania wyłączonego postępowania liczy się od daty wszczęcia postępowania pierwotnego tylko wówczas, gdy w wyłączonym zakresie były dokonywane czynności procesowe; należy wówczas wyłączyć także odpis postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia. W pozostałych wypadkach, opierając się na wyłączonych materiałach, wydaje się postanowienie o wszczęciu postępowania.

§ 86. Jeżeli przyjęcie wniosku o ściganie jest połączone z przyjęciem zawiadomienia o przestępstwie, sporządza się jeden protokół. W razie stwierdzenia w toku postępowania, że przestępstwo jest ścigane na wniosek, należy wezwać pokrzywdzonego do złożenia oświadczenia, czy żąda ścigania.

§ 87. Prokurator, który wszczął postępowanie w sprawie o przestępstwo popełnione w okręgach kilku prokuratur, prowadzi je do zakończenia, chyba że przekazanie sprawy innemu prokuratorowi, także właściwemu miejscowo, będzie miało istotny wpływ na przebieg i wyniki postępowania.

§ 88. W sprawach o przestępstwo określone w art. 186 kk postępowanie prowadzi się w okręgu, w którym zamieszkuje pokrzywdzony.

§ 89. 1. W sprawach o kradzieże w transporcie lądowym, wodnym i powietrznym oraz o przestępstwa dokonane na szkodę pasażerów korzystających z tego transportu, w razie niemożności ustalenia miejsca popełnienia przestępstwa, właściwy do prowadzenia bądź nadzorowania postępowania przygotowawczego jest prokurator, w którego okręgu działania przestępstwo zostało stwierdzone.

2. Prokurator, który został zawiadomiony o dokonanym w czasie transportu przestępstwie, co do którego nie jest właściwy miejscowo, jest obowiązany zapewnić bezzwłoczne dokonanie czynności niezbędnych dla zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa, a następnie przekazać sprawę według właściwości.

3. W razie niemożności określenia miejsca stwierdzenia (ujawnienia) przestępstwa, o którym mowa w ust. 1, właściwy jest prokurator, który przyjął lub w którego okręgu działania przyjęto zawiadomienie o przestępstwie.

§ 90. W razie stwierdzenia, że sprawca przestępstwa podlegającego orzecznictwu sądów powszechnych popełnił także przestępstwo podlegające orzecznictwu sądów wojskowych lub wspólnie z osobą podlegającą orzecznictwu tych sądów, prokurator, po dokonaniu czynności niezbędnych dla zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa, wydaje postanowienie o przekazaniu sprawy właściwemu prokuratorowi wojskowemu.

§ 91. Zarządzenie prokuratora może być wydane ustnie, gdy nie przysługuje na nie zażalenie. O wydaniu takiego zarządzenia prokurator czyni w aktach podręcznych stosowną adnotację.

§ 92. Osobę albo instytucję państwową lub społeczną, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie, informuje się o wszczęciu i sposobie zakończenia postępowania przygotowawczego albo o odmowie jego wszczęcia.

Rozdział 2

Wszczęcie postępowania przygotowawczego

§ 93. 1. Prokurator w każdym wypadku przyjmuje zgłoszone ustnie zawiadomienie o przestępstwie i sporządza protokół, informując zgłaszającego o odpowiedzialności karnej za fałszywe oskarżenie lub zawiadomienie o nie popełnionym przestępstwie.

2. Jeżeli okoliczności przytoczone w zawiadomieniu nie wymagają bezzwłocznego podjęcia czynności, prokurator jest obowiązany nadać bieg sprawie najpóźniej w terminie 7 dni od dnia sporządzenia protokołu lub otrzymania pisemnego zawiadomienia o przestępstwie.

§ 94. 1. Czynności, o których mowa w art. 258 § 2 kpk, mogą polegać w szczególności na:

1) osobistym przyjęciu przez prokuratora od pokrzywdzonego do protokołu zawiadomienia o przestępstwie,

2) zażądaniu przedstawienia dodatkowych dokumentów albo wyjaśnień niezbędnych dla prawidłowej oceny zdarzenia, którego dotyczy zawiadomienie,

3) zażądaniu przeprowadzenia kontroli w określonym zakresie,

4) przyjęciu uzupełniających informacji od przedstawiciela pokrzywdzonej instytucji lub od inspektora organu kontroli,

5) zażądaniu nadesłania dokumentacji lekarskiej dotyczącej osoby pokrzywdzonej, uzyskanej w trybie pozaprocesowym, a w razie zgonu tej osoby – urzędowego stwierdzenia przyczyny zgonu oraz protokołu oględzin i otwarcia zwłok.

2. Nie jest dopuszczalne dokonywanie na podstawie art. 258 § 2 kpk czynności wymagających spisania protokołu, z wyjątkiem przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie i wniosku o ściganie.

§ 95. Anonimowe zawiadomienie o przestępstwie nie może stanowić podstawy do wszczęcia postępowania przygotowawczego bez uprzedniego sprawdzenia przytoczonych okoliczności. Zawiadomienie takie prokurator może przekazać Policji lub organom kontroli, żądając informacji o wynikach sprawdzenia, albo pozostawia się je bez biegu.

§ 96. Podejmując decyzję o zatwierdzeniu wydanego przez Policję postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego, prokurator bada w szczególności, czy istotnie brak jest podstaw do wszczęcia postępowania i czy rozważono wszystkie okoliczności podniesione w zawiadomieniu o przestępstwie.

§ 97. Prokurator powinien zastrzec, aby Policja informowała go natychmiast o najpoważniejszych zdarzeniach, z którymi związane jest uzasadnione podejrzenie zaistnienia przestępstwa; dotyczy to zwłaszcza przypadków gwałtownej śmierci, uzasadniającej podejrzenie popełnienia zabójstwa, katastrof, poważnych wypadków drogowych i groźnych pożarów.

§ 98. 1. Jeżeli zachodzi potrzeba dokonania czynności, o których mowa w art. 267 kpk, prokurator – gdy jest obecny na miejscu zdarzenia – dokonuje osobiście tych czynności lub kieruje ich przebiegiem.

2. Prokurator, który był obecny przy dokonywaniu czynności procesowych przez Policję lub sam ich dokonywał, podejmuje decyzję w przedmiocie wszczęcia dochodzenia, przekazując od razu w ustnym poleceniu odpowiednie wytyczne. Jeżeli dalsze postępowanie przygotowawcze wymaga śledztwa, prokurator po otrzymaniu akt sprawy bezzwłocznie wydaje postanowienie o jego wszczęciu.

3. Czas trwania dochodzenia w niezbędnym zakresie liczy się od dnia dokonania pierwszej czynności procesowej.

4. W razie zaistnienia podstaw do umorzenia dochodzenia w niezbędnym zakresie, decyzję taką podejmuje się bez uprzedniego wydania postanowienia o wszczęciu postępowania przygotowawczego.

§ 99. 1. W postanowieniu o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia określa się czyn przez zwięzłe wskazanie okoliczności faktycznych należących do znamion przestępstwa, czasu i miejsca jego popełnienia oraz osoby pokrzywdzonej.

2. Wskazanie sprawcy w opisie czynu określonego w postanowieniu o wszczęciu postępowania może nastąpić, gdy jest to niezbędne dla jego poprawnego określenia, a jednocześnie zachodzą warunki do bezzwłocznego sporządzenia postanowienia o przedstawieniu zarzutów.

Rozdział 3

Śledztwo

§ 100. 1. Bezzwłocznie po wszczęciu śledztwa sporządza się – w miarę potrzeby – plan śledztwa (czynności śledczych), zwłaszcza w sprawach zawiłych i o poważne przestępstwa. Plan śledztwa (czynności śledczych) należy aktualizować stosownie do ujawnionych nowych okoliczności.

2. Plany śledztw (czynności śledczych) przechowuje się w aktach podręcznych sprawy.

§ 101. 1. Powierzenie Policji lub innemu organowi przeprowadzenia śledztwa w całości może nastąpić w szczególności wówczas, gdy zachodzi konieczność korzystania w szerokim zakresie ze znajdujących się w ich dyspozycji środków operacyjno-technicznych.

2. Powierzenie Policji lub innemu organowi przeprowadzenia śledztwa w całości lub w określonym zakresie następuje w formie zarządzenia.

Rozdział 4

Przedstawienie zarzutów

§ 102. 1. Ogłoszenie postanowienia o przedstawieniu zarzutów oraz pouczenie o prawie żądania sporządzenia jego uzasadnienia podejrzany potwierdza swoim podpisem. W razie odmowy złożenia podpisu lub przeszkody w jego złożeniu, należy o tym uczynić stosowną wzmiankę.

2. Na postanowieniu o przedstawieniu zarzutów zamieszcza się wzmiankę o zgłoszeniu przez podejrzanego lub jego obrońcę żądania sporządzenia uzasadnienia.

3. W uzasadnieniu postanowienia przytacza się w sposób zwięzły okoliczności faktyczne stanowiące podstawę przedstawienia zarzutów.

§ 103. Przepis § 102 stosuje się odpowiednio do postanowienia o uzupełnieniu lub o zmianie przedstawionych zarzutów.

§ 104. Mimo niemożności ogłoszenia postanowienia o przedstawieniu zarzutów należy je sporządzić, jeżeli zachodzi konieczność zawieszenia postępowania przygotowawczego z przyczyn leżących po stronie osoby podejrzanej. Postanowienie takie sporządza się również w dochodzeniu uproszczonym, jeżeli przed zawieszeniem postępowania nie przesłuchano podejrzanego.

Rozdział 5

Postępowanie dowodowe

Oddział 1

Udział stron, ich obrońców i pełnomocników

§ 105. Wnioski stron, ich obrońców i pełnomocników o przeprowadzenie określonych dowodów, dopuszczenie ich do udziału w czynnościach procesowych i udzielenie zezwolenia na przeglądanie akt sprawy należy bezzwłocznie załatwiać i powiadamiać o podjętej decyzji, dokumentując to w aktach.

§ 106. 1. W wypadku, o którym mowa w art. 272 § 1 kpk, o terminie i miejscu czynności zawiadamia się osoby uprawnione do wzięcia w niej udziału. Zawiadomienie powinno być przekazane w taki sposób i w takim terminie, ażeby osoby te mogły skorzystać z przysługujących im uprawnień.

2. Osobom uprawnionym, które nie brały udziału w czynności wskazanej w art. 272 § 1 kpk, należy na żądanie udostępnić spisany z niej protokół oraz przyjąć od nich zgłoszone oświadczenia i wnioski.

§ 107. 1. W wypadku, o którym mowa w art. 272 § 2 kpk, podejrzanego pozbawionego wolności nie sprowadza się przede wszystkim, gdy:

1) zakład karny lub areszt śledczy, w którym podejrzany jest osadzony, jest zbyt odległy od miejsca dokonywania czynności,

2) istnieją przeciwwskazania lekarskie co do konwojowania i transportu podejrzanego,

3) zachodzi uzasadniona obawa ucieczki podejrzanego.

2. Występowanie takich trudności powinno być stwierdzone notatką urzędową lub innym dokumentem.

§ 108. 1. Jeżeli żądanie dopuszczenia do udziału w czynnościach określonych w art. 273 § 1 kpk jest ogólnikowe, prokurator wzywa osobę uprawnioną do wskazania, w jakich czynnościach chce uczestniczyć.

2. Odmowna decyzja w odniesieniu do żądania, o którym mowa w ust. 1, powinna być wyjątkiem, podyktowanym rzeczywistym i konkretnym interesem śledztwa lub dochodzenia, wynikającym z okoliczności sprawy.

3. O treści postanowienia, o którym mowa w ust. 2, zawiadamia się żądającego.

4. Zgłoszenie żądania w terminie uniemożliwiającym powiadomienie osoby uprawnionej o czasie i miejscu czynności nie wstrzymuje jej dokonania. O dokonaniu czynności powiadamia się osobę uprawnioną; przepis § 106 ust. 2 stosuje się.

§ 109. Odmowa uwzględnienia żądania podejrzanego pozbawionego wolności o dopuszczenie go do udziału w czynności wskazanej w art. 273 § 1 kpk w wypadkach, gdy zachodzą poważne trudności w jego sprowadzeniu lub sprowadzenie spowodowałoby zwłokę w postępowaniu, nie wymaga wydania postanowienia; podejrzanego zawiadamia się o odstąpieniu od sprowadzenia i o powodach odstąpienia.

§ 110. Jeżeli interes postępowania przygotowawczego tego wymaga, prokurator powinien poinformować uczestnika postępowania o celowości wzięcia udziału w określonej czynności, wskazując czas i miejsce jej dokonania.

§ 111. 1. Jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że podejrzany nie jest w stanie ponieść kosztów obrony, prokurator powinien pouczyć go o prawie wystąpienia z żądaniem wyznaczenia obrońcy z urzędu.

2. Po stwierdzeniu okoliczności uzasadniających wyznaczenie obrońcy z urzędu w myśl art. 70 § 1 kpk lub art. 49 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, prokurator niezwłocznie występuje z odpowiednim wnioskiem do prezesa właściwego sądu.

§ 112. Zastrzeżenie prokuratora, o którym mowa w art. 64 § 2 kpk, powinno mieć charakter wyjątkowy, podyktowany rzeczywistą potrzebą zabezpieczenia interesów postępowania. Zastrzeżenie to wymaga formy zarządzenia z uzasadnieniem.

Oddział 2

Przesłuchanie

§ 113. 1. Przed przesłuchaniem sprawdza się dane osobowe przesłuchiwanego na podstawie dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość, czyniąc o tym stosowną wzmiankę w protokole przesłuchania. Brak dowodu tożsamości należy również odnotować w protokole.

2. W przypadku zatrzymania na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa osoby, której tożsamość budzi wątpliwości, należy podjąć czynności zmierzające do jej ustalenia. W razie niemożności ustalenia tożsamości osoby, należy – w chwili dokonywania czynności procesowej – posłużyć się danymi uzyskanymi od podejrzanego, a następnie zastosować tryb określony w ustawie – Prawo o aktach stanu cywilnego oraz w ustawie o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

§ 114. Przed pierwszym przesłuchaniem należy udzielić pokrzywdzonemu i podejrzanemu wyczerpujących informacji i pouczeń o przysługujących im uprawnieniach oraz ciążących na nich obowiązkach, jak również prawem przewidzianych konsekwencjach. O zakresie udzielonych informacji i pouczeń zamieszcza się stosowną wzmiankę w początkowej części protokołu przesłuchania (protokołu przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie).

§ 115. W protokole przesłuchania, zachowując możliwą dokładność, należy przyjąć jako formę gramatyczną relacji przesłuchiwanego osobę pierwszą czasu przeszłego i zamieszczać charakterystyczne określenia lub zwroty użyte przez osobę przesłuchiwaną oraz wzmianki dotyczące szczególnego zachowania się tej osoby. Każdą stronę protokołu przesłuchania podpisują wszystkie osoby biorące udział w czynności.

§ 116. 1. Utrwalenie przebiegu czynności protokołowanej także za pomocą urządzenia rejestrującego obraz lub dźwięk musi następować równocześnie z protokołowaniem czynności.

2. Zapis dźwiękowy i jego przekład oraz zapis obrazu stają się załącznikami do protokołu.

3. W protokole czynności wymienionej w ust. 1 należy określić rodzaj aparatury, jaką się posługiwano, oraz podać imiona, nazwiska i adresy osób ją obsługujących oraz ich stanowiska służbowe, a nadto zamieścić informację o uprzedzeniu, o którym mowa w art. 133 § 1 kpk.

Oddział 3

Biegli

§ 117. Biegłego należy powoływać bezzwłocznie po zebraniu materiału dowodowego potrzebnego do wydania opinii.

§ 118. 1. Biegłego powołuje się przede wszystkim z listy prowadzonej przez sąd. Nie należy powoływać w charakterze biegłego osoby, która przeprowadzała w danej sprawie kontrolę albo która jest zatrudniona w pokrzywdzonej instytucji bądź w instytucji z nią związanej.

2. Nie należy powoływać jako biegłych w tej samej sprawie osób najbliższych między sobą bądź pozostających w innym stosunku, który mógłby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do ich bezstronności.

§ 119. 1. Prokurator kieruje tokiem prac biegłego, zaznajamia go z wynikami śledztwa lub dochodzenia, niezbędnymi do wydania opinii, a w razie potrzeby – stosownie do wyników badań – może zmienić zakres opinii lub postawionych pytań.

2. Po otrzymaniu opinii prokurator bezzwłocznie zapoznaje się z opinią i w miarę potrzeby zleca jej uzupełnienie.

§ 120. Postanowienie o powołaniu biegłych lekarzy psychiatrów lub biegłego lekarza w celu oględzin zwłok i ich otwarcia wydaje, również w dochodzeniu, prokurator.

§ 121. Opinia biegłych lekarzy psychiatrów powinna zawierać stwierdzenia dotyczące poczytalności podejrzanego w chwili popełnienia zarzucanego mu czynu, jego aktualnego stanu zdrowia psychicznego i zdolności do udziału w postępowaniu, a w razie stwierdzenia niepoczytalności lub ograniczonej poczytalności – czy jego pozostawanie na wolności grozi poważnym niebezpieczeństwem dla porządku prawnego.

Oddział 4

Przeszukanie i dowody rzeczowe

§ 122. Przeszukanie osoby, rzeczy i pomieszczeń ma na celu:

1) znalezienie przedmiotów mogących stanowić dowód w sprawie, które:

a) służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa,

b) zachowały na sobie ślady przestępstwa,

c) pochodzą bezpośrednio lub pośrednio z przestępstwa,

d) mogą służyć jako środek dowodowy do wykrycia sprawcy czynu lub ustalenia przyczyn i okoliczności przestępstwa albo których posiadanie bez zezwolenia jest zabronione,

2) ujęcie ukrywającego się sprawcy.

3) ujawnienie mienia ruchomego osoby podejrzanej w celu tymczasowego zajęcia tego mienia,

4) odnalezienie ofiary przestępstwa albo jej zwłok.

§ 123. Podejmując decyzję w przedmiocie zatwierdzenia przeszukania, prokurator ustala, czy przeszukanie na podstawie nakazu kierownika właściwej jednostki Policji lub legitymacji służbowej jej funkcjonariusza było uzasadnione oraz czy polecenie prokuratora nie mogło być uprzednio wydane.

§ 124. 1. Prokurator wydaje postanowienie o dokonaniu przeszukania w sprawie, w której wszczęto postępowanie, gdy:

1) przedmioty wymienione w § 122 mogą stanowić dowód w danej sprawie,

2) istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że osoby lub przedmioty znajdują się tam, gdzie ma być przeprowadzone przeszukanie; może to wynikać z dowodów zebranych w postępowaniu przygotowawczym, w tym również z obserwacji własnych Policji odpowiednio udokumentowanych oraz z innych wiarygodnych źródeł.

2. W postanowieniu o przeszukaniu należy podać cel przeszukania, ze wskazaniem w miarę możności przedmiotów, które mają być znalezione i zatrzymane, imię, nazwisko i adres osoby (nazwę i adres instytucji), u której ma ono być przeprowadzone, oraz organ, któremu tę czynność zlecono.

§ 125. Prokurator przed wydaniem postanowienia o zatwierdzeniu przeszukania dokonanego bez jego polecenia powinien także zbadać, czy zostało ono przeprowadzone i udokumentowane zgodnie z przepisami kodeksu postępowania karnego. Należy przy tym zwrócić uwagę na następujące okoliczności:

1) istnienie przesłanek wskazanych w § 124 ust. 1,

2) czy wystąpił wypadek nie cierpiący zwłoki, uniemożliwiający uzyskanie polecenia prokuratora,

3) czy przed rozpoczęciem przeszukania wezwano do dobrowolnego wydania przedmiotów,

4) prawidłowość sporządzenia protokołu przeszukania, a zwłaszcza, czy zawiera on:

a) oznaczenie miejsca oraz czasu rozpoczęcia i zakończenia czynności,

b) określenie pomieszczeń i innych miejsc lub rzeczy objętych przeszukaniem, a w odniesieniu do osoby – jej dane osobowe,

c) wskazanie osób uczestniczących w czynności,

d) wyszczególnienie i opis przedmiotów wydanych dobrowolnie lub znalezionych, ze wskazaniem miejsca ich ukrycia,

e) oświadczenie osoby, u której dokonano przeszukania, co do pochodzenia przedmiotów i sposobu przeprowadzenia czynności,

f) określenie sposobu zabezpieczenia przedmiotów,

5) czy osobom zainteresowanym wręczono pokwitowanie, o którym mowa w art. 197 § 3 kpk.

§ 126. 1. W razie odmowy zatwierdzenia przeszukania, prokurator zarządza doręczenie odpisu postanowienia osobom, u których dokonano przeszukania, oraz zwrot zatrzymanych przedmiotów.

2. Stwierdzone przez prokuratora uchybienia związane z przeszukaniem należy wytknąć organowi, którego funkcjonariusz dokonał przeszukania, a w rażącym wypadku domagać się wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub wszcząć postępowanie karne.

§ 127. Prokurator kontroluje prawidłowość postępowania z dowodami rzeczowymi, nie dopuszczając zwłaszcza do:

1) przechowywania ich w prokuraturze bez uprzedniego zarejestrowania,

2) przechowywania w aktach sprawy dowodów rzeczowych w postaci pieniędzy polskich i zagranicznych, książeczek oszczędnościowych PKO i czekowych oraz papierów wartościowych,

3) przechowywania wartościowych dowodów rzeczowych (pieniędzy polskich i zagranicznych, kruszców, biżuterii i innych) przez organy dochodźcze,

4) zwrotu osobie uprawnionej dowodu rzeczowego bez należytego udokumentowania,

5) przekazania sądowi aktu oskarżenia bez dowodów rzeczowych.

§ 128. Prokurator, wydając polecenie wpisania przedmiotów do rejestru prokuratury, określa miejsce i sposób ich przechowywania.

Oddział 5

Zebranie danych o osobie podejrzanego

§ 129. Dane o osobie podejrzanego należy zebrać bezzwłocznie po sporządzeniu postanowienia o przedstawieniu zarzutów; w wypadku rozstrzygania kwestii zastosowania środka zapobiegawczego, należy w miarę możliwości zebrać je w odniesieniu do osoby podejrzanej przed podjęciem decyzji w tym przedmiocie.

§ 130. 1. W razie potrzeby uzyskania opinii co do stanu zdrowia psychicznego podejrzanego, należy zebrać odpowiednie dane, także w drodze przesłuchań i innych stosownych czynności.

2. O wydanie dokumentacji psychiatrycznej może się zwrócić tylko prokurator.

§ 131. Jeżeli podejrzanym jest nieletni albo jeżeli karalność czynu zależy od wieku pokrzywdzonego, do akt sprawy załącza się wyciąg z aktu urodzenia podejrzanego lub pokrzywdzonego albo z dowodu osobistego rodziców.

Oddział 6

Udział prokuratora w czynnościach dowodowych

§ 132. W poważniejszych sprawach prokurator osobiście kieruje oględzinami miejsca zdarzenia oraz w razie potrzeby dokonuje odtworzenia jego przebiegu. Dotyczy to zwłaszcza spraw o zabójstwo, katastrofę komunikacyjną i budowlaną oraz wypadek przy pracy ze skutkiem śmiertelnym.

§ 133. W miarę potrzeby prokurator – poza czynnościami zastrzeżonymi dla niego – osobiście przeprowadza w śledztwie i w dochodzeniu najistotniejsze dla sprawy czynności, a zwłaszcza przesłuchuje:

1) jedynego bezpośredniego świadka zdarzenia,

2) świadków wykazujących odchylenia psychiczne i fizyczne oraz nieletnich,

3) pokrzywdzonych, przede wszystkim w sprawach o przestępstwa określone w art. 145 § 2, art. 155, 168 i 209–211 kk,

4) biegłych.

§ 134. 1. Prokurator powinien osobiście dokonywać czynności zmierzających do usunięcia niejasności w opinii biegłych oraz sprzeczności w zeznaniach lub wyjaśnieniach osób przesłuchiwanych w śledztwie powierzonym lub w dochodzeniu.

2. Czynności dowodowe przewidziane w art. 293 § 3 kpk przed podjęciem decyzji w przedmiocie wznowienia postępowania przygotowawczego powinny być dokonane przez prokuratora.

§ 135. Przy przesłuchaniu dokonywanym osobiście przez prokuratora nie może być obecny funkcjonariusz, który prowadzi postępowanie przygotowawcze.

Rozdział 6

Środki przymusu

Oddział 1

Zatrzymanie

§ 136. Zatrzymanie może nastąpić, gdy zachodzą warunki do zastosowania tymczasowego aresztowania. Zarządzenie zatrzymania wydaje się na piśmie.

§ 137. 1. Czas zatrzymania liczy się od momentu faktycznego pozbawienia wolności.

2. Ponowne zatrzymanie osoby podejrzanej w tej samej sprawie jest niedopuszczalne, jeżeli nie uległy zmianie uzasadniające je okoliczności faktyczne.

§ 138. W posiedzeniu sądu rozpoznającego zażalenie na zatrzymanie udział prokuratora jest obowiązkowy, gdy zatrzymanie nastąpiło na jego zarządzenie.