Na podstawie art. 26 ust. 2 oraz w związku z art. 40 i art. 86 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. Nr 30, poz. 179), art. 16 ust. 2 oraz w związku z art. 28 i art. 73 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz. U. Nr 30, poz. 180), art. 32 ust. 2 oraz w związku z art. 44 i art. 90 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. Nr 78, poz. 462) w związku z art. 19 ust. 1 i art. 77 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 46, poz. 210, z 1985 r. Nr 20, poz. 85 i Nr 38, poz. 181, z 1989 r. Nr 35, poz. 190 i 192 oraz z 1990 r. Nr 36, poz. 206 i Nr 92, poz. 540), art. 11 ust. 3 oraz w związku z art. 18 ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą w Milicji Obywatelskiej (Dz. U. Nr 53, poz. 345, z 1983 r. Nr 16, poz. 79, z 1985 r. Nr 20, poz. 85 i Nr 38, poz. 181 oraz z 1989 r. Nr 35, poz. 192), a także w związku z art. 5 ust. 4 ustawy z dnia 10 grudnia 1959 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. z 1984 r. Nr 29, poz. 149 i z 1989 r. Nr 35, poz. 192) zarządza się, co następuje:

§ 2.[Wojewódzkie i okręgowe komisje lekarskie] 1. Komisje lekarskie orzekają w dwóch instancjach:

1) wojewódzkie komisje lekarskie, działające jako pierwsza instancja,

2) okręgowe komisje lekarskie, działające jako druga instancja.

2. Nadzór nad działalnością komisji, o których mowa w ust. 1, sprawuje Centralna Komisja Lekarska.

§ 3.[Właściwość rzeczowa wojewódzkich komisji lekarskich] Wojewódzkie komisje lekarskie są właściwe w zakresie badań i wydawania orzeczeń w sprawach, o których mowa w § 1, w stosunku do osób pełniących służbę lub zamieszkałych w miejscowości objętej zakresem działania tych komisji.

§ 5.[Właściwość rzeczowa Centralnej Komisji Lekarskiej] Centralna Komisja Lekarska jest właściwa w zakresie:

1) sprawowania fachowego nadzoru nad merytoryczną działalnością komisji lekarskich podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych,

2) udzielania wytycznych w zakresie orzecznictwa lekarskiego oraz rozstrzygania kwestii spornych lub nasuwających szczególne wątpliwości,

3) rozpatrywania zasadności sprzeciwów od orzeczeń komisji lekarskich,

4) współpracy z właściwymi jednostkami organizacyjnymi resortu spraw wewnętrznych oraz organami i jednostkami organizacyjnymi spoza resortu w sprawach orzecznictwa lekarskiego,

5) współpracy z instytucjami naukowo-lekarskimi w celu podniesienia poziomu fachowego badań komisyjno-lekarskich.

§ 7.[Kierowanie do komisji lekarskich funkcjonariuszy zwolnionych ze służby w poszczególnych jednostkach] 1. Funkcjonariuszy zwolnionych z Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej oraz strażaków zwolnionych z Państwowej Straży Pożarnej do komisji lekarskich kierują kierownicy komórek kadrowych jednostek organizacyjnych odpowiednio: Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej oraz Państwowej Straży Pożarnej, w których te osoby ostatnio pełniły służbę lub na których terenie działania zamieszkują.

2. Członków byłej Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej, którzy ulegli wypadkowi w czasie wykonywania powierzonych im w tej organizacji zadań, do komisji lekarskich kieruje kierownik jednostki organizacyjnej resortu spraw wewnętrznych, w której powierzono im te zadania.

3. Funkcjonariuszy zwolnionych ze Służby Więziennej do komisji lekarskich kierują przełożeni określeni przez Ministra Sprawiedliwości.

§ 8.[Kierowanie do badania przez komisje lekarskie osób, które nabyły prawo do renty inwalidzkiej lub emerytury] Jeżeli osoby wymienione w § 7 nabyły prawo do renty inwalidzkiej lub emerytury, przewidzianych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz ich rodzin, do komisji lekarskich kieruje te osoby właściwy organ emerytalny w celu ustalenia aktualnej grupy inwalidztwa i związku tego inwalidztwa ze służbą. Organ emerytalny występuje także do komisji lekarskiej o ustalenie związku śmierci rencisty lub emeryta ze służbą.

§ 12.[Orzeczenie o stanie zdrowia i stopniu zdolności do służby] 1. Orzeczenie o stanie zdrowia i stopniu zdolności do służby komisje lekarskie wydają na podstawie wykazu chorób i ułomności, stanowiącego załącznik nr 2 a w stosunku do kandydatów do służby w Państwowej Straży Pożarnej oraz strażaków - załącznik nr 2a do rozporządzenia, zwanego dalej wykazem, po wszechstronnym zbadaniu przez członków komisji, z uwzględnieniem wyników badań specjalistycznych, w tym badań psychiatrycznych, psychologicznych i dodatkowych, a gdy zachodzi potrzeba – po przeprowadzeniu obserwacji szpitalnej w zakładzie służby zdrowia resortu spraw wewnętrznych, zakładzie służby zdrowia podległemu Ministrowi Obrony Narodowej lub zakładzie społecznym służby zdrowia. Wzór orzeczenia stanowi załącznik nr 3 do rozporządzenia.

2. W razie stwierdzenia dwóch lub więcej schorzeń albo ułomności fizycznych lub psychicznych w różnym stopniu ograniczających zdolność osoby badanej do służby, należy rozpatrywać wszystkie te schorzenia lub ułomności łącznie, mając na uwadze ogólną zdolność tej osoby do służby.

3. W przypadku ostrego schorzenia w rozumieniu klinicznym lub ciąży nie wydaje się orzeczenia o zdolności do służby, aż do czasu ustąpienia ostrych objawów lub zakończenia urlopu macierzyńskiego.

§ 14.[Orzeczenie o trwałej niezdolności do służby lub o trwałej niezdolności do służby na zajmowanym stanowisku] 1. O istotnym pogorszeniu schorzeń komisja lekarska orzeka niezależnie od tego, czy schorzenie pozostaje, czy nie pozostaje w związku ze służbą.

2. W razie wydawania orzeczenia o trwałej niezdolności do służby lub o trwałej niezdolności do służby na zajmowanym stanowisku, komisja lekarska orzeka również o związku schorzeń i ułomności ze służbą.

§ 15.[Stosowanie innych przepisów] 1. O inwalidztwie funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Służby Więziennej, strażaków Państwowej Straży Pożarnej oraz o inwalidztwie członków byłej Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej, którzy ulegli wypadkowi w związku i wykonywaniem powierzonych im zadań w tej organizacji, a także o związku inwalidztwa ze służbą, jak również o stopniu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem lub chorobą, pozostającymi w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby, oraz o stopniu uszczerbku na zdrowiu członków byłej Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej spowodowanego wypadkiem w związku z wykonywaniem powierzonych zadań – komisje lekarskie orzekają na podstawie odrębnych przepisów, a w sprawach nie uregulowanych tymi przepisami – na podstawie niniejszego rozporządzenia.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do byłych funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz organów bezpieczeństwa publicznego.

§ 16.[Orzekanie o związku chorób i ułomności ze służbą] Przy orzekaniu o związku chorób i ułomności ze służbą komisje lekarskie używają określeń:

1) niezdolność, ograniczona zdolność do służby pozostaje w związku ze służbą,

2) niezdolność, ograniczona zdolność do służby nie pozostaje w związku ze służbą.

§ 17.[Niezdolność albo ograniczona zdolność do służby] Jeżeli przy orzekaniu o stanie zdrowia komisja lekarska stwierdzi u badanego kilka schorzeń lub ułomności pozostających w związku ze służbą, z których jedno pojedynczo lub łącznie z innymi jest przyczyną niezdolności albo ograniczonej zdolności do służby, to ta niezdolność albo ograniczona zdolność do służby pozostaje w związku ze służbą.

§ 18.[Ustalanie związku schorzeń i ułomności ze służbą] Związek schorzeń i ułomności ze służbą komisje lekarskie ustalają na podstawie:

1) wywiadu chorobowego,

2) wyników badań lekarskich,

3) zaświadczeń i zapisów szpitalnych,

4) historii choroby,

5) wyników przeprowadzonego dochodzenia lub śledztwa,

6) wyroków sądowych,

7) protokołów powypadkowych,

8) protokołu warunków służby,

9) oświadczeń przełożonych,

10) innych dokumentów, jeżeli mają one znaczenie w sprawie.

§ 19.[Termin wydania orzeczenia przez komisję lekarską] 1. Niezwłocznie po zebraniu wszystkich niezbędnych dokumentów, o których mowa w § 18, komisja lekarska wydaje orzeczenie w sprawie.

2. Jeżeli komisja lekarska nie może wydać orzeczenia z powodu braku dostatecznych dowodów, w szczególności dotyczących związku schorzeń i ułomności ze służbą, powiadamia o tym zainteresowaną osobę, zobowiązując ją do dostarczenia w terminie nie przekraczającym 14 dni brakujących dokumentów,

3. O dostarczenie dokumentów, o których mowa w ust 2, komisja lekarska może się również zwrócić do przełożonego lub organu, który skierował tę osobę do komisji lekarskiej. Po upływie terminu wyznaczonego do dostarczenia brakujących dokumentów komisja lekarska wydaje orzeczenie w oparciu o posiadane dokumenty.

§ 20.[Skład komisji lekarskich] 1. Komisje lekarskie orzekają w składzie trzech osób. Orzeczenie podpisują wszyscy członkowie komisji.

2. Członek komisji lekarskiej mający w sprawie orzeczenia odrębne zdanie może wnieść na piśmie sprzeciw od orzeczenia z podaniem uzasadnienia. W takim przypadku przewodniczący komisji lekarskiej przesyła orzeczenie wraz z załączonym sprzeciwem i pozostałymi dokumentami do Centralnej Komisji Lekarskiej, która obowiązana jest zająć stanowisko w sprawie w ciągu 7 dni od jego otrzymania.

3. Jeden egzemplarz orzeczenia wraz z pozostałymi dokumentami przechowuje się w aktach komisji lekarskiej.

§ 21.[Postępowanie w przypadku uzasadnionego podejrzenia o rozmyślne spowodowanie u siebie uszkodzenia ciała albo schorzenia] Jeżeli w toku badań lekarskich powstanie uzasadnione podejrzenie, że badana osoba rozmyślnie spowodowała u siebie uszkodzenie ciała albo schorzenie, należy orzec o stanie zdrowia tej osoby zgodnie z wynikami badań lekarskich, ściśle według przepisów o badaniu lekarskim oraz o ocenie zdolności fizycznej i psychicznej do służby, a o podejrzeniu powiadomić właściwego prokuratora oraz przełożonego lub organ, który skierował tę osobę do komisji lekarskiej,

§ 22.[Formularze orzeczeń poszczególnych spraw] 1. Orzeczenie komisji lekarskiej ustalające po raz pierwszy związek schorzeń i ułomności ze służbą oraz zaliczenie do jednej z grup inwalidzkich sporządza się na formularzu według wzoru stanowiącego załącznik nr 4 do rozporządzenia. Orzeczenia następne, wydawane w ramach kontrolnych badań lekarskich, sporządza się na formularzu według wzoru stanowiącego załącznik nr 5 do rozporządzenia.

2. Orzeczenia komisji lekarskich, które ustalają stopień uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem lub chorobą, pozostającymi w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby, sporządza się na formularzu według wzoru stanowiącego załącznik nr 6 do rozporządzenia.

3. Orzeczenia komisji lekarskich, które ustalają związek śmierci policjanta, funkcjonariusza Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej lub Służby Więziennej albo strażaka Państwowej Straży Pożarnej ze służbą oraz związek śmierci członka byłej Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej z wykonywaniem zadań w tej organizacji, sporządza się według wzoru stanowiącego załącznik nr 7 do rozporządzenia.

4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do osób uprawnionych do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz ich rodzin.

§ 23.[Uzasadnienie orzeczeń] Orzeczenia komisji lekarskich, które ustalają:

1) trwałą niezdolność do służby,

2) trwałą niezdolność do służby na zajmowanym stanowisku,

3) istnienie lub nieistnienie związku schorzeń i ułomności ze służbą,

4) związek śmierci ze służbą,

5) trwały uszczerbek na zdrowiu spowodowany wypadkiem w służbie lub chorobami określonymi w odrębnych przepisach

– powinny być szczegółowo uzasadnione.

§ 24.[Księga orzeczeń] Podstawowe ustalenia zawarte w orzeczeniach komisji lekarskich wpisuje się do księgi orzeczeń, prowadzonej według wzoru stanowiącego załącznik nr 8 do rozporządzenia. W księdze tej członkowie komisji składają podpisy przy końcu każdego dnia pracy komisji.

§ 27.[Wniesienie odwołania] 1. Odwołanie wnosi się do właściwej okręgowej komisji lekarskiej za pośrednictwem komisji, która wydała orzeczenie, w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, o którym mowa w § 25 ust. 1.

2. Odwołanie wniesione po terminie określonym w ust. 1 nie podlega rozpatrzeniu. W wyjątkowych przypadkach odwołanie może być rozpatrzone mimo niezachowania terminu do jego wniesienia. Decyzję w tej sprawie podejmuje przewodniczący komisji lekarskiej, do której wniesiono odwołanie.

§ 29.[Uchylenie orzeczenia wojewódzkiej komisji lekarskiej] O uchyleniu orzeczenia wojewódzkiej komisji lekarskiej stosownie do § 28 ust. 5 przewodniczący okręgowej komisji lekarskiej zawiadamia na piśmie zainteresowaną osobę.

§ 30.[Rozpatrywanie sprzeciwu przez Centralną Komisję Lekarską] Centralna Komisja Lekarska, rozpatrując zasadność sprzeciwu od orzeczenia komisji lekarskiej, może:

1) utrzymać w mocy orzeczenie,

2) uchylić orzeczenie i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia.

Opinia Centralnej Komisji Lekarskiej jest wiążąca dla komisji niższego szczebla.

§ 31.[Uchylenie orzeczenia komisji lekarskiej przez Centralną Komisję Lekarską] 1. Centralna Komisja Lekarska może uchylić w trybie nadzoru każde orzeczenie komisji lekarskiej sprzeczne z prawem i zasadnością orzecznictwa lub wydane z pominięciem istotnych okoliczności faktycznych.

2. W przypadku uchylenia orzeczenia komisji lekarskiej w trybie określonym w ust. 1, Centralna Komisja Lekarska zarządza ponowne rozpatrzenie sprawy przez komisję lekarską, której orzeczenie zostało uchylone. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Centralna Komisja Lekarska może wyznaczyć rozpatrzenie sprawy przez inną, równorzędną komisję lekarską.

3. O uchyleniu orzeczenia i zarządzeniu ponownego badania Centralna Komisja Lekarska powiadamia zainteresowaną osobę.

4. [9] Orzeczenie komisji lekarskiej wydane w trybie określonym w ust. 2 jest ostateczne.

§ 34.[Formularz orzeczenia o potrzebie udzielenia urlopu zdrowotnego] 1. Orzeczenie o potrzebie udzielenia urlopu zdrowotnego sporządza się na formularzu według wzoru stanowiącego załącznik nr 10 do rozporządzenia.

2. Orzeczenie, o którym mowa w ust. 1, komisja lekarska przesyła niezwłocznie kierownikowi jednostki organizacyjnej właściwej ze względu na miejsce pełnienia służby osoby, której udzielono urlopu zdrowotnego, lub dyrektorowi zakładu leczniczego stacjonarnego, w którym osoba ta znajduje się w stanie chorych.

§ 36.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych
z dnia 9 lipca 1991 r. (poz. 349)

Załącznik nr 1

KARTA SKIEROWANIA DO WOJEWÓDZKIEJ KOMISJI LEKARSKIEJ MINISTERSTWA SPRAW WEWNĘTRZNYCH