Na podstawie art. 231 pkt 2 i 3 Kodeksu pracy (Dz. U. z 1974 r. Nr 24, poz. 141, z 1975 r. Nr 16, poz. 91, z 1981 r. Nr 6, poz. 23 i z 1982 r. Nr 31, poz. 214) oraz art. 72 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz.U. z 1982 r. Nr 3, poz. 19, Nr 25, poz. 187, Nr 31, poz. 214 oraz z 1983 r. Nr 5 poz. 33 i Nr 32, poz. 155) zarządza się, co następuje:

§ 1.[Definicja] 1. Za choroby zawodowe uważa się choroby określone w wykazie chorób zawodowych stanowiącym załącznik do rozporządzenia, jeżeli zostały spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy.

2. Przy ocenie działania czynnika szkodliwego uwzględnia się: rodzaj, stopień i czas narażenia zawodowego, sposób wykonywania pracy, bezpośredni kontakt z chorymi zakaźnie lub z materiałem pochodzącym od tych chorych oraz z czynnikami powodującymi choroby inwazyjne, uczuleniowe i nowotworowe.

§ 2.(skreślony).

§ 3.[Podejrzenie choroby zawodowej] 1. W razie podejrzenia o chorobę zawodową u pracownika:

1) zakłady społecznej służby zdrowia,

2) lekarze i lekarze stomatolodzy (lekarze dentyści), którzy przy wykonywaniu zawodu poza zakładami społecznej służby zdrowia powzięli podejrzenie o chorobę zawodową,

3) lekarze weterynarii, którzy przy wykonywaniu zawodu stwierdzili u pracownika stykającego się z chorymi zwierzętami objawy mogące nasuwać podejrzenie o chorobę zawodową,

4) zakład pracy zatrudniający tego pracownika

- są obowiązani skierować tego pracownika do zakładu społecznej służby zdrowia właściwego, zgodnie z § 7, do rozpoznawania chorób zawodowych, dołączając do skierowania posiadaną dokumentację lekarską.

2. Podejrzenie o chorobę zawodową może również zgłosić zainteresowany pracownik. Pracownik zgłasza podejrzenie o chorobę zawodową za pośrednictwem zakładu społecznej służby zdrowia sprawującego opiekę profilaktyczną nad zakładem pracy zatrudniającym pracownika.

3. (skreślony).

4. W razie gdy zgłoszenia podejrzenia o chorobę zawodową dokonały jednostki lub osoby nie będące zakładem pracy zatrudniającym pracownika, o fakcie zgłoszenia oraz skierowania w celu rozpoznania choroby zawodowej należy zawiadomić zakład pracy.

5. (skreślony).

§ 4.[Przesłanie dokumentacji] Zakład pracy zatrudniający pracownika podejrzanego o chorobę zawodową jest obowiązany przesłać zakładowi społecznej służby zdrowia, właściwemu do rozpoznania choroby zawodowej, dokumentację dotyczącą:

1) zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy,

2) przebiegu pracy zawodowej pracownika.

§ 5.[Podmioty przeprowadzające dochodzenie epidemiologiczne] W związku z podejrzeniem choroby zawodowej dochodzenie epidemiologiczne w środowisku pracy przeprowadza:

1) lekarz sprawujący opiekę profilaktyczną nad zakładem pracy zatrudniającym pracownika, u którego podejrzewa się chorobę zawodową,

2) inspektor sanitarny na wniosek zakładu społecznej służby zdrowia, o którym mowa w § 7, w razie gdy zakład pracy zatrudniający pracownika, u którego podejrzewa się chorobę zawodową, nie jest objęty opieką przemysłowej służby zdrowia.

§ 6.[Wyniki dochodzenia epidemiologicznego] Wyniki dochodzenia epidemiologicznego w środowisku pracy przesyła się do zakładu społecznej służby zdrowia właściwego do rozpoznania choroby zawodowej.

§ 7.[Rozpoznanie choroby zawodowej] 1. Jednostkami organizacyjnymi właściwymi do rozpoznawania chorób zawodowych są poradnie chorób zawodowych, kliniki chorób zawodowych, oddziały chorób zawodowych wchodzące w skład odpowiednich zakładów społecznej służby zdrowia, akademii medycznych lub instytutów naukowo-badawczych, a w odniesieniu do pracowników kolejowych - oddziały i poradnie medycyny pracy kolejowej służby zdrowia.

2. W razie gdy pracownik na skutek wystąpienia ostrych objawów choroby zawodowej jest leczony w szpitalu, rozpoznania dokonuje ten zakład.

3. Terenowy organ administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw zdrowia i opieki społecznej stopnia wojewódzkiego może wyznaczyć na obszarze swojego działania inne jednostki organizacyjne zakładów społecznej służby zdrowia uprawnione do rozpoznawania określonych chorób zawodowych.

4. Jednostki organizacyjne wymienione w ust. 1-3 wydają orzeczenie w sprawie choroby zawodowej na podstawie informacji o zagrożeniach zawodowych, wyników dochodzenia epidemiologicznego w środowisku pracy, dokumentacji dotyczącej przebiegu zatrudnienia, wyników przeprowadzonych badań klinicznych i dokumentacji lekarskiej.

5. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej określa szczegółowe zasady o charakterze metodologicznym dotyczące rozpoznawania chorób zawodowych.

§ 8.[Przekazanie orzeczenia właściwemu inspektorowi sanitarnemu] 1. Jednostki organizacyjne, o których mowa w § 7 ust. 1-3, po dokonaniu oceny stanu zdrowia badanego przesyłają orzeczenie lekarskie w sprawie choroby zawodowej wraz z posiadaną niezbędną dokumentacją państwowemu terenowemu lub portowemu inspektorowi sanitarnemu, zwanemu dalej „właściwym inspektorem sanitarnym”.

2. Kopię orzeczenia określonego w ust. 1 przesyła się:

1) zainteresowanemu pracownikowi,

2) jednostce organizacyjnej lub osobie wymienionej w § 3 ust. 1, która zgłosiła podejrzenie o chorobę zawodową.

§ 9.[Wniosek o przeprowadzenie ponownego badania] 1. Pracownik, który nie zgadza się z treścią orzeczenia lekarskiego o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej, może wystąpić z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania przez właściwy instytut naukowo-badawczy resortu zdrowia i opieki społecznej, a w odniesieniu do chorób zakaźnych i inwazyjnych - również przez akademię medyczną. Wniosek, o ponowne badanie składa się za pośrednictwem jednostki organizacyjnej, która dokonywała ustaleń w sprawie rozpoznania choroby zawodowej.

2. Wnioski o ponowne badania w trybie odwoławczym pracowników kolejowych są rozpatrywane przez Centralny Ośrodek Badawczy Kolejowej Służby Zdrowia w Warszawie. W razie potrzeby kieruje on wniosek o ponowne badanie do jednostek, o których mowa w ust. 1.

§ 10.[Decyzja w przedmiocie choroby zawodowej] 1. Na podstawie orzeczenia, o którym mowa w § 8, oraz wyników dochodzenia epidemiologicznego właściwy ze względu na siedzibę zakładu pracy inspektor sanitarny wydaje decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej lub decyzję o braku podstaw do jej stwierdzenia.

2. W razie gdy postępowanie w sprawie choroby zawodowej dotyczy pracownika cywilnego zatrudnionego w jednostce wojskowej podległej Ministrowi Obrony Narodowej, dochodzenie epidemiologiczne przeprowadza inspektor sanitarny właściwego okręgu wojskowego na wniosek organu właściwego do wydania decyzji.

3. Właściwy inspektor sanitarny przesyła decyzję, o której mowa w ust. 1:

1) zainteresowanemu pracownikowi,

2) zakładowi pracy, w którym pracownik był ostatnio narażony na działanie czynnika wywołującego rozpoznaną chorobę zawodową,

3) zakładowi społecznej służby zdrowia, który dokonał rozpoznania choroby zawodowej,

4) właściwemu inspektorowi pracy.

§ 11.(skreślony).

§ 12.[Rejestracja podejrzeń o chorobę zawodową] 1. Zakłady pracy są obowiązane do rejestrowania podejrzenia o chorobę zawodową, stwierdzonych chorób zawodowych i ich skutków.

2. Zakłady pracy przesyłają niezwłocznie Instytutowi Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi oraz właściwemu inspektorowi sanitarnemu zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej - według wzoru ustalonego przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej.

3. Właściwy inspektor sanitarny prowadzi rejestr chorób zawodowych stwierdzonych w zakładach pracy położonych na obszarze objętym zakresem jego działania

4. Właściwy inspektor sanitarny w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja stwierdzająca chorobę zawodową stała się ostateczna, przesyła instytutowi wymienionemu w ust. 2 kartę o stwierdzeniu choroby zawodowej.

§ 13.[Uprawnienia i obowiązki inspektorów sanitarnych PKP] Uprawnienia i obowiązki właściwych inspektorów sanitarnych w stosunku do pracowników kolejowych wykonują właściwi obwodowi inspektorzy sanitarni Polskich Kolei Państwowych (PKP), a uprawnienia i obowiązki państwowych wojewódzkich inspektorów sanitarnych w stosunku do tych pracowników - właściwi okręgowi inspektorzy sanitarni PKP.

§ 14.[Przepisy uchylone] Traci moc rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 listopada 1974 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. Nr 45, poz. 271).

§ 15.[Wejście w życie] [1] Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 18 listopada 1983 r. (poz. 294)

WYKAZ CHORÓB ZAWODOWYCH

1. Zatrucia ostre i przewlekłe substancjami chemicznymi oraz następstwa tych zatruć

2. Pylice płuc

3. Przewlekłe choroby oskrzeli wywołane działaniem substancji powodujących napadowe stany spastyczne oskrzeli i choroby płuc przebiegające z odczynami zapalno-wytwórczymi w płucach np. dychawica oskrzelowa, byssinoza, beryloza

4. Przewlekłe zapalenie oskrzeli wywołane działaniem substancji toksycznych, aerozoli drażniących - w razie stwierdzenia niewydolności narządu oddechowego

5. Rozedma płuc u dmuchaczy szkła i muzyków orkiestr dętych w razie stwierdzenia niewydolności narządu oddechowego

6. Przewlekłe zanikowe, przerostowe i alergiczne nieżyty błon śluzowych nosa, gardła, krtani i tchawicy, wywołane działaniem substancji o silnym działaniu drażniącym lub uczulającym

7. Przewlekłe choroby narządu głosu związane z nadmiernym wysiłkiem głosowym (guzki śpiewacza, niedowłady strun głosowych, zmiany przerostowe)

8. Choroby wywołane promieniowaniem jonizującym łącznie z nowotworami złośliwymi

9. Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników rakotwórczych występujących w środowisku pracy, z wyjątkiem wymienionych w poz. 8

10. Choroby skóry

11. Choroby zakaźne i inwazyjne

12. Przewlekłe choroby narządu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy, nadmiernym przeciążeniem: zapalenie pochewek ścięgnistych i kaletek maziowych, uszkodzenie łękotki, mięśni i przyczepów ścięgnistych, martwica kości nadgarstka, zapalenie nadkłykci kości ramieniowej, zmęczeniowe złamanie kości

13. Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane uciskiem na pnie nerwów

14. Choroby układu wzrokowego wywołane zawodowymi czynnikami fizycznymi lub chemicznymi (zmiany wywołane działaniem promieniowania jonizującego należy kwalifikować według poz. 8)

15. Uszkodzenie słuchu wywołane działaniem hałasu

16. Zespół wibracyjny

17. Choroby wywołane pracą w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu atmosferycznym

18. Choroby wywołane działaniem przeciążeń grawitacyjnych (przyspieszeń)

19. Choroby centralnego układu nerwowego, układu bodźco-twórczego i przewodzącego serca oraz gonad wywołane działaniem pól elektromagnetycznych

20. Ostry zespół przegrzania i jego następstwa.